بانکی رافیدەین رێگری لە سپیکردنەوەی پارە دەکات

  وەزیری دەرەوەی عێراق ڕایگەیاند، ئەمەریکاییەکان بەڕوونی ئاگاداریان کردمەوە و پێیان گوتم پاشگەزبوونەوە لە بڕیاری ڕاگرتنی لێخۆشبوون لە کڕینی کارەبای ئێران، نییە. د. فوئاد حوسێن، وەزیری دەرەوەی عێراق لە چاوپێکەوتنێکی تەلەڤزیۆنیدا ڕایگەیاند "ئێستا ئێمە لەسەر درێژکردنەوەی بڕیاری لێخۆشبوون، ڕووبەڕووی سیاسەتێکی نوێ بووینەتەوە، چونکە لە کۆبوونەوەی پاریس بەئەمەریکیەکانم گوت، ئەوان بەڕوونی پێیان گوتم بڕیاری ڕاگرتنی لێخۆشبوونەکە گەڕانەوەی نییە و درێژ ناکرێتەوە." وتیشی: جیاوازی لە نێوان کڕینی کارەبا و غاز هەیە، کێشەیان لە کڕینی غاز نییە، بەڵام کێشەی غاز ئەوەیە کە تۆ دەیکڕیت، چۆن پارەکەی دەدەی؟ ئێستا ئێران دەڵێ غازت دەدەمێ بەڵام کوا پارەکەم؟ ئێ پارەکەت لە بانکی تی بی ئای بۆ کۆ دەکەینەوە. ئاماژەی بەوەش کرد "ئێمە هەندێک لێکگەیشتنمان لەگەڵ ئەمەریکان هەبوو، ئەویش کڕینی پێداویستییە خۆراکیی و پزیشکیەکان و هەندێک شتی دیکەمان دەکڕی کە بابەتەکە مرۆیی بوو، بەڵام ئیستا ئەو لێکگەیشتنە نەماوە، من باس لە مانگەکانی داهاتوو دەکەم کە تووشی کێشە دەبینەوە." فوئاد حوسێن دەشڵێت: ئومێدەوارم، وەزارەتی کارەبا و وەزارەتی نەوت، هەموومان پێکەوە هاوکار بین بۆ تێپەڕاندنی سێ مانگی داهاتوو، چونکە من ترسم هەیە مانگەکانی داهاتوو دۆخی کارەبا زۆر سەخت دەبێت

دوای ئەوەی سوپای ئیسرائیل بۆردومانەکانی بۆ سەر کەرتی غەززە چڕکردەوە، وەزارەتی تەندروستی لە کەرتی غەززە ئەمڕۆ چوارشەممە ژمارەی کوژراوانی نوێی بڵاوکردەوە و تێیدا دەرکەوتووە لە ماوەی 48 کاتژمێردا 970 کەس کوژراون. بەمەش ژمارەی کوژراوانی شەڕی غەززە، تا پاشنیوەڕۆی ئەمڕۆ دووشەممە، گەیشتوەتە ٤٨ هەزار و ٥٧٧ کەس. بەپێی ئامارەکانی وەزارەتی تەندروستی فەلەستین، تا پاشنیوەڕۆی چوارشەممە، ژمارەی مردووان بۆ ٤٩ هەزار و ٥٤٧ کەس بەرزبووەتەوە. هێزەکانی ئیسرائیل بۆ دووەم ڕۆژی لەسەریەک بەردەوامن لە هەڵمەتەکانیان بۆ سەر کەرتی غەززە و لە ئەنجامدا دەیان کەس کوژراو و برینداری لێکەوتەوە لە هەڵمەتەکانیاندا کە لە بەرەبەیانی ڕۆژی چوارشەممەوە ناوچە جیاجیاکانی کەرتی غەززەیان کردە ئامانج. لە کاتێکدا کە سوپای ئیسرائیل ڕایگەیاند کە ئۆپەراسیۆنێکی زەمینی سنوورداریان لە ناوەڕاستی کەرتی غەززە دەستپێکردووە، ئاماژەی بەوەدا کە هێزەکانی میحوەری ناوەڕاستی نەتزەریمیان کۆنترۆڵکردووە. لای خۆیەوە، خەلیل ئەلدەقران، وتەبێژی نەخۆشخانەی شەهیدانی ئەقسا بە ئەلعەرەبیە ئەلحەداسی ڕاگەیاند، ڕۆژی سێشەممە ژمارەی کوژراوان گەیشتە 440 کەس، لەگەڵ 680 بریندار، کە زۆرینەیان ژن و منداڵ و بەساڵاچوون، ئاماژەی بەوەشکرد، ئەو برینانەی گەیشتوونەتە نەخۆشخانەکە لەڕادەبەدەر سەختن. هەروەها باسی لەوەش کرد، تا ئێستاش ژمارەیەکی زۆر بریندار و کوژراو لەژێر داروپەردووەکاندان، بەهۆی بارودۆخی دژوارەوە ڕزگارکردنیان یان هێنانەوەی تەرمەکان ئەستەمە. وێڕای دەستپێکردنەوەی هێرشەکانی ئیسرائیل بۆ سەر کەرتی غەزە، بزووتنەوەی حەماس رایگەیاند، دەرگای دانوستانی دانەخستووە و پێویستە قۆناغی دووەمی ئاگربەست دەستپێبکات. تاهیر نونو راوێژکاری سەرۆکی مەکتەبی سیاسیی حەماس لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ ئاژانسی فرانس پرێس، جەختیکردووەتەوە لەوەی کە پێویست بە رێککەوتنی نوێ ناکات، لەکاتێکدا رێککەوتنی ئاگربەست واژۆکراوە. ئاماژەی بەوەشکردووە، پێویستە وڵاتانی نێوەندگیر و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی، ئیسرائیل ناچاربکەن هێرشەکانی رابگرێت و پابەندی رێککەوتی ئاگربەست بێت و قۆناغی دووەم دەستپێبکات. ئەوەش لەکاتێکدایە کە بنیامین نەتانیاهۆ سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل جەختی لەوەکردووەتەوە، دانوستانەکان تەنها لەژێر ئاگردا بەردەوامدەبن و وڵاتەکەی گوشاری زیاتر دەخاتە سەر حەماس و درێژە بە هێرشەکانی دەدات تا ئەوکاتەی هەڕەشەی حەماس لەناودەچێت.

