پارتی: چاوەڕوانیمان لە خەڵک ئەوەیە پشتیوانیمان بکات

هاوڵآتی وەزارەتی ئەوقاف و كاروباری ئایینی لیستی تیروپشكی ناوی حاجیان بۆ ساڵی 2024 بڵاوكردەوە. شێخ نیاز نه‌قشبه‌ندی، به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی حه‌ج و عومره‌ی هه‌رێمی كوردستان له‌ كۆنگره‌یه‌كی رۆژنامه‌وانیدا رایگه‌یاند، ئەمساڵ 121 هەزار کەس لە هەرێمی کوردستان بۆ حەج داواکارییان پێشکەش کردوە  و ناوی زیاتر له‌ چوار هه‌زار كه‌س بۆ حه‌جی ئه‌مساڵ راده‌گه‌یه‌نرێت. وتیشی: "ئەو کەسانەی ئەمساڵ ناویان دەردەچێت تەنیا بۆ یەک ساڵە و وەک یەدەگ نامێننەوە بۆ ساڵی داهاتوو، چونکە  لە ساڵی داهاتوو پێشکەشکردنی ناوی حاجیان بۆ ساڵی داهاتوو دەبێتە ئۆنلاین". جگە لەو کەسانەی ئەمساڵ داواکارییان پێشکەشکردووە، پێشتر ژمارەیەکی دیکە لە ساڵانی پێشتر ناوی خۆیان تۆمار کردبوو، کە بەهۆی کۆرۆناوە لە ساڵی 2019 نەیانتوانی حەج بکەن، ئێستا کۆی گشتی پێشکەشکارانی پرۆسەی حەج لە هەرێمی کوردستان 121 هەزار کەس. لەم لینکە لیستی ناوی حاجیانی ٢٠٢٤ بخوێنەرەوە: لیستی ناوی حاجیان

هاوڵاتی سه‌رۆكی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان و پلاسخارت نوێنه‌ری تایبه‌تیی سكرتێری گشتیی نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان له‌ عێراق هیوادارن له‌ قۆناغی داهاتوودا بره‌وی زیاتر به‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی حكومه‌تی فیدراڵ و حكومه‌تی هه‌رێم بدرێت. سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان لە راگەیێندراوێکدا دەڵێت، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە جينين پلاسخارت نوێنه‌رى تایبه‌تیی سكرتێرى گشتيى نه‌ته‌وه‌ يه‌كگرتووه‌كان له‌ عێراق کرد.  بەگوێرەی راگەیێندراوەکە، دۆخى سياسى و ئه‌منى و هه‌ڵبژاردنى ئه‌نجوومه‌نى پارێزگاكانى عێراق و په‌يوه‌ندييه‌كانى هه‌ولێر ـ به‌غدايان تاوتوێ كردوە. له‌ راگه‌یه‌ندراوه‌كه‌دا هاتووه‌ كه‌ "هه‌ردوولا كۆك بوون له‌سه‌ر گرنگیی به‌ڕێوه‌چوون و سه‌ركه‌وتنی پرۆسه‌ی ده‌نگدان بۆ هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان له‌ عێراق". ئاماژه‌ به‌وه‌شدراوه‌ كه‌ "هه‌روه‌ها جه‌ختیان له‌ گرنگیی پاراستنی ئاسایشی پرۆسه‌كه‌ كرده‌وه‌ بۆ ئه‌نجامدانی له‌ كه‌شێكی ئارام و سه‌قامگیردا، به‌تایبه‌تیش له‌ ناوچه‌كانی ماده‌ی سه‌د و چل". ده‌رباره‌ی په‌یوه‌ندییه‌كانی هه‌ولێر ـ به‌غدا، هه‌ردوولا به‌ ئه‌رێنی هه‌وڵه‌كان و ڕۆڵی محه‌مه‌د شیاع سودانی، سه‌رۆك وه‌زیرانی عێراقیان هه‌ڵسه‌نگاند. "دوايين پێشهاته‌كانى دۆخى ئاڵۆزى ڕۆژهه‌ڵاتى نێوه‌ڕاست و لێكه‌وته‌كانى، ته‌وه‌رێكى ديكه‌ى كۆبوونه‌وه‌كه‌ بوو." ئەمە بەگوێرەی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان.   

