ئۆجەلان: پرۆسەکە لە دۆخی سەرقاڵکردن و کاتکوشتندایە

2 كاتژمێر لەمەوپێش
هاوسەرۆکی گشتی پارتی یەکسانی و دیموکراسیی گەلان (دەم پارتی) ڕایدەگەیەنێت عەبدوڵا ئۆجەلان لە دیدارەکەی دوێنێیی ئیمراڵیدا بە شاندەکەی گوتووە، پرۆسەکە لە دۆخی سەرقاڵکردن و کاتکوشتندایە، گەر کۆمیسیۆنەکە سەردانی بکەن، ئەوا پرۆسەی دانوستانی دیموکراتیک دەستپێدەکات.
لە بەشداری بەرنامەیەکەی ژن تیڤیدا، تولای حاتم ئۆغۆللاری هاوسەرۆکی گشتی پارتی یەکسانی و دیموکراسیی گەلان (دەم پارتی) وەڵامی پرسیارەکانی دایەوە، ئۆغوللاری لە بەرنامەکەدا ئاماژەی بەوەدا ڕێبەر ئاپۆ دەستنیشانی کردووە، کۆمیسیۆن کەوتووەتە دۆخی سەرقاڵکردن و کاتکوشتنەوە، بۆیە گەر کۆمیسیۆن بێنە ئیمراڵیی، ئەوا دەستپێشخەری پرۆسەی دانوستانی دیموکراتیکی دەکەم.
تولای حاتەم ئۆغۆللاری لەو بارەیەوە ئەمەی گوت: "هەروەها ڕۆشتنی کۆمیسیۆن بۆ دوورگەی ئیمراڵی یەک لەو بابەتانەیە کە بووەتە ڕۆژەڤ. بێگومان بەڕێز ئۆجالان دەڵێت گەر کۆمیسیۆن بێنە ئیمراڵێ، "لەگەڵیاندا دانوستانی دیموکراتیک بەڕێوەدەبەم". هەروەها ئەم خواستەی بەڕێز ئۆجالان، نەک بە تەنها لەگەڵ کۆمیسیۆنە، بەڵکو دەیەوێت لەگەڵ هەموو کەس و لایەنەکاندا دیدار بکات و لەگەڵیاندا پرۆسەی دانوستانی دیموکراتیک دەستپێبکات.
بەرێز ئۆجالان خودی خۆی ئەم خواستەی هەیە و دەیەوێت دەستی پێبکات. دەبێت بابەتی دەستوور بنەڕەتی بە جددییەتەوە وەرگیرێت. دەبێت کۆتای بە دواخستن بهێندرێت. بەڕێز ئۆجالان دۆخە وەک وەک دۆخێکی دواخستن دەبینێت. دەبێت زۆر بە زووی کۆتای بەم شتە بێت. بەڕێز ئۆجالان هەموو ئەمانەی باسکردووە و هەروەها زۆر نیگەران بووە لەوەی کۆمیسیۆن ڕێگەیان نەداوە بەوەی دایکان بە زمانی کوردی قسەبکەن، لەم ڕووەوە ناڕەزایەتی خۆی دەربڕییووە. ئاماژەی بەوەداوە، ڕێگریکردن لە کوردیی ئاخافتنی دایکان لە کۆمیسیۆنێکی لەم جۆرەدا کارێکی نەژادپەرستانەیە.
ئۆجەلان گەرمترین سڵاو و خۆشەویستی خۆی بۆ هەموو ئەوانەی لەوێ دەرەوە دەنێرێت. کارەکانی زۆر باشە و مۆڕاڵیشی تاڕادەیەک بەرزە. بێگومان پرۆسەکە باس و هەڵسەنگاندنی بۆ کراوە. ئێستا ساڵێکی تەواو لە یەکەمی ئۆکتۆبەرەوە تێپەڕیوە. لە ماوەی ئەمساڵدا چی کراوە و نەکراوە، هەڵسەنگاندنی بۆ کراوە. دەبێ ئەمە بڵێم: بەڕێز ئۆجەلان بە تایبەتی جەختی لەوە کردووەتەوە کە مەرجەکانی ئەم پرۆسەیە دەبێ بەوپەڕی جددییەوە جێبەجێ بکرێن.
لە ڕاستیدا لە زۆرێک لە کۆبوونەوەکاندا بانگەوازێکی بەردەوام هەیە بۆ ئەوەی هەمووان جدی بن. بۆچی بانگەوازێکی وا هەیە بۆ جددی؟ وەک دەزانن کۆمیسیۆن ماوەیەکە گوێگرتن لە تەلەفۆن ئەنجام دەدات. بە دڵنیاییەوە ئێمە بەهای ئەم هەوڵانەی گوێگرتن لە تەلەفۆنەکان دەدەین و گرنگییەکی زۆریان پێدەدەین. بەڵام، ئەوان بەس نین. پێشنیارمان کرد کە ئەم هەوڵانەی گوێگرتن لە تەلەفۆن لەلایەن لیژنەیەکی لاوەکی لە ژێر پەرلەمانەوە بەردەوام بێت. ئەمانە هەموویان بەڵگەنامەی مێژوویین و یادەوەری و هەروەها ڕووبەڕووبوونەوەن؛ هەروەها ڕەزامەندییەک پەروەردە دەکەن کە بەشدارییەکی بەرچاوی دەبێت لە کۆمەڵایەتیکردنی ئاشتی.
