ئەو چوار شوێنەى بۆ دیداری پوتین و زێلینسکی پێشنیاز کراوە

هاوڵاتی ئەمڕۆ ڕۆژی جیهانی پاککردنەوەی ژینگەیە و لەم بارەیەوە ڕێکخراوی ئایندە بۆ پاراستنی ژینگە بەیاننامەیەکی بڵاوکردەوە و ڕایگەیاند: لە ٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣، کۆمەڵەی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان بە کۆی دەنگ لە دانیشتنی ٧٨ی خۆیدا، بڕیارنامەی ٧٨/١٢٢ی "ڕۆژی جیهانی پاککردنەوەی ژینگە"ی پەسەند کرد، بڕیاریدا ٢٠ی ئەیلول وەک ڕۆژی جیهانی پاککردنەوەی ژینگە دەستنیشان بکرێت کە ساڵانە یادی دەکرێتەوە. دەقی بەیاننامەکەی ڕێکخراوی ئایندە بۆ پاراستنی ژینگە: {٢٠ی ئەیلول}ڕۆژی جیهانی پاککردنەوەی ژینگە لە ٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣، کۆمەڵەی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان بە کۆی دەنگ لە دانیشتنی ٧٨ی خۆیدا، بڕیارنامەی ٧٨/١٢٢ی "ڕۆژی جیهانی پاککردنەوەی ژینگە"ی پەسەند کرد، بڕیاریدا ٢٠ی ئەیلول وەک ڕۆژی جیهانی پاککردنەوەی ژینگە دەستنیشان بکرێت کە ساڵانە یادی دەکرێتەوە.  لە بڕیارنامەکەدا داوا لە هەموو وڵاتانی ئەندام و ڕێکخراوەکانی سیستەمی نەتەوە یەکگرتووەکان و ڕێکخراوە نێودەوڵەتی و ناوچەییەکانی دیکە و لایەنە پەیوەندیدارەکانی دیکە لەوان کۆمەڵگەی مەدەنی و کەرتی تایبەت و ئەکادیمیا دەکات کە بە ڕێکخستنی چالاکییەکان بە ئامانجی ڕۆژی جیهانی پاککردنەوەی ژینگە بە شێوەیەکی ڕێکوپێک یادی ڕۆژی جیهانی پاککردنەوەی ژینگە بکەنەوە.. ڕاستیەکان بەرهەمهێنانی پاشماوەی ڕەقی شارەوانییەکان لە ٢.١ ملیار تۆن لە ساڵی ٢٠٢٣ بۆ ٣.٨ ملیار تۆن تا ساڵی ٢٠٥٠ بەرز دەبێتەوە. زیاتر لە دوو ملیار کەس دەستیان بە خزمەتگوزاری کۆکردنەوەی پاشماوەکان ناگات.  زیاتر لە سێ ملیار کەس ئامرازی کۆنترۆڵکراوی وەرگرتنەوە یان فڕێدانی پاشماوەیان نییە. (بەرنامەی گەشەپێدانی نەتەوە یەکگرتووەکان) لە هەرێمی کوردستانیش، یەکێک لە گرفتەکان زوربوونی پاشماوەی ماڵان و شوێنە گشتییەکانە، کە مەزەندە دەکرێ ڕۆژانە زیاد لە ۷هەزار تەن پاشماوە هەبێت. تاوەکو ئێستا کۆکردنەوەی پاشماوەکانی ماڵان و شوێنە گشتییەکان، بە هێزی دەستی ئەنجام دەدرێ کەمترین سوود لە تەکنەلۆژیا وەرگیراوە. زوربوونی پاشماوەکان و فڕێدانیان بە شێوەی نازانستی یەکێکی ترە لە گرفتە گەورەکان. نەبوونی کارگەی ڕیسایکڵین و فڕێدان و سوتاندنی پاشماوە لە ئێستا و داهاتوو دەبێتە گەورەترین گرفتی ژینگەیی بۆ هاوڵاتیانی هەرێم.  وڵاتی نەرویج، ئەمساڵ میوانداری چالاکیی ئەمساڵ دەکات بە ناوی “شارەکانی جەمسەری باکوور و پاشماوەی دەریایی”. ڕێکخراوی ئایندە بۆ پاراستنی ژینگە.                ۲۰/ئەیلول/۲۰۲٤

