عەبدوڵا ئۆجەلان، رابەڕی زیندانیكراوی پارتی كرێكارانی كوردستان، جەختیكردووە لەوەی، نابێت هێزەكانی سوریای دیموكرات چەكەكانیان دابنێن. محمەد ئۆجەلان، برای عەبدوڵا ئۆجەلان رایگەیاندووە، لە دواین سەردانی ئەم دواییەی بۆلای براكەی لە زیندانی ئیمرالی، باسی رۆژئاوای كوردستان كردووەو رایگەیاندووە: نابێت هەسەدە چەكی خۆی دابنێت و دەبێت پارێزگاری لێبكات، ئۆجەلان باسی لەوە شكردووە، ئەگەر هەسەدە چەكی خۆی دابنێت، ئەوا داعش كورد لە رۆژئاوای كوردستان لەناودەبات. ئۆجەلان، ئاماژەی بەوەشكردووە: ئەگەر لەنێوان كوردو شامدا چارەسەرێكی دیموكراتی بێتە ئاراوە، كارێكی باشەو دەكرێت نەرمی بنوێنن، بەڵام باوەڕی بە ئەحمەد شەرع نییە، چونكە ئەو سەرێكی داعشەو دیارنییە بە نیازی چییە. لە بەشێكی تری قسەكانیدا ئۆجەلان وتویەتی: پەیوەندی وڵاتانی رۆژئاوا لەگەڵ مەزڵوم عەبدی باشەو هیوادارم ئەو پەیوەندییانە توندوڵتربێت.
.png)
یانەی نەورۆز سەبارەت بەیارى کۆتایی جامی عێراق ڕایدەگەیەنێت ئامادەیی خۆمانمان دەربڕی و دەرفەتێکی باش بوو بۆ بووژانەوەی ئابووری ئەم شارە، دوای بڵاوكردنه‌وه‌ی نووسراوی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتیی وه‌رزش بۆ فیدراسیۆنی تۆپی پێی عێراق زانیاریمان به ده‌ست گه‌یشتووه كه ده‌سه‌ڵاتدارانی ئەمنی شاری سلێمانی رێگربوون. ڕۆژى دووشەممەى ڕابردوو، لیژنەى پێشبڕکێکان لە یەکێپتى تۆپى پێى عێراق رایگەیاند، یارى کۆتایى جامى عێراق لە نێوان یانەى زاخۆو دهۆک لە یاریگاى نێودەوڵەتى نەورۆز لە سلێمانى بەڕێوەدەچێت. لیژنەکە روونیکردووەتەوە، یارییەکە هەینى داهاتوو 18ى ئەم مانگە کاتژمێر هەشتى شەو لە نێوان هەردوو یانەى دهۆک و زاخۆ دەکرێت. بەڵام ئەمڕۆ بڕیارەکە هەڵوەشێنرایەوە یاریەکە لەیاریگاى نەورۆزەوە گواسترایەوە بۆ یاریگاى شەعبى بەغدا و ڕۆژى هەینى ئەنجامدەدرێت. یانەى نەورؤز ڕاگەیەندراوێکى بڵاوکردەوەو تیایدا هاتووە، زانیاریمان به ده‌ست گه‌یشتووه كه ده‌سه‌ڵاتدارانی ئەمنی شاری سلێمانی ڕێگر بوون له ئه‌نجامدانی ئه‌و یارییه له شاری سلێمانی به بیانووی ئه‌وه‌ی كه ئه‌منییه‌تی یاریگاكه پارێزراو نییه كه ئه‌مه‌ش جێگای داخه بۆ یانه‌كه‌مان و شه‌قامی وه‌رزشی به گشتی . دەقى ڕاگەیەندراوەکەى یانەى نەورۆز.. له پاش ئه‌وه‌ی بڕیاردرا یاری كۆتایی جامی عێراق له نێوان هه‌ردوو یانه‌ی دهۆك و زاخۆ له