هاوڵاتی ئەمڕۆ سێشەممە، 20ی ئابی 2024، بانکى ناوەندى عێراق، بڕى 268 ملیۆن و 304 هەزار و 25 دۆلاری خستە بازاڕەکانەوە. لەو بڕەش سێ ملیۆن و 350 هەزار دۆلار بە شێوەى نەقد فرۆشراوە و 264 ملیۆن و 954 هەزار و 25 دۆلاریش بە شێوەى حەواڵە فرۆشراوە. جێگەی ئاماژەیە، ماوەى نزیکەى ساڵێکە نرخی دۆلارى ئەمریکى لە بازاڕەکانى عێراق و هەرێمى کوردستان بەرامبەر دینارى عێراق بە شێوەیەکى بەرچاو بەرز بووەتەوە.
.png)
هاوڵاتی دوو هۆكاری نوێ بۆ دواكەوتنی مووچەی فەرمانبەران و مووچەخۆرانی هەرێمی كوردستان لە بەغداوە ئاشكرا دەبێت، بەشێكی پەیوەندی بە هەرێم و بەشێكیشی پەیوەندی بە عێراقەوە هەیە. نزیکەی 30 ڕۆژە وەزارەتی دارایی حکومەتی هەرێمی کوردستان لیستی مووچەی مانگی حەوتی ڕەوانەی بەغدا کردووە، ڕۆژی سێشەممەی ڕابردوو تەیف سامی، وەزیری دارایی عێراق بە ئەندامانی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق وتبوو ڕۆژی پێنجشەممە مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان ڕەوانە دەکەن، بەڵام تاوەکو ئێستا ڕەوانە نەکراوە. بەپێی زانیارییەكانی هاوڵاتی، کەمبوونەوەی داهاتی ناوخۆی کاریگەری خستووەتە سەر قەبارەی پارەی نەختینە، بەشێک لە وەزارەتەکانی عێراق داهاتیان بۆ وەزارەتی دارایی عێراق نەگەڕاندووەتەوە، بەمەش کێشە بۆ دابەشکردنی مووچە و ناردنی پارەکەی هەرێمی کوردستان دروستبووە. هەر بەپێی زانیارییەكان، "هۆکارێکی دیکەی دواکەوتنی مووچە، بۆ زیادبوونی بڕی مووچەی خانەنشینانی هەرێمی کوردستان دەگەڕێتەوە و وردبینی لە لیستەکانیان تەواو نەبووە".
هاوڵاتی سكاڵاكە تایبەت بوو بە دەرکردنی فەرمانێکی تایبەت بە پوچەڵکردنەوەی ئەنجامی کۆبوونەوەکەی ئەنجوومەنی پارێزگای کەرکووک و دەرەنجامەکانی. ئەمڕۆ سێشەممە، 20ی ئابی 2024، لەوەڵامی سكاڵاكەی حەسەن تۆران سەرۆكی بەرەی توركمانی و سۆسن عەبدولواحید شاكرد، ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك، كە لەسەر سەرۆك كۆماری عێراق، لەبەرامبەر دەركردنی مەرسومی كۆماری بۆ پارێزگای نوێی كەركووك ئەو (9) ئەندامەی ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك تۆماریان كردبوو لەبەرامبەر هەڵبژاردنی پارێزگارو سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگاری كەركووك تیایدا داوایان كردبوو، دادگای باڵای فیدراڵی عێراق بە بڕیارێكی سالاری دانیشتنەكەی ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك و دەرەنجامەكانی پوچەڵبكاتەوە. دادگای باڵا فیدراڵی لە وەڵامی داواكەدا ئەوەی خستۆتەڕوو، دوای وردبینیكردن لە داواكاری دەركردنی فەرمانی سالاری لەلایەن دادگاوە، سەلەماوە كە داواكە هیچ سیفەتێكی پەلەكردنی تیادانیە و هیچ حاڵەتێكیش لە ئارادانیە پێویست بە بڕیارێكی لەوشێوەیە بكات، بەوهۆیەوە دادگا داواكارییەكەی ڕەتكردووەتەوە.
