نووسینگەی سەرۆکی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق بڵاویکردەوە، لە کۆبوونەوەی چوار سەرۆکایەتییەکەی عێراق باسی دۆسیەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان کراوە. بە گوێرەی نووسینگەی سەرۆکی ئەنجوومەنی نوێنەران، حکومەتی فیدراڵی ئەو رێکارانەی خستەڕوو کە بۆ گرەنتیکردنی خەرجکردنی مووچە بە شێوەیەکی رێکخراو و گونجاو لەگەڵ بڕگەکانی دەستوور گیراونەتەبەر. لەبارەی پرسی مووچە، چوار سەرۆکایەتییەکە داوا لە حکومەتی هەرێمی کوردستان دەکەن بڕیارەکەی دادگەی فیدراڵی جێبەجێ بکات؛ بۆ ئەوەی حکومەتی فیدراڵی بتوانێت مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان دابین بکات و کێشەکانی دیکەش بەپێی دەستوور و یاسا چارەسەر بکرێن. بەگوێرەى راگەیەندراوێکی سەرۆکایەتیی کۆمار، لە کۆبوونەوەکەدا گفتوگۆ لەسەر ناردنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان کراوە و داوا لە حکومەتی هەرێمی کوردستان کرا، پابەندی بڕیارەکانی دادگای فیدراڵی بێت، تاوەکو حکومەتی عێراق بتوانێت بەردەوام بێت لە ناردنی مووچە و چارەسەرکردنی سەرجەم کێشەکانی دیکە بەگوێرەى دەستوور و یاسا. سەرۆکایەتییەکانی عێراق سەرەکۆنەی هێرشەکانی سەر ئێرانیان کرد و بە پێشێلکردنی یاسای نێودەوڵەتی ناویانبردووە و داوای دەستبەجێ راگرتنی جەنگ دەکەن و نیگەرانن لە بە ئامانجگرتنی دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێران. چوار سەرۆکایەتییەکە گفتوگۆیان سەبارەت بە ئامادەکارییەکان بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنێکی پاک و بێگەرد کردووە، کە خواستەکانی گەلی عێراق بەدیبهێنێت بۆ هەڵبژاردنی نوێنەرەکان و جەختیان لە پێویستی پاڵپشتیکردنی کۆمیسیۆنی هەڵبژاردنەکان کردووەتەوە، لەگەڵ گرەنتیکردنی ئەنجامدانی هەڵبژاردنەکان لەوادەی دیاریکراوی خۆیدا.
ئیدارەی خۆسەر لە باکوری رۆژهەڵاتی سوریا، دامەزراندنی ئیدارەیەکی گشتی بۆ فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی قامیشلۆ راگەیاند، دەسەڵاتی گشتی فڕۆکەوانی سوریاش بڕیارەكە رەتدەكاتەوە. كردنەوەی فرۆكەخانەی قامیلشۆی راگەیاند پاڵپشت بە بڕیاری ژمارە (١٣٦) کە لەلایەن سەرۆکایەتی ئەنجومەنی جێبەجێکردنەوە دەرچووە. لە بڕیارەکەدا هاتووە، ئیدارەی گشتی نوێ، لە ڕووی کارگێڕی و داراییەوە سەربە ئەنجومەنی جێبەجێکاری ئیدارەی خۆسەر دەبێت وهەموو بابەتە کارگێڕی و داراییەکان و کارمەندان بەپێی رێساکان یەکلایی دەکرێنەوە. بڕیارەکەش لە بەرواری دەرچوونی لە (٩)ی حوزەیرانەوە چووەتە بواری جێبەجێکردنەوە، هەروەها لایەنە پەیوەندیدارەکان ئاگادار دەکرێنەوە بۆ ئەوەی کار لەسەر جێبەجێکردنی بکەن. لە بەرامبەردا، دەسەڵاتی گشتی فڕۆکەوانی شارستانی سوریا لە بەیاننامەیەكدا رایگەیاند: لە ئێستادا فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی قامیشلۆ داخراوه، ئەم داخستنەش بەركارو پابەندکەرە بۆ هەموو هێڵە ئاسمانییەکان و لایەنە پەیوەندارە ناوخۆیی و نێودەوڵەتیەكان. ئاماژەی بەوەشكردووە: دەستەكەیان تاکە دەزگایە کە لەڕووی یاسایی رێگەپێدراوە بە بەڕێوەبردن و كارپێكردنی فڕۆکەخانەکانی کۆماری عەرەبی سوریاو، رێکخستنی هاتوچۆی ئاسمانی لەناو ئاسمانی سوریادا هەیە. جەختیشدەكات لەوەی، فرۆكەخانەی قامیشلۆ داخراوەو بڕیاری کارکردن یان به کارهێنانی تەنیا لەلایەن دەستەكەوە دەردەچێت، هەر هەوڵێکيش بۆ بەکارهێنانی بەبێ هەماهەنگی و رەزامەندی فەرمی، پێشێلکردنی روونی یاساو رێسا نێودەوڵەتییەکانی تایبەت بە رێكخستنی بەڕێوەبردنی کەشتیوانی ئاسمانییە.
