هاوڵاتی سه‌رۆكی هه‌رێم و باڵیۆزی فه‌ره‌نسا جه‌خت له ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردن به به‌شداریی هه‌موو لایه‌نه‌كان ده‌كه‌نه‌وه. سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان لە راگەیەندراوێکدا دەڵێت، نيوه‌ڕۆى ئه‌مڕۆ سێشەممە، نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان له‌گه‌ڵ پاتريك دورێل باڵيۆزى فه‌ره‌نسا له عێراق كۆبۆوه و لەبارەی دۆخى ناوخۆى هه‌رێمى كوردستان، په‌يوه‌ندييه‌كانى فه‌ره‌نسا له‌گه‌ڵ عێراق و هه‌رێمى كوردستان و په‌يوه‌ندييه‌كانى هه‌ولێر ـ به‌غدا، گفتوگۆيان كرد. له راگه‌یه‌ندراوه‌كه‌ی سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێمی كوردستاندا هاتووه، "له ته‌وه‌رێكی دیكه‌ی كۆبوونه‌وه‌كه‌دا جه‌ختیان له گرنگیی ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستان به به‌شداریی هه‌موو لایه‌نه‌كان كرده‌وه، هه‌روه‌ها به‌ره‌وپێشچوونه‌كانی گفتوگۆی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان و حكومه‌تی عێراقیی فیدراڵییان به ئه‌رێنی هه‌ڵسه‌نگاند." باسلەوەسکراوە کە : دۆخی ناوچه‌كه به‌گشتی و چه‌ند پرسێكی دیكه‌ی جێی بایه‌خی هاوبه‌ش، لایه‌نێكی دیكه‌ی كۆبوونه‌وه‌كه بووه. جێگەیباسە رۆژی 10ـی حوزەیرانی ئەم ساڵ بۆ بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان دیاریکراوە.
.jpg)
هاوڵاتی دوای ئەوەی شەوی ڕابردوو کاندیدێکی بەرەی گەل لە ڕوداوێکی هاتوچۆدا لە قەزای بەردەڕەش بە ئوتومبێل لە ماتۆرسکیلێکیدا و لە ئەنجامدا شۆفێری ماتۆرسکیلەکە گیانیلەدەستدا، خۆی ڕادەستی پۆلیس کرد. شەوی رابردوو، ڕووداوێكی هاتوچۆ لە سنووری قەزای بەردەڕەش لەنێوان ئۆتۆمبێلێكی جۆری (تۆیۆتا كامری) و ماتۆڕسكیلێك ڕووی دا و لە ئەنجامدا شۆفێری ماتۆڕسكیلەكە بە ناوی عەبدوڵا نەجم گیانی لەدەست دا و كەسێكی دیكەش بریندارە ، هەردوو گەنجەکە، خەڵكی كۆمەڵگەی (بشیریان)ی سەر بە ناحیەی كەلەكی سەر بە قەزای بەردەڕەشن. لەم بارەیەوە زکری زێباری نزیک لە لیستی بەرەی گەل، ئەمڕۆ سێشەممە وردەکاری ڕوداوەکەی بۆ هاوڵاتی ئاشکرا کردو وتی، مەهدی ساڵح کاندیدی لیستی (بەرەی گەل) ”شەوی ڕابردوو بەهۆی ئەوەی دوو ماتۆڕسكیل كێبڕكێیان كردووە، یەكێكیان ڕووبەڕوو تووشی پێكدادان بووە لەگەڵ ئۆتۆمبێلەكەی مەهدی ساڵح و بەهۆی ئەمەشەوە گیانیلەدەستاوە". وتیشی ، ”ئێستا مەهدی ساڵح خۆی رادەستی پۆلیس كردووە.“ لیستی بەرەی گەل، لەلایەن لاهور شێخ جەنگییەوە سەرکردایەتی دەکرێت ولە هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی کوردستاندا بەشداری دەکات.
.jpg)
هاوڵاتی/ سازگار ئەحمەد داڕشتنەوەی/ زریان فەرەیدوون دوای بڕیارەکەی دادگەی فیدراڵی لەبارەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان وەزارەتی پێشمەرگە داوای لە عێراق کردووە لەلەسەر بنەمای هاوتاکردنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان و عێراق، مووچە و سەرجەم دەرماڵەکانی هێزی پێشمەرگە هاوتای هێزە ئەمنییەکانی عێراق بکرێت لیوا بەختیار محەمەد سدیق، ئەمینداری گشتی وەزارەتی پێسمەرگەی هەرێمی کوردستان، لەم بارەیەوە بە هاوڵاتی وت، وەزارەتی پێسمەرگە لیژنەی تایبەت بەم پرسەی هەیە و پێستریش ویستویانە مووچە و دەرماڵەی هێزەکانی پێشمەرگە هاوتای هێزەکانی عێراق بکەنەوە بەڵآم بەهۆی نەبوونی بودجەی پێویست نەیانتوانیوە ئەو کارە بکەن ،دەشڵێت "گەر بودجەی وەزارەتی پێشمەرگە بچێتە سەر بەغدا هەوڵئەدەین مووچەو دەرماڵەکان هاوتا بکەین ". باسی لەوەشکرد ، کە ئەو پرسە لە ئەنجومەنی وەزیران و وەزارەتی دارایش باسکراوە بەڵام هەنگاوە عەمەلییەکانی ماوە کە ئەویش پەیوەستە بە بودجەوە و بڕیاری کۆتای بەغدا. سەبارەت بە زیادبونی پارەی هێزەکانیش وتی، " زیادبونی پارەکە پەیوەستە بە پلەی فەرمانبەرەکەوە و لە ٪٢٠ تا ٪٥٠ زیاد دەکات لە جوندییەکەوە هەتا عەمیدێک". لە وەزارەتی پێشمەرگە چوار جۆری دەرماڵە هەیە؛ خێزان و منداڵ، مەترسی، خواردن و بڕوانامە، بەڵام زیاتر لە 30 ساڵە دەرماڵەی بڕوانامە خەرج نەکراوە، ئێستا وەزارەتی پێشمەرگە داوا دەکات دەرماڵەکە خەرج بکرێت. جێگەیباسە وەزارەتی پێشمەرگە لە 30 لیوای هاوبەش و نزیکەی 60 هەزار پێشمەرگە پێکهاتووە و گەر بڕیارەکە جێبەجێبکرێت ئەوا هاوتاکردنی مووچە و دەرماڵە دەیانگرێتەوە، ئەمە جگە لە یەکەکانی حەفتا و هەشتا کە داواکراوە ئەوانیش بگرێتەوە.