  لە یەكەم كۆبوونەوەدا لەگەڵ ئەو لیژنەی كە ئەحمەد شەرع بۆ جێبەجێكردنی رێككەوتنەكە دروستیكردووە، مەزڵوم عەبدی باسی لە بێبەشكردنی پێكهاتەكان كردووە لە پرۆسەی نوسینەوەی دەستوری سوریادا.  ژەنەراڵ مەزڵوم عەبدی فەرماندەی هێزەكانی سوریای دیموكرات (هەسەدە) لەگەڵ ئەو لیژنەیەدا كۆبووەوە، كە لەلایەن دەسەڵاتی نوێی سوریاوە لە دیمەشق دروستكراوە بۆ چاودێریكردنی رێككەوتنی نێوان ئیدارەی خۆسەرو دیمەشق.   رۆژی 10ی ئەم مانگە، سەرۆكایەتیی سوریا رایگەیاند، ئەحمەد شەرع لەگەڵ مەزڵوم عەبدیدا رێككەوتنێكی ئیمزا كردووە بۆ تێكەڵكردنی هێزە سەربازیی و مەدەنییەكانی (هەسەدە)ی سەربە ئیدارەی خۆسەر لەگەڵ دامەزراوەكانی دەوڵەتی نوێی سوریاو داننان بە مافەكانی گەلی كورد لەو وڵاتە. رێككەوتنەكە لەسەر ئاستی وڵاتانی عەرەبی و وڵاتانی خۆرئاوا پێشوازیی لێكرا.  لەبارەی كۆبوونەوەی ئەمڕۆی نێوان مەزڵوم عەبدی و لیژنەكەی ئەحمەد شەرع، راگەیەندراوی (هەسەدە) باسلەوە دەكات (روهلات عفرین) ئەندامی فەرماندەیی گشتیی یەكینەكانی پاراستنی ژنان لەگەڵ (حسێن سەلامە) سەرۆكی لیژنەكەی حكومەتی دیمەشق و چەند ئەندامێكی تر لە هەردوولا، بەشداربوون لە كۆبوونەوەكەدا.  "بیروڕا ئاڵوگۆڕكراوە سەبارەت بە میكانیزمی كاری ئەو لیژنانەی؛ كە بڕیارە لە سەرەتای مانگی ئایندەوە بەشێوەی هاوبەش لەنێوان هەردوولادا دەستبەكار ببن" راگەیەندراوەكە وا دەڵێ. هەر لەم كۆبوونەوەیەدا قسەوباس كراوە لەبارەی راگەیاندنی دەستوریی سوریاو؛ جەخت كراوە لەسەر ئەوەی نابێت هیچ پێكهاتەیەكی سوریا بێبەش بكرێت لەوەی رۆڵ و بەشداریی هەبێت لە نەخشەی ئایندەی سوریاو نوسینەوەی دەستورەكەیدا.  ئەحمەد شەرع و دەسەڵاتی نوێی سوریا بە رێبەرایەتی (تەحریر شام)، سەرباری رێككەوتنەكەیان لەگەڵ مەزڵوم عەبدی، كوردو دروزو پێكهاتەكانی تری سوریایان لە پرۆسەی ئامادەكردنی دەستوری كاتیی سوریاو نوسینەوەی رەشنوسی دەستوریی هەمیشەیی بێبەش كردووە، ئەمەش لەناوخۆی سوریاو لەسەر ئاستی دەرەوەی نیگەرانیی سەبارەت بە ئایندەی سەقامگیریی لەو وڵاتە دروستكردووە.  تەوەرێكی تری كۆبوونەوەی مەزڵوم عەبدی لەگەڵ لیژنەكەی ئەحمەد شەرع، باسكردن بووە لە پێویستی ئاگربەست لەسەرتاسەری خاكی سوریادا.

  لیژنەى دارایی پەرلەمانى عێراق رایدەگەیەنێت، خشتەکانى بودجەى گشتیی ساڵی 2025، دامەزراندن و پلە وەزیفییەکان لەخۆناگرێت. حسێن موئنیس ئەندامی لیژنەى دارایی پەرلەمانى عێراق بە ئاژانسی هەواڵی عێراقی گوتووە، خشتەی بودجە هێشتا لەڕووی کاتەوە روون نییە کەى تەواودەکرێت. دەشڵێت، مادەکانی بودجە، زیادکردنیان بۆ پلە وەزیفییەکان راگرتووە، هەر بۆیە خشتەی بودجە پلە وەزیفییەکان لەخۆنەگرتووە. موئنیس ئاماژە بۆ ئەوەشدەکات، ئەزموونی بودجەی سێ ساڵیی ئەزموونێکی نوێ و باشە، بەڵام بەهۆی دواکەوتنەوە گرفتى بۆ دروستبووە، دەشڵێت ئەوان لەگەڵ پەسەندکردنی بودجەی سێ ساڵیی یان پێنج ساڵین، بەمەرجێک حکومەت پلانی بۆ ئەو ساڵانەى بەڕێوەبردنی وڵات هەبێت. بڕیاربوو بەمزووانە وەزارەتى دارایی عێراق خشتەکانى بوجەی گشتیی ساڵ2025 رەوانەی پەرلەمانی عێراق بکات، بەڵام تائێستا نەنێردراوە.