ئاڵوگۆڕی بازرگانی لە دەروازەکانی هەرێمی کوردستان و کۆمارى ئیسلامى ئێران بەشێوەیەکى بەردەوام و 24 کاتژمێری کراوەن و هیچ کێشەیەک دروست نەبووەـ ئەمەش بەپێى وتى کۆنسووڵی ئێران لە سلێمانی. پاشنیوەڕۆى ئەمڕۆ شەممە، محەممەد مەحموودیان، کونسوڵی ئێران لە سلێمانی لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەنوسیدا، لەبارەی جەنگی وڵاتەکەی لەگەڵ ئیسرائیل و کاردانەوەکان لەسەر جەنگەکە قسەی کرد. کونسوڵی ئێران لە سلێمانی وتى: دەستدرێژییەکانی ڕژێمی زایۆنی بوەستن، ئێمەش هێرشەکانمان رادەگرین." لەبارەی هەڵوێستی هەرێمی کوردستانیش جەختى کردەوە خۆشبەختانە هەر لە دەستپێکی شەڕەکەدا سیاسییەکان و بەرپرسانی هەرێمی کوردستان هەڵوێستی خۆیان ڕاگەیاند. محەممەد مەحموودیان باسی لە هەڵوێستی هەرێمی کوردستان لەبارەی جەنگی ئێران و ئیسرائیل کرد و وتی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان و سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بە سەرکۆنەکردنی ئەم جەنگە هەڵوێستی خۆیان راگەیاند. کۆنسووڵی ئێران لە سلێمانی باسی لە ئاڵوگۆڕی بازرگانی لە دەروازەکانی هەرێمی کوردستان لەگەڵ وڵاتەکەی کرد و گوتی، "کراوەن و هیچ کێشەیەک بۆ ئاڵوگۆڕی بازرگانی دروست نەبووە." رۆژی 13ـی حوزەیرانی 2025، ئیسرائیل ئۆپەراسیۆنێکی بەناوی "شێری راپەڕیو" راگەیاند و هێرشی کردە سەر بنکەی ئەتۆمی و ناوەندە سەربازییەکانی ئێران. لە بەرامبەردا، ئێران ئۆپەراسیۆنی "بەڵێنی راست 3"ـی راگەیاند و بە درۆن و مووشەک هێرشی کردە سەر ئیسرائیل.
هەپەگە-نەڕەچە ڕایگەیاند هێرشەکانی سوپای تورک لەسەر هەرێم و تونێلەکانی گەریلا بە بەکارهێنانی هەموو جۆرە چەکێک بەردوامە، لە بەرانبەر هێرشکاندا گەریلا لە پێگەی خۆپارێزییدایە و ٤ درۆنی خستووەتە خوارەوە و دەستی بەسەر ٢ درۆنیشدا گرتووە. ڕاگەیاندراوەکی ناوەندی ڕاگەیاندن و چاپەمەنی هێزەکانی پاراستنی گەل (هەپەگە-نەڕەچە) بەم شێوەیەیە: "هێرشەکانی سوپای تورک لە ڕۆژئاوای زاپ و هەرێمی مەتینا لە دژی گەریلا بەردەوامە. لە نێوان ١٢-٢٠ـی حوزەیراندا ٥ جار بە بەتەقەمەنی قورس، ٤٥ جار بە درۆنی بۆمبڕێژکراو و گازی کیمیایی، ٤٣ جار بە حەفارە، سەدان جار بە چەکی قورس، تۆپ و هاوەن هێرشی سەر تونێلەکانی گەریلا کراوە. هێزەکانی گەریلامان لە چوارچێوەی پاراستنی ڕەوادا وەڵامی ئەم هێرشانەیان دایەوە. هێرشی سەر هێزەکانمان و وەڵامدانەوەیان بەم شیوەیەیە؛ هێرشەکانی سوپای تورک؛ ١٥، ١٧ و ١٩ـی حوزەیران تونێلەکانمان لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی گردی ئامێدی لە هەرێمی شەهید دەلیلی ڕژئاوای زاپ ٥ جار بە تەقەمەنی بۆردوومان کراون. لە نێوان ١٢-١٨ـی حوزەیران تونێلەکانمان لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی گردی ئامێدی لە هەرێمی شەهید دەلیلی ڕژئاوای زاپ ٢٣ جار بە درۆنی بۆمبڕێژکراو و گازی کیمیایی بۆردوومان کران. لە نێوان ١١-١٤ـی حوزەیران تونێلەکانمان لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی شێلازێ، بێشیلی و دەرگەلێ لە هەرێمی مەتینا ٢٢ جار بە درۆنی بۆمبڕێژکراو بۆردوومان کران. لە نێوان ١٢-١٩ـی حوزەیران لە هەرێمی شەهید دەلیلی ڕۆژئاوای زاپ ٤٣ جار هەوڵدار لە ڕێگەی حەفارە و ئامێری زەوی کونکردنەوە تونێلەکانمان لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی گردی ئامێدی داڕوخێندرێت. لە نێوان ١٢-٢٠ـی حوزەیران گۆڕەپانەکانی بەرخۆدانی شێلازێ، بێشیلی، سەری مەتینا، دەرگەلێ لە هەرێمی مەتینا، گۆڕەپانەکانی دێڕەشێ، گرگاشێ، دەشتی کافیا، مژێ، گردی کون، گردی زەنگل، زێڤکێ، حەفتەباخ، سپیندارێ، لە هەرێمی گارە، گۆڕەپانەکانی بەرخۆدانی بەری زینێ، سنین لە هەرێمی خواکوڕک بە چەکی قورس، تۆپ و هاوەن بۆردوومان کران. وەڵامدانەی هێزەکانمان؛ ١٣، ١٥، ١٦ و ١٩ـی حوزەیران لە هەرێمی شەهید دەلیلی ڕۆژئاوای زاپ هێزەکانی یەژا ستارمانەوە بە تەکنیک گورزییان لە ئامانجێک دا کە لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی گردی ئامێدی لە پێگەی هێرشکردندا بوو. درۆنێکی سوپای تورک خرایە خوارەوە. ١٦، ١٧، ١٨ و ١٩ـی حوزەیران لە هەرێمی شەهید دەلیلی ڕۆژئاوای زاپ بە پێشەنگایەتی هێزەکانی یەژا ستارمان بە تەکنیک گورزیان لە ئامانجێک دا کە لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی گردی بەهار لە پێگەی هێرشکردندا بوو. ١٢، ١٣، ١٤ و ١٦ـی حوزەیران لە هەرێمی مەتینا ئەو ئامانجانەی کە لە گۆڕەپانەکانی بەرخۆدانی سەری مەتینا و بێشیلی لە پێگەی هێرشکردندا بوون و بانگەوازی سوکایەتیکرنیان دژ بە هێزەکانمانیان دەکرد، بوونە ئامانجی هێزەکانمان بە پێشەنگایەتی یەژا ستار. ٣ درۆن خرایە خوارەوە، دەست بەسەر ٢ درۆنی دیکەدا گیرا."
