ئەرکانی گشتیی هێزە چەکدارەکانى ئێران، جارێکی دیکە هۆشدارییەکی توندی ئاراستەی ئەمریکا و ئیسرائیل دەکات و دەڵێت: واز لە پیلانگێڕی و چەواشەکاری لە دژی ئێرانی زلهێز و نەدۆڕاو ڕابگرن. ئێوارەى ئەمڕۆ ئاژانسی هەواڵی تەسنیم، بەیاننامەیەکى ئەرکانی گشتیی هێزە چەکدارەکانى ئێرانى بڵاوکردەوەو تیایدا هاتووە: مێژووی شکۆمەندی شۆڕشی ئیسلامی، لە هەوراز و نشێوی پێچاوپێچیدا، گەلێک داستان و سەرکەوتنى شکۆمەندانەى لە بوارە جۆراوجۆرەکاندا تۆمار کردووە. هەر لەو بەیاننامەیەدا ئەرکانی گشتیی هێزە چەکدارەکان جارێکی دیکە هۆشدارییەکی توند دەداتە ئەمریکاو ڕژێمی زایۆنیستی بۆ ئەوەی دەست لە پیلانگێڕی و چەواشەکاری لە دژی ئێرانی زلهێز و نەدۆڕاو ڕابگرن. دەڵێت: چونکە لە ئەگەری هەر حیسابێکی هەڵە و کردەوەیەکی خراپ، ئەوەی بووە هۆی خۆگرتن و ڕێگری لە ئۆپەراسیۆنی بەرفراوان لە شەڕی سەپێنراوی 12 ڕۆژەدا، ئەگەر دووبارە بکرێتەوە، ڕووبەڕووی سوپرایز و کردەوەی نوێ دەبێتەوە کە زۆر ترسناکتر و وێرانکەرترە لە جاران. ئەمەش لە کاتێکدایە کە ئیسرائیل چەندین جار ڕایگەیاندووە کە ئەگەر دەست بە پیتاندنی یۆرانیۆم بکاتەوە، لە هێرشی نوێ بۆ سەر ئێران درێغی ناکات. ئەرکانی گشتیی هێزە چەکدارەکانى ئێران لەبەشێکى دیکەى ڕاگەیەندراوەکەیاندا ئەوەدەخەنەڕوو دوای ٤٦ ساڵ جارێکی دیکە بە هاوکاری لەگەڵ ڕژێمی ساختە و بەربەری و منداڵکوژی زایۆنی لە ناوچەکەدا، دەستدرێژییەکی دیکەی بۆ سەر ئێرانی ئیسلامی دەستپێکردووە. لە ١٣ی حوزەیران ئیسرائیل هێرشێکی ١٢ ڕۆژەی بۆ سەر ئێران دەستپێکرد و شوێنە سەربازی و ئەتۆمییەکان و دامەزراوە مەدەنییەکانی کردە ئامانج. هەروەها سەرکردە سەربازییەکان و زانایانی ئەتۆمی تیرۆر کرد و تاران وەڵامی دایەوە و بە مووشەکى بالیستیکی بارەگای سەربازی و هەواڵگری ئیسرائیلی کردە ئامانج. لەگەڵ پەرەسەندنى ئەم ڕووبەڕووبوونەوەیە بێ وێنەیەی ئەمریکا، لە ٢٢ی حوزەیران هێرشی کردە سەر دامەزراوە سەرەکییە ئەتۆمییەکانی ئێران و جەختی لەوە کردەوە کە کۆتایی بە بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێران هێناوە. تاران بە بۆردومانی بنکەی ئاسمانی ئەلعودەیدی ئەمریکا لە قەتەر وەڵامی دایەوە. پاشان واشنتۆن لە ٢٤ی حوزەیران ئاگربەستی نێوان تەلئەبیب و تاران ڕاگەیاند.
وەزیری دەرەوەی عێراق، ڕایدەگەیەنێت لەڕووی دەستورییەوە، كاری بەغداد نییە مووچە بدات بە فەرمانبەرانی هەرێم، دەبێت پشكی هەرێم بنێرێت و ئەوە كارە پەیوەستە بە حكومەتی هەرێم. لە چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ كەناڵی شمس، فوئاد حسێن، وەزیری دەرەوەی عێراق، باس لەچەند پرسێکى جیاوازدەکات لەوانە کێشەکانى هەولێرو بەغداو شەڕە ئیسرائیل و ئێران و پرۆژەیاساى حەشدى شەعبى. لەبەشێکى قسەکانیدا دەڵێت: عێراق دەوڵەتێكی فیدراڵییە، سیستمی فیدراڵی مانای دابەشكردنی دەسەڵات و سامان لەنێوان ناوەندو لایەنەكان، دژبەیەكیەكە لێرەدایە، من رۆژانە لە بەغداد بەشێوەیەكی ناوەندی مامەڵەم لەگەڵ دەكرێت. هاوکات باس لەوەدەکات كورد لەسەر بنەمای دەستور لێكدانەوە بۆ كێشەكان دەكات، دەستور نا ناوەندی و فیدراڵییە، لە بەغدادش پشتیان بە یاساكان بەستووە، زۆرینەی یاساكانیش یاسای كۆنن و ناوەندین. سەبارەت بەپرسى یاساى حەشدى شەعبى، فواد حسێن، دەڵێت ئەمریكا هەڵوێستی روونە لەبارەی یاسای حەشدی شەعبی و گروپە چەكدارەكان، كاتی خستنەڕووی یاسای حەشدی دروست نییە، من تاكە وەزیر بووم ئەمەم راشكاوانە وتووە، لە سۆنگەى بەرژەوەندی عێراقەوە، چونكە كاتەكەی گونجاو نییە. لەسەر کێشەکانى نێوان هەولێرو بەغدا ئاماژە بۆ ئەوەدەکات، لێكگەیشتنێكی روون هەیە لەبارەی رادەستكردنی نەوت بە بەغداد، چارەسەرەكە كاتیە، چارەسەری هەمیشەیی دەبێت لەڕێی یاسای نەوت و غازە بێت، ئەم چارەسەرە تا كۆتایی ئەم ساڵە. ناوبراو جەخت لەسەر ئەوەدەکاتەوە، لەڕووی دەستورییەوە، كاری بەغداد نییە مووچە بدات بە فەرمانبەرانی هەرێم، دەبێت پشكی هەرێم بنێرێت و ئەوە كارە پەیوەستە بە حكومەتی هەرێم. وتیشى: ئەوەی بەغداد دەیكات دەستدرێژە بۆ سەر دەسەڵاتەكانی هەرێمی كوردستان، دەبێت لە بودجەی ساڵی داهاتوودا رێكبرێتەوە. وەزیرى دەرەوەى عێراق، ئەوەش باسدەکات ئەگەر هاوپەیمانان نەبوایە، تائێستا داعش كۆنتڕۆڵی بەشێكی زۆری خاكی عێراقی لەژێر دەستدابوو، هەڕەشەی لەسەر بەغدادو هەولێر دروست كردبوو، دەلێت: ئێمە ئێستا لە گۆڕەپانی جەنگداین، كێ بەرگری لە عێراق دەكات. فواد حسێن پێشى وایە، تائێستا لۆژیكی جەنگ زاڵە بەسەر ناوچەكەدا، دوای جەنگی دوانزە رۆژە بۆ سەر ئێران، هەموان باس لە ئاگربەست دەكەن باس لە ئاشتی نەكراوە. ناوبراو ئەوەشى زیادکرد: راگرتنی ئاگربەست و ئاشتی دوو چەمكی جیاوازن، ئاگربەست مانای دۆخێكی كاتی و رەنگە سەرهەڵبداتەوە، هەڕەشەكانی ئەم دواییەی ئیسرائیل و بەرەوپێشنەچوونی دانوستانەكان، هەڵوێستی وڵاتانی ئەوروپا بەرامبەر ئێران زیادبونی فشارەكان، هەموو ئەمانە چاوەڕوانی خولێكی تری جەنگیان لێدەكرێت و ئێرانیش خۆی بۆ ئەمە ئامادەكردووە.