موراد قەرەیلان دەڵێت، پەکەکە خاوەنی چەکی كاریگەرو پێشکەوتووە، کە توانای گەیشتن بە مەودای (800) کیلۆمەتر هەیە، جەختیشیکردەوە، هێشتا هەندێک لە سەرکردەکانی پارتەکەیان قەناعەتیان بە بیرۆکەی دانانی چەکە نەكردووەو پێویستیان بە رونکردنەوەی زیاترە. ئاژانسی هەواڵی" العهد" چاوپێکەوتنێکی تایبەتی لەگەڵ موراد قەرەیلان، فەرماندەی هێزەكانی پاراستنی گەلی پارتی كرێكاران ئەنجامداوە، تیایدا باسی لە روداوەکانی ئەم دواییەی دوای بانگەوازەکەی عەبدوڵا ئۆجەلان رابەری زیندانیكراوی  پارتی كرێكارانی كوردستان کردووە. قەرەیلان لەو چاوپێكەوتنەدا رایگەیاندووە، خاوەنی چەکی پێشكەوتوین، هێزەکانمان لە باکور (باشوری تورکیا) چالاکیی سەربازی کاریگەر ئەنجام نادەن، بە هۆکاری تاکتیکی پەیوەست بە گۆڕانکاری لە ستراتیجی جەنگ. رەنگە لە هەر ساتێکدا بە شێوەیەکی کاریگەرتر دەست پێبکەینەوە. قەرەیلان دووپاتی کردەوە، لەم دواییانەدا کۆبونەوەیەکی گرنگمان سەبارەت بە شەڕو ستراتیجەکەی ئەنجامداوە، تورکیا هەموو جۆرە چەکێکی بەکارهێناوە، هەروەها هەندێک لە شێوازەکانیمان بۆ رای گشتی  ئاشکرا نەکردووە لەبەر هۆکاری پەیوەست بە نهێنییەکانی سەردەمی جەنگ. ناوبراو لە درێژەی قسەکانیدا وتویەتی: لە نێو ئەو شێوازانەدا بەکارهێنانی رۆبۆتەکان بوو لە لایەن تورکیاوە لە دژی گەریلاكانمان لە تونێلەکاندا، بەڵام کاریگەرییان بە سەرکەوتویی پوچەڵکرایەوەو، ئێمە لەوپەڕی ئامادەباشیدان بۆ شەڕ و ئاشتی و لەهەموو كاتێك بەهێزترین. رونیشیکردەوە، لە ساڵی (2018)ەوە، کاردەکەین بۆ دانانی سنورێك بۆ تەکنەلۆژیای دەوڵەتی تورکیاو، توانیومانە سوود لە زیرەکی دەستکرد وەربگرین بۆ پوچەڵكردنەوەی فڕۆکەی بێفڕۆکەوان، بەوپێیەی زۆربەیان ناتوانن بەسەر ئاسمانی ئێمەدا بفڕن، وتیشی، یەشار گولەر وەزیری بەرگری تورکیا درۆ دەکات، سەبارەت بە توانی هێزەکانمان و بوونیان لە باکوری وڵات. قەرەیلان لە درێژەی قسەکانیدا وتی: ئێمە بزوتنەوەیەکی سەرکردایەتیین، هەرچی سەرکردە بڵیێت جێبەجێی دەکەین، بەڵام نەک لەسەربنەمای شکستی لایەنێک و سەرکەوتنی لایەنێكی تر، بەڵکو بەپێی پرەنسیپی دوو هێز شەڕی یەکتر دەکەن بۆ ماوەی (41)ساڵ. داواشی لە بەرپرسانی تورکیا کرد واز لە قسەکردنی هەڕەمەكیانە بهێنن، ئەگەر ئاشتییان دەوێت، دەبێت هەلومەرجەکە دروست بکەن، بە پێچەوانەوە ئەوان بەبێ مەرج و بەبێ بەرامبەر چەکەکانيان دانانێین.

بەرپرسێکی بزووتنەوەی حـ.ـەماس ڕۆژی چوارشەممە دووپاتی کردەوە کە بزووتنەوەکە دەرگای دانوستانەکانی دانەخستووە، سەرەڕای هێرشە توندوتیژەکانی ئیسرائیل بۆ سەر کەرتی غەززە لە ڕۆژی سێشەممەوە، داوای لە ناوبژیوانان کرد دەوڵەتی ئیسرائیل ناچار بکەن ڕێککەوتنی ئاگربەست جێبەجێ بکات. سوپای ئیسرائیل داوا لە دانیشتوانی غەززە دەکات، باشور و باکوری شارەکە چۆڵ بکەن و وەک ناوچەی مەترسیداری شەڕ دایدەنێت، حەماسیش داوای گفتوگۆ و دانوستان و نێوەندگیریی دەکات. تاهیر نونو، ڕاوێژکاری ڕاگەیاندنی سەرۆکی مەکتەبی سیاسی بزووتنەوەکە بە ئاژانسی فرانس پرێسی ڕاگەیاندوە، "حەماس دەرگای دانوستانەکانی نەداخستووە، هەروەها پێویست بە ڕێککەوتنی نوێ ناکات، بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی ڕێککەوتنێک لەلایەن هەموو لایەنەکانەوە واژۆ کراوە".  ئەو بەرپرسە ئاماژەی بەوەشکرد، "حەماس داوا لە ناوبژیوانان و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەکات، داگیرکەر ناچاربکەن دەستدرێژییەکانی ڕابگرن و ڕێککەوتنی ئاگربەست جێبەجێبکەن و قۆناغی دووەمیش دەستپێبکەن" لە ئاگربەستەکە کە لە مانگی یەکی ساڵی ڕابردوو دەستیپێکردووە. لە دووەم ڕۆژی دەستپێکردنەوەی شەڕی ئیسرائیل بۆ سەر کەرتی غەززە، فڕۆکە جەنگییەکان بەردەوام بوون لە هەڵکوتانە سەر ناوچە جۆربەجۆرەکانی غەززە. ئەم هەڵمەتانە بووە هۆی کوژرانی ٤٣٩ هاوڵاتی مەدەنی فەلەستینی و برینداربوونی سەدان کەس. ئەفیخای درعای، وتەبێژی سوپای ئیسرائیل بانگەوازێکی بەپەلەی ئاڕاستەی دانیشتوانی غەززە کرد کە بەشی باکور و باشوری ناوچەکە چۆڵ بکەن و بەناوچەی شەڕ و روبەڕوبوونەوەی مەترسیدار لە قەڵەمی دەدات، ئەوەش دوای دەستپێکردنەوەی هێرشەکانی بۆ سەر حەماس و غەززە. لەلایەکی دیکەوە، دەسەڵاتی پەخشی ئیسرائیل لە زاری سەرچاوەیەکی ئەمنییەوە ڕایگەیاندووە، ناکۆکی لەناو سوپادا هەیە سەبارەت بە ئەگەری هێرشی لەناکاو بۆ سەر غەززە، ئاماژەی بەوەشکردووە، هەرکەسێک پێی وایە "هێرشکردنە سەر غەززە دەبێتە هۆی نەرم و نیانتری حەماس، لەخەیاڵدا دەژى". سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل لە پەیامێکدا لەبارەی دەستپێکردنەوەی هێرشەکان بۆ سەر کەرتی غەززە رایگەیاند، ئەو هێرشەی بەرەبەیانی رۆژی سێشەممە تەنیا سەرەتایە؛ ئاماژە بەوەش دەکات، حکومەتی وڵاتەکەی لە 7 بەرەوە لە جەنگدایە و براوەیشە. سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل گوتیشی: "لەمەودوا دانوستاندنەکان تەنیا لەژێر ئاگردا بەڕێوەدەچن" و بزووتنەوەی حەماسیشی تۆمەتبار کرد بە هۆکاری ئەو دۆخەی نوێیە، بەوەی دەستپێشخەرییەکانی نوێنەری سەرۆکی ئەمریکای بۆ درێژکردنەوەی ئاگربەست رەتکردوونەتەوە.  نەتەنیاهوو رایگەیاند: "هێرشەکانی ئیسرائیل بەردەوام دەبن تاکو هەموو ئامانجەکانی جەنگ بەدەستدەهێنین کە بریتین لە لەنێوبردنی حەماس تاوەکو چیدیکە نەبێتە هەڕەشە، لەگەڵ ئازادکردنی سەرجەم بارمتەکان."  سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند: "ئازادکردنەکانی رابردوو ئەو راستییە دەسەلمێنێت کە گوشاری سەربازی پێویستە تاوەکو سەرجەم بارمتەکان ئازاد بکرێن".  