یاریگای یانه‌كه‌ماندا ئه‌نجام بدرێت , ئێمه‌ش به خۆشحاڵی و شانازییه‌وه لاری نه‌بوونمان له پێدانی یاریگاكه بۆ ئه‌و بۆنه گه‌وره وه‌رزشییه ده‌ربڕی و كه ده‌بووه هۆی ژماره‌یه‌كی زۆری هانده‌رانی ئه‌و دوو یانه خۆشه‌ویسته بێنه شاری سلێمانی كه ئه‌مه‌ش له‌م كاته سه‌خت و دژوار و بێ موچه‌ییه‌دا داهاتێكی باش ده‌هاته شاره‌كه‌مان و خه‌ڵكێكی زۆر سودمه‌ند ده‌بوون , به‌ڵام به‌داخه‌وه دوای بڵاو كردنه‌وه‌ی نوسراوی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی وه‌رزش بۆ فیدراسیۆنی تۆپی پێی عێراق و بەپێی هەواڵ و زانیارییەکانی میدیا باوەڕ پێکراوەکانی عێراق، زانیاریمان به ده‌ست گه‌یشتووه كه ده‌سه‌ڵاتدارانی ئەمنی شاری سلێمانی ڕێگر بوون له ئه‌نجامدانی ئه‌و یارییه له شاری سلێمانی به بیانووی ئه‌وه‌ی كه ئه‌منییه‌تی یاریگاكه پارێزراو نییه كه ئه‌مه‌ش جێگای داخه بۆ یانه‌كه‌مان و شه‌قامی وه‌رزشی به گشتی .
بەپێى ڕاپۆرتێکى ڕوانگەی سوری بۆ مافەکانی مرۆڤ، لەلادێکانى دەوروبەرى حەلەب پێکدادان لەنێوان هێزەکانى سوریاى دیموکرات (هەسەدە)و هێزە ئەمنییەکانى سوریا دروستبووە، دواى ئەوەى هێزێکى سوریا بەبێ هەماهەنگى و مۆڵەتى هەسەدە هەوڵیانداوە بچنە ناوچەکە. ئەمڕۆ سێشەممە 15ی تەمموز ڕوانگەی سوری بۆ مافەکانی مرۆڤ ڕاپۆرتێکى بڵاوکردەوەو تیایدا ئەوەى خستوەتەڕوو لەناوچەى دیر حافر لە رۆژهەڵاتی پارێزگای حەڵەب لە رۆژئاواى کوردستان گرژی و ئاڵۆزی لە نێوان هێزەکانی هەسەدەو هێزەکانى ئاسایشی گشتی سەر بە حکومەتی سوریا ڕویداوە. بەپێى زانیاریە بڵاوکراوەکانى ڕوانگەى سوریی، پێکدادانێکی پچڕپچڕ لە نێوان هێزەکانی هەسەدەو هێزەکانى سوپای نیشتمانی سوریا ڕوویدا، یەڵام هیچ زانیارییەکی پشتڕاستکراوە لەبارەی زیانەمرۆییەکانەوە هیچیان بەدەست نەگەیشتوە. سەرچاوە باوەڕپێکراوەکان بۆ ڕوانگەی سوری ئەوەیان ڕاگەیاندوە، ئەو هەواڵانەىلە بارەی کوژرانی دوو ئەندامی هەسەدەوە باس دەکرێن دوورن لەڕاستیەوە. ڕاپۆرتەکە ئەوە دەخاتەڕوو بە گوێرەی زانیارییەکان پێکدادنەکە کاتێک رویداوە کە هێزەکانی ئاسایشی سوریا بەبێ هاوئاهەنگی لەگەڵ هەسەدە و وەرگرتنی رەزامەندی هەوڵیانداوە بچنە ئەو ناوچەیە. تا ئێستا هیچ زانیارییەکی پشتڕاستکراوە سەبارەت بە زیانی گیانی ئەو پێکدانانە بڵاونەکراوەتەوە و روانگەی سوری لە زاری چەند سەرجاوەیەکی ئاگادارەوە ئەو ڕاپۆرتانەى