هاوڵاتی براوەکانی ٣١ـەمین خەڵاتی ڕۆژنامەنووسیی موسا عەنتەر و شەهیدانی ڕاگەیاندنی ئازاد دیاریی کران و خەڵاتی ڕێزلێنان بەخشرا بە هەردوو ژنە ڕۆژنامەنووس و شەهیدانی ڕاگەیاندنی ئازاد “گوڵیستان تارا و هێرۆ بەهادین”، کە بە بۆردوومانی دەوڵەتی داگیرکەری تورک لە ٢٣ـی ئابى ئەمساڵ شەهیدبوون.   لە گەڕی ٣١ـیەمینی خەڵاتی ڕۆژنامەنووسیی موسا عەنتەر و شەهیدانی ڕاگەیاندنی ئازادیی، کە لەلایەن ڕۆژنامەی یەنی یاشام دابەش دەکرێت، خەڵاتی ڕێزلێنان بەخشرا بە شەهیدان “گوڵیستان تارا و هێرۆ بەهادین”. ساڵانە ڕۆژنامەی یەنی یاشام پێشبڕكێی ڕۆژنامەنووسیی موسا عەنتەر لە بوارەکانی “هەواڵی تورکی”، “هەواڵی وێنەیی”، “هەواڵی کوردی”، “وێنە”، “کاریکاتێر”، و ڕۆژنامەنووسیی ژنان” بەڕێوەدەبات. بۆ ئەمساڵ و دوێنێ شەو ئەنجامی پێشبڕکێکە ڕاگەیاندرا و خەڵاتی ڕێزلێنان بەخشرا بە هەردوو ژنە ڕۆژنامەنووس شەهیدان “گوڵیستان تارا و هێرۆ بەهادین”، کە لە ٢٣ـی ئابى ئەمساڵ، کاتێک بۆ تۆمارکردنی بەرنامەیەکی تەلەفزیۆنی ڕوویان لە سنووری شارەزوور کردبوو، بەهۆی بۆردوومانی دەوڵەتی داگیرکەری تورکەوە لە نزیکی شارۆچکەی سەیدسادق لە پارێزگای سلێمانی شەهیدبوون. هەروەها ڕۆژنامەنووس پەخشان عەزیزی کە لە ئێران سزای لە سێدارەدانی بەسەردا سەپێندرا، بە شایستەی خەڵاتی ڕێزلێنان زانرا. بڕیاریشە لە ٢٢ـی ئەم مانگە مەراسیمی دابەشکردنی خەڵاتەکان بەڕێوەبچێت. ڕۆشنبیر، ڕۆژنامەنووس و نووسەری کورد موسا عەنتەر ناسراو بە ئاپێ موسا، لە ٢٠ـی ئەیلوولی ساڵی ١٩٩٢ لە کۆڵانی ٤٤٢ـی گەڕەکی کۆماریی لە ناوچەی سەیرانتەپەی ئامەد، لەلایەن دەوڵەتی تورکەوە تیرۆرکرا.   ئاپێ مووسا لە پەنجاکانی سەدەی ڕابردووەوە دەستی بە نووسین بە کوردیی کرد و هەوڵیدا ئێش و ئازارەکانی گەلی کورد بخاتە سەر پەڕەکان و بە جیهانی بناسێنێت، چەندین جار دەستگیر کرا، ئەشکەنجەدرا و هەڕەشەی لێکرا، بەڵام بۆ ساتێکیش ئامادە نەبوو دەست لە خەبات و تێکۆشانی ڕووناکبیرانەی بەربدات.  

