- هەڤاڵ مورڤەت گوڵسێڤار کە بە ژیان ناسراوە، لە ٣٠ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٣ لە هەرێمەکانی پاراستنی مەدیا شەهید بووە. - هەندێک دەزگای ڕاگەیاندن و کەناڵی ناوخۆیی هەرێمیش ئەو هەواڵەی میتی تورکیایان بڵاو کردووەتەوە و پاساوی ناڕاستیان بۆ هێناوەتەوە. ئامادەکردنی هاوڵاتی: دەزگای میتی تورکیا هەواڵێکی چەواشەکارانە بڵاو دەکاتەوە گوایە ئەمڕۆ فەرماندەیەکی پژاکی تیرۆر کردووە، لە کاتێکدا ئەو فەرماندەیە ساڵی ڕابردووە شەهید بووە و هەندێک دەزگای ڕاگەیاندن و کەناڵی ناوخۆیی هەرێمیش ئەو هەواڵەی میتی تورکیایان بڵاو کردووەتەوە و پاساوی ناڕاستیان بۆ هێناوەتەوە. هەڤاڵ مورڤەت گوڵسێڤار کە بە ژیان ناسراوە، لە ٣٠ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٣ لە هەرێمەکانی پاراستنی مەدیا شەهید بووە، بەڵام لە هەواڵێکی ناڕاست و چەواشەکاریدا، میدیای فەرمیی تورکیا لە زاری دەزگای هەواڵگریی میتەوە ئەمڕۆ هەواڵی تیرۆرکردنی بڵاو کردووەتەوە گوایە ئەو فەرماندەیەیان لە شارۆچکەی پێنجوێنی پارێزگای سلێمانی شەهید کردووە.
هاوڵاتی - نەك تەنها لە رۆژئاوای كوردستان بەڵكو لەهەر چوار پارچەی كوردستان بۆ گەلی كورد بەگشتی دەرفەتێكی زێڕین لە بەردەستماندایە. - نەخشەی ناوچەكە دەگۆڕێت و شەڕی جیهانی سێیەم دەستپێدەكات و گەلی كورد هەوڵی ئەوەی داوە سەرپەرشتی گۆڕانكاریەكان بكات. - بەپێویستیشی دەزانین شاندێكی هەرێم سەردانی رۆژئاوای كوردستان بكات زۆر گرنگە بۆ ئێمە. دكتۆر چاڤیدان كەمال نوێنەری پەیەدە لە باشووری كوردستان ڕایگەیاند لەگەڵ پێشهات و ڕووداوەكانی سوریا ئێمە بەرەو سەركەوتن ئەڕۆین. دكتۆر چاڤیدان كەمال لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا لە شاری سلێمانی ڕایگەیاند لەگەڵ كۆچكردن و جینۆسایدی كورد و پیلانگێڕیەكانی دەوڵەتی توركیا دژ بە كوردبە، باوەڕمان بە هێز و ئیرادەی خۆمان هەیە و بەرەو سەركەوتن ئەڕۆین. وتيشى: نەك تەنها لە رۆژئاوای كوردستان بەڵكو لەهەر چوار پارچەی كوردستان بۆ گەلی كورد بەگشتی دەرفەتێكی زێڕین لە بەردەستماندایە لەم قۆناغە كە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەگشتی بە گۆڕانكاریەكی زۆر گەورەدا دەڕوات. رونیشیكردەوە: نەخشەی ناوچەكە دەگۆڕێت و شەڕی جیهانی سێیەم دەستپێدەكات، گەلی كورد هەوڵی ئەوەی داوە سەرپەرشتی گۆڕانكاریەكان بكات بە هێزی ناوخۆیی خۆی، بە ئیرادەی خۆی، بە بیروباوەڕی خۆی. دەسپێكی سەركەوتنەكانیش لەم دەساڵەی ڕابردوودا لە رۆژئاوای كوردستان بوو ، هێزی سوریا دیموكرات بە تەواوەتی لە ئامادەباشیدان بۆ پاراستنی رۆژئاواى كوردستان و پێشڕەویان كردووە. باشی لەوەشكرد پلانێكی گەورەی دەوڵەتی توركیا هەیە لە دژی گەلی كورد، دەوڵەتی توركیا دەیەوێت بەهەموو شێوەیەك دەرفەتێك بدۆزێتەوە بۆ جینۆسایدكردنی كورد و دۆزی گەلی كورد بەرەو نادیار و تاریكایی بەرێت، دۆخی ئێمە لە شەهبا و ناوچەكانی ئەشرەفییە و شێخ مەقسود لە حەلب