پارتی: چاوەڕوانیمان لە خەڵک ئەوەیە پشتیوانیمان بکات

هاوڵاتی کەمێک پێش ئێستا لەنزیک پارکی دڵشاد محمەد سەعید لەسەنتەری دهۆک ، شەڕە تەقە روویداو بەو هۆیەوە دوو هاوڵاتی کوژران کە هەردوکیان خەڵکی شاری دهۆکن. هێمن سلێمان، وتەبێژی پولیسی دهۆک بە هاوڵاتی  وت:کاتژمێر9 و50 خولەکی ئەمرۆ لەنزیک پارکی دڵشاد محەمەد سەعید لەسەنتەری دهۆک، بەهۆی روداوێکی تەقەکردن دوو هاوڵاتی کە خەڵکی دهۆکن کۆژران". وتیشی ، "ئەو دوو هاوڵاتیە هەردووکیان دەمانچەیان پێبووە،وهەردوکیان تەقەیان لەیەکتر کردوە و ته‌رمی یه‌كێك له‌ كوژراوه‌كان له‌سه‌ر شه‌قام و ته‌رمه‌كه‌ی دیكه‌ش له‌ناو ئۆتۆمبێلێكدا بوه‌." هێمن سلێمان باسی لەوەشکرد: " ئەو دوو هاوڵاتییە لە شەستەکانی تەمەنیانان وبە گوێرەی زانیارییە سەرەتاییەکان خزمی یەکترن،و دیارە پێشتر کێشەیان لەگەڵ یەکتر هەبووە بوویە تەقەیان لەیەکتر کردووە". ئاماژەی بەوەشکرد لێکۆڵینەوەکان لە ڕوداوەکە بەردەوامە و"ئەم زانیارییانە بەپێی لێکوڵینەوە سەرەتاییەکانە هێشتا دەرئەنجامی تەواوی روداوەکە بەدەستمان نەگەیشتووە". هاوکات بە گوێرەی زانیارییەکانی ژمارەیەک شاهێدحاڵ لە شوێنی ڕوداوەکە کوژراوەکان "ئەوەی لەسەر زەوی کەوتبوو، گولە لە سەری درابوو و یەکێکی دیکەش شۆفێر بوو و لەنێو ئۆتۆمبێلەکەدا کوژرابوو". هەروەها ئاماژە بۆ ئەوەكراوە كە تەرمی دوو هاوڵاتییەكە لەناو ئۆتۆمبێلێكی جۆری پیك-ئەپ بوە و تابلۆی ئۆتۆمبێلەكەش تابلۆی دهۆك بوە.

