ئەمساڵ د.اعـ.ـش 157 هێرشیکردووەتەسەر ڕۆژائاواى کوردستان

هاوڵاتی  بەبڕوای چاودێرانی توركیا، ڕەنگە هێرشەكانی ئەم دواییەی ئێران بۆ سەر هەرێمی كوردستان و پاكستان، ناكۆكییەكانی نێوان ئێران و توركیا زیاتر بكەنەوە. هەر لەسەر ئەم تەوەرەش كەناڵی )هەواڵی تورك( لە بۆلتونی بەیانی خۆی ئەم پرسیارەی كردووە "كە ئایا ئێران هەوڵی بەرپاكردنی جەنگێكی ناوچەیی دەدات؟". نەوزەت چیچیكی سەرنوسەری سایتی هەواڵی توركیای سەربەخۆ كە بەشداری بەرنامەكەی كردبوو وتی " ئێران بە ئەنقەست هێرش دەكاتە سەر وڵاتە دراوسێكانی تا بەوجۆرە ئاڵوزییەكانی ناوچەكە زیاتر بكات و لەڕێگەی وڵاتە دراوسێكانییەوە ناوچەكە بسووتێنێت". بە بڕوای چیچك هێرشەكانی ئەم دواییەی ئێران هەمووی لە بەرژەوەندی ئیسرائیلدا بو ، چونكە بەوجۆرە سەرنجی جیهان لەسەر بەردەوامی هێرشەكانی  ئیسرائیل بۆ سەر غەزە لادەبات. هەر لە بەرنامەی كەناڵەكەدا، چتینەر چتینی شیكاری كەناڵی هەواڵی توركیا وتی" ماوەیەكی زۆرە ئێران بۆتە هەڕەشەیەكی راستەقینە بۆ سەر توركیا". چتین ترسی خۆیشی لە بەدەستهێنانی چەكی ئەتۆمی لەلایەن ئێرانەوە نەشاردەوەو وتی "ئەگەر ئێرانییەكان چەكی ئەتۆمی بەدەست بهێنن، ئەوا دەبنە هەڕەشەیەكی راستەقینە بۆ ناوچەكەو توركیا، ڕاستە ئێرانییەكان دراوسێمانن، بەڵام بەهاوبەشێكی ستراتیژی و هاوسێیەكی باش ئەژمار ناكرێن". لەلایەن خۆیەوە زەینەب گورجانلی ستوون نووسی رۆژنامەی (ئەكونومیم)كە زیاتر گرنگی بە بابەتە ئابوورییەكان دەدات ، لە نوسینێكیدا ئەوەی خستوەتەڕوو "لەڕاستیدا هێرشەكانی ئێران پەیامێكە بۆ توركیا". گورجانلی لە نووسینەكەیدا باسی لەوەشكردووە كە ئەنكەرە و تاران هەریەكەیان بەجیا پشتیوانی لە هێزە ناكۆكەكانی كوردستانی عێراق دەكەن و نوسیوێتی" توركیا پەیوەندییەكی نزیك و باسی لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستاندا هەیە لە هەولێرو ئێرانیش پشتیوانیكی تەاوی یەكێتی نیشتمانی كوردستانە لە سنووری پارێزگای سلێمانیدا". ناوبراو ئەوەشی نووسیوە "ساڵانیكە توركیا، یەكێتی نیشتمانی بەپشتیوانیكردنی پەكەكە تۆمەتبار دەكات". هەروەها گورجانلی باسی لە بەئامانجگرتنی بازرگانەكانی هەرێمی كوردستانیشی لەلایەن ئێرانەوە كردووەو نووسیوێتی"لەماوەكانی پێشوودا ئێران چەندینجار ئەو بازرگانە كوردانەی كوردستانی عیراقی كە لەگەڵ توركیادا ئاڵۆگۆڕی بازرگانیان هەبووو بەئامانج گرتووە". ئەوەشی خستۆتەڕوو "هێرشەكانی ئەم دواییەی تاران بۆ سەر هەولێر و ئیدلیبی سوریا، كۆمەڵە پەیامێكی تایبەتی بۆ توركیا هەڵگرتبوو".  

