فارس عیسا: پۆستی سەرۆککۆمار مافی پارتییە

هاوڵاتى  ئه‌شره‌ف غه‌نی سه‌رۆكی هه‌ڵاتوی ئه‌فغانستان، له‌په‌یامێكدا داوای لێبوردنی له‌گه‌لی وڵاته‌كه‌ی كرد و رایگه‌یاند، داوای لێبوردن له‌سه‌رجه‌م هاوڵاتیانی وڵاته‌كه‌م ده‌كه‌م كه‌ سه‌ركه‌وتو نه‌بوم له‌وه‌ی دۆخه‌كه‌ به‌جۆرێكی دیكه‌ كۆتایی بێت. ئه‌شره‌ف غه‌نی سه‌رۆكی هه‌ڵاتوی ئه‌فغانستان داوای لێبوردنی له‌ هاوڵاتیانی وڵاته‌كه‌ی كرد و رایگه‌یاند، به‌داخه‌وه‌م به‌هۆی بڕیاری جێهێشتنی وڵات، ئه‌فغانستان به‌ته‌واوی كه‌وته‌ ده‌ست تاڵیبان، ئه‌مه‌ش قورسترین بڕیاری ژیانم بو. ئه‌شره‌ف غه‌نی باسی له‌وه‌شكردوه‌، رۆژی 15ی ئابی 2021 كه‌ هێزه‌كانی تاڵیبان گه‌یشتنه‌ سنوره‌كانی كابوڵ، به‌ ڕاسپارده‌ی به‌رپرسانی ئه‌منی له‌ كۆشكی سه‌رۆكایه‌تی رۆیشتم، بۆئه‌وه‌ی شه‌ڕی كۆڵان به‌كۆڵان له‌ناو كابوڵ رونه‌دات وه‌ك شه‌ڕه‌كه‌ی ساڵی 1990.