سەركۆ جەمال بەوتەی مامۆستایەكی یاسای دەستوریی، هێزە دەسەڵاتدارەكان لەهەرێمی كوردستان خۆیان لەسەروو یاساوە دەبینن، دەسەڵاتی دادوەریش یاساكان جێبەجێدەكات بەسەر كێشەو ناكۆكیەكاندا، پسپۆڕێكی یاسای گشتیش دەڵێت لەهەرێم یاسای دەسەڵاتی دادوەری هەیە بەڵام ئەگەر بمانەوێت دادگایەكمان هەبێت لەسەروو دادگاكانی دیكەوە پێویستە دەستورمان هەبێت. بەپێچەوانەی بانگەشەو پەیڕەوی ناوخۆی حزبەكانیانەوە، چەندین بڕیاری دادگاكانی هەرێمی كوردستان، لەناوچەكانی ژێر دەسەڵاتی یەكێتی و پارتی جێبەجێ ناكرێن، لەهەندێكیشیاندا، بەئاشكراو لەڕێی میدیاوە، دەیكەن بەبابەتی تەنزو دەسەڵاتی دادوەری بەلایەنگریكردن تۆمەتبار دەكەن، ئەمەش وایكردووە دەسەڵاتی دادوەری لەهەرێم لەكەدار بێت. «رۆژانە پێشێلكردنی یاسا دەبینین لەلایەن بەرپرسانی ئەم هەرێمەوە، بەسزادانی نەیارەكانیان و سوپاسكردنی دۆستە تاوانبارەكانیان، ئەوە وایكردووە هاووڵاتیانیش متمانەیان بەبڕیاری دادگاكان نەبێت و دەبینین هاووڵاتی كەتووشی كێشەیەك دەبێت روو لەسوڵحی عەشایەری دەكات یاخود بەدەستی خۆی تۆڵە دەكاتەوە» ئەحمەد سابیر هاووڵاتییەكی هەرێمی كوردستانە، دەربارەی سەروەری یاسا بۆ بۆ هاوڵاتی وای وت. ئەو هاووڵاتییە دەشڵێت حزبەكان لەكاتێكدا بانگەشەی سەروەری یاسا دەكەن، بەڵام مەكتەبی كۆمەڵایەتییان بۆ چارەسەری كێشەی خەڵك بەسوڵحی عەشایەری پێكهێناوە. ئەوەش لەكاتێكدایە ئەنجومەنی دادوەری، بەرزترین دەسەڵاتی دادوەرییە لەهەرێمی كوردستان لەپاڵ دەسەڵاتی یاسادانان (پەرلەمان) و دەسەڵاتی جێبەجێكردن (حكومەت). لەدۆسیەی سزادانی ژمارەیەك لەڕۆژنامەنووس و چالاكوانانی مەدەنی لەدادگای هەولێر، جارێكی تر، لەسەر ئاستی هەرێمی كوردستان و عێراق و رێكخراوە جیهانییەكانیشدا، دەسەڵاتی دادوەری رووبەڕووی رەخنەی توند بووەتەوەو بە «ئاڕاستەكراو و لایەنگر» ناودەبرێت. رێكخراوی CPT –رێكخراوێكی نێودەوڵەتییە كەگرنگی بەئازادی و ئاشتەوایی دەدات-، لەنوێترین هەڵوێستیدا، تەمموزی ئەمساڵ، دوای دەركردنی سزای چوار ساڵی دیكەی زیندانی بەسەر شێروان شێروانی رۆژنامەنووسدا، ریانگەیاند «سیستەمی دادوەری لەهەرێم سەربەخۆ نییە، حزبە سیاسییەكان دەستوەردان دەكەن و دادگاو دادوەرەكان وەكو كەرەستەیەكی سیاسی بۆ سزادان و سەركوتكردن و ستەمكردن بەكاردەهێنرێن لەدژی ئازادی رادەربڕین»، هەروەها پێیانوایە «سیستەمی دادوەری لەهەرێمی كوردستان بەتەواوی شكستی هێناوە». بەپێی یاسای دەسەڵاتی دادوەری ژمارە 23ـی ساڵی 2007ـی هەرێمی كوردستان، دادگاكان دەسەڵاتیان بەسەر هەموو كەسێكی سروشتی و مەعنەویدا هەیە تادەگاتە حكومەت، تایبەتمەندن بەیەكلاكردنەوەی هەموو كێشەو تاوانەكان. مامۆستایەكی یاسای دەستوری دەڵێت لەهەرێمی كوردستان نەك هەر دەسەڵاتی دادوەری و داواكاری گشتی بەهێز نین، بگرە پەرلەمانیش بەهێز نییە شۆڕش حەسەن، مامۆستای یاسای دەستوری- كۆلێژی یاسای زانكۆی سلێمانی، لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت: لەهەرێمی كوردستان نەك هەر دەسەڵاتی دادوەری و داواكاری گشتی بەهێز نین، بگرە پەرلەمانیش بەهێز نییە، تەنها دەسەڵاتی جێبەجێكردن بەهێزە ئەویش بەحوكمی ئەوەی سەرۆك و بەرپرسانی ئەم دەسەڵاتە كەسانی دەستڕۆیشتووی ناو حزبی سیاسیین و دەسەڵاتی رەهایان هەیە لەناو حزبەكانی خۆشیانداو لەناو حكومەتیش، بۆیە دەسەڵاتی جێبەجێكردن زاڵە بەسەر هەردوو دەسەڵاتی یاسادانان و دادوەریدا. وتیشی: دەسەڵاتی دادوەری لەوڵاتانی وەك ئێمە ناتوانێت دەسەڵاتێكی رەهاو سەربەخۆو بێلایەنی هەبێت، بەهۆی ئەوەی كە لەپێكهاتەی ئەو دەسەڵاتە دەسەڵاتی جێبەجێكردن كاریگەری هەیە لەسەر دروستبوونی، دەسەڵاتی دادوەری لەوڵاتانی وەك ئێمە ناتوانێت سەرچاوەی دەسەڵاتی گەل بێت، بۆیە دەسەڵاتی دادوەری لای ئێمە بەهێز نییە. «داواكاری گشتی لەچاو زۆر لەپێشێلكارییە یاساییەكان كە لەم وڵاتە دەكرێت بێدەنگە، بەڵام لەسەر هەندێك بابەتی بچووك دۆسیە دروستدەكات، ئەمە نیشانەی بێدەسەڵاتی دەسەڵاتی دادوەری و داواكاری گشتییە، هێزە دەسەڵاتدارەكان خۆیان لەسەروو یاساوە دەبینن، دەسەڵاتی دادوەریش یاساكان جێبەجێدەكات بەسەر كێشەو ناكۆكیەكاندا». شۆڕش حەسەن، مامۆستای یاسای دەستوری- كۆلێژی یاسای زانكۆی سلێمانی وای وت. شۆڕش حەسەن نموونەی سەروەری یاسا لەوڵاتان بەوە دەهێنێتەوە، لەمانگی 12 ی 2023 لەمیانی شەڕی غەززە دادگایكردنی بنیامین نەتەنیاهۆ سەرۆكوەزیرانی ئیسرائیل دەستیپێكردەوە، گوێیان نەدایە ئەوەی سەرۆكوەزیرانەو فەرماندەیی شەڕ دەكات وەك ئەو بەهانانەی كە لەم وڵاتانە دەیهێننەوە، ئەمەش نموونەیەكی زیندوو بۆ سەربەخۆیی یاسا لەوڵاتان ئەگەر بەراوردی بكەیت بەوڵاتانی عەرەبی و رۆژهەڵاتی ناوەڕاست نموونەی هاوشێوە نابینیت، ئەمەش لەوڵاتانی رۆژئاوا زۆرە بۆ نموونە لەئەمریكا چەندین سەرۆك تائێستا دادگایی كراون. ئەو مامۆستایەی زانكۆ دەشڵێت: ئێمە لەو وڵاتانە نین كەدوای پرۆسەی هەڵبژاردن حزبە سیاسییەكان واز لەدەزگا فەرمیەكان بێنن و كاری خۆیان بكەن، بۆیە لەحكومەتی لەمشێوەیە حزبەكان دەستدەخەنە ناو دەسەڵاتی دادوەریشەوە جگە لەوەی دەسەڵاتی دادوەری لەلایەن حزبەكانەوە دیاریكراون، لەعێراقیش دەسەڵاتی دادوەری سەربەخۆ نییەو نەیتوانیوە رۆڵی گرنگ ببینێت، بۆیە دادگای فیدراڵی زۆرجار بەپێی دۆخە سیاسییەكان بڕیارەكان یەكلایی دەكاتەوە لەژێر كاریگەری پێكهاتە سیاسییەكان، ئەم دۆخەش لەزۆرێك لەبڕیارەكانی رەنگی داوەتەوە. شۆڕش حەسەن، مامۆستای یاسای دەستوری باس لەوەدەكات دادگای باڵای فیدراڵی عێراق بەپێی دەستور دانراوەو كاری سەرەكی چاودێریكردنی دەستوریەتی یاساكانە، ئەو یاسایانەی دەردەچن كە لەگەڵ دەستور گونجاون یان نا، جگە لەكۆمەڵێك پسپۆڕی دیكە وەك یەكلاییكردنەوەی ئەو ناكۆكیانەی لەنێوان هەرێمەكان و حكومەتی فیدراڵی دروستدەبێت، هەندێكی دیكەش پسپۆڕی هەیە كە لەماددەی 93 و 52 ی دەستور دیاریكراون. ئەو مامۆستایەی زانكۆ پێشی وایە لەهەرێمی كوردستان كێشە ئەوەیە دەستور نییەو دەسەڵاتەكان بەپێی یاساكان رێكخراون، وەك یاسای هەڵبژاردن و سەرۆكایەتی هەرێم و یاساكانی دیكە كەپەرلەمان دەریكردوون، دەشڵێت» بۆیە پێویستمان بەوەیە دەستورێكمان هەبێت بەشێوەیەكی جیاواز دابنرێت و هەمواریش بكرێتەوە بۆ ئەوەی پەرلەمان نەتوانێت بەئارەزووی خۆی یاساكان هەمواربكاتەوە، كاتێك دەستور بەهای یاسایی بەرزتربێت لەیاسا ئاساییەكان ئەوكات بۆ پاراستنی ریزبەندییەكەش دەستور دەبێت بڕیاربدات دادگایەكی باڵا پێكبهێنرێت بەڵام پێش دادگاكە دەبێت دەستور هەبێت و ئەو دادگایەش دەبێت دەستور رێوشوێنەكانی دیاری بكات. شۆڕش حەسەن ئاماژە بەوەشدەكات «لایەنە سیاسییەكان دەستوریشیان كردووەتە كەرەستەیەكی سیاسی و نەیانتوانیوە دەستور دابنێن هەرچەندە دەستوری عێراق لە 2005 رێگای پێداوین دەستورمان هەبێت، دەبوو پێش ئەوەش بتوانین دەستور دابنێین و لەسەر بنەمای ئەو دەستورە مامەڵە لەگەڵ بەغداو دەوروبەریش بكەین، بۆیە پێش دانانی دەستور هەوڵی دانانی دادگایەكی لەو شێوەیە هەوڵێكی نەزۆك دەبێت». پسپۆڕێكی یاسای گشتی دەڵێت ئەگەر دادگایەكمان هەبێت لەسەروو دادگاكانی دیكەوە بێت پێویستە بنچینەی دروستكردنی بگەڕێتەوە بۆ دەستور هاوكات، پ.د.زانا رەئوف پسپۆڕی یاسای گشتی لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت: بێگومان بوونی دادگایەكی باڵا پەیوەستە بەسیستەمی دادوەری لەوڵاتەكە خۆیدا، بۆ نموونە لەعێراق لەماددەی 89دا دەسەڵاتی دادوەری دیاریكردووە لەچی پێكهاتووە بۆ نموونە لەئەنجومەنی باڵای دادوەری و دادگای فیدراڵی و دواتر بەپێی پلەبەندییەكان، لەهەرێمی كوردستانیش یاسای دەسەڵاتی دادوەرییمان هەیە كە بەیاساكان رێكخراون، بەڵام ئەگەر دادگایەكمان هەبێت لەسەروو دادگاكانی دیكەوە بێت پێویستە بنچینەی دروستكردنی بگەڕێتەوە بۆ دەستور. وتیشی: بۆ نموونە لەعێراقدا راستە دادگای باڵای فیدراڵی بەرزترین دادگا نییە، چونكە بەر لەو دادگایە ئەنجومەنی باڵای دادوەری هەیە كەسەرپەرشتی هەموو دەزگاكان دەكات لەپلەی دووەمدا دادگای فیدراڵی دێت، بەڵام جیاوازیەكەیان ئەوەیە بەشی هەرەزۆری پسپۆڕیەكانی دادگای فیدراڵی لەدەستوردایە، بەڵام دەسەڵاتەكانی دادگاكانی دیكە لەیاساكاندا دەستنیشان دەكرێت. «ئەگەر ئەو نموونەیەی دادگای فیدراڵی كە لەعێراق جێبەجێدەكرێت لەهەرێمی كوردستانیش جێبەجێی بكەین، سەرەڕای ئەو كەموكوڕی و نەنگیانەی لەعێراق هەیە بەڵام لەهەرێمی كوردستان پێشكەوتووترە، ئەویش دەگەڕێتەوە بۆ دادگای باڵای فیدراڵی، بۆیە قەیرانی سەرەكی لەكوردستان نەبوونی دەستورە، چونكە ئەگەر دەستورمان هەبێت دەتوانین بناغەی دادگایەكی باڵا دابنێین، گرنگیش نییە دادگاكە یەكەم دادگا بێت یاخود دووەم لەڕووی دەسەڵاتەوە». پ.د.زانا رەئوف وای وت. ئەو پسپۆڕەی یاسای گشتی دەشڵێت: ئەگەر بڵێین پەرلەمانی كوردستان لەدوای دەستبەكاربوونەوەی ئەم رۆڵە بگێڕێت ئەمە مەترسییەكی زۆر گەورە دەبێت بەیاسایەك دادگایەكی باڵا لەكورستاندا دروستبكەین، چونكە ئەمە گرفتێكە لەئەنجامدا ئەگەر دادگایەك بەیاسایەك لەپەرلەمانی كوردستان دروست ببێت دەچێتە ژێر هەیمەنەی زۆرینەی پەرلەمانیی، بەڵام ئەگەر دەستورمان هەبێت و لەلایەن دەستەیەك لەدەرەوەی پەرلەمان دابنرێت ئەوا دەتوانێت رۆڵی پەرلەمان و دادگای دەستوری دەستنیشان بكات. پ.د.زانا رەئوف پسپۆڕی یاسای گشتی لەكۆتایی قسەكانیدا دەڵێت: دەمانەوێت دادگایەك هەبێت لەسەرووی ململانێی سیاسی و  زۆرینەو كەمینەی پەرلەمان بێت، ئێستا دادگای باڵای فیدراڵی لەعێراق سەرەڕای بوونی چەندین ململانێی حزبی و سیاسی و ئاینی و نەتەوەیی توانیویەتی رۆڵی خۆی بگێڕێت و بەپێی دەستور كارەكانی خۆی بكات، بەڵام لەكوردستان لەنەبوونی دەستوردا هەر هەوڵێك بۆ دانانی دادگایەكی باڵای هاوشێوەی دادگای فیدراڵی هەوڵێكی نەزۆك دەبێت. دۆسیەیەكی دیكەی هاوشێوەی نموونەكانی پێشوو، دادگاییەك بوو لەسەر دۆسیەی كوشتنی عەقید هاوكار جاف، ئەفسەری دەزگای زانیاری یەكێتی، كەئۆكتۆبەری ساڵی رابردودا بەبۆمبێكی چێنراو ئۆتۆمبێلەكەی لەهەولێر تەقییەوەو لەوكاتەوە، ئەنجومەنی ئاسایش تۆمەتەكەی خستووەتە سەر كەسانی یەكەمی دژەتیرۆری یەكێتی و ئەو حزبەش بەتوندی رەتیدەكاتەوە. لێپرسراوانی یەكێتی، بەئاشكرا بڕیاری دادگا رەتدەكەنەوە، نەك هەر ئەوەش، بە «سیاسیكراوو سوككردنی» دەسەڵاتی دادوەری ناوی دەبەن. تەنیا دۆسیەكەی هاوكار جاف و نموونەكانی دیكەی سەرەوە نین، بەڵكو بەپێی بەدواداچوونی هاوڵاتی چەندین بڕیاری دیكەی دادگاو ئەنجومەنی دادوەری بە «سیاسی» كراون، لەسەردەمی شەڕی ناوخۆو ململانێی حزبایەتی تائێستا.    

