هێزەکانى شەرع دوو گەڕەكی كوردنشینیان لە حەلەب گەمارۆ دراوە

هاوڵاتی زانیاری ورد لەسەر ئۆپەراسیۆنەکانی هــــــ*ــێز*ەکا*نی پارا*ستـــــ*ــنی گە*ل و هێرشەکانی سوپای داگیرکەری تورکیا بەم شێوەیەی خوارەوەیە:   ١. ناوچەی شەهید دەلیل، ڕۆژئاوای زاب؛ لە ١٧ی ئەیلول کاتژمێر ١٦:٥ خولەک، هێز*ی یە*کینە*کانی* ژنا*نی* ئاز*اد داگیرکەرانیان کردە ئامانج کە دەیانویست تونێلەکانی بەرخۆدان لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی گردی جودی بە تەقەمەنی قەدەغەکراو بۆ*رد*ومان بکەن و هەوڵەکەیان شکستی هێنا. ڕۆژی ١٨ی ئەیلول کاتژمێر ٥٠:٥ خوولەک، شە*ڕڤا*نان لە یە*کینە*کا*نی ژنا*نی ئا*زاد کەمینێکی سەربازانی داگیرکەری تورکیایان کردە ئامانج کە دەیانویست بەرەو تونێلەکانی بەرخۆدان لە گردی جودی پێشڕەوی بکەن و دوو سەربازی داگیر*کە*ریان لەناوبرد. ڕۆژی ١٧ی ئەیلول کاتژمێر ٣٥:٥ هێزە*کا*نی پا*را*ستنی گە*ل بە چەکی قورس داگیر*کەرانیان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی ئامیدی کردە ئامانج. ڕۆژی ١٨ی ئەیلول کاتژمێر ٠٣:٢٠ خولەک،  شەڕڤا*نانی یە*کینە*کانی *ژنا*نی ئا*زا*د حەشارگەیەکی سەربازانی داگیر*کەری تورکیایان کردە ئامانج کە دەیانویست بەرەو تونێلەکانی بەرخۆ*دان لە گردی ئامێدی پێشڕەوی بکەن و بە قەناس یەکێکیان لێ کوشتن. لە ١٨ی ئەیلول کاتژمێر ٥٠:٥ و ٤٠:٦ خولەک،  هێز*ە*کانی پا*راســـ*ــتنی گە*ل لە گۆڕەپانی بەرخۆ*دانی گردی ئامیدی بە چەکی قورس داگیر*کەرانیان کردە ئامانج. ڕۆژی ١٨ی ئەیلول کاتژمێر ٤٥:٨ خولەک، هێزە*کا*نی پارا*ستنی گە*ل ڕێگرییان لە تانکەکانی دوژمن کرد، کە دەیانویست هێرشبکەنە سەر تونێلەکانی بەرخۆدان بە چەمکی نیمچە ئۆتۆماتیکی، دوای دەستێوەردانی هێز*ەکا*نی پارا*ستنی گە*ل تانکەکان ناچار بوون پاشەکشە بکەن. ڕۆژی ١٧ی ئەیلول کاتژمێر ٢٠:١١ هێزەکانمان بە چەکی نیمچە ئۆتۆماتیکی بولدۆزەرێکی داگیر*کەریان لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی گردی بەهار کردە ئامانج و ڕایانگرت.   ڕۆژی ١٧ی ئەیلول کاتژمێر ٤٠:٣ خولەک،  هێز*ە*کا*نی پارا&ستنی گە$ل، بە بەکارهێنانی تەکنەلۆژیای تایبەت داگیر٪کەرا#نیان لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی گردی بەهار کردە ئامانج، ئەم ئۆپەراسیۆنە بووە هۆی کوژرانی ٦ دا*گیر+کەر و لەناوبردنی کەشتییەکی بۆمب هەڵگر و کۆگایەکی تەقەمەنی. ٢. لە ناوچەی مەتینا؛ ڕۆژی ١٨ی ئەیلول کاتژمێر ٠٠:٧ هێزە*کانمان لە مەیدانی بەرخۆ*دان لە شیلازێ ڕێپێوانێکی خۆکوژی سەر بە داگیر*کاری تورکیایان کردە ئامانج و بە قەناس تەقەیان لێکردن. لە 18ی ئەیلولدا هێزە*کانی& پا*را+ستنی گە#ل دەستوەردانیان کرد لە هەوڵی سوپای داگیر@کەر بۆ جێگیرکردنی خۆیان بەرامبەر تونێلەکانی بەرخۆدان لە گۆڕەپانی شیلازێ، ئەمەش بووە هۆی پاشەکشەی سەربازانی داگیر^کەر. ٣. سەبارەت بە هێرشەکانی سوپای داگیرکەری تورکیا بە تەقەمەنی قەدەغەکراو؛ لە ١٨ی ئەیلولدا داگیرکەران لە ڕێگەی ڕێپێوانێکی خۆکوژییەوە تونێلەکانی بەرخۆدانیان لە گۆڕەپانی شیلازێ بۆردومانکرد. ٤. سەبارەت بە هێرشەکانی سوپای داگیرکەری تورکیا؛ ڕۆژانی ١٧ و ١٨ی ئەیلول ١١ جار هێرش کرایە سەر ناوچەکانی بەربازنە، سەنینە، کەندوکولا و گۆشچینا لە خاکورکە، هەروەها ٩ جاریش هێرشکرایە سەر ناوچەکانی دێریک، بولەندبازی، کانی سەرکی، خەیری و سیداریو ٩جاریش کاری ٩ بۆردومانکرا، ناوچەی بێشێلی لە مەتینا جارێک و ناوچەکانی شەهید هیوا و پیپاڵە لە قەندیل ٦ جار لە لایەن فڕۆکە جەنگییەکانەوە بۆردومانکران، کە کۆی گشتی دەکاتە ٢٧ هێرشی ئاسمانی. لە ڕۆژانی ١٧ و ١٨ی ئەیلولدا ناوچەی گردی ئێف ئێم لە ڕۆژئاوای زاب دووجار و ناوچەی ساری مەتینا لە شاری مەتینا دووجار لەلایەن هەلیکۆپتەرە هێرشبەرەکانەوە بۆردومانکران.   ١٩ی ئەیلوولی ٢٠٢٤ ناوە*ند*ی ڕاگە*یاند&نی هێزە*کانی& پار*استنی٪ گە#ل  