هاوڵاتی کۆشکی سپی لە راگەیێندراوێکدا ناوەڕۆکی کۆبوونەوەکەی سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا و سەرۆکوەزیرانی عێراقی ئاشکرا کرد و، راشیگەیاند لە کۆبونەوەکەدا باس لە هەرێمی کوردستان بە تایبەت پرسی مووچە و هەڵبژاردنەکان کراوە. بە گوێرەی ڕاگەیەندراوە هاوبەشەکەی نێوانیان جۆ بایدن، پشتگیری رێککەوتنى نێوان هەولێر و بەغدادی کردوە سەبارەت بە بودجە و موچەى فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان هاوکات سەبارەت بە هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستانیش داوایکردووە هەڵبژاردنێکی پاک و بێگەرد و دیموکراسییانە بکرێت. ئاژانسی هەواڵی ئەلمۆنیتەریش لەسەر دانیشتنەکە نوسیویەتی لە دانیشتنەکەیدا لەگەڵ سەرۆکی ئەمریکا سودانی بەرگری لە بڕیارەکانی ئەم دواییەی دادگای فیدراڵی عێراق کردوە کە ڕێگەی بە بەغدا داوە ڕاستەوخۆ مووچەی فەرمانبەرانی حکومەتی هەرێمی کوردستان بدات، و هەڵبژاردنەکانی هەرێم لەلایەن کۆمسیۆنی عێراقەوە بەڕێوەببرێت. سودانی باسی لەوەشکردووە، سەرکردەکانی هەرێم عێراقیان تۆمەتبار کردووە بەوەی کە دادگای فیدراڵی بە شێوەیەکی سیستەماتیکی سەروەری و دەسەڵاتی حکومەتی هەرێمی کوردستان کەم دەکاتەوە و کوردستانی کردۆتە ئامانج". ئەلمۆنیتەر باسی لەوەکردووە کە سودانی بە بایدنی گوتووە دادگای فیدراڵی هەرێمی کوردستانی نەکردۆتە ئامانج و گرنگی بە هەماهەنگی نێوان هەرێم و عێراق دەدەن . کاتێک پرسیاری لێکراوە سەبارەت بە ڕێگریکردن لە هێرشەکانی داهاتووی ئێران بۆ سەر ناوچەکە، سودانی وتی گفتوگۆ باشترین چارەسەرە لەگەڵ دراوسێکانی عێراقدا ". جۆ بایدنیش لە وەڵامی ئەمەدا ، جەختی لەسەر بەردەوامی رێککەوتنەکەی نێوان عێراق و هەرێم کردوە و و تویەتی: پێویستە پەیوەندییەکانى هەرێم و عێراق بە هاوسەنگى و سەقامگیری بمێنێتەوە. هەر بە گوێرەى ڕاگەیەنراوە هاوبەشەکەی نێوانیان، سەرۆکى ئەمەریکا داوای لە سودانى کردوە دەست بەهەناردەکردنەوەى نەوتى هەرێمی کوردستان بکرێت. لە بەشێکی دیکەی کۆبونەوەکەى نێوان سەرۆکی ئەمەریکا و سەرۆک وەزیرانى عێراق پرسی کشانەوەی هێزەکانی ئەمەریکا و سزای بانکە عێراقیەکان تاوتوێکراوە. کۆشکی سپی لە راگەیندراوەکەیدا، ئاشکرای کردوە کە هەریەک لە جۆ بایدن و محەمەد شیاع سودانی پشتگیری لە کشانەوەی هێزەکانی ئەمەریکا دەکەن، ئەمەش لە دوای کۆتای هاتنی دانوستەنەکانی نێوانیان و ئەنجامدانی پێداچونەوەی تەواوەتی لە مەترسیەکانی داعش لە عێراق. لە ڕاگەیندراوەکەدا ئەوەشهاتوە، لە کۆتایی ساڵی 2024دا بانکەکانی عێراق پەیوەندیەکانیان و مامەڵەکانیان ڕاستەوخۆ بە بانکە نێیودەوڵەتییەکانەوە دەبەسترێتەوە. هاوکاتیش، جۆ بایدن و سودانی ئاماژەیەن بەوەشکردوە، کە چاکسازییەکانى عێراق لە کەرتی بانکیدا سەرکەوتنی پێوە دیارە و بەردەوام دەبن لەسەری و لە کۆتای ئەمساڵدا دەرئەنجامەکانی بەدەر دەکەوێت. رۆژی شەممە، 13ـی نیسان، محەممەد شیاع سوودانی بە سەردانێکی فەرمی بەرەو واشنتن بەڕێکەوت؛ رۆژی دووشەممە، 15ـی نیسان لە کۆشکی سپی لەگەڵ جۆ بایدن، سەرۆکی ئەمریکا کۆبووەوە.
هاوڵاتی سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە یادی ٣٧ ساڵەی کیمیابارانی بالیسان و شێخ وەسانان و دۆڵی شناوەتیدا لە ڕاگەیەندراوێکدا، لەگەڵ ناردنی" دروود بۆ گیانی سەرجەم شەهیدانی ڕوداوەکە" ڕاسیگەیاند،" شايسته‌ى باشترين خزمه‌ت و گرنگيپێدانى زياترن". ئەمڕۆ سێشەممە لە ڕاگەیەندراوێکدا سەرۆکی هەرێمی کوردستان نێچیرڤان بارزانی ڕایگەیاند، "خه‌ڵكى جوامێر و نيشتمانپه‌روه‌رى باليسان و شێخ وه‌سانان و دۆڵى خۆشناوه‌تى وه‌ك هه‌موو گه‌لى كوردستان، نه‌ك هه‌ر به كيمياباران و ژەهراويكردنى خاك و ئاو و ئاسمانه‌كه‌ى كۆڵيان نه‌‌دا، به‌ڵكو خۆڕاگرانه تێهه‌ڵچوونه‌وه و درێژه‌يان به تيكۆشان دژ به سته‌م و دكتاتۆرى دا، بۆيه شايسته‌ى باشترين خزمه‌ت و گرنگيپێدانى زياترن." لە بەشێکی دیکەی پەیامەکەیدا دەڵێت، كيميابارانكردنى ئه‌و ناوچه‌يه کە "هه‌ميشه مه‌كۆى شۆڕش و تێكۆشان بووه دژى سته‌م و دیكتاتۆرى و له‌پێناو ئازاديى گه‌لى كوردستاندا قوربانيى زۆرى داوه، سه‌ره‌تا و ده‌سپێكى تاوانى كيميابارانكردنى خه‌ڵك و خاكى كوردستان بوو كه بووه لاپه‌ڕه‌يه‌كى ڕه‌شى مێژووى ئه‌نجامده‌رانى و نيشانه‌ى سته‌ملێكراويى گه‌لى كوردستان. دەقی ڕاگەیەندراوەکە: ڕاگه‌يه‌نراوێك له سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستانه‌وه ئه‌مڕۆ 16ى نيسان، له يادى به‌ئازارى (37) ساڵه‌ى كيميابارانكردنى باليسان و شێخ وه‌سانان و دۆڵى خۆشناوه‌تيدا، دروود بۆ گيانى پاكى شه‌هيدان و سڵاو بۆ كه‌سوكارى سه‌ربه‌رزيان و ته‌واوى قوربانى و به‌ركه‌وته‌كانى ئه‌و تاوانه‌ى ڕژێمى پێشووى عێراق ده‌نێرين و به ڕێزه‌وه ياديان ده‌كه‌ينه‌وه. كيميابارانكردنى ئه‌و ناوچه‌يه كه هه‌ميشه مه‌كۆى شۆڕش و تێكۆشان بووه دژى سته‌م و دكتاتۆرى و له‌پێناو ئازاديى گه‌لى كوردستاندا قوربانيى زۆرى داوه، سه‌ره‌تا و ده‌سپێكى تاوانى كيميابارانكردنى خه‌ڵك و خاكى كوردستان بوو كه بووه لاپه‌ڕه‌يه‌كى ڕه‌شى مێژووى ئه‌نجامده‌رانى و نيشانه‌ى سته‌ملێكراويى گه‌لى كوردستان. خه‌ڵكى جوامێر و نيشتمانپه‌روه‌رى باليسان و شێخ وه‌سانان و دۆڵى خۆشناوه‌تى وه‌ك هه‌موو گه‌لى كوردستان، نه‌ك هه‌ر به كيمياباران و ژاراويكردنى خاك و ئاو و ئاسمانه‌كه‌ى كۆڵيان نه‌‌دا، به‌ڵكوو خۆڕاگرانه تێهه‌ڵچوونه‌وه و درێژه‌يان به تيكۆشان دژ به سته‌م و دكتاتۆرى دا، بۆيه شايسته‌ى باشترين خزمه‌ت و گرنگيپێدانى زياترن. سڵاو بۆ ئه‌و هه‌موو خه‌ڵكه دڵسۆزه‌ى له كاتى كيمياباراندا يارمه‌تيى قوربانييانيان دا و گيانى خۆيان خسته مه‌ترسى، بۆ ئه‌وه‌ى بريندار و به‌ركه‌وتووان تيمار بكه‌ن. گيانى پيرۆزى شه‌هيدان شاد و ياديان هه‌ميشه به خێر. نێچيرڤان بارزانى سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان جێێگەیباسە لە ساڵی ١٩٧٨ ڕژێمی بەعس بە چەکی کیمییای بۆردوومانی هەردوو گوندی بالیسان و شێخ وەسانانی كرد و بەهۆیەوە زیاتر لە 200 كەس بە كاریگەریی ئەم چەكە گیانیان لەدەستدا و ئەمڕۆ ٣٧ ساڵ بەسەر ئەو هێرشەدا تێپەڕی.