سازدانی: زانا عەلی  ئەندامی مەكتەبی سیاسی حزبی كۆمۆنیستی كرێكاری ئێران – حكمەتیست ئاماژە بەڕووداوەكانی ئەفغانستان دەكات و بەراوردی دەكات بەدۆخی عێراق و هەرێمی كوردستان و دەڵێت:» دوای كشانەوەی ئەمریكا شیعەكان زیاتر بەهێز دەبن».  ‌رەحمان حسێن زادە، ئەندامی مەكتەبی سیاسی حزبی كۆمۆنیستی كرێكاری ئێران (حكمەتیست) لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ  دەشڵێت:» دەوڵەتی عێراق و دەوڵەتی ئیقلیمی كوردستان بەرپرسیارن لە هێرشی ئێران بۆ سەر هێزە سیاسییەكان لە كوردستانی عێراق، هیواداریشم خودی حزبەكانی كوردستانی ئێران، ئەم مەسەلەیە بە جددی وەربگرن». هاوڵاتى : محەمەد پاكپوور - فەرماندەی هێزی زەمینی ئێران رایگەیاندووە كە هێرش دەكەنە سەر بارەگای هێزە نەیارەكانیان لە كوردستان، بۆچوونی ئێوە چییە؟ رەحمان حسێن زادە: ئەوەی (محەمەد پاكپوور) یەكێك لەسەركردەكانی ئێران دەیڵێت، ئێمە واتا حزبی كۆمۆنیستی كارگەری – حیكمەتیست، بەتەواوەتی مەحكومی دەكەین، ئاشكرایە چەندینجار ئەم هەڕەشانەیان دووپاتكردۆتەوە، لەڕابردووشدا زۆرجار دەستیان داوەتە ئەم كردەوانە، كە كۆتا جار (3) ساڵ لەمەوپێش بوو، كە بنكەو بارەگای حزبی دیموكراتی كوردستانیان دایەبەر شاڵاوی موشەكەكانیان، بەداخەوە چەندین كەس گیانیان لەدەستدا، بۆیە پێموایە ئەو هەڕەشانە لەداهاتوودا، كردەی تری بەدوادا دێت، جێگەی خۆیەتی، هەر لەئێستاوە جێگەی نەفرەتی كۆمەڵانی خەڵكی ئێران و عێراق بێت، دەنگی ناڕەزایەتی بەرز بكرێتەوە، چونكە هیچ پاساوێكیان نییە بۆ كردەوەیەكی وەها، لە دژی ئەو هێزە سیاسییانەی، كە لەخاكێكی تردا نیشتەجێ بوون، وەكو خاكی عێراق و كوردستانی عێراق، لە كاتێكدا جموجوڵی نیزامی وەهایان، بۆ ناوخۆیی كوردستانی ئێران نەبووە. هاوڵاتى : بۆچی ئێران دەیەوێت هێرش بكاتە سەر بنكەو بارەگاكانی حزبەكانی رۆژهەڵات لەهەرێمی كوردستان؟ رەحمان حسێن زادە: كۆماری ئیسلامی خودی خۆی لە ناوخۆیی وڵاتدا، لەگەڵ كۆمەڵێك گیروگرفت و ئەزمەی جۆراوجۆر رووبەڕووە، بەم هەڕەشانە، دەیەوێت پەردەپۆشی بەشێك لەئەزمە و گیروگرفتەكانی خۆی بكات، پێیوایە بەو كارە دەتوانێت، كۆمەڵانی بەخەبەرهاتووی خەڵك لە كوردستانی ئێران بترسێنێت، ئێستا دەورەی ترس نەماوە، كرێكاران، زەحمەتكێشان و خەڵكانی ناڕازی، بەشێوەی جۆراوجۆر لەدژی كۆماری ئیسلامی، درێژە بەخەبات و تێكۆشانیان دەدەن، لەلایەكی تریش، گەر بەپێی بڕیاری نێوان دەوڵەتەكانیش بێت، دەوڵەتی عێراق و دەوڵەتی ئیقلیمی كوردستان بەرپرسیارن لەوەی، رێگە نەدەن دەستبداتە ئەو هێرشانە بۆ سەر هێزە سیاسییەكان لەكوردستانی عێراق، هیواداریشم خودی حزبەكانی كوردستانی ئێران، كە لەكوردستانی عێراق نیشتەجێن، ئەم مەسەلەیە بەجددی وەربگرن، بەداهێنان و دەستپێشخەری خۆیان، رێگە نەدەن بەئامانجەكانی خۆی بگات. هاوڵاتى : رووداوەكانی ئەفغانستان بەسەرلەنوێ گەڕانەوەی بزووتنەوەی تاڵیبان، بیروبۆچوونی جیاوازی دروستكردووە، چۆن ئەمەریكا ئەفغانستانی دایە دەستی تاڵیبان، كە (20) ساڵە نەیاریەتی؟ ئەو رەوشە چۆن لێك دەدەنەوە؟ ‌رەحمان حسێن زادە: وەڵامدانەوەی ئەم پرسیارە دوو لایەن لەخۆی دەگرێت، یەكەمیان ئەو رووداوانەی لەدوای (15) ئابی ئەمساڵ لەئەفغانستان روویداوە، بەهۆی گەڕانەوەی دەسەڵاتی تیرۆریستیی هێزەكانی تاڵیبان بۆ كابول، كارەساتە بۆ خەڵكی ئەفغانستان بەتایبەت بۆ ژنان و لاوان، ئەو رووداوە دڵتەزێنانەی كە لەم ماوەیەدا روویاندا، بۆ نموونە تەقینەوە خۆكوژییەكەی فڕۆكەخانەی كابول دەیان كوژراوو سەدان برینداری لێكەوتووەتەوە، ئەمە تەنها نموونەیەكە بۆ ئەو داهاتووە ناخۆشەی كە لەژێر دەسەڵاتی تاڵیبانە بۆ كۆمەڵانی خەڵكی ئەفغانستان لەدوای نزیكەی (50) ساڵ دووبارە شەڕو كێشەیان رووبەڕوو دەبێتەوە. دوەمیان، ئەو رووداوەی لەئەفغانستان روویداوە، ئاشكرایە شكستی ئەمەریكاو ناتۆیە، لەو ستراتیژی و ئامانجانەی ئەمەریكا و ناتۆ كە لەئەفغانستان بەدوایەوە بوون، ئەمە بەتەنها شكست نییە، بەڵكوو هەڵهاتنێكی زۆر ئابڕووبەرانەی ئەمەریكاو ناتۆیە، ئەمە بەجۆرێكە كە ئەمەریكاو ناتۆ نەیانتوانیوە هێزە نیزامییەكانی خۆشیان و ئەو كەسانەی كە ئەم (20) ساڵە هاوكارییان كردوون، بەشێوەیەكی گونجاو لەژێر چنگی تاڵیبان بیبەنە دەرەوە، لەلایەكی ترەوە ئەم رووداوو ئاڵوگۆڕانە زۆر گرنگن، نەوەك تەنها لەچوارچێوەی ئەفغانستان، راستە رووداوەكان لەجوگرافیای ئەفغانستان روویداوە، بەڵام پانتایی كاردانەوەكەی جیهانی و ناوچەییە (خۆرهەڵاتی ناوەڕاست)، هەروەك چۆن لەدوای كردەوە تیرۆریستییەكەی (11ی سێپتەمبەری 2001)، لە شكركێشیی ئەمەریكا و بەریتانیا كاردانەوەیەكی جیهانی بوو. ئامانجی سەرەكیی ئەمەریكا لەهێرشی نیزامی بۆ ئەفغانستان و دواتر عێراق، هەژموونخوازیی جیهانی بوو، بەتایبەت دوای رووخانی بلۆكی خۆرهەڵات و نەمانی دەوڵەتی سۆڤیەت و كۆتاییهاتنی دونیای دوو جەمسەری، تەنانەت لەمیانەی شەڕی ئەمەریكا لەدژی رژێمی سەدام بۆ دەركردنی لەكوەیت لەساڵی (1991)، بۆشی باوك كە سەرۆك كۆماری ئەو كاتەی ئەمەریكا بوو، باسی پلانی «نەزمی نوێی جیهانی» كرد، بەو مانایەی نەزمێكی نوێی جیهانی دادەمەزرێت، كە ئەمەریكا سەركردایەتیی هەموو جیهان دەكات، ئیتر جیهانی دوو جەمسەری نییە، هەر لەپێناو ئەو ستراتیژییەدا سەرانسەری دەیەی نەوەد دەستتێوەردانە نیزامییەكانی ئەمەریكا لەمسەرو ئەوسەری جیهان ئەگەر زۆریش نەبووبێتن، وەك چۆن ئەمەریكا و ناتۆ لەبالكان (یوغوسلاڤی پێشوو) دەستتێوەردانیان كرد. من وای دەبینم ئەمەریكا لەسەپاندنی نەزمی نوێ جیهانییەكەی سەركەوتوو نەبوو، هەروەها نەخشەی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست گۆڕانكاریی بەسەردا هاتووە، لەگەڵ (20) ساڵ پێش ئێستای جیاوازیی هەیە، ئەم جیاوازییەیش بەپێچەوانەی بەرژەوەندیی ئابووری و سیاسی و سەربازیی ئەمەریكایە، هەربۆیە زیاتر لەقازانجی بەرژەوەندیی چین و روسیایە لەخۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا. بۆ نموونە بەرژەوەندیی روسیا لەسووریا دەبینرێ، هەروەها بەرژەوەندیی ئابووریی چین لەزۆر شوێنی خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا دەبینرێت. جارێكی تر تیرۆریزمی ئیسلامی تاڵیبان لە فۆڕمی سیاسی دەوڵەت بەو شێوەیەی كە هەیە قبووڵ ناكرێت لای خەڵكی ناوچەكە و ئەفغانستان، دەبێتە هۆی دروستبوونی بزوتنەوەیەكی جەماوەری و چەكدار بەرانبەر بەتاڵیبان و هێزە تیرۆریستییەكان. : لەگەڵ گەڕانەوەی تاڵیبان بۆ حاكمییەتی ئەو وڵاتەو كشانەوەی هێزەكانی ئەمەریكا، عێراق و هەرێمی كوردستانیش هەست بە مەترسی دەكەن، بەڕۆیشتنی هێزەكانی ئەمەریكا ، پێتوایە هاوشێوەی ئەفغانستان دەكەوێتە ژێر دەستی گروپی تیرۆریستی داعش یان گروپی دیكە؟ ‌رەحمان حسێن زاد: لە لێكدانەوەی ئاڵوگۆڕەكانی ئەفغانستان و بەراوردكردنی لەگەڵ هەلومەرجی عێراق، هەم خاڵی لێكچوو هەیە، هەم خاڵی جیاواز، سەبارەت بەوەی، بۆ مەترسی و دڵەڕاوكێ كەوتۆتە نێو دەسەڵاتداران لەعێراق و كوردستان؟ لەبەرئەوەی هێزە قەومی و ئیسلامییەكان لەعێراق و كوردستان، وەك ئەوانەی  ئەفغانستان، خۆیان هەڵواسی بەستراتیژو سیاسەتی ئەمەریكا و بەریتانیاوە لەساڵی (2002 تا 2003)، تا بگەن بەدەسەڵاتی سیاسی دوای بەعسی فاشیست، ئەمەش ستراتیژو سیاسەتێكە، لەسەر بناغەی بێ ئیرادەكردنی جەماوەرو دەسەڵاتێكی قەومی و ئیسلامی دژی مافەكانی خەڵك، لەسەرووی جەماوەر وەستاوە. ئاڵوگۆڕی لەو چەشنە، لەسەرەوە، كە كۆمەڵانی خەڵك رۆڵیان نەبووە لە نەخشاندنی، تەنانەت مافە سیاسی، كۆمەڵایەتی و ئابورییەكانیان پێشێلكراوە، هەم لە ئەفغانستان، هەم لە عێراق و كوردستان، جەماوەری خەڵك بێ هیوا دەكات، بەرامبەر بەو دەسەڵاتەی لەسەر كارەو ئەو ئاڵوگۆڕانەش كە روویداوە، بۆیە كاتێك باسی رۆیشتنی هێزەكانی ئەمەریكا و هاوپەیمانان پێش دێت، لە نەبوونی ئیرادەی یەكگرتووی جەماوەری، بۆ پارێزگاری كردن لەخۆیان لەسەر دەستی رەوتێكی پێشڕەو، ئەو دڵەڕاوكێ و مەترسییانە بەرجەستە دەبێتەوە، لە ئەفغانستانیش هەم ئەو ئیرادەیە نەبوو، هەم هەر زوو دەوڵەتی قەومی و مەزهەبی (ئەشرەف غەنی) تێكشكاو ئەو كارەساتەی لێكەوتەوە. لەعێراقیش، بە هۆكاری خۆگرێدان بەستراتیژ و سیاسەتی ئەمەریكا، بەهەستكردن بەڕۆیشتنی هێزەكانی داگیركاری ئەمەریكا، ترس و دڵەڕاوكێ لە تێكچوونی بارودۆخەكە دروست دەبێت، ئەمەش ئەو وانە تاڵە نیشاندەدات، كە دوكەڵی وەها سیاسەتێك، راستەوخۆ دەچێتە ناو چاوی كۆمەڵانی خەڵك و كارەساتی وەها دەخوڵقێنێت. هێزە قەومی و ئیسلامییەكان لەعێراق و كوردستان بەتەواوەتی لێی بەرپرسیارن. لەسێ دەیەی رابردوو، هەر لەسەردەمی شەڕی ئەمەریكا، بۆ دەرپەڕاندنی ئەرتەشی عێراق لە كوەیت، هەم لەڕابردوو، هەم لەئێستا، ئێمەی بزوتنەوەی كۆمۆنیزمی كارگەری، هەمیشە و بەردەوام دەنگمان هەڵبڕیوەو وتوومانە: ئاكامی سیاسەتی خۆگرێدان بە نەخشەی ئەمەریكا و زلهێزەكانەوە، كارەساتە بۆ كۆمەڵانی خەڵك، هاوشێوەی ئەوەی لە ئەفغانستان بینیمان، هەر لەم دوو دەیەو تائێستاش لەعێراق، مەترسی گەورە لەسەر ژیانی كۆمەڵانی خەڵك دروستبووە. سەبارەت بەكشانەوەی هێزەكانی ئەمەریكا لەعێراق و كوردستان، گەر بگەڕێینەوە بۆ سەردەمی (ئۆباما)، لەساڵی (2011)ەوە ئەمەریكا دەستیكردوە بەپاشەكشە و كشانەوەی هێزەكانی لەعێراق، ئەمەش دوو لێكەوتەی هەبوو: یەكەم: گروپە شیعەكانی سەر بە كۆماری ئیسلامی، بەهێزتر بوون و رۆڵی زیاتریان پەیداكرد لەمەیدانی سیاسی عێراقدا. دووهەم: داعش لەناوچەی سوننەنیشین بەهێزتر بوو، رۆڵی بەرچاوی پەیداكرد. هەرچەندە لەدواییدا داعشیش شكستی خواردووە، بەڵام ئاشكرایە و دەزانن، مەترسییەكانی بەردەوامە لەسەر عێراق و كۆمەڵگەی كوردستان. هەر لەو كاتەوە تائێستا بەهەبوونی ئەو هێزانەی ئەمەریكاش، ناجێگری سیاسی و پشێوی لە عێراق و كوردستانیش زیادی كردووە، ئێستا كە بڕیارە ئەمەریكا هێزە جەنگییەكانی تاكۆتایی ئەمساڵ، بەرێتە دەرەوە، كە پێموایە دەیبات، ناجێگری سیاسی و كێشەی دەسەڵات لەنێوان پێكهاتە مەزهەبی و قەومییەكانی عێراق زیاتر دەبێت. سەبارەت بەوەی، كە ئایا داعش هەلومەرجەكە كۆنتڕۆڵ دەكات لەعێراق؟ من پێموانییە داعش وەكو تەنها هێزێك، بتوانێت هەلومەرجەكە كۆنتڕۆڵ بكات، وەكو ئەوەی تاڵیبان لەئەفغانستان كردوویەتی، بە بۆچوونی من، تەنها رەوتێك ناتوانێت ئەو كارە بكات، بەڵام لەگەڵ ئەوەش، داعش بەهێزتر دەبێت، وەكو یەكێك لەو رەوتە كۆنەپەرستانە دێتەوە مەیدان. ئاشكرایە هێندێك جیاوازی لەنێوان هەلومەرجی عێراق و ئەفغانستان هەیە، بۆ نموونە هاوشێوەی ئەوەی لە ئەفغانستان روویدا لەعێراق و كوردستان داڕمانی دەوڵەت و پێكهاتەكانی روونادات، لێرە بەجۆرێكی دیكە دەبێت، چونكە بارودۆخەكە جیاوازی هەیە، ئەویش ئەوەیە، بەڕۆیشتنە دەرەوەی هێزەكانی ئەمەریكا لەچوارچێوەی ئەو قەوارە مەزهەبی و قەومییەی، كە بەداخەوە داسەپاوە بەسەر كۆمەڵگەدا، پێموایە رەوتی شیعەكان، سەرەڕای هەندێك خیلافی ناوخۆییان بەهێزتر دەبن و زیاتر خۆیان بەهێز دەكەن، زیاتر دەسەڵاتی دەوڵەتی مەركەزی عێراق دەگرن بەدەستەوە، هەرچەندە لەئێستاشدا هێزی یەكەمن، بۆیە لەپێگەی دەوڵەتی مەركەزییەوە فشاریان زیاتر دەبێت، لەسەر رەوتی سوننەو رەوتی ناسیۆنالیزمی كوردی شەریك لەدەسەڵات و هەوڵدەدەن ئەم دوو رەوتە پەراوێز بخەن، دواتر لەئەنجامی كێشەكاندا چ هاوپەیمانێتییەك دروست دەبێت، كاتی، یان درێژماوە؟ ئەوە لەئێستاوە پێشبینی ناكرێت، بەڵام گەر رەوتی شیعە بەهێز بوو، لەپێگەی دەوڵەتی مەركەزی، فشار دەخاتەسەر سوننە و ناسیۆنالیزمی كورد و ناوچەی كوردستان، ئەمەش بناغەیەك دەبێت، بۆ زیادبوونی مەترسی شەڕ و كێشەی ناوخۆیی. بێگومان دەوڵەتانی دەوروبەر، لەسەروو هەموویانەوە كۆماری ئیسلامی، عەرەبستان و توركیا، هەر یەكێكیان بەپێی بەرژەوەندی خۆی، لەو كێشانەدا دەستتێوەردانیان دەبێت، بەو هێزەی كە تائێستا پیشانیانداوە، پشتیوانی دەكەن. بە بڕوای من، داعش لەناوچە سوننەنیشینەكان هێز دەگرێت و دێتەوە مەیدان، فشاری داعشیش بۆ سەر ناوەندی عێراق و كوردستان، مەترسییەكی گەورەیە، لەلایەكی تریشەوە، دەوڵەتی مەركەزی كە بە دەست رەوتی شیعەوە دەبێت، مەترسی فشارو هێرش بۆ سەر كوردستان زیاتر دەبێت، تەنانەت مەترسی گەڕانەوەی دەوڵەتی مەركەزی لە داهاتوویەكی نەك كورت ماوە، بەڵكو درێژماوەدا زیاد دەبێت و دەبێتە هۆی شەڕو كێشمەكێش. لەهەرێمی كوردستان، كۆماری ئیسلامی و توركیا، دەستتێوەردانەكانیان زۆر زیاتر دەكەن، هەرچەندە لێم رۆشن نییە، ئاكامی دەستتێوەردانەكانیان، بە تایبەت جۆری مامەڵە و پەیوەندییان لەگەڵ پارتی و یەكێتی، چ ئاڵوگۆڕێكی بەسەردا دێت؟ یان چی لێدەكەوێتەوە؟ بەڵام ئاشكرایە، كە مەترسییەكی گەورەیە لەسەر كوردستان. بەداخەوە پێموایە ئەوە داهاتوویەكی مەترسیدارە، كەڕاستەوخۆ لەدژی قازانج و بەرژەوەندی كرێكاران و زەحمەتكیشان و جەماوەری زوڵملێكراوی عێراق و كوردستانە. بە تایبەت لەنەبوونی ئەڵتەرناتیڤ و رێگەچارەیەكی ئازادیخوازانە و عەدالەتخوازانە و چەپ، داهاتووی عێراق و كوردستانی خستۆتە بەردەم مەترسی، بەبڕوای من تا ئەوكاتەی ئیرادەی وشیارانە و سازماندراوی جەماوەر لە عێراق و كوردستان نەبووژێتەوە و نەبێت بە بزوتنەوەیەكی جەماوەری ئازادیخواز و عەدالەتخواز، كە بێتە مەیدان، بۆ بەدەستەوە گرتنی چارەنووسی كۆمەڵانی خەڵك و نەبێت بەواقیع، ئەم چارەنووسە مەترسیدارە، لەعێراق و هەرێمی كوردستان بەسەر جەماوەردا ئاوێزان دەبێت.    

