هاوڵاتی هەپە.گە، ڕاگەیەندراوێكی توركیای ڕەتکردەوە کە باس لە چۆنیەتی شەهیدبوونی ڕێزان بۆتان گەریلایەکی پەکەکە دەکات. ئاژانسی فەرمیی تورکیا ئەمڕۆ هەینی 1ی ئەیلوولی 2023 بڵاویکردەوە، "دەزگای هەواڵگریی تورکیا - میت لە ئۆپەراسیۆنێکدا لە پارێزگای سلێمانی لە هەرێمی کوردستان کەسێكی بەناوی "رێزان گونگەن" ناسراو بە "رێزان بۆتان" کردووەتە ئامانج." ، ئاژانسی فەرمیی تورکیا بڵاویکردووەتەوە، رێزان گونگەن "لەلایەن پەکەکە مەشقی پێکراوە" و لە ئەنجامی ئۆپەراسیۆنێکی میت کە لە گوندەوارێكی سلێمانی ئەنجامدرا، کراوەتە ئامانج. بەڵام هەپە.گە لە ڕاگەیەندراوێكیدا ڕایگەیاند لە بەرواری ١٠ی مانگی ڕابردوو، ناسنامەی هەریەك لە شەهیدان ڕێزان بۆتان و باوەڕ بۆتانیمان ڕاگەیاندووە . لە ڕاگەیەندراوەكەی هەپە.گەدا هاتووە:" هەڤاڵانمان باوەڕ و ڕێزان لە ٦ی ئەم مانگی ڕابردوو، لە ئەنجامێكی هێڕشی توركیای داگیركەر لە هەرێمەكانی پاراستنی مەدیا شەهید بوون." بە گوێرەی ڕاگەیەندراوەکەی هەپەگە ئەو گەریلایە مانگی پێشوو لە هەرێمی مەدیا شەهیدبووە و تەنها چوار ڕۆژ دوای شەهید بوونی ناسنامەکەی بڵاوکراوەتەوە.و هەپەگە ڕەتیدەکاتەوە ئەو گەریلایە ئەمڕۆ هەینی لە سلێمانی کوژرابێت.
ڤانە حەمە بەختیارهەڵەبجەیی، پەیکەرتاش و هونەرمەند لەهەرێمی کوردستان، ماوەی نزیکەی ٢٠ ساڵە بەچڕی هەوڵیداوە بۆ ئەوەی یەکێک لەپەیکەرەکانی کە لەسەر بنەمای شێوەی قوربانیانی ئەنفال دروستیکردووە بکاتە رەمزی ناساندنی ئەنفالی هەر ناوچە، گوند، یان شارێک کە ئەنفال کراوە. بەختیار هەڵەبجەیی، کەخۆی هیچ کەسێکی ئەنفال نەکراوە، بەڵام دەڵێت پێوستە رەمزی ئەنفال لەهەموو ناوچەکان هەبێت «من هەموو ئەنفالکراوەکان بەکەسی خۆم دەزانم. تائێستا هونەرمەندەکە شەش پەیکەری لەناوچە جیاوازەکانی هەریمی کوردستان داناوەو دەڵێت بەنیازە پەیکەرێکیش لەشەنگال دابنێت. هاوڵاتی: ئەم پەیکەرەی ئەنفال لەکوێوە بیرۆکەکەیت بۆ هات کە دواتر کردت بەڕەمزی ئەو ناوچانەی ئەنفال تێیدا روویداوە؟ بەختیار هەڵەبجەیی: نزیکەی بیست ساڵ لەمەوبەر، بەهۆی بەرنامەیەکی تەلەفیزیۆنیەوە کەدەربارەی نوگرە سەلمان و ئەنفال بوو بیرۆکەی ئەم کارەم بۆ هات و زۆر کاری تێکردم، لەدوای ئەوەوە بیرم لەوە کردەوە کارێک بۆ ئەنفال بکەم و ماوەیەکی زۆری خایاند تاوەکو کارەکەمم دیزاین کرد. هاوڵاتی: مانای ئەم پەیکەرە چییە کە دروستت کردووەو چۆن رەنگدانەوەی تاوانی ئەنفالە؟ بەختیار هەڵەبجەیی: دەبێت سەرەتا باسی پرۆسەی ئەنفال بکەم، ئەوەی لەئەنفالدا کراوە لەشوێنەکانی دیکەی جیهاندا ئەو تاوانانە بەجیاواز کراوە، بۆ نموونە هۆڵۆکۆستی جولەکەکان. ئەوان بەچەند شێوەیەک مرۆڤیان لەناوبردووە یەکیک لەوانە خستویاننەتە ناو هۆڵێکەوەو بەهۆی دوکەڵی ئۆتۆمبیلەوە خنکاندویانن، یان کردویاننەتە کورەوە، یان بە رەمییکردن ئەو کۆمەڵکوژیانەیان ئەنجامداوە؛ بەڵام ئەگەر سەیری گۆڕە بەکۆمەڵەکانی ئەنفال بکەین، مرۆڤەکان دەست و چاویان بەستراون و رەمییان کردوون پاشان خۆڵیان کردووە بەسەریاندا، تۆ کاتێک گۆڕە بەکۆمەڵەکان هەڵدەدەیتەوە کەلەیەکی سەر دەبینی پەڕۆیەکی پێوە بەستراوە، منیش لەوەوە دیزاینی پەیکەرەکەمم وەرگرت، ئەم کەلە سەرەم دیزاین کرد کەچاوی بەستراوەو دواتر وەک کۆتر یان پەپولە باڵم بۆ دروستکردو قەدێکم بۆ دروستکرد. بیرۆکەی باڵەکانی گوزارشت لەوە دەکات ئەو کەسانەی ئەنفال کراون کەسانی سڤیل و بێگوناح بوون کەخەریکی کاری شوانکارەیی و کشتوکاڵ بوون کە بەو جۆرە کۆمەڵکوژ کران. هاوڵاتی: چۆن بڕیارتدا لەهەر جێگایەکی کە ئەنفال کراوە دایبنێیت، تاوەکو ئێستا لەچەند شوێن داتناوە؟ بەختیار هەڵەبجەیی: ساڵی ٢٠٠٤ پێشانگایەک کرایەوە ، نمایشی کارەکەمم کرد بەڵام کارەکە هەڵنەبژێردرا نازانم بەچ هۆکاریک بوو بابەتەکە تاڕادەیەک کەسیی بوو، بەڵام ساڵی ٢٠٠٥ کاتیک بەتەواوی گەڕامەوە بیرم لەوە کردەوە خۆم و برادەرەکانم هەوڵبدەین بۆ ئەوەی هەر پەیکەریک لەشوێنێکی کە ئەنفال کراوە دابنێم، چونکە ئەنفال لەچەندین شوێنی جیاوازدا ئەنجامدراوە بۆ نموونە هەڵەبجە، بالیسان، چەمچمەماڵ، بادینان هەمووی ئەنفالی کراون، خۆشبەختانە لەچەندین جێگا دامناوە تائێستا کەژمارەیان « شەش» پەیکەرە. هاوڵاتی: چۆن پەیکەرەکانت دانا، حکومەت هاوکارت بووە؟ بەختیار هەڵەبەجەیی: کارەکان بەشێکی زۆریان بەهۆی کەسانی سەرمایەدار یان برادەر ئەنجامم داون، هەندێکیشیان وەک پەیکەرەکەی هەڵەبجە تەنها پارەی کەرەستەکانی پەیکەرەکەمم بۆ سەرفکراوە. دوو کاری دیکەشم بۆ ناوچانەی بەرزان وەزارەتی شەهیدان لە ئەستۆیان گرت، جگە لەمانە کارێکیانم کە لەدهۆک دامنا نازانم بەهۆی ئەوەی من لەسلێمانیەوە بووم و ئەو کارەم کردووە کەمێک تەگەرەیان خستە بەردەمم، بەڵام من کۆڵم نەداو دامنا چونکە من کارەکەم نیشتیمانیە. هاوڵاتی: بۆچی بیرت لەوە کردەوە کەهەر شوێنێک ئەنفالی تێداکراوە لەوێ دایبنێیت؟ بەختیار هەڵەبجەیی: من ئەو پەیکەرەم وەک ئەوە داناوە کاتێک دەچیتە ئەو ناوچانە بزاندرێت کە ئەنفال لەو شوێنە کراوە، واتە بۆ نموونە ئەگەر گەشتیارێکی بیانیش کاتیک دێتە ئەو ناوچانە یەکسەر بزانێت وەک هەر هێمایەکی فەرمی کە بۆ بابەتە جیاوازەکان دادەنرێت. هاوڵاتی: جگە لەم شوێنانە داتناوە، پلانت هەیە لەهیچ شوێنێکی دیکە دایبنێیت؟ بەختیار هەڵەبجەیی: ئێستا هەوڵ دەدەم بیبەم بۆ شنگال، بەڵام کارەکە لەئێستادا سەختە چونکە دۆخی ئەمنی و داراییش گرفتە بەڵام هەر لەهەوڵدام. هاوڵاتی: زۆر بەقووڵی کارت لەسەر ئەم پەیکەرە کردووە، ئایا خۆت کەسێکت لەئەنفالدا لەدەستداوە؟ بەختیار هەڵەبجەیی: نەخێر وەک خۆم کەسی نزیک و دەرەجە یەکم ئەنفال نەکراون، بەڵام هەموو ئەوانەی کە کۆمەڵکوژ کراون هەموویان بەکەسی خۆم دەزانم، ئەوەی داعش بردویەتی و کۆمەڵکوژی کردوون هەمووی خوشک و برای منن، ئەگەر من هەموویان بەکەسی خۆم نەزانم مرۆڤ بوونم لەکوێدایە. هاوڵاتی: ئەو شوێنانەی پەیکەرەکەت بۆ داناوەو پێشکەشت کردوون چی زۆر سەرنجی راکێشاویت لەبارەی ئەو ناوچانەوە؟ بەختیار هەڵەبجەیی: هەموویان بێ خزمەتن و وەزارەتی شەهیدان و حکومەت پشتگوێیان خستوون، هەندیک گوند هەن کە شەوو رۆژ خزمەتی پێشمەرگەیان کردووە هەر شەقامەکانیشیان بۆ قیرتاو نەکراون، خۆ ئەگەر ناوچەکانی دیکە قیرتاویش کرابن ئەوە لەئاستی پێویست نیە ئەو خزمەتانە. هاوڵاتی: پێشوازی خەڵک چی بووە بۆ ئەو شوێنانەی کە پەیکەرەکەت داناوە؟ بەختیار هەڵەبجەیی: هەموویان کەسی سادەن و زۆر پێشوازیان لێکردووم و میوانداریان کردووم کە ئەو کارەم پێشکەش کردوون، من دەمەوێت لەشێوەی هێمایەک یان لۆگۆیەکدا بیخەمە سەر دەرگای هەر ماڵێک کە شەهیدیان هەیە و کەسانێکیان ئەنفال کراوە. هاوڵاتی: کارەکانت لەچەند پێشەنگادا نمایش کردوون تا ئێستا، ئایا داهاتێکی وەهایان هەبووە کە بتوانیت سودیان لێوەرگریت؟ بەختیار هەڵەبجەیی: تاوەکو ئێستا لەناوخۆی عێراق و هەرێمی کوردستان و دەرەوەی وڵاتیش نزیکەی سەدو بیست پێشەنگا بەشداریم کردووە، بەڵام بەداخەوە داهاتی ماددی وەهایان نەبووە ئەگەر بەختت هەبێت کارەکەت دەفرۆشرێت بەڵام ئەوە زەحمەتە لای ئێمە چونکە هونەر جارێکە لێرە نەگەشتووەتە ئەو ئاستە. هاوڵاتی: هەموو کارێکی هونەری چیرۆک و مەبەستێکیان لەپشتە، لەکارەکانتدا چ ژانرایەک زۆر گرنگیت پێداوە؟ بەختیار هەڵەبجەیی: کارەکان فرە لایەنەن، بەڵام جگە لەم کارەی ئەنفالم کارەکانم لەسەر خویندنەوەو ژن زۆر کردووە، چونکە ژن زۆر بەنرخە بەڵام بەداخەوە لای ئێمە زۆر دەچەوسێندرێتەوە. هاوڵاتی: چۆن دەستت کردووە بەکاری پەیکەرتاشی، ئەکادیمی خوێندووتە یاخود تەنها بەهۆی حەزو خولیاوە هاتوویتە ناو ئەم کارەوە؟ بەختیار هەڵەبجەیی: لەوەتەی چاوم کردووەتەوە لەمنداڵیەوە لەکاتی خویندنگەی سەرەتاییەوە هەر حەزم بەم کارە بووەو کاری سادەم دەستپێکردووە، من لە بەردەکان پەیکەرم دەتاشی، لەخوێندنگەشدا مامۆستاکانم زۆر گرنگیان پێداوم. بەڵام من ئەم کارەم بە ئەکادیمی نەخویندووەو بەشێکی پزیشکیم خوێندووە لەزانکۆ، چونکە ئەوکاتەی من لەقۆناغی سێی دواناوەندی بووم دۆخەکە نالەبار بوو کیمیاباران و ڕاکردن بۆ ئێرانی بەسەردا هات، دواتر کە گەڕاینەوە تەنها پەیمانگای مامۆستایان و هونەرەجوانەکان هەبوون کە بچم بەڵام من منداڵی هەڵەبجە بووم وەرنەدەگیرام بۆ ئەوەی باسی ئەو تاوانانە نەکەین دوریان دەخستینەوە. هەربۆیە لەبەرئەوەی نەمبەنە عەسکەر چووم بۆ بوارە پزیشکیە و خویندم. هاوڵاتی: هیچ لەو بوارەدا کارت کردووە کە دوور بووە لەحەزی خۆت؟ بەختیار هەڵەبجەیی: بەڵێ من ماوەیەک پێشمەرگە بووم و لەنەخۆشخانەشدا کارم کردووە، ئەزموونێکی خۆش و پیرۆز بوو. هاوڵاتی: لەم کارەتدا کە بوارەکەت هونەریە، گەشتویت بەو ئاستەی خۆت دەتەوێت؟ بەختیار هەڵەبجەیی: نەخێر چونکە هونەر هەمیشە لەبرەودایە و ئاستیک نیە بڵێی تەواو، ئەگەر دەربارەی ئێرە قسەبکەم هەستەکەم دەبێت بڵێم ئاستەکەمان سفرە، چونکە لێرە هونەر زۆر کۆت و بەند دەکرێت هەم لەڕووی ئاین و کوولتورەوە، هەمیش لەڕووی حکومەتەوە پستگوێ خراون، ئەکادیمیاکانیش لەئاستی پێویست نین. هاوڵاتی: ئەو کارانەی بۆ تاوانەکانی دژی کورد کردووتە تەنها ئەم پەیەکەرەی ئەنفالە، یاخود پڕۆژەی دیکەتان هەیە؟ بەختیار هەڵەبجەیی: بۆ کیمیابارانی هەڵبجەش کارێکی لەوجۆرەم کردووە، پەیەکەریکە لە شێوەی ڕێ نیشاندەر « جی پی ئێس» دروستم کردووە کە ئاماژە بەو بۆمبانە دەکات کە لەو گەڕەکانە بەردراوەتەوە لەگەڵ ژمارە و ناوی قوربانیەکان و گەڕەکەکە، دەمەوێت لە جیگای هەر ٢٢ بۆمبەکە دایانبنیم. بایۆگرافیای هونەرمەند: بەختیار عەلی هەڵەبجەیی بەختیار عەلی هەڵەبجەیی، پەیکەرتاشو هونەرمەندێکی باشووری کوردستانە کە لەساڵی ١٩٧٠ لەهەڵەبجەی شەهید لەدایکبووە. خاوەنی چەندان کاری هونەریەو تاوەکو ئێستا لە سەدان پێشانگای ناوخۆیی و جیهانیدا بەشداری کردووە.
هاوڵاتی بەڕێوەبەرایەتی گشتی كەشناسی و بومەلەرزەزانی هەرێمی كوردستان رایگەیاند، لەئەمڕۆوە پلەكانی گەرما رو لەبەرزبونەوە دەكەن و ئاسمانی ناوچە جیاجیاكانی هەرێمیش بەگشتی ساماڵ دەبێت. بەڕێوەبەرایەتی گشتی كەشناسی و بومەلەرزەزانی لەڕاگەیەندراوێكدا بڵاویكردەوە، ئەمڕۆ هەینی ئاسمانی ناوچە جیاجیاكانی هەرێم ساماڵ دەبێت، پلەكانی گەرما بە نزیكەی 1-3 پلە بەراورد بەتۆماركراوەكانی دوێنێ بەرزتر دەبنەوە. ئەوەش خراوەتە ڕوو، بەپێى پێشبنیەکان ئەمڕۆ بەرزترین پلەى گەرما لە گەرمیان دەبێت، کە ٤٢ پلەیە و نزمترین پلەى گەرماش لە حاجى ئۆمەران دەبێت، کە ٢٤ پلەیە. هاوکات ئاراس جەبار، شارەزای بواری كەشناسی رایگەیاند: لە ئەمڕۆوە بەراورد بە رۆژانی رابردو، پلەکانى گەرما لە سەرجەم ناوچەكان، نزیکەى سێ پلە بەرز دەبنەوە و تا ڕۆژی 10ی مانگیش رۆژانە بە رێژەیەکی کەم پلەکانی گەرما بەرزو نزمی بەخۆوە دەبینن... باسی لەوەش كردوە: لەدوای 10ی ئەم مانگەوە، پلەكانی گەرما گۆڕانكاڕییان بەسەردادێت و ئەگەری نزمبونەوەیان بەگشتی لەسەرجەم ناوچە جیاجیاكانی هەرێم هەیە. ئاراس جەبار سەبارەت بە ئەگەری بارانبارین لە مانگی نۆدا، ئاماژەی بەوەكردوە: بەگشتی ئەگەری دوبارەبونەوەی حاڵەتی هاوشێوەی چەند رۆژی ڕابردو هەیە، بەتایبەت لەنێوان 10-14ی مانگ و كۆتایی مانگەكەدا.
هاوڵاتی درەنگانی شەوی رابردو، چەند ناوچەیەکی سنوری شاڕباژێڕ و چیای قەندیل و سنوری قەزای پشدەر لەلایەن فڕۆکەکانی تورکیا بۆردومان کران و بەپێی زانیارییە نافەرمیەکانیش، چەند ئۆتۆمبێلێک کراونەتە ئامانج. له كاتی بۆردوومانهكهشدا له ناوهندی ههردوو ئیدارهی راپهڕین و شارباژێڕ دهنگی فڕۆكه بیستراوه و فڕۆكه بهنزمی به ئاسمانی رانیهدا سووڕاوهتهوه. بەپێی زانیاریەکان بەهۆی بۆردومانی فڕۆکە جەنگیەکانی تورکیا لە شەوی ڕابردودا، هێڵی کارەبای بناری قەندیل لە کورتەک بۆردومان کراوە و کارەبا تا ئەم دەقەیە پچڕاوە، جگە لەوەش بۆردومانی سەرچاوەی ئاوی گوندی سڵێ کراوە و گوندنشینان پەکیان کەوتوە بۆ دابین کردنی ئاو.