کامەران عوسمان لە رێكخراوی (CPT): سوپای تورکیا بۆ ڕێگریکردن لە گەڕانەوەی جوتیاران بۆسەر ڕەز و باخەکانیان، زنجیرەیەک تۆپبارانی بۆسەر گوندەکانی بەری گارە و دەڤەری نهێلێ ئەنجامدا. لە بەرەبەیانی ئەمڕۆوە، تۆپخانەکانی سوپای تورکیا زیاتر لە (100) جار تۆپبارانی گوندەکانی (مژێ، کەفنە مژێ، سپیندارێ و گرگاشێ)یان لە بەری گارە لە قەزای ئامێدی کردو بە دەیان دۆنم دارستان و ترش و ڕەز و باخی گوندنشینانیان سوتاند. هەر ئەمڕۆ، لە کاتێکدا نوێژخوێنانی گوندەکانی (گوهەرزێ و بەلاڤە) لە دەڤەری نهێلێ بۆ نوێژی هەینی لە مزگەوت بوون، تۆپخانەکانی تورکیا تۆپبارانی ئەو دوو گوندەی کرد و ڕەز و باخی گوندنشینانی سوتاند. لە درەنگانی دوێنێ شەویشەوە تاوەکو ئێستا، فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ئاکەنجی سوپای تورکیا بەسەر گوندەکانی سنوری ئامێدیدا دەسوڕێنەوە و بوونەتە مایەی ترس و دڵەڕاوکێ بۆ گوندنشینان.
بڕیاربو ئەمڕۆ دادگاى فیدراڵى تایبەت بە چارەسەرى کێشەى موچەى فەرمانبەرانى هەرێم کۆببێتەوە، بەڵام بەهۆى ئەوەى ژمارەى ئەندامانى دادگاکە رێژەى یاسایی تەواو نەکرد کۆبونەوەکە بۆ کۆتایی هەفتەى داهاتو دواخرا، سێ مەرجى دادگاکە بۆ هەرێمى کوردستان ئاشکرا دەکرێت. سەرچاوەیەکىش لە دادگای فیدراڵی ئاشکرایدەکات شەش ئەندامی هەمیشەیی و سێ ئەندامى یەدەگى دادگای فیدراڵی نامەی دەستلەکارکێشانەوەیان پێشکەشکردووە. سەرچاوەیەک لە حكومەتی هەرێمی كوردستان ڕاگەیاند، لەو کۆبونەوەیەى بڕیارە دادگاى فیدراڵى ئەنجامى بدات، دادگاى فیدراڵى ماوەیەکى دیاریکراو بۆ چارەسەرى گرفتەکان دادەتە هەرێمى کوردستان. بەوتەی سەرچاوەکە، هەرێمی كوردستان و بەغداد پابەند دەکرێن بە بڕیارەکانی دادگای فیدراڵی واتە، بەغداد بە ناردنی موچە و هەرێمیش بە دەستپێکردنەوەی هەناردەی نەوت و رادەستکردنی داهاتی راستەقینە کە مانگانە بڕەکەی نزیکەی 150 ملیار دینار دەکات. لەگەڵ تەواوکردنی پرۆسەی بەبانکیکردنی موچە، بۆئەو مەبەستەش دادگای فیدراڵی وادەیەک دیاریدەکات، هەرلایەک پابەندی بڕیارەکانی دادگا نەبو ئەوا مافی دەستوری پێنادرێت، ئەو مافەش بۆ هەرێمی کوردستان موچەی فەرمانبەران و بەشە بودجەکەیەتی.
درۆنێک لە گوندێکی لە چیای قەرەچوغ سەر بە قەزای مەخموور لە پارێزگای نەینەوا کەوتەخوارەوە. شێروان دووبەردانی، نوێنەری پارێزگای نەینەوا لە پەرلەمانی عێراق، ئەمڕۆ پێنجشەممە، ڕاگەیاند، ئەمڕۆ کاتێک جووتیارێک دەچێتە سەر زەوییەکەی لە گوندی ئازی کەند لە سنووری ناحیەی قەراج لە چیای قەرەچوغ، ئەو دۆرنە دەبینێت کە لە زەوییەکەدا کەوتووەتە خوارەوە. بەگوتەی شێروان دووبەردانی، درۆنەکە بەهۆی کێشەیەکی تەکنیکییەوە کەوتووەتە خوارەوە و نەپێکراوە. غازی فەیسەڵ فەرماندەی خۆبەخشی پێشمەرگە لە قەزای مەخموور راگەیاند، درەنگی ئێوارەی دوێنێ درۆنێك لە نزیك هێزێكی پێشمەرگە لە چیای قەرەچوغ كە پێنج كیلۆمەتر لەنێو سەنتەری شارۆچكەكەوە دوورە كەوتووەتەخوارەوە بەبێ ئەوەی هیچ زیانێك بەهێزەكەی پێشمەرگە گەیشتبێت. دەشڵێ، دوای كەوتنەخوارەوەی درۆنەكە هێزەكانی سوپای عێراقیان لەناوچەكە ئاگادار كردوەتەوە و ئەمڕۆ تیمێكی شارەزای هەڵگرتنەوەی درۆنیان ناردووەتە شوێنی رووداوەكە و گواستویانەتەوە بۆ بارەگای فیرقەی سوپای عێراق لەناوچەكە. ئەو فەرماندەی پێشمەرگە ئاماژەی بەوەشدا ئەوان نازانن درۆنەكە لەلایەن چ وڵاتێكەوە ئاڕاستەی ناوچەكە كراوە.