توشی مەترسیەكی گەورە بووین، هەمیشە پلانی دەوڵەتی توركیا ئەوە بوو خۆسەری باكور رۆژهەڵاتی سوریا سەرنەكەوێت و گەلی كورد مافی خۆی بەدەست نەهێنێت، هەمیشە لەهەوڵی ئەوەدابوو جینوسایدی گەلی كورد بكات و نەهێڵێ كورد نزیكی دەریای ناوڕاست بێت، توركیا بەردەوام پلانی دژ بە كورد داڕشتووە دوا پلانی لەڕێگەی دەستەی تەحریر شام بوو، لەگەل سوپای سوریای نیشتیمانی كە كۆمەڵێك گرووپی چەتە و بەكرێگیراوی توركیان ،بۆ هێرشكردنە سەر گەلی كورد . وتيشى: لەم گۆڕانكاریە گەورەیەدا هێرشكرایە سەر شەهبا و ئەشرەفیە و شێخ مەقسود، هێزی ئێمە هەوڵیاندا ڕێڕەوێك بكەنەوە چونكە ناوچەكانی شەهبا دابڕاوە لە ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست كە خۆسەری ئێمە لەوێ زیاتر بەهێزترە بۆ ئەوەی گەلی خۆمان بپارێزین یان ڕێگری لەوە بكەین رووبەڕووی جینۆساید نەبنەوە لە سوریا ، بەهەمان شێوە ڕێگەمان كردەوە لە نێوان شەهبا و ئەشرەفیە و شێخ مەقسود، پلانێكی گەورەی توركیا هەیە بۆ ئەوەی گەلی كورد لە رۆژئاوای ڕووباری فوڕات بمێنێت. ئاماژەشیكرد وەك ئامار لە ناوچەی شەهبا نزیكەی 200 هەزار گەلی كورد لەوێبون پلانێك هەبوو جینۆساید بكرێن هەروەها لەناوچەكانی ئەشرەفیە و شێخ مەقسودیش نزیكەی 250 هەزار بۆ 300 هەزار كوردی لێيه ،كۆمەڵێك كاروانی گەلی ئێمە لە شەهباوە ڕوویان كردە ناوچە ئارامەكانی خۆمان كۆمەڵێك ماون ئێمە لە هەوڵداین ئەوانیش بگوازینەوە. سەبارەت به ناوچەكانی ئەشرەفیە و شێخ مەقسودیش ئێمە ئێستا لە گفتوگۆداین لەگەڵ ئەو هێزانە كە بەتەواوەتی حەلەبیان داگیركردووە لەگەل هاوپەیمانی نێودەوڵەتی لەگەڵ روسیا لەگەل هەمویان لە گفتوگۆداین ، بەڵام پیمان باش نییە ئەوانیش حەز ناكەن ناوچەكانی خۆیان بەجێبهێڵن ئەمە گۆڕانكاریەكی دیمو گرافی ڕوودەدات و پلانی دەوڵەتی توركیاش جێبەجێدەكرێت و كورد بە تەواوەتی لە ڕوژئاوای ڕوباری فورات نامێنێت ،ئەمە خاڵێكی زۆر گرنگە ئێمە بتوانین بیانپارێزین لەسەر خاكی خۆیان لەگەڵ هێزە نێودەوڵەتیەكان گفتوگۆ بكرێت كە ئەم گەلە پارێزراوبێت. دووپاتیكردەوە وەك ئیدارەی خۆمان لە رۆژئاوای كوردستان ئێمە هەمیشە ئامادەین بۆ گفتوگۆكردن لەگەڵ هەموو لایەنە سیاسیەكان بۆ ئەوەی سوریایەكی ناوەندی دابمەزرێنین ، عێراقیش دوور نییە لەم پلانانە وەكو چۆن حەلەب بە ویلایەتێكی توركی دەبینن موسڵیش بە ویلایەتێكی توركی دەبینێت دەرفەتێكی بۆ بڕەخسێت نە هەرێمی كوردستان ئەهێڵێت نە رۆژئاوای كوردستان . داوا دەكەین لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی ناوچەیەكی دژە فڕین دابمەزرێت بۆ رۆژئاوای كوردستان بەگشتی، بەردەوامین لەناردنی هاوكاریەكان بەڵام قورسە ئەم كارە چونكە تاكە دەرگایەك هەیە لەنێوان باشوری كوردستان و رۆژئاوای كوردستان دەرگای سێمالكایە ،پێویستە شاندێك دروستكەین و لەگەڵ پارتی و پەرلەمانی كوردستان و سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان قسە بكەین تاكو ئەم دەرگایە