هاوڵاتی هێزەكانی سوپای توركیا بەیانی ئەمڕۆ هەینی هێرشی زەمینی بۆسەر ناوچەكانی سنوری مەنبەج لە رۆژئاڤای كوردستان دەستپێكرد و بەگوێرەی زانیاریە سەرەتاییەكانیش تا ئێستا چوار منداڵ كوژراون و ژمارەیەكی دیكەش برینداربون. بەگوێرەی ئاژانسی ANF، بەرەبەیانی ئەمڕۆ یەكی ئەیلول تورکیا " هێرشیانكردە سەر زۆرێك لە گوندەكانی باكور و ڕۆژئاوای مەنبەج، لەبەرامبەریشدا ئەنجومەنی سەربازی مەنبەج دەستبەجێ لە هەمو خاڵەكاندا وەڵامی هێرشەكانی دایەوە و شەڕ دەستیپێكرد." ئەو ئاژانسە بڵاویکردۆتەوە لە گوندی میحسنلی كە دەكەوێتە باكوری ڕۆژهەڵاتی مەنبەج، لە هێرشی سەرەتاییدا چوار منداڵ كوژراون، هێشتا زانیاری ورد لەبەردەستدا نییە. هاوکات شێرڤان دەروێش وتەبێژی ئەنجومەنی سەربازی مەنبەج لەلێدوانێكدا رایگەیاندوە، "هێرشی سەر گوندی ئێون دادات لە باكوری منبج تێكشكێندرا، شەڕیش لە گوندەكانی موحسنلی، عەرەب حەسەنو، ئوم جلود، سێیادە و دەندنێیێ لە باكور و ڕۆژهەڵاتی شارەكە بەردەوامە."
هاوڵاتی عەلی رەئوف، نوێنەری مامۆستایانی وانەبێژ لە هەرێمی کوردستان، رایگەیاند بەپێی نوسراوێک کە دەستیان کەوتووە و بە فەرمانی مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکومەتی هەرێم، 61 کەس لە سنوری پارێزگای دهۆک دامەزرێندراون. عەلی رەئوف بە هاوڵاتی راگەیاند،" لە چەند ڕۆژی رابردوو، دوور لەپڕەنسیب و بێ ڕەچاوکردنی بنەماکانی دامەزراندن یاسا کارپێکراوەکانی ھەرێمی کوردستان، ھەندیک لایەن بۆ بەرژەوەندی کەسی ھەڵساون بەدامەزاندنی 61 کەس لەسەر میلاکی ئەو شوێنانەی کە بەرامبەر ناوەکانیان دیاریکراوە بەشێوەی گرێبەست، مافی ھەر کەسێکە دابمەزرێت بەڵام بەپێی رێنمایی نەک بۆ ئەوانەی دەست رۆیشتوون و خاوەن واستەن." لەساڵی 2014ەوە دامەزراندن و پلەبەرزکردنەوە لەناو حکومەتی هەرێمی کوردستان راگیراوە بەهۆی دۆخی دارایی حکومەتەوە. لە هەرێمی کوردستان نزیکەی 36 هەزار مامۆستای وانبەێژ هەن کە گرێبەستن و نەکراون بە هەمیشەیی و چەندین ساڵە داوا دەکەن میلاکیان بۆ بکرێتە هەمیشەیی. لەو بارەیەوە عەلی رەئوف دەڵێت، سەرۆکی حکومەت باس لەوە دەکات باری دارایی باش نیە بەڵام "تەنھا بۆ مامۆستایانی وانەبێژ باری دارایی باش نیە، بۆ ئەوانەی دەست رۆیشتوون خاوەن واستەن باری دارایی باشە، خوای گەورە ئەوە قبول ناکات دڵنیابن." نوێنەری مامۆستایانی وانەبێژ باس لەوەش دەکات کە چەندین کچە شەهید و تاقانەی ئەنفال هەن کە دانەمەزرێنراون و رەخنە لە حکومەت دەگرێت کە "مەلێن دامەزراندن نیە ، بڵێن واستەیان نییە." دەقی نوسراوی دامەزراندی 61 کەسەکە لە بەروارەکەی دەگەڕێتەوە بۆ 18ی تەمووزی 2023:
دلێر عەبدوڵڵا یەكێتی نیشتمانی كوردستان، بڕیاریدا كۆنگرەی پێنجەم ئەنجامبدات، سەركردەیەكی ئەو حزبەش رایگەیاند كە ئەم كۆنگرەیە گۆڕانكاری گەورەی تێدا روودەدات. ئەندامێكیش لە باڵەكەی لاهوری شێخ جەنگی پێی وایە كەئەم كۆنگرەیە بۆ پاكتاوی نەیارانی ئێستای سەركردایەتی یەكێتییەو هەوڵێكە بۆ سفركردنەوەی رۆڵی لاهورییەكان لەناو یەكێتیدا. ئاشكراشی دەكات كە لاهوری شێخ جەنگی لەبارەی كۆنگرەوە قسەو هەڵوێستی دەبێت. بڕیارە رۆژی 27ی مانگی ئەیلولی داهاتوو، كۆنگرەی پێنجەمی یەكێتی نیشتمانی كوردستان ئەنجامبدرێت، ئەمەش دەبێتە یەكەمین بڕیاری یەكێتی بەدڕێژایی 48 ساڵی تەمەنی حزبەكە كە كۆنگرە پێش وادەی خۆی بەڕێوەببات. كە لەوەشدا گرفتە ناوخۆییەكان، بەپێی قۆناغەكانی خەباتی سیاسی ئەو حزبە رۆڵ و كاریگەری هەبووە لەدواخستن و ئەنجامنەدانی كۆنگرە لەكات و وادەی خۆیدا. كۆنگرەی پێنجەمی یەكێتی، پاش بەڕێكردنی قۆناغێك لەململانێ و گرفتی سیاسی ناوخۆیی لەناو حزبەكەدا، بەڕێوەدەچێت. كە بەڕای سەركردایەتی ئێستای ئەو حزبە ئەم كۆنگرەیە كێشەكان تێدەپەڕێنێت و یەكێتی دەگەیەنێتە قۆناغێكی گرنگ. ئارێز عەبدوڵا ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی رایگەیاند «سیستمی بەڕێوەبردنی یەكێتی بەشێوەیەكی گشتی دەگۆڕین، هەر لەژمارەی ئەندامانی سەركردایەتی تا گۆڕینی سیستمی هاوسەرۆكی لەناو حزبدا». بڕیارە لەكۆنگرەدا 600 ئەندام بەشداری بكات، كە ئەمەش بەراورد بەژمارەی ئەندامانی كۆنگرەی رابردوو، بەڕادەی 400 ئەندام كەمبووەتەوە، هەروەها لەئێستادا بڕیاری ئەوە دراوە سیستمی هاوسەرۆكی كۆتایی پێبهێنرێت و ژمارەی ئەندامانی سەركردایەتیش بۆ نیوە كەمبكرێتەوە، كە لەكۆنگرەی پێشوودا 121 كەس بۆ سەركردایەتی هەڵبژێردران. ئارێز عەبدوڵڵا لەبارەی ئەو گۆڕانكارییانەوە وتی «پاش كۆچی دوایی سەرۆك مام جەلال، یەكێتی بەقۆناغی راگوزەریدا تێدەپەڕی، بۆیە لەكۆنگرەی پێشوودا ژمارەی ئەندامانی سەركردایەتی بەو رادەیە بوو، بەڵام ئێستا ئەو قۆناغەمان تێپەڕاندووەو پێویستە گۆڕانكاری بكرێت». ئەگەرچی باڵی لاهوری شێخ جەنگی هاوسەرۆكی لەكارلادراوی یەكێتی، تائێستا بەفەرمی هیچ قسەو هەڵوێستێكیان لەبارەی كۆنگرەوە رانەگەیاندووە، بەڵام شادمانی مەلا حەسەن ئەندامی سەركردایەتی لەكارلادراوی ئەو حزبەو كەسی نزیكی لاهوری شێخ جەنگی بەهاوڵاتی وت «ئێمە هیچ گرنگی بەكۆنگرە نادەین، ئەسڵەن نامانەوێت قسەشی لەسەر بكەین، بۆیە خۆمانی پێوە سەرقاڵ ناكەین». بەپێی زانیارییەكانی هاوڵاتی، لاهوری شێخ جەنگی لەبارەی ئەو كۆنگرەیەوە نیگەرانە، چونكە پێی وایە كۆنگرەكە بۆ پاكتاوی تەواوەتی ئەندام و لایەنگران و كەسایەتییە نزیكەكانی ئەوە لەناو حزبدا، لەوبارەیەوە زانا عەبدولڕەحمان پەرلەمانتاری پێشووی یەكێتی و كەسی نزیك لە لاهوری شێخ جەنگی بەهاوڵاتی وت «یەكێك لەئامانجەكانی ئەم كۆنگرەیە پاكتاوكردنی ئەندام و لایەنگران و كەسایەتییە نزیكەكانی كاك لاهور