سەرۆکی ڕەوتی حیکمەی نیشتمانی و سەرۆکی پەرلەمانی عێراق پەیامی پیرۆزباییان بۆ سەرۆکى پارتى دیموکراتى کوردستان ناردووە و تێیدا ئاماژە بەوە دەکەن دامەزراندنی پارتی وێستگەیەکی مێژوویی گرنگە لە کاروانی خەبات و تێکۆشان. عەمار حەکیم، سەرۆکی ڕەوتی حیکمەی نیشتمانی، بەبۆنەی 79 ساڵەی دامەزراندنی پارتی دیموکراتی کوردستان، پیرۆزبایی لە مەسعود بارزانی دەکات، دەڵێت:هیوای بەردەوام بوون و سەركەوتنیان بۆ دەخوازین لە خزمەتكردنی گەلی كوردستان و عێراق و پتەوكردنی بنەماكانی دیموكراسیەت و بەیەكەوە ژیانی هاوبەش لەنێوان پێكهاتەكانی نیشتمانە ئازیزەكەمان. سەرۆکی ڕەوتی حیکمە گوتیشی: هەڵوێستەكانی پارتی دیموكراتی كوردستان، لە پاڵپشتی كردنی ڕێرەوی دیموكراسییەت بەرز دەنرخێنین و هانی سەرجەم هێزە نیشتمانییە چالاكەكانی گۆڕەپانی عێراقی دەدەین كە زمانی گفتوگۆ و بەرژەوەندی نیشتمانی باڵا ڕەچاو بكەن و بەسەر هەر بەرژەوەندییەكی دیكە لەلایەکى دیکەوە هەر بەو بۆنیەوە، مەحموود مەشهەدانى سەرۆکی پەرلەمانی عێراق لە پەیامەکەیدا، بەو بۆنەوە، پیرۆزبایی لە بارزانی و ئەندامانی سەرکردایەتی و گەلی کورد و خەڵکی کوردستان بەگشتی کردووە. مەحموود مەشهەدانی ئاماژەی بەوە کردووە، دامەزراندنی پارتی دیموکراتی کوردستان لەسەر دەستی بارزانی نەمر لە ساڵی 1946، وێستگەیەکی مێژوویی گرنگە لە کاروانی تێکۆشانی نیشتمانیی، دەڵێت: پارتی قوربانیی زۆری داوە لەپێناو ئازادی و دادپەروەری، ڕۆڵی هەبووە لە پاراستن و فەراهەمکردنی بنەماکانی دیموکراسی و فرەیی سیاسیی لە عێراق. سەرۆکی پەرلەمانی عێراق لە پەیامەکەیدا دەڵێت: بەو بۆنەوە، بە گەورەیی و شکۆدارییەوە، قارەمانێتی و ئازایەتی پیاوەکانی ئەو پارتە وەبیردەهێنینەوە، ڕۆڵی پڕ بەرهەمی ئەو پارتە لە پشتیوانیکردنی پرۆسەی سیاسی و پەرەپێدانی هاوبەشیی نیشتمانی، بەرزدەنرخێنین کە خزمەتی بە ئاسایش و گەشەپێدانی عێراق کردووە.
ڕاوێژکاری ئاسایشی نیشتمانی عێراق ڕایدەگەیەنێت، لێکتێگەیشتنی ئەمنیمان لەگەڵ ئێران واژۆ بۆ کۆنترۆڵکردنی سنوورەکان و ڕێگریکردنە لە قاچاخچێتی. لە بەیاننامەیەکى ڕۆژنامەوانیدا کە نووسینگەی ڕاگەیاندنی ڕاوێژکاری ئاسایشی نیشتمانی بڵاویکردەوەتەوە، ئەمڕۆ قاسم ئەعرەجی ڕاوێژکاری ئاسایشی نیشتمانی لە ئۆفیسەکەی خۆیدا پێشوازی لە ڕاوێژکاری کاروباری ئەمریکا لە عێراق، باڵیۆز ستیڤن فاگین کردووە. لە میانی دیدارەکەدا ڕێگاکانی پتەوکردنی پەیوەندییە دووقۆڵییەکانی نێوان هەردوو وڵاتی دۆست تاوتوێ کراون، هەروەها گرنگیی بەردەوامی هاوکاری هاوبەش لە بواری بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر و ئاڵوگۆڕی زانیاری و شارەزایی دووپاتکراوەتەوە. هەر لەو بەیاننامەدا ئاماژە بەوەشکراوە،عەرەجی پێداچوونەوەی بە وردەکاریی یاداشتنامەی لێکتێگەیشتنی ئەمنی کردوە کە لەنێوان عێراق و کۆماری ئیسلامی ئێران واژۆ کراوە، سەبارەت بە کۆنترۆڵکردنی سنوورەکان، کە بەشدارە لە پاڵپشتیکردنی ئاسایش و سەقامگیری ناوچەکە و ڕێگریکردن لە قاچاخچێتی و دزەکردنى گروپە چەکدارەکان. ڕاوێژکاری ئاسایشی نیشتمانی، بەگوێرەی بەیاننامەکە، دووپاتی کردەوە کە "سیاسەتەکانی عێراق لەسەر بنەمای بەرژەوەندییە نیشتمانییە باڵاکانی دامەزراوە و وەک دەوڵەتێکی سەربەخۆ و خاوەن سەروەری مامەڵە دەکەن. وەكو ئاماژەیەكیش بۆ دژایەتی ئەمریكا لەگەڵ یاداشتەكە، ئەعرەبی وتویەتی: عێراق لە بەرژەوەندییە باڵاكانی خۆی و وەكو دەوڵەتێكی سەربەخۆی خاوەن سەروەری سیاسەت دەكات و، پەیڕەوی هاوسەنگی دەكات لە پەیوەندییەكانیدا لەگەڵ وڵاتانی ناوچەكەو جیهان، بەردەوامە لەسەر سیاسەتی كرانەوەی دیپلۆماسی بەڕووی وڵاتانی دۆست و برا. بەپێی قسەی ئەعرەجی، لەبەرامبەردا باڵیۆزی ئەمریكا پشتیوانی وڵاتەكەی بۆ سیاسەتی هاوسەنگی ئەمریكا لە پەیوەندییە ناوخۆیی و دەرەكییەكانیدا دەربڕیوەو هەوڵەكانی لە پرسی گەڕاندنەوەی ئاوارەكان بەرزنرخاندووە. ستیڤن فاگن ئاشكرایكردووە، بەمزوانە كۆنگرەیەكی نێودەوڵەتی لە نیویۆرك دەبەسترێت بۆ هاندانی وڵاتان بۆ ئەوەی هاوڵاتیانی خۆیان لە كەمپی (هول)ی سوریا بكێشنەوەو بەتەزاوەتی كۆتایی بەم دۆسیە بهێنرێت.
سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیرانى عێراق، لە یادی 79 ساڵەی دامەزراندنی پارتیدا پەیامێکى پیرۆزبایی ئاڕاستەى مەسعود بارزانى دەکات. محەمەد شەیاع سودانی لەو پەیامەیدا، کە ئەمڕۆ شەممە ناردویەتى پیرۆزبایی لەپارتی دیموکراتی کوردستان دەکات و دەلێت: خەباتی پارتی دیموکراتی کوردستان و ڕۆڵی سەرەکی لەگەڵ هێز و لایەنە نیشتیمانییەکان لە ڕەوت و لایەنە جیاوازەکان لە بەرەنگاربوونەوەی دیکتاتۆریەت و بەشداریکردن لە بنیاتنانی عێراقێکی نوێی دیموکراسی وەبیرهێنایەوە. لەبەشیکى دیکەى پەیامەکەیدا، سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیرانى عێراق جەختی لەسەر ئەوەکردەوە کە گرنگی و بەردەوامی بدرێت بە هەوڵەکان بۆ پاراستنی ئەو دەستکەوتانەی کە بۆ هەموو گەلی شەرەفمەندمان بەدەست هاتوون. ئەمرۆ 79 ساڵ بەسەر دامەزراندنی پارتی دیموکراتی کوردستاندا تێپەڕدەبێت. پارتی لە پەیڕەوى ناوخۆیدا وەک پارتێکی دیموکراتی جەماوەری خۆى ناساندووە، کە بڕوای بە مافەکانی مرۆڤ، دادپەروەریی کۆمەڵایەتی، گەشەپێدانی بەردەوام، فرەیی سیاسی و نەتەوەیی و ئایینی و کولتووری، پێکەوەژیانی ئاشتییانە، ئازادییەکان و یەکسانی، مافی بڕیاردانی چارەنووس بۆ نەتەوەی کورد و گەلی کوردستان هەیە. لە دامەزراندنییەوە تاوەکو ئێستا پارتی 14 کۆنگرەی ئەنجامداوە، لە نۆیەم کۆنگرەیدا لە ساڵی 1979، مەسعود بارزانی بە سەرۆکی پارتەکە هەڵبژێردرا، دوایین کۆنگرەش رۆژی 3ـی تشرینی دووەمی 2022 لە دهۆک بەسترا، ئێستاش هەریەکە لە نێچیرڤان بارزانی برازای و مەسرور بارزانی، کوڕە گەورەکەی، جێگری سەرۆکن. لە دوایین هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستاندا، پارتی دیموکراتی کوردستان 39 کورسیی بەدەستهێنا، لە ئەنجوومەنى نوێنەرانى عێراقیش خاوەنی 31 کورسیی و جێگرى سەرۆکى ئەنجوومەنەکەیە و لە حکومەتەکەى سودانییشدا بە پۆستی وەزارەتەکانی دەرەوە و ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێکردن بەشدارە.
سەرچاوەیەک لە وەزارەتى دارایی حکومەتى هەرێم ڕایدەگەیەنێت وەزارەتى دارایی بەغداد داوایکردووە تا دووشەممەى داهاتوو دەبێت 120 ملیار دینارى داهاتى ناوخۆ بنێرین. کۆمپانیا نەوتییەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان لەگەڵ هەردو وەفدە تەکنیکییەکەی هەرێم وبەغدا دەربارەی پرسی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێم کۆدەبنەوە، بەپێی زانیارییەکانیش خەرجکردنی موچەی مانگی شەشی موچە خۆران پەیوەستە بە هەناردەی نەوتەوە سەرچاوەیەک لەوەزارەتى دارایی ڕایدەگەیەنێت: بەغداد دەیەوێت لەگەڵ هەناردەى نەوت رێکارەکانى ناردنى مووچە دەستپێبکات، ئەم هەفتەیەش شاندێکى وەزارەتى دارایی دەچێتەوە بۆ بەغدا. سەرچاوەکەى وەزارەتى دارایی جەختى لەسەر ئەوەکردەوە بۆ مانگى حەوت تواناى ناردنى 120 ملیار دینارمان نابێت. بەغدا جگە لە رادەستکردنی نەوت، داوای 120 ملیار دینار داهاتی نانەوتی لە هەرێمی کوردستان دەکات، تاوەکو مووچەی مانگی شەشی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان بنێرێت. لەلایەکى دیکەوە، بەپێی زانیارییەکان، وابڕیارە ئەمڕۆ کۆمپانیا نەوتییەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان لەگەڵ هەردو وەفدە تەکنیکییەکەی هەرێم وبەغدا لەسەر ئاستی وەزارەتی سامانە سروشتییەکان و وەزارەتی نەوتی عێراق دەربارەی پرسی دەستپێکردنەوەی هەناردەی نەوت کۆببنەوە. بەرەو پێشچونێکی باش لەنێوان وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی هەرێم و وەزارەتی نەوتی عێراق بۆ هەناردەی نەوت هەیە، ئەو بڕگە ناکۆکەی کە ماوەتەوە لەبەر ئەوەی کۆمپانیا نەوتییەکان لە دوری بۆری نەوتی هەناردە کردنەوەن بۆیە داوا دەکەن خەرجی گواستنەوەی نەوت بۆ بۆرییەکان سەرف بکرێت. سەرچاوەیەک لە وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان راگەیاند، 120 ملیارەکە ئامادەیە، بەڵام ناینێرن و چاوەڕێ دەکەن نوێنەرانی کورد لەگەڵ وەزارەتی دارایی عێراق قسە بکەن و دڵنیایی وەربگرن، کە مووچەی مانگی شەش دەنێرن ئینجا داهاتەکەیان بۆ دەنێرن. ئەو سەرچاوەیەی وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان دەڵێت، چاوەڕێی یەکشەممە و دووشەمە دەکەن لە بەغداوە ئاماژەیەکیان پێبدرێت، کە 120 ملیار دینارەکە بنێرین یان نا.
بە بەشدارى زیاتر لە 21 ملیۆن زیارەتکار رێوڕەسمى چلەى ئیمام حسێن کۆتاییهات، موقتەدا سەدر داواى هەڵمەتى پاکردنەوەى هەردوو شارى نەجەف و کەربەلا دەکات. عەتەبەى عەباسى لە عێراق، رایگەیاند، 21 ملیۆن و 103 هەزار و 524 زیارەتکار بەشدارییان لە چلەى ئیمام حسێن کرد. پارێزگاری نەجەف لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا، ڕایگەیاند "کامێراکانی چاودێری لە پارێزگاکەدا هاتنی 17 ملیۆن سەردانکەریان بۆ نەجەف لە کاتی زیارەتی عەربەین تۆمارکردووە". موقتەدا سەدر، رێبەرى رەوتى نیشتمانیی شیعى لە عێراق، داوا دەکات هەڵمەتێکى دوو رۆژە بۆ پاکردنەوەى هەردوو پارێزگاى نەجەف و کەربەلا بەهاوبەشى لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەکان بکرێت. لەلایەکى دیکەوە ناوەندێکی توێژینەوە ئاشکرای دەکات، لە مەراسیمی چلەی ئیمام حسێندا کە هەفتەی رابردوو بەڕێوەچوو، 3.8 ملیار پەرداخ ئاوی خواردنەوە و زیاتر لە 422 ملیۆن ژەمە خۆراک بێبەرامبەر بەسەر زیارەتکاراندا دابەشکراوە. ناوەندی نەجەف بۆ لێکۆڵینەوەی ستراتیژی، راپۆرتێکی شۆکهێنەری لەبارەی ئەو ئاو و خۆراکانەوە بڵاوکردوەتەوە کە لە مەراسیمی چلەی ئیمام حسێندا دابەشکراوە، کە پێشتر هاوشێوەی نەبووە. لە راپۆرتەکەدا هاتووە، بەپێی ئامارە سەرتاییەکان لە مەراسیمی چلەی ئیمام حسێندا کە هەفتەی رابردوو لە کەربەلا بەڕێوەچوو، 3.798.634.320 زیاتر لە سێ ملیار و 798 ملیۆن پەرداخ ئاوی خواردنەوە بەسەر زیارەتکاراندا دابەش کراوە، هەر سەردانیکارێکی چلە رۆژانە لایەنی کەم 45 پەرداخ ئاویان بەرکەوتووە. هەر پەرداخێک ئاو بە 170 ملیلیتر و هەر شەش پەرداخێک ئاویش بە یەک لیتر خەمڵێنراوە. ئەو ژمارانەی بڵاوکراونەتەوە تەنها ئاوی خواردنەوە بوون، جگە لەو بڕە زۆرەی ئاو کە بۆ ئامادەکردنی خۆراک و پاککردنەوە و پێداویستییەکان دیکەی رۆژانە بەکارهاتوون. ناوەندەکە راپۆرتێکی دیکەی لەسەر بڕی خۆراکی دابەشکراو بڵاوکردووەتەوە و ئاشکرای کردووە، لە مەراسیمی چلەدا زیاتر لە 422 ملیۆن ژەمە خۆراک بەسەر زیارەتکاراندا دابەش کراوە، کە هەر زیارەتکارێک بە تێکڕا رۆژی 5 ژەمە خۆراکی بەرکەوتووە، وەک ژەمی سەرەکی لە مەراسیمی چلەدا. ئاماژەی بەوەکردووە؛ ئەوە ژەمە سەرەکیی و دیارەکانە جگە لە هەزاران ژەمە خۆراکی دیکە کە لەلایەن خێرخوازان و لەسەر رێگا سەرەکییەکان بەسەر سەردانیکاران و زیارەتکاراندا دابەشکراوە.