دلێر عەبدوڵڵا تا ناوەڕاستی ساڵی داهاتوو، نەوتی هەرێمی كوردستان بەڕاگیراوی دەمێنێتەوەو حكومەتی عێراقی مۆڵەت نادات بەهەناردەكردنی نەوتی هەرێم بۆ دەرەوە، ئەندامێكی لیژنەی نەوت و غازی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق رایگەیاند كەحكومەتی عێراقی لەسەر چەند بڕگەو بابەتێك كەزۆرینەی پەیوەندی بەمافی كۆمپانیا بەرهەمهێنەكانی نەوتەوە هەیە كێشەی لەسەر هەناردەكردنی نەوتی هەرێم هەیە، ئەندامێكی پێشووی پەرلەمانی كوردستانیش رایگەیاند كەپێشبینی دەكات تاكاتێكی دوورتر راگرتنی هەناردەكردنی نەوتی هەرێم بەردەوامبێت. ئەگەرچی بڕیاربوو پاش سەردانەكەی وەزیری نەوتی عێراق بۆ هەرێمی كوردستان، كێشەكانی بەردەم هەناردەكردنی نەوتی هەرێم كۆتایی پێبهێنرێت و بریاری راگرتنی هەناردەكردنی نەوت هەڵبوەشێتەوە، بەڵام پاش تێپەڕبوونی مانگێگ بەسەر سەردانەكەو گفتوگۆكان لەوبارەیەوە، هێشتا هیچ هەوڵێك دیار نییەو كێشەكان بەهەڵپەسێراوی ماوەتەوە. رۆژی ٢٥ی مانگی ئازاری ئەمساڵ، بەبڕیارێكی دادگای فیدڕاڵی عێراقی، هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان راگیراو بەو هۆیەشەوە حكومەتی هەرێمی كوردستان شكستی خۆی لەدابینكردنی موچەی فەرمانبەرانی هەرێم راگەیاند. لەو ماوەیەشداو بەهۆی یاسای بودجەی عێراقەوە دابینكردنی موچە لەلایەن بەغداوە كێشەی تێكەوت و بەپێی بڕیارێكی حكومەتی عێراقی و مانگانە بەبڕی ٧٠٠ ملیار دینار موچەی فەرمانبەران دابین دەكرێت. هاوڵاتی ئەوەی زانیوە كەگفتوگۆكان لەبارەی نەوتی هەرێمەوە ئەنجامێكی ئەوتۆی نەبووەو یەكلاییكردنەوەی ئەو پرسە رادەستی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق كراوە تا لەهەمواری یاسای بودجەو گفتوگۆكانی پرۆژە یاسای بودجەی ساڵی نوێ رێكەوتنی لەسەر بكرێت، لەوبارەیەوە سەباح سوبحی ئەندامی لیژنەی نەوت و غاز لەئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بەهاوڵاتی وت «لەوانەیە یەكلاییكردنەوەی كێشەی هەناردەكردنی نەوتی هەرێم بكەوێتە سەرەتای ساڵی نوێی یاسادانان، واتە ناوەڕاستی ساڵی داهاتوو، نیازمان هەیە هەندێ هەموار بكەینەوە لەیاساكان بەتایبەت ئەو بڕگانەی كە پەیوەستە بەتێچووی دەرهێنانی نەوتی هەرێم، لەئێستاشدا گفتوگۆكان لەبارەی هەناردەكردنی نەوتی هەرێم راوەستاوە، ئەوەش پاش پێداچوونەوە بەگرێبەستەكانی بواری بەرهەمهێنانی نەوتی هەرێم و كۆمپانیاكان. سەرجەمی ئەو گرێبەستانە چاوی پێدا دەخشێنرێتەوە لەلایەن وەزارەتی نەوتەوە، تاوەكو نزیك بێتەوە لەو مەرجانەی كە لەگرێبەستەكانی حكومەتی عێراقیدا هەیە.» ئەوەی هەرێمی كوردستان لێی دەترسێت، گۆڕانكارییە لەبڕگەو ماددەی ئەو گرێبەستانەی بۆ دەرهێنانی نەوت كراوە، كەحكومەتی عێراقی دەیەوێت لەڕێی ئەنجومەنی نوێنەرانەوە یەكلایی بكاتەوە، لەوبارەیەوە نەهرۆ رواندزی ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بەهاوڵاتی وت «بەشێكی بڕگەو ماددەی گرێبەستەكانی حكومەتی هەرێم و كۆمپانیاكانی بواری بەرهەمهێنانی نەوت لەهەرێم، وەكخۆی دەمێنێتەوەو بۆ ئەوەی هەرێمی كوردستان تووشی سزاو غرامەی دارایی نەبێتەوە لەلایەن كۆمپانیاكانەوە، چونكە بەپێی گرێبەستەكان هەرێم پابەند بەپێبژاردنی دارایی بۆ هەر گۆڕانكارییەك كە لەگرێبەستەكاندا دەكرێت.» سوربوونی هەرێمی كوردستان لەسەر مانەوەی بڕگەو ماددەكانی تایبەت بەدەرهێنانی نەوت لەگرێبەستەكاندا، گرفتی سەرەكی و یەكەمی مانەوەی كێشەكانی بەردەم دووبارە هەناردەكردنەوەی نەوتی هەرێمە، كە رەنگە یەكلاییكردنەوەی بۆ كاتێكی دوورتر دوابخات، لەوبارەیەوە عەلی حەمەساڵح ئەندامی پێشووی پەرلەمانی كوردستان بەهاوڵاتی وت «هیچ دیار نییە كەی ئەو كێشەیە یەكلایی دەبێتەوە، چونكە بابەتی سەرەكی كێشەكان مافی كۆمپانیاكانی بەرهەمهێنانی نەوتە كەبڕەكەی زۆر زیاترە لەوەی كەعێراق دەیدات بە كۆمپانیاكانی دەرهێنانی نەوت، بۆیە پێناچێت وا بەزوویی ئەو كێشەیە یەكلایی بێتەوە.» بەهۆی بڕیاری راگرتنی هەناردەكردنی نەوتی هەرێم، حكومەتی عێراقی زیانێكی زۆری بەركەوتووە كە نزیكدەبێتەوە لە نۆ ملیار دۆلاری ئەمریكی، بۆیە حكومەتی عێراقی ناچارە بۆ بەردەوام نەبوونی زیانەكانی كێشەكان چارەسەربكات، لەوبارەیەوە سەباح سوبحی بەهاوڵاتی وت «زیانی راگیرانی هەناردەكردنی نەوتی هەرێم مەزەندە دەكرێت بە هەشت ملیارو ٥٠٠ ملیۆن دۆلار، كە  لەئەنجامی نەناردنی ئەو 450 هەزار بەرمیلە نەوتە بۆ دەرەوە بەر حكمەتی عێراقی كەوتووە، بۆیە لەئێستادا هەموو بارودۆخەكە گونجاوە بۆ هەناردەكردنی نەوتی هەرێم، بەڵام تەنها لایەنی هونەری ماوە كە رێكەوتنی كۆتایی لەسەربكرێت، ئەویش رەنگە بۆ ئەوكاتە دوابكەوێت كە باسمان كرد.» بەپێی زانیارییەكانی هاوڵاتی، كۆمپانیاكانی بواری بەرهەمێنانی نەوتی هەرێم، نووسراویان ئاراستەی حكومەتی عێراقی كردووەو روونكردنەوەیان لەبارەی تێچوونی دەرهێنانی نەوتی هەرێم پێشكەش بەوەزیری دارایی كردووە، لەوبارەیەوە ئەندامەكەی لیژنەی نەوت و غاز بەهاوڵاتی وت «لەكاتی سەردانی وەزیری نەوتی عێراقدا كۆمپانیا بەرهەمهێنەكان پسوڵەی خۆیان پێشكەش كرد دەربارەی خەرجییەكانی دەرهێنانی نەوت، چونكە تێچووی دەرهێنانی نەوتی هەرێم زۆر زیاترە وەك ئەوە نییە كە بیرە نەوتێك هەبێت وەك ئەوەی عێراق هەیەتی حازربێت و نەوتی لێدەربهێنێت، بەڵام لەهەرێم بابەتی چاودێری و دەرهێنان (ترقیب و استخراج) هەیە كەكێشەو گرفتی زۆرە، لەوانەیە نەوت هەبێت یان نەبێت، یان هەبێت و مەخزونی كەم بێت، بۆیە ئەوانە هەمووی رسكەو كۆمپانیاكان خۆیان گرتوویانەتە ئەستۆ. بۆیە تێچووی بەرهەمهێنانی نەوت لێرە زۆرترە.» پێش بڕیاری راگرتنی هەناردەكردنی نەوتی هەرێم، رۆژانە بڕی 450 هەزار بەرمیل نەوت هەناردەی دەرەوە دەكرا، بەڵام بەهۆی ناڕوونی لەشێوازی دەرهێنان و فرۆشتنیدا، گرفتی كەمی داهات رووبەڕووی هەرێمی كوردستان دەبووەوەو حكومەتی هەرێمی كوردستان توانای دابینكردنی موچەی تەواوەتی فەرمانبەران و خەرجی پرۆژە خزمەتگوزارییەكانی نەبوو، هەربۆیە لایەنەكانی دەرەوەی دەسەڵات و بەشێكی زۆری خەڵكی ناڕازیی خواستی ئەوەی هەبوو هەناردەكردنی نەوتی هەرێم رابگیرێت، تا ئەوەی دادگای فیدڕاڵی عێراقی ئەو دەسەڵاتەی لەهەرێم سەندەوەو بەدڵی بەشێكی زۆری هاووڵاتیانی هەرێم بڕیاری راگرتنی هەناردەكردنی نەوتی هەرێمیدا، بەڵام پاش ئەو بڕیارە گرفتەكان زیاتر بوون و كێشەی مووچەی فەرمانبەران گەورەتربوو.

