بۆ سەری ساڵ چەند رۆژ دەکرێتە پشوو؟

بەرپرسێکی کۆمیسیۆنی ئەورووپا راگەیاند، جێبەجێکردنی بڕیارەکانی دادگەی مافی مرۆڤی ئەورووپا، لەوانە ئازادکردنی سەڵاحەدین دەمیرتاش و هاوەڵانی یەکێکە لە داواکارییەکانیان بۆ قبووڵکردنی تورکیا لە یەکێتیی ئەورووپا. دەشڵێت، لە 2018ـەوە رێکارەکانی بەئەندامبوونی تورکیا لە یەکێتیی ئەورووپا راگیراون دوای ئەوەی وڵاتەکە بەهۆی ژمارەیەک کێشەی "بنەڕەتییەوە" لە یەکێتییەکەیان دوورکەوتەوە.  بەرپرسێکی کۆمیسیۆنی ئەورووپا  سەبارەت بە کاریگەری پەسندکردنی بڕیارەکانی دادگەی مافی مرۆڤی یەکێتیی ئەورووپا بۆ قبوڵکردنی تورکیا لە یەکێتیی ئەورووپا بە تۆڕی میدیایی رووداوی رایگەیاند، "کۆمیسیۆن چەندین جار دووپاتی کردووەتەوە کە پێویستە تورکیا بڕیارەکانی دادگای مافی مرۆڤی ئەورووپا وەک ئەولەویەتێک جێبەجێ بکات. ئەمەش ئەو بڕیارانە دەگرێتەوە کە لە بەرژەوەندی ئازادکردنی دەستبەجێی بەڕێز دەمیرتاش، عوسمان کاڤالا و ئەوانی دیکە دەرچوون". سەلاحەدین دەمیرتاش لە رۆژی 4ـی تشرینی دووەمی 201ـەوە لە گرتووخانەی ئەدیرنە بەندکراوە. هەروەها عوسمان کاڤاڵای بزنسمان و چالاکڤانی تورک بەتۆمەتی ''ھاندان بۆ ئاژاوەگێڕی و دژایەتیکردنی دەسەڵات و سپۆنسەرکردنی خۆپیشاندەرانی رووداوەکانی پارکی گەزی'' دەستبەسەرکراوە. یەکێتیی ئەورووپا چەندینجار داوای لە تورکیا کردووە ئەو دووانە ئازاد بکات. سەلاحەدین دەمیرتاش بە 47 دۆسیەی تاوان؛ تۆمەتەکانی (تێکدانی یەکڕیزی و یەکگرتوویی دەوڵەت)، (هاندان بۆ ئەنجامدانی تاوان)، (رێکخستنی خۆپیشاندانی نایاسایی)، (تێکدانی ئاسایشی ناوخۆ)، (هاندانی خەڵک بۆ یاخیبوون لە دژی یاسا بەرکارەکان) و (پروپاگەندەکردن و پەسنکردنی تیرۆر) خرایە پاڵ. دەمیرتاش لە رۆژی 4ـی کانوونی یەکەمی 2016 دەستبەسەرکرا و 9 ساڵە لە زیندانە. بە گوتەی ئەو بەرپرسەی کۆمیسیۆنی ئەورووپا بۆ رووداو، ئەوان چەندین داواکاریان لە تورکیا هەیە، بۆ ئەوەی وڵاتەکە ببێتە ئەندامی یەكێتییەکە، لەوانە، "دروستکردنی ژینگەیەکی سیاسی و یاسایی کە رێگە بە دەسەڵاتی دادوەری بدات ئەرکەکانی بە شێوەیەکی سەربەخۆ و بێلایەنانە بکات، جیاکردنەوەی دەسەڵاتەکان بەهێز بکات و دڵنیایی بدات کە دادگاکانی خوارەوە رێز لە بڕیارەکانی دادگای دەستووری دەگرن." یەکێکی دیکە لە داواکارییەکانی ئەورووپا لە تورکیا ئەوەیە، "دڵنیایی بدات کە هەموو رێکارە دادوەرییەکان رێز لە مافە بنەڕەتییەکان دەگرن، بە جەختکردنەوەی تایبەت لەسەر قوربانییان و پاراستنی رێکارەکان بۆ گومانلێکراوان و تۆمەتباران."  یاسای دژە تیرۆریش بە جۆرێک جێبەجێ بکرێت، کە لەگەڵ ستانداردەکانی ئەورووپا، پەیماننامەی مافی مرۆڤی ئەورووپا، دادگای مافی مرۆڤی ئەورووپا، راسپاردەکانی کۆمیسیۆنی ڤینیسیا و دەستکەوت و پراکتیزە یاساییەکانی یەکێتیی ئەورووپا بگونجێت ئەو بەرپرسەی یەکێتیی ئەورووپا جەخت لەوە دەکاتەوە، کە "دەبێت تورکیا چوارچێوەی یاسایی و جێبەجێکردنی باشتر بکات بە مەبەستی پاراستنی کاریگەرانەی مافەکانی ژنان و یەکسانی رەگەزی، بۆ رووبەڕووبوونەوەی کاریگەرانەی هەموو شێوازەکانی رەگەزپەرستی و جیاکاری، بەوانەشەوە کە دژی کەسانی هاوڕەگەزخواز و رەگەزگۆڕاوەکان دەکرێن و مسۆگەرکردنی پاراستنی کەمینەکان؛ پاراستنی ئازادی رادەربڕین و ئازادی گردبوونەوە و کۆمەڵەکان." دانوستاندنەکانی بەئەندامبوون لە ساڵی 2018ـەوە راگیراون، ئەو بەرپرسەی یەکێتیی ئەورووپا هۆکارەکەی بۆ ئەوە گەڕاندەوە، دیموکراسی لە تورکیا پاشەکشەی کردووە، یاسا بە تەواوی سەروەر نییە، دەسەڵاتی دادوەری سەربەخۆ نییە، رێز لە مافە بنەڕەتییەکان ناگیرێت. بەرپرسەکەی یەکێتیی ئەورووپا گوتی: "ئەو هۆکارناەی بوونە هۆی راگرتنی دانوستاندنەکانی بە ئەندامبوون هێشتا وەکو خۆیان ماون."