بكریتەوه و فشار دروست بكرێت بۆ گەیاندنی هاوكاریەكان بۆ رۆژئاوای كوردستان، داواش لەهەموو ئەو هێزانە دەكەین كە لە سوریان بەئەركی مێژوویی خۆیان هەستن و گەلی كورد بپارێزن، بەپێویستیشی دەزانین شاندێكی هەرێم سەردانی رۆژئاوای كوردستان بكات زۆر گرنگە بۆ ئێمە رۆڵێكی زۆری دەبێت و فشارێكیش دروست دەبێت بۆ ئەوەی دەرگای سێمالكا بكرێتەوە، دەرفەتێكی زێڕینە لەسەركەوتن نزیكین بەڵام دەرگای برادەرانی ئێمە بەڕوماندا داخراوە ئەبێت هەوڵبدەین بیكەینەوە دەرفەتەكە زیاتر دەبێت.
ئەنوار خەفاجی - تائێستاش كەشی سیاسی لە عێراقدا زۆر جار بووەتە هۆی پەراوێزخستنی ئافرەتان. - پێویستە هەمووان كار لەسەر لابردنی ئەو بەربەستانە بكەن كە رێی لێگرتون تاكو بچنە شوێنی شایستەی خۆیان وەك سەركردە و خاوەن بڕیار. - بەڵام جێبەجێكردنی ئەم بنەمایانە ڕووبەڕووی ئاڵنگاری گەورە دەبنەوە و لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقیش زۆر جار بڕیارەكان لەدەست پیاوەكاندان. مافناسی عێراقی ئەنوار داود خەفاجی ڕایگەیاند كەشی سیاسی لە عێراق تاكو ئێستاش ڕێگرە لەوەی ئافرەتان ڕۆڵی خۆیان بەباشی بگێڕن. ئەنوار خەفاجی تایبەت بە هاوڵاتی ڕاگەیاند هەرچەندە دەستوری عێراقی لە ساڵی 2005 مافی ئافرەتانی زامنكردووە و پاڵپشتی لە بەشداریكردنی سیاسی و كۆمەڵایەتی كردووە، بەڵام جێبەجێكردنی ئەم بنەمایانە ڕووبەڕووی ئاڵنگاری گەورە دەبنەوە و لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقیش زۆر جار بڕیارەكان لەدەست پیاوەكاندان. وتیشی: تائێستاش كەشی سیاسی لە عێراقدا زۆر جار بووەتە هۆی پەراوێزخستنی ئافرەتان و هەلی تەواویان نادەنێ بۆ خستنڕووی تواناكانیان. بەپێویستیشی زانی چاو بە یاساكاندا بخشێنرێتەوە بۆ زامنكردنی پتەوكردنی مافی ئافرەتان و یەكسانكردنیان لەگەڵ پیاوان و پێویستە هەمووان كار لەسەر لابردنی ئەو بەربەستانە بكەن كە رێی لێگرتون تاكو بچنە شوێنی شایستەی خۆیان وەك سەركردە و خاوەن بڕیار.
هاوڵاتی - ڕۆژنامەی نیۆرک تایمز لە زاری چەندبەرپرسێکی ئیقلیمی و ئێرانی بڵاویکردۆتەوە. - ئێران چەندین چەکداری سوپای پازداران و کارمەندانی باڵیۆزخانەکەی لەگەڵ خێزانەکانیان لە سوریا کشاندۆتەوە. ڕۆژنامەی نیۆرک تایمز لە زاری چەندبەرپرسێکی ئیقلیمی و ئێرانی بڵاویکردۆتەوە ئێران فەرماندە سەربازی و فەرمانبەرانی بۆ هەر یەک لە عێراق و لوبنان کشاندۆتەوە لە نێویاندا گەورە فەرماندەکانی سوپای قودس کە پێشتر هاوکاری سوپای سوریایان کردووە. ئەو رۆژنامەیە دەشڵێت هەر لە چوارچێوەی کشانەوەی هێزەکانی لە سوریا، ئێران چەندین چەکداری سوپای پازداران و کارمەندانی باڵیۆزخانەکەی لەگەڵ خێزانەکانیان لە سوریا کشاندۆتەوە. وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا، ئەمڕۆ شەممە لە ڕاگەیەندراوێكدا بڵاویكردەوە، وەزارەتەكە داوا لە هاوڵاتیانی ئەمریکی دەکات، دەستبەجێ سوریا بەجێبهێڵن لەکاتێکدا بژاردەی گەشتە بازرگانییەکان لە دیمەشق بەردەستن .