هاوڵاتی  هەموو ئاماژەكان بۆ ئەوە دەچن كە لە قۆناغەكانی داهاتوودا جەنگێكی راستەخۆ لە نێوان هاوپەیمانەكانی ئێران و هێزەكانی ئەمریكا لەناو عێراق رووبدات. ئەحمەد شەریفی شیكاری ستراتیژی عیراقی هۆشداری لەهەڵگیرسانی جەنگێكی راستەخۆ لە نێوان هاوپەیمانەكانی ئێران و هێزەكانی ئەمریكا لەناو عێراق دەدات و رایگەیاند" عیراق چۆتە قۆناغێكی مەترسیدارەوە". هەروەها شەریفی لەبارەی باری ئەمنی و ئاسایشی وڵاتەوە لە لێدوانێكیدا بۆ رۆژنامەی مەدا، ئەوەشی خستۆتەڕوو "هەموو ئاماژەكان ئەوەمان بۆ ئاشكرا دەكەن كە لە قۆناغەكانی داهاتوودا ئاسایشی ووڵات رووبەڕووی مەترسییەكی راستەقینە دەبێتەوەو جەنگی راستەخۆی نێوان هاوپەیمانەكانی ئێران و هێزەكانی ئەمریكا لەسەر خاكی عیراق بە دوور نییەو رەنگە تووندتر لە ماوەكانی پێشوودا ئەو جەنگە رووبدات".  ئەوەشی وتوە "رەنگە هێزەكانی ئەمریكا چەند چالاكییەكی تایبەت لەناو خاكی عیراقدا ئەنجام بدەن و سیستمی فەرماندەیی و كۆنترۆڵی هێزە نزیكەكانی سەر بە ئێران بكەنە ئامانج". "لە ئێستادا ئەمریكاو ئێران لەناوخۆی عیراق دەستییانكردووە بە تۆڵەكردنەوە لە یەكتری و ئەگەر بێتوو حكومەتی عیراق و دامەزراوەكانی بێلایەنی خۆیان نەپارێزن، ئەوا عیراق دەبێتە چەقێكی هەڕەشە ئامێز بۆ سەر ئاسایش و ئاشتی جیهانی ". ئەحمەد شەریفی وا دەڵێت.  هەروەها ناوبراو ئاماژەی بەوەشداوە "ئەگەر بێتو ئەو جەنگە راستەوخۆیە رووبدات، ئەوا دەبێتە مەترسییەكی گەورە بۆ هەڵگیرساندنی جەندگێكی هەرێمایەتی و دەبێتە هەڕەشەو قورساییەكی راستەقینە بۆ سەر باری ئاسایش و سەربازی و ئابووری ووڵات". لەلای خۆیەوە جنین بلاسخارت نوێنەری تایبەتی ئەمینداری گشتی نەتەوە یەكگرتووەكان لەعێراق رایگەیاند "رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەقۆناغێكی هەستیاردا تێدەپەڕێت و جەنگی غەزەو كردەوە سەربازییەكانی دیكەی ناوچەكە هەڕەشەیەكی راستەقینەن بۆ هەڵگیرساندنی جەنگێكی گەورە لە ناوچەكەدا، لەم نێوانەشدا بە دوور نییە كە عیراقیش بخزێتە ناو ئەو كێشەو ناكۆكییانە". وتیشی "سەرەڕای هەوڵەكانی حكومەت بۆ ڕێگریكردن لە زیاتربوونی ئاڵنگاری و هێرشەكان، بەڵام هێشتا هێرشەكان لە سنوورەكانی عیراق و دەرەوەی بەردەوامن و بوونەتە هەڕەشەیەك بۆ سەر باری ئارامی عیراق و ئەو دەسكەوتانەی كە لەم چەند ساڵەی دواییدا بەدەستهاتوون". شایەنی باسە هێرشی باڵ و گروپە شیعەكانی سەر بە ئێران لە ماوەكانی رابردوودا بۆ سەر هێزەكانی هاوپەیمانان بە سەركردایەتی ئەمریكا لە ناوخۆ و دەرەوەی عیراق بە شێوەیەكی بەر چاو زیادیكردووەو بەوتەی چاودێرە سیاسی و سەربازی و ئەمنییەكانی ووڵات دوا بە دوای شكستە یەك لە دوای یەكەكانی ئێران لە لوبنان و سوریا و یەمەن و كوژرانی فەرماندە باڵاكانی سوپای پاسداران لەلایەن ئیسرائیلەوە، ئێران بەمەبەستی دوورخستنەوەی پریشكی ئاگرەكە لەخۆی، هەوڵی بەرفراوانكردنی جەنگەكە دەدات و بۆ ئەم مەبەستەش چەند وڵاتێكی وەك عیراق و سوریا و لوبنان و یەمەنی بۆ ئەم مەبەستە دیاریكردووە.   