وەفدێکی  باڵای یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لە بەغداد لەگەڵ محەمەد شیاع سودانی  کۆبوونەوە و گفتوگۆیان لەبارەی نەخشەڕێگای قۆناغی داهاتوو و پێکهێنانی کابینەی نوێ کرد. لە کۆبوونەوەکەدا هەردوولا باسیان  لەسەر بەهێزکردنی هاوبەشی و هاریکاریی نێوان هێزە نیشتمانییەکان کردەوە، بەمەبەستی "خێرا جێبەجێکردنی ئەرکە سیاسییەکان و پێکهێنانی حکومەتێک کە توانای جێبەجێکردنی کارە لەپێشینەکانی ئەم قۆناغەی هەبێت. لە بەشێکی  دیدارەکەدا بەبۆنەی سەرکەوتنی پڕۆسەی هەڵبژاردنەوە پیرۆزباییان لە یەکترکردووە و دواین پێشهاتە سیاسییەکانی عیراقیان تاوتوێ کردووە. وەفدەکەی  یەکێتی پێکهاتبوو لە  نزار ئامێدی ئەندامی مەکتەبی سیاسی و لێپرسراوی مەكتەبی سیاسی یەكێتی لەبەغداد خالید شوانی وەزیری داد و رزگار حاجی حەمە، لێپرسراوی  مەکتەبی  هەڵبژاردن.

هەپەگە شەش گەریلای شەهیدی بە شکۆوە بەبیر هێنایەوە کە لە کات و شوێنی جیاوازدا شەهید بوون و ڕایگەیاند، وەك پاڵەوانانی کورد کە پێویستە هەموو گەنجانی کوردستان ئەوان وەک نموونە وەریبگرن، لە مێژووی قارەمانانەی گەلەکەماندا جێگای خۆیان گرت. ناوەندی ڕاگەیاندن و چاپەمەنیی هێزەکانی پاراستی گەل (هەپەگە)، لە ڕاگەیاندراوێکدا ناسنامەی شەش گەریلای شەهیدی بڵاوکردەوە کە لە کات و شوێنی جیاوازدا شەهیدبوون. هەپەگە لە ڕاگەیاندراوەکەیدا ئاماژەی بەوەکرد، هەڤاڵانمان ئاخین، ڕزگار، دڵگەش، دۆغان، دەڤریم و مەحسوم کە لە بەرامبەر هێرشی دوژمن لە باکووری کوردستان، لە سەر هێڵی فیدای تیکۆشانیان کرد و لە کاتی جیاوازدا شەهیدبوون بە رێز و حورمەتەوە بەبەیر دەهێنینەوە. ڕایگەیاند، ڕۆڵە بەنرخەکانی گەلەکەمان، هەڤاڵانمان ئاخین، ڕزگار، دڵگەش، دۆغان، دەڤریم و مەحسوم، بەشداری تێکۆشانی هەبوون و ئازادی گەلەکەمانیان کرد، کە دەیان ساڵە ڕووبەڕووی زوڵم بووەتەوە و لەبەردەم هەڕەشەی جینۆسایددایە و بوون بە شەڕڤانی ئازادیی، هەڤاڵانمان کە جگە لە ئازادی گەل و ڕێبەر ئاپۆ هیچ ئارەزو و خواستێکی تریان نەبوو، ڕاستگۆیانە و بێ هیچ خەمێک، بۆ گەیشتن بەو ئامانجانە خەباتیان کرد. هەروەها باسی لەوەشکرد، هەڤاڵانمان ئاخین، ڕزگار، دڵگەش، دۆغان، دەڤریم و مەحسوم کە بە ئیرادە پۆڵایینەکەیانەوە، لە دژی هێرشی لەناوبردن کە دەوڵەتی تورک بە هەموو توانای خۆیەوە دەستی پێکرد بەرخۆدانیان کرد، توانیان ناوچەکانی بۆتان، ئامەد و دەرسیم بگۆڕن بۆ قەڵای بەرخۆدان و ئەرکی شۆڕشگێڕانەی خۆیان جێبەجێ بکەن، ئەم جەنگاوەرە هێژایانە کە هێز و مۆڕاڵیان لە خەباتی ڕێبەر ئاپۆ و شەهیدەکانمان و گەلی نیشتمانپەروەرمان وەردەگرت، توانیان بە فیداکاری دژ بە دوژمن بڕۆن و تا دوا هەناسەیان پابەندی بەهاکانی ئازادی بوون، پێویستە هەموو گەنجانی کوردستان ئەوان وەک نموونە وەریبگرن، لە مێژووی قارەمانانەی گەلەکەماندا جێگای خۆیان گرت. هەپەگە لە کۆتایشدا دەڵێت: ئێمە وەک هەڤاڵانیان، لە سەرەتادا سەرەخۆشی لە خانەوادەی هێژای هەڤاڵانمان ئاخین، ڕزگار، دڵگەش، دۆغان، دەڤریم و مەحسوم و هەموو گەلی نیشتمانپەروەری کوردستان دەکەین و بەڵێن دەدەین، کە تا ئامانج و خەونی هەموو شەهیدەکانمان بەدی نەهێنین، دەست لەم تێکۆشانە هەڵنەگرین.

بەپێى ڕاگەیەندراوێکى بارەگاى بارزانى،  ئەمڕۆ چوارشەممە 19ـی تشرینی دووەمی 2025 لە شاری دهۆک سەرۆک مەسعود بارزانی پێشوازی لە مەزڵوم عەبدی، فەرماندەی هێزەکانی سوریای دیموکرات کرد . هەر بەپێى ڕاگەیەندراوەکەى بارەگاى بارزانى، له کۆبوونەوەکەدا کە محەمەد ئیسماعیل، سەرۆکی ئەنەکەسە و عوسمان بایدەمیر سیاسەتمەداری کوردی باکور و چەند کەسایەتی و بەرپرسی تری ڕۆژئاوا بەشداربوون، سەرۆک بارزانی وێڕای بەخێرهێنانی شاندی میوان خۆشحاڵیی خۆی دەربڕی کە هەردوو لایەن بەیەکەوە بەشدارن لە کۆڕبەندی مێپس 2025 لە شاری دهۆک و هەردوولا سوپاسی رۆڵی سەرۆک بارزانیان کرد لە بەرگری لە دۆزی رەوای گەلی کوردستان، دواتر بیروڕا ئاڵوگۆڕ کرا لەسەر بارودۆخی سوریا و ناوچەکە،سەرۆک بارزانی ئاماژەی بەوەدا کە پێویستە پرسی کورد بە شێوازێکی دیموکراسیانە و ئاشتیانە لە چوارچێوەی سوریای تازەدا چارەسەر ببێت و هەڵەکانی رابردوو چارەسەر ببن و دووبارە نەبنەوە،سەرۆک بارزانی جەختی لە پشوودرێژی و تەبایی و یەکریزی هێز و لایەنە سیاسیەکانی کورد کردەوە و ئاماژەی بەوەدا کە نابێت مافەکانی گەلی کورد پێشێل بکرێت.  لە بەشێکی دیکەی دیدارەکەدا، فەرماندەی هێزەکانی سوریای دیموکرات سوپاسی مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستانی کرد بۆ بانگهێشتنامەکەی بۆ کۆڕبەندی مێپس 2025، باسی لە ڕۆڵی سەرۆک بارزانی کرد لە بەرامبەر هەوڵەکانی لەپێناو نزیکبوونەوە و بەدیهێنانی یەکڕیزی لەنێوان لایەنەکانی ڕۆژئاوای کوردستان و هەروەها پاڵپشتیەکانی هەرێمی کوردستانی بەرز نرخاند کە لەماوەی چەند ساڵی ڕابردوودا دەرگایان کراوەبوو بۆ حەواندنەوەی خەڵکی رۆژئاوای کوردستان، هەروەها پاڵپشتیەکانی هەرێمی کوردستانی لە تێکشکاندنی تیرۆر بەرز نرخاند. مەترسیەکانی سەرهەڵدانەوەی داعش و پشتیوانی پڕۆسەی چارەسەری ئاشتی لە تورکیا تەوەرێکی دیکەی کۆبوونەوەکە بوون.