هاوڵاتی وەزارەتى تەندروستى حکومەتى هەرێمى کوردستان بڵاویکردەوە، ئەمڕۆ سێشەممە 16 نیسان 2024 هەڵمەتێکی فراوانی نیشتمانی کوتان دژی نەخۆشی سوڕێژە بە پێکوتەی دژەڤایرۆسی سوڕێژەی تێکەڵاو دەست پێدەکرێت. ئاماژە بۆ ئەوەشکراوە کە ئەم هەڵمەتە گشتگیر و فراوانە و سەرتاسەریی هەرێمى کوردستان دەگرێتەوە، منداڵان لە هەرێمى کوردستان لە باخچەى ساوایان و قوتابخانە سەرەتاییەکان (تا پۆلى شەش-ى سەرەتایی) پێکوتەکەیان بۆ دەکرێت. وەزارەتی تەندروستی ڕاشیگەیاندووە کە بەردەوام دەبن لەزیادکردنی هۆشیاری کۆمەڵگا سەبارەت بە کوتانی ڕۆتینی و مەترسییەکانی نەخۆشی سورێژە و هاندانی خێزانەکان بۆ کوتانی منداڵەکانیان و پەیڕەوکردنی کوتانی منداڵەکانیان بەپێی خشتەی بڕیاردراو. ئەم هەڵمەتە ماوەی دە ڕۆژ دەخایەنێت لە باچخەی ساوایان و قوتابخانە سەرەتاییەكان لە ڕێگەی 3,280 كارمەند، نزیکەی873,191 منداڵ بە ئامانج دەگیرێن بۆ پێدانی كوتان بەم شێوەیەی خوارەوە: * ڕۆژی دەسپێكردن: سێشەممە 16 / 4 / 2024 * ماوە 10 ڕۆژ * شوێن: باخچەی ساوایان و قوتابخانە سەرەتاییەكان. * * تەمەنی منداڵ: منداڵانی باخچەی ساوایان و قۆناغی یەكەم تاوەكو قۆناغی شەشەمی سەرەتایی. * ژمارەی منداڵانی: 873,191 منداڵ. * ژمارەی سەردان: 10,916 سەردان. * قوتابخانەكان: 3,981 قوتابخانە. * ژمارەی كارمەندان: 3,280 كارمەند. * * سەرپەرشتاران: 1,100سەرپەرشتار * ژمارەی تیمەكان: 1,094 تیم. * ناوەندی سەرپەرشتی: 27 ناوەند. * گواستنەوەی تیم: 1,500 ئۆتۆمبیل.
هاوڵاتی/ سازگار ئەحمەد نوێنەری مامۆستایانی وانەبێژ لەبارەی دوورخستنەوەی بەشێک لە مامۆستایانی وانەبێژ کە کراون بە بەخشراو روونکردنەوە دەدات. کارۆخ عەبدوڵڵا، نوێنەری مامۆستایانی وانەبێژ لەبارەی دوورخستنەوەی بەشێک لە مامۆستایانی وانەبێژ بە هاوڵاتی راگەیاند "ئەو وانەبێژانە دوورنەخراونەتەوە، بەڵام لە ساڵانی رابردوودا ئەو مامۆستایانی میلاک هاتوونەتە شوێنیان یان بەهۆی رێکخستنی میلاکاتەوە بەشە وانەکانیان کەمی کردووە یان نەماوە". ئاماژەی بەوەشکرد "بەپێی رێنمایی وەزارەتی پەروەردەبێت لە خوار 12 بەشەوە مامۆستای وانەبێژی بۆ دانانرێت لە هەندێک پەروەردە هەشت یان 10 بەش دانراوە، بەڵام بەهۆی رێکخستنی میلاکاتەوە ژمارەیەک مامۆستای وانەبێژ بەخشران". نوێنەری مامۆستایانی وانەبێژ وتیشی "ئەو ئەو وانەبێژانەی بەخشراون لە ریزبەندی پێویستی دانراونەتەوە، چاوەڕێی ئەوەدەکەن کە لەشوێنێک بۆشایی هەبوو ئەو مامۆستای وانەبێژانە دابنرێنەوە". هەروەها کارۆخ عەبدوڵڵا جەختی لەسەر ئەوەکردەوە کە پشتگیری داواکاری ئەو وانەبێژە بەخشراونە دەکەن کە داوادەکەن کە بخرێنە سیستمی دامەزراندن بە گرێبەست. ناوبراو ئەوەشی خستەڕوو "بەشێک لەو مامۆستایانەش بە ویستی خۆیان وازیان هێناوە، بەڵام ئێستا ئەو وانەبێژە بەخشراوانە کە ژمارەیان ژمارەیان 500 بۆ 600 کەس دەبێت داوا دەکەن بگەڕێنەوە و ناویان بچێتەوە سیستمی ئی - پەروەردەوە کە مافیان دەبێت بۆ دامەزراندنی گرێبەست".
.jpg)
هاوڵاتی سوپای پاسدارانی ئێران گەنجانی سوریا بە مووچەی ٧٠٠ بۆ ٨٥٠ هەزار لیرەی سوری دادەمەزرێنێت لە دێرەزور بە مەبەستی بەکارهێنانیان بۆ هێرشکردنە سەر ڕۆژئاوای کوردستان ئاژانسی هەواڵی نۆرس پرێس ئەمرۆ دووشەمەوە لە زاری چەند سەرچاوەیەکی ئەمنییەوە لە ڕۆژئاوا ڕایگەیاند، فەوجی ٤٧ ی سوپای پاسدارانی ئێران کاردەکات بۆ وەرگرتنی گەنجانی سوریا لە دێره‌زووری بە مووچەی ٧٠٠ بۆ ٨٥٠ هەزار لیرەی سوری " بۆ ئەوەی ناچاریان بکەن هێرش بکەنە سەر هێزەکانی سوریای دیموکرات و رۆژئاوای كوردستان." وەک ئاژانسەکە بڵاویکردۆتەوە، بڕیار بووە دوێنێ یه‌كشه‌ممه، خولێکی نوێی دامەزراندن گونده‌واری حومس و حەما بکرێتەوە، بەڵام بەهۆی ناله‌باری دۆخی ناوچه‌كه لە دوای هێرشی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل دواخراوە. هاوکات بڕیارە ئەم چەکدارە نوێیانە بخرێنە نێو “هێزی خێڵه‌كان” و خولەکەش لەلایەن سه‌ركرده‌ی “لیوای باقر” مونته‌سەر حوسێن سەرپەرشتی دەکرێت، كه به‌وه ناسراوه نزیكه له سەرکردەکانی ئێران. هاوکات هەر ئەمڕۆ لوقمان خەلیل ئەندامی سەرکردایەتیی ئەنجومەنی سوریای دیموکرات (هه‌سه‌ده) هۆشداریی لەسەرهەڵدانەوەی داعش دا و ڕایگەیاند، "داعش لەسنورەکانی ئێمه‌و سوریا چالاکه‌و خه‌ریكى خۆڕێكخستنه‌وه‌یه"، ده‌شڵێت:"هێزێكى گه‌وره پشتیوانیى له‌داعش له‌ناوچه‌كه ده‌كات". ئەو ئەندامەی سەرکردایەتی بە تایبەتیش هۆشداری لە ڕەوشی ئەمنی دێرەزور داوەو باسی لەوەکرد کە ، "رەوشی دێرەزوور ئاڵۆزه و چەند لایەنێک هەن، دەیانەوێت لە ڕێگەی گروپە چەکدارەکانەوە دۆخی ناوچەکە بشێوێنن، بۆ ئه‌وه‌ش پلان و به‌رنامه‌ى وردمان هه‌یه". په‌یامی هۆشداریى فه‌رمانده سه‌ربازیه كورده‌كه له‌كاتێكدایه، بە گوێرەی زانیارییەکانی ڕوانگەی سوری بۆ مافەکانی مرۆڤ، چالاکییەکانی داعش لە سووریا زیادیانکردووە و لە سەرەتای ئەمساڵیشەوە داعش 115 هێرشی لە بیابانی سوریا ئه‌نجامداوه كه 50 هێرشیان لە بیابانی حه‌مس بووە، بەهۆی هێرشەکانیشەوە 89 کەس کوژراون.