    تەحسین حمێداوی، یاریدەدەری جیهادیی "سەرایای سەلام" باڵی سەربازی رەوتی سەدر رایگەیاند، رێنمایی لە موقتەدا سەدر، رابەری رەوتەكەوە بۆ سەرایا هاتووە، لەوانە هەڵنەگرتنی چەک لە ناوخۆ و دەرەوەی وڵات و گەڕانەوە بۆ مەرجەعە ئاینی و داناكان، ئەگەر عێراق توشی دوژمنكاری دەرەکی بوو. حمێداوی، ئەمڕۆ لە بەیاننامەیەکدا ئاماژەی بەوەشداوە، لە نێو ئەو رێنماییانەدا داوای وازهێنان لە لێدوانی تائیفی كردووە، چونکە لێکەوتەی ترسناکی دەبێت و زیان بە عێراق و گەلەکەی دەگەیەنێت. لە رێنماییەكانی سەدردا ئەوەش هاتووە، بەکارهێنان چەك و بەرزكردنەوەی لە ناوخۆ و دەرەوەی عێراق بە توندی قەدەغەیە، بەوپێیەی چارەنوسی نیشتمان و گەلەکەی لەلایەن تاک و گروپێکەوە دیاری ناکرێت. وتوشیەتی: ئەگەر عێراق تووشی دوژمنكاری بوو، پێویستە بگەڕێنەوە بۆحەوزەو مەرجەعەكان و داناکان، نەگەڕێنەوە بۆ لای  گەندەڵکاران و ستەمکاران. رێنمایانەی سەدر لە کاتێکدایە، گرژی و ئاڵۆزییەکان لە ناوچەکە سەریهەڵداوەتەوە، بەتایبەت دوای دەستپێکردنی هەڵمەتی سەربازیی ئەمریکا لە دژی حوسییەکان لە یەمەن، هەروەها کۆتایی هێنان بە ئاگربەستی ئیسرائیل لەگەڵ حەماس و دەستپێکردنەوەی بۆردومانی قورسی کەرتی غەززە. میدیا رۆژئاواییەکان لەم دواییانەدا هۆشدارییان دا لە تەشەنەسەندنی ململانێکانی ناوچەکە بۆ عێراق، بەتایبەتی دوای هۆشدارییەکانی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا بۆ ئێران سەبارەت بە پشتیوانیکردنی لە حوسییەکان.

  هاوسەرۆکی دەم پارتی ڕایدەگەیەنێت، دەستبەسەرکردنی ئەکرەم ئیمامئۆغڵو سەرۆکۆنە دەکەین و داوا دەکەین دەستبەجێ ئازاد بکرێت، ئەوەى ڕویداوە بێهیواکردنى خەڵکى تورکیایە لەئاشتى و دیموکراسى. ئەکرەم ئیمامئۆغڵو، سەرۆکی شارەوانیی گەورەشاری ئیستانبوڵ و کاندیدی ئۆپۆزسیۆن بۆ هەڵبژاردنی خولی داهاتووی سەۆکایەتى تورکیا بەرەبەیانى ئەمڕۆ چوارشەممە دەستبەسەرکرا، ئەوەش دواى رۆژێک لە هەڵوەشاندنەوەى بڕوانامەکەى لەلایەن زانکۆى ئیستەنبوڵەوە. هاوسەرۆکانی دەم پارتی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس رایانگەیاند، دەستبەسەرکردنی ئەکرم ئیمامئۆغڵو سەرۆکی گەورەشارەوانی ئیستانبوڵ ئیدانە دەکەین و پێویستە دەستبەجێ ئازاد بکرێت. تولای حاتیمئۆغڵولاری، هاوسەرۆکی دەم پارتی لە پۆستەکەیدا رایگەیاندووە، دەستبەسەرکردنى سەرۆکی شارەوانی ئیستانبوڵ کە گەورەترین پارێزگای ئەم وڵاتەیە، رووداوێکی شەرمەزارییە کە سەدان ساڵ لەبیرناکرێت. هاوکات ئەوەشدەخاتەڕوو دەستبەسەرکردنی ئەکرەم ئیمامئۆغڵو تۆڵەسەندنەوەیە لە شکستی هەڵبژاردنە ناوخۆییەکان. تونجەر باکرهان، هاوسەرۆکی دەم پارتی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس راشیگەیاند، ئۆپراسیۆنی دەستبەسەراگرتنى سەرۆکی شارەوانی گەورەی ئیستانبوڵ هێرشێکی روونە بۆ سەر دیموکراسی و ئیرادەی گەل. بەکرهان دەشڵێت، ئێمە وەک دەم پارتی، بەردەوام دەبین لە دژی هەموو جۆرە فشارێک لەسەر سیاسەتی دیموکراسیی و داوای ئازادکردنی دەستبەجێی ئەکرەم ئیمامئۆغڵو و هەموو ئەو کەسانە دەکەین کە دەستبەسەرکراون.

  بەرەبەیانی ئەمڕۆ چوارشەممە ئاسایش چووە سەر ماڵی ئەکرەم ئیمامئۆغڵو، سەرۆکی گەورەشارەوانیی ئیستەنبووڵ و دەستگیری کرد. بڕیاری دەستگیرکردن بۆ زیاتر لە 100 کەسی دیکەش دەرچوو. لە ئۆپەراسیۆنەکەدا موراد ئۆنگون، راوێژکاری میدیایی ئیمامئۆغڵو بە مەبەستی وەرگرتنی گوتە، دەستگیرکراوە.   هاوکات گەڕان و پشکنین و هەڵکوتانە سەر زیاتر لە 100 ناونیشان بەردەوامە و بڕیاری دەستگیرکردن بۆ زیاتر لە 100 کەس دەرکراوە. دەستگیرکراوان دەگوازرێنەوە بارەگای ئاسایش و گوتەیان لێ وەردەگیرێت.   بەگوێرەی ئەو زانیارییانەی لە میدیای تورکیادا بڵاوکراونەتەوە، ئۆپەراسیۆنەکە لەسەر ژمارەیەک تەندەری پەیوەندیدار بە میدیایە و داواکاری گشتی لە راپۆرتەکەیدا باسی گەندەڵی و هاوبەشیی نێوان جەهەپە و پەکەکەی کردووە.   هاوکات سازانی شارەکان یەکێک لەو بابەتانەیە کە داواکاری گشتیی ئیستەنبووڵ بڕیاری لێکۆڵینەوە، پشکنین و دەستگیرکردنی لەسەر داوە.   ئەمە لەکاتێکدایە سازانی شارەکان تاکتیکی تایبەت بە هەڵبژاردن بوو و یەکێک لەو رێککەوتنانە بوو کە جەهەپە لەگەڵ دەم پارتی لەسەری رێککەوتبوون و لە هەندێک شوێندا هاوئاهەنگییان لە نێوان دەنگدەرانیان دروستکردبوو.   میدیای نزیک لە دەسەڵاتیش ئاماژە بە بوونی گەندەڵی دەکەن و رەتی دەکەنەوە پەیوەندیی بە سازانی شارەکانەوە هەبێت.

