هەرێمی كوردستان شەش ڕۆژ پشووی فەرمی ڕاگەیاند 

سازدانی: شاناز حەسەن بەرپرسی مەكتەبی هەڵبژاردنی یەكگرتوو ئەوە دووپاتدەكاتەوە ئەگەر ئیسلامییەكان بە یەك هاوپەیمانێتی پێكەوە لەهەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی عێراق بەشدارییان بكردایە دەبوونە خاوەنی هەشت كورسی. مستەفا عەبدوڵا، ئەندامی ئەنجومەنی جێبەجێكردنی یەكگرتوو و بەرپرسی مەكتەبی هەڵبژاردن، لەچاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ  هاوڵاتی دەشڵێت:»بایكۆت كردن لەلایەن هاووڵاتیانەوە  دووبارە سوودی بۆ حزبە دەسەڵاتدارەكان هەبووە».  هاوڵاتی: بۆچوونتان لەسەر دەرئەنجامەكانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق چییە؟ مستەفا عەبدوڵا: هەڵبژاردنی ئەمجارە یاساكەی جیاواز بوو، بازنەكان زۆربوون و یەكگرتوو بەشەش كاندید بەشداری كردو شەش بازنەی بە ئامانج گرت، لە چوار بازنەی سەركەوتنی بەدەستهێنا. بەراورد بەهەڵبژاردنەكانی دیكە، یەكگرتوو لەسەدا پەنجای كورسییەكان و دەنگەكانی زیادیكردووە، بەوەش هەنگاوێكی دیكەی نا بۆ پێشەوە، چونكە پێمان وابوو لەساڵی 2018 هۆكار هەبوو بۆ دابەزینی دەنگەكانی یەكگرتوو، بەڵام لەدوای كۆمەڵێك بەخۆداچوونەوە و هەنگاونان بۆ چارەسەر لەپرۆسەی هەڵبژاردنی ئەمجارەدا ئەنجامەكەیمان بینی، كاندیدەكانیشمان ئەوانەبوون كە لەناو خەڵكدان و كاریان بۆ خەڵك كردووە و رۆڵی باشیان گێڕاوە. بەكاركردنی یەكگرتووش وەك حزب زۆر باش بووە بۆ كاندیدەكان، ئەمانە هەمووی پێكەوە و بانگەشەی هێمن و ئارام بەپلانی ورد وایكرد سەركەوتوو بین.  هاوڵاتی: لەگەڵ كام لەلایەنەكان هەماهەنگیتان هەبوو لەڕۆژی دەنگدان لەو بنكە و بازنانەی ئێوە كاندیدتان نەبوو؟ مستەفا عەبدوڵا: هەر سەرەتا بڕیارماندا بانگەشەی هەڵبژاردن ئارام و ئاسایی بێت، چونكە فرەبازنەیە، لەهەندێك شوێن ئێمە كاندیدمان نیە و لایەنەكانی دیكە كاندیدیان هەیە، بۆیە پێویستی بەگۆڕینەوەی دەنگدەرانی یەكتر هەیە، بۆیە بڕیارماندا بانگەشەی هەڵبژاردنمان ئاڕاستەیەكی دژی نەبێت بەلایەنەكانی دیكە بەتایبەت ئەوانەی كەپێشتر یان ئێستا ئۆپۆزسیۆن بوون، بۆ ئەوەی بتوانین كاریگەری لەسەر دەنگەكانیان دابنێین، لەهەمانكاتدا چونكە فرەبازنەیە دەكرێت لەئاستی بازنەكان كە ئێمە لەبازنەیەك كاندیدمان نیە، یان ئەوان نیانە، لایەنگرەكانمان بەو ئاراستەیە بنێرین كە دەنگ بدەن بەلایەنەكانی دیكە، بۆیە لەو رووەوە جەماوەری هەموو لایەنە سیاسیەكانمان بەئامانج بگرین بۆ ئەوەی گرژی دروست نەكات، ئەگینا وەك نووسرا و رێككەوتنی فەرمی لەگەڵ هیچ لایەنێك نەمانبووە و نەمانكردووە.  هاوڵاتی: ئەگەر لەگەڵ كۆمەڵی دادگەریی لەچوارچێوەی هاوپەیمانێتییەكدا بوونایە وەك یەكگرتوو تاچەند دەرئەنجامەكان گۆڕانكاری بەسەردا دەهات؟ مستەفا عەبدوڵا: باشترین بژاردە ئەوەیە كە لایەنە ئیسلامییەكان یەك لیستی هەڵبژاردن بن، چونكە دڵنیام كە ئێمە یەك لیست بووینایە ئێستا پێنج كورسیمان هەیە، ژمارەی كورسییەكان تا هەشت كورسی دەڕۆیشت و بەرزدەبۆوە، چونكە كەدەنگەكانی ئێمە و كۆمەڵی دادگەری لەهەر بنكەیەك كۆبكەینەوە، دەبووە ژمارەیەكی زۆر لەپێش زۆر لەحزبەكانی دیكەوە، بۆیە ئێمە زەرەرمان كرد. وەك حزبە ئیسلامییەكان هەموومان زەرەرمان كرد، ئێستاش لەگەڵ بزوتنەوەی ئیسلامی بەپێویستی دەزانین یەكبگرین و پێكەوە كاربكەین باشتر دەبێت.  هاوڵاتی: زۆربەی لایەنەكان دەنگەكانیان كەمی كردووە؟ لەلایەكیشەوە بایكۆت زۆر بوو، پێتانوایە ئەمە چ ئاماژەیەكە بۆ حزبە سیاسییەكان و بۆ ئێوە وەك یەكگرتوو؟ مستەفا عەبدوڵا: بایكۆت و بەشدارینەكردن پەیامە كەخەڵك نائومێدە، نائومێدكراوە لەلایەن دەسەڵاتدارانی هەرێمەوە، تووشی قەیران كراوە، پێیوایە گۆڕانكاری روونادات. بۆیە ئەوە ستەمێكە لەهاووڵاتیان كراوە، بەڵام هاووڵاتیان ئەوە بۆیان نابێتە بژاردەی باش، چونكە جارێكی دیكە دەسەڵاتداران سوودی لێوەردەگرن لەو جۆرە تەشكیل و بیركردنەوانەی خەڵك، ئێمە پێمانوابوو نەدەبوایە وابێت، یەك لەكێشە گەورەكانی ئەم هەڵبژاردنە ئەوەبوو، واتە زۆرینەی ئەوانەی نەچوون بۆ دەنگدان خەڵكی ناڕازی بوون، كاتێك ناڕازی ناچن و لایەنەكانی دەسەڵات بەفشاری دەسەڵاتەكەیان دەچن و هێزە ئۆپۆزسیۆن و جدییەكان زیان دەكەن، بۆیە بڕوامان وایە كەڕێژەی بەشداری زیاتر بوایە، ئێمە دەنگ و كورسیمان زیاتر دەبوو، لەهەر شوێنێك یەكگرتوو كاندیدی هەبووبێت بایكۆتی نەكردووە، لەشوێنەكانی دیكەش هەموو رێكخستنەكانی یەكگرتوو ئاڕاستە كرابوون بچنە سەر سندوقەكانی دەنگدان و بەپێی ئەو كاندیدانەی كە بە شیاویان دەزانن بۆ پەرلەمانی بەغدا.  هاوڵاتی: ئەگەر حكومەتی داهاتوو پێكبهێنرێت و ئێوە بێبەش بكرێن، هەڵوێستی ئێوە چی دەبێت؟ مستەفا عەبدوڵا: جارێ‌ زووە باس لە پێكهێنانی حكومەت بكەین، چونكە هەموو شتێك كاریگەری و حساباتی خۆی هەیە، لەكاتی تەشكلیكردنی حكومەتدا، هەوڵەكانمان دەخەینەگەڕ بۆئەوەی بزانین بەچ ئاراستەیەك مامەڵە دەكەین و بەبڕیاری سەركردایەتی بڕیار دەدەین.  هاوڵاتی: ئێوە تاچەند پشتگیری بەرهەم ساڵح دەكەن كە یەكێتی دەڵێت تاكە كاندیدیانە؟ مستەفا عەبدوڵا: ئەم خولە خولێكی نوێیە و بڕیارەكان و هەنگاوەكانی بڕیاری نوێی پێویستە كە تائێستا ئێمە باسمان لێنەكردووە، بەڵام ئەوە بڕیارێكی سەركردایەتی پێویستە و ئەو بڕیار دەدات كوتلەكەی دەنگ بەچی بدات، چونكە ئەوە پرسێكی سیاسی فراوانە و سەركردایەتی لەسەر ئەو پرسە بڕیار دەدات  