هاوڵاتی شانەی ڕاگەیاندنی ئەمنیی عێراق بڵاوی كردەوە، ئەمڕۆ لە ئۆپەراسیۆنێكی ئەمنیی لە كەركووك، توانراوە لە ڕێگەی فڕۆكە جەنگییەكانی هێزی بەرگریی ئاسمانیی عێراقەوە شەش چەتەی داعش بكوژرێن، كە یەكێكیان سەرچەتەی داعش بووە. لە ڕاگەیاندراوەكەدا هاتووە، بە پشتبەستن بە ڕێنماییەكانی سەرۆكوەزیران و فەرماندەی گشتیی هێزە چەكدارەكان، بە زانیاری هەواڵگریی ورد لەلایەن دەزگای هەواڵگریی عێراقەوە لە سنووری پارێزگای كەركووك ئۆپەراسیۆنێكی هاوبەش لەگەڵ هێزی بەرگریی ئاسمانیی ئەنجامدا، توانیویانە بە فڕۆكەی F16 شەش چەتەی داعش بكوژن. ئاماژە بەوەشكراوە، یەكێك لە سەركردە هەرە مەترسیدارەكانی داعشی لەناو كوژراوەكان بووە و بەناو بەشدار، كە بە ئەبو حەمدان ناسراوە، یەكێكی دیكە لە چەتەكان ناوی عومەر سەڵاح نیمایە، نازناوی ئەبو خەتابە، چەتەیەكی تر ناوی عوسمان ئەبو عەبد، هەروەها چەتە عیزەدین هیشامیش كوژراوە. ئەوەش خراوەتەڕوو، دوای تەواوبوونی ئۆپەراسیۆنی ئاسمانیی لەلایەن دەزگای هەواڵگریی نیشتمانیی عێراق و بە هاوبەشی لەگەڵ دەزگای دژەتیرۆر چوونەتە شوێنی بۆردوومانەكە و تەرمی چەند چەتەیەكیان دۆزیوەتەوە و ژمارەیەك پشتێنی تەقەمەنی، چەكی تەكنیكیی، مۆبایل و ئامێری جۆراوجۆری دیكە دۆزراونەتەوە.    

