-تێچوی زیانه ئابورییه‌كانی شه‌ڕی لوبنان زیاتر له 20 ملیار دۆلارە زياتره. - شه‌ڕه‌كه 10 ساڵ وڵاته‌كه‌مانی برده‌وه دواوه. ئه‌مین سه‌لام وه‌زیری ئابوری لوبنان ڕایگه‌یاند، تێچوی زیانه ماددیه‌كان و زیانه ئابورییه‌كانی شه‌ڕی لوبنان زیاتر له 20 ملیار دۆلار زياتره و 10 ساڵیش وڵاته‌كه‌یانی بردۆته دواوه. ئه‌مین سه‌لام له لێدوانێكی رۆژنامه‌وانیدا رایگه‌یاند ئه‌م شه‌ڕه 10 ساڵ لوبنانی برده دواوه، له نێوان 3 بۆ 5 ساڵی سه‌ختیشدا بۆ لوبنان ته‌نها له كێشه‌ی ئاواره‌بون و ئاوه‌دانكردنه‌وه چاكبوه‌ته‌وه. دوێنێ شەو كۆشكی سپی رایگەیاند گەیشتن بە ڕێكەوتنێك بۆ ڕاگرتنی شەڕ لە لوبنان نزیكبۆتەوە. جۆن كێربی وتەبێژی ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتیمانی لە كۆشكی سپی لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند گەیشتن بە ڕێكەوتنێك لە نێوان ئیسرائیل و حزبوڵـڵا لە كارە هەرە پێشەكانی سەرۆك جۆ بایدنە. وتیشی: ڕاگرتنی شەڕ لە لوبنان نزیكبۆتەوە و تا ئێستاش دانوستانەكان بەردەوامن و سەرۆك بایدن لە نزیكەوە چاودێری دانوستانەكان دەكات. رونیشیكردەوە هەنگاوەكان ئەرێنین و سەرۆك بایدن لەگەڵ سەرۆكی فەڕەنسا باسیان لە ڕاگرتنی شەڕ كردووە لە لوبنان و ئێمە بەرەو ڕێكەوتنێك هەنگاو دەنێین.
-11 كەس لە هێرشی هەسەدە بۆ سەر گرووپە چەكدارەكان لە سەرێكانی كوژران. - هێرشەکە لە ناوچەی ساڵحییە بووە لە نزیک گوندی عەریشەی سەرێکانی. - هێزەکانی هەسەدە هێرشیان کردووەتە سەر بازگەیەکی سەربازی گرووپە چەکدارەکانی لایەنگری تورکیا . ڕوانگەی سوری بۆ مافەکانی مرۆڤ رایگەیاند 11 كەس لە هێرشی هەسەدە بۆ سەر گرووپە چەكدارەكان لە سەرێكانی كوژران. ڕوانگەكه لە بەیاننامەیەكدا بڵاویكردەوە لە هێرشی هێزەکانی سووریایی دیموکرات (هەسەدە) بۆ سەر پێگەی گرووپە چەکدارەکانی لایەنگری تورکیا لە ناوچەیەکی سەرێکانی رۆژئاوای کوردستان، 11 کەس کوژراون، لە نێویاندا ژنێک و دوو منداڵ هەن. وتيشى: هێرشەکە لە ناوچەی ساڵحییە بووە لە نزیک گوندی عەریشەی سەرێکانی کە دەکەوێتە نێو سنووری ئۆپەراسیۆنی بەناو (کانیی ئاشتی) لە باکووری رۆژئاوای حەسەکە. رونیشیكردەوە هێزەکانی هەسەدە هێرشیان کردووەتە سەر بازگەیەکی سەربازی کە گرووپە چەکدارەکانی لایەنگری تورکیا بۆ بە قاچاخبردنی خەڵک بۆ تورکیا بەکاریاندەهێنا و سێ چەکداری لایەنگری تورکیایان کوشتووە، پاشان بارەگاکەیان بۆمبڕێژکردووە و لێی کشاونەتەوە، دواتر هەسەدە بارەگاکەی تەقاندووەتەوە و هەشت کەسی دیکە بەو هۆیەوە کوژراون، کە چواریان چەکدار و چواریان سڤیل بوون، سڤیلەکان پێکهاتبوون لە ژنێک لەگەڵ دوو منداڵەکەی و پیاوێک، لە هەمان تەقینەوەدا پیاوێکی دیکەی سڤیل بریندار بووە. تورکیا و گرووپە چەکدارە سوورییەکانی لایەنگری لە ساڵی 2016 وە بەشێکی باکووری سووریا و رۆژئاوای کوردستانیان کۆنترۆڵکردووە، ئەوەش دوای ژمارەیەک لەشكرکێشیی یەک لەدوای یەک کە زۆربەیان دژی هەسەدە بوون.