هاوڵاتی - ئەو هاوڵاتیانەی کە مانەوە هەڵدەبژێرن یان ناتوانن بچنە دەرەوە، پێویستە پلانی فریاگوزاری ئامادەبکەن. - هەریەكە لە وڵاتانی ڕوسیا و ئوردنيش داوایان لە هاوڵاتیەكانیان كرد بەپەلە سوریا بەجێبهێڵن. وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا ئەمڕۆ شەممە داوای لە هاوڵاتیانی وڵاتەكەی لە سوریا دەكات دەستبەجێ و لەڕێگەی گەشتە بازرگانیەكانی دیمەشقەوە ئەو وڵاتە بە جێبهێڵن. وەزارەتەكە لە ڕاگەیەندراوێكدا بڵاویكردەوە، وەزارەتەكە داوا لە هاوڵاتیانی ئەمریکی دەکات، دەستبەجێ سوریا بەجێبهێڵن لەکاتێکدا بژاردەی گەشتە بازرگانییەکان لە دیمەشق بەردەستن . ئاماژەی بەوەشكرد، "ئەو هاوڵاتیانەی کە مانەوە هەڵدەبژێرن یان ناتوانن بچنە دەرەوە، پێویستە پلانی فریاگوزاری ئامادەبکەن بۆ ڕوبەڕوبونەوەی بارودۆخە سەختەکان و ئامادەبن بۆ مانەوەی درێژخایەن لە شوێنی خۆیاندا ئەگەر پێویست بکات". بەگوێرەی ڕاگەیەندراوەكەی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا، پەرەسەندنی پێكدادانی سەربازی لە سوریا ئەگەری هەیە تەواوی ئەو وڵاتە بگرێتەوە و ئەوەش وایكردوە باردۆخی ئەمنی ناسەقامگیر و پێشبینی نەكراوبێت. دوێنێ هەریەكە لە وڵاتانی ڕوسیا و ئوردن داوایان لە هاوڵاتیەكانیان كرد بەپەلە و لە ڕێگەی گەشتە بازرگانیەكانەوە كە لە دیمەشقەوە بەردەستە، سوریا بەجێبهێڵن، هەروەها باڵیۆزخانەی عێراق لە دیمەشق داوای لە هاوڵاتیانی عێراقی خوازیاری گەڕانەوە بۆ وڵاتکرد، پەیوەندی بە باڵیۆزخانەوە بکەن بە مەبەستی تۆمارکردنی ناوەکانیان.
هاوڵاتی - سوریا ڕوبەڕوی ئەگەری مەترسیداری وەك شەڕی ناوخۆ و دابەشبونی وڵات دەبێتەوە. - چارەنووسی بەشار ئەسەد، سەرۆک كۆماری سوریا نادیارە. عەباس عێراقچی وەزیری دەرەوەی ئێران ڕایگەیاند چارەنوسی بەشار ئەسەد سەرۆكی سوریا نادیارە. وەزیری دەرەوەی ئێران لە چاوپێکەوتنێکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، چارەنووسی بەشار ئەسەد، سەرۆک كۆماری سوریا نادیارە، بەڵام "بەرەی مقاوەمە" بەردەوام دەبێت لە ڕۆڵی خۆی، هاوکات هۆشداریشیدا لەوەی مەترسییەکان لە سوریا بۆ ناوچەکە درێژدەبێتەوە. ئاماژەی بەوەشكرد، "زۆرێک لە ساڵی 2011ەوە چاوەڕوانی ڕوخانی ئەسەد بون، بەڵام ڕوداوەکان سەلماندویانە کە پێشبینییەکان لەم چوارچێوەیەدا پڕن لە مەترسی، لەگەڵ گۆڕانکاریی بەردەوامی دۆخەکە". باسی لەوەشكرد، "سوریا ڕوبەڕوی ئەگەری مەترسیداری وەك شەڕی ناوخۆ و دابەشبونی وڵات ببێتەوە، یان تەواوی ئەو وڵاتە لەلایەن گروپە تیرۆرستیەكانەوە كۆنتڕۆڵ بكرێت، بەڵام هەمو وڵاتانی ناوچەكە لەسەر پاڵپشتی لە یەكگرتوی و سەروەری خاكی سوریا هاوڕان".