هاوڵاتی دوای ئەوەی بانکی ناوەندیی ئەمریکا رۆژی چوارشەممە، رێژەی سوودی بانکی بەڕێژەی ٠،٥٪ دابەزاند، نرخی زێڕ ئاستێکی نوێی پێوانەیی تۆمارکرد و ئۆنسەیەکی بەرزبووەوە بۆ ٢٦٠٠ دۆلار، بەڵام پاشان پاشەکشەی کرد بۆ نزیکەی ٢٤٥٥ دۆلار.   رۆژی پێنجشەممە، لە دوای کردنەوەی بازاڕەکانی ئاسیا دووبارە نرخی زێڕ ئاراستەی بەرزبوونەوەی گرتەبەر و هەر ئۆنسەیەک بە ٢٥٦٠ دۆلار مامەڵەی پێوەدەکرێت.   سەرۆکی بانکی ناوەندیی ئەمریکا لە دوای راگەیاندنی بڕیاری کەمکردنەوەی سوودی بانکی رایگەیاند، "ئابووریی ئەمریکا هاوسەنگ بووەوە، ئەوەش بەو واتایەیە کاتی کەمکردنەوەی سوودی بانکی هاتووە."   هەرچەندە کەمکردنەوەی سوودی بانکی بووەتە هۆکار بۆ بەرزبوونەوەی بەهای کاڵاکان لە بازاڕەکانی جیهان، بەڵام لەلایەکی دیکەوە ئاماژەیەکە بۆ لاوازی ئابووریی ئەمریکا و بەوپێیەش کاریگەرییەکانی لەسەر نرخی زێڕ تێکەڵاوبوون.   هاریش ڤی، شرۆڤەکاری سەر بە کۆمپانیای راوێژکاریی (جیۆ جێت فاینانشیاڵ) لەوبارەیەوە رایگەیاند، لە ئاستی مامناوەند دا کەمکردنەوەی سوودی بانکی دەبێتە هۆکار بۆ پاڵپشتیکردن لە نرخی زێڕ."   ئەو شرۆڤەکارە پێیوایە، نرخی زێر لە نزیکەی ٢٥٥٠ دۆلار، هێڵی پاڵپشتی هەیە و ئەستەمە لەو ئاستە زیاتر دابەزێت.  بەپێی هاریش ڤی، بەرزبوونەوەی زیاتری نرخی زێڕ پەیوەستە بەوەی کە تاوەکو چەند نرخی زێڕ دەتوانێت ئاستی ٢٦١٤ دۆلار تاوەکو ٢٦٣٠ دۆلار بشکێنێت.  

هاوڵاتی میدیاکان بلاویان کردەوە، جارێکی دیکە چەند ئامێرێکی بێتەلی پەیجەر کە بەدەست ئەندامانی حزبولڵای لوبنانیەوەیە، تەقیونەتەوە، تا ئێستا هیچ زانیارییەک لەسەر زیانەکان نییە. هەروەها بەپێی ئەو وێنانەی لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بڵاوکراونەتەوە، لەپاڵ ئەو پەیجەرانەشدا ژمارەیەک ئامێری بێتەل هەن کە تەقیونەتەوە. ئەو ئامێرانە بەشێکیان لە شەقام، ماڵ، دووکان و شوێنە گشتییەکانی دیکەدا بوون، بۆیە پێشبینی دەکرێت قەبارەی زیانەکان زیاتر بن.      

هاوڵاتی ئەمڕۆ چوارشەممە، 18ی ئەیلوولی 2024، بانکى ناوەندى عێراق بڕى 255 ملیۆن و 689 هەزار و 107 دۆلاری خستە بازاڕەوە. لەو بڕەش هەشت ملیۆن و 750 هەزار دۆلار بە شێوەى نەقد فرۆشراوە. هەروەها 246 ملیۆن 939 هەزار و 107 دۆلاریش بە شێوەى حەواڵە فرۆشراوە. جێگەی ئاماژەیە، ماوەى نزیکەى ساڵێکە نرخی دۆلارى ئەمریکى لە بازاڕەکانى عێراق و هەرێمى کوردستان بەرامبەر دینارى عێراق بە شێوەیەکى بەرچاو بەرز بووەتەوە.

هاوڵاتی سەرۆکی لیژنەی دارایی لە ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق دەڵێت، بۆ چارەسەکردنی کێشەکان لە وڵاتدا بەردەوام دەبین لە بانگیشتکردنی وەزیرەکان بۆ ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق و لەسەر پرسەکان گفتوگۆیان لەگەڵ دەکەین. عه‌توان عه‌توانی، سه‌رۆكی لیژنه‌ی دارایی ئه‌نجوومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق ڕایگه‌یاند، لیژنه‌ی دارایی به‌رده‌وام ده‌بێت له‌ میوانداریكردنی وه‌زیره‌كان، هه‌روه‌ها میوانداریی ته‌یف سامی، وه‌زیری دارایی ده‌كرێت بۆ پێداچوونه‌وه‌ به‌و بژاردانەی ده‌توانرێت بۆ بودجه‌ و داهاته‌ نا نه‌وتییه‌كان به‌هێز بكرێن. دەشڵێت، زیاده‌ڕه‌وی له‌ پرسی دابه‌زینی نرخی نه‌وت هه‌یه‌، به‌ له‌به‌رچاوگرتنی ئه‌وه‌ی بودجه‌ به‌ نرخی 70 دۆلار بۆ یەک بەرمیل ئاماده‌ كراوه‌ و داهاتی نه‌وت به‌پشتبه‌ستن به‌و نرخه‌ گه‌یشتووه‌ته‌ 120 ترلیۆن، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا مووچه‌ی مووچه‌خۆران ڕێژه‌یه‌كی كه‌می بودجه‌ پێكده‌هێنێت. سەرۆکی لیژنەی دارایی ئاماژەشی بەوەکرد، ئه‌گه‌ر نرخی به‌رمیلێك نه‌وت ببێته‌ 60 دۆلاریش، كاریگه‌ریی له‌سه‌ر مووچه‌ نابێت، ناشمانه‌وێت لە قۆناغی مامه‌ڵه‌كردن ته‌نیا له‌گه‌ڵ نه‌وت بمێنینەوە، به‌ڵكو ده‌بێت داهاتی نا نه‌وتی زیاد بكه‌ین.10:06