سەركۆ جەمال چارەنووسی سێ مووچەی ئەمساڵی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان كەوتە ساڵی داهاتوو، پەرلەمانتارێكی یەكگرتوو دەڵێت لەئەستۆی هەردوو حكومەتی عێراق و هەرێمە، ئەندامێكی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراقیش پێی وایە ئەگەر لەهەمواری بودجەی 2024 مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم بخرێتەسەر خەرجی حاكیمە كێشەكە چارەسەر دەبێت، پەرلەمانتارێكی پارتیش دەڵێت ئەوەی عێراق دەیكات تاسەر بۆی ناچێتەسەر چونكە هەرێم دەستوری لەپشتە. بەپێی زانیاریەكانی هاوڵاتی، حكومەتی عێراق لەگفتوگۆكانی لەگەڵ وەفدی هەرێم پێی وتوون دوای پاكتاوی دارایی ساڵی 2023 لەنێوان هەرێم و بەغدا تەنها پارەی 60٪ی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان دەنێرێت، ئەمەش پێش هەمواری یاسای بودجەی عێراق كەبڕیارە لەكۆتایی مانگی یەكی ئەمساڵ لەلایەن پەرلەمانی عێراقەوە ئەنجامبدرێت و بۆ ئەو مەبەستەش لیژنەیەك پێكهێندراوە. بەناردنی دوایین قەرزی حكومەتی عێراق كە 700 ملیارە فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان مووچەی مانگی نۆ وەردەگرن و مووچەی سێ مانگەكەی دیكەیان دەكەوێتەوە سەر ئەو قەرزانەی دیكەی حكومەتی هەرێمی كوردستان داوای كردوون، لەكاتێكدا بەشێك لەپەرلەمانتارە شیعەكان دژی ئەوەن هیچ پارەیەكی دیكە بەقەرز بۆ هەرێمی كوردستان بنێردرێت. هەمواری یاسای بودجەی 2024ی عێراق رەنگە درەنگ بكەوێت، چونكە هێشتا سەرۆكی پەرلەمانی عێراق دیارینەكراوەو بەهۆی پشووی پەرلەمانی عێراقیشەوە هەمواری یاسای بودجە دەكەوێتە كۆتایی مانگی یەكی 2024. پەرلەمانتارێكی یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان پێی وایە چارەنووسی سێ مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم لەئەستۆی هەردوو حكومەتی عێراق و هەرێمە موسەنا ئەمین ئەندامی پەرلەمانی عێراق لەفراكسیۆنی یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت: ئەو سێ مانگەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان كە نەدراوە لەئەستۆی هەردوو حكومەتی هەرێم و عێراقە و پێویستە چارەسەرێكی بۆ بدۆزنەوە و پێویستە لەهەمواری بودجەی ساڵی 2024 بڕێك پارەی بۆ دابین بكرێت. وتیشی: هەوڵدەدەین وەكو پەرلەمانتاران لەبەرئەوەی عێراق نەیهێشتووە هەرێم نەوت بفرۆشێت كەواتە دەبێت لەگەڵ حكومەتی هەرێم رێكبكەون قەرەبووی ئەو مووچە فەوتاوانە بكەنەوە، سەبارەت بەمووچەش كە سەرۆكوەزیرانی عێراقمان بینی بەڵێنیدا كەپێشنیارێكی باشی ئامادەكردووە بۆ هەمواری بودجە تایبەت بەمووچەی فەرمانبەرانی هەرێم، كەهەر لەبودجەی حاكیمە مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم بدرێت و پرسی مووچەی فەرمانبەران لەكێشە سیاسییەكان دووربخرێتەوە. «هەندێك ئەندامی پەرلەمانی عێراق كەبەشێكیان لەلیژنەی دارایین تەبا نین لەگەڵ مافەكانی ئێمەو شەڕی خۆیان لەگەڵ حكومەتی هەرێم لەسەر بنەمای ئازاردانی خەڵكی هەرێم دەكەن، كەئەوەش ئەخلاقی و سیاسی رەوا نییەو هیوادارین ئەو دەنگە ئەمساڵ كزتربێت و شكست بهێنێت لەوەی دەقێكی وابنووسرێت لەبودجە كەبتوانرێت مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم دابین بكات». سەبارەت بەو زانیاریەی باس لەوەدەكات كە لەكاتی گفتوگۆی نێوان هەرێم و بەغدا، وەفدی عێراق بەهەرێمیان وتووە 60٪ی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم دەدەن بەقەرز پێش هەمواری یاسای بودجە، موسەنا ئەمین وتی:»ئەگەر هەر قەرزێكی دیكە لەلایەن عێراقەوە بۆ هەرێم بنێردرێت پێموانییە لە 700 ملیار كەمتر بێت و ئەو قسەیەش مەبەست لێی پشكی هەرێمە لە دوازدە پۆینت شەشەكە». پەرلەمانتارێكی پارتی دیموكراتی كوردستان لەپەرلەمانی عێراق دوو میكانیزم بۆ چارەسەری كێشەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان باس دەكات شوان محەمەد، پەرلەمانتاری پارتی لەپەرلەمانی عێراق لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:»ئەولەویەتی حكومەتی هەرێم چارەسەركردنی دۆخەكەیەو لەهەوڵی زۆر چڕدایە، بەكۆمەڵێك میكانیزم كەیەكەمیان داواكردنی قەرزی دیكەیە تا یاسەكە هەمواردەكرێتەوە، میكانیزمی دووەمیش پەلەكردن لەهەموارەكەدا ئەگەر ئیرادەیان هەبێت كێشەكە نەهێڵن زۆری پێناچێت هەمواری یاساكە، ئێمە دەستورمان لەپشتەو ئەوەی عێراق دەیكات نادەستورییە تاسەر ئەمەی بۆ ناچێتە سەر، تا كەی دەیەوێت میللەتێك لەبرسا بكوژێت ئەمە نە لۆژیك و سیاسەت و دەستور و بنەمای هاووڵاتیبوون و ئەو قوربانیەی كورد داویەتی بوار بەعێراق نادات ئەمەی بۆ بچێتە سەر». ئەو پەرلەمانتارەی پارتی لەپەرلەمانی عێراق وتیشی:» بۆیە هیچ چارەسەرێك نییە جگە لەوەی چارەسەری دۆخەكە بكرێت، ئەگەر بشیەوێت چارەسەری نەكات ئەوە كورد كارتی فشاری هەیەو تەسلیمی واقیعەكە نابێت و مووچەخۆرانی خۆمان نادەینە دەست قەزاو قەدەر، چارەسەرەكە لەئەولەویەتی حكومەتی هەرێم لەسەر بنەمای دەستور و هاوبەشی و رێككەوتنەكانەو لەسەر ئەو بنەمایەش ئەو حكومەتەی ئێستای عێراق پێكهێندراوە». «ئەو گروپەی لەپەرلەمانی عێراق بەتایبەت لیژنەی دارایی یاری بەعەقڵی هەندێك پەرلەمانی ئێمەش دەكەن و راست ناكەن، دەڵێن لەگەڵ ئەوەین هەموو مانگێك عێراق مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم بدات لەولاش سكاڵا دەكەن بۆ رێگری لەقەرزكردنی 700 ملیار، لەكاتێكدا ئێمە سەروو ملیارێكمان لەلایانە، حكومەتی عێراقیش دەزانێت ئەوەی بەرامبەر فەرمانبەرانی هەرێم دەكرێت ستەمەو پێموانییە حەق بەخۆیان نەدەن مووچەخۆران و فەرمانبەرانی ئێمە ماندوو بكەن، هەمواری یاسای بودجەش لەسەرەتای مانگی یەكی ساڵی داهاتوو پێموایە هەموو كێشەكان چارەسەر دەكات». شوان محەمەد وای وت. پەرلەمانتارێكی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان كەئەندامی لیژنەی داراییە باس لەپێشنیارێك دەكات كەئەگەر پەسەندبكرێت چارەسەری كێشەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم دەكات لەلایەكی دیكەوە دكتۆرە نەرمین مەعروف ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:» لیژنەیەك راسپێردراوە لەلایەن محەمەد شیاع سودانی سەرۆكوەزیرانی عێراقەوە بەهەماهەنگی لەگەڵ لیژنەی دارایی پەرلەمان بۆ چارەسەركردنی پرسی مووچەی هەرێم لەكاتی هەمواركردنەوەی یاسای بودجەو یەكێك لەپێشنیارەكان ئەوەیە مووچە لەخەرجی حاكیمە هەژماربكرێت، ئەگەر ئەو پێشنیارەش پەسەندبكرێت چارەسەری ئەو كێشەیە دەكات». شارەزایەكی ئابوری و بانك پێی وایە ئەگەر ئەو بڕگەیەی باس لەخەرجی راستەقینە دەكات و مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی لەسەرە ئەوا ساڵێكی دارایی قورستر لەساڵی رابردوو چاوەڕێی هەرێم دەكات گوڵاڵە سدیق، شارەزای ئابوری و بانك، لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:»بێگومان ئەمە دوایین گوژمەی قەرزی ئەمساڵە، ئەوەی دیكە دەكەوێتەوە سەر ئەو رێككەوتنانەی لەنێوان هەرێم و ناوەند دەكرێن چونكە ئەوەی هەیە كێشەی سیاسییە سەری كێشاوە بۆ كێشەی دارایی، ئەگەر حكومەتی عێراقی پێداگربێت كەپاكتاوی حسابی 2023 بكات بەپێی بودجە كەخەرجی راستەقینە كراوەتە پێوەر ئەوا حكومەتی هەرێم زۆر قەرزاری حكومەتی عێراق دەبێت، ئەوكات دەبێت لەبودجەی 2024 قەرز بداتەوە بەحكومەتی ناوەند». وتیشی:»ئەگەر لەبودجەی 2024 ئەو بڕگەیە هەموار نەكرێتەوە كەباس لەخەرجی راستەقینە دەكات، ئەوا دڵنیام كەقەیرانی 2024 زۆر زیاتر دەبێت لەقەیرانی 2023 ئەم قەیرانەش كاریگەری نەرێنی كردووەتە سەر بازاڕەكان و بژێوی خەڵك خراپەو پارەی باج و رسومان ئەركی سەرشانی هاووڵاتیانی هەرێمی قورس كردووە». «ئەگەر بەم ئاڕاستەیە بڕوات و هەمواری بودجەی 2024 نەكرێت ئەوا بەدڵنیایی 2024 دۆخەكە زۆر قورستر دەبێت بۆ هاووڵاتیانی هەرێم، ئەگەر لەمساڵدا نۆ مووچە دابەشكرابێت ئەوا لەساڵی داهاتوو ئەوپەڕی حكومەتی هەرێم بتوانێت شەش مووچە بدات». گوڵاڵە سدیق وای وت. پێشەوا هەورامانی وتەبێژی حكومەتی هەرێمی كوردستان رۆژی 20-11-2023  رایگەیاند: 700 ملیار دینارەكە تاكۆتایی ئەم هەفتەیە یاخود ناوەڕاستی هەفتەی داهاتوو دەگاتە هەرێمی كوردستان، لەسەرەتای ساڵی داهاتوو وەفد نانێرین بۆ داواكردنی مووچە بەڵكو هەوڵی چارەسەركردنی ریشەیی كێشەی مووچە دەدەین لەگەڵ بەغدا. وتەكانی پێشەوا هەورامانی لەكاتێكدایە رۆژی  12-12-2023 بەغدا گوژمەی سێیەمی 700 ملیارەكەی بۆ هەرێمی كوردستان نارد واتە دوای زیاتر لە 20 رۆژ لەو قسەیە. بەپێی رێككەوتنەكەی بەغداو هەولێر كە لە 15ی ئەیلولی 2023 ئەنجامدرا، حكومەتی عێراق بۆ ماوەی سێ مانگ 700 ملیار دینار بۆ هەرێم دەنێرێت، حكومەتی هەرێم گوژمەكانی پێشووی بۆ مووچەی مانگەكانی حەوت و هەشت خەرج كردووەو گوژمەی سێیەمیش بۆ مووچەی مانگی نۆ. لەماوەی چەند مانگی رابردووداو بەدیاریكراوی لەمانگی چواری ئەمساڵەوە 16 جار وەفدی هەرێمی كوردستان سەردانی بەغدایان كردووە بۆ چارەسەركردنی كێشە داراییەكانی نێوان بەغداو هەرێم، پێش سەردانی ئەو وەفدە باڵایەش چەند جارێك وەفدی دیوانی چاودێری دارایی عێراق و وەزارەتی دارایی عێراق سەردانی هەرێمی كوردستانیان كردووەو وردبینییان بۆ لیستی موچەو فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان كردووە. لەساڵی 2014ەوە حكومەتی هەرێمی كوردستان ئابوری سەربەخۆی راگەیاند، تامانگی ئاداری 2023 بەهۆی دۆڕاندنی دۆسیەیەك لەدادگای ناوبژیوانی پاریس هەرێمی كوردستان ناچاربوو فرۆشتنی نەوتەكەی بەشێوەی سەربەخۆ رابگرێت و تائێستاش هەرچەندە هەرێم و بەغدا گفتوگۆیان بۆ دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوت بەردەوامە، بەڵام هەناردەكردنی نەوتی هەرێم دەستیپێنەكردووەتەوە. حكومەتی هەرێمی كوردستان مانگانە پێویستی بە (944 ملیار) دینارە بۆ خەرجی موچەی (ملیۆنێك‌و 255 هەزار) موچەخۆرو حكومەتی عێراقیش لەدوای راگرتنی هەناردەی نەوت لەئاداری 2023دا 700 ملیار دیناری بەقەرز بۆ ناردووەو ئەوەی ماوەتەوە لەداهاتی ناوخۆو هاوكاری هاوپەیمانان دابین كراوە.