هاوڵاتی ڕابەری تەریقەتی كەسنەزانی لەجیهان ڕایگەیاند:" دەرئەنجامی هەڵبژاردنەكان ڕەنگە ببێتە مایەی شەڕو كوشتار". شێخ نەهرۆ له‌ڕاگه‌یه‌نراوێكدا ڕایگەیاندوە، "ڕێژەی زۆری بەشدارینەكردنی هاوڵاتیان لەهەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراقدا، پرۆسه‌ى سیاسیی دەخاتە ژێر مەترسی لەدەستدانی شەرعیەت‌و ناڕەزایی دەربڕین لەئاستی هەڵبژاردنەكان‌و ڕازینەبون بەئەنجامەكانی، ئەوەش وادەكات ڕەنگە هەندێك كەس دانی پێدانەنێن، ئەمەش دەمانخاتە بەردەم ئەو مەترسییانەی دواتر دێنە پێشەوە". شێخ نەهرۆ كەسنەزانی ئاماژە بۆ ئەوەشدەکات، "دەرئەنجامی هەڵبژاردنەكان خوانەخواستە ڕەنگە ببێتە مایەی هەڕەشەو ناڕەزایی‌و پشێویی‌و توندوتیژیی‌و شەڕو كوشتار، بەمجۆرەش دەگەڕێینەوە گۆشەی وێرانكاریی‌و لەناوچون‌و جیابونەوە". له‌و ڕوه‌شه‌وه‌ داوای لەزانایان‌و بیرمەندانی گەلی عێراق كردوه‌، هەوڵی نەهێشتنی كەوتنەوەی ئاگری فیتنە بدەن.

شاناز حەسەن لەگەڵ نزیكبونەوەی وەرزی سەرما  نرخی‌ نەوتی‌ سپی‌ لەبازاڕەکانی‌ هەرێمی به‌رزبوه‌وه‌ و  پارێزگاری سلێمانی رایگەیاند:" چاوەڕوانی  وەزارەتی نەوتی عێراقین بۆ ناردنی  نەوتی سپی". هەڤاڵ ئەبوبەكر، پارێزگاری سلێمانی، لە لێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت:"چاوەڕوانی وەزارەتی نەوتی عێراقین ئەو بڕەی كە بڕیاریداوە  بینێرێت، بەڵام تائێستا بەدەستمان نەگەیشتووە". پارێزگاری سلێمانی وتیشی:" تەنیا سەرچاوە بۆ دابینكردنی نەوتی سپی بۆ ماڵان ئەوەیە لە حكومەتی عێراقیەوە بێت بەپێی ئەو ڕێككەوتنەی لە نێوان وەزارەتی سامانە سروشتیەكان و وەزارەتی نەوتی عێراقدا هەیە". ئەمەش لەكاتێكدایە پێشتر پارێزگاری سلێمانی رایگەیاند رێككەوتن كراوە و ناوەراستی ئەم مانگە دەست دەكرێت بە دابەشكردنی نەوتی سپی". ساڵی رابردوو نرخی نەوت بە 110 هەزار دینار بوو ئێستا بەرزبووەتەوە بۆ 150 هەزار دینار. هەروەها یەک تۆن گازوایل بۆ 500 دۆلار بەرزبووەتەوە. هەرچەند حکومەتی هەرێمی کوردستان رایگەیاندبوو لەم مانگەدا دەست بە دابەشکردنی نەوتی سپی دەکات، بەڵام خەڵکی ترسیان لە دواکەوتنی دابەشکردنی نەوتە و هەروەها گرانی نرخەکەیەتی، بۆیە لە زۆر ناوچەدا دیسان پەنا بردراوەتە بەر بڕینی دارە خۆرسکەکان.