هاوڵاتی بەڕێوەبەرێتی خۆسەر لە ڕۆژئاوای کوردستان، لە بارەی هێرشەکانی تورکیا دەڵێت، تورکیا بەشێوەیەکی بەرنامە بۆ داڕێژراو ناوچەکانی دەوروبەری دیمەشق دەکاتە ئامانج، ئامانجی سەرەکیشی نانەوەی ئاژاوە و دووبەرەکییە لە ناوچەکەدا. ئەمڕۆ سێشەممە، 20ی ئابی 2024، بەڕێوەبەرێتی خۆسەر لە ڕۆژئاوای کوردستان لە ڕآگەندراوێکدا ڕایگەیاند، کردنە ئامانجی دەوروبەری نەخۆشخانەی دڵ و چاو لە قامیشلۆ و ناوچەکانی شەهبا لە لایەن سوپای تورکیاوە، کە کوژران و برینداربوونی چەندین هاووڵاتی سڤیلی لێکەوتەوە، سووربوونی تورکیا نیشاندەدات بۆ ئەوەی بەشێوەیەکی بەرنامە بۆ داڕێژراو ئارامی و ئاسایشی ناوچەکە بکاتە ئامانج و هەوڵەکان بۆ گەشەپێدان و خزمەتکردنی ناوچەکە پەکبخات. دەشڵێت، هەماهەنگی تورکیا لەگەڵ ڕژێمی دیمەشق، لاوازی تورکیا دەردەخات لەوەی نەیتوانیووە ئامانجەکانی بەدەستبهێنێت. باسلەوەشدەکات، هەوڵێکیشە بۆئەوەی تورکیا خۆی ڕزگار بکات لەو شکستەی بەهۆی دەستوەردانەکانی لە ناوچەکەدا دووچاری بووە. لە ڕاگەیەندراوەکدا ئەوەش خراوەتەڕوو، هێرشەکانی تورکیا ناوچەکە بەرەو شەڕێکی کراوە دەبات و هۆشداریدەدات لەوەى چیتر ناتوانن لە ئاستی پێشێلکارییەکانی تورکیا دەستبەستراو بن. بەڕێوەبەرایەتی خۆسەری ئاماژە بەوەدەکات، داواش لە ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان و هێزە هاوبەشەکانی دژی تیرۆر دەکات، سنوورێک بۆ ئەو پێشێلکارییانەی تورکیا دابنێن و ئەنقەرە ناچار بکەن، ڕێز لە یاسا و ڕێنماییە نێودەوڵەتییەکان بگرێت.
هاوڵاتی وەزارەتی تەندروستی عێراق لە بارەی بڵاوبوونەوەی نەخۆشی ئاوەڵەی مەیموون هۆشداری دەدات و دەڵێت، ڕێوشوێنی پێویستمان بۆ ڕێگریکردن لە بڵاوبوونەوەی نەخۆشییەکە گرتووەتەبەر. ئەمڕۆ دووشەممە، 19ی ئابی 2024، وەزارەتی تەندروستی عێراق لە ڕاگەیەندراوێکدا ڕایگەیاند، وێڕای بڵاوبوونەوەی نەخۆشی ئاوەڵەی مەیموون لە بەشێکی وڵاتانی جیهان، بەڵام تاوەکو ئێستا هیچ حاڵەتێکی نەخۆشی ئاوەڵەی مەیموون لە عێراق تۆمار نەکراوە. دەشڵێت، پاش ڕاگەیاندنی باری نا ئاسایی لەلایەن ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی، ڕێوشوێنی پێویستمان بۆ ڕێگریکردن لە بڵاوبوونەوەی نەخۆشییەکە گرتووەتەبەر. لە کۆتایی ڕاگەندراوەکەشدا هاتووە، پێویستە هاووڵاتیان بەردەوام بن لە ڕێكارە خۆپارێزییە تەندروستییەكان بۆ خۆپاراستن لە نەخۆشییەكە.