ئیلهام ئەحمەد، بەرپرسی دەستەی پەیوەندییەکانی دەرەوەی بەرێوەبەرایەتیی خۆسەر لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا، لە کۆڕبەندی (MEPS) لە دهۆک وەڵامی تۆمەتەکانی دیمەشق دەداتەوە و نەخشەڕێگای قۆناغی داهاتوو دەخاتەڕوو. ئیلهام ئەحمەد ئەو لێدوانانەی بەرپرسانی دیمەشقی ڕەتکردەوە کە گوایە بەرێوەبەرایەتیی خۆسەر و هەسەدە ئاستەنگیان بۆ جێبەجێکردنی ڕێککەوتنی 10ـی ئازار (ئادار) دروستکردووە و گوتی: "ئەو قسانە دوورن لە ڕاستییەوە و ئێمە هیچ ئاستەنگییەکمان بۆ ڕێککەوتنەکە دروستنەکردووە".  ڕۆژی 10ـی ئازاری 2025، سه‌باره‌ت به‌ ئایینده‌ی هێزه‌كانی سووریای دیموکرات "هه‌سه‌ده" و گەلی کورد لە ڕۆژئاواى کوردستان (باکوری ڕۆژهەڵاتی سووریا)، ‌ مەزڵووم عەبدی، فەرماندەی گشتیی هەسەدە و ئەحمەد شەرع، سەرۆککۆماری سووریا بۆ قۆناغی ڕاگوزەر ڕێککەوتنێکیان واژۆ کرد. بەرپرسەکەی ئیدارەی خۆسەر جەختی کردەوە، "ئیدی سەردەمی شەڕ لە سووریا کۆتاییهاتووە" و پێویستە لەمەودوا قۆناغی دیالۆگ و گفتوگۆ بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان دەستپێبکات. ئیلهام پانێلێکدا لە کۆڕبەندی مێپس 2025 ڕایگەیاند، دەبێت مافی هەموو پێکهاتەکان لە سووریا پارێزراو بێت. دەشڵێت چیدیکە سووریا پێویستی بە شەڕ نییە. سەدان ساڵە پرسی کورد چارەسەر نەکراوە، لە سووریا یەک زمان و یەک ڕەنگ ناتوانێت حکومڕانی بکات. کێشەی ژن یەکێکە لەو کێشانەی کە ڕێگە نادات ئاشتیی کۆمەڵگا بەرقەراربێت، دەبێت گرنگی بە ڕۆڵی ژن بدرێت لە حکومڕانی سووریا.  سووریا شەڕ و ئازاری زۆری بینی، سایکس پیکۆ هۆکاری سەرەکی هەموو کێشەکان بوو.  ئیلهام ئەحمەد ئاماژەی بەوەش کرد، بەڕێوەبەرایەتیی خۆسەر لەگەڵ دیمەشق لە گفتوگۆدایە، چیتر سووریا پێویستی بە شەڕ نییە و دەبێت لە سووریا مافی هەموو پێکهاتەکان پارێزراو بێت.

مەسرور بارزانی ڕاگەیاند، گفتوگۆمان لەگەڵ چەند لایەنێکی براوەی هەڵبژاردن کردووە و هیوادارین بە زوویی حکومەتی نوێی عێراق پێکبهێنرێت. ئەمڕۆ چوارشەممە لە پەراوێزی کۆڕبەندی مێپس 2025 مەسرور بارزانی لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا قسەی لەسەر ئەنجامەکانی هەڵبژاردن، پێکهێنانی حکومەتی داهاتووی عێراق و هەرێمی کوردستان و چەند پرسێکی دیکە کرد. لەبارەی مەرجی پارتی بۆ بەشداریکردن لە حکومەتی داهاتووی عێراق گوتی، پێشتریش ئاماژەمان پێکردووە کە مەرجی ئێمە بۆ بەشداریکردن لە حکومەتی نوێی عێراق جێبەجێکردنی دەستووری عێراق و پابەندبوونە پێوەی. سەرۆکوەزیران مەسرور بارزانی دەڵێت، پارتی بە زیاتر لە یەک ملیۆن دەنگ 27 کورسی بەدەستهێناوە و "قبووڵی ناکەین دەستکاری ئەنجامەکەی بکرێت."   مەسرور بارزانی ڕاگەیاند، "گفتوگۆمان لەگەڵ چەند لایەنێکی براوەی هەڵبژاردن کردووە و هیوادارین بە زوویی حکومەتی نوێی عێراق پێکبهێنرێت. دەشڵێت، "مەرجی ئێمە بۆ پێکهێنانی حکومەتی عێراق، جێبەجێکردن و پابەندبوونە بە دەستوور". لەبارەی دەستکاریکردنی ئەنجامەکانی هەڵبژاردن، مەسرور بارزانی وتی، پارتی بە زیاتر لە یەک ملیۆن و 100 هەزار دەنگ، 27 کورسی بەدەستهێناوە، بۆیە هیچ هەوڵێک بۆ دەستکاریکردنی کورسی کۆتاکان قبووڵ ناکرێت، تازە ئەنجامەکە ڕاگەیێنراوە. مەسرور بارزانی ڕوونی زیاتر ڕوونی دەکاتەوە، یاسای هەڵبژاردن دادپەروەری تێدا نەبووە، چونکە لایەنی دیکە هەیە بە 680 هەزار دەنگ کە دەکاتە نیوەی دەنگی پارتی، 27 کورسی بەدەستهێناوە، ئەوە کێشەیەکی یاساییە و دەبێت کاری لەسەر بکرێت. مەسرور بارزانی لەبارەی کاندیدی پارتی بۆ سەرۆککۆماری عێراق وتی، هێشتا زووە قسە لەسەر ئەو بابەتە بکەین. هاوکات لەبارەی بەربژێرانی سەرۆکوەزیرانی عێراقیش وتی، جارێ هیچ کاندیدێک دیاری نەکراوە تاوەکو پاڵپشتیی بکەین، هەر کات کاندیدەکان دیاری کران، ئەو کاتە بڕیاری خۆمان دەدەین".