هاوڵاتی بەھۆی تەقینەوەی ئامێرەکانی پەیوەندی "پەیجەر" سێ ھەزار کەس لە بەیروت برینداربوون و تەندروستیی لوبنانیش دەڵیت، تا ئێستا ھەشت کەس لەو تەقینەوانەدا کوژراون. هاوکات تەندروستیی لوبنان بڵاویکردەوە، کوڕی پەرلەمانتارێکی حزبوڵا لە تەقینەوەی یەکێک لە ئامێرەکاندا کوژراوە. سەرچاوە ئەمنییەکان ئاماژە بۆ ئەوەدەکەن، لە سوریاش تەقینەوەی ئامێرەکانی "پەیجەر" رویداوە.

هاوڵاتی ئەمڕۆ سێشەممە، 17ی ئەیلوولی 2024، شاندێکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و وەزارەتی دارایی عێراق لەبارەی مووچە کۆدەبنەوە کۆبوونەوەکەی شاندی حکومەتی هەرێم لەگەڵ وەزارەتی دارایی عێراق و لایەنە پەیوەندیدارەکان لە بەغدا لەبارەی جێبەجێکردنی یاسای خانەنشینیی یەکگرتوو بەڕێوەدەچێت، تێیدا گفتوگۆ دەکرێت لەسەر وردەکارییەکان و جێبەجێکردنی پرۆژەیاسای خانەنشینی، سەرنج و تێبینییەکان و کێشە و گرفتەکان دەکات. ئەمەش لە کاتێکدایە، مانگێک لەمەوبەر لە کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستاندا بڕیار درا مووچەی خانەنشینانی هەرێمی کوردستان هاوتای خانەنشینانی عێراق بکرێت. لە مانگی تەمووزەوە بۆ یەکەمین جار یاسای خانەنشینیی یەکگرتوو لە هەرێمی کوردستان کەوتە واری جێبەجێکردنەوە و خانەنشینانی هەرێم مووچەکانییان هاوتایی مووچەی خانەنشینانی عێراق کرا.   جێگەی ئاماژەیە، لە هەرێمی کوردستان نزیکەی 250 هەزار خانەنشین هەن، کە نزیکەی 160 هەزار خانەنشینی مەدەنی و 90 هەزار خانەنشینی سەربازین.

هاوڵاتی   بەڕێوەبەرایەتی نەهێشتنی ماددە هۆشبەرەکانی دەزگای ئاسایش، لەسەر بنەمای بەدەستهێنانی زانیاری هەواڵگری پێشوەخت و لە ماوەی زیاتر لە دوو مانگ دەستبەسەرداگرتنی بڕی زیاتر لە ( نیو تۆن )ماددەی هۆشبەر ڕادەگەیەنێت. لەماوەی زیاتر لەدوومانگی ڕابردووی ئەمساڵدا، لە ڕۆژی ٢٠٢٤/٥/١٤ بۆ ٢٠٢٤/٨/١ بەڕێوەبەرایەتی نەهێشتنی ماددە هۆشبەرەکانی دەزگای ئاسایشی هەرێم بەهەماهەنگی سەرجەم بەڕێوەبەرایەتییەکانی دەزگای ئاسایش، لەسەر بنەمای زانیاری هەواڵگری پێشوەخت و بەدواداچوون و چاودێری ووردی هێزەکانمان بۆ ڕێگریکردن لە بازرگانیکردن و گواستنەوەی ماددە هۆشبەرەکان، بەبڕیاری دادوەری لێکۆڵینەوەی ئاسایش توانیویانە دەستبگرن بەسەر بڕی( ٥١٤ ) کیلۆگرام ماددەی هۆشبەر لە جۆرەکانی (کۆکاین ، کریستاڵ ، ماریجۆنا ، تلیاک ، کریستاڵی شل ، حەبی کابتاگۆن ) و توانرا ( ٥١ ) تۆمەتباری بازرگانی ماددەی هۆشبەر دەستگیربکەن. بازرگانان وویستویانە بە بەکارهێنانی تەکنیکی نوێ ی حەشاردان ماددە هۆشبەرەکان لەناوچە سنورییەکانەوە بەرەو شارەکان و دواتر بەنیازبوون بینێرن بۆ ناوەڕاست و خواروی عێراق و ووڵاتانی ناوچەکە، دەزگای ئاسایشی هەرێم لە پێناو کۆمەڵگایەکی تەندروست لە هەوڵەکانی بەردەوامە، وەک هەمیشە توانیویەتی ڕێگری بکات لە بازرگانان و شکست پێهێنانی هەوڵ و تەکنیکەکانی شاردنەوە و گواستنەوەی ئەو ماددانە. لە ئێستادا تۆمەتباران بەماددەی (٢٥ و ٢٦) لە یاسای بەرەنگاربوونەوەی ماددە هۆشبەرەکان و کارتێکارە ئەقڵیەکان ڕاگیراون و لێکۆڵینەوە لەدۆسیەکانیان بەردەوامە. بەڕێوەبەرایەتی گشتی ئاسایش - سلێمانی