هاوڵاتی زانیاری ورد لەسەر ئۆپەراسیۆنەکانی هــــــ*ــێز*ەکا*نی پارا*ستـــــ*ــنی گە*ل و هێرشەکانی سوپای داگیرکەری تورکیا بەم شێوەیەی خوارەوەیە:   ١. ناوچەی شەهید دەلیل، ڕۆژئاوای زاب؛ لە ١٧ی ئەیلول کاتژمێر ١٦:٥ خولەک، هێز*ی یە*کینە*کانی* ژنا*نی* ئاز*اد داگیرکەرانیان کردە ئامانج کە دەیانویست تونێلەکانی بەرخۆدان لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی گردی جودی بە تەقەمەنی قەدەغەکراو بۆ*رد*ومان بکەن و هەوڵەکەیان شکستی هێنا. ڕۆژی ١٨ی ئەیلول کاتژمێر ٥٠:٥ خوولەک، شە*ڕڤا*نان لە یە*کینە*کا*نی ژنا*نی ئا*زاد کەمینێکی سەربازانی داگیرکەری تورکیایان کردە ئامانج کە دەیانویست بەرەو تونێلەکانی بەرخۆدان لە گردی جودی پێشڕەوی بکەن و دوو سەربازی داگیر*کە*ریان لەناوبرد. ڕۆژی ١٧ی ئەیلول کاتژمێر ٣٥:٥ هێزە*کا*نی پا*را*ستنی گە*ل بە چەکی قورس داگیر*کەرانیان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی ئامیدی کردە ئامانج. ڕۆژی ١٨ی ئەیلول کاتژمێر ٠٣:٢٠ خولەک،  شەڕڤا*نانی یە*کینە*کانی *ژنا*نی ئا*زا*د حەشارگەیەکی سەربازانی داگیر*کەری تورکیایان کردە ئامانج کە دەیانویست بەرەو تونێلەکانی بەرخۆ*دان لە گردی ئامێدی پێشڕەوی بکەن و بە قەناس یەکێکیان لێ کوشتن. لە ١٨ی ئەیلول کاتژمێر ٥٠:٥ و ٤٠:٦ خولەک،  هێز*ە*کانی پا*راســـ*ــتنی گە*ل لە گۆڕەپانی بەرخۆ*دانی گردی ئامیدی بە چەکی قورس داگیر*کەرانیان کردە ئامانج. ڕۆژی ١٨ی ئەیلول کاتژمێر ٤٥:٨ خولەک، هێزە*کا*نی پارا*ستنی گە*ل ڕێگرییان لە تانکەکانی دوژمن کرد، کە دەیانویست هێرشبکەنە سەر تونێلەکانی بەرخۆدان بە چەمکی نیمچە ئۆتۆماتیکی، دوای دەستێوەردانی هێز*ەکا*نی پارا*ستنی گە*ل تانکەکان ناچار بوون پاشەکشە بکەن. ڕۆژی ١٧ی ئەیلول کاتژمێر ٢٠:١١ هێزەکانمان بە چەکی نیمچە ئۆتۆماتیکی بولدۆزەرێکی داگیر*کەریان لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی گردی بەهار کردە ئامانج و ڕایانگرت.   ڕۆژی ١٧ی ئەیلول کاتژمێر ٤٠:٣ خولەک،  هێز*ە*کا*نی پارا&ستنی گە$ل، بە بەکارهێنانی تەکنەلۆژیای تایبەت داگیر٪کەرا#نیان لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی گردی بەهار کردە ئامانج، ئەم ئۆپەراسیۆنە بووە هۆی کوژرانی ٦ دا*گیر+کەر و لەناوبردنی کەشتییەکی بۆمب هەڵگر و کۆگایەکی تەقەمەنی. ٢. لە ناوچەی مەتینا؛ ڕۆژی ١٨ی ئەیلول کاتژمێر ٠٠:٧ هێزە*کانمان لە مەیدانی بەرخۆ*دان لە شیلازێ ڕێپێوانێکی خۆکوژی سەر بە داگیر*کاری تورکیایان کردە ئامانج و بە قەناس تەقەیان لێکردن. لە 18ی ئەیلولدا هێزە*کانی& پا*را+ستنی گە#ل دەستوەردانیان کرد لە هەوڵی سوپای داگیر@کەر بۆ جێگیرکردنی خۆیان بەرامبەر تونێلەکانی بەرخۆدان لە گۆڕەپانی شیلازێ، ئەمەش بووە هۆی پاشەکشەی سەربازانی داگیر^کەر. ٣. سەبارەت بە هێرشەکانی سوپای داگیرکەری تورکیا بە تەقەمەنی قەدەغەکراو؛ لە ١٨ی ئەیلولدا داگیرکەران لە ڕێگەی ڕێپێوانێکی خۆکوژییەوە تونێلەکانی بەرخۆدانیان لە گۆڕەپانی شیلازێ بۆردومانکرد. ٤. سەبارەت بە هێرشەکانی سوپای داگیرکەری تورکیا؛ ڕۆژانی ١٧ و ١٨ی ئەیلول ١١ جار هێرش کرایە سەر ناوچەکانی بەربازنە، سەنینە، کەندوکولا و گۆشچینا لە خاکورکە، هەروەها ٩ جاریش هێرشکرایە سەر ناوچەکانی دێریک، بولەندبازی، کانی سەرکی، خەیری و سیداریو ٩جاریش کاری ٩ بۆردومانکرا، ناوچەی بێشێلی لە مەتینا جارێک و ناوچەکانی شەهید هیوا و پیپاڵە لە قەندیل ٦ جار لە لایەن فڕۆکە جەنگییەکانەوە بۆردومانکران، کە کۆی گشتی دەکاتە ٢٧ هێرشی ئاسمانی. لە ڕۆژانی ١٧ و ١٨ی ئەیلولدا ناوچەی گردی ئێف ئێم لە ڕۆژئاوای زاب دووجار و ناوچەی ساری مەتینا لە شاری مەتینا دووجار لەلایەن هەلیکۆپتەرە هێرشبەرەکانەوە بۆردومانکران.   ١٩ی ئەیلوولی ٢٠٢٤ ناوە*ند*ی ڕاگە*یاند&نی هێزە*کانی& پار*استنی٪ گە#ل  

هاوڵاتی شانەی ڕاگەیاندنی ئەمنیی عێراق بڵاوی كردەوە، ئەمڕۆ لە ئۆپەراسیۆنێكی ئەمنیی لە كەركووك، توانراوە لە ڕێگەی فڕۆكە جەنگییەكانی هێزی بەرگریی ئاسمانیی عێراقەوە شەش چەتەی داعش بكوژرێن، كە یەكێكیان سەرچەتەی داعش بووە. لە ڕاگەیاندراوەكەدا هاتووە، بە پشتبەستن بە ڕێنماییەكانی سەرۆكوەزیران و فەرماندەی گشتیی هێزە چەكدارەكان، بە زانیاری هەواڵگریی ورد لەلایەن دەزگای هەواڵگریی عێراقەوە لە سنووری پارێزگای كەركووك ئۆپەراسیۆنێكی هاوبەش لەگەڵ هێزی بەرگریی ئاسمانیی ئەنجامدا، توانیویانە بە فڕۆكەی F16 شەش چەتەی داعش بكوژن. ئاماژە بەوەشكراوە، یەكێك لە سەركردە هەرە مەترسیدارەكانی داعشی لەناو كوژراوەكان بووە و بەناو بەشدار، كە بە ئەبو حەمدان ناسراوە، یەكێكی دیكە لە چەتەكان ناوی عومەر سەڵاح نیمایە، نازناوی ئەبو خەتابە، چەتەیەكی تر ناوی عوسمان ئەبو عەبد، هەروەها چەتە عیزەدین هیشامیش كوژراوە. ئەوەش خراوەتەڕوو، دوای تەواوبوونی ئۆپەراسیۆنی ئاسمانیی لەلایەن دەزگای هەواڵگریی نیشتمانیی عێراق و بە هاوبەشی لەگەڵ دەزگای دژەتیرۆر چوونەتە شوێنی بۆردوومانەكە و تەرمی چەند چەتەیەكیان دۆزیوەتەوە و ژمارەیەك پشتێنی تەقەمەنی، چەكی تەكنیكیی، مۆبایل و ئامێری جۆراوجۆری دیكە دۆزراونەتەوە.    