هاوڵاتی به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی حه‌ج و عومره‌ی هه‌رێمی كوردستان رایگه‌یاند، ئه‌مڕۆ شه‌ممه‌ تیروپشک بۆ ناوی حاجیانی هەرێمی کوردستان دەکرێت و ناوی زیاتر چوار هەزار حاجی بۆ فەریزەی حەجی ئەمساڵ رادەگەیەندرێت. شێخ نیاز نه‌قشبه‌ندی، به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی حه‌ج و عومره‌ی هه‌رێمی كوردستان له‌ كۆنگره‌یه‌كی رۆژنامه‌وانیدا رایگه‌یاند، ئەمساڵ 121 هەزار کەس لە هەرێمی کوردستان بۆ حەج داواکارییان پێشکەش کردوە و ئه‌مڕۆ تیروپشك بۆ ناوه‌كانیان ده‌كرێت و ناوی زیاتر له‌ چوار هه‌زار كه‌س بۆ حه‌جی ئه‌مساڵ راده‌گه‌یه‌نرێت. وتیشی: "ئەو کەسانەی ئەمساڵ ناویان دەردەچێت تەنیا بۆ یەک ساڵە و وەک یەدەگ نامێننەوە بۆ ساڵی داهاتوو، چونکە  لە ساڵی داهاتوو پێشکەشکردنی ناوی حاجیان بۆ ساڵی داهاتوو دەبێتە ئۆنلاین". جگە لەو کەسانەی ئەمساڵ داواکارییان پێشکەشکردووە، پێشتر ژمارەیەکی دیکە لە ساڵانی پێشتر ناوی خۆیان تۆمار کردبوو، کە بەهۆی کۆرۆناوە لە ساڵی 2019 نەیانتوانی حەج بکەن، ئێستا کۆی گشتی پێشکەشکارانی پرۆسەی حەج لە هەرێمی کوردستان 121 هەزار کەسە. لە رێوڕەسمێکدا بەڕێوەبەرایەتی حەج و عومرەی هەرێمی کوردستان، لەسەر شاشە ناوی ئەو کەسانەی ئاشکرا کرد، کە لە تیروپشک بۆ فەریزەی حەجی ئەمساڵ ناویان دەرچووە.  