سەرتیپ جەوهەر هاوڵاتی  لەم چەند رۆژەی رابردوو توركیا ژمارەیەكی ئێجگار زۆر سەرباز و چەك و تفاقی سەربازیی نوێی گواستۆتەوە چەند ناوچەیەك لە بەرواری باڵا و مەتینا و نزیك گارە. لەچەند ناوچەیەك سەربازگە و قەرەقۆلی نوێی دامەزراندووە، پێدەچێت هەوڵبدات سەربازگە یاخود بنكەی چاودێریكردن لەسەری گارە و چەند شوێنێكی شاخی مەتینا دابنێت و شاخی گارە كۆنترۆڵ بكات، ئەمەش پێشهاتێكی زۆر مەترسیدار و نوێیە لەهەرێمی كوردستان، رەنگە بەم نزیكانە دەست پێبكەن. بەپێی خەملاندنی چاودێران، تا ئێستا توركیا نزیكەی 4 هەزار سەربازیی لەوناوچانە جێگیر كردووە، سەرقاڵی دروستكردنی ژمارەیەك بنكە و سەربازگەی نوێن. بەپێی بەدواداچوونم لە هەریەكە لە (رەشئاڤا) و (سەرگەلی)، لەبەری شیلادزێ لەنزیك دێرەلوك سەربازگەیەكی مەزن دروست دەكات، تائێستا نزیكەی 300 سەربازیان لەو شوێنە جێگیر كردووە. شەوانە هێز و تفاقی نوێ‌ دەگوێزرێتەوە ناوچەكە وەك تۆپی گران و زرێپۆش و كەلوپەلی چاودێریی، هەندێكجاریش بە هێلی كۆپتەر تفاق دەگوێزنەوە. وەک چۆن لە چەند ناوچەیەك شەو و رۆژ كاردەكەن بۆ دروستكردنی رێگەوبانی سەربازیی، ئەمەش نیشانەی جێگیربوون و نەكشانەوەیانە لەوناوچانە. شەوانە لەبەرواری باڵا و قەدپاڵی شاخەكانی مەتینا و گارە پێكدادان و رووبەرووبونەوە لە نێوان پە#كە#كە و هێزی توركدا هەیە. هەندێكجار چەكدارانی (پارتی كرێكارانی كوردستان (پە#كە#كە) پەلاماری جەندرمەی تورك-ان دەدەن و هەندێجاریش هێزەكەی تورك پەلاماری هێزەكانی پە#كە#كە دەدات بەتایبەت لە زاپ و دەوروبەری گوندی گوهەرزێ و گەلی هەسپان لە قەدپاڵ و دامێنی شاخی مەتینا. بەپێی ئەو پێشبینیانەی دەكرێت، ئەو جموجۆڵە نوێیەی توركیا بۆ كۆنترۆڵكردنی چەند ناوچەیەكی گرنگی شاخی گارەیە، ئەگەر تورك بتوانن گارە كۆنترۆڵ بكەن، لە ڕووی سەربازییەوە بادینان بەتەواوی دەكەوێتە ژێر كۆنترۆڵی جەندرمەی تورك، چونكە بەدڵنیاییەوە تورك تەنها بە دانانی چەند بنكەیەكی چاودێریی راناوەستن، بەڵكو سەربازگە و بنكەی گەورەی كۆنترۆڵكردن دروستدەكەن. ئەم پلانەی تورك، بەكردار داگیركردن و كۆنترۆڵكردنی تەواوەتی بادینان و بێ ئەرزشكردنی زیاتری هەرێمی كوردستانە. سەرباری بەردەوامبوونی ئەو هەموو شەڕو پێكدادان و داگیركارییەی تورك، حزبە