- گەیشتن بە ڕێكەوتنێك لە نێوان ئیسرائیل و حزبوڵـڵا لە كارە هەرە پێشەكانی سەرۆك جۆ بایدنە. - سەرۆك بایدن لە نزیكەوە چاودێری دانوستانەكان دەكات. كۆشكی سپی رایگەیاند گەیشتن بە ڕێكەوتنێك بۆ ڕاگرتنی شەڕ لە لوبنان نزیكبۆتەوە. جۆن كێربی وتەبێژی ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتیمانی لە كۆشكی سپی لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند گەیشتن بە ڕێكەوتنێك لە نێوان ئیسرائیل و حزبوڵـڵا لە كارە هەرە پێشەكانی سەرۆك جۆ بایدنە. وتیشی: ڕاگرتنی شەڕ لە لوبنان نزیكبۆتەوە و تا ئێستاش دانوستانەكان بەردەوامن و سەرۆك بایدن لە نزیكەوە چاودێری دانوستانەكان دەكات. رونیشیكردەوە هەنگاوەكان ئەرێنین و سەرۆك بایدن لەگەڵ سەرۆكی فەڕەنسا باسیان لە ڕاگرتنی شەڕ كردووە لە لوبنان و ئێمە بەرەو ڕێكەوتنێك هەنگاو دەنێین.
- به‌فه‌رمانی دادوه‌ری لێكۆڵینه‌وه‌ی ئاسایشی هه‌ولێر سێ تۆمه‌تباری بازرگانیكردن به‌مادده‌ی هۆشبه‌رمان ده‌ستگیر كرد. - تۆمه‌تباره‌كان كه‌سانی بیانین و له‌مه‌رزی باشماخه‌وه ده‌ربازی هه‌رێمی كوردستان بون. به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ئاسایشی هه‌ولێر رایگه‌یاند، سێ بازرگانی مادده‌ی هۆشبه‌ریان ده‌ستگیركردوه كه بڕێك مادده‌ی هۆشبه‌ریان له‌سه‌ر شێوه‌ی كه‌پسول قوتداوه و له‌گه‌ده‌یان شاردبۆوه. ئاسایشی هه‌ولێر له‌ڕاگه‌یه‌ندراوێكدا بڵاویكرده‌وه، دوای ئه‌نجامدانی به‌دواداچون له لایه‌ن هێزه‌كانمانه‌وه، به‌فه‌رمانی دادوه‌ری لێكۆڵینه‌وه‌ی ئاسایشی هه‌ولێر سێ تۆمه‌تباری بازرگانیكردن به‌مادده‌ی هۆشبه‌رمان ده‌ستگیر كرد به‌ناوه‌كانی (ب ، و ، ز) و (ب ، ع ، ح) و (ش ، ع ، ح). ئاماژه‌ی به‌وه‌شكردوه تۆمه‌تباره‌كان كه‌سانی بیانین و له‌مه‌رزی باشماخه‌وه ده‌ربازی هه‌رێمی كوردستان بون و بڕێك مادده‌ی هۆشبه‌ریان له‌جۆری (هیرۆین) له‌سه‌ر شێوه‌ی كه‌پسول (قوت) داوه و له (گه‌ده) ی خۆیان هه‌ڵیان گرتوه و به‌نیاز بون له شاری هه‌ولێر بازرگانی پێوه‌بكه‌ن.
.png)
- لەلایەن چەند لایەنێكی تایبەتمەندەوە دەروازە سنوریەكان چاودێریەكی چڕ و توند دەكرێن، بە دەروازە سنوریەكانی هەرێمی كوردستانیشەوە. - هەرێمی كوردستان بە یاسای گومرگی فیدڕاڵی كار دەكات و ملكەچی ڕێكارەكانیشمان نابێت. ئامادەکردنی: هاوڵاتی حەسەن عگێڵی بەڕێوەبەری دەستەی گشتی گومرگەكانی عێراق رایگەیاند دەروازە سنوریەكانی هەرێمی كوردستان چاودێریەكی توندی حكومەتی عێراقی لەسەرە. عگێڵی تایبەت بە هاوڵاتی راگەیاند هەموو دەروازە سنوریەكان كۆنتڕۆڵكراون و چاودێریەكی توند و چڕی حكومەتی عێراقی لەسەر . وتیشی لەلایەن چەند لایەنێكی تایبەتمەندەوە دەروازە سنوریەكان چاودێریەكی چڕ و توند دەكرێن، بە دەروازە سنوریەكانی هەرێمی كوردستانیشەوە. رونیشیكردەوە لەڕوی گومرگەوە هەرێمی كوردستان سەربەخۆیە و ملكەچی چاودێری گومرگەكانی فیدڕاڵی نابێت، سەرەڕای ئەوەی بەپێی یاسای گومرگی فیدڕاڵی بەركار ژمارە 23ی ساڵی 1984 كارەكانی ئەنجام دەدات.
