محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق رایگەیاند، ئەحمەد شەرع، سەرۆککۆماری سووریا بۆ لووتکەی عەرەبی لە بەغدا دەکات کە 17-05-2025 بەڕێوەدەچێت. لە میانی نۆیەمین دیداری سلێمانی لە زانکۆی ئەمەریکی – سلێمانی، محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراق لە گوتارێکدا باسی لە چەند پرسێکی نێوخۆیی و نێودەوڵەتیی کرد. سوودانی وتى: هەڵبژاردن دەرفەتێکە بۆ پاڵپشتیکردنی پڕۆژەیەکی چاکسازی بۆ عێراق، پەیوەندی نێوان بەغداد و هەولێر چووەتە گفتوگۆی تەکنیکی و یاسایی و ئەمەش بۆ یەکەمجارە. لەبەشێکى دیکەى قسەکانیدا ئەوەى خستەڕوو، بانگهێشتمان ئاڕاستەی سەرۆک کۆماری سوریا كردووە بۆ بەشداریکردن لە کۆبونەوەی لوتکەی عەرەبی لە بەغداد. سودانى لەبارەى یاسای نەوت و غازەوە وتى: بووەتە پێویستییەکی گرنگ، لە رابردودا سیاسەتێكی ئابوری خراپ لە عێراق پەیڕەوكراوە، عێراقیمان لە ململانێكانی ناوچەكە دورخستووەتەوە. دەشڵێت: هاوپەیمانی نێودەوڵەتی لەسەر بنەمای راوێژکاری لە عێراق ئامادەیە، داعش جموجۆڵەكانی زیادیكردووەو چاودێری دەكەین، پەیوەندییەكی ستراتیجیمان هەیە لەگەڵ ئەمریكا، پەرۆشین بۆ بەهێزكردنی. لەبارەی شەڕی ناوچەکەش، سەرۆک وەزیران باسی لەوە کرد "توانیومان عێراق لە گرژی و ئاڵۆزییەکانی ناوچەکە دووربخەینەوە. زیاتر لەمە، ئێستا عێراق بووەتە وێستگەیەکی بەرهەمهێنانی فاکتەرەکانی سەقامگیری و پابەندە بە هەڵوێستە بنەڕەتییە جێگیرەکانی، بە تایبەت لەبارەی دۆزی گەلی فەڵەستین و ڕەتکردنەوەی کاری دوژمنکارانەی ئیسرائیل لە دژی لوبنان و فەڵەستین و وڵاتانی دیکەی ناوچەکە." ئەمڕۆ چوارشەممە، 16-04-2025، بە بەشداریی ژمارەیەک بەرپرسى ناوخۆیی و نێودەوڵەتى، نۆیەمین دیداری سلێمانی، لە زانکۆی ئەمەریکی لە سلێمانی دەست پێ کرد و تاوەکوو سبەینێ پێنجشەممە، 17-04-2025، بەردەوام دەبێت. تەوەری سەرەکیی دیداری ئەمساڵی سلێمانی "تاوتوێکردنی ئاشتی ناوچەکە"ـەیە و بە هەماهەنگی لەگەڵ "چاتم هاوس"، پەیمانگای ئیتاڵی بۆ كاروباری نێودەوڵەتی، پەیمانگای عیسام فارس لە زانکۆی ئەمەریکیی بەیروت، دامەزراوەی سەدە و گرووپی قەیرانی نێودەوڵەتی بەڕێوە دەچێت.