جەمال كۆچەر، ئەندامى لیژنەی دارایی لە پەرلەمانی عێراق، دڵنیایی دەدات سەرەڕای گرژییەكانی ناوچەكە حكومەتی عێراق دەتوانێت لەكاتی خۆیدا مووچەی فەرمانبەران دابەشبكات و هیچ گرفتێكی نییە. جەمال كۆچەر بە رۆژنامەی سەباحی گوتووە، حكومەتی عێراق مووچەی فەرمانبەران بەبێ دواكەوتن لە وادەی خۆیدا دابەشدەكات و دۆخی دارایی عێراق لەژێر كۆنترۆڵدایە و حكومەت نەختینەی پێویستیە لەبەردەستەوە و رووداوەكانی ئێستا هیچ كاریگەرییان لەسەری نابێت. ئەو دەڵێت، حكومەتەكانی پێشتر سەرەڕای شەڕی چەند ساڵ شەڕی داعش و دواتری قەیرانی كۆرۆنا دابەشكردنی مووچەیان داونەخۆستوە و لەكاتی خۆیدا دابەشكراوە و فەرمانبەرانی هەموو ناوچەكانی عێراق پێیان گەیشتوە بۆیە ئێستا بەراورد بەوكاتە رووداوێكی ئەوتۆ لە عێراقدا نیە مەترسی لەسەر بێت. لەلایەکى دیکەوە بڕیارە ئەمرۆ دادگای فیدراڵیی عێراق کۆدەبێتەوە، رەنگە بڕیار لەبارەی مووچەی هەرێمی کوردستانەوە بدات. بەگوێرەی زانیارییەکان، دادوەرانی دادگای فیدراڵی کاتژمێر 12 کۆدەبنەوە، بۆ ئەو مەبەستەش بانگهێشتی میدیاکارانی کردووە رووماڵی دانیشتنەکە بکەن. دوێنێ مەسرور بارزانی سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان گوتی، نامەیەکی لەبارەی مووچە بۆ دادگای فیدراڵی ناردووە، هیوادارە دادگاکە لە بەرژەوەندیی خەڵکی کوردستان بڕیاربدات.
سەرۆکی حکوومەت لە کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی وەزیران لە بارەی مووچەوە ڕایدەگەیەنێت، ئەم بابەتە گرنگترین بابەتە بەلای ئێمەوە . ئمڕۆ ڕۆژی چوارشەممە 18ی حوزەریرانی 2025، ئەنجوومەنی وەزیران، بە سەرپەرشتیی مەسرور بارزانی، سەرۆكی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و ئامادەبوونی قوباد تاڵەبانی، جێگری سەرۆكی حكوومەتی هەرێم، كۆبویەوە و سێ بڕگە تاووتوێ دەكات. لەسەرەتاى کۆبونەوەکە مەسرور بارزانی سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە کۆبوونەوەی ئەمڕۆی ئەنجوومەنی وەزیرانی وتى: لەم یەک دوو ڕۆژەدا نامەم بۆ دادگای فیدراڵی ناردووە و چاوەڕوانین و هیوادارین دادگا لە قازانجی خەڵکی کوردستان و مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان بڕیار بدات . فەرمانگەی میدیا و زانیاریی بڵاوی کردووەتەوە، لە بڕگەی یەكەمی کۆبوونەوەکەدا دوایین دۆخی ناوچەكە و شەڕ و ئاڵۆزی و پێشهاتە سیاسی و سەربازی و ئەمنییەكان و كاریگەرییەكانی لەسەر هەرێمی كوردستان، تاوتوێ دەکرێت. هەروەها بڕگەی دووەمدا تایبەتە بە گفتوگۆ لەسەر پێشنیاری وەزارەتی ناوخۆ تایبەت بە درێژكردنەوەی كاركردن بە بڕیاری ئەنجوومەنی وەزیران بۆ لێخۆشبوون لە سزای سەرپێچیی هاتوچۆ بە ڕێژەی 20% بۆ شەش مانگی دیكە، کە 1ی تەممووزەوە تا 31ی کانوونی یەکەمی 2025 بەردەوام بێت. لە بڕگەی سێیەمدا، بەدواداچوون دەكرێت بۆ بڕیاری پێشووی ئەنجوومەنی وەزیران لە كۆبوونەوەی ژمارە 159 لە ڕێكەوتی 19ی ئاداری 2025 تایبەت بە دامەزراندنی دەرچووانی كۆلێژی پزیشكیی گشتی و خستنەڕووی وەڵامی وەزارەتی دارایی فیدراڵ لەسەر ئەم بابەتە بە نووسراویان ژمارە 1162 لە 9ی نیسانی 2025.