هاوڵاتی  لە تازەترین هێرشیاندا بۆ سەر چەكدارەكانی گروپی حوسی لە یەمەن، هێزەكانی ئەمریكا و بەریتانیا بە پشتیوانی هەر یەك لە كەنەدا و بەحرەین و ئوستورالیا و هۆڵەندا بنكەو بارەگاكانی ئەو چەكدارانەیان مووشەك باران كرد. لە بارەی هێرشەكەوە وەزارەتی بەرگری ئەمریكا (پنتاگۆن) رایگەیاند" لە هێرشەكەدا كە ئێوارەی دوێنێ 22ی كانونی دووەمی 2024 ئەنجامدراوە، 8 بنكەو جبەخانەی چەكدارەكانی حوسی كە یەكێكیان لە حەشارگەیەكی ژێرزەمینیدا بووەو جگە لەمانەش چەند سیستمێكی بەهێزی مووشەكی و چاودێری كە لە پەلامارەكانیاندا بۆ سەر پاپۆڕە بازرگانییەكانی ناو دەریای سوور سوودییان لێدەبینی كراونەتە ئامانج". لەلایەن خۆیەوە بەرپرسێكی باڵای ناو وەزارەتی بەرگری ئەمریكا بەو مەرجەی كە ناوی ئاشكرا نەكرێت، ئەوەی ئاشكرا كرد "لە هێرشەكاندا نزیكەی 25 بۆ 30 بۆمب لەلایەن فرۆكە جەنگییەكانی ئەمریكا و بەریتانیاوە نراون بە بنكەو بارەگا گرنگەكانی گروپی حوسییەكانەوە". هەروەها بەرپرسە باڵاكەی ناو پنتاگۆن ئەوەشی ئاشكرا كردووە كە جگە لە فڕۆكە، لەلایەن ژێردەریاییەكانەوە بەمووشەكی تۆماهۆك هێرش كراوەتە سەر چەند جبەخانەیەكی گرنگی ئەو گروپەو ئەو جبەخانانەی كە بە ئامانج كراون سیستمی مووشەكی و درۆنییان تێدا بووە" . لەبارەی چاندنی مینی دەریاییش لەلایەن حوسییەكانەوە، بەرپرسە باڵاكە وتی"هێزەكانمان بە وردی چاودێری دەكەن و تا ئێستا هیچ مەترسییەكییان بەدی نەكردووە".  جێی ئاماژەیە لە 19ی نۆڤەمبەری رابردووەوە تا ئێستا حوسییەكان بەمووشەكی بالستی جۆراوجۆر و فڕۆكەی بێفڕۆكەوانی بۆمبڕێژكراو پەلاماری 33 پاپۆری بازرگانیان لە دەریای سوور داوە.  

هاوڵاتی  باڵیۆزی ئەمریكا لەعێراق رایگەیاند سزادانی كۆمپانیای فلای بەغدا سوربونی ئەمریكا بۆ بەرپەرچدانەوەی هەڕەشەی بەردەوامی سوپای پاسداران و تۆڕەكەی لە عێراق پیشاندەدات. ئەمڕۆ دوو شەمە 22ی كانونوی دووەمی 2024، وەزارەتی گەنجینەی ئەمریكا بەتۆمەتی هاوكاری و پشتیوانیكردنی فەیلەقی قودسی سەر بەسوپای پاسدارانی ئێران و هاوبەشەكانی لەناوچەكەدا سزای بەسەر كۆمپانیای فڕۆكەوانی عێراقی (فـــلای بەغداد)و بەڕێوەبەری جێبەجێكاری كۆمپانیاكەدا سەپاند. بەپێی راگەیەنراوی وەزارەتی گەنجینەی ئەمریكا "كۆمپانیاكە لەگەشتەكانیدا چەك و تەقەمەنی و چەكداری گروپەكانی نزیك لەئێرانی بۆ سوریا و لوبنان و عێراق گواستووەتەوە".   دوای راگەیەنراوەكەی وەزارەتی گەنجینەی ئەمریكا، ئەلینا رۆمانۆسكی، باڵیۆزی ئەمریكا لەعێراق لەتۆڕی كۆمەڵایەتی ئێكس بڵاویكردوەتەوە "دانانی كۆمپانیای فڕۆكەوانی عێراق فلای بەغداو سێ ئەندامی كەتیبەكانی حیزبوڵڵای لوبنان، لەلیستی ئەو لایەنانەی پاڵپشتی سوپای پاسدارانی ئێران و گروپەكانی سەر بەو سوپایە دەكەن لە عێراق و سوریا، سوربوونی ئەمریكا بۆ بەرپەرچدانەوەی هەڕەشەی بەردەوامی سوپای پاسداران و تۆڕەكەی لە عێراق پیشان دەدات". باڵیۆزی ئەمریكا ئەوەشی خستوەتەڕوو "بەكارهێنانی كۆمپانیایەكی فڕۆكەوانی عێراقی بۆ گواستنەوەی چەك، چەكدارو دۆلاری ئەمریكی، پێشێڵكارییەكی ئاشكرای سەروەریی عێراقە".  