هاوڵاتی دوای ئەوەی بانکی ناوەندیی ئەمریکا رۆژی چوارشەممە، رێژەی سوودی بانکی بەڕێژەی ٠،٥٪ دابەزاند، نرخی زێڕ ئاستێکی نوێی پێوانەیی تۆمارکرد و ئۆنسەیەکی بەرزبووەوە بۆ ٢٦٠٠ دۆلار، بەڵام پاشان پاشەکشەی کرد بۆ نزیکەی ٢٤٥٥ دۆلار.   رۆژی پێنجشەممە، لە دوای کردنەوەی بازاڕەکانی ئاسیا دووبارە نرخی زێڕ ئاراستەی بەرزبوونەوەی گرتەبەر و هەر ئۆنسەیەک بە ٢٥٦٠ دۆلار مامەڵەی پێوەدەکرێت.   سەرۆکی بانکی ناوەندیی ئەمریکا لە دوای راگەیاندنی بڕیاری کەمکردنەوەی سوودی بانکی رایگەیاند، "ئابووریی ئەمریکا هاوسەنگ بووەوە، ئەوەش بەو واتایەیە کاتی کەمکردنەوەی سوودی بانکی هاتووە."   هەرچەندە کەمکردنەوەی سوودی بانکی بووەتە هۆکار بۆ بەرزبوونەوەی بەهای کاڵاکان لە بازاڕەکانی جیهان، بەڵام لەلایەکی دیکەوە ئاماژەیەکە بۆ لاوازی ئابووریی ئەمریکا و بەوپێیەش کاریگەرییەکانی لەسەر نرخی زێڕ تێکەڵاوبوون.   هاریش ڤی، شرۆڤەکاری سەر بە کۆمپانیای راوێژکاریی (جیۆ جێت فاینانشیاڵ) لەوبارەیەوە رایگەیاند، لە ئاستی مامناوەند دا کەمکردنەوەی سوودی بانکی دەبێتە هۆکار بۆ پاڵپشتیکردن لە نرخی زێڕ."   ئەو شرۆڤەکارە پێیوایە، نرخی زێر لە نزیکەی ٢٥٥٠ دۆلار، هێڵی پاڵپشتی هەیە و ئەستەمە لەو ئاستە زیاتر دابەزێت.  بەپێی هاریش ڤی، بەرزبوونەوەی زیاتری نرخی زێڕ پەیوەستە بەوەی کە تاوەکو چەند نرخی زێڕ دەتوانێت ئاستی ٢٦١٤ دۆلار تاوەکو ٢٦٣٠ دۆلار بشکێنێت.  

هاوڵاتی میدیاکان بلاویان کردەوە، جارێکی دیکە چەند ئامێرێکی بێتەلی پەیجەر کە بەدەست ئەندامانی حزبولڵای لوبنانیەوەیە، تەقیونەتەوە، تا ئێستا هیچ زانیارییەک لەسەر زیانەکان نییە. هەروەها بەپێی ئەو وێنانەی لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بڵاوکراونەتەوە، لەپاڵ ئەو پەیجەرانەشدا ژمارەیەک ئامێری بێتەل هەن کە تەقیونەتەوە. ئەو ئامێرانە بەشێکیان لە شەقام، ماڵ، دووکان و شوێنە گشتییەکانی دیکەدا بوون، بۆیە پێشبینی دەکرێت قەبارەی زیانەکان زیاتر بن.      

هاوڵاتی ئەمڕۆ چوارشەممە، ١٨ی ئەیلوولی ٢٠٢٤، لەدوای کردنەوەی نازاڕەکانی ئاسیا نرخی نەوت دابەزی کۆتایی بە بەرزبوونەوەکانی دوو ڕۆژی ڕابردووی خۆی هێنا. بەشێوەیەک، نرخی نەوتی برێنتی دەریای باکوور 20 سەنت دابەزی و یەک بەرمیلی بە 73 دۆلار و 70 سەنت مامەڵەی پێوەکرا. نرخی نەوتی سووکی تەکساسی ئەمریکاش 22 سەنت دابەزی و بە 70 دۆلار و 75 سەنت مامەڵەی پێوەکرا. لەم بارەیەوە، بازرگانانی نەوت چاوەڕێی بڕیاری ئەمڕۆی بانکی ناوەندیی ئەمریکا لەسەر سوودی بانکی دەکەن، لەبەرئەوە بە وریاییەوە مامەڵەکانیان ئەنجام دەدەن.  هەروەها بەرزبوونەوەی قەبارەی نەوتی کۆگاکراو لە ئەمریکا دواجار نرخی نەوتی لە ڕۆژی چوارشەممە دابەزاندووە. هاوکات نرخی زێر بەرزبووەوە و هەر ئۆنسەیەکی بە 2574 دۆلار مامەڵەی پێوەکرا.