هاوڵاتی بەڕێوەبەرایەتیی ئاسایشی هەولێر، هاووڵاتیان ئاگادار دەكاتەوە كە گرووپێك پەیدا بوونە و لەڕێگەی فێڵێكەوە پارەی نێو هەژماریی بانكی دەدزن. ئاسایشی هەولێر ڕایگەیاند: ماوەیەکە گروپێک کە خەڵکی شارەکانی خوارووی عێراق و هەرێمی کوردستانن، چەند هەژمارێکی جۆراوجۆریان لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بەناوی بانکەکانی عێراق و هەرێمی کوردستان دروستكردووە، بانگەشەی ئەوە دەکەن کە نرخی (100)دۆلاری ئەمریکی بە (132000) هەزار دیناری عێراقی دەگۆڕنەوە، بەتایبەت بۆ ئەو هاوڵاتیانەی دەیانەوێت گەشت بکەن. بەپێی ڕاگەیەنراوەكەی ئاسایشی هەولێر، ئەم گرووپە بەچەند ژمارە مۆبایلێكی جۆراوجۆر بەڕێگای تۆڕی (واتس ئاپ) دەکەونە پەیوەندی لەگەڵ کەسەکە و داوای (پاسپۆرت و کارتی نیشتمانی و ماستەرکارت یان ڤیزەکارت)ی کەسەکە دەکەن، دوای چەند خولەکێک داوای (کۆد/ژمارەی) نهێنی سەر هەژماری بانکیی یەکەت لێ دەکات و لە دوای پێدانی ئەو (کۆد/ژمارە) نهێنیە ڕاستەوخۆ هەر بڕەپارەیەک لەسەر هەژماری بانکیەکەت هەبێت دەستی بەسەردا دەگرێت.
هاوڵاتی لوفتهانزا تا 26ی ئەم مانگە گەشتەکانی بۆ تەلئەبیب، تاران، بەیروت، عەممان و هەولێر هەڵپەساردووە. گروپی لوفتهانزا كە گەورەترین كۆمپانیای فڕۆكەوانی ئەڵمانیایییە، سەرجەم گەشتە ئاسمانییەكانی بۆ تەلئەبیب، تاران، بەیروت، عەممان و هەولێر تاوەكو 26ی ئەم مانگە هەڵپەساردووە. لە تۆڵەی تیرۆرکردنی ئیسماعیل هەنییە، بەرپرسی مەكتەبی سیاسی حەماس لە تارانی پایتەختی ئێران، ئەگەر ئاگربەست نەكرێت تاران دەیەوێت هێرشی سەربازیی راستەوخۆ بكاتە سەر ئیسرائیل، ئەمەش ئەمریكای نیگەران كردووە و پێشبینی ئەوە دەكەن ناوچەكە رووبەڕووی جەنگێكی بەرفراوان بكاتەوە.
هاوڵاتی سەرۆکی ئەمریکا ڕایدەگەیەنێت، دانوستاندنەکانی ئاشتی غەززە بەڕێوەدەچن و هێشتا راگەیاندنی ئاگربەست ئەگەرێکی بەهێزە. لەبارەی ئاگربەستی نێوان غەززە و ئیسرائیل جۆ بایدن، سەرۆکی ئەمریکا بە ڕۆژنامەنووسانی ڕاگەیاند، "دانوستاندنەکانی ئاشتی غەززە بەڕێوەدەچن و هێشتا راگەیاندنی ئاگربەست ئەگەرێکی بەهێزە، کۆڵنادەن تاوەکو دانوستاندنەکانی غەززە بە نێوەندگیری وڵاتەکەی و قەتەر و میسر ئەنجامی دەبێت". حەماس و ئیسرائیل یەکتری بە خۆدزینەوە لە رێککەوتن تۆمەتبار دەکەن، بەڵام ئەمریکا بەردەوامە لە هەوڵەکانی بۆ دانوستانەکانی ئاشتی غەززە و ڕێنمایی تیمەکانی دانوستاندنی کردووە، پێشنیازی نوێی ئەمریکا بۆ نزیککردنەوەی حەماس و ئیسرائیل بەرەوپێش ببەن.