ئامانج ڕەحیم، سکرتێری ئەنجوومەنی وەزیران، ڕوونکردنەوە لەبارەی داهاتی نەوت و نانەوتی و پشکی هەرێم لە دابینکردنی مووچە دەدات. سکرتێری ئەنجوومەنی وەزیران ڕایدەگەیێنێت، کۆی خەرجیی مووچەی مانگانەی هەرێمی کوردستان 945 ملیار دینارە، بەڵام دوای دەرکردنی داهاتی نەوت و نانەوتیی هەرێم، تەنیا بڕی 280 ملیار دینار دەکەوێتە سەر شانی وەزارەتی دارایی عێراق. بەگوێرەی لێدوانەکە، هەرێمی کوردستان مانگانە بڕی 665 ملیار دینار بە کاش دەخاتە سەر هەژماری وەزارەتی دارایی عێراق، کە پێکهاتووە لە: داهاتی نەوت: بڕی 545 ملیار دینار (لە فرۆشی 200 هەزار بەرمیل نەوتی ڕۆژانە لەلایەن سۆمۆوە). ئامانج ڕەحیم ئاشکرای دەکات، ئێستا هەرێمی کوردستان بە داهاتی خۆی 71%ـی تێچووی مووچەی مانگانەی فەرمانبەرانی خۆی دابین دەکات و تەنیا 29%ـی لەسەر بەغدادە. سکرتێری ئەنجوومەنی وەزیران دەڵێت: ئەگەر تێچووی دەرهێنان و گواستنەوە (16 دۆلار بۆ هەر بەرمیلێک) هەژمار بکرێت، ئەوا تێچووی مووچەی هەرێم لەسەر بەغداد دەبێتە نزیکەی 400 ملیار دینار؛ واتە لەو دۆخەشدا هەرێم خۆی 60%ـی مووچەکەی دابین کردووە. ئەم داتایانە دوای ئەوە دێن کە لە 27ـی ئەیلولی 2025ـەوە هەناردەی نەوتی هەرێمی کوردستان دەستیپێکردووەتەوە و ڕاستەوخۆ لەلایەن کۆمپانیای (سۆمۆ)ـوە بەبازاڕ دەکرێت.

مەزڵووم عەبدی جەخت لەوە دەکاتەوە، پێویستە سووریا ببێتە وڵاتێکی لامەرکەرزی. دەشڵێت "کۆتایی هەموو شەڕێک دیالۆگە، بۆیە پێویست ناکات چیدیکە شەڕ بکەین." بەیانیی ئەمڕۆ چوارشەممە، 19ـی تشرینی دووەمی 2025، بە ئامادەبوونی مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان؛ مەزڵووم عەبدی، فەرماندەی گشتیی هێزەکانی سووریای دیموکرات (هەسەدە) و دەیان سەرکردە و بەرپرسی حکوومی و حزبیی عێراق و کوردستان؛ سێیەمین ڕۆژی شەشەمین کۆڕبەندی ئاشتی و ئاسایشی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست (مێپس25) دەستیپیکرد.  مەزڵووم عەبدی لە سێیەمی ڕۆژی ئەم کۆڕبەندە، گوتارێکی پێشکەش کرد؛ تێیدا سوپاسی سەرۆک وەزیران مەسرور بارزانی و ڕێکخەرانی مێپسی کرد بۆ بانگهێشتکردنەکە. ئەو، خۆشحاڵی خۆی بە بەشداریکردن لە کۆڕبەندەکە دەربڕی و گوتی "زۆر بە گەرمی پێشوازیمان لێ کراوە." فەرماندەی گشتیی هەسەدە هیواشی خواست، ئەنجام و ڕاسپاردەکانی شەشەمین کۆڕبەندی مێپس لە شاری دهۆک، یارمەتیدەربن لە چارەسەرکردنی کێشەکان و بەقەڕارکردنی ئاشتی لە ناوچەکە.    ڕێککەوتنی 10ـی ئادار و لێکەوتەکانی مەزڵووم عەبدی لە بەشێکی قسەکانیدا باسی لە ڕێککەوتنی 10ـی ئاداری ئەمساڵ لە نێوان هەسەدە و حکوومەتی سووریادا کرد و گوتی "ئەو ڕێککەوتنەی لە 10ـی ئادار، لەگەڵ ئەحمەد شەرع، سەرۆک کۆماری سووریا واژۆمان کرد، ڕێگری لە ڕوودانی زۆر شت کرد. ئێمە لە نێو شەڕێکی سەختدا بووین، بەڵام بەهۆی ئەو ڕێککەوتنە، شەڕەکە وەستا. هەروەها ڕێگری لە دابەشبوونی سووریا و تۆڵەسەندنەوە لە نێوان پێکهاتەکانی هەموو پارێزگاکانی وڵاتەکەدا گرت، چونکە بەشێکیان پلانیان هەبوو دوای ڕووخانی ڕژێم، تۆڵە لە یەکدی بکەنەوە." بە گوتە عەبدی، بە درێژایی 100 ساڵی ڕابردوو لە سووریا، دان بە مافەکانی گەلی کورددا نەنراوە، تەنانەت باس لە پرسی کوردیش نەکرابوو، بەڵام لە ڕێککەوتنی 10ـی ئاداردا، بە ڕوونی باسی پرسەکە کراوە و جەخت لەوە کراوەتەوە، پێویستە مافەکانی گەلی کورد و هەموو پێکهاتەکانی سووریا، لە چوارچێوەی دەستووری نوێدا دەستەبەر و دابین بکرێن. مەزڵووم عەبدی گوتیشی "پێمانوایە ناکرێت سووریا بگەڕێتەوە بۆ دەوڵەتێکی مەرکەزیی هاوشێوەی سەردەمی ڕژێمی بەعس، دوای 15 ساڵ شەڕ، پێویستە سووریایەکی لامەرکەزی هەبێت و هەموو هەرێمێک خۆی بەڕێوەببات. ڕاستییەک دروست بووە و ناتوانین نکۆڵی لێ بکەین، پێویستە هەموو کەسێک ئەم ڕاستییە قبووڵ بکات و لەم چوارچێوەیەدا هەنگاو بنێت."   "کۆتایی هەر شەڕێک دیالۆگە" فەرماندەی گشتیی هەسەدە ڕایگەیاند "ماوەیەکی زۆر درێژە لە نێو شەڕداین، زۆر باش دەزانین و بینیمان، کۆتایی هەر شەڕێک دیالۆگە،  کێشەکان بە دیالۆگ چارەسەر دەکرێن. لە شەڕدا ئەگەر سەرکەوتنیش بەدەستبهێنیت، هەر دەبێت دیالۆگ بکەیت. ئەمەمان بە شێوەیەکی زۆر چالاک لە سووریا بینی." مەزڵووم عەبدی هۆکاری ڕووخانی ڕژێمی پێشووی بەشار ئەسەدی ئاشکرا کرد و باسی لەوە کرد "هۆکاریی سەرەکیی ڕووخانی ڕژێمی بەشار ئەسەد، ڕەتکردنەوەی دیالۆگ و سووربوون بوو لەسەر سیستەمی مەرکەزی، بینیمان دواتر کە چۆن شۆڕشێک لە دژی هەڵگیرسا و لەنێوچوو. " بە گوتەی عەبدی  ئێمە لە سەرەتای ڕاپەڕینەکانی سوریا، لە سەرەتای شۆڕشەوە، دژی شەڕ بووین. تا ناچارکراین شەڕ بکەین، شەڕمان نەکرد. تا مەترسیمان لەسەر نەبوو، شەڕمان نەکرد. ئێمە تەنیا پارێزگاریمان لە خۆمان کردووە. ئێستا ڕێگەی دیالۆگمان هەڵبژاردووە و پێویست ناکات چیدیکە شەڕ بکەین. ئەمە بۆچوونی ئێمە و هەموو گەلی سووریایە، چونکە بە شەڕ کێشەکان چارەسەر نەکرێن."