ئاژانسی هەواڵی "رۆیتەرز" لە راپۆرتێكدا، لەزاری بەرپرسانی ئەمریكاوە ئاشكرایدەكات، سوپای ئەمریكا خۆی ئامادە دەكات بۆ كەمكردنەوەی ژمارەی سەربازەكانی لەسوریا. دوو بەرپرسی ئەمریکی بە رۆیتەرزیان وتووە، بڕیارە سوپای ئەمریکا لە ماوەی چەند هەفتەو مانگەكانی داهاتوودا بوونی خۆی لە سوریا پتەوبكات و رێكبخاتەوە، ئەوەش هەنگاوێکە کە دەتوانێت ژمارەی سەربازەکانی لە سوریا بۆ نیوە کەم بکاتەوە. سوپای ئەمریکا نزیکەی دوو هەزار سەربازی لە ژمارەیەک لە بنکەدا هەیە لە سوریا، کە زۆربەیان لە باکوری رۆژهەڵاتن. سەربازەکان لەگەڵ هێزە ناوخۆییەکان کاردەکەن بۆ رێگریکردن لە سەرهەڵدانەوەی دەوڵەتی ئیسلامی، کە لە ساڵی ٢٠١٤دا دەستیان بەسەر ناوچەیەکی فراوانی عێراق و سوریادا گرت بەڵام دواتر تێكشكێندران. یەکێک لەو بەرپرسانە کە نەیویستووە ناوی ئاشکرا بکرێت، ئاماژەی بەوەداوە رەنگە پرۆسەكە ژمارەی سەربازەکان لە سوریا بۆ نزیکەی هەزار سەرباز کەم دەکاتەوە. بەرپرسێکی دیکەی ئەمریکی، جەختی لە پلانی کەمکردنەوەی ژمارەکانی سەربازەكان كردووەتەوە، بەڵام رایگەیاندووە، هیچ دڵنیاییەک لەسەر كەمكردنەوەی ئەو ژمارەیە نییەو گومانی هەیە لە کەمكردنەوەی ئەو قەبارەیە لە هێزەكان، لە کاتێکدا ئیدارەی سەرۆک دۆناڵد ترەمپ دانوستان لەگەڵ ئێران دەكات و هێز بۆ ناوچەکە رەوانە دەکات. هێزەکانی سوریای دیموکرات بە سەرۆکایەتی کورد بە پاڵپشتی ئەمریکا، مانگی رابردوو رێککەوتنێکیان لەگەڵ دیمەشق واژۆکرد سەبارەت بە یەکخستنی دامەزراوەكانی حوکمڕانی و هێزە ئەمنییەکان لەگەڵ حکومەتی سوريا. بەشێک لە بەرپرسانی کۆشکی سپی دەیانەوێت هەڵوێستێکی توندتر دژی سوریا بگرنەبەر، ئاماژەیان بە پەیوەندییەکانی پێشوی سەرکردایەتی نوێی سوریا لەگەڵ رێكخراوی قاعیدەو وەک هۆکارێک دەبینن بۆ ئەوەی پەیوەندییەکانیان لە کەمترین ئاستدا بهێڵنەوە.
ستیڤ ویتکۆف، نێردەی تایبەتی سەرۆکى ئەمریکا لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، ئاشکرایکرد، لە دانوستانەکانی واشنتن و تاران لە عومان، تەنها یەک بژاردەمان خستووەتە بەردەم تاران، ئەویش دەستبەرداربوونێتی لە بەرنامە ئەتۆمییەکەی. ویتکۆف لە ئێکس نووسیویەتی، بۆ جیهان گرنگە ئەمریکا لەگەڵ ئێران بگاتە رێککەوتنێکی دادپەروەرانەی هەمیشەیی، وەک ئەوەی دۆناڵد ترەمپ داوایکردووە. دەڵێت، هەر رێککەوتنێک لەگەڵ ئێران پێویستە ببێتە چوارچێوەیەک بۆ ئاشتی و سەقامگیری و بوژانەوەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، کە ئەوەش پێویستی بە دەستبەرداربوونی ئێرانە لە بەرنامە ئەتۆمییەکەی و هەڵوەشاندنەوەی ئەوەی بەدەستیهێناوە.
بەهۆی ئەو شەپۆلە بەفربارینەی لە ئێوارەی سێشەممەوە هەرێم و باكور و رۆژهەڵاتی كوردستانی گرتووەتەوە هاوتوچۆ و ژیانی ئاسایی لە هەندێك ناوچە روبەڕوی ئاستەنگ بوەتەوە و لە چەند پارێزگایەكی رۆژهەڵاتیش پشوو راگەیەنرا. بەفربارین و سەرما لە پارێزگاكانی كرماشان و ورمێ و سنە لە رۆژهەڵاتی كوردستان بوە هۆی ئەوەی لە خوێندگە سەرەتاییەكان پشو رابگەیەنرێ و لێپرسراوانی كەشناسیش دەڵێن ئەو بەفر و سەرمایەی ناوچەكەی گرتوەتەوە چاوەڕوان نەكراو بوە. بەڕێوبەرایەتی هاتوچۆی ورمێ رایگەیاندوە تەنها لە ماوەی 24 سەعاتی رابردودا چوار هەزار كیلۆمەتر لە رێگا سەرەكەییەكانی هاتوچۆی پارێزگاكە لە بەفر پاككراونەتەوە و هۆشداریشیدا لە دروستبونی تەم و مژ و كەمبوونەوەی مەودای بینین بە تایبەت بۆ شۆفێران. لە باكوری كوردستانیش شەپۆلی بەفربارین و سەرما چەند پارێزگایەكی ئەو بەشە لە كوردستانی گرتوەتەوە و لە شرناخ درورستبونی تەم و مژی چڕ هاتوچۆی روبەڕوی ئاستەنگ كردوەتەوە. ئەو شەپۆلە چاوەڕوانكراوەی بەفربارین و سەرما سەرەڕای كاریگەریە ژینگەییەكان رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆك كۆماری توركیای ناچار كرد بەوەی كە دڵخۆشیی جوتیارانی وڵاتەكە بداتەوە و رایگەیاند، ئەو سەرماو سۆڵەیە زیان بە بەرهەمە كشتوكاڵی و ستراتیژییەكان ناگەیەنێت.