هاوڵاتی بەر لە چوار مانگ پێش وادەی بەڕێوەچوونی سەرژمێری گشتیی لە عێراق و کوردستان، ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق ڕەزامەندی دا لەسەر دابینکردنی ئامێری پێویست بۆ گواستنەوەی داتاکان. ئامادەکاری وەزارەتی پلانادنانی عێراق بۆ ئەنجامدانی سەرژمێری گشتی لەسەرجەم پارێزگاکانی عێراق و هەرێمی کوردستان بەردەوامە، 120 هەزار کارمەند لە سەرتاسەری عێراق و هەرێمی کوردستان بۆ سەرپەرشتی پڕۆسەکە ڕاهێنراون. لە ڕاگەیێنراوی فەرمی ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراقدا هاتووە: ڕەزامەندی دراوە لەسەر دابینکردنی ئامێر و سێرڤەری پێویست بۆ گواستنەوەی داتای سەرژمێری دانیشتوانی گشتیی لە پارێزگاکانی هەرێمی کوردستان بۆ بەغدا. دوایین سەرژمێری دانیشتووان لە عێراق ساڵی 1997 کراوە و ئەوکاتیش هەرێمی کوردستان لە سەرژمێرییەکەدا بەشدار نەبووە.
هاوڵاتی لە ماوەی 14 ڕۆژدا 50 هاوڵاتی لەلایەن دەوڵەتی تورکیا لە کانتۆنی عەفرین ڕفێنران و کە لە نێوانیاندا 7 ژن و سێ منداڵی تێدایە. ئەمڕۆ یەکشەممە، 18ی ئابی 2024، سەنتەری بەڵگەنامەکردنی سەرپێچییەکان لە کانتۆنی عەفرین ڕفاندنی هاوڵاتییانی لە ماوەی 14 ڕۆژی سەرەتای ئەم مانگەدا بڵاوکردەوە. دەڵێت، لە ماوەی ڕۆژانی یەک تا 14ی ئەم مانگە لە کانتۆنی عەفرین، دەوڵەتی تورکیا 50 هاوڵاتی ڕفاندووە. سەنتەری بەڵگەنامەکردنی سەرپێچییەکان لە کانتۆنی عەفرین، ئاماژەی بەوەشداوە، لە ناو ڕفێندراوەکاندا حەوت ژن و سێ منداڵ هەیە. جێگای ئاماژەیە ئەو هاوڵاتییانەی لەلایەن دەوڵەتی تورکیاوە دەڕفێندرێن، دەگوازرێنەوە بۆ شوێنێکی نادیار و لە بەرامبەر ئازادکردنی هەر یەکێکیان داوای بڕە پارەیەکی زۆر لە خێزانەکانیان دەکرێت.
هاوڵاتی فیستیڤاڵی (ژن ژیان ئازادی) لەلایەن رێکخراوی (ناوەندی هونەرمەندانی سینەما و شانۆی ئێران لە دەرەوەی وڵات) سازدەکرێت بە ئامانجی پشتیوانی لە سینەماکارانی سەربەخۆ و نیشاندانی بەرهەمی خەباتی ژنان لە بواری هونەریدا. فیستیڤاڵەکە بە فەرمی لە یەکی تەمموزەوە دەستی بە کارەکانی کردووە و تا ئێستاش زیاتر لە ٢٥٠٠ فیلم بۆ فێستیڤاڵەکە نێردراون. فیستیڤاڵەکە ٢٦ـی ئەیلوول لە چەند شارێکی ئەمریکا، کەنەدا، ئەوروپا و ئوسترالیا دەستپێدەکات و بۆ ماوەی شەش ڕۆژ بەردەوامبدەبێت. ئەندامانی دەستەی داوەرانی فێستیڤاڵەکە لە شەش هونەرمەند پێکهاتوون و لە نێویشیاندا، دەرهێنەری ئوسترالی (ماری کامیرۆن) هەیە، هاوکات خانمە دەرهێنەری ئێرانی و خاوەنی خەڵاتی کان مەرجان ساتراپ سەرۆکی لیژنەکەیە.