- سزای 10 ساڵ زیندانی بۆ تاوانبار نور زوهێری دزی سەدە دەركردووە. - سزای زیندانیكردنی 3 ساڵ دەرایە پاڵ هەیسەم جبوری پەرلەمانتاری پێشوو. - لەگەڵ ژمارەیەك فەرمانبەری حكومی كە بەشداریان لە تاوانەكەدا كردووە. ئامادەکردنی: هاوڵاتی دادگای تاوانەکانی کەرخ بۆ بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی لەبەغدا سزای 10 ساڵ زیندانیكردنی سەپاند بەسەر نور زوهێری دزی سەدە وچەند فەرمانبەرێكی حكومی. دادگاكە بڵاویكردەوە چەند بڕیارێكی بە زیندانیكردن دەركردووە دژ بە 3 كەس بە تاوانی ئەمانەتی باجەكان كە بە دزیكردنی سەدە ناسراوە. وتيشى: دادگاكە بڕیاری سزای 10 ساڵ زیندانی بۆ تاوانبار نور زوهێری دزی سەدە دەركردووە و سزای زیندانیكردنی 6 ساڵ بۆ تاوانبار رائید جوحی. رونیشیكردەوە سزای زیندانیكردنی 3 ساڵ دەرایە پاڵ هەیسەم جبوری پەرلەمانتاری پێشوو لەگەڵ ژمارەیەك فەرمانبەری حكومی كە بەشداریان لە تاوانەكەدا كردووە. رۆژی 14ـی ئابی ئەم ساڵ یەکەم رۆژی دادگاییکردنی نوور زوهێر، کەسی سەرەکیی دۆسیەی "دزەیی سەدە" بوو، کە زیاتر لە شەش تریلیۆن دیناری لە سپاردەی باجەکان لە بانکی رافیدەین تێدا دزرا. دزی سەدە بە یەكێك لە گەورەترین پرۆسەكانی دزیكردن لە مێژوی عێراق دادەنرێت بەپێی تازەترین ئەو زانیارییانەی دزەی كردووە بڕی ئەو پارەیەی دزراو زیاتر لە دوو هێندەی ئەو بڕەیە كە راگەیەندراوە لەو چوارچێوەیەشدا سەرۆكی دەستی دەستپاكی عێراق داوای لە دەستەی باجەكان كردووە بڕی تەواوەتی ئەو پارەیە ئاشكرابكات كە لەو پرۆسەیەدا دزراوە.
- پێكدادان له‌نێوان دوو ئۆتۆمبێل له‌جۆره‌كانی تۆیۆتا تاكسی و پیكابێك له‌جۆری تۆیۆتا له‌سه‌ر رێگای نێوان کەرکوک - تەقتەق لەناحیەی شوان رویداوه. - بەهۆی روداوێكی هاتووچۆ له سه‌ر رێگای نێوان كه‌ركوك- ناحیه‌ی ته‌قته‌ق 4 كه‌س گیانیان له‌ده‌ستدا. ئامادەکردنی: هاوڵاتی ئێواره‌ی ئه‌مڕۆ بەهۆی روداوێكی هاتووچۆ له سه‌ر رێگای نێوان كه‌ركوك- ناحیه‌ی ته‌قته‌ق 4 كه‌س گیانیان له‌ده‌ستدا و ژماره‌یه‌كی دیكه‌ش برینداربون. به‌گوێره‌ی زانیاریه‌كانى هاوڵاتی ئێواره‌ی ئه‌مڕۆ پێكدادان له‌نێوان دوو ئۆتۆمبێل له‌جۆره‌كانی تۆیۆتا تاكسی و پیكابێك له‌جۆری تۆیۆتا له‌سه‌ر رێگای نێوان کەرکوک - تەقتەق و له‌نزیك کەلی سمایل بەگی لەناحیەی شوان رویداوه. رونیشكراوەتەوە له‌ئه‌نجامی روداوه‌كه 4 كه‌س گیانیان له‌ده‌ستداوه و ژمارەیەك كه‌سی دیكه‌ش برینداربون. دوای روداوه‌كه هێزه ئه‌منیه‌كان و تیمه‌كانی هاتوچۆ گه‌یشتونه‌ته شوێنی روداوه‌كه و ڕاستەوخۆ بریندارەکان ڕەوانەی نەخۆشخانە كراون.
