ئامادەکردن: هاوڵاتی

ئەیلولی ٢٠٢٥ ساتە وەختە هەستیار و ناجێگیرەکەیە لە قۆناغی گواستنەوەی دوای ئەسەد لە سوریا، لەکاتێکدا هێزەکانی سوریای دیموکرات (هەسەدە) و دیمەشق و تورکیا لە پەیوەندییەکی گرژ و بەردەوام پڕ لە هەڵکشاندان. سەرەڕای ڕێککەوتنێکی ١٠ی ئازار بە ئامانجی یەکخستنی هێزەکانی سوریای دیموکرات لەگەڵ سوپای حکومەتی ئینتقالی سوریا و هەروەها هەوڵە جددیەکەی پاریس، جێبەجێکردنەکەی لەنێوانی دیدگا ناکۆکەکاندا بۆ داهاتووی وڵاتەکە بە تەواوی وەستاوە. 

هەسەدە، کە هاوپەیمانییەتێکی پێکهاتە جیاوازەکانە بە سەرکردایەتی کوردەکان و لەلایەن ئەمریکاوە پاڵپشتی دەکرێت، بەردەوامە لە داکۆکیکردن لە سوریای لامەرکەزی. فەرماندە مەزلوم عەبدی لە کۆتاییەکانی مانگی ئابدا ئەم هەڵوێستەی دووپاتکردەوە و هۆشداریدا لەوەی کە دۆخە هەستیار و ناسکەکە کە پەیوەندیی نە شەڕ نە ئاشتییە لەگەڵ دیمەشق، لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سوریا دەتوانێت داڕمێت ئەگەر دانوستانەکان نەتوانن ئۆتۆنۆمییەکی ڕاستەقینە و مانادار بۆ ناوچەکە بەدەستبهێنن. دیمەشق بە سەرۆکایەتی ئەحمەد شەرع، پێداگری لەسەر سیستمێکی مەرکەزی دەکات و دوابەدوای کۆنفڕانسەکانی کەمینەکان بە سپۆنسەری کوردەکان کە داوای فیدراڵییان دەکرد، دانوستانەکانی وەستاند.

گرژیەکان لە ٢ی ئەیلولدا پەرەی سەند کاتێک هێزە ئەمنییەکانی سوریا ڕێگرییان لە بارێکی چەک کرد کە گوایە بەرەو ناوچەکانی ژێر کۆنترۆڵی هێزەکانی سوریای دیموکرات دەڕۆیشت، ئەمەش بێمتمانەیی و گرژیی لە نێوان هەردوولا زیاتر کرد. بەکارهێنانی زاراوەی "میلیشیا" لەلایەن دیمەشقەوە بۆ وەسفکردنی هەسەدە جەخت لەسەر ڕەتکردنەوەی دەکاتەوە لە شەرعیەتدان بەو گروپە وەک هێزێکی نیشتمانی.

لە لایەکی دیکەوە تورکیا هەڵوێستی خۆی توندتر کردووە. دەوڵەت باخچەلی، سەرۆکی پارتی بزووتنەوەی ناسیۆنالیست، هۆشداریی دا لە ئەگەری پابەندنەبوونی هێزەکانی سوریای دیموکرات بە ڕێککەوتنی مانگی ئازار، ئەنقەرە و دیمەشق ئۆپەراسیۆنی سەربازی هاوبەش دەستپێدەکەن. بەرپرسانی تورکیا هەر جۆرە مۆدێلێکی بنەمادار بە ئۆتۆنۆمیی ڕەتدەکەنەوە  و وەک "پلانی دابەشکردنێکی دەمامکدار" ناویدەبەن و بۆ ئەمەش هێزەکانی سوریای دیموکراتیان تۆمەتبار کردووە بە پاشەکشەکردن لە هەوڵەکانی یەکگرتن و دانوستانەکانی ڕێککەوتن. 
لەگەڵ ئەوەی کە ئەو تۆمەتبارکردنانەی تورکیا بۆ هەسەدە بە تەواوی بێبنەما و ناڕاستن، بەڵکو ئەوە تورکیا خۆیەتی دەستێوەردان دەکات لە ڕەوتی دانوستانەکان و هاتنە ناوەیەکی خراپی هەبووە بۆ نێو پەیوەندییەکانی نێوان هەسەدە و دیمەشق. تەنانەت گفتوگۆکانی پاریس کە بەرهەمدار و نزیک لە ڕێککەوتنی تەواوەتی بوون، بە هاتنە ناوەوە خراپەکەی تورکیا و ئاماژە و فەرمانە تێکدەرانەکانی، هەموو گفتوگۆ و دانوستانەکانی نزیک لە ڕێککەوتنی ڕاگرتن و بەجیی نزیکبوونەوە، دوورکەوتنەوە لە یەکتری ڕەنگڕێژ کرد لە نێوان کوردەکان و دیمەشقدا. 

سەرەڕای هەڕەشە بەردەوامەکانی بەرپرسانی تورکیا بە تایبەتی ئەوەی دوایی دەوڵەت باجچەلی و ڕاپۆرتەکانی دوایی تورکیا هەموویان پێشنیار دەکەن بۆ تواندنەوەیەکی بێدەنگ هێزە چەکدارە ڕاهێنراوەکەی هەسەدە لە نێوا سوپای دیمەشقدا، بەڵام ئیرادە و ستراتیژە ڕوون و بەرجەستەکانی هەسەدە وەڵامێکی نەرێنییە بۆ ئەو داواکارییە لەلایەن هەر کەس و لایەن و دەوڵەتێکەوە بێت. ئەمەش بەرپرسانی تورکیای بە توندی نیگەران کردووە.

ڕۆژانە ناوە ناو لە هێڵەکانی تەماسی نێوان هەسەدە و سوپای دیمەشقدا، پێکدادانی پچڕپچڕ هەیە لە نزیک حەلەب و ڕەققە، ترسی دووبارەبوونەوەی ململانێکانی بە شێوەیەکی گەرم و بەردەوام، زیندووکردووەتەوە.

لەگەڵ ئەوەی سوریا بەرەو نەزمێکی سیاسی نوێ دەڕوات، چارەنووسی هێزەکانی سوریای دیموکرات وەک تاقیکردنەوەیەکی قورس دەمێنێتەوە بۆ توانای وڵاتەکە بۆ ئاشتکردنەوەی ناسنامەی پێکهاتە جیاوازەکانی کۆمەڵگاکەی خۆی. جا چ لە ڕێگەی ڕووبەڕووبوونەوە بێت یان سازان و ڕیککەوتن، دەخاتە بەر سەنگی مەحەک. 
مانگەکانی داهاتوو دیاری دەکەن کە ئایا نەخشەڕێگای ڕێککەوتنی مانگی ئازار و دواتریش نەخشەڕێگای گفتوگۆکان ڕێککەوتنەکەی پاریس، دەتوانن بەردەوام ببن و جێبەجێ بکرێن و بە ئاکام بگەن و بە ئەمەش زمانی لۆژیک و ئاوەز دەبێتە زمانی فەرمی دەوڵەت یان بە پێچەوانەوە سەرکوت و سەپاندن و زمانی دژ بە عەقڵ و لۆژیک دەبنە سەنتەر و زاڵ دەبن؟
با بزانین و چاوەڕوان بین.

بۆچوونی تۆ وەکو تاکێکی ئاگادار لە ڕووداو و گۆڕانکارییەکان چییە؟