سرری سوورەیە ئۆندەر ئەندامی شاندی ئیمراڵی و جێگری سەرۆکی پەرلەمانی تورکیا، بە هۆی جەڵتەی دڵ ڕەوانەی نەخۆشخانە کراوە و ئێستا لە بەشی چاودێریی چڕە. دەم پارتی لە بارەی تەندروستی سرری سورەییا ئۆندەر ڕاگەیەندراوێکی بڵاوکردووەتەوە و ئاماژەی بەوە داوە، ئەندامی شاندی ئیمرالی و دەم پارتی و جێگری سەرۆکی پەرلەمانی تورکیا کاتژمێر 11ی شەوی ڕابردوو بەهۆی جەڵتەی دڵەوە ڕەوانەی یەکێک لە نەخۆشخانەکانی ئیستەنبۆڵ کراوە. هەر لە ڕاگەیەندراوەکەدا هاتووە، سرری سورەییا ئۆندەر نەشتەرگەرییەکی قورسی بۆ دەکرێت و ئێستا لە بەشی چاودێری چڕە. بە گوێرەی ئەو زانیارییانەی بەشێک لە میدیاکانی تورکیا بڵاویان کردووەتەوە، نەشتەرگەرییەک بۆ سرری سوورەییا ئۆندەر کراوە و زیاتر لە حەوت کاتژمێری خایاندووە، بەڵام بۆ دڵنیابوونەوە لە جێگریی تەندروستی، ئێستاش لە بەشی چاودێری چڕ خەوێندراوە. بڕیارە دەم پارتی دواتر لە ڕاگەیەندراوێکدا، سەبارەت بە دۆخی تەندروستی سرری سوورەییا ئۆندەر ڕوونکردنەوەیەک بڵاو بکاتەوە. سیری سورەیا ئۆندەر، پەرلەمانتاری ئەستەنبوڵى دەم پارتییە، یەکێکە لە ناوە گرنگ و ڕەنگاوڕەنگەکانی سیاسەتی تورکیا، هەروەها سیناریۆنووس و دەرهێنەر و نووسەرە. سری سورەیا ئۆندەر، یەکێکە لە ئەکتەرەکانی "پرۆسەی یەکلاکردنەوەی ئاشتى"، لە شاندی ئیمرالیشدایە کە لە چەند مانگی ڕابردوودا لەگەڵ عەبدوڵا ئۆجەلان سەرۆکی پەکەکە و حکومەت گفتوگۆیان ئەنجامداوە. ئۆندەر لە مانگی شوباتی ٢٠٢٥دا وتاری دەستپێکی بەیاننامە ڕۆژنامەوانییەکەی ئۆجەلان بە ناوی "بانگەواز بۆ ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتیک" پێشکەش کرد.
ئەمڕۆ و سبەى نۆیەمین دیداری سلێمانی، لە زانکۆی ئەمریکی لە سلێمانی بەڕێوەدەچێت، زیاتر لە 700 کەسایەتیى سیاسیى ناوخۆى و نێودەوڵەتی، دیپلۆماتکار و توێژەر ئامادەى دەبن. دیدارەکە کاتژمێر نۆ و 30 خولەکى بەیانى دەستپێدەکات، گرینگترین گۆڕانکارییەکانى عێراق و ناوچەکە و جیهان تاوتوێدەکرێن و بابەتی سەرەکیی دیدارەکە ئاشتیی ناوچەکەیە. لە دیدارەکەدا، چاوەڕوان دەکرێت هەریەک لە محەمەد شیاع سودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق و چەند وەزیرێکی حکومەتی عێراق و نێچیرڤان بارزانى، سەرۆکى هەرێمى کوردستان و مەسرور بارزانی، سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان و بافڵ تاڵەبانى، سەرۆکى یەکێتى و چەندین کەسایەتى سیاسیى عێراقى و هەرێمى کوردستان و جیهانى و چەند وەزیرێکی حکومەتی هەرێمی کوردستان ئامادە دەبن.