هاوڵاتی  لە سێ روداوی جیای هاتوچۆدا لە سنوری پارێزگای دهۆک، کە دوانیان لە قەزای سێمێل و ئەوی تریش لە قەزای ئامێدی رویدا، 10 کەس برینداربوون. دەوروبەری کاتژمێر 9:00ی ئەمشەو هەیینی لەسەر رێگای گشتی ئامێدی لە روداوێکی هاتووچۆدا چوار کەس برینداربوون. لەبارەی روداوەکەوە نەقیب کاوە محەمەد، لە راگەیاندنی هاتۆچووی ئامێدی بە هاوڵاتی راگەیاند، "روداوەکە لە جۆری پێکدادان بووە لەنێوان دوو ئۆتۆمبێل و بەهۆی روداوەکەوە چوار کەس برینداربوون و رەوانەی نەخۆشخانه کراون." هاوکات لەسەر شەقامی سەرەکی لە کۆمەڵگای شاریای سەر بەقەزای سێمێل بەهۆی روداوێکی هاتۆچوۆوە لەنیوان دوو ئۆتۆمبێل پێنج کەس برینداربوون. هەر لە قەزای سێمیل لەسەر رێگای جەمبور  بارهەڵگرێکی پڕ لە گەنم وەرگەڕا  و بەوهۆیەوە کەسێک برینداربوو.  

هاوڵاتی  ئەحمەد هۆشیار، بەرێوبەری فڕۆکەخانەی هەولێر رایگەیاند گەشتەکانی فرۆکەخانەکە بەهۆی کەمی ئاستی بینین لەئەنجامی دروستبوونی تەمێکی زۆر راگیراون و کاتی دەستپێکردنەوەشیان نادیارە.  ئەحمەد هۆشیار دەڵێت، لە کاتژمێر 6:00ی ئێوارەی ئەمڕۆ هەیینی سەرجەم گەشتەکانی فڕۆکەخانەی هەولێر راگیراون بەهۆی ئەو کەشە ناسەقامگیرەی دروستبووە و تەم ئاسمانی شاری هەولێری داپۆشیووە.  بەرێوبەری فڕۆکەخانەی هەولێر باس لەوەش دەکات، کاتی دەستپیکردنەوەی گەشتەکان دیار نییە و هیچ وادەیەکی بۆ دیارینەکراوە، بەڵام لە حاڵەتی کەمبوونەوەی تەمەکە و ئاساییبوونەوەی مەودای بینین گەشتەکان دەستپێدەکەنەوە.  راگرنتی گەشتەکانی فڕۆکەخانەی هەولێر دوای ئەوە دێت کە تەمێکی زۆر لە چەند ناوچەیەکی هەرێم دروستبووە و کەشناسی هەرێم رایگەیاند، لە هەندێک ناوچە ئاستی بینین بۆ 200 مەتر کەمبووەتەوە.