هاوڵاتی بەھۆی تەقینەوەی ئامێرەکانی پەیوەندی "پەیجەر" سێ ھەزار کەس لە بەیروت برینداربوون و تەندروستیی لوبنانیش دەڵیت، تا ئێستا ھەشت کەس لەو تەقینەوانەدا کوژراون. هاوکات تەندروستیی لوبنان بڵاویکردەوە، کوڕی پەرلەمانتارێکی حزبوڵا لە تەقینەوەی یەکێک لە ئامێرەکاندا کوژراوە. سەرچاوە ئەمنییەکان ئاماژە بۆ ئەوەدەکەن، لە سوریاش تەقینەوەی ئامێرەکانی "پەیجەر" رویداوە.

هاوڵاتی نرخی دۆلار بەرامبەر دینار $100=150,000 نرخی ئێرۆ بەرامبەر دینار €100=164,750 نرخی پاوەن بەرامبەر دینار £100=194,000 نرخی کرۆنی سویدی بەرامبەر دینار 1000=126,000 نرخی کرۆنی نەرویجی بەرامبەر دینار 1000=117,000 نرخی تمن بەرامبەر دینار 1000,000=25,750 نرخی ئێرۆ بەرامبەر دۆلار €100=109,85$ ‎نرخی پاوەن بەرامبەر دۆلار £100=129,5$ ‎نرخی کرۆنی سویدی بەرامبەر دۆلار 1000=84$ نرخی کرۆنی نەرویجی بەرامبەر دۆلار 1000=76$ نرخی تمەن بەرامبەر دۆلار $100=5,830,000 نرخی تمەن بە حەواڵە $100=5,920,000 نرخی لیرەی تورکی بەرامبەر دۆلار $100=3,310

هاوڵاتی نرخی بەرمیلێک نەوتی برێنت بۆ نزیکەی 73 دۆلار بەرزبووەوە ئەمڕۆ سێشەممە، 17ی ئەیلوولی 2024، لەدوای کردنەوەی بازاڕەکانی ئاسیا، نرخی نەوت بەردەوام بوو لە بەرزبوونەوەکانی ڕۆژی ڕابردووی خۆی. بەشێوەیەک نرخی بەرمیلێک نەوتی برێنتی دەریای باکوور 16 سەنت بەرزبووەوە و هەر بەرمیلێک بە 72 دۆلار و 91 سەنت مامەڵەی پێوەکرا. هەروەها نرخی بەرمیلێک نەوتی سووکی تەکساسی ئەمریکاش 34 سەنت بەرزبووەوە و بە 70 دۆلار و 43 سەنت مامەڵەی پێوەکرا. هۆکاری سەرەکی بەرزبوونەوەی نرخی نەوتیش دەگەڕێتەوە بۆ کاریگەرییەکانی باهۆزی (فرانسین) لەسەر کەمکردنەوەی ئاستی بەرهەمهێنانی نەوتی ئەمریکا و کەمبوونەوەی قەبارەی نەوتی کۆگاکراو لە ئەمریکا.

هاوڵاتی   بەڕێوەبەرایەتی نەهێشتنی ماددە هۆشبەرەکانی دەزگای ئاسایش، لەسەر بنەمای بەدەستهێنانی زانیاری هەواڵگری پێشوەخت و لە ماوەی زیاتر لە دوو مانگ دەستبەسەرداگرتنی بڕی زیاتر لە ( نیو تۆن )ماددەی هۆشبەر ڕادەگەیەنێت. لەماوەی زیاتر لەدوومانگی ڕابردووی ئەمساڵدا، لە ڕۆژی ٢٠٢٤/٥/١٤ بۆ ٢٠٢٤/٨/١ بەڕێوەبەرایەتی نەهێشتنی ماددە هۆشبەرەکانی دەزگای ئاسایشی هەرێم بەهەماهەنگی سەرجەم بەڕێوەبەرایەتییەکانی دەزگای ئاسایش، لەسەر بنەمای زانیاری هەواڵگری پێشوەخت و بەدواداچوون و چاودێری ووردی هێزەکانمان بۆ ڕێگریکردن لە بازرگانیکردن و گواستنەوەی ماددە هۆشبەرەکان، بەبڕیاری دادوەری لێکۆڵینەوەی ئاسایش توانیویانە دەستبگرن بەسەر بڕی( ٥١٤ ) کیلۆگرام ماددەی هۆشبەر لە جۆرەکانی (کۆکاین ، کریستاڵ ، ماریجۆنا ، تلیاک ، کریستاڵی شل ، حەبی کابتاگۆن ) و توانرا ( ٥١ ) تۆمەتباری بازرگانی ماددەی هۆشبەر دەستگیربکەن. بازرگانان وویستویانە بە بەکارهێنانی تەکنیکی نوێ ی حەشاردان ماددە هۆشبەرەکان لەناوچە سنورییەکانەوە بەرەو شارەکان و دواتر بەنیازبوون بینێرن بۆ ناوەڕاست و خواروی عێراق و ووڵاتانی ناوچەکە، دەزگای ئاسایشی هەرێم لە پێناو کۆمەڵگایەکی تەندروست لە هەوڵەکانی بەردەوامە، وەک هەمیشە توانیویەتی ڕێگری بکات لە بازرگانان و شکست پێهێنانی هەوڵ و تەکنیکەکانی شاردنەوە و گواستنەوەی ئەو ماددانە. لە ئێستادا تۆمەتباران بەماددەی (٢٥ و ٢٦) لە یاسای بەرەنگاربوونەوەی ماددە هۆشبەرەکان و کارتێکارە ئەقڵیەکان ڕاگیراون و لێکۆڵینەوە لەدۆسیەکانیان بەردەوامە. بەڕێوەبەرایەتی گشتی ئاسایش - سلێمانی