هاوڵاتى  شاندی پەرلەمانی ئەوروپا پاڵپشتیی خۆی بۆ حکومەتی عێراق و حکومەتی هەرێمی کوردستان لە شەڕی دژی داعش دووپات كردەوە. سارا سکیتیداڵ، سەرۆکی شاندی پەرلەمانی ئەوروپا بۆ پەیوەندییەکانی ئەو پەرلەمانە لەگەڵ عێراق لە راگەیێندراوێکدا لەبارەی هێرشەکەی چەند رۆژێک پێش ئێستای کەرکووک دەڵێت، بەناوی شاندەکەیەوە پرسە و سەرەخۆشی خۆی ئاراستەی حکومەتی عێراق و خێزانی کوژراوەکانی "هێرشە تیرۆریستییەکەی ئەم دواییەی کەرکووک دەکات".  سارا سکیتیداڵ دەڵێت، "جارێکی دیکە شاندەکەی سەرکۆنەی هەموو کارێکی تووندوتیژی و هاندانێکیان دەکات، بەتایبەتی ئەوانەی لەسەر بنچینەی ئایین، پێکهاتەی ئیتنی، رق و کینی کۆمەڵایەتی ئەنجام دەدرێن".  سەرۆکی شاندەکەی پەرلەمانی ئەوروپا ئاماژە بەوە دەکات، هێرشەکەی کەرکووک قبووڵ نەکراوە، بەڵام دڵنیاییش لەوە دەدات کە "تیرۆریستەکان ئامانجەکەیان بەدەستناهێنن و خەڵکی عێراقیش لە رەتکردنەوەی ئەو هەوڵانەدا یەکگرتوون کە پەڕگیرەکان لە گرووپ و لایەنە جیاوازەکان دەیاندەن بۆ تێکدانی سەقامگیریی وڵات، ئەوەش لەرێگەی دروستکردن و زیادکردنی کێشە تائیفییەکانەوە".  لە بەشێکی دیکەی راگەیێندراوەکەدا هاتووە، "شاندی پەیوەندییەکانی پەرلەمانی ئەوروپا بۆ پەیوەندییەکانی لەگەڵ عێراق پاڵپشتیی هەمیشەیی خۆی بۆ حکومەتی عێراق و حکومەتی هەرێمی کوردستان دووپاتدەکاتەوە لە شەڕی بەردەوامیان دژی تیرۆریزم، لەوانەش بۆ شەڕیان دژی داعش. شاندەکە داوا لە یەکێتیی ئەوروپا و ئەندامەکانی دەکات کە هاوکارییەکانیان بۆ عێراق لەبوارەکانی ئاسایش و پاراستنی مافە بنچینەییەکان و مافە مەدەنییەکان کاریگەرتر بکەن، ئەوەش بەلەبەرچاوگرتنی ئەو راستیەی کە رۆژی 10ی تشرینی یەکەمی 2021 هەڵبژاردنی پەرلەمان لە عێراق بەڕێوەدەچێت".  شاندی پەرلەمانی ئەوروپا بۆ پەیوەندییەکانی نێوان ئەو پەرلەمانە و عێراق سەرکۆنەی کارە تووندوتیژییەکانی ئەم دواییەی نێو عێراق دەکات، بەتایبەتی ئەوانەی لەسەر بنچینەی ئایین، پێکهاتەی نەتەوەیی و رق و کینی کۆمەڵایەتی ئەنجام دەدرێن و پاڵپشتیی خۆیشی بۆ حکومەتی عێراق و حکومەتی هەرێمی کوردستان لە شەڕی دژی داعش دووپات دەکاتەوە. رۆژی 4ی ئەم مانگە و لە ئەنجامی هێرشێکی چەکدارانی داعشدا لە نزیک شارۆچکەی رەشادی باشووری رۆژئاوای شاری کەرکووک، 12 پۆلیسی فیدراڵی کوژران و ژمارەیەکی دیکەش برینداربوون. هەمان رۆژ 3 سەربازی عێراق کوژران و سەربازێکی دیکەش برینداربوون، ئەوەش کاتێک ژمارەیەک چەکدار هێرشیانکردە سەر خاڵێکی پشکنین لە باشووری رۆژهەڵاتی موسڵ.