لە چوارچێوەی بانگەوازی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتیدا، بەڕێز عەبدوڵا ئۆجالان پەیامێکی بۆ گەلی ئێزیدی نارد، ئەمە دەقەکەیەتی: مێژووی گەلی ئێزدیمان مێژوویەکە کە بووەتە شایەتی کۆمەڵکوژی، ئاوارەیی، زوڵم و ئازاری گەورە. واتە بەو قۆناغ و تاقیکردنەوانەدا تێپەڕیوە. ئێزدیەتی یەکێکە لە باوەڕە هەرە کۆنەکان و کۆمەڵگا هەرە کۆنەکانی مێزۆپۆتامیا. بۆ پاراستنی کەلتوور، ناسنامە و بوونی خۆیان قوربانی گەورەیان داوە. تراژیدی و کۆمەڵکوژیی کە بەسەریاندا سەپێنراوە، نەک تەنها لە ویژدانی گەلەکەماندا، بەڵکو لە ویژدانی هاوبەشی مرۆڤایەتیشدا بە قووڵی جێگیر بووە. لە تەواوی مێژوودا ڕووبەڕووی هێرش بوونەتەوە، بەڵام سەرەڕای هەموو شتێک، بە بەرگری کردن درێژەیان بە بوونی خۆیان داوە. لە سەدەی ڕابردوودا کۆمەڵکوژییەکان کە لە ئەنجامی هێرشەکانی خاوەن زهنییەتی دەوڵەتە نەتەوەییەکان ڕوویداوە لە ئاستی جینۆسایددا بوون. کۆمەڵکوژی شنگال لە ساڵی ٢٠١٤، بەردەوامی ئەو زهنییەتە بوو کە ئامانجی سڕینەوە و لەناوبردنی ئێزدییەکان بوو. بەڵام ئەمجارە گەلی ئێزدیمان بە زوویی گەیشتنە تێکۆشانی ئازادیی، خۆیان ڕێکخست و دەستیان بە بەرخۆدان کرد. بەم شێوەیە، بە بەرخۆدانێکی مێژوویی وەڵامی کۆمەڵکوژییەکانیان دایەوە. بەشداری ژنان لەم بەرخۆدانە زۆر بە واتایە. ئەوان کەوتوونەتە ئەو پڕۆسەیەی کە داهاتووی خۆیان بە دەستی خۆیان بونیاد دەنێن. داهاتووی گەلی ئێزدیمان بە هێز و ئیرادەی ئەوان لەسەر بنەمای کۆمەڵگای دیموکراتی کە پشت بە ئیرادەی دیموکراتی دەبەستێت شێوە دەگرێت و بەرجەستە دەبێت. پێویستە ڕێکخستنێکی کۆمەڵایەتی وا پێکبهێنن کە بتوانن بە باوەڕی خۆیان بە شێوەیەکی ئازاد بژین. لەم قۆناغەدا کە ئێمە بیرمان دەکردەوە و پێی گەیشتین، دامەزراندنی سیستەمێکی دیموکراتی بۆ پاراستنی هەبوونی مێژوویی و بەردەوامی پێدانی زۆر گرنگە. لەسەر بنەمای دیدگای کۆمەڵگای دیموکراتی، داهاتوویەکی یەکسان و ئازاد بۆ گەلان دەتوانرێت دروست بکرێت. پێویستە ئێزدییەکان لە خەباتی دیموکراتیزەبوون و دروستکردنی کۆمەڵگای دیموکراتی کە پشت بە ژیانێکی ئازاد و یەکسان دەبەستێت، ببنە هێزی چالاک و کارا. هیچ ڕوانگەیەک کە ئازادیی گەلی ئێزدیمان دان پێدا نەنێت و پشتگوێی بخات، نایاسایی و ناڕەوایە. پێویستە گەلی ئێزدیمان لە هەر شوێنێک هەبن بە خۆڕێکخستن داهاتووی خۆیان بخەنە ژێر پارێزگاری و ئاسایشی خۆیان مسۆگەر بکەن. تێکۆشان بۆ ژیانێکی ئازاد، یەکسان و دیموکراتی بەرپرسیارێتی هەموو گەلەکانمانە. بەم بۆنەیەوە، سڵاو لە تێکۆشانی گەلی ئێزدیمان دەکەم. دەمەوێت بڵێم؛ من لە هەموو بارودۆخێکدا پشتگیری لە تێکۆشانی ئەوان دەکەم. ئازادیی ئێزدییەکان و ئازادی گەلانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بە یەکەوە بەستراونەتەوە. لەم چوارچێوەیەدا، بانگەوازی ئاشتی و کۆمەڵگای دیموکراتی وەڵامە بەرانبەر بە ٧٣ کۆمەڵکوژیی دژی ئێزدییەکان. ئەو پڕۆسەیەی کە دەستمان پێکردووە زۆرترین بوون و ئازادی بۆ ئێزدییەکان بەدیدێنێت. ئەم بانگەوازە ڕێنیسانسە و زۆرترین ڕێنیسانس دەبێت بۆ گەلی ئێزدیمان. ئەم پڕۆسەیە بە هەست و تێکۆشانی هاوبەش سەردەکەوێت. دووبارە سڵاوی بێ پایانی خۆم دەنێرم. ١٧/٣/ ٢٠٢٥ عەبدوڵا ئۆجالان