سازدانی: هاوڵاتی وتەبێژی ئەنجومەنی سیاسی كۆمەڵی دادگەری ئاماژە بەوەدەدات كە بەرپرسیاریەتی لەئەستۆ دەگرن خۆیان بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان ئامادە دەكەن. محەمەد حەكیم، وتەبێژی ئەنجومەنی سیاسی كۆمەڵی دادگەری كوردستان لەم چاوپێكەوتنەدا لەگەڵ هاوڵاتی دەشڵێت:» ئەگەر بەڵگەكان سەلمێنەر بن بەڵێ و دیارە بۆ دەرنەچوونی هەندێك كاندید هەندێ ئاماژە هەن وا سات سات بەڵگەی تازە بەكاندید و مەكتەبی هەڵبژاردن دەگات». هاوكات ئەوەش دووپاتدەكاتەوە لە سەرجەم ئەو بازنانەی كە كاندیدیان تێیدا هەبووە دەنگەكانی خۆیان بەدەستهێناوەتەوە» لەم هەڵبژاردنەدا كە لەهەندێ بازنە كاندیدمان نەبووە هەڵەیە باسی كەم و زیادكردنی دەنگەكان بكرێت». هاوڵاتی: بۆچوونتان چییە لەبارەی دەرئەنجامی دەنگدانی پەرلەمانی عێراق بۆ كۆمەڵی دادگەری؟ محەمەد حەكیم: دەرئەنجامە بەراییەكان لەئاستی چاوەڕوانی ئێمەدا نەبوو. هاوڵاتی: ئایا سكاڵاتان لەهەولێر تۆمار كردووە؟ پێتانوایە بەمەبەست وا كراوە كاندیدەكەی كۆمەڵ دەرنەچێت؟ محەمەد حەكیم: مەڵبەندی هەولێر لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانی تێبینی خۆی خستووەتەڕوو و بە مەكتەبی هەڵبژاردنمان وتووە هەر بەڵگەیەكتان لایە بەشێوازی یاسایی بیدەنە كۆمسیۆن. ئەگەر بەڵگەكان سەلمێنەر بن بەڵێ و دیارە بۆ دەرنەچوونی هەندێك كاندید هەندێ ئاماژە هەن وا سات سات بەڵگەی تازە بەكاندید و مەكتەبی هەڵبژاردن دەگات. هاوڵاتی: لەناو تۆڕی كۆمەڵایەتی بەشێك لەكادیرانتان رەخنە دەگرن كە دەبوو كۆمەڵ لەزۆربەی بازنەكان كاندیدی هەبوایە بەتایبەت لەبازنەی گەرمیان لەسلێمانی و سەرجەم بازنەكانی هەولێر؟ بۆچوونەكەیان رەوایە؟. محەمەد حەكیم: ئەوە زیاتر ئێستا باس دەكرێ كە ئەنجامەكان دەركەوتوون لەو بازنانە كە لەبەر بایكۆتی دەنگدەرو باری نیوخۆی یەكێتی بەشداری كەم بووەو بەدەنگی كەم كاندید سەركەوتووە، ئیجا ئێمە پێنج بازنەی بەهێزی خۆمان كاندیدمان داناوە. هاوڵاتی: ئەگەر كۆمەڵی دادگەری لەسەرجەم بازنەكانی هەرێم كاندیدی هەبووایە پێتانوایە دەنگەكانتان كەمی نەدەكرد كە ئێستا لەم هەڵبژاردنە تەنها 50 هەزار دەنگە؟ محەمەد حەكیم: ئەم هەڵبژاردنە ئێمە كۆی دەنگی پێنج بازنەكە بەراورد ئەكەین بەدەنگی سنوری ئەو پێنج بازنەیە لە هەڵبژاردنی پێشوی عێراق ، ئینجا لەم هەڵبژاردنە هەڵەیە بۆ ئێمەو ئەو حزبانەش كە لەچەند بازنەیەك كاندیدمان هەبووە باسی دەنگی بەدەستهاتوو بكرێ لەم سیستەمە، بە هەڵەی ئەزانم باسی كەمی و زیادی دەنگ بكرێت. هاوڵاتی: پێتانوایە بێجگە میكانیزمی دانانی كاندیدەكانتان لەبانگەشەی هەڵبژاردن كەموكورتی هەبووە؟ محەمەد حەكیم: ئەوەی بازنەكانمان روونكردەوە، بەڵێ لەبانگەشەش كەموكورتی هەبوە، بەڵام كاندید و ئۆرگان و كادیرو و ئەندام و جەماوەریشمان ماندوو بوون. هاوڵاتی: ئایا لێكتێگەیشتنتان لەگەڵ یەكێتی بۆ هەندێ بازنە زیانی پێگەیاندوون؟ محەمەد حەكیم: لێكتێگەشتن بۆ بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنێكی پاك و بێگەرد بووە و ترسمان لەتەزویری ئەلكترۆنی هەبووە وەكو هەڵبژاردنی پێشوو، لەكۆی بازنەكان ئێمە دەنگی خۆمان هێناوەتەوە بەراورد بەهەڵبژاردنی پێشوو. هاوڵاتی: ئەگەر یەك هاوپەیمانێتیتان هەبوایە لەگەڵ یەكگرتوو دەرئەنجامەكان بۆ كۆمەڵ باشتر دەبوو؟ محەمەد حەكیم: نازانم، هەردولا هەوڵماندا لەسەر هەڵەبجە نەگەیشتینە یەك و هەردوولا حەقمان بوو، چونكە بازنەی بەهێزمان بوو و هەردوو كاندیدیش بەهێزبوون، بەداخەوە پاش دەركەوتنی ئەنجامەكان هەڵەیە بڕیار بۆ كاتی هاوپەیمانێتیەكان بدرێ!. هاوڵاتی: دەرئەنجامەكان بەشكست دادەنێن؟ ئایا گۆڕانكاری ئەنجامدەدەن بۆ خۆئامادەكردنتان بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان؟  محەمەد حەكیم: ئەمڕۆ لەئاستی باڵا كۆبووینەوە و بەرپرسیاریەتی لەئەستۆ دەگرین و لەم نزیكانەش سەركردایەتی كۆدەبینەوە چی باش بێ ئەنجامی دەدەین و دەبێ خۆمان بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان ئامادە بكەین.  

  هاوڵاتى وەفدێكی بزووتنەوەی تاڵیبان بەمەبەستی کۆبوونەوە لەگەڵ کاربەدەستانی تورکیا، سەردانی ئەنقەرە دەکات. بڕیارە وەفدەکەی تاڵیبان پاشنیوەڕۆی ئەمڕۆ پێنجشەممە 14ی تشرینی یەکەمی 2021، بگاتە ئەنقەرەی پایتەختی تورکیا. بەگوێرەی ئەو زانیارییانەی لە میدیاکانی تورکیا بڵاوکراونەتەوە، ئەمیرخان موتەقی، بریکاری وەزیری دەرەوەی ئەفغانستان، سەرۆکایەتی وەفدەکەی تاڵیبان دەکات. مەولوود چاوشئۆغڵو، وەزیری دەرەوەی تورکیا رۆژی سێشەممە 12ی تشرینی یەکەمی 2021 رایگەیاند، بەنیازن لە قۆناغی داهاتوودا لەگەڵ چەند وەزیرێکی دیکەدا سەردانی شاری کابول بکەن. هێزەکانی تورکیا لە چوارچێوەی هاوپەیمانی ناتۆ چوونە ئەفغانستان و یارمەتی هێزەکانی ئەفغانستانیان دەدا بۆ رووبەڕووبوونەوەی چەکدارانی تاڵیبان، بەڵام دوای ئەوەی لە مانگی ئابی ئەمساڵ تاڵیبان دەستی بەسەر کابوولی پایتەختدا گرت. هێزەکانی تورکیا ناچاربوون وڵاتەکە جێبهێڵن.

هاوڵاتى  وتەبێژی بزوتنەوەی ئیسلامی لەکوردستان رایگەیاند:" بایکۆت جۆرێکە لەخەباتی سیاسی و مافی سیاسی و یاساییە بۆ هەمو کەسێکیش". دەشڵیت:"بۆچی بۆ ئێمە خیانەت و خزمەتکردنی دەسەڵات بێت، بۆیە  کە بەرامبەرمان دەکرێت".  ئەمڕۆ پێنج شەممە 14ی تشرینی یەکەمی 2021، عبدالله وەرتی، وتەبێژی بزوتنەوەی ئیسلامی لەکوردستان لە رونکردنەوەیەکدا رایگەیاند: "سەرکردایەتی بزوتنەوە بێدەنگ نابێت لەئاست چاواشەکاری و ناهەقیەکان کە بەرامبەری دەکرێت، دەشڵێت، پڕو پاگەندەی ژەهراوی و دوژمن کارانەی ناحەزان کار ناکات لەکادیر و ئەندامانی بزوتنەوە و بایکۆت جۆرێکە لەخەباتی سیاسی و مافی سیاسی و یاساییە بۆ هەمو کەسێکیش بۆچی بۆ ئێمە خیانەت و خزمەتکردنی دەسەڵات بێت". باسیلەوەشکردووە، ''گەلی کوردستان هۆشیارە و ئەندام و کادیرانی بزوتنەوەش لەئاستی دۆخەکەدان و باش تێگەیشتون لەپڕو پاگەندەی بێ بنەماو بێدەنگ وبێ وەڵامیش نابین بۆ پیلانی پیلانگێڕان، ئەوەشی وتووە، ''60%ی خەڵکی کوردستان و عێراق  بایکۆتی پڕۆسەکەیان کرد". 10ی تشرینی یەکەمی 2021، دەنگدانی گشتی لە هەڵبژاردنی پێشوەختی پەرلەمانی عێراق بەڕێوەچوو، بزوتنەوەی ئیسلامی بایکۆتی هەڵبژاردنەکەی کردوو داوای لە ڤلایەنگرانیشی کرد دەنگ نەدەن و بایکۆتی بکەن.