هاوڵاتى  فڕۆكەجەنگییەكانی دەوڵەتی توركیا، گوندی سینەمۆکەی سەر بە ناحیەی سەنگەسەری لە بناری قەندیل بۆردومان کرد و بەھۆیەوە دوو ھاوڵاتی بریندار بوون.  شەوی ڕابردوو، فڕۆکە جەنگیەکانی دەوڵەتی داگیركەری توركیا گوندی سینەمۆکەی لە ناحیەی سەنگەسەری سەر بە شارۆچکەی قەڵادزێ، سێ جار بۆردوومانکرد و بەوھۆیەوە دوو ھاوڵاتی بەسووکی بریندار بوون.  جگە لەبرینداربوونی ئەو دوو ھاوڵاتیە زەرەر و زیانێکی زۆر بەر ڕەز و باخی ھاوڵاتیان کەوتووە و شوشەی پەنجەرەی ماڵان شکاوە. بەپێی ئامارەكانی ڕێكخراوی سی پی تی ئەمریكی كە مانگی ڕابردوو بڵاویكردەوە، بەهۆی بۆردوومانی دەوڵەتی توركیاوە لە سەرتای ئەمساڵەوە چوار هاوڵاتی شەهیدبوون و١٩ هاوڵاتیش بریندابوو

  هاوڵاتی حکومەتی هەرێمی کوردستان بە دو نوسراوی جیاواز رەزامەندی لەسەر خەرجکردنی زیاتر لە 540 ملیۆن دینار بۆ پڕۆژەی (رێگاسازی کۆڵانەکانی زۆنی E و گەیاندنی تۆڕی ئاوی خواردنەوە بۆ زۆنی E بۆ ناحیەی تاسڵوجە، هەروەها پڕۆژەی قیرتاوکردن و دروستکردنی شۆستە بۆ گەڕەکی ئاشتی عەربەت. بەپێی نوسراوێک کە واژۆی ئومێد سەباح، سەرۆکی دیوانی ئەنجومەنی وەزیرانی لەسەرە و بۆ وەزارەتی دارایی و ئابوری نێردراوە، تیایدا هاتوە، "رەزامەندی درا بە تەرخان و خەرجکردنی گوژمەی 450.000.000 (چوار سەد و پەنجا ملیۆن دینار) بەشێوەی نەختینە و بە قۆناغ لەسەر بودجەی پەرەپێدانی پارێزگای سلێمانی بەمەبەستی جێبەجێکردنی پڕۆژەی (رێگاسازی کۆڵانەکانی زۆنی E و گەیاندنی تۆڕی ئاوی خواردنەوە بۆ زۆنی E بۆ ناحیەی تاسڵوجە لە سلێمانی، بەپێی پێشوەچونی کارە ئەنجامدراوەکان و رێنماییەکانی جێبەجێکردنی گرێبەستەکانی حکومی ژمارە (2)ی ساڵی 2016. هەروەها لە نوسراوێکی دیکەدا ئومێد سەباح رەزامەندی دەربڕیوە لەسەر  تەرخان و خەرجکردنی گوژمەی 90.41.750 (نەوەد ملیۆن و چل و یەک هەزار و حەوتسەد و پەنجا دینار) بەشێوەی نەختینە و قۆناغ لەسەر بودجەی پەرەپێدانی پارێزگای سلێمانی بەپێی پێشوەچونی کارە ئەنجامدراوەکان، بەمەبەستی جێبەجێکردنی پڕۆژەی قیرتاوکردن و دروستکردنی شۆستە بۆ گەڕەکی ئاشتی عەربەت بەمەرجێک پڕۆژەکە تەواو بکات. 

عەمار عەزیز  پارتی و یەكێتی بۆ بەدەستهێنانی دەنگی كوردەكانی پارێزگای موسڵ كێبڕكێ دەكەن كە یەك لەسەر سێی دانیشتوانەكەی كوردن، هەر یەكێكیان هەوڵدەدات زۆرترین كاندیدی بگەیەنێتە پەرلەمان. بڕیارە لە 10ی تشرینی یەكەم، مانگی داهاتوو هەڵبژاردنی پێشوەختەی پەرلەمانی عێراق بەڕێوەبچێت كە عێراق دابەشی 81 بازنە كراوە لەسەرتاسەری وڵاتدا. لەموسڵ زیاتر لە دوو ملیۆن و 330 هەزار دەنگدەر بەسەر هەشت بازنەی هەڵبژاردندا دابەشكراون و 31 كورسی بۆ دیاری كراوە و هەشت كورسی بۆ ژنانە، ئەوەش بەبێ‌ كۆتای كەمینەكان كە چوار كورسیان هەیە و كۆمسیۆن ناوی 401 كاندیدی لەو پارێزگایەدا پەسەندكردووە. غەیاس سورچی، بەرپرسی مەڵبەندی یەكێتی لەموسڵ كە ئێستا بەشێكیان لە باشیك و بەشەكەی تر لەشێخان دەوام دەكەن لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت» ئێمەو بزوتنەوەی گۆڕان هاوپەیمانیەكمان بەستووە بۆ هەڵبژاردنەكانی ئەمساڵ، ئەم هاوپەیمانیەش بۆ هەمووو ناوچەكەیە ئێمە لەپێنج بازنە كاندیدمان هەیە، واتە پێنج كاندیدی هاوبەشمان هەیە ، لەسێ‌ بازنەش هیچ  كاندیدێكمان نیە». یەكێتی نیشتمانی كوردستان  لەهەڵبژاردنەكانی ساڵی 2014ی پەرلەمانی عێراق  دوو كورسی و لەهەڵبژاردنی 2018ی پەرلەمانی عێراق یەك كورسی لەو پارێزگایە بەدەستهێنا.  غەیاس سورچی وتی:»بۆ هەڵبژاردنەكانی ئەمساڵ ئامادەكارییەكی زۆر باشمان كردووە، بەرنامەیەكی زۆر رێكوپێكمان داڕشتووە بۆ چۆنیەتی دەرچوونی كاندیدەكانمان، ناتوانم بڵێم چەند كورسی دەهێنین، بەڵام هەموو هەوڵێك دەدەین هەر پێنج كاندیدەكەمان دەربچن «. «زۆر پێویستەو گرنگە كورد  10 كورسی بە دەستبهێنێت، باسی هیچ حزبێك ناكەین ، گرنگە كورد لەپارێزگای موسڵ سەنگی خۆی لەدەست نەدات، ئەگەر كورد 10 كورسی هێنا كەس ناڵێت یەكێتی یان پارتی ئەو كورسیانە كورد خاوەنی دەبێت»، غەیاس سورچی وادەڵێت . بێجگە حزبە كوردستانییەكان، سوننەكان لەهەوڵی ئەوەدان زۆرترین كورسی پارێزگاكە بەدەستبهێنن كە پێكهاتوون لە كوتلەی (نوجەیفی، حەشدی شەعبی، حەلبوسی، فەتح)و دەیان كوتلەی تر. لەخولی داهاتووی پەرلەمانی عێراق نۆ كورسی كۆتا بۆ كەمینەكان دانراوە كە 65 كاندید لەسەرتاسەری وڵاتدا كێبڕكێی بە دەستهێنانی دەكەن، ئێزدییەكان بە حەوت كاندید چاویان لەكورسییەكی پەرلەمانی عێراقە. سەعید مەموزینی، بەرپرسی راگەیاندنی لقی 14ی پارتی موسڵ لەلێدوانێكدا بۆ هاوڵاتی باس لەوە دەكات كە حزبەكەیان بە گڕوتینێكی گەورە خۆی ئامادەكردووە وتیشی:» لە هەڵبژاردنی رابردوو پارتی شەش كاندیدی موسڵی ناردە پەرلەمان، بۆ ئەمجارە هەوڵدەدەین سەرووی شەش كورسی بەدەستبهێنین، ئەمە بەقسە نابێت، دەمێنێتەوە سەر هەوڵی لایەنەكان كە چەند خۆیان ماندوو دەكەن  تابتوانن دەنگی خەڵك بەدەستبهێنن «. بەرپرسی راگەیاندنی لقی 14ی پارتی ئەوە دووپاتدەكاتەوە كە كێبڕكێكانیان لەگەڵ حزبە سونییەكاندایە لە سنوری پارێزگای موسڵ 14 كاندیدیان هەیە  وتیشی:»ركابەری سەرەكی پارتی لەموسڵ حزبە عەرەبیەكانن، بەڵام خەڵكمان هەیە دەنگمان پێ‌ دەدات و باوەڕیەكی زۆریان بە پارتەكەی خۆیان هەیە، پێشبینی دەكەم پێنج تا شەش كورسی بە دەستبهێنین»  