بانکی رافیدەینی عێراق لە واشنتن گرێبەستێک لەگەڵ کۆمپانیای K2 Integrityی ئەمریکی واژۆ دەکات بۆ بەرەنگاربوونەوەی سپیکردنەوەی پارە و پارەدارکردنی تیرۆر. بەپێى راگەیەندراوێکى ڕۆژنامەوانى، بانکی رافیدەینی عێراق گرێبەستی لەگەڵ کۆمپانیایەکی گەورەی ئەمریکی کردووە بۆ ئەوەی هەم چاودێری کاروبارەکانی بکات و هەم راوێژی بداتێ. ئەم هەنگاوەی رافیدەین دوای ئەوە هات وەزارەتی خەزێنەی ئەمریکا سزای چەند بانکێکی عێراقیدا. ئەمریکا دەیەوێت ئاگای لە جموجۆڵی پارە بێت و رێ لە سپیکردنەوەی بگرێت و نەهێڵێت دۆلار بچێتە دەرەوە. رێککەوتنەکە لە بارەگای باڵیۆزخانەی عێراق لە واشنتن واژۆ کراوە و ئەو باڵیۆزخانەیە وردەکارییەکەی بڵاوکردەوە. بەگوێرەی بانکی رافیدەین، ئەو گرێبەستە رێککەوتنێکی هاوبەشیی پیشەییە لەنێوان بانکەکە و کۆمپانیای K2 Integrityی ئەمریکی. رێککەوتنەکە بە پشتبەستنە بە بڕیاری ژمارە (23274)ی ساڵی 2023ی ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق. کۆمپانیای K2 Integrityی ئەمریکی لە بواری راوێژکاریی دارایی و چاودێریدا کار دەکات، هاوکات وردبینی لە مامەڵەکانی فرۆشتنی دۆلار دەکات بە نرخی فەرمی، کە لەلایەن بانکی ناوەندیی عێراقەوە بۆ هەناردەکاران دابین دەکرێت. بەگوێرەی رێککەوتنەکە، ئەو کۆمپانیا ئەمریکییە پاکێجێکی گشتگیری خزمەتگوزاری دەداتە بانکی رافیدەین، لەوانەش، بەرەنگاربوونەوەی سپیکردنەوەی پارە و پارەدارکردنی تیرۆر، جێبەجێکردنی سیستمەکانی پابەندبوون بە شێوەیەک کە لەگەڵ پێوەرە نێودەوڵەتییەکاندا بگونجێت، هەروەها بەهێزکردنی ژێرخانی چاودێریی بانکە عێراقییەکان.
ئەمینداری گشتیی حزبوڵڵای لوبنانی هۆشداریدا لەوەی "هیچ ژیانێک" لە لوبنان نامێنێت ئەگەر حکومەت هەوڵی ڕووبەڕووبوونەوەی ئەو حزبە بدات، جەختى لەوەشکردەوە ئەوان چەکەکانی خۆیان ڕادەست ناکەن تا دەستدرێژی و هێرشەکانى ئیسرائیل بەردەوام بێت. لە وتارێکی تەلەفزیۆنیدا کەڕۆژی هەینی بڵاوکرایەوە، نەعیم قاسم دووپاتی کردەوە کە پارتەکەی چەکەکانی خۆی ڕادەست ناکات تا هێرشەکانی ئیسرائیل و داگیرکردنی پێنج گردەکەی باشووری لوبنان بەردەوام بێت. ئەو پێی وابوو حکومەتی لوبنان بڕیارێکی "زۆر مەترسیدار"ی داوە (بڕیاری کشانەوەی چەکەکانی حزبوڵا) کە پێشێلکردنی یاساییەو ئاسایشی نیشتمانی تێکدەدات، ئەو حکومەتی لوبنانی بە تەواوی بەرپرسیار زانی لەهەر "فیتنەو ئاژاوەیەک" یان تەقینەوەیەکی ناوخۆیی کە لەوانەیە ڕووبدات. ئاماژەی بەوەشکرد، حزبوڵا ناڕەزایەتییەکانی دژ بە داماڵینی چەک دواخستووە بە بیانووی ئەگەری دیالۆگ، هەڕەشەی ئەوەشی کرد کە ئەو خۆپیشاندانانە دواتر بگاتە باڵیۆزخانەی ئەمریکا. سکرتێری گشتیی حزبوڵڵای لوبنان لە لێدوانەکانیدا وتی: یان لوبنان دەمێنێتەوە و ئێمەش پێکەوە دەمێنینەوە، یان جیهان لە گێژاودا دەبێت. ئەم لێدوانانە چەند کاتژمێرێک دوای ئەوە هات کە عەلی لاریجانی سکرتێری ئەنجوومەنی باڵای ئاسایشی نەتەوەیی ئێران لە لوبنان بەجێ هێشت دوای دیدارەکەی لەگەڵ هەرسێ سەرۆکایەتیەکەى ئەو وڵاتە. هەروەها دوای ئەوە هات کە حکومەت، نزیکەی دوو هەفتە لەمەوبەر، ڕەزامەندی لەسەر سنووردارکردنی چەک بۆ دەوڵەتدا، هەروەها ئەرکی سوپاشی داڕشت بۆ داڕشتنی پلانێک بۆ ڕادەستکردنی چەکەکانی حزبوڵا، کە لە کۆتایی ئەم مانگەدا پێشکەشی بکرێت، و تا کۆتایی ساڵی (2025) جێبەجێ بکرێت. نەعیم قاسم زانایەکى شیعەی دوازدە ئیمامییەو لە ٢٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤ەوە پۆستی ئەمینداری گشتی حیزبوڵڵای لوبنانی بەدەستھێناوە.