لەڕاگەیەندراوێکیدا ئەمڕۆ چوارشەممە،وەزارەتی دارایی و ئابوری دەڵێت داهاتی نانەوتی هەرێم بۆ مانگی ئەیلول خرایە سەر هەژماری بانکی وەزارەتی دارایی عێراق. لەبەشێکى دیکەى ڕاگەیەندراوەکەدا هاتووە، ڕۆژی چوار شەممە ڕێکەوتی ( ١٩ ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٥ ) بڕی ( ١٢٠،٠٠٠،٠٠٠،٠٠٠ ) سەدو بیست ملیار دینار وەک داهاتی نانەوتی هەرێم بۆ مانگی ئەیلوول خرایە سەر هەژماری بانکی وەزارەتی دارایی حکومەتی فیدراڵ لە لقی هەولێری بانکی ناوەندی عێراق. ئەمەش لەکاتێکدایە دوێنێ لەکۆڕبەندی مێپس لەدهۆک هەریەکە لە محەمەد شیاع سودانى سەرۆک وەزیرانى عێراق و تەیف سامى وەزیرى دارایی عێراق بە بەرپرسانى باڵاى هەرێم و کەناڵەکانى ڕاگەیاندیان وت مووچەى مانگى نۆ هیچ کێشەیەکى نییە و هەفتەى داهاتوو دەنێردرێت.

مەكتەبی سیاسیی پارتی دیموكراتی كوردستان، ڕاگەیەنراوێکی بڵاو کردەوە تێیدا هاتووە:  لێرە و لەوێ گوێبیست دەبین كە هەواڵێك هەیە بۆ دەستوەردان لە ئاكامی هەڵبژاردن، بەتایبەتی كۆتاكان و گۆڕینی ئاكام و ئەنجامەکان! ئێمە  بەهیچ شێوەیەك دەستوەردان و گۆڕینی ئاكامەكانی هەڵبژاردن بە گشتی و كۆتاكان بەتایبەتی قبوڵكراو نییە. دەقی ڕاگەیاندراوەکەی مەکتەبی سیاسی پارتی دیموکراتی کوردستان. ھاووڵاتیانی بەڕێز... ھەروەکو ئاگادارن پڕۆسەی ھەڵبژاردنی خولی شەشەمی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراقی فیدڕاڵ لە ڕێککەوتی (١١ـی١١ـی ٢٠٢٥) لە کەش و ھەوایەکی دیموکراسیانە و ئازادانە و بە ڕێکوپێکی و شەفافانە ئەنجامدرا و، لیست و قەوارە سیاسییەکان و کاندیدی کۆتاکان بەگوێرەی یاسا بەرکارەکان و ڕێنماییەکان بەشدارییان کرد. کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی ھەڵبژاردنەکان دوای ئەنجامدانی ڕێکارە یاساییەکان ئەنجامی کۆتایی بەشێوەیەکی فەرمی ڕاگەیاند.  ئێستاش لێرە و لەوێ گوێبیست دەبین کە ھەواڵێک ھەیە بۆ دەستوەردان لە ئاکامی ھەڵبژاردن، بەتایبەتی کۆتاکان و گۆڕینی ئاکام و ئەنجامەکان! ئێمە لە مەکتەبی سیاسی پارتی دیموکراتی کوردستان ڕایدەگەیەنین، کە بەھیچ شێوەیەک دەستوەردان و گۆڕینی ئاکامەکانی ھەڵبژاردن بە گشتی و کۆتاکان بەتایبەتی قبوڵکراو نییە و، بە ھێڵی سووری دادەنێین. لە ئەگەری دەستوەردان و گۆڕانکاری لە ئەنجامە ڕاگەیاندراوەکان لەلایەن کۆمسیۆنی ھەڵبژاردنەکان ھەڵوێستی سیاسی جدیمان دەبێت. مەکتەبی سیاسی پارتی دیموکراتی کوردستان ١٨ـی١١ـی٢٠٢٥  