ئیمانوێل ماکرۆن سەرۆکی فەرەنسا لە پەیوەندییەکی تەلەفۆنیدا لەگەڵ بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل جەختی لەسەر پێویستی ئاگربەست لە غەززە و چەکداماڵینی حەماس کردەوە. لە کاتێکدا شەڕی ئیسرائیل بۆ سەر غەززە بەردەوامە و سوپای ئیسرائیل دەستدرێژی خۆی بۆ ناوچەی وێرانکراوی فەلەستین فراوان دەکات، ئیمانوێل ماکرۆن سەرۆکی فەرەنسا و بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل ڕۆژی سێشەممە قسەیانکردوە. ماکرۆن لەو پەیوەتدیە تەلەفۆنییەدا داوای کرد دەرفەتێک بدرێت بە چارەسەرێکی سیاسی کە لەسەر بنەمای دوو دەوڵەت بێت. هەروەها جەختی لەوە کردەوە کە کردنەوەی هەموو دەروازەکان بۆ یارمەتییە مرۆییەکان پێویستیەکی بەپەلەیە بۆ خەڵکی سڤیل لە غەززە. داوای کۆتایی هێنان بە "تاقیکردنەوە"ی خەڵکی مەدەنی لە کەرتی گەمارۆدراوی غەززەی کرد. لای خۆیەوە نەتانیاهۆ دامەزراندنی دەوڵەتی فەلەستینی بە "پاداشتێکی گەورە بۆ تیرۆر" زانی. هەروەها لە وتووێژەکەیدا لەگەڵ ماکرۆن جەختی لە دژایەتی خۆی بۆ دامەزراندنی دەوڵەتی فەلەستینی کردووەتەوە و بە "پاداشتێکی گەورە بۆ تیرۆر" دەزانێت، بەپێی بەیاننامەیەکی نووسینگەکەی. هەفتەی ڕابردوو، سەرۆکی فەرەنسا ڕایگەیاند، ڕەنگە وڵاتەکەی دان بە دەوڵەتی فەلەستین بنێت لە مانگی حوزەیرانی داهاتوودا، ئەمەش لە میانی کۆنفرانسێکی تایبەت بە فەلەستین کە بڕیارە لە نیویۆرک بەڕێوەبچێت، ئەمەش سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیلی لەو کاتەدا توڕەکرد. دەوڵەتی فەلەستین لە لایەن نزیکەی ١٥٠ وڵاتەوە دانپێدانراوە، هەرچەندە تا ئێستا زۆربەی زلهێزە گەورەکانی ڕۆژئاوا ئەو هەنگاوەیان نەناوە، لەوانە ئەمریکا، بەریتانیا، فەرەنسا، ئەڵمانیا و ژاپۆن. لە سەرەتای سەرهەڵدانی شەڕی ئیسرائیل بۆ سەر کەرتی غەززە، دوابەدوای هێرشی حەماس بۆ سەر نیشتەجێبوون و بنکە سەربازییەکانی ئیسرائیل لە کەرتی غەززە، حکومەتی ئیسرائیل توندتر بووە لەسەر چارەسەری سیاسی.
دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا جارێکی دیکە رەخنەی لە سیاسەتەکانی جۆ بایدن، سەرۆکی پێشوو گرت و بەهۆکاری هەڵگیرسانی جەنگی ئۆکراین ناویبرد. ترەمپ لە لێدوانێکدا لەبارەی هێرشەکانی روسیا بۆ سەر ئۆکراین، ئاماژەی بەوەکرد، ملیۆنان کەس بەهۆی هەڵەی بایدن و پوتین و زێلینسکییەوە بوونەتە قوربانی. ترەمپ جارێکی دیکە جەختی لەوەکردەوە، ئەگەر ئەو کات سەرۆکی ئەمریکا بوایە، رێگەی نەدەدا جەنگی نێوان روسیا و ئۆکراین هەڵبگیرسێت. گوتیشی، هێرشەکانی روسیا بۆ سەر شاری سومی باکووری ئۆکراین، پێشهاتێکی مەترسیدارن، هەروەها جەنگی ئۆکراینیش بە گشتی هەڵەیەکی گەورە و مەترسیدارە.