لە چوارچێوەی بانگەوازی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتیدا، بەڕێز عەبدوڵا ئۆجالان پەیامێکی بۆ گەلی ئێزیدی نارد، ئەمە دەقەکەیەتی: مێژووی گەلی ئێزدیمان مێژوویەکە کە بووەتە شایەتی کۆمەڵکوژی، ئاوارەیی، زوڵم و ئازاری گەورە. واتە بەو قۆناغ و تاقیکردنەوانەدا تێپەڕیوە. ئێزدیەتی یەکێکە لە باوەڕە هەرە کۆنەکان و کۆمەڵگا هەرە کۆنەکانی مێزۆپۆتامیا. بۆ پاراستنی کەلتوور، ناسنامە و بوونی خۆیان قوربانی گەورەیان داوە. تراژیدی و کۆمەڵکوژیی کە بەسەریاندا سەپێنراوە، نەک تەنها لە ویژدانی گەلەکەماندا، بەڵکو لە ویژدانی هاوبەشی مرۆڤایەتیشدا بە قووڵی جێگیر بووە. لە تەواوی مێژوودا ڕووبەڕووی هێرش بوونەتەوە، بەڵام سەرەڕای هەموو شتێک، بە بەرگری کردن درێژەیان بە بوونی خۆیان داوە. لە سەدەی ڕابردوودا کۆمەڵکوژییەکان کە لە ئەنجامی هێرشەکانی خاوەن زهنییەتی دەوڵەتە نەتەوەییەکان ڕوویداوە لە ئاستی جینۆسایددا بوون. کۆمەڵکوژی شنگال لە ساڵی ٢٠١٤، بەردەوامی ئەو زهنییەتە بوو کە ئامانجی سڕینەوە و لەناوبردنی ئێزدییەکان بوو. بەڵام ئەمجارە گەلی ئێزدیمان بە زوویی گەیشتنە تێکۆشانی ئازادیی، خۆیان ڕێکخست و دەستیان بە بەرخۆدان کرد. بەم شێوەیە، بە بەرخۆدانێکی مێژوویی وەڵامی کۆمەڵکوژییەکانیان دایەوە. بەشداری ژنان لەم بەرخۆدانە زۆر بە واتایە. ئەوان کەوتوونەتە ئەو پڕۆسەیەی کە داهاتووی خۆیان بە دەستی خۆیان بونیاد دەنێن. داهاتووی گەلی ئێزدیمان بە هێز و ئیرادەی ئەوان لەسەر بنەمای کۆمەڵگای دیموکراتی کە پشت بە ئیرادەی دیموکراتی دەبەستێت شێوە دەگرێت و بەرجەستە دەبێت. پێویستە ڕێکخستنێکی کۆمەڵایەتی وا پێکبهێنن کە بتوانن بە باوەڕی خۆیان بە شێوەیەکی ئازاد بژین. لەم قۆناغەدا کە ئێمە بیرمان دەکردەوە و پێی گەیشتین، دامەزراندنی سیستەمێکی دیموکراتی بۆ پاراستنی هەبوونی مێژوویی و بەردەوامی پێدانی زۆر گرنگە. لەسەر بنەمای دیدگای کۆمەڵگای دیموکراتی، داهاتوویەکی یەکسان و ئازاد بۆ گەلان دەتوانرێت دروست بکرێت. پێویستە ئێزدییەکان لە خەباتی دیموکراتیزەبوون و دروستکردنی کۆمەڵگای دیموکراتی کە پشت بە ژیانێکی ئازاد و یەکسان دەبەستێت، ببنە هێزی چالاک و کارا. هیچ ڕوانگەیەک کە ئازادیی گەلی ئێزدیمان دان پێدا نەنێت و پشتگوێی بخات، نایاسایی و ناڕەوایە. پێویستە گەلی ئێزدیمان لە هەر شوێنێک هەبن بە خۆڕێکخستن داهاتووی خۆیان بخەنە ژێر پارێزگاری و ئاسایشی خۆیان مسۆگەر بکەن. تێکۆشان بۆ ژیانێکی ئازاد، یەکسان و دیموکراتی بەرپرسیارێتی هەموو گەلەکانمانە. بەم بۆنەیەوە، سڵاو لە تێکۆشانی گەلی ئێزدیمان دەکەم. دەمەوێت بڵێم؛ من لە هەموو بارودۆخێکدا پشتگیری لە تێکۆشانی ئەوان دەکەم. ئازادیی ئێزدییەکان و ئازادی گەلانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بە یەکەوە بەستراونەتەوە. لەم چوارچێوەیەدا، بانگەوازی ئاشتی و کۆمەڵگای دیموکراتی وەڵامە بەرانبەر بە ٧٣ کۆمەڵکوژیی دژی ئێزدییەکان. ئەو پڕۆسەیەی کە دەستمان پێکردووە زۆرترین بوون و ئازادی بۆ ئێزدییەکان بەدیدێنێت. ئەم بانگەوازە ڕێنیسانسە و زۆرترین ڕێنیسانس دەبێت بۆ گەلی ئێزدیمان. ئەم پڕۆسەیە بە هەست و تێکۆشانی هاوبەش سەردەکەوێت. دووبارە سڵاوی بێ پایانی خۆم دەنێرم. ١٧/٣/ ٢٠٢٥ عەبدوڵا ئۆجالان

  بەرپرسێکی بزوتنەوەی حەماس رایگەیاند، لە بۆردومانەكەی  بەرەبەیانی ئەمڕۆدا، بارمتەیەكی ئیسرائیلی لە کەرتی غەززە کوژراوەو دوو بارمتەی دیکەش برینداربوون، بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی ئەلشیفەى غەززەش ڕایدەگەیەنێت هیچ سیستەمێکی تەندروستی ناتوانێت مامەڵە لەگەڵ ئەم ژمارە زۆرەى قوربانیەکان بکات. بەرەبەیانى ئەمڕۆ ئیسرائیل کۆتایی بە ئاگربەست هێنا و هێرشی ئاسمانیی بەرفراوانی کردە سەر کەرتی غەززە.  هێرشە ئاسمانییەکانی ئیسرائیل بۆ سەر کەرتی غەززە بە درێژایی شەو تا بەرەبەیانی ئەمڕۆ بەردەوام بوو، بەهۆیەوە زیاتر لە (٣٦٠) کەس کوژراون و بێسەروشوێن بوون، ئەمە جگە لەوەی دەیان کەسی دیکەش بریندار بوون، بەگوێرەی ئامارەكانی نوسینگەی راگەیاندنی حکومەتی غەززە. محەمەد ئەبو سەلمیە، بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی ئەلشیفە لە لێدوانێکى ڕۆژنامەوانیدا دەڵێت: لە هەر خولەکێکدا کەسێکی بریندار بەهۆی نەبوونی پێداویستیەکانەوە گیان لەدەست دەدات، تەنها ٤ قەرەوێڵەی چاودێری چڕمان هەیە. ئەو بەرپرسەى تەندروستى وتیشى: لە ژێر داروپەردوودا دەنگی قوربانییەکان دەبیستین، بەڵام ناتوانین ڕزگاریان بکەین، ئێستا بنەڕەتیترین پێکهاتەکانی سیستەمی تەندروستی لەم بارودۆخە هەستیارانەدا غیابن. لەلایەکى دیکەوە مەیجر مەحمود باسال، وتەبێژی بەرگری شارستانی لە غەززە ڕایگەیاند، "بەهۆى هێرش و کۆمەڵکوژیەی ئیسرائیل کە لە بەرەبەیانی ڕۆژی سێشەممەوە بەردەوامە، زیاتر لە 130 منداڵ لەخۆدەگرن، ئەمە جگە لەوەی ژمارەیەکی زۆر ژنیشیان تێدایە". بەسەل ئەوەشى ڕاگەیاندوە، ژمارەی بریندارانی سەختی لە نەخۆشخانەکان زۆر زۆرە، ئاماژەی بەوەشکرد، تیمەکانی بەرگری شارستانی توانای ئەوەیان نییە مامەڵە لەگەڵ هەموو ئەو ناوچانە بکەن کە بە ئامانج گیراون. بەرپرسێکى باڵاى زووتنەوەی  حەماسیش ڕایدەگەیەنێت: ئەمریکا کە پێشوەختە ئاگادار کراوەتەوە لەهێرشەکەى ئیسرائیل، هاوبەشی ڕاستەوخۆى شەرەکەیە، واشنتۆن  پشتیوانیەکى بێسنوورى ئیسرائیل دەکات و بەرپرسیارێتی تەواوەتی لە ئەستۆیە لە کۆمەڵکوژی و کوشتنی ژنان و منداڵان لە غەززە. بەرپرسەکەى بزوتنەوەی حەماس رایگەیاند، لە بۆردومانەكەی  بەرەبەیانی ئەمڕۆدا، بارمتەیەكی ئیسرائیلی لە کەرتی غەززە کوژراوەو دوو بارمتەی دیکەش برینداربوون. ئاژانسی هەواڵی "مەعەن"ی، فەلەستینی، لە زاری ئەو سەرچاوەیەوە بڵاویکردەوە، ئەو روداوە لە ئەنجامی هێرشە ئاسمانیەکانی ئیسرائیل بووە بۆ سەر کەرتی غەززە.