-هەستاين بە دابینکردنی خزمەتگوزارییەکانی گواستنەوەی داتا بۆ پشتگیری کردنی کارکردنی ئامێرەکانی تابلێتی تیمەکانی وەزارەتی پلاندانان. - ئاسیاسێڵ بە هەڵمەتێکی بێبەرامبەری ئاڕاستەکراو لە ڕێی کورتەنامەوە بەشداری لە پشتگیری کردنی پڕۆژەکەدا کرد. - ئەم هەوڵانەی کۆمپانیاكه لە پڕۆژەی سەرژمێریدا ڕەنگدانەوەی هاوکاری بەهێزی نێوان ئاسیاسێڵ و وەزارەتی پلاندانانی عێراقه. ئامادەکردنی: هاوڵاتی كۆمپانیای ئاسیاسێڵ رایگەیاند پشتگیرییەکی بێهاوتاى پێشكەش بە پڕۆسەی سەرژمێری نیشتیمانی دانیشتوانى عێراق بۆ ساڵی 2024 كردووه. ئاسیاسێڵ لە بەیاننامەیەكدا رایگەیاند ئاسیاسێڵ بە شانازییەوە پابەندیی خۆی بۆ پشتگیریکردن لە گەشەپێدانی نیشتیمانیی عێراق دووپاتدەکاتەوە لە ڕێی بینینی ڕۆڵێکی سەرەکیی لە سەرخستنی پرۆسەی سەرژمێری نیشتیمانی ساڵی 2024، کە یەکێکە لە دیارترین دەستپێشخەرییە ستراتیژییەکانی وڵات بۆ ئەمساڵ. وتيشى: وەکو بەشێک لە بەرپرسیارێتی نیشتیمانی خۆی، ئاسیاسێڵ هەستا بە دابینکردنی خزمەتگوزارییەکانی گواستنەوەی داتا بۆ پشتگیری کردنی کارکردنی ئامێرەکانی تابلێتی تیمەکانی وەزارەتی پلاندانان، کە ئەم سیمکارتانە بە مەبەستی مسۆگەرکردنی پەیوەندییەکی کارا و جێگیربوو بۆ ئەو ئامێرانەی لەکاردابوون کە لە پرۆسەی سەرژمێرییەکەدا بەکاردەهێنران لە سەرتاسەری عێراقدا. رونیشیكردەوە ئاسیاسێڵ بە هەڵمەتێکی بێبەرامبەری ئاڕاستەکراو لە ڕێی کورتەنامەوە بەشداری لە پشتگیری کردنی پڕۆژەکەدا کرد بە مەبەستی پتەوکردنی پەیوەندی لەگەڵ هاوڵاتیان و بەرزکردنەوەی ئاستی هۆشیارییان سەبارەت بە گرنگی سەرژمێری و هاندانیان بۆ بەشداریکردن تیایدا و پاڵپشتیکردنی تیمە مەیدانییەکانی سەرژمێری، هەروەها بۆ پشتگیریکردنی زیاتری پڕۆژەکە، ئاسیاسێڵ تیمێکی تایبەتی پاڵپشتی تەکنیکی تایبەتمەندی دابین کرد کە بیست و چوار کاتژمێر و بە درێژایی هەفتە بەردەست بوون بۆ ئەوەی لە کاتی پێویستدا چارەسەری هەر کێشەیەکی بەپەلە یان پێویستییەکی تەکنیکی بکەن، ئەمەش ڕاستەوخۆ بەشداری کرد لە جێبەجێ کردنی بێ کێشەی پڕۆژەکە و سەرخستنی. باسی لەوەشكرد ئەم هەوڵانەی کۆمپانیاكه لە پڕۆژەی سەرژمێریدا ڕەنگدانەوەی هاوکاری بەهێزی نێوان ئاسیاسێڵ و وەزارەتی پلاندانانی عێراق و دەزگای سەرژمێری و سیستەمەکانی زانیاری جوگرافین، کە بەشداریکرد لە بەدیهێنانی ئامانجەکانی سەرژمێری نیشتیمانیی دانیشتووان بە شێوەیەکی کارا، ئەمەش گرنگی کاری هاوبەشی نێوان کەرتی گشتی و تایبەت دووپاتدەکاتەوە بۆ گەشەپێدانی بەردەوام و بەرەوپێشبردنی ڕەوڕەوەی پێشکەوتن لە عیراقدا.