هاوڵاتی  دادگای سەربازی سوپای عێراق لەسەر گرتەیەكی ڤیدیۆی سزای زیندانيكردن و دەركردنی بۆ چوار ئەفسەری پلە باڵای سوپا دەركرد. بەپێی ئەو بەڵگەنامەی بڵاوبووەتەوە، دادگای سەربازی یەك كە لەلایەن عەمیدی مافپەروەر سەلاحەدین جەمال ئەحمەد، سەرۆكی دادگای سەربازی یەكەوە دەرچووەو تایبەتە بە رووداوی لێدانی ئەفسەرێك بە پلەی موقەدەم لە ئەفسەرێكی هاوكاری بە پلەی عەقید، دادگاكە چوار بڕیاری بۆ چوار ئەفسەر دەركرد كە دووانیان ئەوانەن كە لەگرتە ڤیدیۆیەكەدا دەركەوتن. هەر بەپێی بڕیارەكەی دادگاكە، چوار ئەفسەرەكە پێكهاتون لەهەریەك لە (موقەدەم موحسین عەلی عەبدوڵڵا حەمەد نعێمی، عەمید كامل تەرخان عەلوان ناسر دلێمی، موقەدەم هەیسەم هانی محەممەد عەبدوڵڵا موسڵی، عەقید لەیس جەمیل حەمید عەلی شەمەری) كە سەرجەمیان لە فەرماندەیی ئۆپەڕاسیۆنەكانی كەرخن. سەرەتایی ئەم هەفتەیە گرتەیەكی ڤیدیۆیی لە تۆڕەكانی كۆمەڵایەتی بڵاوبووەوە، تێیدا ئەفسەرێك بە پلەی موقەدەم چەند زللەیەك لە ئەفسەرێكی دیكە كە پلەی عەقیدی هەیە دەدات و سوكایەتی پێدەكات، وەزارەتی بەرگریی عێراق راگەیێندراوێكی بڵاوكردەوەو رایگەیاند، رووداوەكە لە مێژووی 103 ساڵەی سوپای عێراق ناوەشێتەوەو ئەنجومەنێكی لێكۆڵینەوەی بۆ دروستكرد.

هاوڵاتی  وەزارەتی گەنجینەی ئەمریكا بەتۆمەتی هاوكاریكردنی فەیلەقی قودسی ئێران سزای بەسەر كۆمپانیای فلای بەغدادو بەڕێوەبەری جێبەجێكاری كۆمپانیاكەو پەرلەمانتارێكی عێرقدا سەپاند.  وەزارەتی گەنجینەی ئەمریكا سزای بەسەر كۆمپانیای فڕۆكەوانی عێراقی (فـــلای بەغداد)و بەڕێوەبەری جێبەجێكاری كۆمپانیاكەدا بەتۆمەتی هاوكاری و پشتیوانیكردنی فەیلەقی قودسی سەر بەسوپای پاسدارانی ئێران و هاوبەشەكانی لەناوچەكەدا سەپاند. بەپێی راگەیەنراوی وەزارەتی گەنجینەی ئەمریكا "كۆمپانیاكە لەگەشتەكانیدا چەك و تەقەمەنی و چەكداری گروپەكانی نزیك لەئێرانی بۆ سوریا و لوبنان و عێراق گواستووەتەوە".   هەر بەپێی راگەیەنراوەكە، پەرلەمانتار حسێن موئنیس بەهۆی پلاندانان بۆ رفاندن و تیرۆركردنی هاوڵاتیانی عێراق ناوی چوەتە لیستی سزاكانەوە.  

هاوڵاتی سەرچاوەیەکی نزیک لە حزبوڵای لوبنانی بە ئاژانسی "فرانس پێرس"ی راگەیاند ، کە لە بوردومانەکەی ڕۆژی یەکشەمە 21/1/2024 ی ئیسرائیل  ئەندامێکی ئەو حزبە کوژراوە و ئامانج لە هێرشەکە کوشتنی بەرپرسێکیان بووە. هەر سەبارەت بەم رووداوە سەرچاوەیەکی ئەمنی کە رازی نەبووە ناوی ئاشکرا بکرێت رایگەیاند : کە ئامانجی سەرەکی بوردومانەکە کوشتنی بەرپرسێکی باڵای حزبوڵا بووە ، بەڵام بەرنەکەوتووە و رزگاری بووە. هەرەوەها سەرچاوە ئەمنییەکە ئەوەشی ئاشکرا کردووە کە بوردومانەکە ئۆتۆمبێلی یەکەمی پاسەوانەکانی بەرپرسەکەی بە ئامانج گرتووە و لە ئەنجامیشدا پاسەوانێک کوژراوە، بەڵام بەرپرسەکەی حزبوڵا و سێ کەسی دیکە کە لەناو ئۆتۆمبیلی دووەمدا بوون لە هێرشەکە رزگاریان بووە و بەرنەکەوتوون. جێی باسە دوێنێ یەکشەمە 21/1/2024، هێزە ئاسمانییەکانی سوپای ئیسرائیل لە رێگەی فرۆکەیەکی بێفرۆکەوانەوە ، ئۆتۆمبیلێکیان لە نزیک خاڵی پشکنینی سوپای لوبنانی لە باشووری لوبنان بە ئامانج گرت و تیمەکانی فریاکەوتن بە پەلە گەیشتنە شوێنی رووداوەکە.