هاوڵاتی  لاهور شێخ جەنگی پەیامێکی ئاراستەی خەڵکی کەرکوک کرد و داوایان لیدەکات لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگای کەرکوک بەشداربن، دەشڵێت، "بەشداریکردنی فراوانی ئێوەی ئازیز ئێجگار گرنگ و پڕ بایەخە، تکایە با ململانێی ناپەسەندی سیاسی و قۆڵبادانی حیزبی ساردتان نەکاتەوە لەوەی بڕۆن بەشداری بکەن." لاهور شێخ جەنگی لە پەیامەکەیدا کە ئاراستەی کوردانی کەرکوکی کردووە دەڵێت، "ململانێ لە کەرکوک و ناوچە جێناکۆکەکان تەنها ڕەهەندی حیزبی و سیاسی نییە، بەڵکو ڕەهەندێکی گرنگی نەتەوەیی و نیشتمانیشی هەیە، بۆیە بەشداریکردنی فراوانی ئێوەی ئازیز ئێجگار گرنگ و پڕ بایەخە، تکایە با ململانێی ناپەسەندی سیاسی و قۆڵبادانی حیزبی ساردتان نەکاتەوە لەوەی بڕۆن بەشداری بکەن، بەشداریکردنی هەموو دەنگێکی کورد گرنگ و پڕ بایەخە بۆ پاراستنی سەنگ و پێگەی کورد لەو شارەدا." لاهور شێخ جەنگی دەشڵێت، گرنگ نییە دەنگ بە چ کاندیدێکی کورد دەدەن، بەڵکو گرنگ ئەوەیە "بە فراوانی بەشداری بکەن، جا دەنگ دەدەن بەکێ ئازادن و دەرفەتتان هەیە لە نێوان کاندیدە کوردەکاندا هەرە باش و دڵسۆزەکان جیابکەنەوە و سەریانبخەن." دەقی پەیامەکەی لاهور شێخ جەنگی: کەرکوکییە ئازا و بەهەڵوێستەکان، خەڵکی خۆڕاگری شاری کەرکوک و ناوچە کێشەلەسەرەکانی شەنگال و شێخان و مەخموور و دووزخورماتوو و خانەقین و مەندەلی. چەند ڕۆژێکی کەممان ماوە بۆ ئەوەی ئێوەی خۆشەویست، ئێوەی قوربانی و ماندوو و برینداری دەیان ساڵەی سیاسەتە نامرۆڤانەکانی ڕژێمە یەک لە دوای یەکەکانی عێراق و سیاسەتە هەڵە و نابەرپرسیارەکانی دەسەڵاتەکانی دوای ڕژێمی دیکتاتۆری عێراق، بڕۆنە بەردەم سندووقەکانی دەنگدان و نوێنەرەکانتان بۆ ئەنجوومەنی پارێزگای شارەکەتان دیاری بکەن. بەم بۆنەیەوە دەمەوێت وەک بەرپرسیارێتیی نەتەوەیی و نیشتمانیی سەرشانم بە تکایەکی برایانە پێتان بڵێم؛ کە ململانێ لە کەرکوک و ناوچە جێناکۆکەکان تەنها ڕەهەندی حیزبی و سیاسی نییە، بەڵکو ڕەهەندێکی گرنگی نەتەوەیی و نیشتمانیشی هەیە، بۆیە بەشداریکردنی فراوانی ئێوەی ئازیز ئێجگار گرنگ و پڕ بایەخە، تکایە با ململانێی ناپەسەندی سیاسی و قۆڵبادانی حیزبی ساردتان نەکاتەوە لەوەی بڕۆن بەشداری بکەن، بەشداریکردنی هەموو دەنگێکی کورد گرنگ و پڕ بایەخە بۆ پاراستنی سەنگ و پێگەی کورد لەو شارەدا. لە کاتێکدا جارێکیتر جەخت لەوە دەکەمەوە کە هەنگاوی هەرە گرنگ بەشداری ئێوەی ئازیزە لە هەڵبژاردنەکاندا، تکا لە هێزەکانی پێشمەرگە و هێزە ئەمنییەکان و تەواوی دەنگدەران دەکەم کە بۆ دەنگدان بە کاندید ئێوە دەتوانن بە هۆشیاریی و ئاگاییەکی باڵاوە دەنگ بەو کاندیدە کوردانە بدەن کە پێتان وایە دەتوانن دڵسۆزانە خزمەتی خۆتان و شارەکەتان بکەن، گرنگ ئەوەیە بە فراوانی بەشداری بکەن، جا دەنگ دەدەن بەکێ ئازادن و دەرفەتتان هەیە لە نێوان کاندیدە کوردەکاندا هەرە باش و دڵسۆزەکان جیابکەنەوە و سەریانبخەن کە شایستەی ئەوە بن لە ئەنجوومەنێکى خزمەتگوزاریی و بە هاوبەشى لەگەڵ ئەندامانى دیکەى ئەنجوومەن لە نەتەوە و ئایین و ئایینزا جیاوازەکان و پاڵپشت بە بنەماکانى ئاشتی و پێکەوەژیان ئەنجوومەنى پارێزگا کارا بکرێتەوە . لە کۆتاییدا جەخت لەوە دەکەمەوە کە ئێوە بەرپرسیارانەتر لەو حیزب و کەسانە مامەڵە بکەن کە هیچ ڕێزیک بۆ پێگەی کەرکوک و قوربانییەکانی ئێوە دانانێن، ئێوە ببنە پارێزەری سەنگ و پێگەی خۆتان لە ئێستا و ئایندەی شارەکەتاندا. برا و دڵسۆزتان لاهور شێخ جەنگی

هاوڵاتی بەڕێوەبەری گشتی پۆلیسی هەرێم رایدەگەیەنێت، لە ساڵی 2021 بەدواوە پێنج هەزار و 400 تۆمەتبار دەستگیركراون و 1422 تۆمەتبار دەستگیر نەكراون. تاریق ئەحمەد، بەڕێوەبەری گشتی پۆلیسی هەرێم لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند: ژوری ئۆپەراسیۆنی باڵای هاوبەش لەسەر فەرمانی سەرۆكی حكومەت لە ساڵی 2021 دامەزراوە لەنێوان وەزارەتەكانی ناوخۆ و پێشمەرگە، ئاسایش و لایەنە پەیوەندیدارەكان. بەڕێوەبەری گشتی پۆلیسی هەرێم وتیشی: تا كاتی دانەمەزراندنی ئەم ژوورە پێنج هەزار و 920 تۆمەتبار چەندین ساڵ فەرمانی گرتنیان هەبوو نەگیرابوون، لەو ژمارەیە تەنها 1422 تۆمەتبار ماوە دەستگیر بكرێن، پۆلیسی هەولێر تەنها 582 تۆمەتباری ماوە دەستگیری بكات. بەوتەی تاریق ئەحمەد "لە سلێمانی 681 تۆمەتبار ماون، لە دهۆك 13 تۆمەتبار ماون، لە هەڵەبجە 13 تۆمەتبار ماون، لە سۆران 50 تۆمەتبار ماون، لە گەرمیان 43 تۆمەتبار ماون، لە زاخۆ 9 تۆمەتبار ماون، لە ئاكرێ 4 تۆمەتبار ماون".