هاوڵاتی/ شوان عەباس بەدری سبەینێ هەڵبژاردنی ئەزموونی لە هەر چوار پارێزگاکەی هەرێم بۆ هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی کوردستان ئەنجام دەدرێت و وتەبێژی کۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەکانی عێراقیش ڕایگەیاند هەڵبژاردن لە کاتی خۆیدا ئەنجام دەدرێت. جومانە غەلای وتەبێژی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق ئەمڕۆ دوشەممە لە لێدوانێکی تایبەتدا بۆ هاوڵاتی رایگەیاند، ئامادەکارییەکانی کۆمسیۆن بەردەوامە و هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان لە کاتی خۆیدا ئەنجام دەدرێت هەربۆیە لەوچوارچێوەیەدا بڕیارە سبەینێ لە هەرچوار پارێزگاکەی هەرێمی کوردستان کاتژمێر ١٠؛٣٠ ی بەیانی پرۆسەی دەنگدانی ئەزمونی بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بەڕێوەبچێت. وتیشی، دەنگدانەکە بەسەرپەرشتی دادوەر عەباس الفتلاوی بەرپرسی ئیدارەی هەڵبژاردن وە یاریدەدەری تەکنیکی موهەندەد عەباس فادل دەبێت هاوکات کۆی گشتی بنکەکانی دەنگدان ١٨٠ بنکەی دەنگدانن 7 یان بۆ بۆ دەنگدانی تایبەتن و 173بنکەی دیکەیان تایبەتە بە دەنگدانی گشتی کە لە ناوەندەکانی تۆمارکردن لە هەرێم ئەنجام دەدرێت. باسی لەوەشکرد، کۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەکان چوار نموونەی کارتی دەنگدانی بۆ هەر چوار بازنەی هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی کوردستان، لە پارێزگاکانی هەولێر، سلێمانی، دهۆک و هەڵەبجە ئامادەکردووە، هەروەها نموونەیەکیش بۆ هەڵبژاردنی تایبەت ئامادەکراوە. هەروەها جومانە غەلای سەبارەت بە دواکەوتنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بە هاوڵاتی وت،" تا ئێستا هیچ مەرسومێکی فەرمی لە سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستانەوە سەبارەت بە دواخستنی هەڵبژاردن دەرنەچووەو نەگەیشتۆتە دەست کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق ، هەر لەبەر ئەمەش کۆمیسیۆن پابەندە بە بەڕێوەبردنی هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی کوردستان لە کاتی خۆیدا ." جێی ئاماژەیە خولی پێنجەمی هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی کوردستان لە 30/9/2018دا بەرێوەچوو و دوای تەواوبوونی وادەی یاسایی خولەکەش لە 9/10/2022 پەرلەمانی کوردستان ،دەنگدان لەسەر درێژکردنەوەی وادەی پەرلەمانی خستە بەرنامەی کاری خۆی، وابریارە لە 10/6/2024 خولی شەشەمی هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی هەرێمی کوردستان بەرێوە بچێت کە تا ئێستا لەبەر بایکۆت کردنی پارتی دیمۆکراتی کوردستان ئەگەری دواخستنی هەڵبژاردن لە ئارادایە.
.jpg)
هاوڵاتی بڕیارى لێخۆشبون لە کرێ و سەرپێچییەکانى هاتوچۆ و قەرزى هاوڵاتییان چونە بوارى جێبەجێکردنەوە و بەپێیى بڕیارەکانیش کە واژۆى ئاوات جەناب نورى، وەزیرى دارایی هەرێمى لەسەرە بۆ ماوەى یەک ساڵ رەسمى گومرگى لەسەر هاوردەى ئاژەڵ (سەربڕین و بەخێوکردن) لادەبرێت و وادەش بۆ تەواوى بڕیارەکان دیاریکراوە. به‌گوێره‌ی نوسراوێكی وه‌زاره‌تی دارایی و ئابوری كه گشتاندنی دارایی ژمارە 2ی ساڵی 2024ی ده‌ركردوه، تایبەت بە بڕیارەکانی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان کە له رۆژی 27ی (ئازار/3)ی 2023، به‌گوێره‌ی بڕیاری یه‌كه‌میش، لێخۆشبون 100%ی سزای دواكه‌وتنی كه‌ڵه‌كه‌بو له‌سه‌ر خاوه‌نكاران به‌تایبه‌ت ده‌سته‌به‌ری كۆمه‌ڵایه‌تی له‌خۆده‌گرێت، بڕیاری دوه‌میش پێشكه‌شكردنی كارئاسانی پێویسته له‌چوارچێوه‌ی یاساكانی باج بۆ باجده‌ران له چین و توێژه‌كانی كاسبكاران و پیشه‌وه‌ران. داشكاندنی رێژه‌ی 20% له پاره‌ی كرێی به‌شداری كاره‌بای كه‌ڵه‌كه‌بو له‌سه‌ر هاوڵاتیان ده‌كرێت، هه‌روه‌ها داشكاندن به‌رێژه‌ی 20% له كرێی ئاو و خۆڵ و خاشاك و كرێی ساڵانه‌ی كرێچیه‌كانی وه‌زاره‌تی شاره‌وانی و گه‌شتوگوزار ده‌كرێت. هاوکات بڕیاردراوه به‌لێخۆشبون له سزای سه‌رپێچی هاتوچۆ له‌سه‌ر هاوڵاتیان به‌ڕێژه‌ی 20%ی سزاكانی كۆن و به‌رده‌وام له رۆژی 27ی (ئازار/3) تاوه‌كو 30ی (ئه‌یلول/9)ی 2024. دەقی نوسراوەکەی وەزارەتی دارایی:
هاوڵاتی / شوان عەباس بەدری شەوی رابردوو چەند کەسێک ئۆتۆمبێلی مامۆستایەکی نارازی لەناو شاری سلێمانی تێکدەشکینن و ئەو مامۆستایەش لە پەیوەندییەکی تەلەفۆنی لەگەڵ "هاوڵاتی"رایگەیاند ،"ئەمە یەکەمجار نییە کە رووبەرووی ئەم جۆرە پەلامارانە دەبمەوە". مامۆستا"دڵشاد میرانی" یەکێک لە ئەندامانی مامۆستایان و فەرمانبەرانی نارازی درێژەی بە قسەکانیدا و وتی:" ئەم بەیانییە کاتێ بە نیاز بوون بچم بۆ دەوام زانیم ئۆتۆمبێلیکەم تێکشکاوە، ئەمە یەکەم جاریش نییە کە ئەمەم بەسەردا دێت،پێرار ماڵەکەیان سووتاندم و جارێک پەلاماری خۆمیان داوەو یەک مانگ لەمەبەریش لە دوا خۆپیشاندانی مامۆستایان ، ئۆتۆمبیلێکی تازەی ئەمەریکیم پێبوو ئەویشیان بە بۆکس خەنجەر تێکشکاندبوو". سەبارەت بەوەی ئاخۆ شکی لە کێیە کە بەم کارە هەستابێت ، ئەم مامۆستایە بە "هاوڵاتی" راگەیاند:" من نایشارمەوە ، من چەند جارێک لەلایەن گروپێکی سەر بە پارتی دیموکراتی کوردستانەوە هەر بە ئاشکرا لەملاولەولا و لە کۆمێنتەکان هەرەشەی کووشتن و ماڵ سووتاندنم لێکراوە". " تۆمەتی بەکرێگیراوی بۆ "ریان کلدانی" و "یوسف کلابی" یان خستۆتە پاڵم و پێیم دەڵێن تۆ سەر بە حکومەتی عیراقیت و ئێوە شکستتان بە ئابووری سەربەخۆ هێناوە لە کوردستان و هەموو کارتان بۆتە پەلامار دانی حکومەتی هەرێمی کوردستان و جاشن" مامۆستا دڵشاد میرانی وا دەڵێت. مامۆستا دڵشاد ئەوەشی ووت:"بە مەبەستی دۆزینەوەی تۆمەتباران لە ئێستادا شکایەتم لە بنکەی پۆلیس تۆمارکردووە".