هاوڵاتی - سوریا ڕوبەڕوی ئەگەری مەترسیداری وەك شەڕی ناوخۆ و دابەشبونی وڵات دەبێتەوە. - چارەنووسی بەشار ئەسەد، سەرۆک كۆماری سوریا نادیارە. عەباس عێراقچی وەزیری دەرەوەی ئێران ڕایگەیاند چارەنوسی بەشار ئەسەد سەرۆكی سوریا نادیارە. وەزیری دەرەوەی ئێران لە چاوپێکەوتنێکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، چارەنووسی بەشار ئەسەد، سەرۆک كۆماری سوریا نادیارە، بەڵام "بەرەی مقاوەمە" بەردەوام دەبێت لە ڕۆڵی خۆی، هاوکات هۆشداریشیدا لەوەی مەترسییەکان لە سوریا بۆ ناوچەکە درێژدەبێتەوە. ئاماژەی بەوەشكرد، "زۆرێک لە ساڵی 2011ەوە چاوەڕوانی ڕوخانی ئەسەد بون، بەڵام ڕوداوەکان سەلماندویانە کە پێشبینییەکان لەم چوارچێوەیەدا پڕن لە مەترسی، لەگەڵ گۆڕانکاریی بەردەوامی دۆخەکە". باسی لەوەشكرد، "سوریا ڕوبەڕوی ئەگەری مەترسیداری وەك شەڕی ناوخۆ و دابەشبونی وڵات ببێتەوە، یان تەواوی ئەو وڵاتە لەلایەن گروپە تیرۆرستیەكانەوە كۆنتڕۆڵ بكرێت، بەڵام هەمو وڵاتانی ناوچەكە لەسەر پاڵپشتی لە یەكگرتوی و سەروەری خاكی سوریا هاوڕان".
هاوڵاتی - گرووپە چەكدارەكان گەیشتنە سوەیدای باشوری رۆژهەڵاتی سوریا. - بەهەمان شێوە گەیشتنە دەرعای باشوری ئەو وڵاتە كە دەكەوێتە سەر سنوری نێوان سوریا و ئوردن. - تا ئێستا کۆنترۆڵکردنی ناوەندی شارەکانی حەلەب و حەما وسویدا و درعا و حمسيان راگەیاندووە و بەردەوام لە پێشڕەویدان. گرووپە چەکدارەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سووریا بەشێکی فراوانی پارێزگەی سوەیدا درعایان لە سوریا کۆنترۆڵکرد. هاوكات لەگەڵ كۆنتڕۆڵكردنی چەندین شار لە باكوری سوریا و گەیشتن بە ناوەڕاستی حمس، گرووپە چەكدارەكان گەیشتنە سوەیدای باشوری رۆژهەڵاتی سوریا، بەهەمان شێوە گەیشتنە دەرعای باشوری ئەو وڵاتە كە دەكەوێتە سەر سنوری نێوان سوریا و ئوردن و كۆنتڕۆڵی بەشێكی گەورەی ئەو پارێزگەیەی كردووە. چەکدارەکانی پارێزگەکە هێزێکیان بە ناوی "بەڕێوەبەریی ئۆپەراسیۆنی باشوور" پێکهێناوە دەستیان بەسەر پارێزگەی سوەیدادا بەتەواوەتی گرتووە. لە 27ی تشرینی دووەمەوە، دەستەی تەحریری شام و هاوپەیمانەکانی لە لایەک، هێرشیان بۆ سەر ناوچەکانی ژێر کۆنترۆڵی حکومەتی سووریا دەستپێکردووە و تا ئێستا کۆنترۆڵکردنی ناوەندی شارەکانی حەلەب و حەما وسویدا و درعا و حمسيان راگەیاندووە و بەردەوام لە پێشڕەویدان.