هاوڵاتی فەرماندەی سوپای پاسداران رایگەیاند:" نابێت حکومەتی هەرێمی کوردستان ئەو گرووپانە لە باوەشی خۆی پەروەردە بکات؛ ئێمە بە بەرپرسانی هەرێممان راگەیاندووە کە دەبێت ئەو گرووپانە دەربکرێن". فەرماندەی لقی پارێزگای ورمێی سوپای پاسداران دەڵێت، داوایان لە حکومەتی هەرێمی کوردستان کردووە حزبەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان لەنێو خاکەکەی دەربکات و ئاماژە بەوەش دەکات، بێگومان هێرش دەکەنە سەر بارەگاکانی ئەو حزبانە.  محەممەد تەقی ئۆسانلوو، فەرماندەی قەرارگای حەمزەی سەیدوشوهەدا کە بە کاریگەرترین لقی سوپای پاسداران لە رۆژهەڵاتی کوردستان دادەنرێت، دەڵێ: "نابێت حکومەتی هەرێمی کوردستان ئەو گرووپانە لە باوەشی خۆی پەروەردە بکات؛ ئێمە بە بەرپرسانی هەرێممان راگەیاندووە کە دەبێت ئەو گرووپانە دەربکرێن". محەممەد تقی ئۆسانلوو وتی: "بێگومان هێرش دەکەینە سەر ئەو گرووپانە؛ داوا لە خەڵک دەکەم لە بنکەکانیان دوور بکەونەوە". ئەم هەڕەشەیە لە کاتێکدایە، رۆژی دووشەممە 6-9-2021  محەممەد پاکپوور، فەرماندەی هێزی وشکانی سوپای پاسداران رایگەیاند، سەرەڕای چەندینجار ئاگادارکردنەوەی بەرپرسانی هەرێمی کوردستان لەبارەی چالاکیی هێزەکانی دژبەری کۆماری ئیسلامیی ئێران، هێشتا ئەو هێزانە چالاکییان هەیە و وتی، دانبەخۆداگرتنی سوپاش کۆتاییهاتووە و کۆماری ئیسلامی وەڵامێکی تووندی ئەو چالاکییانە دەداتەوە. هەمان رۆژ ناوەندی هاوکاری حزبەکانی کوردستانی ئێران، کە لە چوار پارتی رۆژهەڵاتی کوردستان پێکدێت، لە راگەیێندراوێکدا رایگەیاند: کۆماری ئیسلامی لە ناوخۆدا تووشی قەیران بووە و بۆ خۆدزینەوە لە قەیرانەکە، دەیەوێ قەیرانێکی دیکە بخوڵقێنێت.  ناوەندی هاوکاری داوای لە حکومەتەکانی هەرێمی کوردستان، عێراق و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی کردووە "سنوورێک بۆ زیادەڕۆییەکانی" کۆماری ئیسلامیی ئێران دابنێن و بەرامبەر هەڕەشەکانی ئێران "هەڵوێست" بگرن. حیزبەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان لە قۆناغی جیاوازدا شەڕیان لەگەڵ کۆماری ئیسلامیی ئێران راگرتووە. کۆمەڵە لە سەرەتای نەوەدەکانی سەدەی رابردوودا و حیزبی دیموکرات لە ناوەڕاستەکانی نەوەدەکانی سەدەی رابردوودا چالاکیە چەکدارییەکانیان دژی کۆماری ئیسلامی ئێران راگرت.  دواتر پژاک کە ساڵی 2004 دامەزرا، هەندێ چالاکی چەکدارانە و تێکهەڵچوونی لەگەڵ هێزەکانی ئێراندا هەبوو؛ پێکدادانی نێوانیان لە ساڵی 2011 گەیشتە لووتکە، بەڵام هەمان ساڵ هەردوولا ئاگربەستیان راگەیاند. کاوە بەهرامی، بەرپرسی دەزگای فەرماندەیی هێزی پێشمەرگەی حدکا دەڵێ: "ئێمە شەڕی چەکدارییمان دەستپێنەکردووە و هێرشیشمان نەکردووە، ئەگەر حاڵەتێکیش روویدابێت ئەوە کۆماری ئیسلامی خۆی هۆکاری بووە". عەبدوڵڵا ئازەربار، ئەندامی نووسینگەی سیاسیی کۆمەڵەی شۆڕشگێری زەحمەتکێشانی کوردستانی ئێران هەڕەشەکانی بەرپرسانی ئێرانی بە شەڕی دەروونی ناودەبات و دەڵێ: لە بەرەبەری هەڵبژاردنە پەرلەمانییەکانی عێراقدا، ئێران دەیەوێ گوشار بخاتە سەر حکومەتی هەرێمی کوردستان و عێراق.

هاوڵاتی سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند:" هەڕەشەکە لێرەیە. بارودۆخەکەش باشتر نابێت. پرسیارەکە ئەوەیە کە ئایا دەکرێت خراپتر بێت؟ بەڵێ، بەڵام دەکرێت رێگری بکەین لەوەی خراپتر بێت".  جۆ بایدن، سەرۆکی ئەمریکا سەردانی هەندێک ناوچەی کرد کە باهۆزی ئایدا زیانی گەورەی پێگەیاندوون، لەوانەش چەند ناوچەیەکی نیوجێرسی و نیویۆرک و چاوی بەو کەسانە کەوت کە بەهۆی باهۆزەکەوە ماڵ و موڵکی خۆیان لەدەستدابوو.  سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند، ماوەی چەندین ساڵە زاناکان، ئابووریناسان و پسپۆڕانی دیکە هۆشداری لە کاریگەرییە نەرێنییەکانی دیاردەی گۆڕانی کەشوهەوا دەدەن و ئێستاش ئەو کاریگەرییانە دەرکەوتوون. بایدن لە نیویۆرک لەو بارەوە وتی: "هەڕەشەکە لێرەیە. بارودۆخەکەش باشتر نابێت. پرسیارەکە ئەوەیە کە ئایا دەکرێت خراپتر بێت؟ بەڵێ، بەڵام دەکرێت رێگری بکەین لەوەی خراپتر بێت".  وتەکەی بایدن لەکاتێکدایە، باهۆز، لافاو و ئاگر لە ماوەی ئەم چەند مانگەی رابردوودا زیانی گەورەیان بە ئەمریکا گەیاندووە.  لە ماوەی چەند رۆژی رابردوودا و بەهۆی باهۆزی ئایداوە لانیکەم 50 کەس لە 6 ویلایەتی رۆژهەڵاتی ئەمریکا گیانیان لەدەستداوە. لەو ژمارەیە 27 کەسیان لە ویلایەتی نیوجێرسی و 13 کەسیان لە ویلایەتی نیویۆرک بوون. ئیدارەی بایدن داوای 1 تریلیۆن دۆلاری کردووە بە مەبەستی بوژاندنەوەی ژێرخانی وڵاتەکەی و چاوەڕێی کۆنگرێسە رەزامەندی لەسەر پێشانبدات.  سەرۆکی ئەمریکا ئاماژەی بەوەدا، "دەبێت گوێ بگرین لە زانا و ئابووریناسان و پسپۆڕانی بواری ئاسایشی نیشتمانی. ئەوان پێمان دەڵێن کە ئەم وڵاتە و جیهانیش لەمەترسیدایە. ئەوەی ئەوان دەیڵێن زێدەڕۆیی نییە. ئەوان ماوەی دەیەیەکە پێمان دەڵێن کە ئەم جۆرە کەشوهەوا تووندە لە ساڵانی داهاتوودا تووندتر دەبێت و ئێستاش گەیشتووینەتە ئەو قۆناخەی ئەوان باسیان دەکرد."  