سەرۆکی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، لە چوارچێوەی بەرژەوەندییەکاندا پێویستە هێزە کوردستانییەکان پێکەوە بچنە بەغدا. ئاماژەی بەوەش کرد، "هەڵسوکەوتی بەغدا لەگەڵ هەرێمی کوردستان دەستووری نییە." نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە کۆڕبەندی مێپس لە دهۆک لەگفتوگۆیەکی تایبەتدا لەگەڵ ژیار گوڵ، رۆژنامەڤان و یەکێک لە مۆدێرەیتەرەکانی کۆڕبەندەکە باسیان لە کێشەکانی نێوان هەولێر و بەغدا، گرژییەکانی ناوچەکە، بابەتی دەستوور و فیدراڵی، پرۆسەی چارەسەری لە تورکیا و پرسەکانی رۆژئاوای کوردستان کرد. نێچیرڤان بارزانی لەبارەی کێشەی ناوچەکە و رۆڵی هەرێمی کوردستان گوتی، "سیاسەتی هەرێمی کوردستان بەردەوام بەو شێوەیە بووە، فاکتەری ئارامی بێت لە ناوچەکەدا." "دەمانەوێت کێشەکانمان لەگەڵ بەغدا بە ئاشتی و لەسەر مێزی گفتوگۆ چارەسەر بکەین." سەرۆکی هەرێمی کوردستان وای گوت و جەختی کردەوە کە بەغدا پابەندبێت بە جێبەجێکردنی دەستوورەوە. سەبارەت بە رووداوەکانی ناوچەکە و ئەو شەڕانەی لە ناوچەکەدا روویانداوە، نێچیرڤان بارزانی ئەوەی خستەڕوو، بەهۆیانەوە "ماڵوێرانییەکی زۆر دروست بووە." گوتیشی، "ئەمریکا وڵاتێکی بەهێزە و دەتوانێت رۆڵی جیدی ببینێت لە چارەسەری ئەو کێشانەی لە ناوچەکەدا هەن." پرسێکی دیکە بابەتی پەیوەندییەکانی هەولێر لەگەڵ تاران بوو، سەرۆکی هەرێمی کوردستان ئێرانی بە "دراوسێیەکی گرنگ" ناوبرد و رایگەیاند: "هەرێمی کوردستان هیچ کات دژی ئێران پاڵپشتیی هیچ لایەنێکی نەکردووە و نایکات." سەرۆکی هەرێمی کوردستان ڕاشیگەیاند: پرۆسەی ئاشتی پرۆسەیەکی زۆر جیددییە، بەڵام بە شەو و ڕۆژێک ناگاتە ئەنجام و پێویستی بە کاتە، پێویستە هەموو لایەکمان یارمەتیدەر بین بۆ ئەوەی پرۆسەکە بگات بە ئەنجام. ئەوەشی خستەڕوو، ڕۆڵی هەرێمی کوردستان لە پرۆسەی ئاشتیدا ئەوەیە، کە یارمەتی تورکیا و پەکەکە بدات بۆ ئەوەی هەردووکیان ڕێککەون، بەڵام جیددییەتێکی زۆر لە ئەنقەرە هەیە کە دەبێت پرۆسەکە جێبەجێ بکرێت، عەبدوڵڵا ئۆجەلانیش بەردەوام جەخت لە جێبەجێکردنی پرۆسەکە دەکاتەوە. سەرۆکی هەرێمی کوردستان، بۆچوونی خۆی لەسەر دۆخی سووریا خستەڕوو و ئاماژەی بەوە کرد، گەلی سووریا شایستەی ژیانێکی زۆر باشترن، بە هاتنی ئەحمەد شەرع بۆ سەر حوکم، ئەوا چانسێکی گەورەیە بۆ ئەوەی وڵاتەکە ئارامی و ئاساشی تێیدا بەرقەرار بێت. لە بارەی مەزوڵوم عەبدی و هێزەکانی سووریای دیموکرات، نێچیرڤان بارزانی، دەڵێت: ڕۆڵێکی گەرورەیان بینیوە لە ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆر لە سووریا. نێچیرڤان بارزانی، جەختی لەوە کردەوە، کە پێی وا نییە سیستەمی مەرکەزییەت لە سووریا، سیستەمێکی دروست بێت بۆ بەڕێوەبردنی وڵاتەکە، چونکە سووریا فرەنەتەوەیی، فرەئایینی و فرەکولتوورە. دەشڵێت: پێویستە مۆدێلێکی نوێ لە سیستەمی حوکمڕانی لە سووریا جێبەجێ بکرێت، بەڵام بە داخەوە بیرۆکەیەک لە حکوومەتی ئەو وڵاتە هەیە بۆ بەڕێوەبردنێکی مەرکزی بەهێز، پێمان وانیە ئەو سیستە بتوانێت ئاییندەی وڵاتەکە بەرەو پاشتر ببات. لە بارەی ڕۆڵی تورکیا سەبارەت بە کێشەکانی سووریا، سەرۆکی هەرێمی کوردستان ئاماژەی بەوە کرد، تورکیا زۆر حەز دەکات کێشەکانی ئەو وڵاتە چارە بکرێن، هەمیشە هەوڵەکانیشی بەو ئاراستەیەیە، بەڵام دەبێت حکوومەتی سووریا خۆی بگاتە بەو ئەنجامەی کە دەبێت مۆدێلێکی نوێ بۆ حوکمڕانی لە وڵاتەکەی جێبەجێ بکرێت. نێچیرڤان بارزانی، بۆچوونی خۆی لە بارەی تێکەڵکردنەوەی هەسەدە بە هێزەکانی حکوومەتی سووریا دەربڕی، بەڵام ئەوەی نەشاردەوە کە پێی واییە ئەو کارە کارێکی واقیعی نییە و دەبێت بیرۆکەیەکی دیکە بۆ ئەو بابەتە بدۆزرێتەوە. جەختی لەوەش کردەوە، دەبێت دیمەشق و هەسەدە کێشەکانیان بە لێکتێگەیشتن و گفتوگۆ چارە بکەن. گوتیشی: پێمان وایە کە پێویستە هەندێک هەنگاو بە زووترین کات لە لایەن هەسەدەوە بنێرێت، چونکە تا ئێستا هەسەدە و دیمەشق هیچ خاڵێکی ڕێککەوتنی 10ـی ئاداریان جێبەجێ نەکردووە، هەرێمی کوردستانیش ئامادەیە یارمەتیدەر و هاوکار بێت لە ڕێککەوتنی نێوان ئەو دوو لایەنە. سەرۆکی هەرێمی کوردستان، باسی لە پەیوەندییەکانی نێوان هەرێم و ئێران کرد و ڕوونی کردەوە، ئێران دراوسێیەکی زۆر گرنگی ئێمەیە، سیاسەتی هەرێمی کوردستانیش ئەوەیە پەیوەندییەکی زۆر باش و دۆستانەی لەگەڵ ئێران هەبێت. هاوکات دووپاتی کردەوە، هەرگیز سیاسەتی هەرێمی کوردستان ئەوە نەبووە کە یارمەتی هیچ لایەک بدات دژی ئێران، ئەو وڵاتە پێشتر یارمەتی ئێمەیان داوە و بە سووپاسەوە دەڕوانییە هەموو یارمەتییەکانیان.   دەقی گفتوگۆ تایبەتەکەی نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە کۆڕبەندی مێپس لە دهۆک:   پرسیار: ئاڵوگۆڕییەکی زۆر لەم ناوچەیە هەبووە لە دوو ساڵی رابردوودا، لە لوبنانەوە بیگرە تاوەکو ئیسرائیل، سووریا، ئێران و عێراق. زۆرم پێخۆشە بزانم، کوردستان چۆن توانیویەتی خۆی لەم هەموو کێشەیە بپارێزێت؟ نێچیرڤان بارزانی: زۆر سوپاس، پێشەکی من دەبێت سوپاسی رێکخەرانی [کۆڕبەندی] مێپس بکەم لە دهۆک، بەڕاستی دەستخۆشییان لێدەکەم بۆ ئەم کۆبوونەوە و ئەم رێکخستنەی کە ئەمڕۆ بینیمان، خەڵکێکی زۆر بەشداری لەم کۆنفرانسە کرد، دەستخۆشی لە رێکخەرانی دەکەم، دەستخۆشی لە کاک مەسرور دەکەم. هەموو رێکخەرەکان کارێکی زۆر باشیان کردووە، زۆر سوپاسیش بۆ جەنابت، سنەییەکە موشکیلە نییە، بەپێچەوانەوە پێمان خۆشە، بۆ ئەوەی بیرمان بێتەوە. وەک سیاسەتی هەرێمی کوردستان، ئێمە هەمیشە هەوڵی ئەوەمان داوە، فاکتەری ئارامی و ئاسایش بین لە ناوچەکە. بە پێچەوانەوە، نەک تەنیا بۆ هەرێمی کوردستان، بەڵکو ئێمە رۆڵمان لە عێراقیش هەبوو، لەگەڵ برایانمان لە بەغدا هەموو هەوڵێکمان دا ئێمەی هەرێمی کوردستان و عێراقیش نەبینە بەشێک لەو کێشانەی لە ناوچەکە روویاندا. سیاسەتی هەرێمی کوردستان هەمیشە وابووە کە فاکتەرێک بێت بۆ ئارامی و سەقامگیری بۆ ناوچەکە. ئەمە سیاسەتێکە کە هەرێمی کوردستان پەیڕەوی کردووە و لەسەر ئەو سیاسەتەش دەمێنێتەوە.  پرسیار: لە چەند مانگی رابردوودا ئیسرائیل پەلاماری ئێرانی دا، عێراق بە گشتی توانی خۆی لەم کێشەیە بپارێزێ، بەڵام ئاسمانی عێراق شوێنی فڕۆکە جەنگییەکانی ئیسرائیل بوو، هەروەها مووشەکەکانی ئێران بە ئاسمانی عێراقدا رۆیشتن. تۆ ئەم کێشەیە چۆن دەبینیت کە ئەمڕۆ لە ناوچەکە هەیە؟ نێچیرڤان بارزانی: وەک بنەما، پێمان وانییە ئەو کێشانەی هەن بە تووندوتیژی و چەک چارەسەر بکرێن. ئێمە پێمان وایە، ئەو کێشانەی کە هەن بەشێوەیەکی گشتی پێویستیان بە بیرکردنەوەیەکی دروست و گفتوگۆی جیدی هەیە. شەڕکردن لە ناوچەکە سەلماندی لە ماڵوێرانیی زیاتر هیچی دیکە بەدی نایەت. ئێمە ئەگەر سەیری بکەین، لە ئەنجامی ئەو شەڕانە ماڵوێرانییەکی زۆر دروست بوو لە ناوچەکە؛ لە فەلەستین و شوێنەکانی دیکە. لەگەڵ ئەوەشدا ئێمە پێمان وایە دەبێ کێشەکان بە گفتوگۆ چارەسەر بکرێن. خۆشحاڵین بەوەی ئێستا دەستپێشخەرییەک هەیە بۆ ئەم بابەتە. بڕیاری دوێنێی ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان لەسەر ئەم بابەتە بڕیارێکی گرنگ بوو؛ ئەوەی کە سەرۆک ترەمپ دەستیپێکردووە. ئێمە هیوادارین ئەم هەوڵە بگاتە ئەنجام.