  موراد قەرەیلان، ئەندامی کۆمیتەی بەڕێوەبردنی پەکەکە رایگەیاند، سەبارەت بە پرۆسەی چارەسەری رایگەیاند، دەبێت هەموو کەسێک ئەوە بزانێت ژمارەیەک لە هەڤاڵان، فەرماندە و جەنگاوەرانيان باوەڕیان بەوە نییە لەو دۆخەدا چەک دابنێن. ژمارەیەک لە بەرپرسانی دەوڵەت دەڵێن دەبێت ئیلا ئاوا بکرێت و چەکدانان نابێت دوا بخرێت، ئەوە پێویستی بەوەیە زەمینەی بۆ ساز بکرێت. موراد قەرەیلان، لە میانی بەشداریکردن لە بەرنامەی تایبەتی کەناڵی ستێرک تیڤی لەبارەی بانگەوازەکەی عەبدوڵڵا ئۆجەلانەوە ڕایگەیاند، نەورۆزی ئەمساڵ بە دروشمی بانگەوازەکەی ئۆجەلان کە "بانگەوازی کۆمەڵگای دیموکرات و ئاشتی"یە بەرز ڕادەگیرێت و ئازادی ئۆجەلان بە واتای ئازادی گەلی کورد و چارەسەرکردنی پرسی کورد دێت و ئاشتەوایی لە نێوان گەلانی کورد و تورک بەدی دێت.  قەرەیلان ئاماژە بەوە دەدات کە کەسانێک ڕەخساندنی هەلومەرج بۆ بەستنی کۆنگرەی پەکەکە وەک مەرج لە قەڵەم دەدەن، بەڵام لە ڕاستیدا ئەوە مەرج نییە بەڵکو پێویستییە.  جەختیشدەکاتەوە، دەبێت ڕێگە بە ڕێبەر ئاپۆ بدرێت لە پرۆسەکەدا چالاک بێت. واتا ئازاد بێت و ئازادانە جموجۆڵ بکات. “دەگوترێت پەیامەی ئۆجەلان بە ژمارەیەک لە هەڤاڵانمان دەگەیەندرێت کە لە گۆڕەپانەکە نین لە دەرەوەن یان زیندانیکراون. بەڵام ئەوە بەس بە گەیاندنی پەیام بەدی نایەت. بۆ نمونە ئەگەر کۆنگرە ببەسترێت دەبێت ڕێبەر ئاپۆ ئاگاداری تەواوی قۆناغەکان و ئەو بڕیارانە بێت کە دەدرێن”.  ”ڕاستە لەوانەیە نەکرێت بێتە کۆنگرەکە و لە دەرەوە بەشدار بێت، بۆ ئەمەش پێویستە دەرفەتی تەکنیکی بڕەخسێندرێت و شاندی ئیمراڵی هاتوچۆ بکات. دەبێت شاندەکە لە دیدگای ئۆجەلان ئاگادارمان بکاتەوە و گفتوگۆ لەگەڵ ئەو هەڤاڵانەماندا بکرێت کە هێشتا ڕازی نەبوون بە دانانی چەک”.  قەرەیلان باسى لەوەشکردووە، دەبێت هەموو کەسێک ئەوە بزانێت ژمارەیەک لە هەڤاڵان، فەرماندە و جەنگاوەرانيان باوەڕیان بەوە نییە لەو دۆخەدا چەک دابنێن. ژمارەیەک لە بەرپرسانی دەوڵەت دەڵێن دەبێت ئیلا ئاوا بکرێت و چەکدانان نابێت دوا بخرێت، ئەوە پێویستی بەوەیە زەمینەی بۆ ساز بکرێت. موراد قەرەیڵان ئاماژەی بەوەدا کە ئەوان وەک پەکەکە دوای بانگەوازەکەی ئۆجەلان کە بە دەستپێشخەری دەولەت باخچەلی، سەرۆکی مەهەپە داوای لە پەکەکە کرد چەک دابنێت و بۆ خۆهەڵوەشاندنەوە کۆنگرە ببەستێت، بە دەم داواکارییەکەی ئۆجەلانەوە چوون و پابەندی خۆیان بە بانگەوازەکەوە ڕاگەیاند و ئاگربەستیان ڕاگەیاند، بەڵام هێشتا هێرشەکانی تورکیا بۆ سەر پێگەکانی پەکەکە بەردەوامن و ناشتوانن لە دۆخێکدا کە لە شەڕدان چەک دابنێن و ئەمە پێویستی بە زەمینەسازییە.  قەرەیلان باسى لەوەکرد، تا ئێستا بەرپرسانی تورکیا بە پرۆسەکە دەڵێن “تورکیای بێ تیرۆر” و دەڵێت "ئەگەر ئەوەی ئێمە کردبمان تیرۆر بێت، ئەوا دەوڵەتی تورکیا کاری تیرۆریستی زیاتر ئەنجام داوە و لە باکورى کوردستان 17 هەزار و 525 تاوانی بکوژ نادیار بە دەستی دەوڵەت ئەنجام دراون. سەدان گوندەکان بە گوندنشیانی کورد چۆڵ کران و ژمارەی کوردە کوژراوەکانیش لەژمار نایەت. قسەکردن بەو زمانە خزمەت بە پرۆسەکە ناکات".  قەرەیلان هۆشداریشیدا لەوەی کەسانێک هەن لەنێو دەوڵەتی تورکیادا و کەسانێک هەن لە نێو کوردیشدا نایانەوێت پرۆسەکە سەربگرێت و دەیانەوێت لەباری ببەن. ئەوانەی دژی پرۆسەکەن بە زمانێکی ژەهراوی دەدوێن و هیچ ناگێڕنەوە، بەڵام ناکرێت گەورە بەرپرسانی حکومەتی تورکیا بەو جۆرە بدوێن. لە وەڵامی یەشار گولەر، وەزیری بەرگریی تورکیا کە ڕاگەیاند بە هیچ جۆرێک ئاگربەست لەگەڵ پەکەکە ڕاناگەیەنن و دەبێت چەکەکانیان ڕادەست بکەنەوە، قەرەیلان دەڵێت: "ئەدی چۆن لەنێو شەڕدا پرۆسەکە بەڕەوە ببرێت؟ خۆی کێشەکە ئا ئەوەیە. بۆ سەرکەوتنی پرۆسەکە پێویستە کۆتایی بەو جۆرە قسانە بهێندرێت، چونکە ئەمە پرۆسەکە دەگەیەننە بنبەست".