هاوڵاتی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران لە کۆنفرانسێکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، سەرەڕای پەیوەندی و هاوکاری باش لەگەڵ هەرێمی کوردستانی عێراق، بەڵام لەم ناوچانەوە "هەڕەشە لە  لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی ئێران کراوە". ناسر كەنعانی، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران ئەمڕۆ دووشەممە لە میانەی کۆنفرانسی ڕۆژنامەوانی هەفتانەدا ڕایگەیاند: سەرەڕای پەیوەندییە باشەکانمان کە ساڵانێکی زۆرە لەگەڵ هەرێمی کوردستانی عێراق هەمانە، بەڵام لەوێوە هەڕەشە بۆ سەر ئاسایشی نەتەوەیی و ئاسایشی هاووڵاتییانی وڵاتەکەمان هەبووە، ئەوەش بۆ ئێمە هێڵی سوورە. سەبارەت بە هێرشەکەی  شەوی 15-01-2024ی  پاسداران بۆ سەر هەولێر وتی، هێرشەکەی ئێران بۆ سەربنکەی موساد لە هەولیر کارێک بوو بۆ سزادانی ئەوانەی کە هەڕەشەن لەسەر ئاسایشی ئێران هیچ کاتێک بۆ دژایەتی عێراق نەبووە  ڕاشیگەیاند “کەوا ئەوان بوونی بنکە و کەسانی پەیوەندیدار بە موساد لە هەریمی کوردستان هەرگیز قبول ناکەن و کە دەبێتە هەڕەشە لەسەر ئاسایشی ئێران. ناسر کەنعانی جەختی لەوەشکردەوە،کە ئێران بۆ دەستەبەرکردنی بەرژەوەندیی هاوبەش و لەناوبردنی تەواوی هەڕەشەکانی سەر هەردوو وڵات، جەخت لە رێککەوتنی ئەمنیی لەگەڵ عێراق دەکاتەوە. ڕێکەوتنی ئەمنی نێوان ئێران و عێراق لە 19ی ئادارى 2023،لە لایەن قاسم ئەعرەجى، راوێژکارى ئاسایشى نەتەوەیی عێراق و عەلى شەمخانی، ئەمیندارى ئەوکاتی ئەنجوومەنى باڵاى ئاسایشى نەتەوەیی ئێران واژۆکرا و یەکێک لە خاڵەکانى، پاراستنى ناوچە سنوورییەکانى نێوان هەردوو وڵات و دوورخستنەوەى هێزە ئۆپۆزیسیۆنەکانە لەسەر سنوورى نێوانیان. شەوی 15-01-2024 لە ڕێگەی 11 مووشەکەوە لە لایەن ئێرانەوە هێرشکرایە سەر هەولێر کە پێنج لەو مووشەکانە بەر ماڵی سەرمایەداری کورد پێشڕەو دزەیی کەوتن کە گیانلەدەستدانی خۆی و منداڵەکەی، لەگەڵ میوانێکی و کارگوزارێکی ماڵەکەی لێکەوتەوە، هەروەها 16 کەسیش بەهۆی هێرشەکەوە برینداربوون.  

هاوڵاتی بەیانی ئەمڕۆ لە شارۆچکەی پیشەسازیی شاری گەرمسار لە پارێزگای سمنانی ئێران،  دەنگێکی بەهێز بیستراو قایمقامی گەرمساریش دەڵێت هۆکارەکەی شکاندنی دیواری دەنگی بووە لە لایەن فڕۆکەیەوە. لە بارەی ئەو دەنگە بەهێزەی لە لایەن دانیشتوانی ناوچەکەوە بیستراوە  رەزا خانی، قایمقامی گەرمسار بە میدیای فەرمی ئێرانی راگەیاندووە، بەیانی ئەمڕۆ دوشەممە لە پارێزگای سمنانی ئێران دەنگێکی بەهێز بیسترا کە بووە هۆی دروستبونی دڵەڕاوکێ و ترس.  وتیشی " هاوڵاتیان دڵنیا دەکەمەوە کە هیچ جۆرە تەقینەوەیەک لە ناوچەکە ڕووی نەداوە." باسی لەوەشکردووە کە هۆکاری دروستبونی ئەو دەنگە شکاندنی دیواری دەنگی بووە لە لایەن فڕۆکەیەکی جەنگیی ئێرانەوە  هەرلەم بارەیەوە  بێهنام بەختیاری بەرپرسی بەشی پیشەسازی و کانەکان و بازرگانی گەرمسار بە ماڵپەڕی فەرمی ئیرنای ڕاگەیاندووە،  :" هێزەکانی فریا کەوتن نێردراونەتە شارۆچکە پیشەسازییەکە". . پارێزگای سمنان دەکەوێتە باکووری ئێران و لە نزیک تاران و قووم هەڵکەوتووە.