مەسرور بارزانی سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان لە دهۆک لەگەڵ محەمەد شیاع سودانی سەرۆکوەزیرانی عێراق کۆبووەوە.  بەگوێرەی راگەیەندراوی کۆبوونەوەکە سودانی دووپاتیکردووەتەوە مووچەکانی هەرێمی کوردستان بۆ ئەمساڵ بەگوێرەی ڕێککەوتنەکان دەدرێت و بۆ بودجەی ساڵی داهاتووش، هەرێمی کوردستان بەشە بودجەی خۆی لە چوارچێوەی بودجەی گشتیی فیدراڵ دەبێت. ئەمڕۆ سێشەممە 18-11-2025 مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە شاری دهۆک لەگەڵ محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی فیدراڵ کۆبووەوە.   بەپێی راگەیێندراوی حکومەت، لە کۆبوونەوەدا هەردوولا پیرۆزبایی "سەرکەوتنی پرۆسە و ئەنجامی هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراقیان لەیەکدی کرد،" خوازیاربوون ببێتە هۆی دەستپێکردنی سەردەمێکی نوێ لەپێناو سەقامگیریی دۆخی عێراق و باشتربوونی دۆخی خزمەتگوازییە گشتییەکان لە عێراق.   لە تەوەرێکی دیکەی گفتوگۆکاندا، وەکو لە راگەیێندراوەکەی حکومەتی هەرێمی کوردستان دا هاتووە، جەخت لە گرنگیی دابینکردنی مووچە و شایستە داراییەکانی هەرێمی کوردستان کرایەوە، لەوبارەیەوە "سەرۆکوەزیرانی فیدراڵ، دووپاتی کردەوە کە مووچەکانی هەرێمی کوردستان بۆ ئەم ساڵ بەپێی رێککەوتنەکان دەدرێت، بۆ بودجەی ساڵی داهاتووش هەرێمی کوردستان بەشە بودجەی خۆی لە چوارچێوەی بودجەی گشتيی فیدراڵ دەبێت."