هاوڵاتی عێراق داواکارییەکی ئۆپیک بۆ کەمکردنەوەی بەرهەمهێنانی نەوت ڕەتدەکاتەوە، جێگری سەرۆکی لیژنەی نەوتیش لە پەرلەمان دەڵێت، 95%ی داهاتی وڵات پشتی بە نەوت بەستووە. ڕێکخراوی ئۆپیک لە ڕاپۆرتی مانگانەی خۆیدا ئاشکرایکردووە کە پشکی ڕێگەپێدراوی عێراق بۆ هەناردەی نەوت چوار ملیۆن بەرمیل نەوتی رۆژانەیە، بەڵام مانگی ڕابردوو ئەو وڵاتە رۆژانە چوار ملیۆن و 250 هەزار بەرمیل نەوتی هەناردەکردووە، لەکاتێکدا بەڵێنی دابوو هەناردەی ئارەزوومەندانەی نەوت کەمبکاتەوە. یاسر حسێنی، جێگری سەرۆکی لیژنەی نەوت لە پەرلەمانی عێراق لە چاوپێککەوتنێکدا ڕایگەیاند، داواکارییەکەی ئۆپیک بۆ کەمکردنەوەی بەرهەمهێنانی نەوت زیان بە ئابووری عێراق و پڕۆژە خزمەتگوزارییەکان دەگەیەنێت، بۆیە داوایانکردووە حکومەت بۆ زیادکردنی بەرهەمهێنانی نەوت گفتوگۆ لەگەڵ ڕێکخراوەکەدا بکات.
هاوڵاتی سەرۆکایەتیی کۆماری عێراق ڕەتیدەکاتەوە لەگەڵ سەرکردەکانی چوارچێوەی هەماهەنگی ڕێکەوتبێت بۆ ئامادەکردنی پڕۆژەیاسای هەمواری یاسای هەڵبژاردن. مانگی نیسانی ساڵی 2023 پەرلەمانی عێراق یاسای هەڵبژاردنی بۆ سێیەمجار هەموارکردەوە، سیستەمی هەڵبژاردنی لە عێراق لە 83 بازنەوە بۆ 18 بازنە کەمکردەوە، ئەوەش نیگەرانی بەشێک لە ڕێكخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی و حزبەکانی لێکەوتەوە. سەرۆکایەتی کۆماری عێراق لە ڕاگەیەنراوەکەیدا ئەوەی خستوەتەڕوو، دەنگۆی ئامادەکردنی ڕەشنووسێک بۆ هەمواری یاسای هەڵبژاردن دوورە لە ڕاستییەوە و ئەوان بۆ پاراستنی ئاشتی کۆمەڵایەتی، بۆ هەموو پرسێک تەنها ئەرکیان ئەوەیە بۆچوونی لایەنەکان لەسەر ئەو پرسە لەیەکتری نزیک بکەنەوە. بەپێی یاسای هەڵبژاردنەکان کە ئێستا بەرکارە، سیستەمی سانت لیگۆ بە یەک پۆینت حەوت دەگەڕێتەوە و هەر پارێزگایەکی عێراق دەکرێتە یەک بازنەی هەڵبژاردن، هەردوو هەڵبژاردنی پەرلەمان و ئەنجومەنی پارێزگاکانیش یەک یاسایان هەیە.