لەم ڕووەوە زۆر گرنگە، بەڵام یەکێک لە خاڵە بنەڕەتییەکان کە بە درێژایی ئەم پرۆسەیە جەختمان لەسەر کردووەتەوە، دەستپێکردنی خێرای چاکسازییە یاسایی و ڕێکخراوەییەکانە. بەڕای ئێمە زۆر لەمەوبەرە. کاک ئۆجالانیش ئەمە بەو شێوەیە دەبینێت و بە تایبەتی لە کۆبوونەوەی ئەمڕۆدا جەختی لەسەر ئەم خاڵە کردەوە. جەختی لەسەر پێویستی تاوتوێکردنی ئەم پرۆسەیە بە هێزتر لەسەر پلاتفۆرمێکی سیاسی بەبێ دواکەوتن، و دەستپێکردنی کارکردن لەسەر چاکسازی یاسایی و ڕێکخراوەیی بەبێ دواکەوتن.
مەبەستی لە قسەکردنی زۆرەملێ لەسەر شانۆی سیاسی چییە؟ مەبەستی قسەکردنە بە زۆر لەسەر شانۆی سیاسی بۆ چارەسەر. ئەو ئەمانەی خوارەوە دەڵێت: تەنها پێکهێنانی کۆمیسیۆن و گوێگرتن بەس نییە. لە هەمان کاتدا یەکێک لە ئەرکە بنەڕەتییەکانی کۆمیسیۆن چالاکیی یاسادانانە. بۆیە لەم دیدارەدا بەڕێز ئۆجەلان بە تایبەتی جەختی لەسەر گرنگی مێژوویی هاندانی پەرلەمان کردەوە کە ئەرکی خۆی جێبەجێ بکات و لە زووترین کاتدا ئەم بەرپرسیارێتییە بەجێبهێنێت.
وە بێگومان یەکێک لەو خاڵانەی کە لەم گفتوگۆیانەدا سەریهەڵدا ئەوەیە کە ئەم هەنگاوانە بە شێوەیەکی هاوبەش دەگیرێنەبەر. بە واتایەکی تر، شاندەکان بەشداری گفتوگۆی چڕتر دەکەن بۆ دڵنیابوون لەوەی ئەم هەنگاوە کۆنکرێتییانە لە یەکتردا دەگیرێن. ئەمەش پێشهاتێکی بەرچاوە. ئاخر ئەم پرۆسەیە لە ڕێگەی گفتوگۆی نێوان لایەنەکانەوە بەرەوپێش دەچێت. وە هەمیشە ڕامانگەیاندووە کە پێویستە هەندێک هەنگاو بە یەکەوە بنرێت. تا ئەمڕۆ لایەنێک کۆنکرێتترین هەنگاوی ناوە. لە ٢٧ی شوباتدا کاک ئۆجەلان پەیوەندییەکی کرد. دواتر کۆنگرەی پارتی بانگهێشت کرد و بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی دا. دواتر لە ١١ی تەمموزدا لە شاری سلێمانی مەراسیمی سوتاندنی دەمانچە بەڕێوەچوو. گروپێکی ئاشتی و گروپێکی ئاشتی ٣٠ کەسی و هاوسەرۆکی پەکەکە بەشدارییان لە مەراسیمی سوتاندنی دەمانچەدا کرد. هەموو ئەمانە هەنگاوی زۆر کۆنکرێتین. بێگومان گەورەترین چاوەڕوانیمان لە وەڵامی ئەم هەنگاوە کۆنکرێتیانەدا دەرکردنی ڕێسای یاساییە لە چوارچێوەی سیاسەتی دیموکراسی لە تورکیە. بە واتایەکی تر پەیڕەوێکی یاسایی سەبارەت بە پارتی کە چەکی داناوە. هەر بۆیە ئێمە ئەمە بە "ڕێسایەکی تایبەت" ناودەبەین.
سەردانەکەی کۆمیسیۆنی پەرلەمان بۆ ئەو دوورگەیە تەوەرێکی دیکەی بەرنامەی کارە. بێگومان کاک ئۆجالان دەڵێت ئەگەر کۆمیسیۆن بێتە ئێرە "دانوستاندنێکی دیموکراسییان لەگەڵ دەکەم". هەروەها دەیەوێت لەگەڵ هەموو چین و توێژەکانی کۆمەڵگادا کۆببێتەوە، نەک تەنها کۆمیسیۆن، بەڵکو خۆی زۆر کەسی تر، و دەستپێشخەری پرۆسەی دانوستانی دیموکراسیانە لەگەڵیاندا بکات.
داوای ئەم پرۆسەی دانوستانە دیموکراسییە دەکات و خواستی خۆی بۆ دەستپێشخەرییەکەی دەردەبڕێت. پێویستە بەوپەڕی جددییەوە بابەتە یاساییەکان چارەسەر بکرێن. دەبێت واز لە دواخستن بهێنرێت. ئەو پرۆسەکە وەک پرۆسەیەکی وەستاو و درێژخایەن دەبینێت. ئەمەش دەبێت دەستبەجێ کۆتایی پێبێت. بێگومان کاک ئۆجالان هەموو ئەمانەی دەربڕی و پەشیمانی و ناڕەزایی قوڵی خۆی دەربڕی، بەتایبەتی سەبارەت بە شکستی کۆمیسیۆن لە ڕێگەدان بە دایکان بۆ قسەکردن بە زمانی کوردی. هه ڕوه ها ڕایگه یاند که قبووڵکراو نییه کۆمیسیۆنێک که بۆ ئه و مه به سته دامه زراوه ڕێگه به دایکان نه دات به کوردی قسه بکه