هاوڵاتى جێگری به‌ڕێوه‌ری گشتی ته‌ندروستی سلێمانی كه‌له‌ پشكی بزووتنه‌وه‌ی گۆڕانه‌  رایگەیاند:" وەك یەكەم كەس لە پۆستی حكومەتی خۆجێی سلێمانی لە بزوتنەوەی گۆڕان ئامادەم دەست لەكار بكێشمەوە". ده‌ڵێت: "سەبەرزیشم كە لە رێبازی نه‌وشیروان مسته‌فا لام نەداوە".  هێرش سه‌لیم، جێگری به‌ڕێوه‌ری گشتی ته‌ندروستی سلێمانی كه‌له‌ پشكی بزووتنه‌وه‌ی گۆڕانه‌ له‌ نووسینێكدا  بڵاویكردووه‌ته‌وه‌: "وەك یەكەم كەس لە پۆستی حكومەتی خۆجێی سلێمانی لە بزوتنەوەی گۆڕان ئامادەم دەست لەكار بكێشمەوە و  سەبەرزیشم كە لە رێبازی كاك نەوشیروان لام نەداوەو  درێژە پێدەری ئەو هەنگاو رێبازەشم بۆ هەستانەوە و درێژە پێدان". باسی له‌وه‌شكردووه‌كه‌ پۆستەكه‌ی بۆ موزایەدە و خۆ دەرخستن نیە، به‌ڵكو لە دڵسۆزی و پیرۆزی رێبازەكەیە. دوای ئه‌وه‌ی بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌ هه‌ڵبژاردنی 10ی تشرینی یه‌كه‌می 2021ی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عیراق  نه‌یتوانی هیچ كاندیدێكی ده‌ربچێت، ئه‌مه‌ش بزووتنه‌وه‌ی گۆڕانی دووچاری ره‌خنه‌یه‌كی زۆری ناوخۆیی ئه‌ندامانی كرده‌وه‌. له‌ نوێترین پێشهاتیشدا ئێواره‌ی دوێنێ چوارشه‌ممه‌ 13ی تشرینی یه‌كه‌می 2021، خانه‌ی راپه‌ڕاندنی بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان ده‌ستی له‌كاركێشایه‌وه‌، چاوه‌ڕوان ده‌كرێت بزووتنه‌وه‌كه‌ له‌ حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان و حكومه‌ته‌ خۆجێیه‌كانی سلێمانی و هه‌ڵه‌بجه‌ش بكشێته‌وه‌.  

هاوڵاتى  ناوەندی ڕاگەیاندن و چاپەمەنیی هەپەگە ناسنامەی چوار گەریلای ڕاگەیاند:" کە ڕۆژی ٣٠ی ئابی ٢٠٢١ لە بۆردوومانێکی دەوڵەتی تورکدا لە پارێزگای شرناخ-ی باکووری کوردستان شەهیدبوون. ئەمڕۆ پێنجشه‌ممه‌ 14ی تشرینی یه‌كه‌می 2021 هەپەگە دوێنێ لە ڕاگەیەندراوێکدا ئاشکرایکردووە، ڕۆژی ٣٠ی ئابی ٢٠٢١ لە ناوچەی ئەلکێ لە پارێزگای شرناخ، لە ئەنجامی سیخوڕی کۆنترا خۆجێیەکاندا، سوپای تورک ناوچەکەی بۆردوومانکردووە و بەهۆیەوە چوار گەریلا شەهیدبوون. ناوەندی ڕاگەیاندن و چاپەمەنیی هەپەگە دەشڵێت: هەڤاڵانمان نودا، بنەوش، شیار و زنار، ساڵانێک لەدژی دەوڵەتی تورکی داگیرکەر شەڕیان کردبوو و ڕەنجێکی زۆریان بۆ پێکهێنانی شۆڕشی کوردستان داوە، هەمیشە پێشەنگی گەلی وڵاتپارێزمان و هاوڕێکانیان دەبن و دەبنە هۆی سەرخستنی تێکۆشانەکەمان”. ناسنامەى گەریلا شەهیدەکان؛   نازناو: بنەوش ئاگر ناو و پاشناو: ئەمینە یڵماز شوێنی لە دایکبوون: ئیستەنبول ناوی دایک و باوک: ئایسەل – موخلیس کات و شوێنی شەهید بوون: ٣٠ی ئابی ٢٠٢١ / شرنەخ   نازناو: نودا گارزان ناو و پاشناو: کەزیلبان یڵماز شوێنی لە دایکبوون: بەدلیس ناوی دایک و باوک: خەزینە – شەفیق کات و شوێنی شەهید بوون: ٣٠ی ئابی ٢٠٢١ / شرنەخ   نازناو: شیار شێخۆ ناو و پاشناو: خەلیل عەلی شوێنی لە دایکبوون: عەفرین ناوی دایک و باوک: زەینەب – ئیبراهیم کات و شوێنی شەهید بوون: ٣٠ی ئابی ٢٠٢١ / شرنەخ   نازناو: زنار سۆری ناو و پاشناو: عەبدوڵا ئۆگوز شوێنی لە دایکبوون: شرنەخ ناوی دایک و باوک: هامی – محەمەد کات و شوێنی شەهید بوون: ٣٠ی ئابی ٢٠٢١ / شرنەخ

هاوڵاتى  وەزارەتی ناوخۆی عێراق رایگەیاند:"هەر کات رێژەیەکى زۆر لە هاوڵاتیان بوونە خاوەن کارتى نیشتیمانى، کارکردن بە ناسنامەى بارى شارستانى رادەگیرێت". ​ئەمڕۆ پێنجشه‌ممه‌ 14ی تشرینی یه‌كه‌می 2021 خالید مەحنا، وتەبێژی وەزارەتی ناوخۆی عێراق بڵاویکردەوە، بەڕێوەبەرایەتییەکانی رەگەزنامە بەبەردەوامی کار دەکەن بۆ راییکردنی مامەڵەى هاوڵاتیان بۆ دەرهێنانى کارتى نیشتیمانى. ئاماژەی بەوەشدا ''هەر کاتێك ژمارەیەکی بەرچاوی هاوڵاتییان بوونە خاوەنی کارتی نیشتیمانی، کارکردن بە ناسنامەی باری شارستانی رادەگیرێت". مەحنا باسی لەوەشکرد، بەپێی زانیاری و لێکدانەوەی شارەزایانی وەزارەت چاوەڕواندەکرێت ژمارەیەکی بەرچاوی هاوڵاتییان مامەڵەی کارتی نیشتیمانی ئەنجامبدەن و ببنە خاوەنی ئەو کارتە. کارتی نیشتیمانی تەنھا جێگای "رەگەزنامە و ناسنامەی باری شارستانی" دەگرێتەوە، ئەم کارتە لەرۆژی دەرچوونیەوە بۆ ماوەی ١٠ ساڵ کاری پێ دەکرێت.

هاوڵاتى وەزیری دەرەوەی تورکیا رایگەیاند:" دەبێت ڕوسیا و ئەمریکا پابەندی بەڵێنەکان بن و ھێزەکانی سوریایی دیموکرات "هەسەدە" لەسەر سنوری ڕۆژئاوای کوردستان دووربخەنەوە. مەولود چاوشئۆغڵۆ، وەزیری دەرەوەی تورکیا لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا لە ئەنقەرە، ئاماژەی بەوەشکرد، "دوای دەستپێکی ئۆپراسیۆنی قەڵغانی فورات، ئەنقەرە لەگەڵ ڕوسیا و ئەمریکا گەیشتە ڕێککەوتن و ئەوان بەڵێنیان پێداین کە ھێزەکانی سوریایی دیموکرات بە قوڵای 30 کیلۆمەتر لە ناوچەکانی باکوری خۆرھەڵاتی فورات بکشێنەوە". ئەو دەڵێت، "بەڵام ئەو بەڵێنە نەچووە سەر و ئەنقەرەش ناچارە خۆی چارەی دەردی خۆی بکات"، ئەوەشدەخاتەڕوو، "پێویستە ڕوسیا، هێزەکانی سوریایی دیموکرات "ھەسەدە"، لە تەلڕەفعەت و مەنبج دوور بخاتەوە". هاوكات بەکیر ئاتاجان بەڕێوەبەری (پەیمانگای ئیستەنبوڵ بۆ هزر) لەلێدوانێکدا بەپێگەی (ئەلحوڕڕە)ی وتوە: "تورکیاو ڕوسیا نەوەک هەر لەپرسی سوریا، بەڵکو لەسەر چەندین دۆسیەی تریش ناکۆکی گەورەیان هەیە، وەک لەدۆسیەی لیبیاو قرمدا". ئاتاجان هەروەک دەڵێت:"پەیوەندی هەیە لەنێوان ئەو هێرشانەی لەباکوری سوریاوە دەکرێتەسەر هێزەکانی تورکیاو ئەو ناکۆکیانەی لەنێوان ئەو دوو وڵاتەدا هەیە، هەموو ئەو گوشارانە لەلایەن مۆسکۆوە پلانیان بۆدانراوە تاوەکو تورکیا ناچاربکەن بەو مەرجانە ڕازیی بێت کە لەلایەن ڕوسیاوە بەسەریدا دەسەپێنرێت". بەڕێوەبەری پەیمانگا تورکییەکە پێشبینیکردوە، لەماوەیەکی نزیکدا تورکیا هێرشی سەربازیی بکاتەسەر ناوچەیەکی ڕۆژئاوای کوردستان کە ئەو جێگایەش ڕەنگە تەلڕەفعەت نەبێت کە زۆربەی چاودێران گومانیان بۆی دەچێت، بەڵکو هێرشەکە ناوچەیەکی فراوانتر دەگرێتەوە. یەکینەکانی پاراستنی گەل "یەپەگە" کە لە شەڕی داعشدا هاوپەیمانی ئەمەریکا بوو لەلایەن تورکیاوە بە ڕێکخراوێکی تیرۆرستی دادەنرێت.