هاوڵاتی بڕیاربوو لەبەرانبەر تێپەڕاندنی هەمواری یاسای باری كەسێتیی كە شیعە داوای دەكات و ناڕەزایەتیی لەسەر دروستبووە، یاسای گەڕاندنەوەی زەوییە كشتوكاڵییەكان بۆ خاوەنەكانیان پەسەند بكرێت كە كورد داوای دەكات، بەڵام دەنگی لەسەر نەدراو دواخرا بۆ ئەوكاتەی رێككەوتنی لەسەر دەكرێت. یاسای هەڵوەشاندنەوەی بڕیارەكانی ئەنجومەنی شۆڕشی هەڵوەشاوەی عێراق لەبارەی خاوەندارێتیی زەوییە كشتوكاڵییەكان كە خواستی فراكسیۆنە كوردییەكانی لەسەر بوو، لە پەرلەمانی عێراق دەنگی لەسەر نەدراو دواخرا بۆ كاتێكی تر. لەبارەی دواخستنی دەنگدان لەسەر یاساكە، موهەیمن حەمدانی ئەندامی پەرلەمانی عێراق لەسەر پیكهاتەی عەرەبی كەركوك سوپاسی هەریەكە لە چوارچێوەی هەماهەنگیی (لایەنە شیعەكانی پەرلەمانی عێراق)و حزبی تەقەدومی محەمەد حەلبوسی و حزبی سیادەی خەمیس خەنجەرو عەزمی موسەننا سامەڕایی كرد، هەڵوێستی ئەم لایەنانەی بۆ راوەستان دژی پەسەندكردنی یاساكە بە "هەڵوێستی نیشتمانی" ناوبرد. بەپێی قسەی ئەرشەد ساڵحی سەرۆكی كوتلەی توركمانیی لە پەرلەمانی عێراق، دواخستنی دەنگدان بۆ هەڵوەشاندنەوەی بڕیارەکانی ئەنجومەنی باڵای شۆڕش تایبەت بە زەوییە کشتوکاڵییەکان بە رەزامەندی هەردوو کوتلەی کوردو تورکمان بووە، بۆ ئەوەی لە ماوەی ٧٢ کاتژمێری داهاتوودا بگەنە رێککەوتن. هادی عامری سەرۆكی هاوپەیمانی فەتح كە هاوكات سەرۆكی لیژنەی ماددەی ١٤٠ـی دەستورە، ئەمڕۆ چووە ناو پەرلەمان و كۆبوونەوەیەكی لەگەڵ موحسین مەندەلاوی سەرۆكی پەرلەمان و شاخەوان عەبدوڵای جێگری دووەمی سەرۆكی پەرلەمان و سەرۆكی كوتلە سیاسییەكان و نوێنەرانی پارێزگای كەركوك كرد، ئەمە بۆ تاوتوێكردنی پەسەندكردنی یاساكەو ئاگاداربوون لە بۆچوونە جیاوازەكان. بەگوێرەی زانیارییەكان، جگە لە كۆبوونەوەكەی عامری، لەسەر هەمان پرۆژە یاسا كۆبوونەوەیەكی تری لە نوسینگەی موحسین مەندەلاوی كراوە، بەڵام هێشتا وردەكاریی گفتوگۆكان ئاشكرا نەكراون. ئەمەش لەکاتێکدا شیعەكان بەنیازن لە دانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەماندا، هەمواری یاسای باری كەسێتیی عێراق تێپەڕێنن، هەموارێك كە رێگە بە بەشودانی كچانی تەمەن (٩ ساڵ) دەدات، ئەمە ناڕەزایەتی لەسەر ئاستی شەقام دروستكردووە، بۆ كۆنترۆڵی ناڕەزایەتییەكان لەناو پەرلەماندا، دوو ئۆفەریان پێشكەشی كوردو سوننە كردووە، ئۆفەرەكەی سوننە دەنگدان لەسەر پرۆژە یاسای (لێبوردنی گشتیی)، ئۆفەرەكەی كورد دەنگدانە لەسەر پرۆژەیاسای گەڕاندنەوەی موڵك و ماڵەكان بۆ خاوەنەكانیان، ئەوانەی كە هەندێك لە بڕیارەكانی ئەنجومەنی باڵای شۆڕشی (هەڵوەشاوە) دەیانگرێتەوە، ئەمە خواستی كوردی لەسەرە، بەتایبەتی لە كەركوك ژمارەیەكی زۆر هاوڵاتی كورد لەم یاسایە سودمەند دەبن. هەروەها جێگەی ئاماژەیە، تەنیا لە كەركوك بەهۆی بڕیارەكانی ئەنجومەنی باڵای شۆڕشی رژێمی پێشووەوە، دەست بەسەر زیاتر لە ١٣٠ هەزار دۆنم زەوی كشتوكاڵی كورددا گیراوە.  ئەم بڕیارانەی بەعس لە ماوەی ساڵانی ١٩٧٥ بۆ ١٩٧٩ دەرچوون و بە پلەی یەكەم ئامانج لێیان گۆڕینی دۆخی دیمۆگرافیا بووە لە ناوچە جێناكۆكان.