شەنای فاتیح لەسەر رووداوەكەی قەزای سۆران هێشتا لێكۆڵینەوەكانی وەزارەتی ناوخۆ بەردەوامن، وتەبێژی بەرگری شارستانی سۆرانیش دەڵێت تیمەكانیان لەماوەی سێ خولەك و 40 چركەدا گەیشتوونەتە شوێنەكە، ئەندازیارێكی میكانیكیش دەڵێت بیناكانی كوردستان بەكۆن و نوێوە مەرجی سەلامەتی درۆینەیان تێدایە. شەوی هەشتی كانوونی یەكەمی 2023 بەدیاریكراوی نزیك كاتژمێر هەشت، ئاگر لەباڵەخانەیەكی قەزای سۆران سەر بەپارێزگای هەولێر لەهەرێمی كوردستان كەوتەوە، بەهۆی رووداوەكەوە 14 كەس گیانیان لەدەستدا و 10 كەسی دیكەش برینداربوون. دوای رووداوەكە وەزارەتی ناوخۆی حكومەتی هەرێمی كوردستان لیژنەیەكی لێكۆڵینەوەی پێكهێنا، لەسەر رووداوەكەش پێنج كەس دەستگیركراون كەیەكێكیان خاوەنی باڵەخانەكەیە. باڵەخانەكە لەچوار نهۆم پێكهاتووەو نهۆمی یەكەمیان دوكان و موبیلیات بووەو سێ نهۆمەكەی دیكەیان شوێنی نیشتەجێبوون بووە، باڵەخانەكە ژمارەیەك لەخوێندكارانی باڵاو مامۆستای زانكۆی سۆران، لەگەڵ ژمارەیەكی دیكەی هاووڵاتی رۆژهەڵاتی كوردستان و رۆژئاوا و خەڵكی خانەخوێی سۆران تێدا دەژیان ئەوەی جێگەی سەرنجە بەشێكی زۆریان نەیانتوانیوە خۆیان رزگار بكەن. ماوەی سێ ساڵە حكومەت لیژنەیەكی پێكهێناوە بەمەبەستی سەلامەتی باڵەخانەكان، مەرجی دروستكردنی داناوە و دەبێت تەواویان پێیەوە پابەند بن. رەوەند هاودیانی، وتەبێژی بەرگری شارستانی سۆران لەلێدوانێکدا بەهاوڵاتی وت: «لیژنەکە بەشێوەیەکی مەیدانی سەردانی شوێنی رووداوەکەی کردووەو لەگەڵ هەموو ئەو لایەنە پەیوەندیدارانەی پەیوەندیان بەڕووداوەکەوە هەیە لێکۆڵینەوەی کردووە، هۆکاری رووداوەکەو کەموکورییەکانی باڵەخانەکە دەستنیشان دەکرێن و کەموکوڕی لەهەر لایەنێکی پەیوەندیدار بەڕووداوەکە هەبێت لیژنەکە دەستنیشانی دەکات و دەیخاتە بەردەم وەزیری ناوخۆ، پاشان بۆ رایگشتی ئاشکرادەکرێت. وتەبێژی بەرگری شارستانی سۆران وتیشی: «لەئێستادا لێکۆڵێنەوە بەردەوامەو ناتوانم زانیاری لەسەر بابەتەکە بدەم تاڕێرەوی لێکۆڵینەوە سەلامەت بێت، بەپێی سەرجەم تۆمارە ڤیدیۆییەکان و کامێراکانی چاودێری ئەو ناوچەیەو بەپێی ئەو پەیوەندییە تەلەفۆنییەی کە بۆ ژووری کۆنترۆڵی بەرگری شارستانی سۆران کراوە کاتژمێر هەشت و 12 خولەک پەیوەندیمان پێوەکراوە کەنزیکەی 10 خولەکێک پاش رووداوەکە بووە لەماوەی سێ خولەک و 40 چرکە تیمەکانمان گەیشتوونەتە شوێنی رووداوەکە». «ئاگرەکە لەنهۆمی یەکەمی بیناکەدا بووە، بەڵام ئاگرەكە لەدیوی دواوە بووە زۆربەی میدیاکان ڤیدیۆی دیوی پێشەوەیان تۆماركردووە کارمەندانی ئێمە گەیشتنە شوێنی رووداوەکەو کاری خۆیان کردووەو ئاگرەکەیان کۆنترۆڵکردووە، بەهۆی ئەوەی کارگەی قەنەفە بووەو قوماش و ئەو بابەتانەی لێبووە دوکەڵێکی ژەهراوی بڵاوبووەتەوە، پەیژەش هەبووە لەبیناکەدا بەڵام نازانین بەپێی ستاندارد بووە یان نا، ئەوەش لیژنەکە دیاریدەکات» رەوەند هاودیانی وای وت. هەر لەبارەی رووداوەكە، شەمال سورچی وتەبێژی پۆلیسی سۆران، جگە لەپشتڕاستكردنەوەی دەستگیركردنی پێنج كەس، بەهاوڵاتی وت:» تاوەكو ئەو لیژنەیەی بۆ لێكۆڵینەوە پێكهێندراوەو لایەنی خەتابار دەستنیشان دەكات هیچ لێدوانێكی نوێ لەوبارەیەوە نادەین». ئەندازیارێكی میكانیك دەڵێت بیناكانی كوردستان بەكۆن و نوێوە مەرجی سەلامەتی درۆینەیان تێدایە کامەران محەمەد، ئەندازیاری میکانیکی لەلێدوانێکدا بەهاوڵاتی وت:» بیناکانی کوردستان بەکۆن و نوێوە مەرجی سەلامەتی درۆینەیان تێدایە، تەنها بۆ رازیکردنی رێنماییەکانی فەرمانگە پەیوەندیدارەکانی وەک شارەوانی و بەرگری شارستانییە، دانانی خراپترین و هەرزانترین جۆری ئامێرو ئامرازەکانی بواری سەلامەتی یەكێكی دیكەیە لەهۆكارەكانی دووبارەبوونەوەی ئەو رووداوانە». ئەو ئەندازیارە وتیشی: «بەشێوەیەکی گشتی بیناکانی جاران مەرجی سەلامەتیان باشتربوو بەراورد بەنەبوونی پێداویستی پێشکەوتوو لەو کاتەدا، هەروەها لەهەموو شوێنێک ستوون  دادەنرا چوار سەتڵی پێوە بوو پڕ بوون لەلم و ئاوو لەشوێنێکی بەرچاو دادەنرا، هیچ بینایەک لەسێ نهۆم بەرزتر نەبوو و بینا لەناوەندی زەویەکدا دروستدەکرا چواردەوری حەوشە بوو بواری تەواو هەبوو، وایەرو گڵۆپ و پلاک و سوویچ جۆری کوالیتی بەهیچ شێوەیەک لەخۆیەوە نەدەسوتا». « بیناکانی ئێستا ناتوانین بڵێین سیستمی سەلامەتی تێدانییە، کە لەدوورەوە سەیری دەکەیت  فایەر ئەلەرم هەڵواسراوە بەڵام یەک هەفتە كاردەکات، نرخەکەی هەرزانە، بیناکان قادرمەی رزگاربوونیان تێدایە بەڵام لەشوێنیکدا دادەنرێت کەس نایبینێت چونکە مەودای دەوێت و وا بچووک دروستدەکرێن تەنها پشیلە دەتوانێت پێیدا بڕوات، جگە لەوە دەرگایەکی بۆ دادەنرێت کەس نازانێت کلیلەکەی  لەکوێیە». کامەران محەمەد وای وت. سەبارەت بەوەی کەمەرجەکانی سەلامەتی بینایەک چین؟ ئەو ئەندازیارە باسی لەوەکرد «نابێت بینای نیشتەجێبوون ژێرەکەی نانەواخانە یاچێشتخانە یاکارگە بێت وەک ئەوەی لەسۆران روویدا ژێرەکەی کارگەی قەنەفە بوو، سیستمی غاز نابێت لەناو بینابێت، قادرمەی رزگاربوونی راستی هەبێت بۆ مرۆڤ نەک بۆ چاوبەست و بەگەورەیی لەسەری نووسرابێت و دەرگاکەشی دانەخرابێت بەبیانووی رێگرتن لەدزی». ئەو ئەندازیارەی میكانیك دەشڵێت: «هەڵواسینی تابلۆ لەهەموو نهۆمێك بۆ پیشاندانی ژمارە تەلەفۆنی ئاگرکوژاندنەوە، ئەمبوڵانس و پۆلیس، دانانی سیستمی فایەر ئەلەرمی ناوەندی پێویستە، هەروەها دانانی کامێرای چاودێری لەڕاڕەوەکان و حەوشەو سەربان، دانانی ئاگرکوژێنەوەی دەستی دوو کیلۆیی لەڕاڕەوەکان، لەبینا گەورەکان دەبێت سیستمی هوس واتە سۆندەی ئاو لەهەر نهۆمێك، لایتی رووناككەرەوە لەڕاڕەوەکان هەبێت، چونكە لەکاتی کارەساتدا کارەبا نامێنێت و بەتاریکی رێگا نادۆزیتەوە».  