  فواد حسێن، وەزیری دەرەوەی عێراق رایگەیاند، لە دوای رووداوەکانی 7ی ئۆکتۆبەرەوە ئامانجی سەرەکی سیاسیەت و هەوڵە دیپلۆماسییەکانیان ئەوەبووە عێراق لە ئاگری شەڕ دوربخەنەوە و لەوەشدا سەرکەوتووبوون. فواد حسێن قسەى بۆ میدیای فەرمی حکومەتی عێراق کردووە و دەڵێت، پەیوەندییەکانیان لەگەڵ لایەنی ئەمریکی بەردەوامە و پێویستیان بەکارکردنە لەگەڵ ئیدارەی نوێی ئەمریکا،  داوایانکردوە لەمساڵدا خولێکی دیکەی گفتوگۆی ستراتیژی نێوان عێراق و ئەمریکا بەڕێوەبچێت، ئەمریکاش داوای لە عێراق نەکردوە پەیوەندییەکانی لەگەڵ ئێران ببچڕێنێت. وەزیری دەرەوەی عێراق دەشڵێت، “لەبارەی هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر عێراق پەیاممان پێگەیشتووە، کە ئاماژە بوون بۆ دەستپێکردنی زنجیرەیەک هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر عێراق، بەڵام لەگەڵ ئەمریکا و وڵاتانی دیکە سەرکەوتووبووین لەدورخستنەوەی عێراق لە هێرشەکان.” دەشڵێت، دوای روخانی رژێمی سوریا داعش چەک و تەقەمەنی زۆری دەستکەوتوە و مەترسی لەسەر عێراق و سوریا دروستدەکات.

  بەرەبەیانی ئەمڕۆ، ئیسرائیل زنجیرەیەک هێرشی ئاسمانی بۆ سەر کەرتی غەززە ئەنجامدا، بەپێی ئامارە سەرەتاییەکان زیاتر لە ٣٥٠ کەس کوژراون کە ژمارەیەکیان کەسیان سەرکردەی حەماس بوون. نەخۆشخانەکانی کەرتی غەززەی فەڵەستین دوایین ئامارەکانی قوربانیانی هێرشەکەی بەرەبەیانی ئەمڕۆ سێشەممە (18ـی ئاداری 2025)ی ئیسرائیلیان بۆ سەر کەرتی غەززە بڵاوکردەوە، کە لایەنی کەم ٣٥٠ کەس کوژراون و دەیان کەسی دیکەش برینداربوون. نوسینگەی سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل بڵاوی کردەوە؛ فەرمان بە هێزی ئاسمانی کراوە بۆ ئەنجامدانی زنجیرەیەک هێرشی ئاسمانی بۆ سەر بەرپرسانی بزوتنەوەی حەماس لەناو کەرتی غەززە ئەوەش بەهۆی پابەند نەبونیان بە ئازادکردنی بارمەتە ئیسرائیلییەکانەوە. نوسینگەی ناتانیاهۆ بڵاوی کردەوە: دەستپێکردنەوەی پڕۆسە سەربازی و هێرشە ئاسمانییەکان بۆ سەر حەماس لە غەززە، بەهۆی رەتکردنەوەی پێشنیازێکی ئەمەریکا بووە لەلایەن حەماسەوە بۆ درێژکردنەوەی ماوەی ئاگربەست، لەئێستاوە ئیسرائیل هێزی زیاتر دژی حەماس بەکاردەهێنێت و پلانەکەش لەلایەن بەرپرسانی سەربازییەوە پێشنیاز کراوە و لەسەر ئاستی باڵای سیاسی پەسەندکراوە. بەپێی راگەیەندراوی نوسینگەی سەرۆک وەزیران؛ سەرۆک وەزیر و وەزیری بەرگری فەرمانیان بە سوپا کردوە رێکاری بەهێز دژی حەماس بگرێتەبەر و بۆ ئەوەش سوپا و دەزگای ئاسایشی گشتی (شاباک) هێرشی ئاسمانی چڕیان کردوەتە سەر بەرپرسانی حەماس. بەرپرسێکی ئیسرائیلی کە نەیویستووە ناوی ئاشکرا بکرێت، بە ئاژانسی هەواڵی فرانس پرێسی راگەیاندووە، "تاوەکو ئەو کاتەی پێویست بێت، هێرشەکان بەردەوام دەبن."   ئەو بەرپرسە گوتوویەتی، ئامانجی ئیسرائیل لەم هێرشە دا "فەرماندە پلە مامناوەندەکان، سەرکردەی سیاسی و ژێرخانی تیرۆرستیی حەماسە".   هەر بە گوتەی ئەو بەرپرسە، هێرشەکان لە سنووری هێرشی ئاسمانیدا نامێننەوە، بەڵکو فراوان دەبن.    رۆژنامەی وۆڵستریت جۆرناڵی ئەمریکی لە زاری بەرپرسێکی ناونەهێنراوی ئیسرائیلییەوە بڵاویکردەوە، دۆناڵد ترەمپ گڵۆپی سەوزی بۆ ئیسرائیل پێکردووە بۆ ئەوەی دەست بکاتەوە  بە هێرشکردنە سەر غەززە.