به‌یان سه‌لمان: ئه‌ده‌ب یه‌کێکه‌ له‌و کایانه‌ى که‌ ده‌توانێنت ئیشى زۆر گه‌وره‌ له‌ چیرۆکه‌ تراژیدیاکاندا بکات.

5 ساڵ لەمەوپێش



 

خانمه‌ نووسه‌ر و وه‌رگێڕو ڕۆمان نووس (به‌یان سه‌لمان) یه‌کێک له‌ناوه‌دیاره‌کانى ناو دونیاى ئێستاى ئه‌ده‌بى ئێمه‌و له‌ بوارى ڕۆمان نوسیندا خاوه‌نى هه‌ریه‌که‌ له‌ رۆمانه‌کانى (نه‌وه‌کانى مادائى، خه‌زنه‌ مه‌ملوک، له‌ به‌رزایى شوراکانه‌وه‌، شه‌وانى ئاده‌م، یاداشتى عه‌ترو ئاگر)ه‌، ئه‌مه‌ بێجگه‌ له‌ بوونى سێ ڕۆمان به‌زمانى عه‌ره‌بى، ئه‌و له‌ هه‌ردوو ڕۆمانى (نه‌وه‌کانى مادائى و شه‌وانى ئاده‌م)دا کارى له‌ نوسینه‌وه‌ى تراژیدیا و چیرۆکى ئه‌نفالدا کردوه‌و ئێمه‌ش وه‌ک په‌ڕاوى هاوڵاتى سه‌رنجه‌کانیمان له‌م دیداره‌دا ده‌رباره‌ى ئه‌م دوو ڕۆمانه‌و چیرۆکى په‌یوه‌ندى ئه‌ده‌ب و تراژیدیا وه‌رگرت.

 

سازدانى: شاخه‌وان سدیق

هاوڵاتى: ئه‌ده‌ب چۆن ده‌توانێت سوود له‌ تراژیدیا ببینێت، چۆنده‌توانێت چیرۆکه‌ تراژیدیه‌کان له‌ ده‌ره‌وه‌ى واقیع بگۆڕێت بۆ فه‌نتازیا یان بۆ شتێکى نوێ‌؟

-به‌بڕواى من ئه‌ده‌ب یه‌کێکه‌ له‌و کایانه‌ى که‌ ده‌توانێنت زۆر ئیشى گه‌وره‌بکات له‌ چیرۆکى تراژیدیا، تۆ که‌ ده‌ڵێت ئه‌ده‌ب، واته‌ پانتاییه‌ک هه‌یه‌ که‌ مرۆڤ ده‌توانێت تیایدا باس له‌ بلۆگرافیابکات، باس له‌ ناسنامه‌ى هه‌موو ئه‌وکه‌سانه‌بکات که‌ به‌شدارى ئه‌و تراژیدیایه‌ بوونه‌ وه‌ک تراژیدیاى ئه‌نفالى کورد، وه‌ نوسه‌ر ده‌توانێت له‌م حاڵه‌ته‌دا به‌ناوى ئه‌وانه‌وه‌ ئیشى تیابکات، چونکه‌ ئێمه‌ که‌سمان نه‌ماوه‌ له‌ کاره‌ساته‌که‌. ته‌نها هه‌ندێک خه‌ڵکى که‌م نه‌بێت، هه‌ربۆیه‌ لێره‌دا کاتێک نووسه‌رێک ده‌یه‌وێت ئیش له‌ تراژیدیاى ئه‌نفال بکات و بیه‌وێت ئه‌م ڕووداوه‌ بێنێته‌ناو ئه‌ده‌ب ئه‌وا چیرۆک یان ڕۆمان باشترین شوێنه‌و نوسه‌ر ده‌توانێنێت زۆر به‌باشى کارى تێدا بکات. من وه‌ک ڕۆمانووسێک له‌ دوو کارى خۆمدا هه‌وڵمداوه‌ سوود له‌م چیرۆکانه‌ ڕاسته‌وخۆ یان نا ڕاسته‌وخۆ ببینم، که‌ ئه‌وانیش هه‌ردوو ڕۆمانى (نه‌وه‌کانى مادائى، شه‌وانى ئاده‌م)ن، له‌ ڕۆمانى (نه‌وه‌کانى مادائی)دا ته‌نانه‌ت پێشبینى دووباره‌ ڕوودانه‌وه‌ى تراژیدیاى هاوشێوه‌ى (ئه‌نفال)ى تێدایه‌، که‌ به‌داخه‌وه‌ له‌ دواتردا تراژیدیاى (ئێزیدیه‌کان) ڕووده‌دات. هه‌ر چه‌نده‌ ڕۆمانه‌که‌ تاڕاده‌یه‌ک مێژووییه‌، به‌ڵام مێژوویه‌ک به‌واتا به‌حته‌که‌ى نا، به‌ڵکو مێژوویه‌کى نوێ‌ به‌شێوه‌ى به‌رهه‌م هێنانه‌وه‌ى خه‌یاڵى. که‌ ئه‌م حاڵه‌ته‌ له‌ ڕۆمانى (شه‌وانى ئاده‌م)یشدا دووباره‌ بۆته‌وه‌.