شێخ جەنگییە، ئەوان دەیانەوێت بەتەواوی رۆڵی لاهوری شێخ جەنگی لەناو یەكێتیدا سفر بكەنەوە، بۆیە بەڕاستی ئەمە كۆنگرە نییە، جۆرێكە لەكۆبوونەوەو شەرعەیەتدانە بەهاوسەرۆكی ئێستای یەكێتی وەكو سەرۆك و هێنانە پێشەوەی هەندێ كەس كە لەخۆیانەوە نزیكن، جگەلەوەش ترسێك هەبوو كە بۆ هەڵبژاردن گرفتێك دروستببێت چونكە تا ئێستاش لاهور شێخ جەنگی هاوسەرۆكەو ئەوان دەیانەوێت بەو گۆڕانكارییانەوە داخڵی هەڵبژاردن ببن». لاهوری شێخ جەنگی كە تائێستاش خۆی بەشوێنكەوتەی رێبازی مام جەلال دەزانێت و وەك هاوسەرۆكی یەكێتی مامەڵە دەكات، بڕیاری داوە بۆ كۆنگرەی یەكێتی قسەو هەڵوێستی هەبێت، لەوبارەیەوە زانا عەبدولڕەحمان بەهاوڵاتی وت «بەدڵنیاییەوە بەڕێز لاهوری شێخ جەنگی قسەو هەڵوێستی دەبێت، رەنگە پێش كۆنگرە یان پاش كۆنگرە قسەی خۆی بكات و لەوبارەوە راو بۆچوونی خۆی بۆ لایەنگرانی ئاشكرا بكات، چونكە ئەو خاوەن پێگەو كەسایەتییەو سەنگ و قورسایی خۆی هەیە». بڕیاری ئەنجامدانی كۆنگرەی پێنجەم لەكاتێكدایە تائێستا هیچ هەڵبژاردنێك لەنێو ئۆرگان و مەڵبەندو كۆمیتەكاندا نەكراوەو دەرفەتیش بۆ دیاریكردنی ئەندامانی كۆنگرە لەبەردەست نییە، بۆیە یەكێتی بڕیاریداوە بەشێوەیەكی جیاواز ئەندامانی كۆنگرە دیاری بكات، لەوبارەوە عەبدوڵڵا گۆران رۆژنامەنووس بەهاوڵاتی وت «بافڵ تاڵەبانی دەسەڵاتی هەیە 100 ئەندام دیاریبكات، هەروەها 50 كەس لە ئەندامی مەكتەبەكان دیاریكراون و50 كەسیش لە راوێژكاری مەكتەبەكان دیاریكراون. جگەلەوەش 80 كەسیش لەڕێی قوباد تاڵەبانیەوە دیاریكراون لەناو تیمی حكومەت و پەرلەمان. لەناو هێزە ئەمنییەكانی یەكێتیشدا 100 كەس بەخواستی سەرۆك دیاریكراون. ئەوەی دەمێنێتەوە 100 كەس بۆ ئەندامی كۆنگرە. ئەوانەش لەڕێی هەڵبژاردنی مەڵبەندو كۆمیتەكانەوە دەبێت». بەپێی زانیارییەكانی هاوڵاتی، لەكۆنگرەدا بڕیار لەسەر ئەوە دەدرێت كە سەرۆكی یەكێتی سێ جێگری هەبێت. ئەمەش لەپێناو رازیكردنی كوتلەو باڵەكانی حزبەكە بەتایبەت باڵی كۆسرەت رەسول كە پشت ئەستوور بەپێگەی جەماوەری ناوبراو، هەمیشە خواستی خۆیان لەناو كۆنگرەكانی یەكێتیدا سەپاندووە، لەوبارەوە رۆژنامەنووس عەبدوڵا گۆران بەهاوڵاتی وت «لەكۆنگرەدا بڕیار لەسەر ئەوە دەدرێت سێ كەس بۆ جێگری بافڵ تاڵەبانی دیاری بكرێت، ئەوانیش هەریەكە لە قوباد تاڵەبانی و رەفعەت عەبدوڵڵاو شاڵاو كۆسرەت رەسول دەبن». یەكێتی نیشتمانی كوردستان، تا ئێستا چوار كۆنگرەی ئەنجامداوە. یەكەمین كۆنگرە لەڕۆژی 27/1/1992 لەپاش 17 ساڵ لەدامەزراندنی حزبەكە، ئەنجامدراو جەلال تاڵەبانی وەك سكرتێری گشتی هەڵبژێردرا. كۆنگرەی دووەم لەڕۆژی 30/1/2001 ئەنجامدراو بەهەمان شێوە جەلال تاڵەبانی وەك سكرتێری گشتی حزبەكە هەڵبژێردرایەوە. پاش زیاتر لە نۆ ساڵ و لەڕۆژی 1/5/2010 كۆنگرەی سێهەم ئەنجامدراو لەو كۆنگرەیەشدا بۆ سێهەمین جار لەسەریەك جەلال تاڵەبانی بەسكرتێر دیاریكرا. كۆتا كۆنگرەش لە رۆژی 21/12/2019 ئەنجامدراو لاهوری شێخ جەنگی دەنگی یەكەمی كۆنگرەی بەدەستهێناو بافڵ تاڵەبانی كوڕی سكرتێری پێشوو بەجیاوازییەكی زۆر دووەمین دەنگی كۆنگرەی كۆكردەوە. پاشترو لەكۆبوونەوەی ئەنجومەنی سەركردایەتیدا سیستمی هاوسەرۆكی پەسەندكراو هەریەكە لە لاهوری شێخ جەنگی و بافڵ تاڵەبانی بەهاوسەرۆكی یەكێتی دیاریكران.
هاوڵاتی سیروان محەممەد، بەرێوبەری تەندروستی گەرمیان ئاشکرایکرد کە حاڵەتێکی تووشبون بە پەتای کۆلێرا لە سنوری گەرمیان تۆمارکراوە. بەرێوبەری تەندروستی گەرمیان لەسەر دۆخی تووشبووەکە هیچ زانیارییەکی نەداوە و تەنها ئەوەی راگەیاندووە کە حاڵەتێک تۆمارکراوە. ئەمە لەکاتێکدایە سیروان محەممەد ئەمڕۆ هۆشداری لە مەترسیەكانی بڵاوبونەوەی پەتای كۆلێرا دا و رایگەیاند، "بانكی هەرێم لە سلێمانی 100 ملیۆن دیناری كاشی بۆ تەندروستی گەرمیان دابینكرد و لە روبەڕوبونەوەی كۆلێرا و پێداویستیەكانی خەرجدەكرێت." هاوکات هەر ئەمڕۆ دکتۆر سەباح هەورامی، بەڕێوەبەری تەندروستیی سلێمانی لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا ئاشکرایکرد کە 10 کەس تووشی کۆلێرا بوون و، هیچ تووشبوویەکی سکچوون و رشانەوە گیانی لەدەست نەداوە و جەختیشیکردەوە کە دەرمانى تایبەت بە چارەسەرى پەتاى کۆلێرا لە شارى سلێمانى هەیە. بەرێوبەری تەندروستی سلێمانی داوای لە هاوڵاتیان کرد "هۆشیار بن و پابەندی رێنماییەکان بن. ئەم قۆناغە هەستیارە و پێویستە بە وریاییەوە ئاوی خواردنەوە بەکاربێت."
هاوڵاتی ئاسایشی هەولێر پێنج هاوڵاتی لە سێ چالاکیدا لە هەولێر و دهۆک دەستگیرکرد کە بازرگانی ماددەی هۆشبەر بوون و دەستیشیگرت بەسەر چەندین جۆری جیاوازی ماددەی هۆشبەر. بەڕێوەبەرایەتی نەهێشتنی ماددەھۆشبەرەکانی سەربە بەرێوەبەرایەتی گشتی ئاسایش راگەیاندراوێکی بڵاوکردەوە و دەڵێت لە رۆژانی 27، 28، 29ی 2023 لە سێ چالاکی جیادا لە شاری هەولیر و دهۆک توانیویانە پێنج کەس دەستگیربکەن کە کاری بازرگانی ماددەی هۆشبەریان کردووە. لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا ئاسایشی هەولێر ئاشکرایکرد کە سەرجەمیان کوردن. لە راگەیاندراوەکەدا هاتووە کە لە چالاکییەکاندا دەستگیراوە بەسەر چەندین جۆی ماددەی هۆشبەری جیاواز لەوانە، "101 کیلۆگرام حەبی هۆشبەر لەجۆری کەپتاگۆن و بڕی 5.5 کیلۆگرام ماددەی هۆشبەر لەجۆی کریستال و بڕی 600 گرام ماددەی هۆشبەر لەجۆری هیرۆیین و 380 گرام تلیاک لەگەڵ 5 ئامێری قومارکردن." هاوکات باس لەوەش کراوە کە تۆمەتبارەکان "پەڕاوی لێکۆڵینەوەیان بۆ کراوەتەوە و بەپێی یاسای بەرەنگاربوونەوەی ماددەهۆشبەرەکان و کارتێکەرەعەقڵییەکان مامەڵەیان لەگەڵدا دەکرێت."