هاوڵاتى بەڕێوەبەرایەتی گشتی هاتوچۆی عێراق رایگەیاند:" لە هەوڵدان بۆ گرێبەستكردن لەگەڵ كۆمپانیایەكی جیهانی بۆ جێبەجێكردنی پرۆژەی یەكخستنی تابلۆی ئۆتۆمبێل بە زمانی ئینگلیزی و بە هەماهەنگی لەگەڵ هەرێمی كوردستان. ​ئەمڕۆ پێنجشه‌ممه‌ 14ی تشرینی یه‌كه‌می 2021 تارق ئیسماعیل، بەڕێوەبەری گشتی هاتوچۆ سەر بە وەزارەتی ناوخۆی عێراق به‌ رۆژنامه‌ی سه‌باحی نیمچه‌ فه‌رمی راگه‌یاندووه‌: پشت بە بەرنامەی كار بە هەماهەنگی لەگەڵ هەرێمی كوردستان دەبەسترێت كە بریتییە لە یەكخستنی تابلۆی ئۆتۆمبێل و نووسینی بە ئینگلیزی وەك ئەوەی لە زۆرینەی وڵاتاندا هەیە. ئه‌وه‌شی وتووه‌: "تابلۆكان بە قەبارەی تابلۆكانی پێشوو و هەمان رەنگ دەبن، سپی بۆ تایبەت، سوور بۆ كرێ، شین بۆ حكومی و سەوز بۆ سوپا، سەرەڕای ئەوەی كۆدێكی دیاریكراوی دەبێت بۆ هەر پارێزگایەك لەجیاتی ناوەكەی". بەرپرسەكەی هاتوچۆ ئاماژەی بەوەشكرد كە وەزارەتی ناوخۆ لە ئامادەكاریدایە بۆ گرێبەستكردن لەگەڵ كۆمپانیایەكی تایبەت بە تابلۆ بۆ كردنەوەی لقێكی خۆی لە بەغدا، بەمەبەستی زامنكردنی خێرایی بەڕێوەچوونی كارەكە و پێدانی لە وادەیەكی دیاریكراودا بە خاوەن ئۆتۆمبێل. پێشتر فازڵ حاجی، وتەبێژی ھاتوچۆی ھەولێر راگەیاندبوو، پێشتر چەندین جار رێککەوتن لە نێوان ھەردوو وەزارەتی ناوخۆی ھەرێم و فیدراڵ بۆ یەکگرتنی تابلۆی ئۆتۆمبێل کراوە، بەڵام ھێشتا نەچووەتە بواری جێبەجێکردن ئێستا بڕیارە جارێکی دیکە دەست بە جێبەجێکردنی پلانەکە بکرێت، ئەویش یەک شێوازی تابلۆی ئۆتۆمبێل لە ھەموو عیراق پەیڕەو بکرێت. وتیشی: "تابلۆی سیستەمی نوێ، ئەوەی کۆمپانیا ئەڵمانییەکە، قەبارەیەکی بچووکی ھەیە و ھەرێمی کوردستان تەنیا قەبارەکەی بچووک دەکاتەوە و لەگەڵ عیراق دەبێتە یەک".

 هاوڵاتى وەزیری دەرەوەی ئەمریكا، رایگەیاند:" ماوەی دانوستانەكانی رێككەوتنی ئەتۆمی لەگەڵ ئێران كە بەردەوامە، كەمی ماوە و لە ئەگەری شكستهێنانی هەنگاوی دیپلۆماسیی، ئەوا بژاردەكانی دیكە تاوتوێ دەكرێت هاوتا ئیسرائیلییەکەی وتی "مافی بەکارهێنانی هێزمان لە دژی ئێران هەیە". ​ئەمڕۆ پێنجشه‌ممه‌ 14ی تشرینی یه‌كه‌می 2021، ئەنتۆنی بڵینكن دوای كۆبوونەوەی لەگەڵ وەزیری دەرەوەی ئیسرائیل، یایر لاپید و وەزیری دەرەوەی ئیمارات، عەبدوڵڵا بن زاید ئال نەھیان، لە واشنتۆن بە بۆنەی ساڵڕۆژی رێككەوتنی ئاساییكردنەوەی پەیوەندییەكانی نێوان ئیسرائیل و ئیمارات، كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانی ھاوبەشی لەگەڵ ھەردوو وەزیر ئەنجامدا. بڵینكن لە وەڵامی پرسیارەكانی پەیوەست بە ئێران، ئاماژەی بەوە كرد، ئەوان ھاوڕان لەسەر ئەوەی تاران چەكی ئەتۆمی بەدەست نەهێنێت. ئاشكرایشی كرد، باوەڕیان وایە كە رێگای دیپلۆماسیی باشترین رێگا چارەسەرە و واشنتۆن چەندین مانگە وڵاتەكەی ئامادەیە ئێران بگەڕێتەوە نێو رێككەوتنی ئەتۆمی بەڵام ئامادەییان لەلایەن ئێرانەوە لەوبارەیەوە نەبینیوە. وەزیری دەرەوەی ئەمریكا وتی: "كات كەم دەبێتەوە و وەكو ئەوەی لێرە قسەمان لەسەر كردووە ئەگەر بگەڕێنەوە بۆ رێككەوتنی ئەتۆمی ئەوا لە خاڵێك نزیك دەبینەوە كە سوودە سەرەكییەكانی رێككەوتنەكە نابینین. لەبەر ئەوەی ئێران ئەم كاتە بۆ پێشخستنی بەرنامەی ئەتۆمی خۆی بەكاردەھێنێت و بە تایبەتی زیادكردنی رێژەی پیتاندنی یۆرانیۆم لە سەدا ٢٠وە بۆ سەدا ٦٠ لە رێگەی بەكارھێنانی ئامێرەكانی دژەناوەندەوە". ەنتۆنی بڵینكن ئاشكرایشی كرد، بۆ رووبەڕووبوونەوەی ھەڕەشەكانی ئێران ھەڵسەنگاندن بۆ ھەموو بژاردەكان دەكەن و لە وەڵامی پرسیاری: "ئایا ئەگەر هەنگاوی دیپلۆماسیی شكستی ھێنا ھەڵسەنگاندن بۆ بژاردەی سەربازیی دەكەن؟"، وتی:"ھەروەكو چۆن پێش ئێستا وتم، كاتمان كەم دەبێتەوە. لە ھەمان كاتدا، لە نزیكەوە چاودێریی كاردانەوەكانی ئێران و دۆخی وڵاتەكە دەكەین. ئەگەر ئێران رێگاكەی گۆڕی، ئەوا ئامادەین بگەڕێینەوە بۆ بژاردەكانی دیكە". لای خۆیەوە وەزیری دەرەوەی ئیسرائیل، یایر لاپید، ئاماژەی بەوە كرد ئەو كاتەی كە لە دانوستانە ئەتۆمییەكان بە فیڕۆ چووە، دەرفەتی بە ئێران داوە بەردەوامیی بە پرۆگرامی ئەتۆمی بدات و گوتی: "ھەر رۆژێك كە تێدەپەڕێت، ھەر رۆژێك دواكەوتن، ھەنگاوێك ئێران لە بۆمبی ئەتۆمی نزیك دەكاتەوە". ائیر لاپید ئەوەشی خستەڕوو كە ئێران لە بابەتی پرۆگرامی ئەتۆمیدا ھەموو جیھانی فریوداوە و گوتی: "من و وەزیر بڵینكن، منداڵی ئەو خێزانانەین كە لە ھۆلۆكۆست رزگاریان بووە. ئێمە دەزانین چی كاتێك ھێز بەكار دەھێنێن بۆ پاراستنی وڵاتێك لە مەترسی". وەزیری دەرەوەی ئیسرائیل جەختی لەوەشكردەوە كە ئیسرائیل، مافی بەرگرییكردن لەخۆی پاراستووە و گوتی: "ئەگەر دیپلۆماتی شكست بھێنێت ئەوە تەواوی بژاردەكانی دیكە لەسەر مێز دەبێت. ھەموو ئەوانەی ئێرە و تارانیش باش دەزانن بژاردەكانی دیكە مانای چییە".