ئەمڕۆ سێشەممە 18ی تشرینی دووەمی 2025، لە شاری دهۆک سەرۆک مەسعود بارزانی، لەگەڵ محەممەد شیاع سودانی سەرۆک وەزیرانی عێراقی فیدڕاڵ کۆبووەوە. لە کۆبوونەوەکەدا وەک ئەوەی لە ڕاگەیەنراوێکی بارەگای بارزانیدا هاتووە، هەردوولا پیرۆزباییان لە یەکتری کرد بەبۆنەی سەرکەوتنی پڕۆسەی هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق کە لە کەشێکی ئارام و بێ کێشە بەرێوەچوو و هەردوولا هیوایان خواست ئەنجامەکانی هەڵبژاردن لە خزمەتی بەرژەوەندییەکانی خەڵکی عێراق بیت. بە گوێرەی ڕاگەیەنراوەکە، لە بەشێکی دیکەی کۆبوونەوەکەدا تیشک خرایە سەر یاسای هەڵبژاردن لەپێناو دادپەروەریی زیاتر پێویستی بە گۆڕین هەیە. بارەگای بارزانی ئاماژەی بەوەش داوە، لە کۆبوونەوەکەدا بارودۆخی سیاسیی عێراق و ناوچەکە پێشهات و گۆڕانکارییە سیاسییەکانی نێو پڕۆسەی سیاسیی عێراق تاوتوێ کران. جێگەی ئاماژەپێدانە لەو دیدارەدا هەریەک لە فوئاد حوسێن ئەندامی مەکتەبی سیاسی پارتی و بەها ئەعرەجی و ئەحمەد ئەلئەسەدی و قوسەی مەحبوبە ئەندامانی هاوپەیمانێتیی ئاوەدانکردەوە و گەشەپێدان ئامادەی کۆبوونەوەکە بوون.

سەرۆکی پارتی بزووتنەوەی نەتەوەیی (مەهەپە) دەڵێ، ئەگەر کۆمیسیۆنی پەرلەمان نەچێتە ئیمراڵی، پێویست بکات خۆی دەچێت.  دەوڵەت باخچەلی ئەمڕۆ سێشەممە 18ـی تشرینی دووەمی 2025 لە کۆبوونەوەی هەفتانەی فراکسیۆنی پارتەکەیدا لە پەرلەمان، باسی رۆژەڤی کرد. باخچەلی، ئاماژەی بە پێویستییەکانی پڕۆسەی ئاشتی لەگەڵ پەکەکە کرد و رایگەیاند، یەکێک لە لایەنە سەرەکییەکانی گفتوگۆی نێو پڕۆسەکە عەبدوڵڵا ئۆجەلانە و پێویستە کۆمیسیۆنی پەرلەمان گوێی لێ بگرێت. باخچەلی گوت: "ئەگەر کۆمیسیۆن نەچێتە ئیمراڵی، ئەو لە چوون بۆ ئیمراڵی خۆی پاشدانادات".  باخچەلی، بەبێ ئەوەی ناوی بهێنێت، رەخنەی لە ئیی پارتی گرت کە دژی پڕۆسەکەیە و گوتی، بۆچی ''تورکیایەکی بێ تیرۆر'' ئێوە بێزار دەکات.   دەقی قسەکانی دەوڵەت باخچەڵی:   کۆمیسیۆن 17یەمین کۆبوونەوەی خۆی دەکات. دوای ئەوە، ئەگەری هەیە ئەو شاندەی دەچێتە ئیمراڵی، پێکبهێندرێت و دەستنیشان بکرێت. دەبێت کۆتایی بەو مشتومڕانە بهێندرێت کە رۆژانێکە بەردەوامن لەبارەی 'ئایا بچنە ئیمراڵی یان نەچن؟'. ئەگەر بمانەوێت ئامانجی تورکیایەکی بێ تیرۆر بە پێوەرێکی دروست و دڵسۆزانە بێتەدی، ئەوا هیچ مانایەک بۆ دواخستنی چوون بۆ ئیمراڵی نامێنێتەوە. ئەگەر پەیوەندییەکی راستەوخۆ لەگەڵ یەکێک لە لایەنە سەرەکییەکانی گفتوگۆی نێو پڕۆسەکە دانەنرێت، چۆن دەگەینە ئەنجام؟ چۆن پێشڤەچوون بەدەست دێت؟ ئەگەر ئەو کۆمیسیۆنەی لە پەرلەمان پێکهاتووە لەم چوارچێوەیەدا بڕیار نەدات، ئەگەر هیچ کەسێک ئارەزووی ئەو سەردانە نەکات، ئەگەر هەمووان پێداگیر بن لەسەر ئەوەی رۆڵی سێ مەیموونەکە بگێڕن، ئەوا بە راشکاوی دەیڵێم: من لەوە پاشگەز نابمەوە کە لەگەڵ سێ هاوڕێمدا، بە توانای خۆمان بچینە ئیمراڵی و لە دەوری مێزێک رووبەڕوو دابنیشین.  

فایەق زیدان، سەرۆکی ئەنجوومەنی دادوەریی عێراق، لە وتارێکدا لە کۆڕبەندی مێپس 2025، گوتی: عێراق دەتوانێت ڕۆڵی یاریزانێکی سەرەکی لە سیاسەتی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا ببینێت. سەرۆکی ئەنجوومەنی دادوەریی عێراق، گوتیشی: دەستوور بنەمای بەڕێوەبردنی وڵات و کلیلی سەرەکیی چارەکردنی کێشەکانە.  فایەق زیدان، لە درێژەی گوتارەکەیدا گوتی: بۆ پاراستنی سەروەریی وڵات و چەسپاندن یاسا، دەبێت ڕێگریی لە دەستوەردانە دەرکییەکان بکرێت. ڕادەستکردنی دەسەڵات لە چوارچێوەی دەستوور و ڕێزگرتنی یاسادا بێت. بەرژەوەندییە هاوبەشەکان بەسەر ململانێ ئایدۆلۆجییەکاندا زال بکرێن و متمانەی نێوان حکوومەت و هاووڵاتی پتەو بکرێت. سەرۆکی ئەنجوومەنی دادوەریی عێراق، هەروا گوتی: چاکسازیی ئیداری و بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر و بەهێزکردنی ژێرخانی ئابووری و وزە و چەسپاندنی کۆڵەکەکانی سەقامگیریی، دەبنە مایەی بەهێزبوونی عێراق.  فایەق زیدان، لە کۆتایی قسەکانیدا گوتی:  دادگای عێراق سەلماندوویەتی کە توانای بەرەنگاربوونەوەی ئاڵەنگارییەکانی هەیە و دەتوانێت لە چوارچێوەی دەستووردا، بێلایەنانە وەک فاکتەرێکی سەقامگیریی دەوڵەت، ئەرکەکانی خۆی جێبەجێ بکات.