شەنای فاتیح لەسەر داواکاری بەڕێوەبەرایەتی ناحیەی بیارەو بەڕێوبەرایەتی گەشتوگوزاری پارێزگای هەڵەبجە داواکراوە شارۆچکەی بیارە بکرێتە گوندێکی گەشتیاری لەسەر ئاستی عێراق بەمەبەستی زیاتر راکێشانی گەشتیاری نێودەوڵەتی بۆ ناوچەکە. شارۆچکەی بیارە کەوتووەتە ناوچەی هەورامان سەر بەپارێزگای هەڵەبجە، ناوچەیەکی گەشتیارییەو ساڵانە ژمارەیەکی بەرچاو سەردانی شارۆچکەکە دەکەن، دوو جۆر گەشتیار سەردانی بیارە دەکەن، جۆرێکیان گەشتیاری گەشتوگوزارن و جۆرەکەی دیکەش گەشتیاری ئاینین بەهۆی ئەوەی کەبیارە خاوەنی (خانەقای بیارەی شەریفە)یە. بەپێی پێوەرە نێودەوڵەتییەکان، ئەگەر شوێنێک یان ناوچەیەک بکرێتە گوندی گەشتیاری پێویستە ئەم مەرجانەی تێدابێت: ژمارەی دانیشتونی لە ١٥ هەزار کەس کەمتر نەبێت و هۆتێل و مۆتێل و مۆزەخانەو فڕۆکەخانەی تێدابێت، خاوەنی شارەوانی و یەکەی کارگێڕی سەربەخۆی خۆی بێت، خاوەنی بەروبوومی کشتوکاڵی و کلتورو فەرهەنگی خۆی بێت، دۆستی ژینگە بێت و دانیشتووانەکەی خاوەن پیشەو کاری دەستی بن و گەشتیاری بیانی سەردانی کردبێت. حەمید بارام، بەڕێوەبەری ناحیەی بیارە لەلێدوانێکدا بەهاوڵاتی وت: ساڵانە لەعێراقدا ئەم نووسراوانە بۆ سەرجەم پارێزگاکان دەکرێت، هەر ساڵەو شوێنێک دەکرێتە گوندێکی گەشتیاری، ئەمساڵ دەستەی گەشتوگوزاری حکومەتی هەرێمی کوردستان لەسەر پێشنیاری بەڕێوەبەرایەتی گەشتوگوزاری هەڵەبجەو ناحیەی بیارە کارمان کردووە بیارە بکرێتە گوندێکی گەشتیاری بۆ ساڵی ٢٠٢٤. حەمید بارام وتیشی: ناحیەکە بەگشتی ناکرێتە گوندێکی گەشتیاری و تەنها ناو سەنتەری شارۆچکەکە دەکرێت و زۆربەی ئەو مەرجانەشی تێدایە کەبکرێتە گوندێکی گەشتیاری، «ئەگەر ستەممان لێنەکەن بیارە دەبێتە بووکی عێراق». ئەگەر ئەم پڕۆژەیە سەربگرێت دەبێتە ناوبانگێکی زۆر بۆ ناوچەکەمان و ژمارەیەکی زۆرتر گەشتیار روو لەناوچەکە دەکەن و بەهۆی خانەقای بیارەی شەریفەوە گەشتیاری ئاینی روو لەشارۆچکەکە دەکەن، بەنزیکەیی هەفتانە زیاتر لە ١٥ هەزار گەشتیار سەردانی بیارە دەکەن، حەمید بارام وای وت. ناحیەی بیارە یەکێکە لەناحیەکانی پارێزگای هەڵەبجەو هاوسنوورە لەگەڵ کۆماری ئیسلامی ئێران و ٢٩ گوند لەخۆدەگرێت و ژمارەی دانیشتووانیشی زیاترە لە١٥ هەزارکەس، هەرچەندە دانیشتوانی بیارە جێگیر نییەو بەپێی وەرز دەگۆڕێت، بەشێوەیەکی گشتی لەوەرزی هاویندا ژمارەکە زیاد دەکات و لەزستاندا کەمدەبێتەوە بەڕێوەبەرایەتی گەشتوگوزاری هەڵەبجە لەڕاگەیەندراوێکدا رایگەیاند کەپاڵپشت بەنووسراوی ژمارە (٧٤٦)ی دەستەی گەشتوگوزاری عێراق کە لە ٢٥ی ئایاری ٢٠٢٣ دەرچووە داواکراوە یەکێک لەشارەکانی هەرێمی کوردستان دیاریبکرێت بۆ ئەوەی وەک گوندێکی گەشتیاری بناسرێت، بەڕێوەبەرایەتی گەشتوگوزاری هەڵەبجەش لەپێناو بوژانەوەی کەرتی گەشتیاری پارێزگاکە داوای کردووە شارۆچکەی بیارە وەک گوندێکی گەشتیاری بناسرێت. ئامانجیش لێی ناساندنی شارۆچکەکەیە وەک گوندێک لەسەر ئاستی عێراق و زیاتر راکێشانی سەرنجی گەشتیارانی نێودەوڵەتی و بووژانەوەی بازاڕو دابینکردنی هەلی کارو ساغکردنەوەی بەروبوومی کشتوکاڵی، هەروەها بوژانەوەی ژێرخان و رەخساندنی دەرفەتی وەبەرهێنان بۆ پڕۆژەی گەشتیاری. بیارە هەزارو ٤٧ مەتر بەرزە لەسەر ئاستی رووی دەریا و چەندین شوێنەواری مێژوویی و ئاینی تێدایە، خانەقای بیارە یەکێکە لەو ناوەندە ئاینییانەی کە چەندین مامۆستای ئاینی و زانای پێگەیاندووەو ساڵی ١٨٨٥ز لەلایەن شێخ عومەر زیائەدینی بیارەوە دروستکراوەو مەزارگەی شێخانی نەقشبەندی تێدایە، هەروەها لەم خانەقایەدا سێ تاڵە مووی پێغەمبەری ئیسلام هەڵگیراوە. ئیبراهیم عەبدولمەجید، بەڕێوەبەری راگەیاندن و پەیوەندییەکانی دەستەی گەشتوگوزاری هەرێمی کوردستان لەلێدوانێکدا بەهاوڵاتی وت: بەشێوەیەکی فەرمی تائێستا داوانەکراوە شارۆچکەی بیارە بکرێتە گوندێکی گەشتیاری، دەستەی گەشتوگوزاری عێراق لەمانگی ئایاردا بەنووسراوێکی فەرمی داوای لەدەستەی گەشتوگوزاری هەرێم کردووە کە ئەو شوێنانە دەستنیشان بکات کەشیاون بۆ ئەوەی ببنە گوندی گەشتیاری. وتیشی: لەپەراوێزی پێشانگای نێودەوڵەتی گەشتیاری سلێمانیدا سەرۆکی دەستەی گەشتوگوزاری هەرێم و عێراق سەردانی پارێزگای هەڵەبجەیان کردو لەوێ بەڕێوەبەری گشتی گەشتوگوزاری هەڵەبجە داوای لەسەرۆکی دەستەی گەشتوگوزاری عێراق کرد کەشارۆچکەی بیارە بکرێتە گوندێکی گەشتیاری. ئیبراهیم عەبدولمەجید ئەوەشی خستەڕوو کەچەند ناوچەیەک لەهەرێمی کورستاندا هەن کەپێوەرەکانیان نزیکن لەوەی ببنە گوندێکی گەشتیاری و ئێمە لەدەستەی گەشتوگوزار لەهەوڵی ئەوەداین چەند شوێنێک دەستنیشان بکەین و دواتر لەلایەن لیژنەیەکی تایبەتەوە هەڵدەبژێردرێن، ئێمە لەئێستادا خەریکی ئەنجامدانی رووپێویەکین بۆ ئەوەی بزانین چەند شوێن لەکوردستاندا شایەنی ئەوەن هەڵببژێردرێن وەک گوندێکی گەشتیاری و ناوی هیچ شوێنێکمان نەداوەتە دەستەی گەشتوگوزاری عێراق. کاتێک شوێنێک لەسەر ئاستی وڵاتێک بەگوندی گەشتیاری دەناسرێت، ناوی دەچێتە سەر نەخشەی گەشتوگوزای جیهانی و ساڵانە ژمارەیەکی زۆری گەشتیاری بیانی و نێودەوڵەتی سەردانی ناوچەکە دەکەن. ئیبراهیم عەبدولمەجید وای وت. هارون تاهیر، تەمەن ٣٣ ساڵ کەفرۆشگای بابەتی کولتوری هەیە لەناحیەی بیارەو ماوەی حەوت ساڵە خاوەنی ئەو پیشەیە لەلێدوانێکدا بەهاوڵاتی وت: جێبەجێکردنی ئەو بڕیارەی کەبیارە بکرێتە گوندێکی گەشتیاری بڕیارێکی باشەو دەبێتە هۆی زیادبوونی ژمارەی گەشتیارو ساغبوونەوەی بەرهەمە خۆماڵییەکان. وتیشی: پێویستە ئەو شوێنەی دەکرێتە گوندێکی گەشتیاری رێگاوبانەکەی گونجاوبێت و شەقامەکانی رووبەرێکی فراوانیان هەبێت، کەڕێگاوبانی بیارە ئاستەنگی هاتوچۆ دروستدەکات بەتایبەت ر رۆژانی پێنجشەمەو هەینی، هەروەها قیری شەقامەکانیش کۆنە، زیاتریش لەوەرزی هاویندا ژمارەی گەشتیاران لەناوچەکە دەکەن بەهۆی گونجاوی کەشوهەوای ناوچەکە. پیشەکە بژێوی ژیانمان دابین دەکات، من لەدوکانەکەی خۆمدا بۆ جوانکاری و دیکۆری دوکانەکەم و گڵۆپ و تەختە سێ ملیۆن دینارم خەرجکردووە. هارون تاهیر وای وت.