- دەبێت پرسی مووچەى فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان لە بابەتى سیاسی دووربخرێتەوە و خەرجبکرێت. - وەزیری دارایی حکومەتی فیدڕاڵ ئامادە نییە واژۆ لەسەر ناردنی پارەی مووچەی مانگەکانی 10،11،12ـی فەرمانبەرانی هەرێم بکات. -دادوەر جاسم محەممەد پێیڕاگەیاندین لەڕووی یاسایی و مرۆییەوە پێویستە مووچەی فەرمانبەران دووربخرێتەوە لە ململانێی سیاسی. ئامادەکردنی: هاوڵاتی دادگای باڵای فیدڕاڵی رایگەیاند دەبێت پرسی مووچەى فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان لە بابەتى سیاسی دووربخرێتەوە و خەرجبکرێت. ئەمڕۆ دووشەممە شاندێکی فراکسیۆنە کوردییەکان لە پەرلەمانی عێراق بەسەرۆکایەتی شاخەوان عەبدوڵا جێگری سەرۆکی پەرلەمانی عێراق، سەردانی دادوەر جاسم محەمەد سەرۆکی دادگای باڵای فیدڕاڵییان کرد و لە کۆبوونەوەی نێوانیان پرسی مووچە جەختی لەسەر کرایەوە. سۆران عومەر ئەندامی پەرلەمانی عێراق لە لێدوانێکیدا ڕایگەیاند لە کۆبوونەوەماندا لەگەڵ سەرۆکی دادگای باڵای فیدڕاڵی بە ڕاشکاوی ئەوەمان پێ ڕاگەیاندووە، وەزیری دارایی حکومەتی فیدڕاڵ ئامادە نییە واژۆ لەسەر ناردنی پارەی مووچەی مانگەکانی 10،11،12ـی فەرمانبەرانی هەرێم بکات و ئەمەش گرفتی بۆ مووچەخۆران دروستکردووە. ئاماژەی بەوەشکردووە، سەرۆکی دادگای فیدڕاڵی بە شاندەکەی وتووە دەبێت پرسی مووچە لەو بابەتە سیاسییانە دووربخرێتەوە، و پێویستە کۆبوونەوەیەکی بەپەلە لەنێوان سەرۆکی حکومەتی عێراق و وەزیری دارایی عێراق و فراکسیۆنەکان رێکبخرێت تا بگەنە ئەنجامێک و ئیدی کێشە بۆ مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان دروست نەکرێت. لەلایەکی ترەوە جەمال کۆچەر ئەندامی پەرلەمانی عێڕاق لە فراکسیۆنی یەکگرتوو ڕایگەیاند،”لە کۆبوونەوەکەدا دادوەر جاسم محەممەد پێیڕاگەیاندین لەڕووی یاسایی و مرۆییەوە پێویستە مووچەی فەرمانبەران دووربخرێتەوە لە ململانێی سیاسی و هەوڵی تەواوی خۆم دەدەم بۆ چارەسەرکردنی ئەم کێشەیە. ئەمڕۆ 25 ڕۆژ لەمانگی تشرینی دووەم تێدەپەڕێت و هێشتا مووچەی مانگی تشرینی یەکەم دابەشنەکراوە، هاوکات گرفتی دارایی و سیاسی وایکردووە بەبەردەوامی کێشە بۆ مووچە دروستببێت، بەمپێیەش ئەمساڵیش وەک ساڵانی ڕابردوو هیچ مانگێک نەتوانرا لەوادەی خۆیدا مووچە دابەشبکرێت و هێشتا مووچەخۆران دوو مووچەی مانگەکانی 10و11 یان وەرنەگرتووە.
- حەوت لایەنی ناڕازی لە بارەگای بەرەی گەل لە شاری سلێمانی كۆبوونەوە و ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی كوردستانیان رەتكردەوە. - ئەنجامەكانى هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی كوردستان رەتدەكەینەوە و دانی پیادا نانێین. - ئەو ئەنجامانەی كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی عێراق بڵاویكردەوە ئەنجامى ئیرادەی دەنگدەرانی هەرێمی كوردستان نیيە. ئامادەکردنی: هاوڵاتی ئەمڕۆ دووشەممە حەوت لایەنی ناڕازی لە بارەگای بەرەی گەل لە شاری سلێمانی كۆبوونەوە و ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی كوردستانیان رەتكردەوە. لەدوای كۆبوونەوەكە لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا بەرەی گەل و لایەنەكانی تر رایانگەیاند ئەنجامەكانى هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی كوردستان رەتدەكەینەوە و دانی پیادا نانێین و ئەو ئەنجامانەی كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی عێراق بڵاویكردەوە ئەنجامى ئیرادەی دەنگدەرانی هەرێمی كوردستان نیيە. رونیشیان كردەوە هەر حەوت لایەنە ناڕازیەكە یاداشتێكيان ئامادە كردووە بۆ ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بۆ ئەوەی كاری لەسەر بكەن ، كه هەموو كەموكوڕیەكانی هەڵبژاردنەكە لەخۆ دەگرێت هەروەها نیگەرانیەكانی خۆيان خستووەتەڕوو . ئاماژەشیان كرد لە كۆبوونەوەی ئەمڕۆ ئەوەيان دووپاتكردەوە كە بەیەكەوە كار بۆ ئەم كەیسە دەكەن و بەردەوام دەبن لە ئاشكراكردنی هەموو ئەو ساختەكاریانەی لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان كراوە .