هاوڵاتی هاوسەرۆکی کۆنسەی بەڕێوەبەری کۆما جڤاکێن کوردستان لە پەیامێکدا بە ناوی " پارتی هانی تورکیا دەدات فشار بخاتە سەر یەکێتی" بڵاوکردەوە. جەمیل بایک، هاوسەرۆکی کۆنسەی بەڕێوەبەریی کۆما جڤاکێن کوردستان-کەجەکە، ئەمڕۆ دووشەممە ١٤/٤/٢٠٢٤ لە پەیامێكی نووسراودا، هەڵسەنگاندن لە بارەی بارودۆخی باشووری کوردستان و هاوکارییەکانی پارتی بۆ دەوڵەتی تورکیا و هێرشکردنە سەر گەریلاکانی کوردستان دەکات. لە پەیامەکەیدا جەمیل بایک، دەڵێت:" گەر ئەوەی ئەنجوومەنی ئاسایشی نیشتمانیی عێراق سەبارەت بە پەکەکە گرتوویەتی ڕاست بێت ئەوا چەند زەرەر لە پەکەکە دەدات ئەوەندەش لە بەرژەوەندیییەکانی عێراق دەدات، پارتیش بە هاوکاری کردنی دەوڵەتی تورک ڕێگایەکی خراپ و نەگریسی گرووەتەوەبەر، سەرچاوەی دارایی چەتەکانی ڕۆژ مووچە و قوتی مووچەخۆرانە." دەقی پەیامەکە: پەدەکە هانی دەوڵەتی تورکیا دەدات گوشار بخاتە سەر یەنەکە بەرلە هەموو شتێک دەمەوێت ئاماژە بەوە بکەم کە پاش قۆناخێکی زۆر دژوار، بەڵام لە هەمان کاتدا پڕ لە سەروەری و سەرکەوتن، بە بڕیارین کە بە هەموو هێز و توانامانەوە لە هەموو شوێنێکدا پەرە بە تێکۆشان و خۆڕاگری بدەین. هەروەکو دەزانرێت دەوڵەتی کۆلۆنیالی، داگیرکار و جینوسایدکاری تورکیا، زیاتر لە هەشت ساڵە لەچوارچێوەی پلانی "چۆک پێدانان" دا بە بەردەوامی شەڕێکی هەمەلایەنەی دژوار لە دژی بزووتنەوەکەمان و گەلەکەمان بەڕێوە دەبات. دەوڵەتی فاشیستی تورکیا لەم شەڕەدا هیچ پێوانێکی یاسایی و ئەخلاقی پەیڕەو ناکات. تێکۆشان و خۆڕاگری گەلەکەمان و گەریلای ئازادی کوردستان لە دژی ئەم هێرشانەی دەوڵەتی تورکیا ئەنجامی زۆر شکۆداری لێی کەوتۆتەوە. بە درێژایی ئەم هەشت ساڵە هیچ کاتێک ملکەچی هێرش و پەلامارەکانی دەوڵەتی جینۆسایدی تورکیا نەبووە و ئیرادەی خۆی رادەستی ئەم ڕژێمە فاشیستە نەکردووە. بە پێچەوانەوە، هەمیشە خۆڕاگری کردووە و هەموو دەرفەتێکی بۆ بەرزکردنەوەی ئاستی تێکۆشان قۆستۆتەوە. لەم نێوەندەدا ئەوەی سوپای داگیرکەری تورکیای هێنایە لەرزە و تووشی گێژی و سەرلێشێوای کرد هێزی چالاکی گەریلای ئازادی کوردستان بوو کە بە گیانێکی فیداییانەوە توانی گورزی زۆر جەرگبڕی لێی بوەشێنێت. ئەو گورزە جەرگبڕاەنەی کە گەریلای ئازادی کوردستان لە مانگە کۆتاییەکانی ساڵی ٢٠٢٣وە تا ئێستا لە سوپای داگیرکەری تورک دەیوەشێنێت بەڕاستی جێگای شانازی و پڕ لە شکۆن. گەریلا بەو ئۆپەراسیۆنە شۆڕشگێڕییە یەک لە دوای یەکانەی کە ئەنجامی دا، توانی زۆرێک لە بنکە و بارەگا و سەنگەرەکانی سوپای داگیرکەری تورکیا لەبنەڕەتەوە هەڵتەکێنێت و ڕایانبماڵێت. شکستی سوپای داگیرکەر لە بەرامبەر گەریلا و ئەو خەسارەتانەی کە بەری کەوت و ئەو کوژراوانەی کە لێی بە جێمان بە وێنە و ڤیدیۆ بۆ ڕای گشتی بڵاو کرانەوە. ئاستی قاڵبوونەوە و داهێنانی گەریلا لە تاکیتک و تەنکیکی شەڕدا ورە و هێزێکی مەزنی دا بە گەلەکەمان. بەتایبەت پاش ئەوەی کە گەریلا توانای خستنە خوارەوەی فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی بەدەست خست، ڕەۆتی شەڕیش بە ڕێژەیەکی زۆر گۆڕانکاری بەسەر دا هات. ئێدی دەستپێشخەری شەڕ کەوتووەتە دەستی گەریلا. بەمجۆرە، گەریلای ئازادی کوردستان، گەلی کورد، کچ و کۆڕی لاوی کورد نەبەزی و نەبەردی خۆیان بۆ هەموو کەسێک سەلماند. هەروەها لە ماوەی ڕابردووەدا هەڵمەتێکی جیهانی گرنگمان بۆ ئازادی جەستەیی ڕێبەر ئاپۆ دەست پێکرد کە تا ئێستاش هەر بەردەوامە. گەلی کورد هاوشان لە گەڵ دۆستەکانی لە ڕۆژی ١٥ی شوباتدا، کە ڕۆژێکی ڕەشە بۆ هەموو کورد، زۆر چالاکی ناڕەزایەتییان لە دژی پیلانگێڕی نێودەوڵەتی بەرامبەرڕێبەر ئاپۆ ئەنجامدا. هەروەها ئەو چالاکیی و سەرهەڵدانانەی کە بە پێشەنگایەتی ژنان و بە دروشمی "ژن، ژیان، ئازادی" لە ڕۆژی ژنانی رەنجدەری جیهاندا ئەنجام دران، گوڕ و تین و خێراییەکی نوێیان بە قۆناخەکە بەخشی. بێگومان لوتکەی هەموو ئەمانە پیرۆزبایی پڕ جۆش و خرۆش و بەبڕیاری نەورۆز بوو لە هەر چواربەشی کوردستان و لە دەرەوەی وڵات. لە ڕاستیدا دەرفەتی ئەوە هەبوو کە پیرۆزباییەکانی نەورۆز لە باشوری کوردستان بە شێوەیەکی جەماوەریتر و بە جۆش و خرۆشێکی مەزنترەوە لە ئاستی گیانی نەورۆزدا بەڕێوەببردرێن. پیرۆزباییەکانی نەورۆز لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان، بە شکۆترین پیرۆزبایی ساڵانی ڕابردوو بوون. بێگومان ئەمە گوزارشت لە گیانی خۆڕاگری و هەستی ئازادیخوازی گەلەکەمان دەکات بە درێژایی مێژوو. وەک دەزانرێت گەلەکەمان لە ڕۆژئاوای کوردستان هاوشان لە گەڵ گەلانی دی لە باکور و ڕۆژهەڵاتی سوریا بەردەوام لە تێکۆشاندان. هەروەها لە هەر چوار لای جیهان و بەتایبەتیش لە ئەوروپا، لە هەموو شوێنێک کە کوردێکی لێ بێت، نەورۆز بە جۆش و خرۆش و شانازییەکی مەزنەوە پیرۆز کرا. پیرۆزباییەکانی نەورۆز لە باکوری کوردستان کە بە ملیۆنان کەس بەشدارییان تیا کرد، مۆرکی خۆیان لە قۆناخەکە دا. بە کورتی دەتوانم بڵێیم کە لە پیرۆزباییەکانی نەورۆزدا، گەلەکەمان بە یەک دڵ و بە یەک دەنگ، نیشانی دا کە چەندە لە تێکۆشان لە پێناو پاراستنی هەبوون و گەیشتن بە ئازادیدا خاوەن بڕوا و بڕیارە. چ لە کوردستان و چ لە دەرەوی وڵات، لە هەموو شوێنێک کە نەورۆی لێی پیرۆز کرا بە دەیان ملیۆن کەس لە گەلەکەمان و لە دۆستانی گەلەکەمان هەموو بە یەک دەنگ بۆ ئازادی ڕێبەر ئاپۆ هاواریان کرد. ئێدی هەموو کەس ئەو ڕاستییە دەزانێت کە تا ئەو کاتەی کە ڕێبەر ئاپۆ ئازاد نەبێت، نە دەسکەوتەکانی گەلی کورد دەپارێزرێن و نە کێشەی کوردیش چارەسەر دەبێت. لەبەر ئەم ڕاستییەیە کە بە دەیان ملیۆن کەس بە ئیرادەیەکی مەزنەوە بۆ ئازادی جەستەیی ڕیبەر ئاپۆ دەنگیان هەڵبڕی و بانگەوازیان