لە پاش کۆبوونەوەی ئەمڕۆیان لە پیرمام، پارتی و یەکێتی راگەیێندراوێکی هاوبەشیان بڵاوکردەوە و دەڵێن: لە کۆبوونەوەی ئەمڕۆماندا هەنگاوى ئیجابى و بەرەوپێشچوونى باش هەبوو. لە رۆژانى داهاتوودا کۆبوونەوەکان بەردەوام دەبن. ئەمڕۆ سێشەممە، 15-4-2025، لە بارەگاى مەکتەبى سیاسى پارتى دیموکراتى کوردستان لە پیرمام، هەردوو شاندى دانوستانکارى یەکێتی نیشتمانى کوردستان و پارتى دیموکراتى کوردستان کۆبوونەوە. بەپێی راگەیێندراوە هاوبەشەکە، "لە کۆبوونەوەکەدا، کە لە کەشێکى دۆستانە و ئەرێنیدا بەڕێوەچوو، گفتوگۆ لەبارەى هەنگاوەکانى پێکهێنانى کابینەى نوێى حکومەت کرا و هەنگاوى ئیجابى و بەرەوپێشچوونى باش هەبوو. لە رۆژانى داهاتوودا کۆبوونەوەکان بەردەوام دەبن". بەپێی زانیارییەکان، کۆبوونەوەکەی ئەمڕۆی پارتی و یەکێتی لەبارەی دابەشکردنی پۆستەکانی کابینەی 10 بووە. دانوستاندنەکە لە ئاستی باڵادا بوو، شاندی پارتی هەریەک لە هۆشیار زێباری، پشتیوان سادق، دڵشاد شەهاب و ئومێد سەباح. شاندی یەکێتی هەریەک لە قوباد تاڵەبانی، رێواس فایەق، دەرباز کۆسرەت رەسووڵ، نزار ئامێدی، شاڵاو سەڵاح شێخ شەرەف و ئامانج رەحیم بەشدار بوون. پێشتر چەند گەڕێکی دانوستاندن لەنێوانیان بەڕێوەچووە و هەردوولا ئاماژە بەوە دەکەن، بەرەوپێشچوونی باش لە گفتوگۆکان هەیە. مەسعود بارزانی لە کۆتایی هەفتەی رابردوو لە میانی بەشداریکردن لە پێشانگەی کتێب لە هەولێر، داوای لە پارتی و یەکێتی کرد کە پەلە بکەن لە هەنگاوەکانی پێکهێنانی حکومەت. هەڵبژاردنى خولى شەشەمى پەرلەمانى کوردستان لە 20ى تشرینى یەکەمی 2024 ئەنجامدرا. پارتى لە ریزبەندى یەکەم بوو بە بەدەستهێنانى 39 کورسی و یەکێتى بە 23 کورسی لە ریزبەندى دووەم بوو. لەدوای تێپەڕبوونی نزیکەی شەش مانگ، هێشتا لایەنەکان لەسەر پێکهێنانی حکومەت رێکنەکەوتوون.
سوپای پاسداران دەڵێت، ئاسایشی نەتەوەیی و توانای بەرگری و سەربازییەكانی کۆماری ئیسلامی ئێران هێڵی سورە، کە لە هیچ بارودۆخێکدا دانوستان و گفتوگۆی لەبارەوە ناکرێت. ئاژانسی هەواڵی "تەسنیم" بڵاویكردەوە، عەمید عەلی محەمەد نائینی، وتەبێژی سوپای پاسداران، لە یەکەمین ساڵیادی ئۆپەراسیۆنی "بەڵێنی راستی 1" (هێرشی یەكەمی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل) ئاماژەی بە رەهەند و ئەنجامە ستراتیژییەکانی ئەو ئۆپراسیۆنە کردوەو وتويەتی، "بەڵێنی راستی1" گەورەترین ئۆپەراسیۆنی فڕۆکەی بێفڕۆکەوان بوو لە جیهان و لە ناوچەکە، کە مەودای فڕینی هەزار و کیلۆمەتری تێپەڕاند. راشیگەیاندووە، ئەو ئۆپراسیۆنە نمونەی دەستپێشخەری و توانای هێرشكردنی نابەرامبەری کۆماری ئیسلامی بوو لە بە ئامانجگرتنی دوژمنی زایۆنی و، یەکەمین روبەڕوبونەوەی سەربازی ڕاستەوخۆ و ئاشکرا بوو لە نێوان ئێران و قەوارەی زایۆنی. وتەبێژی سوپای پاسداران ئاماژەی بەوەشكردووە، ئاسایشی نەتەوەیی و تواناکانی بەرگری و سەربازی لەو پرسە جێگیرانەن كە بە هیچ شێوەیەک دانوستانیان لەسەر نییەو، ئۆپەراسیۆنەکانی "بەڵێنی راستی 1" و "بەڵێنی راستی 2" بەڵگەی زیندون بۆ ئیرادەی هێزە چەکدارەکانی ئێران بۆ بەرگریکردن لە ئاسایشی نەتەوەیی و پاراستنی شۆڕشی ئیسلامی. قسەكانی وتەبێژی سوپای پاسداران لەكاتێكدایە، ستیڤ ویتکۆف، نێردەی تایبەتی کۆشکی سپی لەتازەترین لێدوانیدا ئاشكرایكردووە، هەر رێککەوتنێکی دیپلۆماسی لەگەڵ ئێران پەیوەستە بە دوو مەرجەوە. ویتکۆف، لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ "فۆکس نیوز" وتی: پرسە بنەڕەتیەكە بە پلەی یەکەم بەندە بە لێكۆڵینەوە لە بەرنامەی پیتاندن و دواتر بەرنامەی چەک، ئەوەش موشەک دەگرێتەوە، لەگەڵ جۆری ئەو موشەکانەی عەمبارییان كردووە.