سیاسیەكانی كوردستان بەوانەی لەدەسەڵاتن و ئەوانەیشی لە دەرەوەی حكومەتن تەواو بێدەنگن، نە لەسەر پەلاماردان و داگیركارییەكانی تورك قسەیەكیان هەیە، نە چارەسەرێكی راشكاوانە بۆ بەردەم سەركردایەتی پە#كە#كە و دەوڵەتی تورك دەخەنەڕوو، چونكە بیانوی تورك بۆ هاتنیان بۆ باشور بوونی پە#كە#كەیە لەوناچانە. تەنها لاهور شێخ جەنگی وەك رابەری رەوتێكی نوێ و ئۆپۆزسیۆن، لە بادینانەوە بەر لەچەند هەفتەیەك لەبارەی پەلامارەكانی توركیا وتارێکیدا و بە داگیركاریی ناوی برد. هەڵوێستی پارتی روونە و قسەی لێناكەین، بەڵام یەكێتیی جاران لە پەلامارەكانی توركیا جارجار دەهاتە دەنگ، مخابن ئێستا توركیا لە سلێمانی و سنوری سەوزیش رۆژانە بەڕێگەی جیاواز خەڵك تیرۆر دەكات، كەچی بڕیاردەرانی ئەو حزبە بەردەوام لەگەڵ بەرپرسانی تورك بە ئاشكرا كۆدەبنەوە، بەڵام هیچ كاردانەوەیەكیان نییە و قسەیەك لەو بارەیەوە ناكەن. لەنێو ئەو هەموو شەڕ و پێكدادان و سوتاندن و داگیركاریانەی ئەو گوندانەی بادیناندا، میدیای پارتی و یەكێتی بێدەنگن وەك ئەوەی رێككەوتنێك هەبێت! وەک چۆن میدیای عەرەبیی و جیهان بەتەواوی قسەیەك لەوبارەیەوە ناكەن، بۆیە پێدەچێت ئەم جموجۆڵە نوێیەی تورك بەچاوپۆشی ئەمریكا بێت. جار جارە بەشێك لە میدیای كوردستان هەوڵی گوێزانەوەی رووداوەكانی ئەو ناوچانە دەدەن. هەندێكیان هەوڵدەدەن تەنها دیوێكی رووداوەكان بگوێزنەوە، هەندێك لەو میدیایانە رێگایان پێنادرێت نزیك رووداوەكان بكەونەوە لەلایەن دەسەڵاتدارانی ئەو ناوچانە رێگەیان لێدەگیرێت. لەمە خراپتر، نوسەر و رۆشنبیر و رۆژنامەنوسانی كوردستانیش قسەیەكی ئەوتۆیان لەبارەی ئەو رووداوانەوە نییە. ئەوەی باسی لێوەدەكرێت ئێستا 125 خاڵی سەربازیی و بنكە و بارەگا و سەربازگەی تورك لەبادینان هەیە، زیاتر لە 3 بۆ 4 هەزار جەندرمە لەو شوێنانە جێگیركراون. بەپێی خەمڵاندن لە 40% بادینان لەژێر كۆنترۆڵ و هەژموونی توركیادایە. نزیكەی 200 گوند چۆڵكراون یان مەترسی چۆڵكردنیان هەیە. هەروەها شارو شارۆچكەكانی وەك سیریێ، شیلادزێ، دێرەلوك،  كۆمەڵگای قەدیش و ناحیەی بامەڕنێ‌ و گوندی نهێلێ؛ كە گوندێكی مەزنە، مەترسی جددیان لەسەرە و رەنگە بەشێك لە دانیشتوانی ئەو ناوچانە بۆ خۆپارێزیی روو لە دهۆك و زاخۆو ناوچەكانی دیكە بكەن.