کرد. بێگومان هەمووی ئەم پێشکەوتنانە بڕوا و هیوای خۆڕاگری و سەرکەوتنی گەلەکەمانی بەهێزتر کردووە. سەرنجڕاکێش ترین و کۆنکرێت ترین نموونەی ئەم بەهێزبوونەش لە هەڵبژاردنەکانی ئەم دواییەی باکوری کوردستان و تورکیادا بینرا. ئەو ئەنجامانەی کە گەلەکەمان و هێزە دیمۆکراسیخوازەکان بەدەستیان هێنا خاوەن گرنگییەکی مێژووییە. وێڕای هەموو گوشار و هەڕەشە و فێڵبازییەکانی دەوڵەتی جینۆسایدکاری تورکیا، کورد و هێزە دیمۆکراسیخوازەکان سەرکەوتنێکی مەزنیان بەدەست هێنا. ڕژێمی فاشیستی ئاکەپە پاش ٢٢ ساڵ لە دەسەڵاتداری بۆ یەکەم جارە کە لەم ئاستەدا تووشی شکستێکی گەورە بووەتەوە. هەر چەندە کە هەموو هێزە دژە-فاشیزم و دیمۆکراسیخوازەکانی تورکیا تیایدا رۆڵیان گێڕاوە، بەڵام لەم شکستەی ئاکەپەدا خوڕاگری گەلی کورد دەورێکی چارەنووس سازی بینی. ئەمە بە تایبەت لە سەرهەڵدانی خەڵکی شاری وان دا بەرجەستە بوو، ئەو شوێنەی کە دیالێکتیکی "گەریلا-سەرهەڵدان" بە شێوەیەکی بەهێز پەرەی سەندووە. هەموو ئەم پەرەسەندنانە ئەو ڕاستییەمان پێ نیشان دەدەن کە "پیلانی چۆکپێدانان"ی دەوڵەتی فاشیستی ئاکەپە-مەهەپە، کە لە ساڵی ٢٠١٥وە تا ئێستا بە پشتبەستن بە هەموو شێوازێکی دوور لە ویژدان و ئەخلاق لە بەرامبەر گەلەکەمان و بزووتنەوەکەماندا پەیڕەو دەکرێت، بە گورزە جەرگبڕەکانی گەریلا و سەرهەڵدانی بە شکۆی گەل پووچەڵ بووەتەوە و ئەم ڕژێمە بۆ خۆی هێنراوەتە سەر چۆک. لە هەمان کاتدا پێویستە ئەو ڕاستییەش بزانین کە دەوڵەتی فاشیستی ئاکەپە-مەهەپە هەرگیز دەستی لە پلانی جینوسایدی کورد هەڵنەگرتووە. ئەم ڕژێمە بۆتە بەڵایەک بە سەر گەلی کورد و هەموو گەلانی ناوچەکەوە. دەیەوێت پلانی جینوسایدی سەر کورد بە ئەنجام بگەیەنێت و لە هەمان کاتیشدا هەمیشە مەترسی و هەڕەشەیە بە سەر باقی گەلانی ناوچەکەوە. ئەم ڕژێمە تووشی گرێ عوسمانیچێتی بۆوەتەوە، فراوانخوازە. هێشتاش هەر دەیەوێت عێراق و سوریا و زۆربەی وڵاتە عەرەبییەکانی ناوچەکە وەکو پارێزگایەکی خۆی ببینێت. لە خۆیدا، سەرچەتەی فاشیستەکان، ئەردۆغان، خۆی وەکو خەڵیفەی پێنجەمی عوسمانی دەبینێت. نەفەسی وایە. ئەمڕۆ ئەم نەفەس و پلانانە هاتوونەتە ئاستی شکست و داڕمان. ئەم پەشۆکاوی و ڕاتڵەکانەیان بۆ ئەوەیە کە ڕێگری لەم شکستە بکەن. ئابوورییەکەی داڕووخاوە و سیاسەتی گەیشتۆتە بنبەست. لە ئاستی نێونەتەوەییدا هیچ شکۆ و ڕێزێکیان بۆ نەماوەتەوە. باش دەزانن کە ناتوانن ئەم هەموو کێشە گرانە ئابووری و سیاسییەی کە تووشی بوون وا بە ئاسانی چارەسەر بکەن. هەربۆیە، تەنیا ڕێگە چارە لەوەدا دەبینن کە، لە کەسایەتی پەکەکەدا، هێرش و شەڕی جینوساید لە دژی کورد بەڕێوەببن. دەوڵەتی تورکیا دەوڵەتێکی داگیرکار و فراوانخوازە. مێژووەکەی خاوەن میرات و کاراکتەرێکی وەهایە. هەر شوێنێک کە داگیری بکات، وا بە ئاسانی لێی ناکشێتەوە. ئەمڕۆش هەمان سیاسەت پەیڕەو دەکات. نیوسەدەیە کە وڵاتی قوبرسی داگیرکردووە و تا ئێستاش پاشەکشەی نەکردووە. هەروا بە ئاسانیش لەو شوێنانەی کە لە سوریا و ڕۆژئاوای کوردستان داگیری کردووە، ناکشێتەوە. کاتێک کە مەسەلە دێتە سەر کورد، ئەم تایبەتمەندییەی دەوڵەتی داگیرکەر و جینوسایدکاری تورکیا زیاتر و زیاتر زەق دەبێتەوە. بۆیە هەموو ڕۆژێک هێرش دەکاتە سەر رۆژئاوای کوردستان و هەموو سەرخان و ژێرخانی ژیان و ئابووری رۆژئاوا بۆردمان دەکات و دەیەوێت رۆژئاوا بهێنێتە سەر چۆک. واتە، ئەوەی کە نەیتوانی بە هێرشی داگیرکاری و جینوساید پێکی بهێنێت دەیەوێت لە ڕێگەی برسی هێشتنەوە، بێکار هێشتنەوە و کۆچی زۆرەملێ سەری بخات. لەبەرامبەر ئەمەشدا گەلانی باکور و رۆژهەڵاتی سوریا هەموو بە یەک دڵ و یەک بڕوا و بە بەردەوامی خوڕاگری دەکەن. بەغداد ئەم تایبەتمەندییە داگیرکاری و فراوانخوازییانەی دەوڵەتی تورکیا زۆر بە باشی دەزانێت، هەر بۆیە پێویستە لە بەرامبەر ئەم هێرشانەی کە دەیکاتە سەر عێراق و باشوری کوردستان بێدەنگ نەمێنێت، کاردانەوە و هەڵوێستی هەبێت. ئەمانە پێویستییەکی دەوڵەتێکی سەربەخۆ و سەروەرن. دەوڵەتی جینوسایدکاری تورکیا دەیەوێت بە واژۆکردنی چەندین رێککەوتن لەگەڵ عێراق، ئەم دەوڵەتە بکاتە هاوبەشی شەڕ لە دژی پەکەکە. پێویستە عێراق بەم پیلانە هەڵنەخەڵەتێت و نەکەوێتە ناو گەمەیەکی وەها چەپەڵەوە. ئەگینا دەکەوێتە خزمەت ڕەوایەتی دان بە هێرشە داگیرکارییەکانی دەوڵەتی تورکیاوە و شەرەف و حەیسیەتی عێراق گورزێکی گەورەی لێدەکەوێت. ئەمە لە کاتێکدایە کە پەکەکە هێچ کاتێک زەرەری لە بەرژەوەندییەکانی عێراق نەداوە. بەردەوام سیاسەتی دۆستایەتی و بەرژەوەندی هاوبەشی بە بنەما وەرگرتووە. بەڵام، وا دیار دەبێت کە هەندێک لە چاوپێکەوتنەکانی دەوڵەتی جینوسایدکاری تورکیا لە گەڵ دەوڵەتی عێراق راستەوخۆ پەیوەندی بە پەکەکەوە هەیە. بە تایبەت، ئەگەر ئەو بڕیارەی کە وابانگەشە دەکرێت ئەنجوومەنی ئاسایشی نیشتمانی عێراق سەبارت بە پەکەکە گرتوویەتی ڕاست بێت، ئەوا ئەو بڕیارە چەندە زەرەر لە پەکەکە دەدات، ئەوەندەش زەرەر لە بەرژەوەندییەکانی دەوڵەتی عێراق دەدات. هیوا و داخوازیمان ئەوەیە کە نە دەوڵەتی عێڕاق و نەش ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتمانی عێراق بڕیارێک وەرنەگرن کە خزمەت بە بەرژەوەندییەکانی هەردوو لامان نەکات. هەروەها هیوادارین کە دەوڵەتی عێراق، نەبێتە ئامرازێک بۆ پیلانە گڵاوەکانی دەوڵەتی داگیرکەر و فراوانخوازی تورکیا و خۆنەچەماندن بەرامبەر تورکیا بە بنەما وەربگریت. هەموو گەلی کورد ئێدی ئەو ڕاستییە دەزانن کە پەدەکە، وەک هاوبەشێکی دەوڵەتی داگیرکەر و جینوسایدکاری تورکیا، ڕێگایەکی زۆر خراپ و نەگریسی گرتۆتە بەر. پێویستە پەدەکە هەرچی زووترە لەم ڕێگایە بگەڕێتەوە و پاشگەز ببێتەوە. پێویستە پەدەکە بە