هاوڵاتی لە کۆبونەوەى گشتیی نەتەوەیەکگرتوەکاندا بە زۆرینە دەنگ بڕیارى ئاگربەستى مرۆیی لە غەزە پەسەندکرا. کۆمەڵەی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە ١٩٣ وڵات پێکھاتووە و ١٥٣ وڵاتیان دەنگیاندا بە راگرتنی شەڕ لە غەززە، بڕیارنامەکە فشارەکان لەسەر ئیسرائیل و واشنتۆن زیاد دەکات، بەڵام نابێتە بڕیاری یەکلاکەرەوە و دەنێردرێت بۆ ئەنجومەنی ئاسایش بۆ ئەوەی بڕیاری رەسمی لەبارە بدات.  ئاژانسی هەواڵی فرانس پرێس بڵاویكردەوە؛ لە کۆبونەوەکەى نەتەوەیەکگرتووەکانی تایبەت لە ئاگربەستی مرۆیی لە غەززە 153 وڵات بە بەڵێ دەنگیاندا، 10 وڵات بە نەخێر كە ئەمەریكا و ئیسرائیل دو دیارترین وڵات بون و 23 وڵاتیش دەنگیان نەدا. لە بڕیارەکەى درەنگانى شەوى رابردوى نەتەوەیەکگرتووەکاندا داواى ئاگربەست و پابەندبونى هەمو لایەنەکان دەکات بە یاسا نێودەوڵەتییەکان و دەستڕاگەیشتن بە بارمتەکان و ئازادکردنیان بەبێ مەرج. لەم پەیوەندەدا عیزەت رشق، بەرپرسی باڵای بزووتنەوەی حەماس ڕایگەیاند، حەماس پێشوازی لە بڕیارنامەکەی نەتەوە یەکگرتووەکان دەکات بۆ ئاگربەستی مرۆیی لە غەززە. داواش لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەکات فشاری زیاتر بخەنە سەر ئیسرائیل بۆ پابەندبوون بەو بڕیارنامەیە. نەتەوەیەكگرتوەكان دۆخی ئێستای غەززە بە "دۆزەخی سەر زەوی" ناودەبات و داواش دەكات چی زوە ئاگربەستی مرۆیی بچێتە بواری جێبەجێكردنەوە.  