  هاوڵاتی جێگری سەرۆکی سوپاسالاری پێشمەرگە رایگەیاند:" هاوکارییەکان پێکهاتبوون لە 50 هەمەری دژەگوللە، 29 بارهەڵگر، 23 شۆفڵ و حەفارە، 21 تەنکەری سووتەمەنی، 16 تەنکەری ئاو و 10 بارهەڵگری رزگارکەر". لە رێوڕەسمی وەرگرتنی هاوکارییەکاندا عەمید روکن هۆشمەند حەیدەر، جێگری سەرۆکی سوپاسالاری پێشمەرگە رایگەیاند، سوپاسی رۆڵ و دۆستایەتی هاوپەیمانان دەکەین کە قۆناغ بە قۆناغ لەگەڵمانن، پێشمەرگەش وەکو هێزی هاوپەیمان و شەڕکەر سوودی زۆری لە هاوکارییەکان بینیوە و هاوکارییەکانیان بەرز دەنرخێنین و داوادەکەین بەردەوامبن. هاوکارییەکان پێکهاتبوون لە 50 هەمەری دژەگوللە، 29 بارهەڵگر، 23 شۆفڵ و حەفارە، 21 تەنکەری سووتەمەنی، 16 تەنکەری ئاو و 10 بارهەڵگری رزگارکەر. عەمید روکن هۆشمەند حەیدەر وتی، "پێویستە فەرماندەکانمان رێنوێنیی تەواویان بۆ بەکارهێنانی ئامێرەکان هەبێت و کارەکانی تیمی راوێژاکاریی لۆجیستی هاوپەیمانانیش بەرز دەنرخێنین و سوودمان لە رێنوێنییەکانیان بینیوە". هاوکات عەقید تاد بورز، گەورە راوێژکاری هێزەکانی هاوپەیمانان لە کوردستان رایگەیاند، شانازییەکی گەورەیە لەنێو هێزەکانی پێشمەرگەدام و ئێمە و پێشمەرگە دوژمنێکی هاوبەشمان هەیە. عەقید تاد بورز ئاماژەی بەوەکرد، ئێمە وەکو هاوپەیمانان پاڵپشتی وەزارەتی پێشمەرگە دەکەین و ئێمە دوژمنێکی هاوبەشمان هەیە و تێدەکۆشین بۆ لەناوبردنی ئەو دوژمنە و گوتیشی" هاوپەیمانان بەردەوامدەبێت لە هاوکاریکردنی پێشمەرگە و هیوادارین سوودێکی باش لەو هاوکارییانە ببینن لە داهاتوودا و داوا دەکەین چۆن مامەڵە لەگەڵ ئۆتۆمبێلەکانی خۆیان دەکەن، بەهەمانشێوە مامەڵە لەگەڵ ئەو ئۆتۆمبێلانە بکەن". ئەوە لە کاتێکدایە رۆژی 26-07-2021 هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی 50 هەمەری سەربازیی، سێ تانکی ئاو و 25 بارهەڵگری مامناوەندی رادەستی هێزەکانی پێشمەرگە کرد. لەو بارەوە سەنتەرى ميديایی وەزارەتی پێشمەرگەی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، "لە درێژەی ئەو کۆمەک و هاوکارییانەی هاوپەیمانان پێشکێش بە هێزی پێشمەرگەی کوردستانی دەکەن، بەشێک لەو هاوکارییانە گەیشتنە دەست هێزەکانی پێشمەرگە و لە رێوڕەسمێکی تایبەتدا بە ئامادەبوونی ئەفسەرانی باڵای وەزارەتی پێشمەرگە و هاوپەیمانان واژووی پێدان و وەرگرتنی ئەو هاوکاریانە لە لایەن هاوپەیمانان و وەزارەتی پێشمەرگەی حکومەتی هەرێمی کوردستان کرا." ئەم پرۆگرامی هاوکاری و پڕچەککردنەی لیواکانی وەزارەتی پێشمەرگە لە ساڵی 2014ـەوە دەستیپێکردووە و بەردەوام هێزەکانی هاوپەیمانان کۆمەک هاوکاری پێشمەرگەیان کردووە.  

هاوڵاتى سەرۆکی بۆردی دانەگاز رایگەیاند: " کۆی تێچووی پڕۆژەکەش 630 ملیۆن دۆلارە، کە ئامانجی پڕۆژەکە زیادکردنی ئاستی بەرهەمهێنانی گازە بەڕێژەی 50٪ بۆ 690 ملیۆن پێ سێجا لە رۆژێکدا". بەگوێرەی راگەیێندراوێکی کۆمپانیای دانەگازی ئیماراتی، دەزگای دارایی پەرەپێدانی نێودەوڵەتیی ئەمریکا بۆ ماوەی حەوت ساڵ پاڵپشتی لە پڕۆژەی فراوانکردنی کێڵگەی کۆرمۆر دەکات و کۆی تێچووی پڕۆژەکەش 630 ملیۆن دۆلارە، کە ئامانجی پڕۆژەکە زیادکردنی ئاستی بەرهەمهێنانی گازە بەڕێژەی 50٪ بۆ 690 ملیۆن پێ سێجا لە رۆژێکدا. مەجید جەعفەر، بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای کرێستن پێترۆڵیەم و سەرۆکی بۆردی دانەگاز رایگەیاند: "ئەو گرێبەستەی لەگەڵ دەزگای دارایی پەرەپێدانی نێودەوڵەتیی ئەمریکا واژۆمان کردووە جەخت لە گرنگی پەرەپێدانی سەرچاوەکانی گازی سرووشتى لە هەرێمی کوردستان دەکاتەوە، ئەوەش لەپێناو پشتگیریکردنى گەشەى ئابووریی هەرێمی کوردستان". مەجید جەعفەر راشیگەیاند، سەرەڕای ئەو ئاڵنگارییانەی کە کۆرۆنا بەدوای خۆیدا هێناونی، ئەوان لە وەبەرهێنانەکانیان بەردەوام بوون و رێککەوتنەکەشیان لەگەڵ دەزگای دارایی پەرەپێدانی نێودەوڵەتیی ئەمریکا سەرکەوتنێکی گەورەیە بۆ پەرەدان بە سەرچاوە سرووشتییەکانی هەرێمی کوردستان. هاوکات دێڤ جاگەدێسان، بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای دەزگای دارایی پەرەپێدانی نێودەوڵەتیی ئەمریکا رایگەیاند، "وەبەرهێنانەکانی DFC لە کێڵگەی کۆرمۆر دەستگەیشتنی خەڵکی هەرێمی کوردستان بە وزە زیاتر دەکات، ئەو پڕۆژەیەش دەرخەری وەبەرهێنانی بەردەوامی ئەمریکایە لە هەرێمی کوردستان".  زیادکردنی بەرهەمهێنانی گازی هەرێمی کوردستان پڕۆژەی KM-250 قۆناخی یەکەمی فراوانکردنی کێڵگەی کۆرمۆرە بۆ زیادکردنی ئاستی بەرهەمهێنانی گاز بۆ رۆژانە یەک ملیار پێ سێجا. بڕیاربوو لە ساڵی 2020 دەست بە فراوانکردنەکە بکرێت، بەڵام بەهۆی تەشەنەکردنی ڤایرۆسی کۆرۆنا کارەکانی پڕۆژەکە بۆ ماوەیەک وەستان و لە مانگی نیسانی ئەمساڵدا دەست بە پڕۆژەکە کرا، بڕیاریشە لە نیسانی ساڵی 2023 قۆناخی یەکەمی فراوانکردنەکە تەواو بێت.   پێرل پێترۆڵیەم دەڵێت، تاوەکو ئێستا کۆمپانیای دانەگاز و هاوبەشەکانی بڕی 2.1 ملیار دۆلار وەبەرهێنانیان لە کێڵگەی کۆرۆمۆر کردووە و بڕی زیاتر لە 341 ملیۆن بەرمیل گازی هاوتای نەوت لە کێڵگەکە بەرهەمهاتووە کە بێ پچڕان گازی سرووشتییان بۆ وێستگەکانی چەمچەماڵ و بازیان دابینکردووە، ئەوە جگە لە دابیبکردنی گازی شلکراوە کە بوونەتە هۆی کەمبوونەوەی تێچووەکانی حکومەت و بوواژنەوەی ئابووریی هەرێمی کوردستان.  دکتۆر پاتریک ئاڵمان وارد، بەڕێوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیای دانەگاز لەبارەی وەبەرهێنانەکانیان لە هەرێمی کوردستان رایگەیاند: "لەگەڵ هاوبەشەکانمان لە پێرل پێترۆڵیەم شانازی بە پەرەپێدانی کەرتی گازی هەرێمی کوردستان دەکەین کە ئامانج لێی دابینکردنی گازی پاک و بووژانەوەی ئابووریی هەرێمی کوردستانە. ئەو رێککەوتنە سەلمێنەری متمانە بەردەوامەکەمانە بە هەرێمی کوردستان و داهاتووە پرشنگدارەکەی".  کۆنسیۆرتۆمی پێر پێترۆڵیەم ئاماژەی بەوە داوە لە کەمکردنەوە کاریگەری گۆڕانی کەشوهەوا بە وەبەرهێنانەکانیان لە گازدا هاوکاری هەرێمی کوردستانیان کردووە بەشێوەیەک فڕێدانی 42 ملیۆن تۆن لە گازی دوانەئۆکسیدی کاربۆنیان کەمکردووەتەوە، ئەوەش بە دابینکردنی گازی سرووشتی بۆ وێستگەکانی بەرهەمهێنانی کارەبا. پێر پێترۆڵیەم دەڵێت، لەنێوان ساڵانی 2018 و 2021 وێستگەی گازی کۆرمۆر سوودی لە زیادبوونی بەرهەمهێنانی گاز بە رێژەی 45٪ بینیوە بەشێوەیەک ئاستی بەرهەمهێنانی رۆژانە گەیشتووەتە 106 هەزار بەرمیل هاوتای نەوت، ئەو پڕۆژەیەش گەورەترین پڕۆژەی گازە لە هەموو عێراق.  لە مانگی نیسانی ساڵی 2007دا دانەگاز و کرێستن پێترۆڵیەم گرێبەستیان لەگەڵ حکومەتی هەرێمی کوردستان واژۆکرد بۆ وەبەرهێنان لە کێڵگە گازییەکانی کۆرمۆ و چەمچەماڵ لە هەرێمی کوردستان، گرێبەستەکە لە بەرهەمهێنان، بەبازاڕکردن و فرۆشتنی گاز و بەرهەمەکانی پێکدێت. دوای 15 مانگ لە کێڵگەی کۆرمۆر دەستکرا بە بەرهەمهێنانی گازی سرووشتی.  لە تشرینی یەکەمی ساڵی 2008 توانرا بۆ مەبەستی پیشەسازی سوود لە گازە وەربگیرێت. لە ساڵی 2009، کۆنسیۆرتۆمی پێرل پێترۆڵیەم دروستبوو کە کۆمپانیاکانی دانەگاز و کرێسنت پێترۆڵییەم وەک دوو هاوبەشی سەرەکی  و کۆمپانیاکانی OMV، MO  و  RWE پێکدێت. هەر یەک لە دانەگاز و کرێسنت پێترۆڵییەم خاوەنی 35٪ی پشکەکان و OMV، MO  و  RWEش هەر یەکەیان خاوەنی 10٪ی پشکەکانی وەبەرهێنانن لە کێڵگەی گازی کۆرۆمۆر.