یه‌کێک له‌و ته‌کنیکانه‌ى که‌ له‌ ڕۆمانى نه‌وه‌کانى مادائی دا گرنگى پێدراوه‌ مه‌سه‌له‌ى تێکشکانى زمانه‌ که‌ ئه‌مه‌ به‌ ومه‌به‌ستکراوه‌، چونکه‌ که‌ تۆ وه‌ک گه‌لێکى ژێرده‌سته‌ په‌لامارده‌درێیت و توشى جۆرێک له‌ (ئه‌نفال) ده‌کرێیت، یه‌کێک له‌ هه‌ره‌ ئامانجه‌ به‌هێزه‌کان له‌ناوبردنى کلتورو زمانه‌ته‌، واته‌ هه‌وڵى سڕینه‌وه‌ زمانه‌که‌ت و تێکشکاندنى ده‌درێت، وه‌ له‌مه‌وه‌ زمانى نوسین بۆ ده‌ربڕین و گێڕانه‌وه‌ى ئه‌م چیرۆکانه‌ ده‌بێت زمانێکى جیاوازبێت، چونکه‌ له‌ خودى ماره‌ساته‌که‌دا زمان تێکده‌شکێت مێژوو تێکده‌شکێت و ته‌نانه‌ت ئه‌رشیفه‌که‌شت تێک ده‌شکێت.

هاوڵاتى: ئه‌ده‌ب چۆن ده‌توانێت دیوێکى ترى ڕووداوه‌کانمان پیشان بدات واته‌، ئه‌وه‌ى مێژوو ناتوانێت باسى کات و ڕه‌نگه‌ له‌بیرى بکات، ئه‌ده‌ب چۆن ده‌توانێت به‌ زمانێکى جیاواز له‌ فه‌رامۆشى ده‌ربازیان بکات؟

-بێگومان ئه‌ده‌ب زۆر به‌باشى ده‌توانێت ئه‌م ڕۆڵه‌گرنگه‌ ببینێت، بۆنمونه‌ من له‌ ڕۆمانى (نه‌وه‌کانى مادائی)دا زۆر هه‌وڵمداوه‌ ئه‌مکاره‌ بکه‌م و خۆم له‌ قه‌ره‌ى تراژیدیاداوه‌ له‌ ئه‌ده‌بدا، من باس له‌ تراژیدیا ده‌که‌م هاوشێوه‌ى (ئه‌نفال) به‌بێئه‌وه‌ى ناوى ئه‌نفال بێنم، مه‌رج نییه‌ تۆ باس له‌کاره‌ساته‌بکه‌یت و هه‌میشه‌ ناوى ئه‌و پرۆسه‌یه‌ بێنیت. ده‌کرێت له‌ ڕۆماندا نووسه‌ر باس له‌ تراژیدیا بکات و جۆرێک له‌ پێشبینى تێبێت، پێشبینیه‌ک که‌ جۆرێک له‌ جیهانبینی بۆ ڕوداوه‌کان تێدابێت، ئه‌گه‌ر به‌ ووردى سه‌یرى چیرۆکى تراژیدى ڕۆمانى نه‌وه‌کانى مادائى بکه‌یت، ده‌کرێت ئه‌م تراژیدییه‌ له‌ هه‌ر شوێنێکدا ڕووبدات، که‌ ئه‌مه‌ ڕوئیاى منه‌ وه‌ک نووسه‌ر بۆ ڕوداوێک که‌ جیهانییه‌و ده‌کرێت له‌ هه‌ر جێگایه‌ک که‌ گه‌لى هاوشێوه‌ى ئێمه‌ى لێبێت ڕووبدات.

هاوڵاتى: هه‌موو ئه‌و میله‌تانه‌ى که‌ تراژیدیاى گه‌وره‌یان به‌سه‌ر هاتوه‌، دواتر چیرۆکى تراژیدى کاره‌ساته‌کانیان کردوه‌ به‌ ئه‌ده‌ب و هونه‌رى گه‌وره‌، ئایا ئێمه‌ وه‌ک کورد که‌ خاوه‌نى هه‌ڵه‌بجه‌و ئه‌نفالین توانیومانه‌ سود له‌و چیرۆکانه‌ وه‌رگرین؟ ئه‌گه‌ر نه‌مانتوانیوه‌ بۆ؟