ئیمان زەندی «لەلایەن ھاوڕێکەمەوە فێربووم و تەندروستیم تێکچووە» ئەمە وتەی کچێکی گەنجە کە ئالودە بووە بەدیاردەیەکی نوێ لەناو گەنجاندا، ئەویش جگەرەی ئەلکترۆنییە، کچە گەنجەکە دەشڵێت، بە دزی خێزانەکەیەوە خەریکی کێشانیەتی و ئاگایان لێی نییە. هێڤی عەبدی ناوێکی خوزراوی کچێکی تەمەن ١٦ ساڵە، ئەو دانیشتوی پارێزگای کەرکوکە، بۆ هاوڵاتی قسەی کردووەو دەڵێت، بەدزییەوە لەقوتابخانە کچێک دەیکڕێت بۆیان، نزیکەی ساڵێکە بەکاریدەھێنێت و نرخیشی زۆر نییەو بۆی گونجاوە. هێڤی لەسەر دۆخی تەندروستی خۆی دەڵێت، «ئاو لە سییەکانم دروستبووەو قوڕگیشمی سوتاندووە». هیڤی، کە لەپۆلی هەشتی ناوەندییە، زیاتر ئەو ڤەیپانە بەکاردەهێنێت کە ھەزار نەفەسەو بە ١٥ بۆ ٢٠ ھەزار دینارە، لەڕێگای هاوڕێکانییەوە فێربووە چونکە دەیهێنن بۆ قوتابخانە. جگەرەی ئەلیکترۆنی یان ڤەیپ یاخود ڤەیپینگ، شێوازێکی نوێی ئالودەبوونەو زیاتر لەپێنج ساڵە هاتووەتە هەرێمی کوردستان و بەهەزاران جۆری هەیە، بەپێی نەفەسەکەشی (پووڤز) نرخەکانی دەگۆڕێت. ئەم جگەرەیە لەناو گەنجاندا تادێت رووی لەزیادبوونە بەتایبەتی هەرزەکارو کچان و ژنان. دوکاندارێک کە نەیویست ناوی بهێنرێت، بەهاوڵاتی راگەیاند، ڤەیپ یان نێرگەلەی کارەبایی خەزانی تامەکەی گەورەیەو دوکەڵێکی زۆر دەکات، پێویستی بەتامەو تامی ھەموو میوەکان ھەیەو نرخیان گرانە. «دوای ڤەیپ ئێمە پۆدمان ھەیە، کۆیلەکەی بچووکترەو خەزانی تامەکانیان کەمترەو دوکەڵ کەمتر دەکات بۆ ھەڵگرتن ئاسانە، ئەویش بەھەمان شێوە تامی تایبەتیان ھەیە، ئەوەی ئێستا خەڵک بەکاریدەھێنێت لەھەرزەکارو کچ پێی دەڵێین ڤەیپی سەفەری (دیسپۆزەبڵ ڤەیپ) خۆی تامی تێدایە بەکاردەھێنرێت تەواوبوو فڕێ دەدرێت»، دوکاندارەکە وای وت کەپێنج ساڵە فرۆشیاری جۆرەکانی جگەرەیەو ماوەی سێ ساڵیشە جۆرەکانی ڤەیپ لەیەکێک لەقەزاکانی سنوری پارێزگای سلێمانی دەفرۆشێت. لەبارەی مەترسی و تەقینەوەی ڤەیپەکانەوە ناوبراو ئاشکرایکرد، تەقینەوەیان راست نییە، «جۆرێکی تریان ھەیە بەتەواوی خەریکە بازاڕ کۆنترۆڵ دەکات ھەر سەفەرییە، بەڵام بەشی خەزانی تامەکەی دەتوانی فڕێیبدەیت و یەکێکی تازەی بۆ بکڕی، تامی ڤەیپەکان لە نیکۆتین و تامی میوەکان تێکەڵ دەکرێت». ئەو دوکاندارە سەبارەت بەنرخەکانیش روونیکردەوە، ئەوان لەبازاڕەکانی جگەرەکەی سلێمانی و هەولێرو دهۆک و بەغدا ئاسایی دەیکڕن و شاراوە نییە، ڤەیپە سەفەرییەکان نرخیان لەنێوان چوار بۆ ٢٠ ھەزارەو ڤەیپە گەورەکانیش نرخیان لەنێوان ٢٠ ھەزار بۆ ٢٠٠ دۆلاردایە. ئەو نهێنییەک دەدرکێنێت کە چۆن جگەرەی بازرگانی دەتواندرێت بەفەرمی بهێندرێت و رایگەیاند، «ئەوەندەی ئاگاداربم هێنانی بۆ کۆمپانیاکان دەگەڕێتەوە کە کۆنترۆڵی ئەم سنورەیان کردووە، زیاتر کۆمپانیای نۆکانە، کاتێکیش تۆ بڕیار دەدەیت ئەو بازرگانیە بکەیت، ئەگەر کۆمپانیای نۆکان نەیھێنا دەبێت بەشێک لەپشکەکەت بدەی بەو کۆمپانیایە یان لەخێر دەبێت بەشێک بدەیت بەوان». دوکاندارێکی دیکەو شارەزا لەبواری بازرگانیکردن بەجگەرەی ئەلیکترۆنی، هاوردەکردنی جگەرەی ئەلیکترۆنی بۆ ئەو کۆمپانیایە پشتڕاست کردەوەو بۆ هاوڵاتی ئاشکراکرد، جگەرەی ئەلکترۆنی ھاوردەی سەرەکی بۆ کۆمپانیای نۆکان دەگەڕێتەوە، بەڵام «ئەگەر کوالێتی و کۆنترۆڵی تایبەت ھەبێت ناھێڵن بێتە خوارەوە». ئەو شارەزای بواری بازرگانییە دەڵێت، رۆژ بەڕۆژ بەکارھێنانی ڤەیپ روو لەزیادبوونە کچ زیاتر فێربوون وەک لەوەی کوڕ بیکێشێت، ھۆکارەکەی ئەوەیە «گەنجی ئێستا ھەمووی راڕایەو مێشکی سەرقاڵەو شەو تاوەکو بەیانی ناخەوێت، لەهەندێکیانم پرسیوە بۆچی ئەم شتە دەکێشن! دەڵێن؛ وەڵا تاقەتمان نییە پێنج شەش کەسین تا بەیانی ناخەوین دەیکێشین». ناوبراو لەبارەی تەمەنی بەکارهێنەرانی ڤەیپ لەلایەن کچانەوە دەڵێت، «ئەو کچانەی دێن تەمەنیان ٢٠ بۆ ٢٢ ساڵ بەرەو سەرە، دایک ھاتووە خاوەنی چوار منداڵە دەیکێشێت، یان مامۆستا ھاتووەتە لام وتوویەتی؛ ڤەیپم بەقوتابی پۆلی پێنجی سەرەتایی گرتووە». بۆ دەستکەوتنی ئاماری فەرمی و وەرگرتنی باج لەسەر جگەرەی ئەلکترۆنی، ھاوڵاتی چەندینجار پەیوەندی کرد بەبەڕێوەبەرایەتی گشتی گومرگی ھەرێمی کوردستان، بەڵام وەڵامیان نەدایەوە. بەپێی ئەو داتاو زانیاریانەی کەهاوڵاتی لە بەدواداچوونەکانیدا دەستی کەوتووە، هاوردەکردنی جگەرەی ئەلکترۆنی لەمەرزەکانی ئیبراهیم خەلیل و باشماخەوە بەکۆنتێنەری گەورە دێت و کێشیان لەهەشت تۆنەوە دەستپێدەکات بۆ ٢٧ تۆن کە ساڵانە ١٠ کۆنتێنەری لەو جۆرە دێنە هەرێمی کوردستانەوە. سەبارەت بەقەدەغەکردنی جگەرەی ئەلکترۆنی لەهەرێم، سۆران عەبدولغەفور، چاودێری بازرگانی سلێمانی ئەوەی بۆ هاوڵاتی ئاشکراکرد، «بەڵێ، نووسراو ھەیە قەدەغە بکرێت، بەڵام کۆنترۆڵکردنەکەی زۆر زەحمەتە بۆچی! ئەگەر ئەو قەدەغەکردنە گشتگیرنەبێت ئەوکاتە دەبێت بەشتێکی قاچاغ و تووشی ھەزاران دەردسەریمان دەکات کەبێتە ناوەوە». چاودێری بازرگانی سلێمانی دەڵێت، ھەموو کۆمپانیاکان لەشاری سلێمانی بەفەرمی ڤەیپ دەهێنن، چونکە بازرگانیەکی کراوەیە، ئەگەر بەفەرمی هاوردەنەکرێت و بەقاچاغ بێت، دەبێت دەست