هاوڵاتی ناوەندی ڕاگەیاندنی هێزەکانی سوریای دیموکرات ئەمڕۆ سێشەممە ڕایگەیاند  سەکۆی هەڵدانی ئەو مووشەکانەیان دۆزیوەتەوە کە بۆردومانی بنکەیەکی هاوپەیمانانی کردبوو. هەسەدە دەڵێت کە سەکۆی هەڵدانی گولـلە هاوەنەکانیان لە گوندەواری شارۆچکەی شەدادی باشووری حەسەکە لە رۆژئاوای كوردستان دۆزیوەتەوە. لە راگەیەندراوەکەدا ناوەندی ڕاگەیاندنی هەسەدە ئاماژەی بەوەکردووە، لە ئۆپەراسیۆنێکی هێزەکانیاندا توانیویانە سەکۆی هەڵدانی گولـلە هاوەنەکان لە نزیک گوندی عەدلە لە باشووری شارۆچکەی شەدادی بدۆزنەوە دوای ئەوەی دوێنێ ، پێنج گولـلە هاوەن لە شارۆچکەی شەدادی لە باشووری گوندەواری حەسەکە و دەوروبەری بنکەیەکی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی کەوتە خوارەوە.

هاوڵاتی بەپێی بڕیارەكانی كۆبوونەوەی ئەمرۆی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق، بڕیاردراوە بڕی زیاتر لە 69 ملیار دینار لەبودجەی كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق بۆ هەڵبژاردنەكانی شوباتی داهاتووی هەرێمی كوردستان خەرج بكات. بەپێی بڕیارەكە بڕی 43 ملیار و 769 ملیۆن دینار لەچوارچێوەی بودجەی عێراق بۆ كۆمسیۆن خەرج كراوە كە لەبنەڕەتدا بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان بووەو دەخرێتە خزمەتی هەڵبژاردنەكانی هەرێمی كوردستانەوە، هەروەها 25 ملیار و 460 ملیۆن دیناریش وەك پارەی یەدەگ بۆ خەرجیی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان، ئەو پارەیەش لەپشكی 2023 ی هەرێمی كوردستان لەبودجەی گشتی عێراق دەبڕدرێت.