وەزارەتی پەروەردەی هەرێم كۆتایی ئەم هەفتەیە بۆ دەستپێكردنەوەی تاقیكردنەوەیان یان دووبارە دواخستی كۆدەبێتەوە. سەرچاوەیەک لە وەزارەتی پەروەردەی هەرێمی كوردستان ڕاگەیاند، تاوەکو ئێستا هیچ بڕیار و پێشنیارێک نییە بۆ دەستپێکردنەوەی تاقیکردنەوەکان، وابڕیارە لە کۆتایی ئەم هەفتەیەدا لیژنەی باڵای ئەزموونەکان لە وەزارەتی پەروەردە کۆبێتەوە. سەرچاوەكە دەڵێت، لەكۆبوونەوەكەیدا لیژنەی باڵای ئەزموونەكان بە گوێرەی ئەو باردۆخەی ناوچەکە و هەرێمی پێدا تێدەپەڕێت بڕیار دەدات. هەینی رابردوو وەزارەتی پەروەردەی هەرێمی كوردستان لە راگەیەندراوێكیدا بڕیاریدا تەواوی تاقیکردنەوەکان لە قوتابخانە حکومی و ناحکومییەکان بۆ هەفتەیەک دوابخات. شەڕی ئێران و ئیسرائیل پێی ناوەتە رۆژی شەشەمەوەو هەردوولا هێرش دەکەنە سەر یەکدی.
.png)
بارزانی پێشوازی لە هەڵسووڕێنەری کاروباری کۆنسووڵخانەی دەوڵەتی ئیمارات لە هەولێر دەکات؛ ئەمەش یەکەم دەرکەوتنیەتى لەدواى ئەوەى هەینى ڕابردوو ئیسرائیل هێرشى کردە سەر ئێران. بەپێى ڕاگەیەندراوێکى بارەگای بارزانی، رۆژی سێشەممە 17ی حوزەیرانی 2025 لە سەلاحەددین مەسعود بارزانی پێشوازی لە خاتوو شەیخە بەشیر فەرحان، هەڵسووڕێنەری کاروباری کۆنسووڵخانەی دەوڵەتی ئیمارات لە هەولێر کرد. بەپێی راگەیێندراوەکە، لە دیدارەکەدا هەردوولا جەختیان لە دۆستایەتی و پەیوەندیی نێوان هەرێمی کوردستان و ئیمارات کردەوە. هەروەها لەو دیدارەدا بارزانی سوپاس و پێزانینی خۆی بۆ هەڵوێستی سەرکردایەتیی ئیمارات راگەیاند لە پاڵپشتیکردنی هەرێمی کوردستان لە قۆناخە جیاجیاکاندا. ئەوەش هاتووە کە بارودۆخی سیاسی و دوایین پێشهاتەکانی ناوچەکە تەوەرێکی دیکەی دیدارەکە بووە. زۆرینەى بەرپرس و سەرکردە سیاسى و حکومیە باڵاکانى هەرێمى کوردستان، لەدواى هێرشەکەى ئیسرائیل بۆ سەرئێران کەمترین دەرکەوتن و لێدوانیان هەبوە لەبەرچاوى کامێراکان دووربوون جموجوڵ و دیدارو کۆبونەوەیان ئەنجامدنەداوە. بەرەبەیانیی ڕۆژى هەینی ئیسرائیل هێرشێکی بەرفراوانی کردە سەر ئیران، لە هێرشەکەدا ژمارەیەک زانای ئەتۆمی و فەرماندەی سەربازیی وڵاتەکە کوژراون و ئێران لە وەڵامدا، بە درۆن و مووشەک هێرشی پێچەوانەی بۆ سەر ئیسرائیل دەستپێکردووە.
سەرۆکی هەرێمی کوردستان و وەزیری دەرەوەی ئێران شەوی رابردوو بە تەلەفۆن قسەیان کرد. سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان دەڵێت، هەردوو لا جەختیان لەوە کردەوە "كۆمه‌ڵگه‌ى نێوده‌وڵه‌تى رۆڵى خۆى بگێڕێت بۆ وەستاندنی كرداره سه‌ربازييه‌كان و چاره‌سه‌ركردنى ئاشتييانه‌ى ناكۆكييه‌كان." سەۆکایەتیی هەرێمی کوردستان دەشڵێت، لە پەیوەندییەکەدا "دوايين پێشهاته‌كانى ئۆپه‌راسيۆن و ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه سه‌ربازييه‌كانى نێوان كۆمارى ئيسلاميى ئێران و ئيسرائيليان تاوتوێ كرد و ده‌رباره‌ى كاريگه‌رى و لێكه‌وته‌كانى له‌سه‌ر ناوچه‌كه، بيروڕايان گۆڕييه‌وه." شەوى ڕابردوو ئاژانسى تەنسیمى ئێرانى، بڵاویکردەوە ئەمشەو عەباس عێراقچى وەزیرى دەرەوە بەتەلەفۆن لەگەڵ لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان قسەیکردوە. بەپێى ڕاپۆرتى ئاژانسەکە ناوەرۆکى پەیوەندیە تەلەفۆنیەکە باسى ئەوەکراوە بارودۆخی نائاسایی ئێستا وا دەخوازێت حکوومەتی عێراق و هەرێمی کوردستان بڕگەکانی ڕێککەوتنی ئەمنی نێوان هەردوو وڵات بە تەواوی جێبەجێ بکەن بۆ ڕێگریکردن لە هەر جۆرە خراپ بەکارهێنانێک