هاوڵاتی ئەمڕۆ دووشەممە، 16ی ئەیلوولی 2024، لەدوای کردنەوەی بازاڕەکانی ئاسیا، نرخی یەک ئۆنسە زێڕ زیاتر بەرزبووەوە و گەیشتە 2586 دۆلار. هۆکاری سەرەکی بەرزوونەوەی نرخی زێڕ دەگەڕێتەوە بۆ ئەگەری کەمکردنەوەی رێژەی سوودی بانکی لەلایەن بانکی ناوەندیی ئەمریکا. بە پێی زانیارییەکان، دابەزینی نرخی دۆلار بەرامبەر بە دراوەکانی دیکە و سوودی سەر قەواڵەکانی گەنجینەی ئەمریکا بوونەتە هۆکار بۆ بەرزبوونەوەی زیاتری نرخی زێڕ.

کاوە ڕەش، هاوڵاتی بەریتانیا باندێكی كوردی دادگای کرد  كەتاوانباربوون بەبازرگانی كردن بە ماددەی هۆشبەرەوە، کە لە ڕێگەی جیاواز پارە و ماددەی هۆشبەریان لەنێوان شار و شارۆچكەكانی بەریتانیا  گواستۆتەوە.   باندێکی ١٢ کەسی کە لە کوردبوون لە لایەن دادگای بەریتانیا دادگای کران، کە بەهای ٤٠٠ هەزار پاوەند بازرگانیان بەمادەی هۆشبەرەوە كردووە. ئەم شوێنانەی کە ئەم باندە ١٢ کەسییە بە کاریان هێناوە بۆ مامەڵەکردن و گواستنەوەی مادە هۆشبەرەکان، بریتیبوون لە سەرتاشخانە و شوێنی ئۆتۆمبێل شۆردن و ئۆتۆمبیلی تەكسی. ئەم باندە بە چەندین ڕێگەی جیاواز پارە و ماددەی هۆشبەریان لەنێوان شار و شارۆچكەكانی بەریتانیا  گواستۆتەوە.  لەگەڵ ئەوەشدا ئەم باندە بنكەی سەرەكیان هەردوو شاری بێرمینگهام و سواینسی بووە، لەڕێگای چەندین مۆبایلی جیاوازەوە پەیوەندیان بەكڕیار و بەكارهێنەرەكانی ماددەی هۆشبەرەوە كردووە. بەپێی زانیارییەکان، ئەم ١٢ کەسە لە دادگای شاری سواینسی، دوو ژنشیان بەكار هێناوە بۆ مامەڵە و گوستنەوەی ماددەی هۆشبەرەكانیان لەنێوان شارو شارۆچكەكانی بەریتانیا. ئەو ماددە هۆشبەرانەی كڕین و فرۆشتنیان پێوەكردون لەجۆری (كۆكاین و كانەبی) دابوون. لەكاتی ئۆپراسیۆنی گرتن و پشكنینی شوێنی بازرگانیی و ماڵی ئەوگروپەدا، پۆلیس دەستی بەسەر چەندین كیلۆ مادەی هۆشبەری (كۆكاین و كانەبی) داگرتووە، لەگەڵ بڕێكی زۆر پارەی كاش و چەك و چەقۆی نایاسایی.  لەكاتی دادگای كردنی ئەو گروپە، كەلە١٢  تاوانبار پێك هاتبوون دادوەر ڕایگەیاند،  بەڕاستی جێگای داخ و بێزارییە لێرەدا،  كاتێك سەرۆكی ئەو باندەو ئەوانی دیكە، لەووڵاتی عێڕاقەوە پەنایان بۆ بەریتانیا هێناوەو لێرە مۆڵەت و مافی مانەوەیان پێدراوە بۆ ئەوەی ژیانیان پارێزراوبێت،  بەڵام بەبەشداری كردنیان لەتاوانی وەها گەورەدا پاداشتی ووڵاتەكەمان دەدەنەوە!! دادگای شاری سواینسی سزای زیندانی كردنی بۆ ئەو گروپە كوردە دەركردووە كەپێك هاتوون لەهەریەكە: (ت، ئ) تەمەن ٣٣ساڵ و سەرۆكی گروپەكە، بە١٢ساڵ زیندانی سزا دراوە. (ک، ک)، تەمەن ٣٩ساڵ، بە٤ساڵ زیندانیكردن (ع، م) تەمەن، ٣٩ساڵ، بە٣ساڵ و ٤مانگ زییندانیكردن (ب، س)تەمەن ٣٣ساڵ، بە٤ساڵ زیندانیكردن  (ئ، پ)، تەمەن ٢٦ساڵ، بە ٤ساڵ زیندانیكردن (د،خ) تەمەن ٢٣ساڵ، بە٣ساڵ زییندانیكردن (ک،ع)، تەمەن ٣٠ساڵ،  بە٣ساڵ زیندانیكردن وەلید (ی، ع)، تەمەن ٣٤ساڵ، بە ٣ساڵ زیندانیكردن (س، ع)، تەمەن ٤١ساڵ، بە ٣ساڵ زیندانیكردن (ل، ج) تەمەن٢١ساڵ، بە٤ساڵ و ٣مانگ زیندانیكردن (م، ح، ش) تەمەن ٢٧ساڵ، بە٣ساڵ زیندانیكردن هاوكات لەگەل ئەوگروپە كوردە، دوو ئافرەتی بیانیش كەبۆئەوان كاریان كردووە سزا دراوان.  دوو كوردی دیكەش، كەپۆلیس بڕوای وایە بەریتانیایان جێ هێشتبێت و هەڵاتبنەوە بۆ كوردستانی عێڕاق. هێشتا سزا نەدراون، بریارە دادگا، لەكاتی ئامادە نەبوونیان لەمانگی ئۆكتۆبەری داهاتوو ، ئەگەر ئامادە نەبن، سزایان بەسەردا بسەپێنێت. لەگەڵ سزای زیندانی كردن بۆ تاوانبارای ئەو گروپە دادوەر دەڵێ، دوای كۆتای هاتنی سزای تاونباران، ڕەوشی ئەو گروپە دەكەوێتەسەر بڕیاری وەزارەتی ناوخۆی بەریتانی،  كەبەچ شێوازێك دواتر مامەڵەیان لەگەڵ دەكات.