موراد قەرەیلان، فەرماندەی هێزەکانی پاراستنی گەل "هەپەگە"، سەرکەوتنى پرۆسەى چارەسەریى دەبەستێتەوە بە ئازادکردنى عەبدوڵا ئۆجەلان و دەشڵێت، پابەندن بە بڕیارەکانى کۆنگرەى پەکەکە و لیژنە پەرلەمانییەکەى تورکیاش بە هەنگاوێکى "گرنگ" ناودەبات. موراد قەرەیلان، بەبۆنەى 41هەمین ساڵەى دەستپێکى خەباتى چەکداریى پەکەکە، لە هەرێمەکانی پاراستنی میدیا وتارێکى پێشکەش کرد و رایگەیاند، پابەندن بە بڕیارەکانی کۆنگرەی 12ـى پەکەکە و بانگەوازی 19ـی حوزەیرانی ئۆجەلان. قەرەیلان دەشڵێت، "بۆ سەرکەوتنی پرۆسەی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتیک، بەرپرسیارێتی خۆیان جێبەجێ دەکەن، بەڵام کۆتری ئاشتی بە باڵێک نافڕێت. پێویستی بە دوو باڵە". باسیلەوەشکردووە، تێکەڵبوونى دیموکراتی و یاساکانی ئازادی گرنگن، بەڵام ئەگەر تەنیا وەک چەکدانان و گەڕانەوەی گەریلا ببینرێت، ئەوا کەم دەهێنێت. قەرەیلان مەرجى ئازادکردنى ئۆجەلان بۆ سەرکەوتنى پرۆسەکە دادەنێت و لەو بارەیەوە دەڵێت، "گەریلا ئەوە قبوڵ ناکات. گەریلا تەنیا لەپێناو خۆیدا نەهاتە سەر چیا. پێش هەموو شتێک دەبێت ئەندازیاری ئاشتی و خوشک_برایەتیی گەلان، رێبەر ئاپۆ، بەشێوەی جەستەیی ئازاد ببێت. دەبێت هەڵوەستە بکرێت بۆ دەرکردنی ئەم یاسایە. ئەگەر وا نەبێت، قبوڵ ناکرێت". قەرەیلان روونکردنەوەى زیاتر دەدات و دەڵێت، "ئەوە تەنیا گوتەی فەرماندە و بەڕێوەبەران نییە. گوتەی هاوبەشی هەموو شەڕڤان و گەریلاکانە. یاسا بۆ گەریلا دەربکرێت، گەریلا دەست لە چەک هەڵبگرێت و بە ئازادی بگەڕێتەوە ماڵەوە، کەچی رێبەر ئاپۆ لە ئیمراڵی بە زیندانیکراوی بمێنێتەوە! ئەمە قبوڵ ناکرێت". لەبارەى هەنگاوەکانى پرۆسەى چارەسەرییەوە، قەرەیلان ئاماژەى بەوەکردووە، "ئێستا لە پەرلەمان لیژنە پێکهێنراوە، بێگومان، ئەوە هەنگاوێکی گرنگە. دەبێت دەوڵەتی تورک ئەو راستییە لەبەرچاو بگرن. ئەگەر لەم سەردەمە مێژووییەدا، لەو رووەوە هەنگاو بنرێت، پرسی 100 ساڵەی کورد چارەسەر بکرێت، ئەوا لەنێوان گەلانی کورد و تورکدا، خوشک_برایەتییەکی راستەقینە دێتەئاراوە". جەختیشدەکاتەوە، بۆ چارەسەری بنەڕەتی پرسەکە و ئاشتییەکی درێژخایەن، دەبێت هەڵوێستی قایلکەر پیشانبدرێت. دەڵێت، "ئەوان بەشێوەیەکی ستراتیجیی نزیکی ئەو خاڵە دەبنەوە. هیچ رێبازێکی تاکتیکی و فێڵبازانە لای ئەوان نییە". وتەکانی موراد قەرەیلان بەم جۆرەیە: "هاوڕێیانی هێژا، گەلی وڵاتپارێزمان! جەژنی ژیانەوە لە هەمووتان پیرۆزبێت. ٤١هەمین ساڵیادی هەڵمەتی ١٥ـی ئاب، جەژنی ژیانەوە، لە ڕێبەر ئاپۆ پیرۆزبێت. سڵاو و ڕێز و دڵسۆزیی خۆمان پێشکەش دەکەین. جەژنی ژیانەوە لە گەلەکەمان و گەلانی هەرێمەکە و دۆستانی گەلەکەمان و دایکانی شەهیدان و بنەماڵەی شەهیدان و هەموو هاوڕێیان و خەباتکاران پیرۆز بێت. لە کەسێتی فەرماندەی نەمر، عەگید_مەعسوم کۆرکماز، هاوڕێ عەلی حەیدەر قەیتان، ڕەزا ئاڵتون، نوورەدین سۆفی، کۆچەرۆ ئورفا، دەلال ئامەد و زیلاندا، هەموو شەهیدانی شۆڕش بە ڕێزەوە بیردەهێنمەوە و سەری ڕێز بۆ یادیان دادەنەوێنم. بەڵێنەکەمان بۆ شەهیدان دووپات دەکەینەوە. هاوکات لە کەسێتی شۆڕشگێڕیی هێژا فەرماندە زەکی شەنگالی، ئاتاکان ماهیر و ڕێزان جاوید، هەموو شەهیدانی مانگی ئاب بیردەهێنینەوە و سەری ڕێزیان بۆ دادەنەوێنین. بەڵێنەکانمان بۆ شەهیدان دووپات دەکەنەوە. بۆ هەموو شەهیدە قارەمانەکانمان دەڵێین؛ ئەی شەهید ڕۆحتان شاد و ئاسوودە بێت، ئاڵاکەتان هەمیشە شەکاوە دەبێت و دۆزەکەتان سەردەکەوێت! هاوڕێیانی هێژا، گەلی وڵاتپارێزمان! هەڵمەتی ١٥ی ئاب لە مێژووی گەلەکەماندا، لەدایکبوونەوەیە. شکاندنی زنجیرەکانی کۆیلایەتییە. سەرهەڵدانە دژی کۆیلایەتی و داگیرکاری. لە تاریکی ئەو سەردەمەدا، ڕاپەڕینێکی مێژوویی لەم جۆرە ڕێگای بۆ گۆڕانکاری جددی لەناو کۆمەڵگای کوردستان کردەوە. ڕاستە هەڵمەتەکە بە چالاکی چەکداری دەستی پێکرد، بەڵام تەنها سەربازی نەبووە. لایەنی ئایدیۆلۆژی و سیاسی و کۆمەڵایەتی و کولتووری خۆی هەبوو. کۆمەڵگا گەڕایەوە سەر جەوهەری خۆی، پرسیاری لە خۆی کرد. بەم شێوەیە شۆڕشێکی فیکری و شۆڕشێکی کۆمەڵایەتی و شۆڕشێکی کولتووری و شۆڕشێکی ژنانی لە ناو خۆیدا ئەنجامدا. هەڵمەتی ١٥ی ئاب بۆ گەلەکەمان گۆڕا بۆ پرۆسەی خۆبنیاتنانەوە. ژیانەوە بەم جۆرە ڕوویدا. بەم جۆرە گۆڕا بۆ شۆڕشی ژیانەوە و هەبوون و ئازادیی. ئەم هەڵمەتە مێژووییە ڕۆحێکی نەتەوەیی لەنێو گەلی کوردستاندا ئافراند. لە کوردستان و هەرێمەکەدا، ئاڵای ئازادی و دیموکراسیی بڵندتر کردەوە. بۆیە ڕۆژێکی مێژووییە و دەبێت هەردەم بەلای گەلەکەمانەوە بە دڵخۆشی پێشوازیی لێ بکرێت. گەلی هێژامان، هاوڕێیانی شکۆمەند! وەک دەزانرێت بە بانگەوازی ٢٧ـی شوباتی ڕێبەر ئاپۆ، پرۆسەکەمان پێی نایە قۆناغێکی نوێوە. ئێمە پابەندین بە بڕیارەکانی کۆنگرەی ١٢هەمینی پەکەکە. هاوکات پابەندین بە بانگەوازی ١٩ـی حوزەیرانی ڕێبەر ئاپۆوە. بۆ سەرکەوتنی پرۆسەی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتیک، بەرپرسیارێتی خۆمان جێبەجێ دەکەین. بەڵام کۆتری ئاشتی بە باڵێک نافڕێت. پێویستی بە دوو باڵە. هۆکاری بەشداربوونی هەموو هەڤاڵان لە ڕیزەکانی گەریلادا، ئازادیی ڕێبەر ئاپۆیە، ئەمە ڕاستییە. بێگومان، ئینتیگراسیۆنی دیموکراتیک و یاساکانی ئازادیی گرنگن. بەڵام ئەگەر تەنها وەک چەکدانان و گەڕانەوەی گەریلا ببینرێت، ئەوا کەم دەهێنێت. گەریلا ئەمە قبووڵ ناکات. گەریلا تەنها لەپێناو خۆیدا نەهاتە سەر چیا. پێش هەموو شتێک دەبێت ئەندازیاری ئاشتی و خوشک_برایەتیی گەلان، ڕێبەر ئاپۆ، بەشێوەی جەستەیی ئازاد ببێت. دەبێت هەڵوەستە بکرێت بۆ دەرکردنی ئەم یاسایە. ئەگەر وا نەبێت، قبووڵ ناکرێت. ئەمە تەنها وتەی فەرماندە و بەڕێوەبەران نییە. وتەی هاوبەشی هەموو