هاوڵاتی دوای سێ ساڵ لە گفتوگۆ و راگۆڕینەوە لەگەڵ سەرجەم چین و توێژەكان، ئەنجومەنی یاسادانانی رۆژئاوای كوردستان پڕۆژەی دەستووری پەسەندكرد. ئەنجومەنی یاسادانانی رۆژئاوای كوردستان لە رەققە بۆ گفتوگۆكردن لەسەر رەشنوسی دەستوور كۆبووەوە، دوای گفتوگۆكردنیش لەسەر سەرجەم برگە و ماددەكانی، بەكۆی دەنگی ئەندامانی ئەنجومەنی یاسادانان پڕۆژەی دەستوورەكە پەسەندكرا. بەگوێرەی دەستورەكە ھەرێمێك بەناوی "ھەرێمی باكور و رۆژھەڵاتی سوریا" پێكدەھێندرێت، ئەو ھەرێمەش ئەنجومەنی نوێنەران و حكومەت و دەسەڵاتی دادوەری دەبێت. رۆژی هەشتی ئەم مانگەش لیژنەی نوسینەوەی دەستوور كە لە ١٥٨ ئەندام پێكھاتبوو، پێشنیازی چین و توێژەكانی لە چوارچێوەی رەشنوسی دەستووردا پەسەندكرد و رەوانەی ئەنجومەنی یاسادانانی كرد بۆ پەسەندكردنی كۆتایی.

هاوڵاتی  دوانیوەڕۆی ئەمڕۆ سوپای تورکیا دەوروبەری گوندی بڵاڤە و گوهەرزێی لە سنوری ئامێدی بە خەستی بوردومانکرد. ئەمڕۆ سێشەممە 12ی کانونی یەکەمی 2023 لە دەوروبەری کاتژمێر 1:00ی دوانیوەرۆ فرۆکەکانی تورکیا بەدووری چەند سەد مەترێک گوندی بڵاڤەیان لە سنوری قەزای ئامێدی بوردومانکرد. بەپێی ئەو زانیاریانەی دەست هاوڵاتی کەوتووە، بۆردومانەکە زۆر نزیکی گوندەکە بووە و یەکەمجارە نزیک خانووەکانی گوندەکە بوردومان دەکرێت. تا ئێستا زیانەکان دیارنین چونکە لەترسی دووبارە بۆردومانکردن هیچ کەسێک ناتوانێت بچێتە ئەو شوێنەی بۆردومانکراوە. هەر بەیانی ئەمڕۆ سوپای تورکیا سنوری گوندی گوهەرزێیان لە ئامێدی بۆردومان کرد. هاوکات بەپێی گرتە ڤیدیۆیەك كە لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بڵاوبووەتەوە، ئۆتۆمبێلی سەربازی سوپای توركیا چووەتە ناو گوندی هێشمە لە ناوچەی بەرمیزە لە سنوری برادۆست و سەربازەكان دانیشتووانی گوندەكەیان راگرتووە و لێپرسینەوەیان لەگەڵ دەكەن.

هاوڵاتی بزوتنەوەی گۆران رایگەیاند، دەرگای خۆپاڵاوتن بۆ خولی سێیەمی هەڵبژاردنی رێكخەری گشتی و ئەندامانی خانەی راپەڕاندنی بزوتنەوەکە دەكرێتەوە. ئەمڕۆ سێشەممە 12ی کانونی یەکەمی 2023 ژوری هەڵبژاردنی بزوتنەوەی گۆڕان رایگەیاند، بە پشت بەستن بە دوایین کۆبونەوەی جڤاتی نیشتمانی کە لە ناوەراستی مانگی رابردوو ئەنجامدرا سەبارەت بە خولی سێیەمی رێکخەری گشتی و ئەندامانی خانەی راپەراندن وەک یەکەم هەنگاو لە دەستپێکی پرۆسەکە "رادەگەیەنین ئەمڕۆ سێشەممە دەرگای خۆپاڵاوتن دەکرێتەوە." تا ئێستا فەرمی هیچ کەسێک خۆی بۆ رێکخەری گشتی نەپاڵاوتووە، بەڵام سەرچاوە نافەرمییەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە هەریەک لە شەماڵ عەبدولوەفا، دانا ئەحمەد مەجید، ئاوات شێخ جەناب، جەلال جەوهەر و مستەفای سەید قادر خۆیان وەک کاندید دەپاڵێون.

هاوڵاتی  ساڵەح نیکبەخت، پارێزەری بنەماڵەی ژینا ئەمینی، بە نوێنەرایەتی بنەماڵەکە خەڵاتی ساخارۆف لە شاری لە ستراسبۆرگی فەرەنسا وەردەگرێت. بڕیارە ئەمڕۆ لە پەرلەمانی یەکیێتی ئەوروپا خەڵاتی ساخارۆف ببەخشرێت بە ژینا ئەمینی و وا بڕیارە ساڵەح نیکبەخت پارێزری بنەماڵەی  ژینا ئەمینی، لە بری دایک و باوکی ژینا، خەڵاتەکە وەربگرێت. دوای ئەوەی رۆژی شەممە 9ی کانوونی یەکەمی 2023، هێزە ئەمنییەکانی ئێران لە فڕۆکەخانەی ئیمام خومەینی تاران، بە موژگان ئیفتخاری دایکی ژینا ئەمینی و ئەمجەد ئەمینی باوکی ژینا  و ئەشکان ئەمینی برای ژینایان راگەیاند بۆیان نییە گەشت بکەن و دەستیان بەسەر پاسپۆرتەکانیاندا گرت، بڕیارە ئەمڕۆ سێشەممە 12ی کانونی یەکەمی 2023 ساڵەح نیکبەخت پارێزری بنەماڵەی ئەمینی، لە بری بنەماڵەکە خەڵاتی ساخارۆف وەربگرێت. ساڵح نیکبەخت لە ئەیلولی ئەمساڵ لەسەر نوێنەرایەتیکردنی بنەماڵەی ژینا ئەمینی وەک پارێزەر لە ئێران دادگایی کرا و سزای ساڵێک زیندانی بەسەردا سەپێنرا، بەڵام هێشتا سزاکەی نەچووەتە بواری جێبەجێکردنەوە. ساڵەح نیکبەخت، پارێزەری ناسراوی کوردی رۆژهەڵات و خەڵکی شاری سەقز، دوای بڵاوبوونەوەی هەواڵی کوژرانی ژینا ئەمینی لە رۆژی 16 ئەیلوولی 2022 و سکاڵای بنەماڵە، بە شێوەی خۆبەخشانە پارێزەری ئەم بنەماڵەیەی لەئەستۆ گرتووە. نیکبەخت لە چەند ساڵی رابردوودا بە شێوەی خۆبەخشانە پارێزەری چالاکانی سیاسی و کۆمەڵایەتی کوردی کردووە و لە بەشێکی بەرچاو لە دۆسییەکانیشدا توانیویەتی سەرکەوتوو بێت. خەڵاتی ساخارۆف بەو کەس و گرووپانە دەدرێت کە ژیانی خۆیان بۆ بەرگریکردن لە ئازادی رادەربڕین تەرخان دەکەن.  ئەم خەڵاتە لە ساڵی 1988ەوە و بۆ رێزگرتن لە ئاندرێ ساخارۆف هاوڵاتییەکی رووسی، کە وەک پاڵەوانی دیمۆکراسی و مافی مرۆڤ لە رووسیا دەناسرێت، بەو کەسایەتی و لایەنانە دەبەخشرێت کە هەموو هەوڵی خۆیان ئەدەن بۆ خزمەت بە ئازادی. ساڵی 1988 بۆ یەکەمجارئەم خەڵاتە بە هاوبەشی بەخشرا بە نیلسۆن ماندێلا و ئانتۆلی مارچنکۆ، نووسەر و چالاکی مافی مرۆڤ کە دژ بە حکوومەتی ستالینی یەکیێتی سۆڤییەت چالاکی ئەکرد.