- هۆشداری دەدەین لەبارەی بارانبارینی بەلێزمە. -پارێزگاى سلێمانی بارانبارینێكی بەخوڕ و هەورە بروسكە ڕووى تێدەكات. - ئەگەری هەیە كڕێوە بێت و ڕێگا و بانەكان ببن بەشەختە و بیبەستێت. ئامادەکردنی: هاوڵاتی دەستەی كەشناسی عێراق هۆشداريدا لە بارانێكی بەخوڕ و هەورە بروسكە لە سلێمانی. دەستەكە لە بەیاننامەیەكدا رایگەیاند هۆشداری دەدەین لەبارەی بارانبارینی بەلێزمە و بەپێی پێشبینیەكان سبەینێ سێشەممە لەهەموو ناوچەكانی عێراق كەش و هەوا گۆڕانكاری بەسەردا دێت. وتیشی: پارێزگاكانی میسان و واست و دیالە و سلێمانی و سەڵاحەدین و بەسرە، بارانبارینێكی بەخوڕ و هەورە بروسكە ڕوویان تێدەكات. رونیشیكردەوە لە رۆژانی داهاتوو بەشێوەیەكی بەرچاو پلەكانی گەرما نزمدەبنەوە و ئەگەری هەیە لە باكوری رۆژئاوای عێراق و باشوری رۆژئاوا كڕێوە بێت و ڕێگا و بانەكان ببن بەشەختە و بیبەستێت. هەر ئەمڕۆ بەڕێوەبەرایەتی گشتی کەشناسی و بوومەلەرزەزانی هەرێمی کوردستان ڕایگەیاند، ئەمڕۆ دووشەممە، ئاسمان هەوری تەواو دەبێت لەگەڵ نمە باران لە زۆربەی ناوچەکان، لە ناوچە سنوورییەکان دابارین بەشێوەی تێکەڵەی بەفر و باران دەبێت، لە کاتەکانی شەودا کاریگەری لاواز دەبێ تەنها ناوچە سنوورییەکانی رۆژهەڵاتی پارێزگای هەڵەبجە نەبێت کە بە شێوەی نمەبارانی لاواز دەمینێتەوە.
وەزیری پلاندانان - ژمارەی مێ له هەرێمی کوردستان سێ ملیۆن و 170 هەزار و 162 کەسە. -رێژەی گوندنشین لە هەرێمی كوردستان 16%. -دانیشتوانانی هەرێمی كوردستان بە دانیشتوانانی گەنج ناودەبرێت. دارا رەشید وەزیری پلاندانانی هەرێمی کوردستان رایگەیاند ژمارەی دانیشتووانی هەریمی کوردستان 6 ملیۆن و 370 هەزار و 668 کەسه. وەزیری پلاندانان ئەمڕۆ دووشەممە لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند ژمارەی دانیشتووانی هەریمی کوردستان (جگە لە ناوچە جێناکۆکەکان) بەپێی ئەنجامی بەرایی سەرژمێری 6 ملیۆن و 370 هەزار و 668 کەسه ، لەکاتێکدایە هێشتا داتابەیسی 4٪ـی خێزانەکانی هەرێمی کوردستان لە سیستەمەکەدا دانەبەزیوە. رونیشیكردەوە ژمارەی نێر لە هەرێمی کوردستان سێ ملیۆن و 200 هەزار و 506 کەسە، لەبەرامبەردا ژمارەی مێ سێ ملیۆن و 170 هەزار و 162 کەسە. ئاشكراشیكرد: -رێژەی شارنشین لەهەرێمی كوردستان 84%. -رێژەی گوندنشین لە هەرێمی كوردستان 16%. -ژمارەی خێزانەكان لە هەرێمی كوردستان گەیشتووەتە ملیۆنێك و 379 هەزار و 163 خێزان. -تێكڕای قەبارەی خێزان لە هەرێمی كوردستان دەكاتە چوار پۆینت 6 كەس. -رێژەی پیاوان لە هەرێمی كوردستان 50.24% . - رێژەی ژنان لە هەرێمی كوردستان 49.76% . دووپاتیشیكردەوە بەپێی داتاكان دانیشتوانانی هەرێمی كوردستان بە دانیشتوانانی گەنج ناودەبرێت. وتيشى: -دانیشتوانى ژێر تەمەنی كاركردن كەمتر لە 15 ساڵ بۆ 64 له 31.9% 31.9 پێكدهێنن. -دانیشوانی تەمەنی كاركردن لە نێوان 15 سال بۆ 64 سال له 63.7% پێكدهێنن. -دانیشتوانی سەروی تەمەنی كار كردن ،سەروی 65 ساڵ له 4.4% پێدەهێنن. -تێكڕای گەشەی دانیشتوانی هەرێمی كوردستان بریتیە لە 2.48%. -ژمارەی یەكەی نیشتەجێبوون لەهەرێمی كوردستان گەیشتووەتە دوو ملیۆن و 28 هەزار و 937 یەكە.