هاوڵاتی ڕۆژنامەی عەرەبى لەندەنى لە ژمارەى ئەمڕۆیدا راپۆرتێکى لەبارەى هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستان بڵاوکردووەتەوە و دەڵێت، لاهور شێخ جەنگی دەیەوێتت ببێتە رکابەرى پارتی و یەکێتى. ڕۆژنامەکە لە لاپەڕەى یەکەمدا بابەتەکەى لەسەر، هەڵبژاردن و لاهور شێخ جەنگی بڵاوکردووەتەوە، نووسیویەتى، ئەو دەیەوێت خۆی و پارتەکەی کە بەرەی گەلە، وەک هێزێکی کاریگەر بۆ هەڵبژاردن نیشان بدات و کێبڕکێی هەردوو پارتی دەسەڵاتداری هەرێمی کوردستان بکات، ئەوەش لەڕێی گوتارە پڕ جۆش و خرۆشەکانییەوە دژ بە نەیارەکانی بۆ راکێشانی دەنگدەران. ڕۆژنامەکە دەڵێت، لاهور شێخ جەنگی دەیەوێت لەڕێی دەروازەی هەڵبژاردنەوە دەست بە چالاکییە سیاسییەکانی بکاتەوە و بگەڕێتەوە گۆڕەپانەکە، بۆ ئەوەش لەماوەی رابردوودا کاریکردوە بۆ پەیوەندیکردن بە هاووڵاتیان و بەشداریکردن لە بۆنە تایبەتەکانیان و دڵنیاکردنەوەیان لەوەی بارودۆخی سیاسی وەک ئێستا نامێنێتەوە. هەروەها ڕۆژنامەی عەرەب ئاماژەی بەوەشداوە، لاهور شێخ جەنگی بۆ ئەم هەڵبژاردنە لەڕێی گوتاری پڕ لە جۆش و خرۆشەوە داوا لە هاووڵاتیان دەکات بەشداری هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بکەن، کە بەهۆی ناکۆییەکانی نێوان پارتی و یەکێتی و لەدەستدانى متمانەی دەنگدەرانیان، بۆ ماوەی دوو ساڵ هەڵبژاردنەکەیان دوایان خست. ڕۆژنامەکە باسی لە چالاکییەکانی ئێستای لاهور شێخ جەنگی کردوە و دەڵێت، هەموو رۆژێک دێتە سەر شەقام و بە شار و شارۆچکەکانی هەرێمی کوردستاندا دەگەڕێت و خۆی هەڵمەتێکی گەورە بەڕێوەدەبات. ڕۆژنامەکە بۆچوونى چاوێدرانى وەرگرتووە، ئەوان دەڵێن، هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان دەرفەتێکی سیاسییە بۆ لاهور شێخ جەنگی و هەوڵدەدات زۆرترین رێژەی دەنگی دەنگدەران بەدەستبهێنێت، چونکە پێشتر سەرکردەیەکی دیاری یەکێتی بووە. دەشڵێن، بەرەی گەل بە سەرۆکایەتیی لاهور شێخ جەنگی، دەرفەتی ئەوەی هەیە لەگۆڕەپانەکەدا دەستبەسەر جێگەی خۆیدا بگرێت، ئەمەش بەهۆی وردبینی سیاسی دامەزرێنەرەکەیەوە، هەروەها بەهۆی دابەزینی بەرچاوی ئاستی متمانەی خەڵک بە تەواوی لایەنەکانی دیکەی سەر گۆڕەپانەکە.