هاوڵاتی  وەزارەتی دارایی و ئابوری هەرێمی کوردستان رایگەیاند:" لە 1839  دۆسیەی پلە تایبەتەکان 1170 كەیس هەموارکراوەتەوە  تەنها 669 كەیس ڕاگیراوە". ئەمڕۆ 7ی ئەیلولی 2021 ئاوات جەناب نوری وەزیری دارایی و ئابوری سەردانی بەڕێوبەرایەتی خانەنشینی كرد و بە وردی تاوتوێی پرۆسەی پێداچوونەوەی بە خانەنشینانی پلە تایبەت كرد. وەزارەتی دارایی و ئابوری هەرێمی کوردستان لەراگەیەنراوێکدا رایگەیاند:" بە وردی تاوتوێی پرۆسەی پێداچونەوەی بە خانەنشینانی پلە تایبەت كراوە و بۆ هەمو لایەك ئاشكرای دەكەین كە تاوەكو ئێستا پێداچونەوەی بە دۆسیەی خانەنشینی پلە تایبەتەكان كە ژمارەیان 1839 كەسە، زیاتر لە 60% كۆتایی پێهاتوە، لەوانەش  (140) سەدو چل دانە دۆسیەی وەزیر موچەکانیان بۆ خەرج کراوە و  (42) چل و دو دۆسیەی وەزیریش موچەکانیان  ڕاگیراوە چونکە بە فعلی وەزیر نەبون". وەزارەتی دارایی ئەوەشی راگەیاندووە كە هەر كەس زانیاری زیاتری لەسەر كەیسەكەی ویست دەتوانێت پەیوەندی بكات بەم ژمارە موبایلانەوە:. 07504918109 07701590809  بەڕێز/ لەشكری ئیبراهیم حەسەن جێگری بەڕێوبەری گشتی خانەنشینی دەقی رونکردنەوەکەی وەزارەتی دارایی: پاش ئەوەی ئەمڕۆ 7ی ئەیلولی 2021 ئاوات جەناب نوری وەزیری دارایی و ئابوری سەردانی بەڕێوبەرایەتی خانەنشینی كرد و بە وردی تاوتوێی پرۆسەی پێداچوونەوەی بە خانەنشینانی پلە تایبەت كرد. بۆ هەموو لایەك ئاشكرای دەكەین كە تاوەكو ئێستا پێداچوونەوەی بە دۆسیەی خانەنشینی پلە تایبەتەكان كە ژمارەیان 1839 كەسە، زیاتر لە 60% كۆتایی پێهاتووە.     بۆ بەدواداچوونی دۆسییەكانی خۆیان، پلە تایبەتە بەرێزەكان دەتوانن بە پەیوەندیكردن بەم دوو ژمارەیەوە زانیاری تەواو لەسەر دۆسیەكانیان وەرگرن: 07504918109 07701590809  بەڕێز/ لەشكری ئیبراهیم حەسەن جێگری بەڕێوبەری گشتی خانەنشینی ئاماری پلە تایبەتەکانی خانەنشین کە موچەیان هەموارکراوەتەوە و ئەوانەشی كە موچەیان ڕاگیراوه:  بەرێوەبەری گشتی 369دۆسیەی بەرێوەبەری گشتی هەموارکراوەتەوە هیچ کەم و کوڕی لە دۆسیەکانیان نیە تەواو بووە مووچەکانیان بۆ خەرج کراوە. 396 دۆسیەی بەرێوەبەری گشتی دۆسیەکانیان خزمەتیان تێدانیە موچەکانیان ڕاگیراوە کە بە بڕیاری تایبەت خانەنشین بوون.  راوێژکار 193 دۆسیەی ڕاوێژکار هەموارکراوەتەوە هیچ کەم و کوڕی لە دۆسیەکانیان نیە تەواو بووە مووچەکانیان بۆ خەرج کراوە. 145دۆسیەی راوێژکار مووچەکانیان راگیراوە چونکە  دۆسیەکانیان خزمەتی تێدانیە تاکو ڕاژەکانیان نەهێنەوە مووچەکانیان بۆ خەرج ناکرێت بەڵام لەکاتی هێنانەوەی ڕاژەیان کە بوو بە 15 ساڵ مووچەکانیان بۆ راستدەکرێتەوە جیاوازی مووچەکەیان بۆ خەرج دەکرێت.  بریکاری وەزیر 74 دۆسیەی بریکاری وەزیر هەموارکراوەتەوە هیچ کەم و کوڕی لە دۆسیەکانیان نیە تەواو بووە مووچەکانیان بۆ خەرج کراوە. 86 دۆسیەی بریکاری وەزیر مووچەکانیان راگیراوە چونکە دۆسیەکانیان خزمەتی تێدانیە تاکو ڕاژەکانیان نەهێنەوە مووچەکانیان بۆ خەرج ناکرێت بەڵام لەکاتی هێنانەوەی ڕاژەیان کە بوو بە 15 ساڵ مووچەیان بۆ راستدەکرێتەوە جیاوازی مووچەکەیان بۆ خەرج دەکرێت.  وەزیر 140 دۆسیەی وەزیر مووچەکانیان بۆ خەرج کراوە بە ڕێژەی (%25) کاتێک راژەیان هێناوە بە گوێرەی راژەکەیان مووچەیان بۆ راستدەکرێتەوە جیاوازی مووچەیان بۆ خەرج دەکرێت نابێت ڕێژەی مووچەیان لە (%50) زیاتر بێت  .  42 دۆسیەی وەزیر مووچەکانیان  ڕاگیراوە چونکە بە فعلی وەزیر نەبوونە  بەڵام لە هەمان کاتدا پێشمەرگە بوونە لەرێزی بزووتنەوەی رزگاریخوازی کوردستان  کاتێک ڕاژەی پێشمەرگاتیان هێناوە مووچەیەک بە شایستەی خۆیان لە خانەنشینی پێشمەرگە بۆ دابین دەکرێت. ئەندام پەرلەمان 394 دۆسیەی ئەندام پەرلەمان مووچەکانیان بۆ خەرج کراوە بە ڕێژەی (%25) کاتێک راژەیان هێناوە بە گوێرەی راژەکەیان مووچەیان بۆ راستدەکرێتەوە جیاوازی مووچەیان بۆ خەرج دەکرێت نابێت ڕێژەی مووچەیان لە (%50) زیاتر بێت . کۆی گشتی ئەو دۆسیانەی کەهەموار کراوەتەوە کە دەگاتە  1170  دانە  ئەم بە پێی یاسای چاکسازی ژمارە (2) ی ساڵی 2020  مووچەکانیان بۆیان خەرج کراوە. کۆی گشتی ئەو دۆسیانەی کە ڕاگیراوە کە دەگاتە  669  دانە ئەم مانگە مووچەیان بۆ خەرج ناکرێت  چونکە بە پێی یاسای چاکسازی ژمارە (2) ی ساڵی 2020  ڕاژەیان تێدانیە یاخود لە ١٥ ساڵ کەمترە.