سازدانی: شاناز حەسەن بەرپرسی لقی چواری پارتی لەسلێمانی ئاماژە بەوە دەدات كەحزبی سۆشیالست پەیمانەكەیان جێبەجێ نەكرد بۆ دەنگدان بەكاندیدەكەیان لەبازنەی سێی سلێمانی. سەعید سەلیم، بەپرسی لقی چواری پارتی لەسلێمانی لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ  هاوڵاتى داوا لەخەڵكی سلێمانی دەكات كە بۆ هەڵبژاردنی داهاتوو زیاتر متمانەیان پێبكەن تا بەشداربن لەئیدارەی خۆجێی و خزمەت بەخەڵك بكەن لەهەموو رووەكانەوە. هەروەها ئەوەش رەتدەكاتەوە كە هەماهەنگیان لەگەڵ نەوەی نوێ هەبووبێت بۆ هەڵبژاردن و دەڵێت:»  وەك پارتی هەماهەنگیمان لەگەڵ كەس نەبووە، تەنیا خۆمان بووین و  بەپێی پلان و تەكنیكی هەڵبژاردنی خۆمان كارمان كردووە».  هاوڵاتى: بەگشتی لەسلێمانی ئایا دەرئەنجامەكان بەدڵی ئێوەیە، پێشێلكاری هەبووە؟ سەعید سەلیم: خۆزگە بۆ جارێك ئێمە بمانتوانیایە لەكەشێكی تەواو ئارام و بێ ترس وەك ئامرازێك و بەكارهێنانی بۆ سەر هاونیشتیمانیان  پرۆسەی هەڵبژاردنمان تێپەڕاندایە، بەداخەوە ئەمجارەش ترس و تۆقاندن  هەبوو، خەڵك زیندانی كردن و تەوقیف كردن هەبوو، ئەو كەشە ئارامەی پێویست بوو بۆ دەنگدەر دروست بكرێت دروست نەكرا. چوار لەسەرپەشتیارەكانمان  لە رۆژی دەنگدان هێزێك هاتووە گرتوویانن دوای هەوڵ و تەقەلایەكی زۆر ئازادكران و تائێستا ئەو پێداویستیانەی پێیان بووە لایان ماوەتەوەو تەسلیمیان نەكراوەتەوە. پێمان وابوو ناسكە خان و كاندیدێكی ترمان دەرچوون ئیستاش پێمانوایە بەدەنگە راستەقینەكانی خۆیان دەرچوون، نازانین بۆ وایلیهاتووەو بەڵام ئەكید سكاڵامان تۆمار كردووە و بزانین چۆن دەبێت.  هاوڵاتى: سلێمانی بۆ پارتی گرنگە كە بەزۆنی سەوز ناسراوە، چۆن دەتانەوێت خزمەتی كادیر و ئەندامان و لایەنگیران و كەسوكاری شەهیدان بكەن؟ سەعید سەلیم: سلێمانی و هەموو شارو شارۆچكەكان  لای پارتی بەردەوام گرنگی هەبووە، سلێمانی هەموو كات بۆ ئێمە گرنگ بووە و جێگەی گرنگی پێدان بووە، سەرباری ئەوەی سوپاسێكی بێپایان بۆ پارتیەكانی سلێمانی و هەموو ئەوانەی لەدەرەوەی تەنزیمی پارتی بوون و دەنگیان بۆ پارتی بووە. ئێمە سوپاسیان دەكەین دەزانین ئەوە مەردایەتی ئەوان بووە، كە ئێمەی لەسەرپێ هێشتۆتەوە و بەزیندووی و لەسەرپێ ماوینەتەوە، بەڵام داوای ئێمە لەهەموو خەڵكی سلێمانی ئەوەیە لەهەڵبژاردنی داهاتوو  متمانەی زیاتر بەپارتی بكەن بۆ ئەوەی بتوانین  زیاتر خزمەت بكەین، ئیدارەی لۆكاڵی ئێرە لەدەستی پارتی بێت ئەگەر پارتی لەحوكم بێت و ئیدارەی خۆجێی  لەدەست بێت بزانن چ گۆڕانكارییەك لەهەموو كایەكان دەكرێت و لەسلێمانی روودەدات، لەئاوەدانكردنەوەو خزمەتگوزارییەكانەوە.  هاوڵاتى: حزبی سۆشیالیست بەیاننامەیەكیان دەركرد كە دەنگەكانیان دەدەنە ئەشواق جاف، بەڵام ئەوەش نەبووە فریاد رەس بۆ دەرچوونی؟ سەعید سەلیم: خۆی بەداخەوە برایانمان لەحزبی سۆشیالیست پەیمانەكەیان جێبەجێ نەكرد، رۆژێك پێش هەڵبژاردن كاك محەمەدی حاجی مەحمود بەیاننامەی دەركردو پەشیمان بوونەوە و رێككەوتنەكە جێبەجێنەكرا، نازانم هۆكارەكەی چیبوو.  هاوڵاتى: راستە لەسەر ئاستی هەرێم پارتی هێزی یەكەمە، بەڵام بەگشتی 300 هەزار دەنگی پارتی كەمبووەتەوە، پێتوایە بایكۆتكردن بەگشتی بۆ حزبە سیاسییەكان چی دەگەیەنێت؟ سەعید سەلیم: جارێ زووە بۆ خوێندنەوەی بەراوردكاری، رێژەی بەشداربوو چونكە ئەنجامی كۆتایی نەبووە و ئەوەی كۆمسیۆن لەسەدا 80ی دەنگەكانە، بۆیە كەوردبین دەبێت دوای ئەنجامی كۆتایی بزانین هۆكارەكە چی بووە، ئایا رێژەی بەشداری كەمبووە، ئایا ئەوە بەشێكی جەماوەری پارتیە، ئایا ئەوە ئەو سیستمەی كەهەیە هۆكار بووە، چەند خەڵك كێشە و گرفتی بۆ دروستبووە كە نەیتوانیوە بەشداربێت، وەڵامەكانی دەبێت لە رۆژی دواییدا روونبكرێنەوە، چونكە ئێمە نازانین چەند خەڵكی ئێمە بەشداری نەكردووە.  هاوڵاتى: باس لەهەماهەنگی دەكرێت لەنێوان پارتی و نەوەی نوێ، كە لەبازنەكانی هەڵبژاردن كاندیدتان بۆ یەكتری بەجێهێشتووە؟ سەعید سەلیم: وەك پارتی هەماهەنگیمان لەگەڵ كەس نەبووە، تەنیا خۆمان بووین و  بەپێی پلان و تەكنیكی هەڵبژاردنی خۆمان كارمان كردووە.  