لەلایەن کەسانی تێکدەر لە دوو وڵاتەوە بۆ تێکدانی سەقامگیری ناوچە سنوورییەکان. نێچیرڤان بارزانی داوای گرتنەبەری رێوشوێنی بەپەلە و کاریگەری لەلایەن کۆمەڵگەی نێودەوڵەتییەوە کرد، بۆ رێگریکردن لە پەرەسەندنی زیاتری نائارامی لە ناوچەکەدا. دەقی راگەیێندراوەکەى سەرۆکایەتى هەرێم شه‌وی ڕابردوو، دووشه‌ممه 2025/6/16 به‌ڕێز نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان و به‌ڕێز عه‌باس عراقچى، وه‌زيرى ده‌ره‌وه‌ى كۆمارى ئيسلاميى ئێران، په‌يوه‌ندييه‌كى ته‌له‌فۆنييان ئه‌نجام دا. تیایدا دوايين پێشهاته‌كانى ئۆپه‌راسيۆن و ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه سه‌ربازييه‌كانى نێوان كۆمارى ئيسلاميى ئێران و ئيسرائيليان تاوتوێ كرد و ده‌رباره‌ى كاريگه‌رى و لێكه‌وته‌كانى له‌سه‌ر ناوچه‌كه، بيروڕايان گۆڕييه‌وه. هه‌ردوولا هاوڕا بوون له‌سه‌ر گرنگيى پاراستنى ئارامى و سه‌قامگيرى و دوورخستنه‌وه‌ى ناوچه‌كه له ئاڵۆزيى زياتر، بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش جه‌ختيان له‌وه كرده‌وه كه كۆمه‌ڵگه‌ى نێوده‌وڵه‌تى ڕۆڵى خۆى بگێڕێت بۆ ڕاوه‌ستاندنى كرداره سه‌ربازييه‌كان و چاره‌سه‌ركردنى ئاشتييانه‌ى ناكۆكييه‌كان. له به‌شێكى ديكه‌ى په‌يوه‌ندييه‌كه‌دا، هه‌ردوولا تيشكيان خسته سەر ڕێككه‌وتنى ئه‌منيى نێوان عێراق و كۆمارى ئيسلاميى ئێران و له‌مباره‌يه‌وه به‌ڕێز سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان، پابه‌نديى هه‌رێمى به ڕێككه‌وتنه‌که‌وه، دووپات كرده‌وه. مه‌ترسييه‌كانى ئه‌گه‌رى په‌ره‌سه‌ندنى زياترى پێشهاته‌كان و چه‌ند پرسێكى ديكه‌ى جێى بايه‌خى هاوبه‌ش، ته‌وه‌رێكى ديكه‌ى په‌يوه‌ندييه‌كه ته‌له‌فۆنييه‌كه بوو.
بەڕێوەبەرایەتی گشتی ئاسایش - سلێمانی ڕایدەگەیەنێت ئەو هەواڵانەی باس لەبۆردومانکردنی ئەو ناوچەیە دەکەن دوورن لە ڕاستیەوە، بەهۆکاری کەوتنەوەی ئاگرەکە و تەقینەوەی مین هەستیان بەدەنگی تەقینەوە کردووە. لەڕونکردنەوەیەکدا دەزگای ئاسایشی هەرێم دەڵێت ئەمڕۆ بەهۆی کەوتنەوەی ئاگر لەبناری (چیای سورێن) چەند پاشماوەیەکی جەنگی (مین)تەقینەوە، بەڵام خۆشبەختانە هیچ زیانێکی گیانی نەبووە. ڕوونکردنەوەیەک لە دەزگای ئاسایشی هەرێم کاتژمێر ٢:١٠ ی نیوەڕۆی ئەمڕۆ ٢٠٢٥/٦/١٥ لەنزیک گوندی(هۆمەرقەوم )، بەرزبونەوەی پلەکانی گەرما دەبێتە هۆکاری کەوتنەوەی ئاگر لەپوش و پاوانی ناوچەکە، دەستبەجێ هێزە ئەمنییەکانی ناوچەکە و تیمەکانی بەرگری شارستانی گەیشتنە شوێنەکە بەمەبەستی کۆنتڕۆڵکردنی ئاگرەکە. هەر ئەمڕۆ ٢٠٢٥/٦/١٥ کاتژمێر ٢:٣٥ نیوەڕۆ، بەهۆی کەوتنەوەی ئاگر لەبناری ( چیای سورێن ) چەند پاشماوەیەکی جەنگی ( مین )تەقینەوە ، بەڵام خۆشبەختانە هیچ زیانێکی گیانی نەبووە. دەزگای ئاسایشی هەرێم بە هەماهەنگی بەڕێوەبەرایەتی بەرگری شارستانی و سەرجەم هێزەئەمنییەکان بەمەبەستی بەدواداچوون و لێکۆڵینەوە گەیشتنە شوێنی ڕووداوەکە و لەهەوڵی کۆنترۆڵکردنی ئاگرەکەن بەمەبەستی پاراستنی ژینگەی ناوچەکە. دەزگای ئاسایشی هەرێم دڵنیایی دەداتە هاوڵاتیان، ئەو هەواڵانەی باس لەبۆردومانکردنی ئەو ناوچەیە دەکەن دوورن لە ڕاستیەوە، بەهۆکاری کەوتنەوەی ئاگرەکە و تەقینەوەی مین هەستیان بەدەنگی تەقینەوە کردووە. بەڕێوەبەرایەتی گشتی ئاسایش - سلێمانی دەزگای ئاسایشی هەرێمی کوردستان