نەتەوەیەکگرتووەکان: لە شەڕ و پێکدادانەکانی چەند ڕۆژی ڕابردووی سووریا ٣٧٠ هەزار کەس ئاوارە بوون ئامادەکردنی هاوڵاتی: وتەبێژی سکرتێری گشتیی نەتەوەیەکگرتووەکان ڕایگەیاند: بەهۆی ئەو شەڕ و پێکدادانەی لە ماوەی چەند ڕۆژی ڕابردوودا سووریای گرتووەتەوە لانیکەم ٣٧٠ هەزار کەس ئاوارەبوون، کە زۆرینەیان ژن و منداڵن. ئەو لێدوانەی نەتەوەیەکگرتووەکانیش لەکاتێکدایە چەکدارە تووندڕەوەکانی سەر بە تورکیا بوونەتە مایەی هەڕەشە بۆ سەر هاوڵاتیانی کوردی ئەو ناوچانەی لەم چەند ڕۆژەدا کۆنتڕۆڵیان کردوون، سەرباری ئاوارەبوونی ژمارەیەکی زۆریان مەترسیی کۆمەڵکوژیش لە ئارادایە بۆ ئەو هاوڵاتیانەی ماڵ و حاڵی خۆیان جێنەهێشتووە.
بارودۆخی سووریا ناجێگیرە و سەرۆکی سووریاش وڵاتی بەرەو ئێران جێهێشتووە سوودانی ڕەتی کردووەتەوە سوپای عێراق ڕەوانەی سووریا بکات. گرووپەکانی بەرەی مقاوەمە لە ئەلبوکەمال داوای ڕێڕەوێکی پارێزراو دەکەن بۆ پاشەکشێکردنیان ئامادەکردنی هاوڵاتی: ھێزەکانی ئەسەد لە مەیادین و ئەلبوکەمال کشاونەتەوە، ھێزەکانی ئێرانیش سەرقاڵی خۆئامادەکردنن بۆ پاشەکشێ و ھەسەدە جێگەیان دەگرێتەوە. وەزیری دەرەوەی ئێران داوای لە سوودانی کردووە حکومەتی عێراق بە ھێزی فەرمی بەشداریی لە بەرپەرچدانەوەی ھێرشی گرووپەکانی ئۆپۆزسیۆن بکات، بەڵام سوودانی ڕەتی کردووەتەوە سوپای عێراق ڕەوانەی سووریا بکات. پاش بێئومێدبوونیان گرووپەکانی بەرەی مقاوەمە لە ئەلبوکەمال داوای ڕێڕەوێکی پارێزراو دەکەن بۆ پاشەکشێکردنیان بەرەو عێراق، چونکە ترسیان ھەیە لە کاتی کشانەوەی ھێزەکانیان بکرێنە ئامانجی ھێرشی فڕۆکە جەنگییەکانی ئەمەریکا. ئەو گرووپانە لە ڕابردوودا لە ئەلبوکەمالەوە سەدان ھێرشی مووشەکییان کردوەتە سەر کێڵگە نەوتییەکان و ھێزەکانی ئەمەریکا لە ناوچەکانی ژێردەسەڵاتی ھەسەدە لە دێرەزوور. بەرەی مقاوەمە لە دروشمی ڕووخانی ئەمەریکا و ئیسرائیلەوە ھاتوونەتە سەر پاشەکشێ لە سووریا بەرێگەیەکی پارێزراوە. گرووپەکانی بەرەی مقاوەمە چەندین ساڵە کورد و سوننەی پێ سەرکوت دەکرێت.