شاناز حەسەن لە رۆژی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراقدا، بایكۆت و سوتاندنی دەنگ لەدەنگی حزبەكان زیاتر بووەو بەو هۆیەوە لایەنەكان بەژمارەیەكی كەمی دەنگەوە كورسییان بردووەتەوە. لەهەڵبژاردنی ئەم جارەدا ژمارەیەكی زۆری هاووڵاتیان بایكۆتیان كرد و دەنگیان نەدا كە رێژەیان 59٪ی كۆی گشتی ئەو كەسانە بوو ناویان بۆ دەنگدان هاتبووەوە. رۆژی 10/10/2021 هەڵبژاردنی پێشوەختەی پەرلەمانی عێراق كرا كە لەكۆی 22 ملیۆن و 116 هەزار و 368 كەس كە ناویان بۆ دەنگدان هاتبووەوە، نۆ ملیۆن و 77 هەزار و 779 كەس دەنگیان دا كە 41٪ی هاووڵاتیان بەشداربوون. هەڵبژاردن و بایكۆت و قسەی رێكخراوەكان: چەندین رێكخراو چاودێری هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراقیان كرد كە لە 10ی تشرینی یەكەمی رۆژی یەكشەممە ئەنجامدرا، پەیمانگای كوردی بۆ چاودێری هەڵبژاردنەكان یەكێك بوو لەو رێكخراوانەی كە لەسنوری پارێزگای سلێمانی 403 چاودێریان هەبووە. ئارام جەمال، ئەندامی پەرمانگای كوردی بۆ هەڵبژاردن لەسنوری پارێزگای سلێمانی، لەلێدوانێكدا بۆ هاوڵاتى ئاماژەی بەوەكرد بەپێی ئەو هەڵبژاردنانەی كە لە 2005وە تائێستا چاودێری دەكەن، یەكەم هەڵبژاردنە  كە هیچ تەزویرێكی وا نەبووە كەكاریگەری هەبێت لەسەر ئەنجامی هەڵبژاردنەكان، تەنیا هەندێك شتی ورد هەبووە، چونكە بەراورد بەهەڵبژاردنی 2018 زۆر جیاواز بووە. ئارام جەمال وتیشی:» ناتوانین بڵێین بایكۆت براوە بووە، چونكە بایكۆت كاتێك براوە دەبێت كە لەسەر كارتی دەنگدانەكە بنووسرێت بایكۆت واتە لەو كاتەدا دەتوانین بڵێین زۆرینەیە، بۆیە كە خەڵكێك هەر ناچێت بۆ دەنگدان چۆن دەتوانین بڵێین بایكۆتی كردووە». بەپێی ئاماری تۆڕی شەمس بۆ چاودێری هەڵبژارنەكان  رێژەی دەنگدان  لەسەرتاسەری عێراق لەسەدا 37 بووە و  هەشت هەزار و 37 چاودێریان هەبووە. لەبارەی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەكانەوە لەئامارێكی تۆڕەكەیاندا ئەوەیان باسكردووە كە 281 بنكە لەكاتی خۆیدا نەكراوەتەوە و 443 حاڵەتی وەستانی ئامێرەكان هەبووە، 783 بنكەو وێستگە چاودێران و نوێنەری پاڵێوراوەكان دورخراونەتەوە و 543 حاڵەتی بردنە ژوورەوەی موبایل تۆمار كراوە و ژمارەی ئەو كەسانەی دەنگیان داوە بەپێی ناسنامەی دووەم 703 حاڵەت بووە، راوەستانی بنكەی دەنگدان بەشێوەیەكی فەرمی 480 حاڵەت بووە كە پرۆسەكە وەستێنراوە و 387 حاڵەتی سوریان تۆمار كردووە كەدەچنە خانەی دەنگدانی بەكۆمەڵەوە. هۆگر چەتۆ، رێكخەری تۆڕی شەمس بۆ چاودێری هەڵبژارنەكان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتى وت:» لەڕاپۆرتی خۆماندا ئەوەمان خستۆتەڕوو كە هەڵبژاردنەكان بەئارامی بەڕێوەچووە و كۆمسیۆن لەبابەتی سەرپەرشتی كردنی پرۆسەكە سەركەوتوو بووەو  قەبارەی ئەو رووداوانەی كە ڕوویانداوە ناگاتە ئەو ئاستەی گومان بكاتەسەر دەرئەنجامەكان». هۆگر چەتۆ پێشیوابوو كۆی سكاڵاكان لێكۆڵینەوەی لەسەر دەكرێت، لەسەدا 95ی دەرئەنجامەكان راگەیاندراوەو ئەو رێژەیەی كەباسكراوە كاریگەری دەبێت  بەپێی جۆری سكاڵاكە، وتیشی:» بۆیە سكاڵا هەیە لەناوچەیەكی جوگرافی كە ئیسپات بووە بەزۆر خەڵكیان دورخستۆتەوە لەدەنگدان ئەنجامی هەڵبژاردنی ئەو ناوچەیە ئیلغاكراوەتەوە». «بەپێی ئەو سكاڵایانەی ئێستا رەنگە كانیدەدكان ئاڵوگۆڕیان پێ بكرێت بەپێی ئەنجامەكان، بەڵام ئەنجامەكان ئەوەندە خراپ نەبووە تا كاریگەری لەسەر كۆی پرۆسەكە هەبێت»، رێكخەری تۆڕی شەمس وا دەڵێت. لەلایەكی دیكەوە، ئەكرەم قادر، بەرپرسی گشتی هەڵبژاردن لەڕێكخراوی تەمموز، لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتى وت:»پێشێلكاری  هەر دەبێت و هەبووە، بەڵام زۆر كەمتر بووە  لەچاو هەڵبژادنەكانی پێشووتری عێراق و هەرێم، بەڵام لەهەمووی گرنگتر پێشهاتە سیاسییەكانی هەرێم وایكرد كەبەشداری هاووڵاتیان بۆ دەنگدان زۆر كەمبێت، كەبەداخەوە كەمترین رێژە لەسلێمانی بوو كەگرنگترین هۆكاری نەگونجاوی هاوپەیمانەتییەكان و كێشەی لایەنە سیاسییەكان بووە». پارتی لەسلێمانی و یەكێتی و كۆمەڵ لەهەولێر سكاڵا تۆمار دەكەن هەندێك لەلایەنە سیاسییەكان لەدوای تەواوبوونی پرۆسەی دەنگدان و پێش یەكلاكردنەوەی ئەنجامی كۆتایی هەڵبژاردنەكان رایانگەیاند پێشێلكاری زۆر كراوەو تائێستا ژمارەیەك سكاڵایان تۆمار كردووە. بەپێی بڕیاری كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی عێراق و یاسای هەڵبژاردنەكان لەماوەی 72 كاتژمێری دوای راگەیاندنی ئەنجامەكان لایەنەكان دەتوانن سكاڵا پێشكەش بكەن و كۆمسیۆنیش لەو ماوەیە وەڵامیان دەداتەوە. یەكێك لەو لایەنانەی كەزۆرترین سكاڵای تۆماركردووە پارتی دیموكراتی كوردستانە كەزیاتر لە 28 سكاڵای تۆماركردووە. هاوار محەممەد، ئەندامی مەكتەبی هەڵبژاردنی پارتی بەهاوڵاتى وت: «ئێمە لەسنووری پارێزگای سلێمانی، هەڵەبجە و گەرمیان  و نەینەوا سكاڵامان تۆماركردووە و ناوەڕۆكەكانیان زۆر بەهێزە، چونكە بەپێی ئەو راپۆرتەی لەلایەن كۆمسیۆنەوە بەبریكاری لایەنە سیاسییەكان دراوە، ئەنجامەكانی جیاوازن لەوەی كەئێستا لەلایەن كۆمسیۆنەوە راگەێندراوە». هاوار محەمەد ئاماژەی بۆ ئەوەكرد سكاڵاكانیان بەڵگەی تەواو پشتڕاستكەرەوەیان هەیەو وتی:» بێگومان دەرئەنجامی زۆر كاریگەری لێدەكەوێتەوە كە بەشێوەیەكی راست و دروست لێكۆڵینەوەی تێدابكرێت». لەهەمانكاتدا، ئەندامێكی سەركردایەتی یەكێتی، جەخت لەوەدەكاتەوە لەهەندێك بازنەی هەولێر پێشیلكاری و خروقات كراوە و سكاڵایان تۆمار كردووە. حاجی مەسیفی، ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی، لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتى وت:»لەهەولێر  لەبەشی زۆری بنكەو وێستگەكان پێشێلكاری كراوەو پێشتر ئامادەكاری كراوە ئامێرو دەنگەكان ئامادەكراون، بەڵگەش بۆ ئەوە چاودێرەكان بۆ چەند كاتژمێرێك دەركراون و دواتر گەڕێنراونەتەوەو دەرئەنجامی میمۆری و سندوقەكان جیاوازی زۆرە و سكاڵامان كردووە». حاجی مەسیفی، ئەوەشی دووپاتكردەوە كەچاوەڕێی وەڵامی كۆمسیۆنن بۆ سكاڵاكەیان و ئەنجامی دیاریكراویان دەوێت و بەڵگەی تەواویان لەبەردەستدایە. هاوكات، بێستون حەمەساڵح، بەرپرسی مەكتەبی هەڵبژاردن و ئاماری كۆمەڵی دادگەریی كوردستان لەلێدوانێكدا بۆ هاوڵاتى، هێمای بۆ ئەوەكرد كە بەهیچ جۆرێك لەپرۆسەی دەنگدان رازی نیین و دەنگەكانیان بەشێوازێكی راست و دروست نەگەڕاوەتەوە»چاوەڕێی ئەنجامی سكاڵاكانین و دوای ئەوەی گەیشتنە ئەنجامی واقیعی و دروست، هەڵوێستمان دەبێت». بێستون حەمەساڵح پێشیوابوو لەبازنەی چواری هەولێر كاندیدەكەیان عەبدولستار مەجید كورسی بەدەستهێناوەو دەنگەكانیان زیاترە لەوەی راگەیاندراو