هاوڵاتی بەپێی بەدواداچوونێكی هاوڵاتی كە پشتی بە ئامارەكانی وەزارەتی دارایی و ئابووری حكومەتی هەرێمی كوردستان و فەرمانگەی میدیا و زانیاری بەستووە، داهاتی باج لەهەرێمی كوردستان لەساڵی 2012 تا 2022 لە %600 زیادیكردووە، ئەوەش لەكاتێكدایە وەزیری دارایی و ئابووری هەرێم و وەزارەتەكەی سكاڵایان لەسەر بەڕێوەبەری پێشووی باجی هەرێم تۆماركردووە كە وتبووی تا ئەو لەپۆستەكەدا بووە داهاتی باج گەیشتوەتە نزیكەی 800 ملیار دیناری ساڵانە. بەپێی بەدواداچوونەكەی هاوڵاتی، لەساڵی 2012 دا داهاتی باج لەهەرێمی كوردستان 128 ملیار و 796 ملیۆن و 730 هەزار و 635 دینار بووە، لەساڵی 2013 بەرزبووەتەوە بۆ 161 ملیار و 551 ملیۆن و 782 هەزار و 596 دینار، لەساڵی 2014 بووەتە 212 ملیار و 700 ملیۆن و 452 هەزار و 17 دینار، لەساڵی 2015 ش داهاتی باج لەهەرێم 190 ملیار و 164 ملیۆن و 472 هەزار و 407 دینار بووە. هەربەپێی داتاكانی وەزارەتی دارایی و فەرمانگەی میدیا و زانیاری هەرێم، لەساڵی 2016 داهاتی باج لەهەرێم 179 ملیار و 14 ملیۆن و 265 هەزار و 28 دینار بووە، لە 2017 ش داهاتی باج جارێكی دیكە بەرزبووەتەوە و گەیشتووەتە 206 ملیار و 697 ملیۆن و 763 هەزار و 96 دینار، لە2018 شدا زیاتر بەرزبوەتەوە و گەیشتووەتە 308 ملیار و 535 ملیۆن و 562 هەزار و 258 دینار، هاوكات لە 2019 داهاتی باج گەیشتووەتە 627 ملیار و 424 ملیۆن و 94 هەزار و 321 دینار، لە 2020 بەهۆی سەرهەڵدانی كۆرۆنا داهاتی باج لەهەرێم كەمتر بووەتەوە و بووەتە 578 ملیار و 87 ملیۆن و 38 هەزار و 165 دینار، لە2021 یشدا داهاتی باج گەیشتووەتە 796 ملیار و 287 ملیۆن و 671 هەزار و 746 دینار، لە2022 داهاتی باجی ساڵانەی هەرێم بەشێوەیەك بەرزبووەتەوە گەیشتووەتە 912 ملیار و 588 ملیۆن و 802 هەزار و 373 دینار. لەئامارەكەدا دەردەكەوێت، لەگەڵ دەستپێكردنی قەیرانی دارایی لەهەرێم بەهۆی بڕینی بودجەی هەرێم لەلایەن بەغداوە و شەڕی داعش لەساڵی 2014 حكومەتی هەرێم داهاتی باجی زیاتر بووە. ئەو داتایە لەكاتێكدایە زانیار محەمەد قادر، بەڕێوەبەری گشتی پێشوی باجی هەرێم لە پاش ڕونكردنەوەكەی وەزارەتی دارایی كە تێیدا لێدوانێكی ناوبراوی لەبارەی داهاتی باج بە "درۆی شاخدار" ناوبردبوو، ڕایگەیاندووە:"من بەرپرسم و باسی هەتا مانگی چواری ساڵی 2016م كردوە، ئەو ماوەی چوار ساڵەی كە من كارمكردوە بە نزیكەی داهاتی باج دەگەیشتینە 800 ملیار لەگەڵ لە 3%ی باجی گومرگی لەگەڵ (استقتاع مباشر-لێبڕنی ڕاستەوخۆ) ئەمانە لای ئێمە تۆمار نەدەكرا لە باج چونكە لە 3% لە گومرگ تۆمار كرابو، (استقتاع مباشر-لێبڕنی ڕاستەوخۆ) لە خەزێنە تۆمار دەكرا، ئەگەر تۆمارمان بكردنایە سەر لەنوێ لەبەغداد (مەقاسە)یان دەكرد، چونكە عێراق وەك دوژمنێك سەیری ئێمەی دەكرد." وتوشیەتی"لە 2012 نزیكەی 130 ملیار، لە 2013، 160 ملیار، لە ساڵی 2014، 212 ملیار، لە ساڵی 2015، 190 ملیار، ئەو چوار مانگەی ساڵی 2016 نزیكەی 40 ملیار دینار داهات بوو، واتە ئاوەها كە لێكیدەدەینەوە نزیكەی 700 ملیارێك دەكات لە چوار ساڵ و چوار مانگە لەگەڵ 3% كۆی دەكەیتەوە دەكاتە نزیكەی 800 ملیار، من وەهاموت نەك ساڵانە، نەموت بە ڕەسمی، ئیتر نازانم وەزارەتی دارایی بۆ بەوە مشەوەش بوون." جگە لە ڕاگەیەندراوەكەی وەزارەتی دارایی حكومەتی هەرێم، خودی وەزیری دارایی لە لێدوانێكیدا ڕایگەیاندبوو: "دەبێت بەڕێوەبەری پێشوی باج بۆمان بسەلمێنێت ئەو داهاتی باجەی باسی دەكات چی لێهاتوە و بۆمان بهێنێتەوە." بەڵام بەڕێوەبەری پێشوی باجی هەرێم دەڵێت:" جەنابی وەزیری دارایی ڕێزی هەیە، ناهەقی نییە، ئەویش ڕەنگە وەها بیستبێتی، ناهەقی ناگرم كە لە چەند كەناڵێكی تەلەفزیۆنی بەگەورەیی نوسیویانە ئێمە پارە لە بەغدا دەشارینەوە، دوای ئەوە من باسی 2012 هەتا 2016 دەكەم، دوای ئەوە وەزارەتی دارایی نەدەكرا بەو شێوازە توندە وەڵام بداتەوە." لە ڕونكردنەوەكەی وەزارەتی دارایی كە هەر ڕۆژی پێنجشەممە لەسەر قسەكانی بەڕێوەبەری گشتی پێشوی باجی هەرێم بڵاویكردبوەوە ڕایگەیاندبوو: "خۆی كێشەی یاسایی هەبوە و لەلایەن ئەنجومەنی وەزیرانەوە كەیسەكەی ڕەوانەی دادگای لێكۆڵینەوەی دەستپاكیی هەولێر بۆ گرتنەبەری ڕێكاری یاسایی كراوە." لە بەرامبەردا زانیار محەمەد قادر وتویەتی"بەڵێ من كەیسم لە دەستەی دەستپاكی، زۆر كەسی تریش كەیسی هەبوە و كەیسەكەش چۆتە دەستەی دەستپاكی، دواتر چۆتە دادگای لێكۆڵینەوە و لە دادگاش (بەرائە)م بۆ هاتەوە هیچم بەسەردا ساغ نەبوەوە و بڕیاری كۆتایی درا بە بێتاوان دەرچونی من لە ساڵی 2019، دواتر بە هەمان پلە گەڕامەوە سەر پلەكەی خۆم بە موچەی خۆم و دەوامی خۆم هەتا ساڵی 2022 لەو پۆستەدا بوم و دواتر داوای خانەنشین بونم كرد، خۆ ئەوە شاراوە نییە."  

هاوڵاتی كونسوڵی توركیا لەهەرێمی كوردستان ڕایگەیاندووە هیچ گۆڕانكارییەك لەهەڵوێستی وڵاتەكەی بەرامبەر كردنەوەی گەشتەكانی فڕۆكەخانەی سلێمانی بەڕووی توركیادا نییە. مەمەد مەولوود یاقوت كونسوڵی توركیا لە هەرێمی كوردستان بەمیدیای پارتی ڕاگەیاندووە: پەیوەندییەكانی نێوان ئەنقەرە و هەولێر لە ئاستێكی زۆر باشدایە و بەردەوامن دەشڵێت "دەیانەوێت پەیوەندییەكانیان لە هەموو بوارەكاندا پەرە پێبدەن". لەبارەی پرسی فڕۆكەخانەی سلێمانییەوە كونسوڵی توركیا لەهەرێم ئەوەی خستووەتەڕوو" هیچ گۆڕانكارییەك لە هەڵوێستی توركیادا لەمبارەیەوە نییە".  مەمەد مەولود دەڵێت "ئێمە ئێستا پەیوەندییەكی مرۆیی زۆر باشمان لەگەڵ هەرێمی كوردستان هەیە".  توركیا لە سێی نیسانی 2023 بەپاساوی هاتوچۆی بەرپرسانی پەكەكە لە فڕۆكەخانەكەوە، گەشتەكانی بۆ فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی سلێمانی بۆ ماوەی سێ مانگ راگرت و دواتریش وادەكەی هەتا سێی كانوونی دووەمی 2024 درێژكردەوە.  