بەسەر ھەموویدا بگیرێت. سۆران عەبدولغەفور لەبارەی رێگا قاچاغییەکانەوە دەڵێت، «لەسنوری عێراق و ئێران و تورکیاوە دێتە ناوەوە، ئاماری ڤەیپی سنورەکە لای ئێمە نیە، بەڕێوەبەرایەتیەکەمان تەنیا جێبەجێکارە». قایمقامیەتی سلێمانی، بەکارهێنانی جگەرەی ئەلکترۆنی لەلایەن کچان و کوڕانی هەرزەکاری تەمەن خوار ١٨ ساڵی قەدەغەکردووەو هەرکەس بیفرۆشێت راستەوخۆ لێپێچینەوەی یاسایی لەبەرامبەر مارکێت و فرۆشگاکان و بازاڕی جگەرەکە دەگرنەبەر، بۆ ئەو مەبەستەش لەمساڵدا ١٧ شوێنیان داخستووەو خاوەنەکانیشیان رووبەڕووی یاسا کردووەتەوە. رێکان جەمال، سەرۆکی لیژنە ھاوبەشەکانی قایمقامیەتی سلێمانی سەبارەت بەدیاریدەکە بۆ هاوڵاتی ئاماژەی بۆ ئەوەکرد کەچەندین کەیسیان ھەبووە، خوشک یاخود دایک یان باوک ڤەیپی بەکوڕە هەرزەکارەکەیان کڕیوە و دەڵێت، «ئەو حاڵەتەشمان راگرتووە». رێکان جەمال باسی لەوە کرد کە مۆدێلەکان و ئەوانەی ڤاینەرن لەتۆڕە کۆمەڵایەتییەکان ریکلامی بۆ دەکەن و هانی گەنجان دەدەن ئەم جگەرەیە بکێشن. «نزیکەی ھەشت بۆ نۆ خانمی مۆدێل بووە رێکلامیان بۆ کردووە، لەگەڵ گروپێک کە ڤیدیۆی کۆمیدی بڵاودەکەنەوە لەتۆڕە کۆمەڵایەتییەکان خاوەنەکەی ناوی (أ، چ) لەڤیدیۆکانیاندا دەیانخستە ملیان و گەنجانیان ھاندەدا، کەسێکی دیکە بەناوی (د.چ) لەئیڤێنتێکدا بەنیازبوو بە فلێکس رێکلامیان بۆ بکات، دەستبەجێ بانگکراون و لێپێچینەوەیان لەگەڵ کراوە، ئەو گرێبەستەشی کە کردوویانە لەگەڵ ئەو کۆمپانیایانە هەڵمانوەشاندووەتەوە»، رێکان جەمال وای وت. ئەو جگەرە ئەلکترۆنیانەی لیژنەکانی قایمقامیەت دەستی بەسەرداگرتوون، جگەرەی چینی و مالیزی و ئەندەنوسی و کۆری و ئەوروپی بووە. لەسەر پێکهاتەی جگەرەی ئەلکترۆنی، د.سوارە عەلی، پزیشکی پسپۆڕی وردی نەخۆشیەکانی دڵ و بۆری خوێن و پزیشکی پسپۆڕی نەخۆشییە ھەناوییەکان بەهاوڵاتی راگەیاند، جگەرەی ئەلکترۆنی لەشلەیەک پێکدێت، ئەم شلەیە ماددەی نیکۆتینی تێدایە لەگەڵ ماددەکانی ڤیجیتێر یان گلایکۆڵ یان پۆلی گلایکۆڵ تاوەکو تام ببەخشێت بەو کەسەی دەیکێشێت. «کاتێک ئەو دوو ماددەیە لەگەڵ نیکۆتین و شلەکە تێکەڵاو دەبن دەبنە هەڵم، لەگەڵ ئەم پڕۆسەی بەھەڵمبوونە ماددەی دیکەی کیمیایی دروست دەبن کەھەندێکیان نەخۆشی شێرپەنجە زیاد دەکەن، چونکە ھەندێک ماددەی کانزایی قورسی وەکو ئاسن دروست دەبێت و دەبێتەھۆی دروستبوونی قەسەباتی سییەکان». سەبارەت بەوەی لەگەنجان مەترسی زیاترە وەک لە بەتەمەنەکان، د.سوارە عەلی ئەوەی خستەڕوو، خوار تەمەن ٢٥ ساڵ بەکاریبهێنێت کاریگەری دەبێت لەسەر مێشک و تەرکیزی و وریاییان، «ڤەیپینگ جگەرەیەکی مەترسیدارەو ھیوادارم بەکارنەھێنرێت لەبەدیلی جگەرە ئاساییەکە، چونکە تاوەکو ئێستا ھەموو رێکخراوە تەندروستییە جیھانییەکان بەبەدیل دایاننەناوە». ئەو پزیشکی هەناوییە هەندێکیان هەن کە لێیان نووسراوە (نۆ نیکۆتین) بەڵام «کاتێک پشکنینی بۆ دەکرێت تیایدایە، چونکە بازرگانیە و ناچێتە ژێر چاودێری کوالێتی کۆنترۆڵەوە، ھەربۆیە زۆر یاریی لەپێکھاتەکانیاندا دەکرێت». لەبارەی کاریگەرییان لەسەر گەدە ناوبراو دەڵێت، ئەوکەسەی ھەڵیدەمژێت کاریگەریکی زۆر ناکاتەسەر، بەڵام «ئەگەر ڤەیپ کەسەکە دووچاری شێرپەنجە بکاتەوە ئەگەری تووشبونی بەشێرپەنجەی گەدەشی بۆ زیاد دەبێت، چونکە ئەو مادوە قورسانە دەبێتەھۆی تێکچوونی (دی.ئێن.ئەی) خانەکان». بەگوێرەی زانستی پزیشکی ئالودەبوون، واتە مرۆڤ ت ڕادەیەکی زۆر پشت دەبەستێت بەو ماددەیە یان ئەو خووە. هەر کاتێک ئەو شتەی لێبڕا، یان کەمی کردەوە لە پڕێکدا، ئەوا تووشی کۆمەڵێک گرفتی دەروونی و میزاجی و جەستەیی دەکات. د. فەهمی عەلی، پزیشکی پسپۆڕی نەخۆشییە دەروونییەکان و ئالودەبوون لەسەر ئالودەبون بۆ هاوڵاتی وتی، ئەو كەسانەی توشبوی نەخۆشییەكانی ئالودەبوونن، تێکچوونیان دەبێت لەبیركردنەوە، ڕەفتارو كاركردنی جەستەییاندا، یان ژەهراویبوون. لەسەر پاڵنەرو هۆکارەکانی ئالودەبوون پسپۆڕی نەخۆشییە دەروونییەکان دەڵێت، «کێشەی دەروونی، کێشەی سەردەمی منداڵی، باری ئابوری، نەبونی یاسا و ڕێسایەکی تۆکمە بۆ ڕێگریکردن، بۆماوەیی، نەخۆشیی خەمۆکی، دڵەڕاوکێ، خۆکوشتن و نەخۆشییەکانی لەبیرچوونەوە»، پاڵنەرن بۆ بەرکارهێنانیان. لەبارەی چارەسەرکردنی ئالودەبووان د. فەهمی عەلی ئەوەی ئاشکراکرد، یەکەمین هەنگاو و کلیلی چارەسەر، بریتییە لەبڕیاردانی کەسەکە بۆ وازهێنان، «زۆر جار وا پێویست دەکات لەنەخۆشخانە داخڵ بکرێت و باری جەستەیی کەسەکە هەڵسەنگێندرێت، لەڕێگای کۆمەڵێک پشکنینی تاقیگەیی و تیشکی و هتد، تا بزانرێت ڕێژەی بەرکەوتنی زیانی جەستەیی بەهۆی ئەو مادەیەوە چەندە، بەمەش باشترین دەرمان و چارەسەر بۆ پاککردنەوەی جەستەی ئەو کەسە بەکاربهێنرێت». لەسەر وازهێنانی لەجگەرەی ئەلکترۆنی، هێڤی ئەوەی ئاشکرا کرد کەبیری لەوە نەکردووەتەوە وازیلێبهێنێت «چونکە کاتێک لەماڵەوە کێشەیەکم دەبێت یان بێتاقەت دەبم دەیکێشم، زۆر ئاساییە لام کێشانی، چونکە ئالودەیبووم و بەبەردەوام نەیخۆم زۆر بێتاقەت دەبم، راستی پێموایە منداڵم بۆیە بیرم نەکردووەتەوە وازیلێبهێنم».