هاوڵاتی  وەزیری دارایی عێراق رایگەیاند هەرێم لەساڵی رابردوودا هیچ داهاتێكی رادەستی بەغدا نەكردوە، تەنها رۆژانە 50 هەزار بەرمیل نەوتی رادەستی پاڵاوگە حكومییەكان كردوە. ئەندامێكی لیژنەكەش دەڵێت وەزیری دارایی پێڕاگەیاندین مانگانە ناردنی پارە بۆ مووچە بەردەوام دەبێت بەو مەرجەی هەرێم پابەندبێت بەناردنی زانیاری تەواوی لیستی ناوی مووچەخۆران و بڕی موچەكانیان و دەرماڵەو لێبڕینەكان بۆ وەزارەتی دارایی فیدڕاڵ كە تائێستا نەیان ناردوە.  ئەمڕۆ یەكشەمە 21ی كانونی دووەمی 2024، دوای كۆبوونەوەكەیان لەگەڵ تەیف سامی وەزیری دارایی عێراق،  عەتوان عەتوانی، سەرۆكی لیژنەی دارایی ئەنجومەنی نوێنەران راگەیەنراوێكی بڵاوكردەوەو رایگەیاند "دۆسیەی نەوتی هەرێمی كوردستان لە كۆبوونەوەكەدا ئامادەیی هەبوەو وەزیری دارایی دووپاتیكردوەتەوە، هەرێمی كوردستان لەساڵی 2023 دا هیچ داهاتێكی دارایی رادەستی حكومەتی فیدراڵی نەكردوە، تەنها رۆژانە 50 هەزار بەرمیل نەوتی رادەستی پاڵاوگە حكومییەكان كردوە". عەتوانی ئەوەشی خستوەتەڕوو "لەگەڵ وەزیری دارایی تاووتوێی ئەو كێشانەیان كردووە كە روبەڕووی جێبەجێكردنی بودجە بونەتەوە، بەتایبەت بڕگەكانی دامەزراندن و گرێبەستەكان، رێشكەوتون لەسەر تەواوكردنی خشتەكانی هەژماركردنی خەرجییە داراییەكان بەئامانجی دەستپێكردنیان لەساڵی 2024". هاوكات د.نەرمین مەعروف ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق لەبارەی كۆبوونەوەكەیان لەگەڵ وەزیری دارایی عێراق راگەیەنراوێكی بڵاوكردەوەو ئاماژەی بەوەداوە كە كۆبوونەوەكەی لیژنەی بەئامادەبوونی وەزیری دارایی فیدڕاڵ بۆ بەدواداچوون بووە سەبارەت بەجێبەجێكردنی بودجەی ساڵی رابردوو گفتوگۆكردن لەبارەی ئامادەكاری  هەمواری یاسای بودجەی فیدڕاڵی بۆ ساڵی 2024.  ئەوەشی خستوەتەڕوو كە لەوەڵامی پرسیارێكیدا لەوەزیری دارایی لەبارەی مووچەی فەرمانبەران و خانەنشینانی هەرێم پێیڕاگەیاندین "خەرجكردنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم لە بودجەی فیدڕاڵی لەمانگی یەكی ئەمساڵەوە كە بەبڕی 618 ملیار دیاریكراوە مانگانە بەردەوامدەبێت، بەمەرجێك هەرێم پابەندبێت بەناردنی زانیاری تەواویی لیستی ناوی مووچەخۆران و بڕی موچەكانیان و دەرماڵەو لێبڕینەكان بۆ وەزارەتی دارایی فیدڕاڵ وەك ئەوەی لەناوەڕۆكی نوسراویان لە 16ی ئەم مانگە ئاماژەی پێدراوە".     

هاوڵاتی  كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق، ئەنجامی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانی پەسەندكرد، سەرەڕای بوونی چەندین تانەش بەڵام كورسی لایەنەكان لەكەركوك وەك خۆی مایەوە. ئەمڕۆ یەكشەممە 21ی كانونی دووەمی 2024، كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق ئەنجامی ئەو تانانەی یەكلاییكردەوە كە لەپرۆسەی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان درابوون و ئەنجامی هەڵبژاردنی پەسەندكرد. رۆژی 18ی كانونی یەكەمی 2023 پرۆسەی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانی عێراق جگە لەهەرێمی كوردستان بەڕێوەچوو، حزبە كوردستانیەكان لەكەركوك و نەینەواو دیالەو سەڵاحەدین بەشداری هەڵبژاردنەكەیان كردو لەكەركوك و نەینەواو دیالە كورسیان بەدەستهێنا.  لەپاش راگەیاندنی ئەنجامی كۆتایی هەڵبژاردنیش، كۆمسیۆن دەرگای تانەدانی لەپرۆسەكە بەڕووی پاڵێوراو و قەوارە و هاوپەیمانیەتیەكان كردەوە، 338 تانە لەپرۆسەكە دران و ئەمڕۆ پاش یەكلاییكردنەوەی تانەكان كۆمسیۆنی هەڵبژاردن ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی پەسەندكرد.