مەزڵوم عەبدی، فەرماندەی گشتی هێزەكانی سوریای دیموكرات، لە گرتەیەكی ڤیديۆیدا، ئاماژە بەلایەنە نادیارەكانی ناكۆكییەكانی نێوان هێزەكانی سوریای دیموكرات و حكومەتی دیمەشق دەكات. مەزڵوم عەبدی لە قەسەكانیدا دوو خاڵی جەوهەری ئاشكرادەكات، وەك خاڵی ناکۆک لە گفتوگۆكانی نێوان دیمەشق و هەسەدەو دەڵێت، لایەنی سوری پێیانووتوە، باسی کورد بکەو عەرەب بۆ ئێمە بەجێبهێڵە. دیمەشق لەمبارەیەوە داوای لە هێزەكانی سوریای دیموكرات كردووە، دەست لەكاروباری عەرەبەكانی ناوچەی رۆژئاوای فورات وەرنەدات، كە زۆرینەی دانیشتوانی ناوچەكە پێكدەهێنن و بەشێكی زۆریان بوونەتە بەشێك لە هێزەكانی سوریای دیموكرات و بەرپرسیارێتیان بەڕێوەبەردنی ناوچەكانیان لە ئەستۆدایە لە چوارچێوەی ئیداری خۆسەر، دیمەشق داوایكردووە، رۆڵی هەسەدە تەنها پەیوەست بێت بە كورد، ئەوەش لەلایەن فەرماندی هێزەكانی سوریای دیموكراتەوە رەتكراوەتەوە. خاڵێكی تری ناكۆكییەكان لەگەڵ دیمەشق وەك مەزڵوم عەبدی ئاماژەی پێداوە، ماوەی کاتی یەکخستنی هێزەکانی سوریای دیموكراتە لەناو وەزارەتی بەرگری کە لە دوو ساڵ کەمتر نابێت. لەكاتێكدا رێككەوتنەكەیان لەگەڵ دیمەشق داوا دەكات تاكۆتایی ئەمساڵ تەواوی ئەو خاڵانەی لەسەری رێككەوتون یەكلابكرێتەوە بە تێكەڵكردنی هێزەكانی سوریای دیموكراتیشەوە. رێككەوتنی هێزەكانی سوریای دیموكرات لەگەڵ حكومەتی دیمەشق، لەسەروبەندی روداوی كۆمەڵكوژییەكانی ناوچەی ساحیلی سوریادا هات، كە دەسەڵاتدارانی نوێی لە دیمەشق روبەڕوی دۆخێكی ناهەمواركردەوە، رەنگە هەر ئەوەش وایكردبێت حكومەتەكەی ئەحمەد شەرع بە پاڵپشتی توركیاو وڵاتانی تر، فشارەكانیان چڕبكەنەوە بۆ ئەنجامدانی رێككەوتنی خێرا لەگەڵ كورد، بەبێ نەخشە رێگای روون بۆ جێبەجێکردنی یان بەدواداچوونی شێواز و میکانیزمەکانی جێبەجێکردنی، لەپێناو رزگاركردنی دەسەڵاتدارانی دیمەشق لەو دۆخە خراپەی تێكەتبوون.
وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان بڕیارێکی لە بەرژەوەندی خانەنشینە نوێیەکان دەرکردووە و شەش مووچەی بنەڕەتییان پێدەدرێت. بەگوێرەی زانیارییەکان، گەنجینەکانی هەرێمی کوردستان راسپێردراون بە دابەشکردنی شەش مووچەی بنەڕەتی خانەنشینە نوێیەکان، پارەکەش لەسەر داهاتی ناوخۆی هەرێمی کوردستان دەبێت و چاوەڕوانی هاتنی پارەی بەغداد ناکرێت. وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان رەزامەندی دەربڕیوە لەسەر پێدانی ئەو شەش مووچەیە و چاوەڕواندەکرێت بە زووترین کات دەست بە دابەشکردنی بکرێت. لە لایەکى دیکەوە بەشێک لە خانەنشینانی سەربازی لە سلێمانی گردبونەوە و دەڵێن: ماوەی چەند مانگێکە دەرماڵەی هاوسەر و منداڵ لە موچەکانیان بڕدراوە و تا ئێستا بۆیان خەرج نەکراوەتەوە. بەیانی ئەمڕۆ، ژمارەیەک لە خانەنشینانی سەربازی لەبەردەم بەڕێوبەرایەتی خانەنشینی سلێمانی گردبونەوە، بەشێک لەو خانەنشینانە ڕایانگەیاند، ژمارەی خانەنشینانی سەربازی لە یەکەی 70 و 80 لە هەولێر و سلێمانی زیاتر لە 13 هەزار خانەنشینە، بەڵام زیاتر لە پێنج هەزار خانەنشین بەبێ هیچ بیانویەک لە مانگی یەکی ئەمساڵەوە دەرماڵەی خێزان و منداڵیان لێبڕاوە.
عەباس عێراقچی، وەزیری دەرەوەی ئێران، بە تەلەفۆن لەگەڵ فوئاد حوسێن هاوتا عێراقیەکەی و هاکان فیدان وەزیری دەرەوەی تورکیا و فەیسەڵ بن فەرحان و عەبدولڕەشید بن راشد ئەلزیانی وەزیرانی دەرەوەی سعودیە و بەحرێن قسەى کرد. لە پەیوەندییە تەلەفۆنییەکاندا وەزیری دەرەوەی ئێران دۆخی ناوچەکە، دوایین پێشهاتەکان، پەیوەندییە دووقۆڵییەکان و پرسی دانوستانی ئەتۆمی وڵاتەکەی لەگەڵ هەر چوار هاوتاکەی تاوتوێکردووە. بە گوێرەی میدیایی ئێران، هەر چوار وەزیر پیشوازیان لە رێگای دیبلۆماسی بۆ چارەسەریی کێشەی بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێران کردووە، هیوایان خواستووە دەرئەنجامەکانی دانوستانەکە کاریگەری ئەرێنی بەسەر ئارامی و ئاسایشی ناوچەکەدا هەبێت ئامادەیی تەواوی وڵاتەکەیان بۆ هاوکاری و پەرەوپێشچوونی رەوتی دانوستانەکان بەمەبەستی گەیشتن بە ئەنجامێکی ئەرێنی دەربڕیوە. لای خۆیەوە عەباس عێراقچى، سوپاسی هەوڵە دیپلۆماسییەکان و هاوکاری رابردووی هەرچوار وڵاتی تایبەت بە پرسی بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێران و چەسپاندنی ئاسایش و ئارامی ناوچەکە کردووە رایگەیاندووە، هەوڵە دیپلۆماسییەکان بۆ گەیشتن بە ئەنجامێکی خوازراو بەردەوامە. لە کاتێدایە رۆژی شەممە 11ـی نیسانی 2025 خولى یەکەمی دانوستانی ناڕاستەوخۆی ئەتۆمی نێوان ئێران و ئەمریكا بە نێوەندگیری عومان لە مەسقەت بەڕێوەچوو، بڕیارە شەممەی داهاتوو19ـی ئەم مانگە خولی دووەمی دانوستانەکان جارێکی دیکە بە نێوەندگیری عومان هەر لە مەسقەت بەڕێوەبچێت.