پەیمانگەی نێودەوڵەتی بۆ توێژینەوە ستراتیژییەکان کە ڕێکخەری دیالۆگی مەنامەیە، بە بانگێشتێکی تایبەت (لاهور شێخ جەنگی) بانگێشتی کۆڕبەندەکە کردووە. دیالۆگی مەنامە ئەمساڵ تیشک دەخاتە سەر بووژاندنەوە و ئاسایشی ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و کاریگەرییەکانی لەسەر ئاسایشی جیهانی. ئامادەکردنی هاوڵاتی: لاهور شێخ جەنگی، کەسایەتی سیاسیی عێراقی، لە بیستەمین دیالۆگی مەنامە لە شانشینی بەحرێن بەشداری دەکات. ئەم کۆنفرانسە نێودەوڵەتییە کە بۆ ماوەی ٢٠ ساڵە بەڕێوەدەچێت، ئەمساڵ بە بەشداریی نوێنەرانی ٤٥ وڵات و ڕێکخراوی نێودەوڵەتی بەڕێوەدەچێت وەک نوێنەر و بەرپرسانی (ئەمەریکا، چین فەرەنسا، قەتەر و سعودییە) و نوێنەری چەندین وڵاتی گەورەی دیکە. لە عێراقیش فوئاد حسەین وەزیری دەرەوە و قاسم ئەعرەجی ڕاوێژکاری ئاسایشی عێراق بەشدارە. پەیمانگەی نێودەوڵەتی بۆ توێژینەوە ستراتیژییەکان کە ڕێکخەری دیالۆگی مەنامەیە، بە بانگێشتێکی تایبەت (لاهور شێخ جەنگی) بانگێشتی کۆڕبەندەکە کردووە. دیالۆگی مەنامە کە لە ساڵی ٢٠٠٤ەوە دەستی پێکردووە، ئەمساڵ تیشک دەخاتە سەر بووژاندنەوە و ئاسایشی ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و کاریگەرییەکانی لەسەر ئاسایشی جیهانی. بەشداریی کەسایەتییەکی وەک لاهور شێخ جەنگی لەم کۆنفرانسە نێودەوڵەتییەدا، دەرفەتێکی گرنگە بۆ گفتوگۆ لەسەر دۆخی عێراق و ناوچەکە لەگەڵ بەرپرسان و بڕیاربەدەستانی وڵاتانی بەشداربوو. کۆڕبەندەکە تا ٨ی ئەم مانگە بەرداوام دەبێت.
لە بەیاننامەیەکدا حکومەتی سووریا دەستبەرداربوونی بەشار ئەسەد لە دەسەڵات ڕەتدەکاتەوە وەزارەتی ڕاگەیاندنی ڕژێمی سووریا ڕایگەیاند بڵاوبوونەوەی گرتەیەکی ڤیدیۆیی بەشار ئەسەد دوورە لەڕاستییەوە گوایە دەستبەرداری دەسەڵات بووە و کۆی دەسەڵاتەکانی ڕادەستی سەرۆکی ئەنجومەنی گەل کردووە. ئەو وەزارەتە لە بەیاننامەیەکدا دەڵێت: پێویستە بە وریاییەوە مامەڵە لەگەڵ بڵاوکراوەی ڕێکخراوە تیرۆریستییەکان بکرێت، کە تێیدا زیرەکیی دەستکرد لە دروستکردنی ڤیدیۆکاندا بەکاردەهێنن. لەوبارەیەوە ئاژانسی هەواڵی سووریا (سانا) بڵاویکردەوە مەبەست لە بڵاوکردنەوەی ئەو جۆرە ڤیدیۆیانە ئاژاوەنانەوە و پشێوییە لەناو هاوڵاتیان و دامودەزگەکانی دەوڵەت.
هەڕەشەکانی تورکیا بەردەوامە، هەسەدە ئامادەکاریی تەواوی کردووە ئامادەکردنی هاوڵاتی: مەزڵوم عەبدی، فەرماندەی گشتی هێزەکانی سووریای دیموکرات (هە*سە*دە) لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، لە ماوەی دوو مانگی ڕابردوودا خۆیان بۆ هەڕەشەکانی تورکیا ئامادە کردووە. مەزڵووم عەبدی باسی لەوە کرد، ئێستا ٢٥٠ هەزار کورد لە گەڕەکە کوردنشینەکانی حەلەب دەژین و هێزەکانیان هەوڵی پاراستنی کورد دەدەن لەو ناوچانە. فەرماندەی هە*سە*دە ئاشکرای کرد، کە پەیوەندییان لەگەڵ دەستەی تەحریر شام هەیە و ئامادەن لەگەڵ هەموو لایەنەکان گفتوگۆ بکەن بۆ چارەسەرکردنی قەیرانی سووریا. هەروەها جەختی لەوە کردەوە، هاوکاری لەگەڵ هێزە نێودەوڵەتییەکان دژی داعش بەردەوام دەبێت و پەیوەندییەکانیان لەگەڵ ئەمریکا و ڕوسیا بۆ گواستنەوەی شەڕ بۆ ڕۆژهەڵاتی فورات درێژەی دەبێت.