زيا هيندى - لە دانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەمان بە ووردی باسی تێچوی بەرهەمهێنان و گواستنەوەی نەوتی هەرێمى كوردستان دەكەین. - بە ووردی گفتوگۆ لەسەر ئەم هەموارە دەكەین تاكو چارەسەر بۆ هەموو لایەنە یاسایی و هونەریەكانی بدۆزرێتەوە. - مەبەست لە هەموارەكە رێكخستنەوەی تێچوی بەرهەمهێنان و گواستنەوەی نەوتە. زيا هيندى ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق رایگەیاند لە دانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەمان بە ووردی باسی تێچوی بەرهەمهێنان و گواستنەوەی نەوتی هەرێمى كوردستان دەكەین. زيا هيندى لە لێدوانێكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند گفتوگۆكانی ئەمڕۆى پەرلەمانی عێراق لەسەر هەمواركردنی یەكەمی یاسای بودجە دەبێت و ئەو هەموارە دەگرێتەوە كە لە سەرەتای تشرینی دووەمی ئەم مانگە ئەنجومەنی وەزیران پەسەندی كرد. وتیشی: ئەو هەموارەی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق كردی هەنگاوێكی گرنگە بۆ بەدیهێنانی دادپەروەری و شەفافیەت لە بەڕێوەبردنی سەرچاوە نەوتیە هاوبەشەكان. رونیشیكردەوە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بە ووردی گفتوگۆ لەسەر ئەم هەموارە دەكات تاكو چارەسەر بۆ هەموو لایەنە یاسایی و هونەریەكانی بدۆزرێتەوە و لەبەرژەوەندی حكومەتی هەرێمی كوردستان و حكومەتی فیدڕاڵی عێراقدا بێت. باسی لەوەشكرد مەبەست لە هەموارەكە رێكخستنەوەی تێچوی بەرهەمهێنان و گواستنەوەی نەوتە و وەزارەتی دارایی عێراق حكومەتی هەرێم بە تێچوی بەرهەمهێنان و گواستنەوە قەرەبوو دەكاتەوە، بەپێی میكانزمێكی دادپەروەرانە. ئاماژەشیكرد وەزارەتی نەوتی عێراق و وەزارەتی سامانە سروشتیەكانی هەرێم لایەنێكی راوێژكاری هونەری نێودەوڵەتی دەستنیشان دەكەن تاكو راپۆرتێك لەسەر تێچوی بەرهەمهێنان و گواستنەوەی نەوت پێشكەش بە هەردوو وەزارەتی نەوت و دارایی حكومەتی عێراق و حكومەتی هەرێم بكات و پشتی پێببەسترێت وەك بنەمایەك بۆ دەستنیشانكردنی قەرەبوەكان.