شەڕڤان و گەریلاکانە. یاسا بۆ گەریلا دەربکرێت، گەریلا دەست لە چەک هەڵبگرێت و بە ئازادیی بگەڕێتەوە ماڵەوە، کەچی ڕێبەر ئاپۆ لە ئیمراڵی بە زیندانیکراوی بمێنێتەوە! ئەمە قبووڵ ناکرێت! بابەتێکی تر، مەسەلەی متمانەیە. ئافراندنی متمانەیە. دەبێت ئەم پێویستییە ببینرێت. ئێستە لە پەرلەمان کۆمیسیۆن پێکهێنراوە، بێگومان ئەمە هەنگاوێکی گرنگە. دەبێت دەوڵەتی تورک ئەم ڕاستییە لەبەرچاو بگرن. ئەگەر لەم سەردەمە مێژووییەدا، لەم ڕووەوە هەنگاوبنرێت، پرسی سەد ساڵەی کورد چارەسەر بکرێت، ئەوا لەنێوان گەلانی کورد و تورکدا، خوشک_برایەتییەکی ڕاستەقینە دێتەئاراوە. بۆ چارەسەری بنەڕەتی پرسەکە و ئاشتییەکی درێژخایەن، دەبێت هەڵوێستی قایلکەر نیشان بدرێت. ئێمە بەشێوەیەکی ستراتیژیی نزیکی ئەم خاڵە دەبینەوە. هیچ ڕێبازێکی تاکتیکی و فێڵبازانە لای ئێمە نییە. باوەڕمان بە ڕێبەر ئاپۆیە، بەشێوەیەکی جددیی و ستراتیژی لە پرۆسەکە نزیک دەبینەوە. هەڵبەتە ڕێوشوێنی خۆشمان دەگرینەبەر، بەڵام هەڵوێست و نزیکایەتییمان بەم جۆرەیە. ئەگەر بەرانبەرەکانیشمان وەها نزیک ببنەوە و متمانە ببەخشن، یاسای باوەڕپێکراو ئامادە بکەن، ئێمەش بەرپرسیارێتی خۆمان جێبەجێ دەکەین. بۆ بنیاتنانی کۆمارێکی دیموکراتیک لە تورکیا، ئێمە هەموو ئەرکەکانمان جێبەجێ دەکەین. بەشداردەبین لە کۆماری دیموکراتیک. هەڤاڵانی هێژا و گەلە شکۆمەندەکەمان! ئێمە بە ڕۆحی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتیک، پێشوازیی لە ٤١هەمین ساڵیادی هەڵمەتی ١٥ـی ئاب دەکەین. ئەمە هەڵمەتێکە. هەڵمەتی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتیک. بەم ڕۆحییەتەوە، پێشوازیی لە ١٥ـی ئاب دەکەین. بێگومان ئەمە ئەنجامێکە و سەرەتایەکی نوێیە. لەسەر بناغەی ١٥ـی ئاب دەست بە قۆناغی نوێ دەکەین. بڕوامان وایە، بەم هەنگاوەی ڕێبەر ئاپۆ، لە کوردستان و تورکیا و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و تەواوی جیهان، پێشکەوتنی گرنگ ڕوودەدەن. لە چوارچێوەی مۆدێرنیتەی دیموکراتیکدا، تێکۆشانی نەتەوەی دیموکراتیک و سۆسیالیزمی کۆمەڵگەی دیموکراتیک لە هەموو جێگەیەک مەزنتر و بەهێزتر دەبێت. ڕێگە بۆ تورکیایەکی دیموکراتیک و کۆمارێکی دیموکراتیک دەکرێتەوە. هاوکات ئەمە زەمینەی مەزنکردنی یەکێتیی نەتەوەیی و دۆزی ئازادییە لە کوردستان. بۆیە ڕێبەر ئاپۆ بانگەوازی کرد بۆ یەکێتیی نەتەوەیی. ئێمە بانگەوازەکەی ڕێبەر ئاپۆ دووبارە دەکەینەوە. لە قۆناغە مێژووییەدا، دەبێت یەکێتیی نەتەوەیی کوردان بئافرێنین. دەبێت ئەم سەردەمە، بە یەکێتیی دیموکراتیک و نەتەوەیی تاجدار بکەین. ئەمە چاوەڕوانی و هیوای گەلەکەمانە. هاوکات لەسەر بناغەی دیدگای نەتەوەی دیموکراتیک، لەگەڵ گەلانی دراوسێدا ئاشتی و خوشک_برایەتیی ڕاستەقینە دەئافرێنین. ١٥ـی ئاب، ئەنجامی وەها گرنگی ئافراند. لەسەر ئەم بناغەیە، لەسەر بناغەی نەتەوەی دیموکراتیک، دەبێت ستراتیژی سیاسەتی دیموکراتیکی نوێ سەربخەین. بۆ ئەمەش ڕۆحی ١٥ـی ئاب پێویستە. ڕۆحی ١٥ـی ئاب، ڕۆحی سەرکەوتن و فیداکارییە. لەم کاتەدا، پێویستمان بەم ڕۆحەیە. دەبێت گەلەکەمان، هەموو وڵاتپارێزان بەم جۆرە ئەم قۆناغە بخوێننەوە و بەشداری تێدا بکەن. دیسانەوە لەسەر ئەم بناغەیە جەژنی ژیانەوە لە هەمووان پیرۆز دەکەین، هیوای سەرکەوتن بۆ تێکۆشانی ئەم قۆناغە دەخوازین، سڵاو و ڕێزی خۆمان پێشکەش دەکەین. بژی، بژی ڕۆحی ١٥ـی ئاب بژی، بژی سەرۆک ئاپۆ! بە گیان بە خوێن، لەگەڵتین ئەی سەرۆک! بێ سەرۆک ژیان نابێ! شەهید نامرن! ژن، ژیان، ئازادی!".
بەرپرسێکى باڵاى پۆلیسى سنورى ئێران ڕایدەگەیەنێت نزیکەى شەش ملیۆن زیارەتكارى ئەو وڵاتە سەردانی عێراقیان كردووە بۆ بەشداریكردن لە رێورەسمی چلەو نیوەى زیاتر ئەو کەسان گەڕاونەتەوە. فەریق ئەحمەد ڕەزا ڕەدان، فەرماندەی پۆلیسی ئێران، بە ئاژانسی هەواڵی تەسنیمى ڕاگەیاندووە، دوایین ئاماری جموجۆڵی زیارەتكاران (حاجیانی عەربەین) تا ئێستا زیاتر لە سێ ملیۆن و ٦٠٠ هەزار کەس لە سنوورەکانی وڵاتەوە بۆ بەشداریکردن ڕوویان لە عێراق کردووە. ئاماژەی بەوەشکرد، هێشتا ژمارەیەک حاجی بەنیازن وڵات بەجێبهێڵن بۆ ئەوەی بگەنە ڕۆژی دوای عەربەعین لە عێراق، دەشڵێت: "لە کۆی گشتیی ئەو حاجیانەی وڵاتەکەیان بەجێهێشتووە، تا ئێستا زیاتر لە دوو ملیۆن و 700 هەزار حاجیان گەڕاونەتەوە بۆ ئێران. وتیشى: لە ئێستادا نزیکەی 900 هەزار حاجی هێشتا لە عێراقن و لە شارەکانی کەربەلا، نەجەف، کازمیە و سامەرادان". فەرماندەی ئاسایشی گشتی وڵات پێشبینی کرد کە شەپۆلی گەڕانەوەی ئەم کۆمەڵە حاجییە ئەمشەو یان سبەی شەو دەست پێ بکات. سەرۆکی پۆلیسی ئێۆان ئاماژەی بە کارەکانی وەزارەتی ڕێگاوبان و گەشەپێدانی شارەکان کرد و وتی: تا ئێستا وەزارەتی ڕێگاوبان زیاتر لە هەزار و ٢٠٠ پاس و ئۆتۆمبێلی بۆ گواستنەوەی حاجیان ڕەوانە کردووە و بڕیارە زیاتریش ڕەوانە بکرێن. لەلایەکى دیکەوە، ئەمڕۆ وەزارەتی ناوخۆی عێراق رایگەیاند: زیاتر لە (4) ملیۆن زیارەتكار سەردانی عێراقیان كردووە بۆ بەشداریكردن لە رێورەسمی چلە. لیژنەی باڵای ئەمنی وەزارەتى ناوبراویش ئەوەى خستەڕوو، تۆمارکردنی 44 هەزار سەرپێچیی خێرایی لە ماوەی زیارەتە ملیۆنییەکەدا ڕاگەیاند و جەختی کردەوە کە بەڕێوەبەرایەتیی هاتووچۆ بەردەوامە لە چاودێریکردن و تۆمارکردنی سەرپێچییەکان و گرتنەبەری ڕێکاری یاسایی پێویست بەرامبەر سەرپێچیکاران. یادی چلەی ئیمام حوسێن یەکێکە لە گەورەترین بۆنە ئایینییەکانی موسڵمانانی شیعە لە جیهاندا کە 40 ڕۆژ دوای عاشورا بەڕێوەدەچێت. ساڵانە ملیۆنان زیارەتکار لە ناوخۆی عێراق و وڵاتانی جیهانەوە بەرەو شاری کەربەلا بەڕێدەکەون بۆ نوێکردنەوەی ماتەمینی و بەشداریکردن لە ڕێوڕەسمەکاندا لە مەزارگەی ئیمام حوسێن و حەزرەتی عەباس.