نووسینگەی ڕاگەیاندنی سەرۆک کۆماری کۆمار لە بەیاننامەیەکدا، ڕایدەگەیەنێت ئەمڕۆ سەرۆک کۆماری عێراق و سەرۆکی دادگای فیدراڵی کۆبونەتەوەو باسی چارەسەری کۆتایی کێشەی مووچەیان کردوە. بەپێى بەیاننامەکە عەبدول لەتیف ڕەشید، سەرۆکی کۆمار، لە بەغدا پێشوازیکردوە لە دادوەر جاسم محەمەد عەبود سەرۆکی دادوەری دادگای باڵای فیدراڵی، لە میانی دیدارەکەدا باسیان لە ڕێگاکانی پاراستنی هەماهەنگی و هاوکاری هاوبەشی نێوان سەرۆکایەتی کۆمار و دادگای فیدراڵی کردوە بۆ بەدیهێنانی یەکگرتوویی نێوان سەرۆکایەتی کۆماری کۆمار و دادگای فیدراڵی". وەک لە راگەیێندراوی سەرۆکایەتیی کۆماری عێراقدا هاتووە: "لە دیدارەکەدا تاوتوێی رێگەکانی بەردەوامیدان بە هاوئاهەنگی و هاوکاریی هاوبەشی نێوان سەرۆکایەتیی کۆمار و دادگای باڵای فیدراڵی کرا بۆ گەیشتن بە تەواوکاری لەنێوان دەسەڵاتەکان و بەهێزکردنی سەروەریی یاسا و سەربەخۆیی دەسەڵاتی دادوەری کە بە گەرەنتیی چارەسەرکردنی هەموو ناکۆکییەکان دادەنرێت". سەرۆکایەتیی کۆماری عێراق دەڵێت: "سەرۆککۆمار جەختی لە پێویستیی دۆزینەوەی چارەسەرێکی کۆتایی بۆ خەرجکردنی شایستە داراییەکانی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان و یەکلاییکردنەوەی ئەم دۆسیە مرۆییە کردەوە، بەپێی دەستوور و یاسا و بڕیارەکانی دادگای فیدراڵی". لای خۆیەوە دادوەر جاسم ئەلعەمێری جەختی لەوە کردەوە، دادگای فیدراڵی ئەرکەکانی بەپێی دەستوور و یاسا جێبەجێ دەکات، بە شێوەیەک کە بەرژەوەندی و مافەکانی گەل مسۆگەر بکات و یەکڕیزیی نیشتمانی پتەوتر بکات؛ هەروەها دووپاتیکردەوە کە "پێویستە قەیرانی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان بەپێی یاسا چارەسەر بکرێت". کۆبوونەوەکە لە کاتێکدایە، تاوەکو ئێستا مووچەی مانگی ئایاری فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان خەرج نەکراوە. 28-05-2025 تەیف سامی، وەزیری دارایی عێراق نووسراوێکی ئاراستەی حکومەتی هەرێمی کوردستان کرد و تێیدا هاتبوو: "وەزارەت ناتوانێت لە ناردنی پارە بۆ هەرێمی کوردستان بەردەوام بێت، بەهۆی تێپەڕاندنی پشکەکەی (12.67%) کە لە یاسای بودجەی فیدراڵیدا دیاریکراوە."
پارتی ژیانی ئازادی کوردستان، ڕایدەگەیەنێت ئەم شەڕە شەڕی دەسەڵات و ململانێی بەرژەوەندییەکانی نێوان هێزەکانە نەک شەڕی ڕزگارییخوازی بۆ کۆمەڵگە و گەلان. لەڕاگەیەندراوێکیدا لەسەر شەڕى نێوان ئیسرائیل و ئێران، پژاک ئەوە دەخاتە ڕوو ئێمە داوای هاوکاری هەموو هێز و پارت و ڕێکخراوە مەدەنییەکان دەکەین بە سەرکردایەتی ژنانی ئێران بۆ دەستپێکردنی قۆناغێکی نوێی شۆڕشی “ژن، ژیان، ئازادی” و لەم ڕووەشەوە ئامادەیی خۆمان بۆ ئەم دەستپێکردنە ڕادەگەیەنین. دەقی ڕاگەیاندراوەکەی پژاک بەمشێوەیەیە: “وتارێک بۆ ڕای گشتیی لە دوێنێوە ١٣ـی حوزەیرانی ٢٠٢٥ ئیسرائیل هێرشی قورسی بۆ سەر ناوەندە ئەتۆمی، سەربازی و فەرماندەییەکانی ئێران دەستپێکردووە، بەتایبەتی بۆ سەر ناوەند و کەسایەتییەکانی سەر بە سوپای پاسداران. هێرشە پێچەوانەکەی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل لە ئاستێکدا نییە بتوانێت ڕۆڵی بەربەست لە بەرامبەر گورزە کوشندەکانی ئیسرائیلدا بێت. ئەم شەڕە کۆتا گورزی سیستەمی دەسەڵاتی جیهانییە دژی دەسەڵاتی ئێران و بەردەوام دەبێت تا ئەو کاتەی بەتەواوی مەترسی و کاریگەرییە ئەگەرییەکانی ڕژێمەکە کۆتایی پێدێت. بێ گومان ئەمە پرۆسەیەکی کورتخایەن نییە و بەشی سەرەکییە لە جێبەجێکردنی پرۆژەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستی نوێ، کە دەرئەنجامی