هاوڵاتی بڕیاربوو لەبەرانبەر تێپەڕاندنی هەمواری یاسای باری كەسێتیی كە شیعە داوای دەكات و ناڕەزایەتیی لەسەر دروستبووە، یاسای گەڕاندنەوەی زەوییە كشتوكاڵییەكان بۆ خاوەنەكانیان پەسەند بكرێت كە كورد داوای دەكات، بەڵام دەنگی لەسەر نەدراو دواخرا بۆ ئەوكاتەی رێككەوتنی لەسەر دەكرێت. یاسای هەڵوەشاندنەوەی بڕیارەكانی ئەنجومەنی شۆڕشی هەڵوەشاوەی عێراق لەبارەی خاوەندارێتیی زەوییە كشتوكاڵییەكان كە خواستی فراكسیۆنە كوردییەكانی لەسەر بوو، لە پەرلەمانی عێراق دەنگی لەسەر نەدراو دواخرا بۆ كاتێكی تر. لەبارەی دواخستنی دەنگدان لەسەر یاساكە، موهەیمن حەمدانی ئەندامی پەرلەمانی عێراق لەسەر پیكهاتەی عەرەبی كەركوك سوپاسی هەریەكە لە چوارچێوەی هەماهەنگیی (لایەنە شیعەكانی پەرلەمانی عێراق)و حزبی تەقەدومی محەمەد حەلبوسی و حزبی سیادەی خەمیس خەنجەرو عەزمی موسەننا سامەڕایی كرد، هەڵوێستی ئەم لایەنانەی بۆ راوەستان دژی پەسەندكردنی یاساكە بە "هەڵوێستی نیشتمانی" ناوبرد. بەپێی قسەی ئەرشەد ساڵحی سەرۆكی كوتلەی توركمانیی لە پەرلەمانی عێراق، دواخستنی دەنگدان بۆ هەڵوەشاندنەوەی بڕیارەکانی ئەنجومەنی باڵای شۆڕش تایبەت بە زەوییە کشتوکاڵییەکان بە رەزامەندی هەردوو کوتلەی کوردو تورکمان بووە، بۆ ئەوەی لە ماوەی ٧٢ کاتژمێری داهاتوودا بگەنە رێککەوتن. هادی عامری سەرۆكی هاوپەیمانی فەتح كە هاوكات سەرۆكی لیژنەی ماددەی ١٤٠ـی دەستورە، ئەمڕۆ چووە ناو پەرلەمان و كۆبوونەوەیەكی لەگەڵ موحسین مەندەلاوی سەرۆكی پەرلەمان و شاخەوان عەبدوڵای جێگری دووەمی سەرۆكی پەرلەمان و سەرۆكی كوتلە سیاسییەكان و نوێنەرانی پارێزگای كەركوك كرد، ئەمە بۆ تاوتوێكردنی پەسەندكردنی یاساكەو ئاگاداربوون لە بۆچوونە جیاوازەكان. بەگوێرەی زانیارییەكان، جگە لە كۆبوونەوەكەی عامری، لەسەر هەمان پرۆژە یاسا كۆبوونەوەیەكی تری لە نوسینگەی موحسین مەندەلاوی كراوە، بەڵام هێشتا وردەكاریی گفتوگۆكان ئاشكرا نەكراون. ئەمەش لەکاتێکدا شیعەكان بەنیازن لە دانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەماندا، هەمواری یاسای باری كەسێتیی عێراق تێپەڕێنن، هەموارێك كە رێگە بە بەشودانی كچانی تەمەن (٩ ساڵ) دەدات، ئەمە ناڕەزایەتی لەسەر ئاستی شەقام دروستكردووە، بۆ كۆنترۆڵی ناڕەزایەتییەكان لەناو پەرلەماندا، دوو ئۆفەریان پێشكەشی كوردو سوننە كردووە، ئۆفەرەكەی سوننە دەنگدان لەسەر پرۆژە یاسای (لێبوردنی گشتیی)، ئۆفەرەكەی كورد دەنگدانە لەسەر پرۆژەیاسای گەڕاندنەوەی موڵك و ماڵەكان بۆ خاوەنەكانیان، ئەوانەی كە هەندێك لە بڕیارەكانی ئەنجومەنی باڵای شۆڕشی (هەڵوەشاوە) دەیانگرێتەوە، ئەمە خواستی كوردی لەسەرە، بەتایبەتی لە كەركوك ژمارەیەكی زۆر هاوڵاتی كورد لەم یاسایە سودمەند دەبن. هەروەها جێگەی ئاماژەیە، تەنیا لە كەركوك بەهۆی بڕیارەكانی ئەنجومەنی باڵای شۆڕشی رژێمی پێشووەوە، دەست بەسەر زیاتر لە ١٣٠ هەزار دۆنم زەوی كشتوكاڵی كورددا گیراوە.  ئەم بڕیارانەی بەعس لە ماوەی ساڵانی ١٩٧٥ بۆ ١٩٧٩ دەرچوون و بە پلەی یەكەم ئامانج لێیان گۆڕینی دۆخی دیمۆگرافیا بووە لە ناوچە جێناكۆكان.