هاوڵاتی ئەمرۆ یەکشەمە سەرچاوە ئەمنییەکانی لوبنان ئاشکرایان کرد ، دوو ئەندامی حزبوڵای لوبنانی لە ئەنجامی بە ئامانجگرتنی ئۆتۆمبێلەکەیان لە نزیک خاڵێکی پشکنینی سووپای لوبنان، لەلایەن درونێکی ئیسرائیلییەوە لە باشووری لوبنان کوژراون. ژمارەیەک شایەتحاڵیش بە ئاژانسی رۆیتەرزیان وتووە :دوابە دوای رووداوەکە بە پەلە ئەمبوڵانس و تیمی فریاکەوتن گەیشتوونەتە شوێنەکە و تەرمی کوژراوەکانیان گواستۆتەوە. ئەمەو هەتا ئێستا ناسنامەی کوژراوەکان ئاشکرا نەکراون .

هاوڵاتی دانیشتنی دادگای فیدڕاڵی عێراق ئەمڕۆ یەکشەممە  سەبارەت بە یاسای هەڵبژاردنی هەرێمی کوردستان سکاڵای تایبەت بە مووچەی موچەخۆرانی هەرێم و مافی خاوەندارێتی زەوییەکانی کەرکوک دواخران. ئەمڕۆ یەکشەممە ٢١-١ - ٢٠٢٤ دادگای باڵای فیدراڵیی عێراق لەسەر چەند پرسێکی پەیوەست بە هەرێم دانیشتنی ئەنجام دا کە بریتی بوون لە : ١-  داواکردنی مافی خاوەندارێتیی زەوییەکان لە کەرکووک ٢- هەڵوەشاندنەوەی یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان  ٣- سکاڵا دژی پێنەدانی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم ٤- سکاڵایەک بۆئەوەی مووچەی فەرمانبەران مانگانە بدرێت پلەبەرزکردنەوە دەستپیبکاتەوە ٥- سکاڵاکەی وەهاب هەڵەبجەیی سەبارەت بە نادەستوری ناساندنی یاسای ژمارە 3ى ساڵى 2006ى بەرەنگاربوونەوەى تیرۆر  تائێستاش کە کۆبونەوەکە بەردەوامە سێ لەو کەیسانە دانیشتنەکانی دواخراون : دانیشتنی دادگەی فیدراڵی تایبەت بە مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان بۆ 18-02-2024  دانیشتنی تایبەت بە یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بۆ 04-02-2024 دواخران.  دانیشتنی دادگەی فیدراڵی لەبارەی کێشەی خاوەندارێتیی زەوییەکانی شاری کەرکووک بۆ 21-02-2024 دواخراوە. جێگەیباسە یەکێک لە سکاڵاکان تایبەتە بە یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانى کوردستان، کە تاوەکو ئێستا شەش دانیشتنی لەسەر کراوە سکاڵاکانی سەر ئەم یاسایە  دوو سکاڵان و یەکخراون، لەلایەن زیاد جەبار، سەرۆکی فراکسیۆنی یەکێتی لە خولی پێنجەمی پەرلەمانی کوردستان و ئامانج نەجیب شەمعوون، ئەندامى کریستیانەکان لە ئەنجوومەنى پارێزگاى سلێمانى لە دژی پێنج ماددەی یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان تۆمارکراون، کە تایبەتن بە ژمارەى کورسییەکانی پەرلەمان، یەک بازنەیی هەڵبژاردن و کورسیی کۆتاکان لە پەرلەمانى کوردستان . هاوکات سەبارەت بە سکاڵای تایبەت بە مووچەی موچەخۆرانی هەرێم دادگای فیدڕاڵی دەڵێت سکاڵاکە بەهۆی نەناردنی داتای میلاکی فەرمانبەران لەلایەن حکومەتی هەرێمەوە بۆ 18-02-2024 دواخراوە. ئەوەشلەکاتێکدایە ، سکاڵای پێنەدانی موچەی فەرمانبەران لەلایەن عەدالەت رەحیم و بوخاری جەمیل و حەیدەر عوسمان دژی محەمەد شیاع سودانی تۆمارکراوە و داوا لە دادگا دەکات بڕیار دەربکات بۆ ناردنی شایستە داراییەکانی هەرێم.          