- لە هەرێمی كوردستان یاسای تایبه‌ت به رێكخستنی ژینگه‌ی میدیایی و سۆسیال میدیا نییه. - ده‌مانه‌وێت ئازادى ڕاده‌ربڕین چه‌سپاوتر بكەین و ئازادی و شكۆی مرۆڤ له‌ژێر هیچ پاساوێكدا نه‌شكێنرێت. حه‌مه‌ی حه‌مه‌سه‌عید، وه‌زیری رۆشنبیری و لاوانی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان ڕایگه‌یاند، بۆ پڕكردنه‌وه‌ی بۆشایی یاسایی له ژینگه‌ی میدیایی هه‌رێمی كوردستان پێویستیان به گفتوگۆیه‌كی زانستی و پیشه‌یی هه‌یه بۆ ئه‌وه‌ی رێگه‌ی چاره‌سه‌ر بدۆزرێته‌وه. وه‌زیری رۆشنبیری ئه‌مڕۆ دوشه‌ممه له دیداری "سۆشیال میدیا، پانتایییەك لە روانگەی یاساییەوە" لە هەولێر، ڕایگه‌یاند، له كۆمه‌ڵگه پێشكه‌وتوه‌كاندا به‌هۆی ناسراوی ئای پی مۆبایله‌كان و كۆمپیوته‌ره‌كان و هه‌روه‌ها تۆماركردنی خاوه‌ندارێتی سیمكارت و هێله‌كانی ئینته‌رنێته‌وه به‌كارهێنه‌رانی تۆڕه كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كان ناتوانن له‌ژێر ناوی وه‌همی و ساخته‌دا ناسنامه‌ی خۆیان بشارنه‌وه و تاوان به‌رامبه‌ر به مافی تاك و گشتی بكه‌ن، به‌ڵام هیچكام له‌م رێكارانه له وڵاتی ئێمه‌دا به‌رده‌ست نین، ئه‌مه‌ش كێشه‌كه‌ی ئاڵۆزتر كردوه. ئاماژه‌ی به‌وه‌شكرد، له هه‌رێمی كوردستان یاسای كاری رۆژنامه‌گه‌ری ژماره (35)ی ساڵی 2007 هه‌یه و به‌ركاره، به‌ڵام تایبه‌ته به چاپه‌مه‌نی و له پاڵ ئه‌ویشدا یاسای خراپ به‌كارهێنانی ئامێره‌كانی په‌یوه‌ندی له هه‌ندێك دۆسیه‌ی یاسایی په‌یوه‌ست به بڵاوكردنه‌وه له سۆسیال میدیادا كاری پێده‌كرێت و به‌شێكی زۆری دۆسیه‌كانیش به پتشبه‌ستن به ده‌قه‌كانی یاسای ژماره‌ی (111)ی یاسای سزادانی عێراقی ساڵی 1969 كێشه‌كان یه‌كلایی ده‌كه‌نه‌وه، ئه‌وه‌ش له‌به‌رئه‌وه‌یه كه یاسای تایبه‌ت به رێكخستنی ژینگه‌ی میدیایی و سۆسیال میدیا نییه. وتيشى: بۆ پڕكردنه‌وه‌ی بۆشایی یاسایی له ژینگه‌ی میدیایی و سۆسیال میدیا پێویستمان به گفتوگۆیه‌كی زانستی و پیشه‌یی هه‌یه بۆ ئه‌وه‌ی رێگه‌ی چاره‌سه‌ر بدۆزرێته‌وه، ده‌مانه‌وێت بگه‌ینه ئه‌نجامێك كه هه‌م ئازادى ڕاده‌ربڕین چه‌سپاوتر بكات و هه‌میش ژینگه میدیایه‌كه به‌جۆرێك رێكبخاته‌وه كه ئازادی و شكۆی مرۆڤ له‌ژێر هیچ پاساوێكدا نه‌شكێنرێت.
- ئەوەی مەترسیە بۆ سەر منداڵان لە هەرێمی كوردستان وعێراق، بڵاوبوونەوەی دیاردەی سواڵكردن و ئالوودەبونە بە ماددە هۆشبەرەكان. - دەبێت حكومەتی عێراق پلانی تۆكمە و دروست دابنێت بۆ بنیادنانی كۆمەڵگەیەك بە دوور بێت لەم نەخۆشیانە. ئامادەکردنی: هاوڵاتی دونیا شممەری سەرۆكی لیژنەی ئافرەتان و خێزان و منداڵان لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق ڕایگەیاند ئەوەی مەترسیە بۆ سەر منداڵان لە هەرێمی كوردستان وعێراق، بڵاوبوونەوەی دیاردەی سواڵكردن و ئالوودەبونە بە ماددە هۆشبەرەكان. شممەری لە لێدوانێكی تایبەت بە هاوڵاتی راگەیاند بۆ ڕووبەڕووبونەوەی ئەم دیاردانە پێویستە حكومەت كاری جددیان لەسەر بكات و ئەم مەترسیانە رابگرێت. داواشیكرد حكومەتی عێراق پلانی تۆكمە و دروست دابنێت بۆ بنیادنانی كۆمەڵگەیەك بە دوور بێت لەم نەخۆشیانە. وتیشی: ئێمە شانازی بە منداڵەكانمانەوە دەكەین و گەیشتون بە ئاستێكی زۆر بەرز و منداڵانی عێراق قۆناخی پێشكەوتوويان بەدەستهێناوە ، بۆیە پێویستە دەوڵەت پاڵنەر و پاڵپشتی منداڵە زیرەكەكان بن.
.jpg)