شێوازێکی گێرەشێوانە بیرۆکراسی و دامەزراوە پەیوەندیدارەکانی دەوڵەتی عێراق بۆ دژایەتی پەکەکە بەکار نەهێنێت و هەوڵ بۆ ئەوە نەدات کە لەسەر ناوی عێراق بڕیار لە دژی پەکەکە وەربگیردرێت. بەڵام پەدەکە وەها هەڵسوکەوت دەکات وەک بڵێی لەم بوارەدا ئەرک و بەرپرسیارێتییەکی تایبەتی گرتبێتە ئەستۆ. هێشتاش بەشێوەیەکی زۆر بەدشووم و نەگریسانە بیرۆکە و پێشنیار پێشکەشی دەوڵەتی تورکیا دەکات کە ئەم دۆڵەتە چۆن بتوانێت داواکارییەکانی بە سەر دەوڵەتی عێراقدا بسەپێنێت و وای لێ بکات کە لە دژی پەکەکە هەڵوێست وەربگرێت و شەڕ بکات. پەدەکە هەروەها ئەو ڕاوێژ و بیرۆکەیە دەدات بە دەوڵەتی تورکیا کە ئەگەر یەنەکە بەشدار نەبێت، شەڕ لە دژی پەکەکە ئەنجامێکی ئەوتۆی نابێت و بەم شێوەیە دەوڵەتی تورکیا هاندەدات لە زەخت و گوشار بخاتە سەر یەنەکە. لە لایەکی دیکەشەوە، بووەتە پێشقەراوڵ و کەواسووری پێش سوپای داگیرکەری تورکیا و هەموو جۆرە زانیارییەکی ئیستیخباراتی و ئیمکانیاتی لۆجیستیکی پێشکەش دەکات. وەکو ئاسانکارییەک بۆ دەوڵەتی تورکیا لە دژی گەریلای ئازادی کوردستان خەریکە ڕێگا و سەربازگە بۆ سوپای داگیرکەری تورکیا دروست دەکات. لە هەر شوێنێک کە بزانێت ڕێگای هاتووچووی گەریلایە بۆسە دادەنێت و بەمجۆرە هەوڵدەدات ئاستەنگی دروست بکات بۆ ئەوەی کە گەریلا نەتوانێت پێویستی لۆجیستیکی و چەک و جەبەخانە بۆ خۆی دابین بکات. هاوکات لە گەڵ ئەمە، لە پێناو پاراستنی بنکە و بارەگا و سەربازەکانی تورکیادا هەر کاتێک پێویست بکات جلی پێشمەرگە دەکاتە بەر سەربازی داگیرکەری تورکیا و هەرکاتێکیش پێویستی کرد جلی سوپای داگیرکەر دەکاتە بەر پێشمەرگە. واتە، پەدەکە بە شێوەیەکی ڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ بەشداری ئەم شەڕەیە. ئەوەی کە پەدەکە لە دژی شەڕ دەکات، کەسێک نییە جگە لە گەریلای ئازادی کوردستان، جگە لە هەپەگە و یەژەئا ستار (YJA-Star)، واتە کچ و کوڕی لاوی کورد کە بۆ پاراستنی نیشتمان دەجەنگن. ئەم دۆخە شۆمەی بەکرێگیراوێتی کە پەدەکە تێکەوتووە و هەموو ژێنەکانی جەستەی تەنیوە هۆکاری سەرکی ئەو کێشانەیە کە گەلەکەمان لە باشوری کوردستان رووبەرووی بووەتەوە. لە کاتێکدا کە بنەماڵەی بارزانی لە لوتکەی خۆشگوزەرانیدا ژیان بەسەر دەبەن و ئەوەندەیان لە ماڵی ئەم خەڵکە دزیوە کە تێری خۆشگوزەرانی نەوەی نەوەکانیشیان دەکات، گەلەکەمان لە باشوری کوردستان لە لوتکەی هەژاری و نەداری دا ژیان بەسەر دەبات. هەموو رۆژێک بە سەدان کەس بۆ ئەوەی کە باشوری کوردستان بە جێی بهێڵن گیانی خۆیان دەخەنە مەترسییەوە، خۆیان لە سنوورەکان دەدەن و بۆ وڵاتانی دی کۆچ دەکەن. پەدەکەش هەموو ئیمکانیاتی دەسەڵات بۆ بەرژەوەندی بنەماڵەیی بەکار دەهێنێت و ڕەنگی دەوڵەتێکی پۆلیسی و سەربازی لە خۆ گرتووە. هیچ مەودایەکی بۆ وشیاری دیمۆکراتی، چالاکی دیمۆکراتی و ناڕەزایەتی دیمۆکراتی نەهێشتۆتەوە. لە کاتێک دیاردەی خۆ کوژی ژنان هەر رۆژە و لەزیاد بوون دایە، پەدەکە بۆ ئازادی ژن و مافی ژنان هیچ هەنگاوێکی کرداری نەناوە. بە پێچەوانەوە، بە پشت بەستن بە زیهنییەتێکی پیاوسالارانە، ڕژێمێکی دیکتاتۆری بەسەر خەڵکدا سەپاندووە. دەسەڵاتێکی ستەمکار و ملهوڕی بونیاد ناوە و بە کوشتن و بڕین وڵات بەڕیوە دەبات. گوشار و نایەکسانی و بێ عەدالەتی هەموو سنوورێکی تێپەڕاندووە. لە کاتێکدا کە سەروەت و سامانەکەیان بانکەکانی دونیای تەنیوە، مووچەی فەرمانبەران و مامۆستایان و هەموو ئەو کەسانەی کە بۆ ئەم وڵاتە ڕەنج دەکێشن دەبڕدرێت و پاشەکەوت دەکرێت. تەنیا لەبەر خاتری سەڵتەنەتی بنەماڵەیی خۆیان ئامادەن هەموو قەوارەی باشوری کوردستان بخەنە مەترسییەوە. ئەگەر لە ساڵی ٢٠٠٥وە کە باشوری کوردستان بوو بە خاوەنی ستاتۆیەکی فیدراڵ، سیاسەتێکی دیمۆکراتی و بەڕێوەبەرایەتییەک لە بەرژەوەندی کۆمەڵانی خەڵکی کوردستاندا پەێرەو بکرایا، هیچێک نەدەما کە وەکو کورد نەتوانین بەدەستی بهێنین. لە کاتێکدا کە پێویست بوو زۆرترین ماف و ئازادی و دیمۆکراسی لە هەرێمی کوردستاندا دەستەبەر بکرێت، کۆمەڵگای ژێر دەسەڵاتی پەدەکە رووبەڕووی گوشار و چەوسانەوە دەبنەوە و دەنگیان کپ دەکرێت، هەر بۆیە مرۆڤەکان بۆ هەناسە وەرگرتن ناچار دەبن روو لە هەندەران بکەن. پەدەکە ئێستاکە لە گەڵ دادگای فیدراڵی عێراقیشدا بەشەڕدا هاتووە. ئەۆ ١١ کورسییەی کە بۆ کۆتای کەمینەکان (کە ئێمە بە ئەمانە دەڵێین پێکهاتە کۆمەڵایەتییەکان) دانرابوون، پەدەکە بۆخۆی پۆلێنی کردبوو و کەڵکی لێ وەردەگرت. ئەم مرچ و مۆن بوونەی پەدەکە هۆکارەکەی تا ڕادەیەک بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە کە بەڕیوەبەرایەتی بەغداد ئەم یاسایەی گۆڕیوە. وەک دەزانرێت هەڵبژاردنەکانی باشوری کوردستان تا ئێستا بە گوێرەی سیستەمی یەک بازنەیی بوو. لەبەر ئەوەی کە پەدەکە پێشتر بە کەیفی خۆی ئیستیغلالی ئەم سیستەمەی دەکرد، ئێستا کراوە بە چوار بازنە، بەڵکۆ سیستەمەکە زۆرتر دیمۆکراتی بێت. هەروەها دادگای فیدراڵی عێراق کۆمیسۆنی هەڵبژاردنەکانی باشوری کوردستانی هەڵوەشاندۆتەوە. چۆنکە پەدەکە ئەم کۆمیسیۆنەی لەوەتەی هەیە بۆ خۆی قۆڕخی کردووە. واتە، پەدەکە و بنەماڵەی بارزانی تەنیا بەرژەوەندییەکانی خۆیانیان بە بنەما گرتووە و هیچی تر. ئەم هەڵوێستەی پەدەکە هۆکاری سەرەکی ئەم بڕیارانەیە. بە تایبەت، لەم ساڵانەی دواییدا کاردانەوەی گەل لە بەرامبەر پەدەکە هەرکو دەچێت زیاتر و زیاتر دەبێت. کاریگەری پەدەکە لەسەر گەل کەم دەبێتەوە و هەم لەبواری سیاسی و هەم لەبواری ئابوورییەوە تووشی زۆر و زەحمەتییەکی جیددی هاتووە. هەربۆیە هەڕەشەی بایکۆت کردنی هەڵبژاردن دەدات. ناوێرێت بەشداری هەڵبژاردن ببێت. یەکێک دی لە کێشە هەرە گەورەکانی باشوری کوردستان