 هاوڵاتی كاتژمێر شەشی بەیانی ئەمڕۆ، ھەڵمەتی بانگەشە بۆ ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکانی عێراق کۆتاییھات، سبەینێ شەممە دەنگدانی تایبەت دەستپێدەکات. کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی ھەڵبژاردنەکانی عێراق بڵاویکردەوە: لە كاتژمێر شەشی بەیانی رۆژی ھەینییەوە بانگەشە بۆ ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان کۆتایی ھاتووە و ھەر کاندیدێک یاخو لایەنێک لە بانگەشە بەردەوام بێت، روبەڕووی سزا و رێکاری یاسایی دەبێتەوە.  هاوكات بڕیارە سبەینێ لە كاتژمێر حەوتی بەیانییەوە تا شەشی ئێوارە دەنگدانی تایبەت بۆ ئاوارە و ھێزە ئەمنییەکان دەستپێبکات.  لەلایەن خۆشیەوە ئۆفیسی سلێمانی کۆمیسیۆنی باڵای ھەڵبژاردنەکانی عێراقیش رایگەیاند: رۆژی شەممە نزیکەی ٢٧ ھەزار ئاوارە و ھێزی تایبەت لە سنوری سلێمانی دەنگدەدەن و تەواوی ئامادەکارییەکانیان کردووە.  وتیشی ٢٠ بنکەیان لە سلێمانی و چەمچەماڵ و گەرمیان ئامادەکردووە.   

هاوڵاتی چوار مامۆستای ئایینی لەئێران بەهۆی پاڵپشتیكردنی خۆپیشاندانەكانی ئێران كە بەشۆڕشی "ژن، ژیان، ئازادی" ناسراوە سزای زیندانیكردنیان بەسەردا سەپێندرا. چوار مامۆستای ئایینیی خەڵكی شاری پیرانشار بە ناوەكانی شەریف مەحموود پوور، سەید سولەیمان ئەحمەدی، سەید جەمال واژی و یوونس نەوخا لەلایەن دادگای تایبەتی مامۆستایانی ئایینییەوە سەرجەمیان سزای ١١ ساڵ بەندكردنیان بەسەردا سەپێنرا، ئەم چوار مامۆستا ئایینییە ساڵی ڕابردوو لە كاتی خۆپیشاندانەكانی بزووتنەوەی ژن، ژیان، ئازادی دەستبەسەر كرابوون. بەگوێرەی ڕاپۆرتێكی ڕێكخراوەكانی مافی مرۆڤی ئێران، هەریەك لە مامۆستا شەریف مەحموود پوور و مامۆستا سەید جەمال واژی، پێشنوێژی مزگەوتی گوندی “پەسوێ”ی سەر بە شاری پیرانشار، هەر یەكەیان سزای دوو ساڵ بەندكردنیان بەسەردا سەپاوە. هەروەها مامۆستا سەید سولەیمان ئەحمەدی و مامۆستا یوونس نەوخا، مامۆستای قوتابخانەی زانستە ئایینییەكانی سەڵاحەدینی ئەیووبی لە پیرانشار، سزای سێ ساڵ زیندانی بەسەردا سەپێنراوە. وەك ئەو ڕێكخراوە دەڵێت ئەو مامۆستا ئایینییانە بە تۆمەتی “واژۆی بەیاننامەی مامۆستایانی كوردستان بۆ پشتیوانی لە بزووتنەوەی ژن، ژیان، ئازادی و بەشداریكردن لە ناڕەزایەتییە جەماوەرییەكان” وە “هەوڵدان بۆ تێكدانی ئاسایشی نەتەوەیی” و “هەوڵی بەلاڕێدابردنی ڕای گشتی”، لەلایەن دادگای تایبەتی مامۆستایانی ئورمیە، سزای بەندكردنیان بەسەردا سەپێندراوە.

هاوڵاتی ئەندامێکی لیژنەی کۆچ و کۆچبەرانی پەرلەمانی عێراق ئاشكرایكرد کۆتا وەجبەی ئاوارەکانی کەمپی عەربەت کە ١٧٠ خێزان بوو گەڕانەوە بۆ زێدی خۆیان و کەمپەکەش داخراوە. سۆران عومەر، ئەندامی پەرلەمانی عێراق ڕایگەیاند: کەمپی ئاوارەکانی عەربەت بە تەواوی داخرا و سەرجەم خێزانەکان گەڕانەوە بۆ زێدی خۆیان. وتیشی: کەمپی ئاوارەکانی عەربەت داخرا و کۆتا وەجبەیان کە ١٧٠ خێزان بوو گەڕانەوە بۆ شاری سەڵاحەدین، ئەم کەمپە لە ساڵی ٢٠١٤ لە سەرەتای پەلامارەکانی داعش کرایەوە. سۆران عومەر دەشڵێت: بەپێی بڕیاری حکومەتی عێراق ساڵی ئایندە کەمپی ئاوارەکان پێویستە هەموویان دابخرێن، لەبەرامبەردا هەر خێزانێک بڕی پێنج ملیۆن دیناری پێ دەدرێت. ئەو ئەندامەی لیژنەی کۆچ و کۆچبەرانی پەرلەمانی عێراق ڕاشیگەیاندووە، لە ئێستادا تەنیا کەمپی ئاشتی لە عەربەت و کەمپی تازەدێ لە گەرمیان لەم سنوورە ماوە کە نزیکەی هەزار و ٦٠٠ خێزانی تێدایە.  