 هاوڵاتى وەزیری پێشمەرگەی حكومەتی هەرێم داوا لە هەنگاریا دەكات، لە ڕێگەی كه‌ناڵه‌ دیبلۆماسیه‌كانیانەوە رێگە لە پڕۆسه‌ی به‌عه‌ره‌بكردن و ڕاگواستنی زۆره‌ ملێی كورد بگرێت لە ناوچە دابڕێنراوەكان. ئەمڕۆ سێ شەممە، 7ی ئەیلوولی 2021  وەزارەتی پێشمەرگە بڵاویكردەوە، شۆڕش ئیسماعیل، وه‌زیری پێشمه‌رگه‌ی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان، د.پ. دیزمیس تاماش، مامۆستای زانكۆ له‌ هه‌نگاریا و دۆستی دێرینی كورد و كۆلۆنێل پیته‌ر لوشتاك، به‌رێوبه‌ری ئۆفیسی په‌یوه‌ندییه‌ سه‌ربازییه‌كان له‌كونسوڵخانه‌ی هه‌نگاریا و شاندێكی یاوه‌ری كۆبویەوە. لەسەرتای دیدارەكەدا وەزیری پێشمەرگە وتی: هه‌مووان له‌وه‌ تێگه‌یشتوون هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان شه‌ڕی له‌بری جیهان و پاراستنی ئازادی و ئاشتی كۆمه‌ڵگه‌ی مرۆڤایه‌تی كرد. وەك لە ڕاگەیەندراوەكەدا هاتووە، لە دیدارەكەدا وەزیری پێشمەرگە، باسی له خراپی دۆخی ناوچه‌ كوردستانییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم و به‌رده‌وامی پڕۆسه‌ی به‌عه‌ره‌بكردن و راگواستنی زۆره‌ ملێ كرد، بۆ ئه‌مه‌ش وتی: هه‌نگاریا دۆستی  دێرینی كورده‌ و خوازیارم له‌رێگه‌ی كه‌ناڵه‌ دیبلۆماسیه‌كانتانه‌وه‌ به‌رۆڵی ئه‌رێنیی خۆتان هه‌ڵسن بۆ رێگه‌گرتن له‌و پڕۆسه‌ نامرۆڤانه‌یه‌ كه‌ دژ به‌ به‌به‌هاكان و مافی مرۆڤه‌.

 هاوڵاتى زەبیحوڵڵا موجاهید، وتەبێژی بزوتنەوەی تاڵیبان لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا حکومەتی نوێی ئەفغانستانی راگەیاند ناوی سەرۆك وەزیر و وەزیرەكانی حكومەتە كاتیەكەی ئەفغانستان: مه‌لا محه‌مه‌د حه‌سه‌ن ئاخوند      سه‌رۆكی حكومه‌ت مه‌لا عه‌بدولغه‌نی براده‌ر     جێگری سەرۆكی حكومەت عەبدولسەلام حەنەفی      جێگری سەرۆك وەزیران ئەمیرخان موتەقی      وەزیری دەرەوە محەمەد یەعقوب موجاهید     وەزیری بەرگری خەلیل حەقانی      وەزیری پەنابەران هیدایەتوڵا بەدری      وەزیری دارایی ئەسەدەدین حەقانی     وەزیری ناوخۆ محمەمەد حەنیف     وەزیری ئابوری مەلا خەیروڵا خێرخوا      وەزیری رۆشنبیری ‌و راگەیاندن مەلا عەبدولحەكیم شەرعی     وەزیری داد نوروڵا نوری    وەزیری هۆزەكان‌و سنور پێشتر سوهەیل شاهین وتەبێژی بزوتنەوەی تاڵیبان ڕایگەیاندبوو بەمنزیكانە حكومەتی ئەفغانستان ڕادەگەیەنن و ئەمڕۆش تاڵیبان ڕایگەیاند، حكومەتی كاربەڕێكەر دەستبەكار دەبێت.

   هاوڵاتى وته‌بێژی هاوپه‌یمانی نێوده‌وڵه‌تی دژ به‌ داعش، كه‌ ئه‌مه‌ریكا سه‌ركردایه‌تی ده‌كات ئاشكرایكرد، داعش ئه‌و توانایه‌ی نییه‌ خاكی عێراق داگیر بكات. بەپێی هەواڵێکی ئاژانسی فەرمی حکومەتی عێراق "واع"، واین ماروتۆ، وته‌بێژی هاوپه‌یمانی نێو ده‌وڵه‌تی دژ به‌ داعش راشیگه‌یاندووە، داعش سوود له‌ بۆشایی ئه‌منی وه‌رده‌گرێت، له‌سه‌ر ئاستی چه‌ند شارێك چالاكییه‌كانیان ده‌بینرێن، هاوشێوه‌ی رێكخراوی ئه‌لقاعیده‌ له‌ ساڵی 2010. روونیكرده‌وه‌، هێزه‌ هێراقییه‌كان و هاوپه‌یمانی نێو ده‌وڵه‌تی، پێشوه‌خته‌ كار ده‌كه‌ن بۆ لێدانی شانه‌كان نووستووه‌كان و بنكه‌ سه‌ربازییه‌كانیان و سه‌رچاوه‌ داراییه‌كانی داعش. ئاماژه‌ی بەوەشکردووە، داعش ناتوانێت خاكی عێراق داگیر بكات، به‌م دواییه‌ش داعش ژماره‌یه‌ك هێرشی كرده‌ سه‌ر هێزه‌ ئه‌منییه‌كانی عێراق، بۆ به‌رپه‌چدانه‌وه‌یان، مسته‌فا كازمی وه‌ك سه‌ركرده‌ی هێزه‌ چه‌كداره‌كانی عێراق، به‌ڵێنی داوه‌ به‌ دوایانه‌وه‌ بێت، ئه‌گه‌ر زانیاری هه‌بێت داعش له‌ عێراق و سووریا زیندوو ده‌بێته‌وه‌، هاوپه‌یمانی به‌رده‌وام ده‌بێت له‌ گورز وه‌شاندن.

هاوڵاتى وەزیرى دارایی هەرێم رایگەیاند:" یاسایی چاكسازی جیاوازی لە نێوان هیچ پلە و پۆستێك ناكات دەبێت هەمووان پابەندی یاسای چاكسازی بن". دەڵێت:" خۆم راستەوخۆ سەپەرشتى دۆسیەى خانەنشینى پلە تایبەتەکان دەكەم".   سەرلەبەیانی ئەمرۆ 7ی ئەیلولی 2021 بەپێی راگەیەنراوێکى وەزارەتى دارایی، ئاوات جەناب نوری وەزیری دارایی و ئابوری بە یاوەری دكتۆر عبدولحەكیم خسرەو سەرۆكی فەرمانگەی هەماهەنگی و بەدواداچوونی ئەنجومەنی وەزیران، سەردانی بەڕێوبەرایەتی گشتی خانەنشینی كرد.     ئاماژە بەوەشکراوە، لەو سەردانەدا، ئاوات جەناب نوری وەزیری دارایی و ئابوری و دكتۆر عبدولحەكیم خسرەو لەگەڵ جێگری بەرێوبەری خانەنشینی كوردستان كۆبوونەوە ، بەوردی تاوتوێی پرۆسەی پێداچوونەوەی بە خانەنشینی پلە تایبەتەكانی كرد.   وەزیری دارایی و ئابوری لە كۆبوونەوەكەدا ئاماژەی بەوە كرد، یاسایی چاكسازی جیاوازی لە نێوان هیچ پلە و پۆستێك ناكات دەبێت هەموومان پابەندی یاسای چاكسازی بین.   وەزیری دارایی و شاندی یاوەری هەروەها سەردانی بەشەكانی خانەنشینی كرد و وتى " ئێمە هەمیشە پاڵپشتی ئێوەین ، بۆ ئەوەی جێبەجێكردنی یاسایی چاكسازی ببێتە چەترێك بۆ كۆكردنەوەی دادپەروەری كۆمەڵاتی."