بڕین و پاشەکەوتکردنی مووچەی خەڵکە. پێویستە گەلەکەمان لە باشوری کوردستان ئەم ڕاستییە بە باشی بزانێت. بنەماڵەی بارزانی هێزێکی بەناوی پێشمەرگەی رۆژ دروست کردووە کە ئارمانجەکەی تەنیا خزمەتکردنی ئەم بنەماڵەیەیە. بۆ خزمەتکردنی خۆی دروستی کردووە. ئەم کەسانەی گوایە بە ناو پێشمەرگەی ڕۆژ هیج یەکیان خەڵکی باشوری کوردستان نیین. هەموویان خەڵکی ڕۆژئاوان. ژمارەکەیان لە نێوان دە تا بیست هەزاردا دەخەمڵێنرێت. ئەم هێزە بەدشۆمە تەنیا و تەنیا بۆ شەڕ کردن لە دژی پەکەکە دروست کراوە. مووچەی ئەمانە لە مووچەی بڕاو و پاشەکەوتکراوی مامۆستایان و فەرمانبەران دەدرێت. دەکرێت کە کێشە لە نێوان پەدەکە و پەکەکەدا هەبێت. هەر وەها دەکرێت کە کێشە لە نێوان زۆربەی رێکخستن و لایەنەکاندا هەبێت. ئەمانە شتێکی ئاسایین. بەڵام چارەسەرکردنی ئەم کێشانە لە ڕێگای گفتوگۆ و دانۆستاندنەوە شتێکە، پشت بەستنی خیانەتکارانە بە دوژمنی کورد، بەتایبەت دوژمنێکی داگیرکەری فراوانخواز و جینوسایدکاری وەک دەوڵەتی تورکیا شتێکی دیکەیە. پەکەکە هیچ کاتێک لە دژی نرخ و بەهاکانی گەلی کورد، لە دژی هیچ پارت و لایەنێکی سیاسی کورد پشتی بە هیج دەوڵەتێک نەبەستووە و شەڕ و دوژمنایەتییەکی وەهای لەگەڵ هیچ لایەنێکدا نەکردووە. هەموو ئەندامانی بەڕێوەبەرایەتی، لە سەروی هەمووشیانەوە ڕێبەر ئاپۆ، بە دوور لە ژیانی ماددی و زیهنییەتی دەسەڵاتخوازی، بە "تیکە نانێک و کراسێکەوە"، ژیانێکی دەروێشتانە دەژین، هەموو ساتەکانی ژیانیان بۆ خزمەتی گەلەکەیان تەرخان کردووە و لە دەرەوەی ئەوەش هیچ لێگەڕین و هەوڵدانێکیان بۆ ژیانی شەخسی خۆیان نییە. پەدەکەش نوقمی بەرژەوەندی ئابووری و ڕانت و تاڵان و بەرتیل و گەندەڵی بووە. هەربۆیە دوژمنایەتی پەکەکە دەکات و بە هاوکاری و پشتیوانی دەوڵەتی تورکیا هێرشی سەر پەکەکە دەکات. لێرەدا بانگەوازیمان بۆ هەموو گەلەکەمان، پێشەنگانی سیاسەتی دیمۆکراتی، کەسایەتییە ئەکادیمییەکان، رۆشنبیران و بەتایبەت ژنان و گەنجان ئەوەیە کە وەک ماف و ئەرکێکی دیمۆکراتی، بە وردی بەدواداچوون بۆ ئەم قۆناخە مێژووییە بکەن، لە دژی هەموو کەسێک کە بەکرێگیراوێتی بۆ دوژمنانی کورد دەکات، بەتایبەت لە دژی پەدەکە کە لەم بوارەدا هەموو سنورێکی تێپەڕاندووە، هەڵوێست وەربگرن و ڕەخنەی بکەن. جەمیل بایک، هاوسەرۆکی کۆنسەی بەڕێوەبەری کۆما جڤاکێن کوردستان
هاوڵاتی بڕیارە سەرۆکایەتى هەرێمى کوردستان لەماوەیەکی نزیکدا لەگەڵ لایەنە سیاسیەکانى هەرێمى کوردستان کۆببێتەوە و پرسی کێشە سیاسییەکان و هەڵبژاردن تاوتوێ بکرێت و تیایدا چارەنوسی هەڵبژاردنەکانی پەرلامنی کوردستان دیاری بکرێت. ئه‌مڕۆ یه‌كشه‌ممه 14ی نیسانی 2024، لاهور شێخ جه‌نگی كه سه‌رۆكایه‌تی لیستی به‌ره‌ی گه‌ل ده‌كات، له لێدوانێكدا بۆ ژماره‌یه‌ك رۆژنامه‌نووس، رایگه‌یاند كه "پشت به‌و خه‌ڵكه ئه‌گه‌ر هه‌ڵبژاردن بكرێت، لیستی به‌ره‌ی گه‌ل ده‌نگی باش به‌ده‌ست ده‌هێنێت". وتیشی: یەکێتی و پارتی رێککەوتوون هەڵبژاردن دوابخرێت، بەڵام نایانەوێت رایبگەیەنن هاوکات هیوایخواست کە مانگی شەش هەڵبژاردن ئەنجام بدرێت بەڵام ئەگەر هەیە تا مانگی ١٠ و ١١ دوابخرێت. لاهور شێخ جەنگی باسی لەوەشکرد کە بڕیارە سەرۆکایەتى هەرێمى کوردستان لەم هەفتەیەدا لەگەڵ لایەنە سیاسیەکانى هەرێمى کوردستان کۆببێتەوە و تیایدا چارەنوسی هەڵبژاردن دیاریبکرێت. ئه‌مه‌ش له كاتێكدایه كه هه‌رچه‌نده سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستان رۆژی 10ی حوزه‌یرانی بۆ ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستان دیاریكردووه و كۆمسیۆنی باڵای هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراقیش ئاماده‌كارییه‌كانی ده‌ستپێكردووه، به‌ڵام پارتی دیموكراتی كوردستان و به‌شێك له لایه‌نه‌كان ناوی كاندیده‌كانیان پێشكه‌ش نه‌كردووه و رایانگه‌یاندووه كه به‌مشێوه‌یه‌ی ئێستای به‌شداری هه‌ڵبژاردن ناكه‌ن.
هاوڵاتی ئەمڕۆ یەکشەممە 14ی نیسانی 2024، قوتابییەک لە قوتابخانەی گارە لە شاری دهۆک بە ناوی هەڵگر رەمەزان کە خوێندکاری پۆلی نۆی بنەڕەتییە، لە لایەن هاوڕێیەکییەوە بە چەقۆ بریندار کرا. رووداوەکە بە جۆرێک بووە لە قوتابخانەی گارە دەمەقاڵێ لە نێوان هەڵگر و هاوڕێکەی دروستبووە دواتر لە لایەن هاوڕێکەیەوە هەڵگر بە سێ چەقۆ بریندارکراوە. لەم بارەیەوە تابان فازڵ، بەرپرسی ڕاگەیاندنی تەندروستی دهۆک بە هاوڵاتی وت، " ئەو خوێندکارە ناوی هەڵگرەو تەمەنی ١٥ ساڵە و لە لایەن هاوڕێکەیەوە سێ چەقۆی لێدراوە و لە ئێستادا دۆخی تەندروستی ناجێگیرە". وتیشی، ئەو چۆقۆیانەی لێی دراوە سێ چەقۆبووەو دوانیان لەپشتەوە و یەکێکیان بەر سەری کەوتووە". بەگوێرەی زانیارییەکانی پەیامنێری هاوڵاتیش ئەو خوێندکارە لە ئێستادا دۆخی تەندروستی جێگیرە. هاوکات لەدوای رووداوەکە، مامۆستا و بەڕێوەبەری قوتابخانەکە دەستبەجێ تۆمەتبارەکەیان دەستبەسەر کردووە و رادەستی پۆلیسیان کردووە و هێزە ئەمنییەکان تۆمەتباری روداوەکەیان دەستگیرکردوە و لێکۆڵینەوەش لە هۆکاری روداوەکە دەستیپێکردوە.
هاوڵاتی/ سازگار ئەحمەد قایمقامی قەزای ماوەت ئاشکرایکرد شەوی رابردوو گوندی گەڵاڵە لە سنووری شارباژێڕ بۆردوومانکراوە و گەنجێک گیانی لەدەستداوە. کامەران حەسەن، قایمقامی قەزای ماوەت بە هاوڵاتی رایگەیاند "شەوی رابردوو کاتژمێر 11:00 خانوویەک لە گوندی گەڵاڵەی سنووری شارباژێڕ بەهۆی بۆردوومانەوە خاپوور کراوە و گەنجێک لە خانووەکەدا بووە و گیانی لەدەستداوە". ئاماژەی بەوەشکرد "خانووەکە هەشت کیلۆمەتر لە گوندی گەڵاڵەوە دوورە و ئەو گەنجەی گیانی لەدەستداوە تەمەنی لەنێوان 25 بۆ 30 ساڵاندایە و نیشتەجێی شاری سلێمانی بووە و بۆ سەردان چوونەتەوە ئەو خانووە".
.jpg)