-خۆى ڕاسته‌ نراژیدیاى گه‌وره‌ پاش خۆى چیرۆکى گه‌وره‌ جێدێڵێت و ئه‌مه‌ش هه‌م هانده‌ره‌و هه‌م پێویسته‌ بۆ به‌رهه‌مهێنانى به‌رهه‌مى گه‌وره‌. ئه‌گه‌ر باس له‌ ئێمه‌ وه‌ک کورد بکه‌ین به‌ته‌سه‌ورى من پرسیاره‌که‌ لێره‌دا له‌سه‌ر ئه‌وه‌مییه‌ که‌ ئێمه‌ نه‌مانتوانیوه‌، چونکه‌ چه‌ند هه‌ولێک دراوه‌ و هه‌یه‌ و ده‌درێت، به‌ڵام خۆى له‌ ڕاستیدا مه‌سه‌له‌که‌ به‌شێکى په‌یوه‌ندى به‌وه‌وه‌ هه‌یه‌ که‌ ئێمه‌ ڕۆمان نووسى زۆرمان نییه‌ و هه‌موو خاوه‌نى چه‌ند نووسه‌رێکین، که‌ وه‌ک ژنێک ڕه‌نگه‌ کم یه‌کێکبم له‌وان. ئێباشه‌ من له‌و چه‌ند ڕۆمانه‌ى هه‌مه‌ له‌ دووکارى گه‌وره‌مدا که‌ له‌سه‌ره‌وه‌ باسمانکرد، کارم له‌سه‌ر ته‌نها بابه‌تى ئه‌نفال و تراژیدیا کردووه‌. هه‌ر بۆیه‌ من پێم وایه‌ له‌ بوارى تراژیدیادا، ده‌ق به‌رهه‌م هاتوه‌و بگره‌ ده‌قى باشیش به‌رهه‌م هاتووه‌، هه‌ر بۆ وێنه‌ من له‌ ڕۆمانى (شه‌وانى ئاده‌م)دا زۆر باسم له‌ چیرۆکى ئه‌نفال کردوه‌، که‌ باسکردنه‌ له‌ دوو جیهانى ته‌واو دابڕاو له‌یه‌ک، که‌ یه‌کێکیان جیهانى ناو کۆشکه‌ که‌ پیاوه‌کانى تێدان و ئه‌وى دیکه‌شیان جیهانى ده‌ره‌وه‌ى کۆشکه‌ که‌ پێکهاتووه‌ له‌ جیهانى ئه‌و ژنانه‌ى که‌ له‌ ئه‌نفال به‌ جێماون یان له‌ ئه‌نفاله‌وه‌ هاتونه‌ته‌وه‌، به‌داخه‌وه‌ ئه‌م پاشماوانه‌ به‌مه‌ستى حه‌وانه‌وه‌ دێنه‌ نزیک کۆشک، به‌ڵام له‌پاش ئه‌نفال دیسان ناحه‌وێنه‌وه‌، ڕاپه‌ڕین ڕووداده‌ت پاشان کۆڕه‌و و پاشان شه‌ڕى براکوژى که‌ کۆى گشتى ئه‌م ڕووداوانه‌ ماڵ وێرانى دروستده‌که‌ن بۆیه‌ سه‌رانسه‌رى ڕۆمانى (شه‌وانى ئاده‌م) باسکردنه‌ له‌ (ماڵ وێرانى). لێره‌شه‌وه‌ من دێمه‌وه‌ سه‌ر پرسیاره‌که‌ى به‌ڕێزتان که‌ ئایا سودمان له‌ تراژیدیاکانمان بینى بۆ به‌هێزکردنى ئه‌ده‌به‌که‌مان من ده‌ڵێم به‌ڵێ‌، ڕه‌نگه‌ کارى که‌م یان باش نه‌کرابێت. به‌ڵام هه‌وڵ دراوه‌و ئه‌م هه‌وڵانه‌ش جێگاى پێزانین.

هاوڵاتى: من هێشتا وه‌ڵامى ئه‌و پرسیاره‌م ده‌ستنه‌که‌وتوه‌ که‌ ئایا ئه‌ده‌ب ده‌توانێت دیوى شاراوه‌ى ڕووداوه‌کانمان پیشان بدات؟

-به‌ڵێ بیگومان هه‌موو ئه‌وه‌ى له‌ ڕۆمانێکدا نووسه‌ر هه‌وڵى نووسینه‌وه‌ى ده‌دات خۆ واقیع نییه‌، به‌ڵکو ئه‌وه‌ خه‌یاڵى نووسه‌ره‌ بۆ ئه‌و ڕووداوه‌، که‌ چۆت نوسه‌ر خۆى به‌پێى تێگه‌یشتنى خۆى ده‌ى بینێت، ئه‌مه‌ش دووباره‌ پیشاندانه‌وه‌ى ئه‌و گۆشه‌ جیاوازانه‌ى ئه‌و ڕووداوانه‌یه‌، چونکه‌ ئه‌و کاره‌ساته‌ تراژیدیانه‌ى وه‌ک (ئه‌نفال)ن، پڕن له‌ چیرۆکى گه‌وره‌، یڕن له‌ ڕووداوى دڵته‌زێن, چونکه‌ ڕووداو کاره‌ساته‌کان خۆیان گه‌وره‌ن. هه‌ربۆیه‌ له‌ ئیشکردن له‌ سه‌ریان و نووسینه‌وه‌شیان خه‌یاڵ و ئیشکردنى هه‌ر نووسه‌ریچک جیاوازه‌. به‌ڵام به‌گشتى ئه‌ده‌ب ئه‌و پانتاییه‌ که‌ ده‌کرێت بتوانرێت سه‌یرى دیوى نه‌بینراوى ڕووداو تراژیدیکانى لێوه‌ببینرێت.

 

place for reklam
بابه‌تی په‌یوه‌ندیدار