بۆ خوانی بەربانگی ڕەمەزانی ئەمساڵ کە شارەوانیی گەورەشاری دیلۆک (عەنتاب) خەرجییەکەی گرتبووە ئەستۆ، گۆشتی گوێدرێژ دەرخواردی ڕۆژوەوانان دراوە. وەزارەتی کشتوکاڵ و دارستانەکانی تورکیا بەردەوامە لە ئاشکراکردنی ناوی ئەو کۆمپانیا و بڕاندانەی خۆراکی ساختە بەسەر خەڵکدا ساغ دەکەنەوە. لە لیستی نوێکراوەی وەزارەتەکەدا ناوی بڕاندی مەڕوە بەدی دەکرێت و دەرکەوتووە ئەو بڕاندە گۆشتی گوێدرێژ و گۆشتی ئەسپی وەک گۆشتی حەڵاڵ فرۆشتووە. بۆ خوانی بەربانگی ڕەمەزانی ئەمساڵ شارەوانیی گەورەشاری دیلۆک و شارەوانیی ژمارەیەک پارێزگا و قەزای دیکەیش، گۆشتیان لەو بڕاندە کڕیووە و دەرخواردی ڕۆژوەوانان دراوە. ئەم بڕاندە کە جگە لەو تەندەرەی شارەوانی، هەروەها تەندەری ئامادەکردنی خوانی ژەمەکان بۆ چەند ناوەندێکی خوێندنیشی بۆ دەرچووە، لە کاتی پشکنین بۆ گۆشت لە چێشتخانەکەیدا لە ناوچەی شەهیدکەمال لە دیلۆک، دەرکەوتووە گۆشتەکە هیی گوێدرێژ و ئەسپە. ساڵانە بەشێک لە شارەوانییەکانی تورکیا و باکوری کوردستان خوانی بەربانگ بۆ خەڵک ڕێک دەخەن و ژەمەخۆراک بەسەر هەزاران کەسدا دابەش دەکەن. لە هەڵبژاردنی شارەوانییەکان کە لە 31ی ئاداری 2024 بەڕێوە چوو، فاتمە شاهین، کاندیدی ئاک پارتی توانی بە بەدەستهێنانی لە سەدا 38.82ی دەنگەکان بە سەرۆکی شارەوانیی دیلۆک هەڵببژێردرێت. لە بەرامبەردا کاندیدەکەی جەهەپە لە سەدا 28.11، کاندیدی سەرلەنوێ ڕەفاه لە سەدا 17.23 و کاندیدی دەم پارتی لە سەدا 5.47ی دەنگەکانی بەدەست هێنا.
ڕێکخراوی تەندروستیی جیهانی نیگەرانی خۆی لە برسییەتی لە کەرتی غەززە دەربڕی و ئاماژەی بەوە دا کە دانیشتووانی غەززە ئاوی خواردنەوەیان پێ ناگات. مارگریت هاریز، گوتەبێژی ڕێکخراوی تەندروستیی جیهانی ڕایگەیاند، کەمیی کەلوپەلی پزیشکی و دەرمان لە کەرتی غەززە زۆر کەمە و کار دەکەین بۆ هێنانی هاوکاریی پزیشکی بۆ چارە کردنی بریندارانی بۆمبارانی بەردەوامی غەززە. ئاماژەی بەوەش کرد، زۆرجار مۆڵەتی هێنانی هاوکاریی پزیشکی بۆ ناو کەرتی غەززە وەرناگرین. هاریز دەشڵێت: ئێمە نیگەرانین لەو برسێتییەی کە ڕووبەڕووی هاووڵاتیانی مەدەنی لە کەرتی غەززە دەبێتەوە، بەتایبەتی منداڵان، باسی لەوەش کرد، دانیشتووانی کەرتی غەززە دەستیان بە ئاوی پاک ناگات. ئیسرائیل لە 18ی مانگی رابردوو هێرشەکانی بۆ سەر کەرتی غەززە دەستپێکردووەتەوە، ئەمەش دوای ئەوەی قۆناخی یەکەمی ئاگربەستەکە لە سەرەتای مانگی ئادار کۆتایی هات. بەگوێرەی لێکۆڵینەوەی زانکۆی بن گۆریۆن، ئێستا ئیسرائیل دەستی بەسەر زیاتر 50٪ی کەرتی غەززە دا گرتووە. لە سەرەتای جەنگەکەش لانیکەم 133 هەزار غەززەیی کەرتەکەیان بەجێهێشتووە. ئەمە جگە لە بلۆککردنی هاوکارییەکان و بەگوێرەی نەتەوە یەکگرتووەکان، لە ماوەی ئەو مانگەی ئیسرائیل دەروازەکانی غەززەی بە رووی هاوکارییە مرۆییەکاندا داخستووە، ئەو رێکخراوە 170 جار هەوڵیداوە هاوکاریی بگەیەنێتە غەززەییەکان و ئیسرائیل رێگری دوو لەسەر سێی کردووە. ئیسرائیلییەکان رایانگەیاندووە لەگەڵ چەندین وڵات؛ لە گفتوگۆدان بۆ گواستنەوەی غەززەییەکان.