سیاسەتەکانی سێدارە، سەرکوتکردن، هەڵاواردن، گەندەڵی و ڕووتاندنەوە، بێهیوایی و ڕق و کینەی کۆمەڵگە و خەڵکی ئێرانە بۆ ئەو سیستەمە کە ئەوانی ناچار بە دژایەتیکردنێکی تەواو ڕادیکاڵ و ڕەتکردنەوەی ڕژێمەکە کردووە. دەربڕینی خۆشحاڵی گەلی ئێران بۆ لاوازبوونی ئەو جۆرە دەسەڵاتە بەو مانایە نییە کە کۆمەڵگەی ئێرانی هەموو هیواکانیان لەسەر ئەنجامی شەڕێکی لەو شێوەیە هەڵچنیوە. ئەم شەڕە شەڕی دەسەڵات و ململانێی بەرژەوەندییەکانی نێوان هێزەکانە نەک شەڕی ڕزگارییخوازی بۆ کۆمەڵگە و گەلان. ئەم جەنگە ململانێی دەسەڵات و بەرژەوەندییە ناکۆکەکانی هێزەکانە نەک شەڕی ئازادی کۆمەڵگە و نەتەوەکان. ئەم جەنگە لە ئەنجامی سیاسەتی شەڕانگێزی و فراوانخوازانەی کۆماری ئیسلامی سەریهەڵدا، بەبێ گوێدانە ئازارەکانی گەلی ئێران. باجی شەڕخوازی فەرمانڕەواکانی کۆماری ئیسلامی لە ئەستۆی ئەو کەسانەیە کە لە قەیرانی کۆمەڵایەتی و ئابوورییدا تێوەگلاون، ژمارەی زۆری قوربانییانی مەدەنی بەتایبەتی ژن و منداڵ لە ئێران و ئیسرائیل لەو هێرشانەدا ئەو ڕاستییە دەردەخات کە ژیانی خەڵک لە ڕوانگەی حکومەتەوە بایەخ پێنادرێت. گەلان و کۆمەڵگەکانی ئێران ناچار نین لە نێوان دوو بژاردەی شەڕ و قبوڵکردنی دەسەڵاتی دیکتاتۆری. پارتی ژیانی ئازادی کوردستان وێڕای دژایەتی سەپاندنی شەڕ بەسەر گەلی ئێراندا، جەخت لەسەر تێکۆشانی دیموکراتیکی ئەو گەلانە دەکاتەوە. ئەوەی ئازادی دەخاتە ئاسۆی داهاتووی گەلی ئێرانەوە، تێکۆشانی دیموکراتیک و شۆڕشی ناوازەی ژن، ژیان، ئازادییە. بێگومان بۆ بەدیهێنانی شۆڕشی دیموکراسی گەلەکەمان یەکگرتن و هاوکاری سەرجەم تاکەکانی ئازادیخواز و هێزە دیموکراتییەکان و تێکۆشەرانی گەلان و ژنان و ناسنامەکان پێویستە. زۆر گرنگە هاوکاری حزبە کوردییەکان و گواستنەوە لە چەمکی حوکمڕانی حزبییەوە بۆ بەڕێوەبردنی جەماوەری کوردستان، بەئەرکێکی مێژوویی دەزانین لەم قۆناغە هەستیار و یەکلاکەرەوەیەدا، ئێمە داوای هاوکاری هەموو هێز و پارت و ڕێکخراوە مەدەنییەکان دەکەین بە سەرکردایەتی ژنانی ئێران بۆ دەستپێکردنی قۆناغێکی نوێی شۆڕشی “ژن، ژیان، ئازادی” و لەم ڕووەشەوە ئامادەیی خۆمان بۆ ئەم دەستپێکردنە ڕادەگەیەنین. ئێمە پێمانوایە گواستنەوە بۆ کۆماری دیموکراتی ئێران لە ئەنجامی گۆڕانی تێڕوانین و دوورکەوتنەوە لە دەسەڵاتخوازی و ناسیۆنالیزم و پیاوسالاریی و مەرکەزیەت دەگونجێت و تاکە بژاردەیە بۆ ئایندەیەکی سەقامگیر و دیموکراسی بۆ وڵاتی ئێران. هەروەها ڕایدەگەیەنین کە بەرگریکردن لە گەلەکەمان و گەلانی دیکەی ئێران لە بەرامبەر هەر جۆرە سەرکوتکردن و هەڕەشەی کۆمەڵکوژی بە ئەرکی خۆمان دەزانین و لە چوارچێوەی بەرگری ڕەوادا بەرگری لە ماف و بوونی خۆمان دەکەین داوا لە سەرجەم خەڵکی ئێران و بەتایبەتی خەڵکی کوردستان دەکەین کە خۆیان لە شێوەی ڕێکخراوی جەماوەری دیموکراتیدا ڕێکبخەن و کاریگەرییە وێرانکەرەکانی جەنگ لەسەر یەکتر کەم بکەنەوە و هاوپشتی تەواویان هەبێت پێکهێنانی گرووپی پشتیوانی بۆ قوربانییانی جەنگ، کۆمیتەی خۆجێی بۆ یارمەتیدانی زیانلێکەوتووان، کۆمیتەی هاوکاری دارایی و هەروەها بە دامەزراندنی بەڕێوبەرایەتی خۆجێی و دوورخستنەوەی بەکرێگیراوانی دەوڵەت لە کاریگەری لەسەر خەڵک دەتوانێت هەنگاوێکی گرنگ بێت بۆ بنیاتنانی کۆمەڵگایەکی خۆبەڕێوەبردن و دیموکراسی. لەم ڕووەشەوە داوا لە سەرجەم وڵاتپارێزان و ئازادیخوازان و ئەندامانی پارتەکەمان دەکەین هاوکاری بکەن.
.jpg)