بەرپرسێکى باڵا لە کۆمپانیاى سۆمۆ ڕاگەیاند، دەستپێکردنى هەناردەى نەوتى هەرێمى کوردستان هێشتا دوو هەنگاوى گرنگى ماوە، یەکەم رازیبوونى کۆمپانیاکانە، دووەمیش ئامادەیی تورکیا بۆ دەستپێکردنەوەى. دوێنێ، وەزارەتى سامانە سروشتییەکان رایگەیاند، لەگەڵ وەزارەتى نەوتى عێراق لەسەر چۆنێتى دەستپێکردنەوەى هاردەى نەوت رێککەوتوین و کۆنووسی رێککەوتنەکە 23 کەس لە هەردوولا واژۆیان کردووە، کە 17 کەسیان لە شاندى وەزارەتى نەوت بوون. ئەو بەرپرسەى لە کۆمپانیاى سۆمۆ زانیارى خستەروو، دەڵێت، لەو رێککەوتنەدا نوێنەرى کۆمپانیا نەوتییەکانى هەرێمى کوردستان ئامادەنەبوون، هێشتا نازانین رازین نەوت بکەنە نێو بۆرییەکەوە یان نا. دەڵێت، کۆمپانیاکان هێشتا سوورن لەسەر زیادکردنى تێچوونى بەرهەمهێنانى نەوت، ئامادەنین بەو 16 دۆلارەى بۆ هەر بەرمیلێک دیاریکراوە نەوت هەناردە بکەن. بەرپرسەکەى کۆمپانیاى سۆمۆ دەڵێت، ئەگەر کۆمپانیاکانیش رازی بن بە هەناردەکردنەوەى نەوت، هەنگاوى دووەم دەمێنێ، ئەویش تورکیایە، پێشتر تورکیا بە ئامادەیی دەربڕیوە بۆ وەرگرتنى نەوتەکە، بەڵام دەبێت بە فەرمى عێراق ئاگاداربکاتەوە و بڵێ، ئامادەین بۆ وەرگرتنى نەوت، ئەوکات نەوت دەکرێتە خەزانەکان لە بەندەرى جەیهان و ئێمەش وەکو کۆمپانیای سۆمۆ وەریدەگرین.
ئەنجومەنی سەربازی دێرەزوور ڕایدەگەیەنێت چوار چەکداری ئەنجوومەنی سەربازیی دێرەزوور، لە ئەرکێکی ناسەربازیدا بوون، لە لایەن گرووپێکەوە کە پێدەچێت داعشبن ڕووبەڕووی هێرشێکی تیرۆریستی بوونەوە. فەرمانگەی ڕاگەیاندنی ئەنجومەنی سەربازی دێرەزوور لەبەشێکى دیکەى ڕاگەیەندراوەکەیدا دەڵێت یەخێرایی هێزەکان ئۆپەراسیۆنێکی سەربازی وردیان ئەنجامدا کە لە ئەنجامدا یەکێک لە ڕفێنەرەکان کوژرا و سێ کەسی دیکەش برینداربوون. ئۆپەراسیۆنەکە بە پێی پلان بەردەوامە و جەخت لەوە دەکاتەوە کە هەر هێرشێک بۆ سەر کارمەندەکانمان یان گەلەکەمان لە ناوچەکە بێ سزا و یەکلاکەرەوە ناڕوات. دەقى ڕاگەیەندراوەکەى هەسەدە بەیاننامەیەک سەبارەت بە ئۆپەراسیۆنی ئەمنی دژی شانە تیرۆریستییەکان لە ڕۆژهەڵاتی دێرەزوور دوێنێ ئێوارە، ئێوارەی چوارشەممە، گرووپێک لە چوار چەکداری ئەنجوومەنی سەربازیی دێرەزوور، کە لە دەرەوەی ئەرکە فەرمییەکانیان لە ئەرکێکی ناسەربازیدا بوون، لە یەکێک لە دەرمانخانەکانی شارۆچکەی ئەلحەوایج لە ڕۆژهەڵاتی دێرەزوور چارەسەری پزیشکییان بۆ دەکرا و لە لایەن گرووپێکەوە کە پێدەچێت پەیوەندی بە ڕێکخراوی تیرۆریستی داعشەوە هەبێت، ڕووبەڕووی هێرشێکی تیرۆریستی بوون. هێزەکانمان ئۆپەراسیۆنێکی سەربازی وردیان ئەنجامدا کە لە ئەنجامدا یەکێک لە ڕفێنەرەکان کوژرا و سێ کەسی دیکەش برینداربوون. ئۆپەراسیۆنەکە بە پێی پلان بەردەوامە و جەخت لەوە دەکاتەوە کە هەر هێرشێک بۆ سەر کارمەندەکانمان یان گەلەکەمان لە ناوچەکە بێ سزا و یەکلاکەرەوە ناڕوات. کردنەوەی لێکۆڵینەوەیەکی دەستبەجێ و هەمەلایەنە ڕادەگەیەنین بۆ دیاریکردنی بارودۆخی ڕووداوەکە و دیاریکردنی بەرپرسیارێتی. جەخت لەوە دەکەینەوە کە هەموو زانیاری و وردەکارییەکانی پەیوەست بەو ڕووداوە دەهێڵرێنەوە تا ئەو کاتەی لێکۆڵینەوەکان تەواو دەبن و ڕێکارە پێویستەکان تەواو دەبن. هێزەکانی ئەنجوومەنی سەربازی دێرەزوور هەر هەوڵێک بۆ دەستکاریکردنی ئاسایش و سەقامگیری ناوچەکە ڕەتدەکەنەوە و ئیرادەی خۆیان بۆ بەدواداچوونی تیرۆر لە هەر شوێنێک بێت و پەرەپێدانی ئۆپەراسیۆنەکان دژی هەموو ئەو کەسانە دووپات دەکەنەوە کە مەترسی لەسەر گیانی منداڵەکانمان و دەستکەوتەکانی گەلەکەمان دروست دەکەن. فەرمانگەی ڕاگەیاندنی ئەنجومەنی سەربازی دێرەزوور ١٤ی ئابی ٢٠٢٥
مەزلوم عەبدی فەرماندەی گشتی هێزەکانی سوریای دیموکرات ئاشکرای کرد: شەهید نورەدین سۆفی رۆڵێکی یەکلاکەرەوەی هەبوو لە ئۆپەراسیۆنی سەر ئەبـ.ـوبـ.ـەکر بەغدادی ئەمیری داعـ.ـش، بە وردی چاودێری راپۆرتە هەواڵگرییەکانی کرد و پێداگری لەسەر بڕیاردان لەسەر ئۆپەراسیۆنەکە. نورەدین سۆفی، فەرماندەی باڵا و دامەزرێنەری یەکینەکانی پاراستنی گەل، ساڵی 2021 بووە ئامانجی هێرشێکی ئاسمانی سوپای تورکیا بۆ سەر چیای گارا. رۆژی سێشەممە (12ـی ئابی 2025) لە مەراسیمێکی گەورەی جەماریدا و بەبەشداریی دەیان هەزار کەس تەرمەکەی لە قامیشلۆ بە خاکسپێردرا. فەرماندەی گشتی هێزەکانی سوریای دیموکرات، مەزلوم عەبدی، کە ساڵانێک خوێندن و کاری شۆڕشگێڕانەی هاوبەشی لەگەڵ شەهید نور ئەلدین سۆفی لە سوریادا ئەنجامداوە، باسی لە کارەکتەری هاوڕێکەی و تێکۆشانی درێژخایەنی بۆ ئازادی کرد. ئاماژەی بەوەشکرد، لە ڕۆژانی خوێندنەوە پەیوەندی نێوانیان