هاوڵاتی  وەزارەتی دارایی و ئابوری حکومەتی هەرێمی کوردستان رایگەیاند 250 ملیار دینار گەیشتە سەر هەژماری بانکی وەزارەت. وەزارەتی دارایی و ئابوری حکومەتی هەرێم دەڵیت، "کەمێک لەمەوبەر بڕی 250 ملیار دینار لە ڕێگای بانکی ڕافیدەینەوە خرایە سەر هەژماری بانکی وەزارەتی دارایی و ئابوری لە لقی هەولێری بانکی ناوەندی عێراق."  ئەم بڕە بەشێکە لە 700 ملیار دیناری گوژمەی سێیەمی قەرزی بەغدا بۆ حکومەتی هەرێم کە بۆ مووچەی مانگی ئەیلولی فەرمانبەرانی هەرێم خەرج دەکرێت.

هاوڵاتی ھەردو وەزارەتی ئاوەدانکردنەوەو کاروباری کۆمەڵایەتی یاداشتێکی ھاوبەش واژۆ دەکەن و 270 یەکەی نیشتەجێبون بەبێ بەرامبەر دەدەن بە خاوەن پێداویستییە تایبەتەکان. ئەمڕۆ دووشەممە (11ـی کانوونی یەکەمی 2023) دانا عەبدولکەریم، وەزیری ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێکردن لە دیوانی وەزارەت پێشوازی لە کوێستان محەممەد، وەزیری کارو کاروباری کۆمەڵایەتی کرد و یاداشتێکی هاوبەشیان واژۆکرد. لە کۆبونەوەکەدا یاداشتێکی ھاوبەش ئیمزا کراو تیایدا بڕیاردرا لەسەر؛ دیاریکردنی رێژەی لە ٣٪ ی ئەو یەکانەی دروست دەکرێن بۆ خاوەن پێداویستی تایبەت کە دەکاتە نزیکەی 270 یەکەی نیشتەجێبون. یەکەکان زیاتر لە نۆ هەزار یەکەی نیشتەجێبونەو لەچوارچێوەی یاسای نیشتەجێبوندا دروستکراون، کە بەشێکیان تەواوبون و بەشێکیان کارکردن تیایاندا بەردەوامە.

هاوڵاتی وەزارەتی دارایی و ئابوری هەرێمی کوردستان رایگەیاند، ئەمڕۆ دوشەممە وەزیری دارایی هەرێم لە شاری بەغدا گرێبەستی وەرگرتنی 200 ملیار دیناری لە بانکی رەشید واژۆ کرد. وەزارەتی دارایی و ئابوری هەرێمی کوردستان لە راگەیەنراوێکدا بڵاویکردەوە، ئەمڕۆ دوشەممە، ئاوات جەناب نوری وەزیری دارایی و ئابوری لە شاری بەغداد گرێبەستی وەرگرتنی ٢٠٠ ملیار دیناری وەک قەرز لە ڕێگای بانکی ڕەشیدەوە واژۆ کرد. وەزارەتی دارایی لە روونکردنەوەیەکدا ئاماژەی بەوەکردووە، "لەچەند رۆژی رابردووشدا بە هەماهەنگی لەگەڵ نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە بەغدا سەرجەم رێکارەکان و گرێبەستی وەرگرتنی 500 ملیار دیناری لە رێگەی بانکەکانی رافیدەین و بانکی بازرگانی عێراقییەوە واژۆکردووە و چاوەڕوانین لە نزیکترین کاتدا پارەکە بگاتە سەر هەژماری بانکی وەزارەتمان لە لقی هەولێری بانکی ناوەندی عێراق." هاوکات لە ماوەی رابردو پێشەوا هەورامانی وتەبێژی حکومەتی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، لە دوای گەیشتنی ئەو بڕە پارەیەی لەلایەن حکومەتی بەغداوە بە شێوەی قەرز بۆ هەرێمی کوردستان دەنێردرێت، راستەوخۆ دەست بە دابەشکردنی موچە دەکرێت.    

هاوڵاتی سەرۆک وەزیرانی عێراق لەگەڵ وەزیرەکانی ناوخۆ و دارایی هەرێمی کوردستان کۆبونەوە و گفوتگۆیان لە بارەی دۆسیەکانی، ئامادەکاری بۆ هەڵبژاردن و خاڵە سنورییەکان و یەکخستنەوەی سیاسەتی گومرگی کرد. نوسینگەی سەرۆك وەزیرانی عێراق بڵاویكردەوە؛ ئێوارەی ئەمڕۆ دوشەممە، محەمەد شەیاع سودانی، سەرۆك وەزیرانی عێراق لەگەڵ شاندنی حكومەتی هەرێمی كوردستان كە لە ئاوات جەناب نوری، وەزیری دارایی و رێبەر ئەحمەد، وەزیری ناوخۆ پێكهاتبون كۆبوەتەوە. ئەوەشی خستوەتەڕو، لەكۆبونەوەكەدا باسی دۆخی هەرێمی كوردستان بەشێویەكی گشتی كراوە، بەتایبەتیش لەڕوی دارایی و ئابورییەوە، سەرەڕای گفتۆگۆی ئامادەكارییەكان بۆ پرۆسەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان. بە گوێرەی ڕاگەیەندراوەکەی نوسینگەی سەرۆک وەزیرانی عێراق  زیادکردنی هەماهەنگییەکانی نێوان بەغدا و هەرێم بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان دوپاتکرایەوە، بە تایبەتی کێشەی خاڵە سنورییەکان و یەکخستنەوەی سیاسەتە گومرگییەکان، هەروەها یاسای پاراستنی بەرهەم. ئێوارەی رۆژی یەکشەممە (10ـی کانوونی یەکەمی 2023) شاندی حکومەتی هەرێمی کوردستان کە پێکهاتبوون لە رێبەر ئەحمەد، وەزیری ناوخۆ و ئاوات جەناب نووری، وەزیری دارایی و ئابووری و شاندی یاوەریان گەیشتنە شاری بەغداد. وەزارەتی دارایی بڵاویکردەوە، ئامانج لە سەردانەکە گفتوگۆکردنە لەسەر سیاسەتی گومرگی عێراق و هەرێمی کوردستان و هەموارکردنەوەی یاسای دەروازە سنووریەکان.