هاوڵاتی ئەمڕۆ دووشەممە، 16ی ئەیلوولی 2024، بانکى ناوەندى عێراق لە ڕاگەیەندراوێکدا بڵاوی کردەوە، ئەمڕۆ بڕى 252 ملیۆن و 16 هەزار و 660 دۆلار خراوەتە بازاڕەکانەوە. دەشڵێت، لەو بڕەدا 18 ملیۆن و 250 هەزار دۆلار بە شێوەى نەقد فرۆشراوە.  لەبارەی بڕی خستنە بازاڕی دۆلاری بەشێوەی حەواڵەش ئەوەی خستۆتەڕوو، 233 ملیۆن و 766 هەزار و 660 دۆلاریش بە شێوەى حەواڵە فرۆشراوە. جێگەی ئاماژەیە، ماوەى نزیکەى ساڵێکە نرخی دۆلارى ئەمریکى لە بازاڕەکانى عێراق و هەرێمى کوردستان بەرامبەر دینارى عێراق بە شێوەیەکى بەرچاو بەرز بووەتەوە.

هاوڵاتی حکومەتی ئوسترالیا سزای بەسەر پێنج بەرپرسی ئێراندا سەپاند، کە بەشدارییان لە سەرکوتکردنی خۆپیشاندەران کردووە. ئەمڕۆ دووشەممە، 16ی ئەیلوولی 2024، پێنی وۆنگ وەزیری دەرەوەی ئوسترالیا لە دووەمین ساڵیادی کوژرانی ژینا ئەمینی لە لایەن ئەفسەرانی پۆلیسی بەناو ئەخلاق و هەڵمەتی دەستپێکردنی دەستبەسەر کردنی هاوڵاتییانی ئێران و ڕۆژهەڵاتی کوردستان ڕاگەندراوێکی بڵاوکردەوە و ڕایگەیاند، حکومەتی ئوسترالیا سزای دارایی و قەدەغەکردنی هاتوچۆی بەسەر پێنج بەرپرسی باڵای ئاسایش و جێبەجێکردنی یاسایی ئێراندا سەپاند. لە ڕاگەندراوەکەی وەزیری دەرەوەی ئوسترالیادا هاتووە، ئەو کەسانەی سزایان بەسەردا سەپێندراوە لە نێو ئەو بەرپرسانەن کە بەشدارییان لە سەرکوتکردنی خۆپیشاندەران کردووە. دەشڵێت، بارودۆخی مافەکانی ئێران خراپە و بە تایبەت بۆ ژنانی ئەو وڵاتە، ئێران هەڵمەتێکی ئامانجدار بەڕێوە دەبات بۆ سەپاندنی باڵاپۆشی زۆرەملێ لە ڕێگەی زیادکردنی چاودێری و هەراسانکردنی ژنان. جێگەی ئاماژەیە، ئەمڕۆ دووساڵ بەسەر کوژرانی ژینا ئەمینی تەمەن 22 ساڵ خەڵکی سەقزی ڕۆژهەڵاتی کوردستان تێدەپەڕیت، کە لە 16ی ئەیلوولی 2022، لە تارانی پایتەختی ئێران لە لایەن ئەفسەرانی پۆلیسی بەناو ئەخلاق بە هۆی ئەشکەنجەدانی زۆرەوە گیانی لەدەست دا.12:03

هاوڵاتی    ئەمڕۆ دووشەممە، ١٦ی ئەیلوولی ٢٠٢٤،  دادگای فیدڕاڵی لەسەر دوو سکاڵا لەسەر زەوییە کشتوکاڵییەکانی سنووری کەرکووک و ناوچە دابڕێندراوەکان کۆدەبێتەوە.   بەگوێرەی خشتەی دانیشتنەکان، ئەمڕۆ دادگای فیدڕاڵی لەسەر دوو سکاڵا کۆدەبێتەوە، کە لەلایەن ١٠ ھاوڵاتی و جوتیاری کوردەوە تۆمارکراون بۆ ھەڵوەشاندنەوەی بڕیارەکانی ژمارە ٨٢٤ و ٩٤٩ی ئەنجوومەنی سەرکردایەتی شۆڕشی سەردەمی ڕژێمی بەعس بۆ دەستبەسەرداگرتنی زەوی جوتیاران و گەڕاندنەوەی زەوییەکان بۆ خاوەنەکانیان. ئەمە لە کاتێکدایە، دادگای فیدڕاڵی لە ڕۆژی ٢١ تەممووزدا بڕیاڕیدا ئەو دوو سکاڵایە بۆ ١٥ ئەیلوول دوابخات بەڵام لەبەر ئەوەی دوێنی پشووی فەڕمی بوو لە تەواوی عێراقدا کۆبوونەوەکە بۆ ئەمڕۆ دواخرا.

هاوڵاتی ئەمڕۆ دووشەممە، 16ی ئەیلوولی 2024، بەشی ڕاگەیاندنی پەرلەمانی عێراق ڕاگەندراوێکی بڵاوکردەوە و ڕایگەیاند، ئەمڕۆ پەرلەمانی عێراق خوێندنەوەی دووەم بۆ هەمواركردنەوەی یاسای باری کەسى و خوێندنەوەی دووەم بۆ یاسای لێبوردنی گشتی دەكات، هەروەها دەنگ بە پرۆژە یاسای بە كرێدانی زەوی كشتوكاڵی حكومەت دەدرێت. دەشڵێت، هەر لە كۆبوونەوەكەی ئەمڕۆدا خوێندنەوەی یەكەم بۆ پرۆژە یاسای پاراستنی خاوەنداریی فكری دەكرێت، هەروەها خوێندنەوەی یەكەم بۆ پڕۆژە یاسای فڕۆكەوانی مەدەنی دەكرێت. جێگەی ئاماژەیە، بڕیارە كۆبوونەوەكەی ئەمڕۆى پەرلەمانی عێراق كاتژمێر ١ی پاش نیوەڕۆ بەڕێوەبچێت. ئەمەش لە کاتێکدایە، سەرەڕای ناڕەزایەتییەكانی ڕێكخراوەكانی ژنان و كۆمەڵگەی مەدەنی و بەشێك لە حزبەكان، ئەمڕۆ پەرلەمانی عێراق خوێندنەوەی دووەم بۆ هەمواركردنەوەی یاسای باری کەسى دەکات.