هاوڵاتی دوای ئەوەی شەوی ڕابردوو لە گرتە ڤیدیۆیەکدا دوو ئەفسەری عێراقی دەرکەوتون و بە شێوەی "گاڵتەکردن" یەکێکیان لەوی دیکەیان دەدات، ئەفسەرەکەی دیکەش دەگری و ڤیدیۆکەیان لە تۆڕەکۆمەڵآیەتییەکان دەنگدانەوەی بەدوای خۆیدا هێنا و لەلایەن وەزیری بەرگری عێراقەوە لە کارەکانیان ڕاگیران. وەک لە ڤیدیۆکەدا دیارە کە لە تۆڕەکۆمەڵایەتییەکان  بڵاوبۆتەوە تیایدا  ئەفسەرێک بە پلەی موقەدەم بەبێ رێزگرتن لە پلەی سەربازی، لە ئەفسەرێکی دیکە بە پلەی عەقید دەدات بەهۆی ئەوەی هەڵەیەکی لە چاپکردنی نووسراوێکدا کردووە.   موقەدەمەکە دووجار بە زللـە لە عەقیدەکە دەدات و سەرکۆنەی دەکات، لە بەرامبەردا ئەفسەرە عەقیدەکە دەست بە گریان دەکات و دەڵێت سکاڵات لێدەکەم و موقەدەمەکەش بێ منەتی خۆی نیشان دەدات و پێی دەڵێت دەچیت لەکوێ سكاڵا دەکەیت، بیکە. دوای بڵاوبونەوەی گرتە ڤیدیۆییەکە وەزارەتی بەرگری عێراق لەسەر ڕوداوەکە هاتە دەنگ و ڕایگەیاند، هەردوو ئەفسەرەکە لە کارەکانیان ڕاگیراون و دەستگیر دەکرێن بەهۆی ئەوەی هەڵسوکاوتیان لەگەڵ سوپای عێراق و مێژووەکەی یەکناگرێتەوەو ناگونجێت. وتیشی ڕەفتاری هەردوو ئەفسەرەکە منداڵانە بووە و بەگوێرەی یاسای خزمەت و خانەنشینی سەربازی مامەڵەیان لەگەڵ دەکرێت..    

هاوڵاتی نوێنەری تایبەتی نەتەوەیەکگرتووەکان لە عێراق لە ڕاگەیندراوێکدا هۆشداری دەدات و دەڵێت: سەرەڕای ھەوڵەکانی حکومەت بۆ رێگریکردن لە پەرەسەندنی گرژییەکان، بەڵام عێراق لە مەترسیدایە کە بکەوێتە ناو ململانێکەوە. جینین پلاسخارت، نوێنەری تایبەتی تایبەتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق رایدەگەیەنێت، رۆژھەڵاتی ناوەڕاست بە قۆناغێکی دژواردا تێدەپەڕێت و عێراقیش بەدەر نییە لەو ململانێیانە، ئەوەش ھەڕەشەی سەرھەڵدانی رووبەرووبوونەوەیەکی گەورەتر دەکەن. پلاسخارت دەشڵێت، سەرەڕای ھەوڵەکانی حکومەت بۆ رێگریکردن لە پەرەسەندنی گرژییەکان، بەڵام عێراق لە مەترسیدایە کە رابکێشرێتە ناو ئەو ململانێیەوە. دووپاتیشیکردەوە، ئەو ھێرشە بەردەوامانەی لە ناوەوە و دەرەوەی سنوورەکانی عێراقەوە ئەنجام دەدرێن، دەبێتە ھۆی تێکدانی ئەو سەقامگیرییەی دوای ھەوڵێکی زۆر لە عێراقدا بەدەست ھاتووە. راشیگەیاند، سەقامگیری و ئاسایشی عێراق لە پێشینەی کارەکانیانە و بانگەوازی خۆیان بۆ ھەموو لایەنەکان دووپاتدەکەنەوە کە زیاتر دان بەخۆیاندا بگرن. هۆشدارییەکەی یونامی لەکاتێکدایە، شەڕی ئیسرائیل و حەماس زیاتر لە 100 رۆژی تێپەڕاندووەو تا دێت گرژییەکانی ناوچەکە فراوانتر دەبن، حوسییەکانی یەمەن هێرشدەکەنە سەر ئیسرائیل و کەشتییە بازرگانییەکان لە سنوورە ئاوییەکان و ئێران هێرشی کردووەتە سەر هەرێمی کوردستان و سووریا و پاکستان و پاکستان وەڵامی هێرشەکانی داوەتەوە. هاوکات  بەیانی ئەمڕۆش شەممە ئیسرائیل هێرشی کردە سەر دیمەشق، بەگوێرەی زانیارییەکان لانی کەم 10 کەس کوژراون، لەنێویاندا دوو فەرماندەی سوپای پاسداران هەبوون.