هاوڵاتی وەزیری دەرەوەی ئێران بەوەزیری ناوخۆی هەرێمی كوردستانی وتووە دەبێت تەواوی بڕگەكانی ڕێككەوتنی ئەمنیی نێوان عێراق و ئێران جێبەجێ بكرێن. رێبەر ئەحمەد، وەزیری ناوخۆی هەرێمی کوردستان ڕایگەیاند ئەمڕۆ پێنجشەممە لە شاری جنێڤی سویسرا لەگەڵ حوسێن ئەمیرعەبدۆڵڵاهیان، وەزیری دەرەوەی ئێران کۆبووەتەوە و تاوتوێی رێککەوتنی ئەمنییان کردووە.  رێبەر ئەحمەد لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئێکس نووسیوویەتی :" سەرنجی گفتوگۆکانمان لەسەر پەیوەندیی مێژوویی دەوڵەمەندی نێوان عێراق و ئێران بوو باسمان لە دەرفەتی هاوئاهەنگی زیاتر و جێبەجێکردنی سەرکەوتووانەی رێککەوتنی ئەمنی لەنێوان هەردوو وڵات کرد". هاوكات بە گوێرەی میدیای فەرمیی ئێران، حوسێن ئەمیرعەبدۆڵڵاهیان خۆشحاڵی خۆی لە بەرامبەر بەهێزبوونی پەیوەندییەکانی نێوان ئێران و عێراق دەربڕیوە و رایگەیاندووە، ئەو کارە لە بەرژەوەندی هەموو ناوچەکەدایە.  بەوتەی میدیای فەرمی ئێران، حوسێن ئەمیرعەبدوڵڵاهیان وەسفی هەوڵەکانی حکومەتی عێراق و حکومەتی هەرێمی کوردستانی کردووە بۆ جێبەجێکردنی رێککەوتنی ئەمنی نێوان تاران و بەغدا و ڕایگەیاندووە "لە پێناو گەرەنتیکردنی پاراستنی ئاسایشی سنوورە هاوبەشەکان، دەبێت تەواوی بڕگەکانی رێککەوتنەکە وەک خۆیان جێبەجێ بکرێن"، هەروەها سوپاسی هەرێمی کوردستانی کردووە، ئەوەش لە بەرامبەر ئەو پێشوازییەی لە ماوەی دوو ساڵی دواییدا لە زیارەتکارانی ئێرانی کردووە.  هەر بەپێی میدیای فەرمیی ئێران، رێبەر ئەحمەد باسی لە پەیوەندی نێوان عێراق و هەرێمی کوردستان لەگەڵ ئێران کردووە و وتویەتی: "ئاسایشی سنوور لە کاری لەپێشینەی ئێمەیە و هەندێک لە کێشە ئەمنییەکان کە پێشتر هەبوون، لەمەودوا لە سنوورەکان نامێنن، سنوورەکانی هەرێمی کوردستان لەگەڵ ئێران بە تەواوی کۆنترۆڵ کراون و خاکی عێراق و هەرێمی کوردستان نابنە سەرچاوەی هیچ هەڕەشە و مەترسییەک بۆ سەر ئێران".  ڕێبەر ئەحمەد ئەوەشی خستووەتەڕوو:" ئاسایش و سەقامگیری ناوچەکە ئامانجی هاوبەشی ئێران و عێراقە و بۆ ئەم مەبەستەش هاوکارییەکانی نێوان هەردوولا بەردەوام دەبن".  رێککەوتنی ئەمنی نێوان عێراق و ئێران، ئەو رێککەوتنەیە رۆژی 19ـی ئاداری 2023، عەلی شەمخانی، سکرتێری ئەو کاتی ئەنجوومەنی باڵای ئاسایشی نیشتمانیی ئێران و قاسم ئەعرەجی، راوێژکاری ئاسایشی نەتەوەیی عێراق لە بەغدا واژۆیان کرد،  یەکێک لە خاڵەکانی تایبەت بوو بە دوورخستنەوەی هێزەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان لە سنووری نێوان هەرێمی کوردستان و رۆژهەڵاتی کوردستان.

هاوڵاتی مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازیی لەبەیاننامەیەكدا داواكارییەك ئاڕاستەی حكومەتی عێراق دەكەن و داوا دەكەن پەنا بەرێتە بەر جێبەجێكردنی بڕگەی هەشتەمی مادەی ١٣ی پڕۆژە یاسای بودجەی عێراق كە زامنی مووچەی مووچەخۆرانی پارێزگای ناڕازیی دەكات. مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازیی لەبەیاننامەیەكدا نوسیویانە: لە ئێستادا خەباتی مەدەنی مامۆستایان و فەرمانبەران پێی ناوەتە قۆناغێكی نوێی كاریگەرەوە، ئەم كاریگەربوونەش وایكردوە دەسەڵاتە شكستخواردووەكە هەموو ڕێگاكان بگرێتەبەر بۆ لاوازكردنی ئەم خەباتە مەدەنییە. ئەوەشیان خستووەتەڕوو: ئێمەی مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازیی، لێرەوە جارێكی تر دووپاتی دەكەینەوە، هەرگیز سازش لەسەر ماف و داواكارییەكانمان ناكەین و بەردەوامیی بە بایكۆت و ناڕەزایەتیەكانمان دەدەین، چونكە پێمان وایە ئەگەر لە ئێستادا پرسی مووچە لە بەغدادەوە چارەسەر نەكرێت، ئەوا لە ئایندەدا قەیرانەكان و بێ مووچەیی زیاتر دەبێت و ژیانی خەڵك ڕووبەڕووی سەختیی زیاتر دەبێتەوە. "ئێمە وەك چۆن پێشتر باكمان بە فشار و چەواشەكاریی و سزادانی ئیداریی و دارایی و هەڕەشەكانی دەسەڵات نەبووە، بۆ لەمەودواش ئاوڕیان لێنادەینەوە و بە ورەیەكی بەهێزترەوە بەردەوام ئەبین لەم خەباتە مەدەنییە فراوانە. لێرەشدا جێی خۆیەتی سوپاسی ئەو بەڕێوەبەرە بەڕێزانەش بكەین، كە لەسەر هەمان رێبازیی هاوپیشەكانیان، نەچوونە ژێر باری فشارەكانی رۆژانی رابردووی دەسەڵاتەوە و پەیمانی بایكۆتییان نوێ كردەوە". مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازیی وادەڵێن. باس لەوەشدەكەن "دوای ٧٦ ڕۆژ لە بایكۆتی هۆڵەكانی خوێندن و خۆپیشاندان و ناڕەزایەتییە فراوانەكان، ئەوە ڕوون بۆتەوە كە دەسەڵاتدارانی هەرێم باكیان بە پەكەوتنی پرۆسەی پەروەردە و خوێندن نییە، بەتایبەت لە سنوری پارێزگای سلێمانی و هەڵەبجە و ئیدارەكانی ڕاپەڕین و گەرمیان و قەزای كۆیەی سەربە پارێزگای هەولێر".   مامۆستایانی ناڕازی داواكارن حكومەتی عێراقی پەنا بەرێتە بەر جێبەجێكردنی بڕگەی هەشتەمی مادەی ١٣ی پڕۆژە یاسای بودجەی عێراق  بەوتەی ئەوان " زامنی مووچەی مووچەخۆرانی پارێزگای ناڕازیی دەكات، بۆ ئەوەی چیتر پرۆسەی پەروەردە و مووچەی مووچەخۆران نەبێتە قوربانی بێ باكیی و گەندەڵیەكانی دەسەڵاتدارانی هەرێمی كوردستان". مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازی  جارێكی تر، جەخت لە داواكارییەكانیان دەكەنەوە و بەمشێوەیە لەچەند خاڵێكدا نوسیویانە: ١. دەسپێكردنەوەی پلەبەرزكردنەوەی مامۆستایان و فەرمانبەران ٢. دامەزراندنی مامۆستایانی وانەبێژ ٣. دیاری كردنی چارەنوسی مووچەی سێ مانگی كۆتایی ئەمساڵ ٤. دیاریكردنی چارەنووسی مووچە پاشەكەوتكراوەكان ٥. دابەشكردنی مووچەكانمان بەشێوەیەكی ڕاستەوخۆ لەلایەن بانكە حكومیەكانی وەزارەتی دارایی عێراقەوە. لە كۆتاییشدا مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازیی ڕایدەگەیەنن "درێژەدان بە ناڕەزایەتیەكان زامنی چارەسەر بوونی ڕیشەیی كێشەكانمانە ،بۆیە بەهیچ شێوەیەك سازش لەسەر ماف و داواكارییەكانمان ناكەین و درێژە بە بایكۆت و ناڕەزایەتیەكان دەدەین و بە هەمان گڕوتینی ڕابردوەوە. هەوڵەكانمان لە بەغداد چڕتر دەكەینەوە تا خواستەكانمان دەبنە خەمی بەرپرسانی وڵات و چارەسەر دەكرێن".