.jfif)
هاوڵاتی وەزارەتیی تەندروستیی عێراق، بەهۆی بڵاوبوونەوەی نەخۆشیی ئاوەڵەی مەیموون لە بەشێک لە وڵاتاندا داوای لە وەزارەتی تەندروستیی هەرێمی کوردستان و سەرجەم بەڕێوەبەرایەتییە گشتییەکان لە پارێزگاکانی عێراق کرد ڕێوشوێنی پێویست بگرنەبەر دژی نەخۆشییەکە. ئەمڕۆ شەممە، 17ی ئابی 2024، وەزارەتی تەندروستیی عێراق، وەزارەتی تەندروستیی هەرێمی کوردستان و سەرجەم بەڕێوەبەرایەتییە گشتییەکان لە پارێزگاکانی عێراق لەبارەی نەخۆشیی ئاوەڵەی مەیموون ئاگادار دەکاتەوە بۆ ئەوەی ڕێوشێنی پێویست بگرنە بەر. لەم بارەیەوە، وەزارەتی تەندروستیی عێراق نووسراوێکی ڕێکخراوی تەندروستیی جیهانی هاوپێچی نووسراوەکەی کردووە کە تێیدا باری لەناکاوی بەهۆی بڵاوبوونەوەی نەخۆشیی ئاوەڵەی مەیموون ڕاگەیاندووە وەک مەترسییەک لەسەر تەندروستیی جیهانی. لای خۆیەوە دکتۆر سەرکار سورچی، گوتەبێژی وەزارەتی تەندروستیی هەرێمی کوردستان لە لێدوانێکیدا ڕایگەیاند، نووسراوەکەی وەزارەتی تەندروستیی عێراقمان بەدەست گەیشتووە، بەیانی کۆبوونەوەمان دەبێت و لە کۆبوونەوەکە تاوتوێی ناوەڕۆکی نووسراوەکەو گرتنەبەری ڕێککارەکان دەکەین و بڕیاری پێویستی خۆمان دەدەین. جێگەی ئاماژەیە، بەهۆی خێرا بڵاوبوونەوەی نەخۆشیی ئاوەڵەی مەیموون لە 13 وڵات وای لە ڕێکخراوی تەندروستیی جیهانی کرد باری لەناکاوی تەندروستی جیهانی ڕابگەیێنێت.
هاوڵاتی ئەمڕۆ شەممە، 17ی ئابی 2024، وەزارەتی تەندرووستی غەززە و وەزارەتی تەندرووستی ئیسرائیل، لە بارەی ژمارەی كوژراو و بریندارەكانی جەنگی نێوانیانەوە، لە دوو ڕاگەیاندراوی جیادا زانیارییان بڵاوكردەوە. وەزارەتی تەندرووستی غەززە لە ڕاگەیەندراوەکدا دەڵێت، بە هۆی بۆردوومانەكانی ئیسرائیلەوە تا ئێستا 40 هەزار و 70 هاوڵاتیی لە غەززە كوژراون. ئەوەشخراوەتەڕوو، ژمارەی بریندارەكانیش گەیشتووەتە 92 هەزار و 537 كەس . وەزارەتی تەندروستی غەززە لە ڕاگەیەندراوەکیدا ئاماژە بەوەشدەکات، بە هۆی شەڕ و پێكدادان و بۆردوومانەكانی سوپای ئیسرائیل، لە ماوەی 24 كاتژمێری ڕابردوودا 69 كەس لە غەزە كوژراون و 136ی دیكەش بریندار بوون. لە بەشێکی تری ڕاگەندراوەکەشدا هاتووە، 316 ڕۆژە هێرش و بۆردوومانەكانی ئیسرائیل بۆ سەر غەززە بەردەوامە، هەروەها 10 هەزار نەخۆشی شێرپەنجە هەیە، كە بەبێ چارەسەر ماونەتەوە. ئەمەش لە کاتێکدایە، وەزارەتی تەندرووستیی ئیسرائیل بڵاویكردووەتەوە، ژمارەی كوژراوانی وڵاتەكەیان بەهۆی هێرشەكانی حەماسەوە گەیشتووەتە هەزار و 404 كەس، نزیكەی پێنج هەزاری دیكەش بریندار بوون.