هێزەکانی تە*حر*یر شام لە پێشڕەویدان - حومس یەکێکە لە گرنگترین شارەکانی سووریا - هێزەکانی تە*حر*یر شام پێشڕەوییەکی بەرچاویان لە ناوچەی حومس کردووە ئامادەکردنی هاوڵاتی: هێزەکانی تە*حر*یر شام پێشڕەوییەکی بەرچاویان لە ناوچەی حومس کردووە، بەپێی سەرچاوەهەواڵییەکان ئەم هێزانە توانیویانە کۆنترۆڵی چەندین گوند و ناوچەی ستراتیژی لە دەورووبەری شاری حومس بکەن. هێزەکانی حکومەتی سووریا لە زۆربەی ناوچەکان پاشەکشەیان کردووە و بەرەو ناوچە سەرەکییەکانی ژێر دەسەڵاتیان کشاونەتەوە. ئەمەش وای کردووە کە تە*حر*یر شام بتوانێت بە خێرایی پێشڕەوی بکات. شایەنی باسە کە: - حومس یەکێکە لە گرنگترین شارەکانی سووریا - شارەکە لە ڕووی ستراتیژییەوە گرنگی تایبەتی هەیە - کۆنترۆڵکردنی ئەم شارە دەتوانێت هاوکێشەی هێز لە ناوچەکەدا بگۆڕێت چاودێرانی سیاسی پێیان وایە ئەم گۆڕانکارییانە کاریگەریی گەورەی لەسەر داهاتووی ململانێکان دەبێت.
هاوڵاتی - فادی شممەری ڕایگەیاند ئێمە وەڵامی گرووپە ت*ی*ر*ۆ*ر*ی*س*ت*ی*ە*ك*ا*ن نادەینەوە. - هەڵوێستی عێراق رون و ئاشكرایە و ئەیەوێت كۆمەڵێك ڕێكار بگرێتەبەر. - كەتائیبی ح*ز*ب*و*ڵ*ا*ی عێراقی ڕایگەیاند ئەبێت بزانیت چی ڕوودەدات ئەگەر بڕیارماندا بەشداری لە جەنگەكەدا بكەین. فادی شممەری ڕاوێژكاری سیاسی سەرۆك وەزیرانی عێراق و كەتائیبی حزوڵای عێراق هەڵوێستی خۆیان بەرامبەر ئەبو محەمەد جۆلانی فەرماندەی هێزەکانی تەحریر شام ڕاگەیاند. فادی شممەری ڕایگەیاند ئێمە وەڵامی گرووپە تیرۆریستیەكان نادەینەوە، هەڵوێستی عێراق رون و ئاشكرایە و ئەیەوێت كۆمەڵێك ڕێكار بگرێتەبەر تاكو رێكخراوە تیرۆریستیەكان نەگەڕێنەوە و خاكەكانی و شارەكانی داگیربكاتەوە . وتيشى: عێراق نایەوێت بگەڕێتەوە بۆ خاڵی سفر وەك ساڵی 2013 كە ئەم گرووپە تیرۆریستانە هاتنە ناو عێراقەوە و خوێنی خەڵكیان حەڵاڵ كرد، ئەمانەش هەمان گرووپن كە ئێستا لەسوریا سەریان هەڵداوە و لەسەر ئاستی جیهان بە تیروریست لەقەڵمدراون. ڕونیشیكردەوە ئێمە خۆمان دەزانین چی دەكەین و هەڵوێستەكانمان بە گوێرەی بەرژەوەندیەكانمان ڕێك دەخەین ، عێراق دەپارێزین و ڕێگە بەهیچ لایەنێك نادەین ئاسایشی عێراق تێكبدات و ئێمە ئامادەباشین و ئەتوانین وڵاتەكەمان بپارێزین و هەموو ڕێوشوێنێكیش دەگرینەبەر بۆ ئەم مەبەستە. لەلایەن خۆیەوە كەتائیبی حزبوڵای عێراقی ڕایگەیاند و پەیامەكەی ئاڕاستەی جۆلانی كردوو وتی: ئەبێت بزانیت چی ڕوودەدات ئەگەر بڕیارماندا بەشداری لە جەنگەكەدا بكەین.
.jpg)