عەممار عەزیز «10 ساڵی رێكە هیچ خۆشیم نەبینیوە ، ئێش و ئازاری گۆڕم لەسەر ژیان وەرگرتووە»، ئەمە وتەی دایكێكە لە ناوەندی دهۆك كە دوو منداڵی ئۆتیزمی هەیە، ئەو بەتەواوی بێهیوا بووە چونكە سەنتەری حكومی منداڵەكانی وەرناگرێت و ناتوانێت بیانباتە سەنتەری ئەهلی بەهۆی ئەوەی پارەیان نیە . ئاواز قادر، ئەو ژنەی سەنتەری شاری دهۆكە كە بۆ هاوڵاتی قسەی كردووە و دەڵێت « كچەكەم كە تەمەنی 10 ساڵەو كورەكەم تەمەنی حەوت ساڵە ، رێژەی ئۆتیزم لەهەردوو منداڵەكەم سەرووی 75 لەسەدە ، بەس خوا دەزانیت حاڵم چۆنە ئەوەندە ناخۆشە ناتوانم وەسفی بكەم، بەو دوو منداڵە ئەوەندە ئازارو ناخۆشیم بینیوە پێموایە عەزاب و ناخۆشی گۆڕیش هەر ئەوەندەیە، پێش ئەوەی بمرم عەزاب و ناخۆشی گۆڕم بینی». ئاواز قادر تەمەنی 37 ساڵە ، پیاوەكەی پێشمەرگە بووەو لەمانگی نیسانی ئەمساڵ بەهۆی نەخۆشییەوە كۆچی دوایی كرد. ئاواز خاوەنی پێنج منداڵە لەهەمووی گەورەتر كچەكەیەتی كەتەمەنی 16 ساڵە ، ئێستا لە ژووری خوێندنگایەكی ناو سەنتەری دهۆك دەژین چونكە هیچ خانوویەك نیەو پارەشیان نیە لەشوقەیەك یان خانوویەكی كرێدا بژین. «سەنتەری حكومی تەنها ساڵێک كچەكەمیان وەرگرت، دوای ساڵێك كچەكەمیان دەركردو وتیان كچەكەت شەڕی منداڵان دەكات ، ئێستاش ناتوانم بیبەم بۆ سەنتەرێكی ئەهلی، هیچ داهات و پارەیەكمان نیە، خێرخوازان هاوكاریمان دەكەن، نازانم شەوو رۆژ چیە هەر خەرێكی دوو منداڵەكەمم، ئەگەر بەرپرسان راست دەكەن با فەرموون یەك خولەك سەردانی من بكەن بزانن حاڵم چۆنە»، ئاواز وای وت. لەپارێزگای دهۆك و ئیدارەی سەربەخۆی زاخۆ تەنها یەك سەنتەری حكومی هەیە، لەبەرامبەریشدا 10 سەنتەری ئەهلی هەن، پارەی مانگانە بۆ هەر منداڵێكی ئۆتیزم لە 175 هەزارەوە دەستپێدەكات تاوەكو 350 هەزار دینار . شاكر مەحمود، بەرپرسی سەنتەری ئۆتیزمی زاخۆی ئەهلی بەهاوڵاتی وت: « 30 منداڵمان وەرگرتووە، پارەی مانگانە بۆ هەر منداڵێك بەپێی رێژەی ئۆتیزمە لە 175 هەزارەوە دەستپێدەكات تاوەكو 350 هەزار دینار، رۆژانە تا كاتژمێر یەک و نیو هەرچی پێویستە بۆیان دەكەن، ئەوەی پێویستی بەمامۆستاو پزیشكی دەروونییە بۆیان دابین دەكەن، جگە لەمەش ژەمێكی خواردنی سەرەكییان پێدەدەین». بەكردنەوەی سەنتەری تازە بارگرانی و فشار لەسەر سەنتەرەكان كەمدەبێتەوە، لەئێستادا سێ سەنتەری ئەهلی لەزاخۆ هەن، دوو سەنتەری تری ئەهلی بەمنزیكانە دەكرێنەوە لەگەڵ سەنتەرێكی حكومی، هاوكات لەناوەندی دهۆكیش پێنج سەنتەری ئەهلی هەن. شاكر مەحمود دەشڵێت، « تەنها لەسنوری ئیدارەی سەربەخۆی زاخۆ 220 منداڵی تۆماركراو هەن كەنەخۆشی ئۆتیزمیان هەیە، ئێمەش حەزدەكەین نەك سەنتەرێک 10 سەنتەری حكومی بكرێنەوە لەجیاتی ئەوەی پارە بدەن بەخۆڕایی بێت، چونكە ئەوانەی منداڵی ئۆتیزمان هەیە زۆرینەیان هەژارن و ئەو بڕە پارەیە بۆ ئەوان زۆرە، بەڵام چارەی تر نیە». ئەمساڵ لەسەنتەری حكومی لەشاری دهۆك 90 منداڵی ئۆتیزم وەرگیراون، ئەمە لەكاتێكدایە ژمارەی توشبووانی ئۆتیزم لەسنوری پارێزگای دهۆك و ئیدارەی سەربەخۆی زاخۆ سەرووی هەزار توشبووی ئۆتیزم هەیە. شێرزاد هلوری، بەڕێوەبەری گشتی كاروباری كۆمەڵایەتی لەشاری دهۆك بەهاوڵاتی وت، « ئەمساڵ 90 توشبووی ئۆتیزممان وەرگرتووە، كە ئێستا لەسەنتەری تایبەت بە ئۆتیزم چاودێرییان دەكرێت و هەموو شتێكیان بۆ دابینكراوە، بەمنزیكانە سەنتەرێكی تر لەقەزای ئاكرێ دەكەینەوە، هەروەها لەبەرنامەشماندایە سەنتەرێكی تر لەسنوری قەزای سێمێل بكەینەوە». شێرزاد هلوری دەشڵێت « ئەو سەنتەرەی كەئێستا هەمانە شوێنی هەموو توشبووانی ئۆتیزم ناگرێتەوە، بۆیە زۆر پێویستیمان بەسەنتەری تازەیە تابتوانین ژمارەیەكی زۆرتر لەتوشبووان وەربگرین، زۆرمان پێناخۆشە كەسوكاریان لەبەرنەبوونی شوێن منداڵەكانیان دەبەنە سەنتەری ئەهلی، چونكە بارگرانییەكی زۆرە بۆ ئەوان، هەموو هەوڵێك دەدەین كێشەكانیان چارەسەربكەین».
هاوڵاتی دواى ئەوەى ئەمڕۆ بەڕێوەبەرى خۆپاراستنى تەندروستى سلێمانى توشبونى چوار هاوڵاتیی بە پەتاى کۆلێرا لە شارى سلێمانى راگەیاند، بەڕێوەبەرى گشتى تەندروستى بەرزبونەوەى حاڵەتەکانى بۆ 10 حاڵەتى توشبون بەو پەتایە راگەیاند. دکتۆر سەباح هەورامی، بەڕێوەبەری تەندروستیی سلێمانی لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا پێشنیوەڕۆی ئەمڕۆ پێنجشەممە، لە سلێمانی رایگەیاند "پێویستە هاووڵاتییان هۆشیار بن و پابەندی رێنماییەکان بن. ئەم قۆناغە هەستیارە و پێویستە بە وریاییەوە ئاوی خواردنەوە بەکاربێت". لە بەشێکی دیکەی وتەکانیدا رێنمایی دا بە هاووڵاتییان، کە خۆیان بەدوور بگرن لە ئاوی پیس و ئەو ئاوانەی سەرچاوەکەیان نادیارە، دڵنیاییشی دا لەوەی "ئاوی ماڵان سەرچاوەکەی دیارە و کێشەی نییە." تەندروستیی سلێمانی هەروەها گوتی 10 کەس تووشی کۆلێرا بوون و، "هیچ تووشبوویەکی سکچوون و رشانەوە گیانی لەدەست نەداوە." وجەختیشیکردەوە کە دەرمانى تایبەت بە چارەسەرى پەتاى کۆلێرا لە شارى سلێمانى هەیە.
هاوڵاتی دەزگای ئاسایشی هەرێم دەستگیرکردنی بکوژانی هاوڵاتی حسێن مەلا ئەحمەدی راگهیاند، كه 7ی ئایاری ئهمساڵ لە نزیک شارۆچکەی چەمچەماڵ کوژرا. لە راگەیەنراوەکەدا دەزگاى ئاسایشى هەرێم دەڵێت: هێزەکانی ئۆپراسیۆنی دەزگای ئاسایشی هەرێم، دوای کۆکردنەوەی زانیاری ورد لەسەر شوێنی خۆحەشاردانی بکوژان، کە پاش ئەنجامدانی تاوانەکە هەڵاتبون بۆ دەرەوەی هەرێمی کوردستان، لە ئۆپراسیۆنێکی سەرکەوتودا لە (سنوری پارێزگای دیالە) هەردو تۆمەتباری روداوەکەیان دەستگیر کرد. حسێن مەلا ئەحمەد لە رۆژى 7ـى 5ـى ئەمساڵ لە کێڵگەى پەلەوەرییەکەى خۆى لە سنورى قەزاى چەمچەماڵ لەلایەن چەند کرێکارێکى عەرەبەوە کە لەلاى خۆى کاریان دەکرد کوژرا، لەسەر روداوى کوشتنەکەش بنەماڵەکەى ئەوکات رایانگەیاند کە کرێکارەکان زانیویانە حسێن مەلا ئەحمەد پارەى زۆرى پێبوە کوشتویانە و دواتر گوێچکە و لوتیشیان بڕیوە. لاى خۆیشیهوه قائیمقامیەتی قەزای چەمچەماڵ ئاشكرایكردوه، لهكۆنگرهیهكى ڕۆژنامهوانیدا وردهكاریی زیاتر لهوبارهیهوه دهخهنهڕوو، بهڵام ئهوهى ئاشكراكردوه، بکوژانى حسێن ساڵەیی برای مامۆستا عهدنان ساڵەیی، خێزانێکی عەرەبن.
هاوڵاتی بریکاری وەزارەتی سامانە سروشتییەکان رایگەیاند، کێڵگەی کۆرمۆر بە موشەک کراوەتە ئامانج و لێکۆڵینەوە لە رووداوەکە دەستیپێکردووە. ئەحمەد موفتی، بریکاری وەزارەتی سامانە سروشتییەکان رایگەیاند، کێڵگەی غازی کۆرمۆر لە ناحیەی قادر کەرەم سەر بە قەزای چەمچەماڵ بە موشەک کراوەتە ئامانج و هێزە ئەمنییەکان لێکۆڵینەوەیان لە روداوەکە دەستیپێکردووە. بەپێی زانیارییەکان، هێرشەکە بە دوو موشەکی کاتیۆشا ئەنجامدراوە و لەنزیک قەزای دووزخورماتوو هەڵدراون، هیچ زیانێکی گیانی و ماددیشی لێنەکەوتووەتەوە بەهۆی ئەوەی موشەکەکان لە چواردەوری کێڵگەی کۆرمۆر کەوتوونەتە خوارەوە.