قووڵتر بووەتەوە، هەروەها ئەو دوو خێزانە پێشتر یەکتریان ناسیوە، چ لە ڕێگەی کاری نیشتمانی و چ لە ڕێگەی پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکانەوە.. مەزلوم عەبدی ڕۆڵێکی گرنگی تری نورەدینى ئاشکرا دەکات و دەڵێت "ئەو ڕۆڵێکی سەرەکی لە ئۆپەراسیۆنی کوشتنی ئەبوبەکر بەغدادی سەرکردەی داعشدا بینی، زانیاریمان لەسەر شوێنەکەی پێگەیشت، بەڵام هەندێک لە هەڤاڵان گومانیان لە ڕەسەنایەتی هەبوو، هەڤاڵ نورئەلدین بە پەرۆشەوە بەدواداچوونی بۆ کرد، خۆی پشتڕاستی کردەوە، دواتر بڕیارەکەی بۆ هێزەکانی سوریای دیموکرات و هێزەکانی سوریای دیموکرات و هێزەکانی سوریای دیموکرات بەجێهێشت". ئەو تەلارسازێکی سەرکەوتنی ئۆپەراسیۆنەکە بوو و لە ژێر فەرماندەیی ئێمەدا سەرکردایەتی کرد”.. مەزلوم عەبدی ئاماژەی بەوەشکرد، شەهید نورەدینیش بەشداری لە سەرکردایەتیکردنی شەڕەکانی عەفرین و سەرێکانیە و تەل ئەبیاد/ گیرە سپی کردووە و لە هەموویاندا ڕۆڵێکی دیار و بەرچاوی هەبووە . مەزلوم عەبدی فەرماندەی گشتی هێزەکانی سوریای دیموکرات لە کۆتایی قسەکانیدا بە ئاماژەدان بە بارودۆخی شەهیدبوونی هەڤاڵەکەی وتی، "لە ئەنجامی هێرشێکی ئاسمانی تورکیا شەهید بوو، شەهیدبوونی خەسارەتێکی گەورەیە بۆ بزووتنەوەی کورد لە ڕۆژاڤا و بۆ هەموو پێکهاتەکانی سوریا. ئەم ڕووداوە کاریگەرییەکی قووڵی دەبێت، بەڵام ئێمە، ئێمە، لە ئەنجامی هێرشێکی ئاسمانی تورکیا شەهید بوو. هەڤاڵانی، بەردەوام دەبن لە خەبات و بە ئامانجەکەی دەگەن”. مەزلوم عەبدی ئاماژەی بە لایەنی فەرهەنگی کەسایەتی شەهید کرد و گوتی: "ئەو کەسایەتییە ڕۆشنبیری بوو و بە سۆزەوە حەزی لە نووسین بوو. لە ساڵی ١٩٩١ زیاتر لە ساڵێک پێکەوە کارمان لە گۆڤاری 'دەنکی ولات' کرد، هەروەها لەبارەی شۆڕشەوە نووسیبووی، ئەم بەرهەمە کاریگەرییەکی زۆری لەسەر ژیانی شۆڕشگێڕانەی هەبوو. حەزی لە فیکری و پەروەردەیی و ئەدەبی و زانستی بوو". بابەتەکان، و وەک شۆڕشگێڕێکی ڕۆشنبیر ناسرابوو تەنانەت لە سەردەمی شۆڕشی ڕۆژاڤاشدا هەوڵیدا ڕۆمانێکی لەسەر بنووسێت و بەرهەم و بەرهەمەکانی ئامادەیە.". فەرماندە نورەدین سۆفی لە کۆتاییەکانی ساڵی ٢٠١٦ و سەرەتای ساڵی ٢٠١٧ پەیوەندی بە ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکانەوە کرد و ڕۆڵێکی کارای لە شەڕی بەکرێگیراوانی داعشدا بینی. مەزلوم عەبدی دەڵێت، "هەمیشە ڕۆڵی سەرەکی بینیوە لە هەڵمەتەکانماندا دژی داعش، هەڵمەتی ڕزگارکردنی ڕەقە یەکێک بوو لە قورسترین ئۆپەراسیۆنەکان، بەو پێیەی قەڵا و پایتەختی ئەو گروپە بوو، داعشیش لەو ماوەیەدا ڕێوشوێنی خۆپارێزی زۆری گرتەبەر، لەو هەڵمەتەدا ئیرادەی هەڤاڵ نورەدین یەکلاکەرەوە بوو لە بەڕێوەبردنی شەڕەکەدا. هەرکاتێک ڕووبەڕووی بەربەستێک بووینەوە، چارەسەری بۆ دەدۆزیەوە. ئەویش سەرکردایەتی شەڕی شکستپێهێنانی داعشی کرد لە باغۆز، دێرەزۆر، جێپەنجەیەکی ڕوونی لە نەهێشتنی داعش بەجێهێشت گەلەکەمان، لە هەموو پێکهاتەکانی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سوریا، سوپاسگوزاری ئەون کە لە تیرۆریزمی داعش ڕزگاری کردوون..
راوێژکارێتی ئاسایشی نیشتمانی عێراق دەڵێت: ئەوەی ئەم دواییە لەگەڵ ئێران واژۆ کراوە، "یاداشتێکی لێکتێگەیشتنە" نەک "رێککەوتن"، پێش شەڕی ئیسرائیل لە دژی کۆماری ئیسلامی ئامادەکراوە. راشیدەگەیەنێت: هەندێك لە دەزگاکانی راگەیاندن باسیان لەوە كردووە گوایە لە سەردانەکەی عەلی لاریجانی ئەمینداری گشتی ئەنجومەنی باڵای ئاسایشی نیشتمانی ئێران بۆ بەغداد، رێککەوتنێکی ئەمنی لە نێوان عێراق و کۆماری ئیسلامی ئێران واژۆ کراوە. راوێژکارێتی ئاسایشی نیشتمانی لە بەیاننامیەكدا ئاماژەی بەوەشداوە: دەیەوێت راستییەکان روونبکاتەوە بەوەی : عێراق كۆنوسێكی ئەمنیی لەگەڵ کۆماری ئیسلامی ئێران هەیە، لە 19ی ئازاری 2023 واژۆکراوە، کە ناسراوە بە رێککەوتنی هاوبەشی تایبەت بە ئاسایشی سنورەکان و رێوشوێنەکانی تایبەت بە نەهێشتنی ئۆپۆزسیۆنی کوردی ئێران لە هەرێم. ئاماژە بەوەشدەكات: هەماهەنگی کراوە بۆ گۆڕینی ئەو كۆنوسە یان یاداشتی لێكگەیشتنە ئەمنییە، بۆ هەمان ناوەرۆك بە ئاسایشی سنورەكان و هاوكاری ئەمنیی و ئەوەی پەیوەستە بە ئۆپۆزسیۆنی کوردی ئێران بە هەر پێنج حزبەكەیەوە. جەختیشدەكات: یاداشتنامەی لێکتێگەیشتنی ئەمنی کە واژۆ کرابوو، پێش دەستدرێژیی زایۆنیەکان بۆ سەر ئێران ئامادەکرابوو، کاتێکی پێویستی پێدراوەو لە کاتی سەردانەکەدا واژۆ کرا، پێداگریشدەكات لەوەی، هیچ رێککەوتنێکی ئەمنی لە نێوان عێراق و کۆماری ئیسلامی ئێران بوونی نییە، بەڵکو یاداشتێکی لێکتێگەیشتنی ئەمنییە.