  هاوڵاتى جڤاتی نیشتمانی گۆڕان دەڵێت:"ڕێکخەری گشتی و ئەندامانی خانەی ڕاپەڕاندن دەستلەکارکێشانەوەیان پێشکەشکرد، ئەمەش هەنگاوێکە جێگای نرخاندنی بەرزە" دەشڵێت، "هەموو گۆڕانخوازان دڵنیادەکەینەوە؛ هەڵەکان راست دەکەینەوە". ئەمرۆ چوارشەممە 13ی تشرینی یەکەمی 2021 لە ڕاگەیەندراوێکدا، جڤاتی نیشتمانی گۆڕان هەڵوێستی خۆی لەسەر دەستلەکارکێشانەوەی خانەی ڕاپەڕاندنی گۆڕان ڕاگەیاند و ئاماژەی بەوەکرد، وەک دروستکردنی پێشینەیەکی سیاسی نوێ و ڕچەشکێن، ڕێکخەری گشتی و ئەندامانی خانەی ڕاپەڕاندن دەستلەکارکێشانەوەیان پێشکەشکرد و بەرپرسیارێتی ئەم قۆناغەیان لە ژیانی سیاسی لە ئەستۆگرت، ئەمەش هەنگاوێکە جێگای نرخاندنی بەرزە و وەڵامی ڕاستەوخۆی ئیرادەی گۆڕانخوازانە بۆ گۆڕانکاری. ئەوەشخراوەتەڕوو، ڕاستە بزوتنەوەی گۆڕان بەشێوەیەکی کاتی نوشستی خواردوە، بەڵام هەموو گۆڕانخوازان دڵنیادەکەینەوە؛ هەڵەکان راست دەکەینەوە و، ئیرادەی بەخۆداچونەوە و چاکسازی و گۆڕانکاری خەڵکی کوردستان سەردەکەوێ. راگەیەندراوی جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان ئەمڕۆ چوارشەممە، ١٣ی ١٠ی ٢٠٢١، جڤاتی نیشتیمانی بزوتنەوەی گۆڕان لە مەکۆی سەرەکی کۆبونەوەیەکی نائاسایی ئەنجامدا. تێیدا: یەکەم: وەک دروستکردنی پێشینەیەکی سیاسی نوێ و ڕچەشکێن، ڕێکخەری گشتی و ئەندامانی خانەی ڕاپەڕاندن دەستلەکارکێشانەوەیان پێشکەشکرد و بەرپرسیارێتی ئەم قۆناغەیان لە ژیانی سیاسی لە ئەستۆگرت تا دروستکردنی دەستەیەکی کاتی بۆ بەڕێوەبردنی بزوتنەوەکە و ئامادەکاری کۆنفرانسی نیشتیمانی، ئەمەش هەنگاوێکە جێگای نرخاندنی بەرزە و وەڵامی ڕاستەوخۆی ئیرادەی گۆڕانخوازانە بۆ گۆڕانکاری. دووەم: ستراتیژی بنیاتنانەوەی پایەکانی قۆناغی نوێ لە رێگەی داڕشتنەوەی بنەماکانی خەباتی سیاسی، دیپلۆماسی، ڕێکخراوەیی، میدیایی، گوتاری سیاسی و پرسی بەشداری گۆڕان لە حكومەتدا بڕیاریان لێ درا. سێیەم: ئەنجامدانی کۆڕ و کۆبونەوەی فراوان لەگەڵ گۆڕانخوازان بۆ دروستکردنی بڕیاری دەستەجەمعی و دەستپێکی قۆناغی هەستانەوە. هاوکات بۆ نرخاندنی توانا و پەرۆشی ئەو خەڵکانەی لە قۆناغێک لە قۆناغەکاندا هاوکار و پاڵپشتی بزوتنەوەی گۆڕان بون، یان نوێنەرایەتیان کردوە و زیانیان بە بزوتنەوەکە نەگەیاندوە؛ پەیوەندیان لەگەڵ بکرێت و ببنەوە بە بەشێک لە ستراتیژی بنیادنانەوە و داڕشتنەوەی متمانە. چوارەم: ڕاستە بزوتنەوەی گۆڕان بەشێوەیەکی کاتی نوشستی خواردوە، بەڵام هەموو گۆڕانخوازان دڵنیادەکەینەوە؛ هەڵەکان راست دەکەینەوە و، ئیرادەی بەخۆداچونەوە و چاکسازی و گۆڕانکاری خەڵکی کوردستان سەردەکەوێ. جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان ١٣ی ١٠ی ٢٠٢١