رەتکردەوە کە باس لە کوژرانی دوو ئەندامی هەسەدە دەکەن لەو ئاڵۆزیانەدا. روانگەی سوری بۆ مافەکانی مرۆڤ هەروەها گرتەیەکی ڤیدیۆیی ڕەتیکردەوە کە لە سۆشیال میدیادا بڵاوبووەتەوە کە تیایدا دەردەکەوێت گەنجانی دەمامکدار هەڕەشە لە ڕاپەڕینی چەکداری عەرەب لە دژی هێزەکانی هەسەدە دەکەن دەشڵێن ئەو ڤیدیۆیانە کۆنە و تایبەت بە ئێستا نییە. پێکدادانى نێوان هەسەدە و هێزە ئەمنییەکانى سوریا هاوکاتە لەگەڵ بەردەوامى شەڕ و ئاڵۆزییەکانى سوەیدا کە سێ رۆژە بەردەوامە. شەڕەکە لە رۆژی شەممە لە نێوان چەکدار درووزەکان و چەکدارە بەدەوەییەکان کە سەر بە چەند عەشیرەتێکن سەریهەڵدا. لە بنەڕەتدا شەڕەکە وێنەیەکی مەزهەبی وەرگرتووە، چونکە درووزەکان شیعەن، چەکدارەکانی دیکە سوننەن. هەردوولایان چەکیان پێیە، سوننەکان پشتیوانی حکومەتەکەی شەرعیان هەیە، درووزەکان پشتیوانی سوپای ئیسرائیلیان هەیە. بەرەی سوننە و شیعەی سوەیدا، یەکتر بە ئاسانی قبوڵ ناکەن. هەر شتێک لەلایەن گرووپێکیانەوە بە هەڵوێستی دوژمنکارانە لێکدەدرێتەوە.
سەباح نوعمان، وتەبێژی فەرماندەی گشتیی هێزە چەکدارەکانی عێراق راگەیەندراوێکی لەبارەی هێرشە درۆنییەکان بڵاوکردەوە، ئاماژەى بۆ ئەوەکرد هێرشە درۆنییەکانی سەر کێڵگە نەوتییەکانی هەرێمی کوردستان مەترسین بۆسەر بەرژەوەندیی عێراق. هەروەها ئەوەش دەخاتەڕوو ئامانج لە هێرشە درۆنییەکان تێکدانی دۆخی عێراق و زیانگەیاندنە بە دامەزراوە گرنگەکانی، سودانی لایەنە پەیوەندیدارەکانی راسپارد لێکۆڵینەوەیەکی دەستبەجێ و فراوان دەستپێبکەن. سەباح نوعمان، ئاماژەى بەوەکردووە، سروشتى ئەو هێرشە تاوانکارییانە و کاتى ئەنجامدانى، ئاماژەیە بۆ بوونى نیازى "پیس" کە ئامانجى تێکەڵکردنى کارتى دۆسییەکان و زیان گەیاندنە بە عێراق و دامودەزگاکانى. سەباح نوعمان، ئاماژەى بەوەشکردووە، محەمەد شیاع سودانى، فەرماندەى گشتى هێزە چەکدارەکان، سەرجەم لایەنە پەیوەندیدارەکانى راسپاردووە، لێکۆڵینەوەى خێرا و ورد و فراوان دەستپێبکەن بۆ دەستنیشانکردنى ئەو لایەنەى لە پشتى ئەو هێرشانەوەیە، لەگەڵ گرتنەبەرى رێوشوێنى تووند و پێویست و لێپرسینەوە لەوانەى تێوەگلاون بەبێ ئەوەى لە هیچ کەس سڵ بکەنەوە. گوتەبێژى فەرماندەى گشتیى هێزە چەکدارەکانى عێراقەوە، جەختیکردووەتەوە، حکومەتى عێراق بە سەرجەم دامودەزگاکانییەوە، بەهیچ شێوەیەک رێگە بە بوونى هەڕەشە نادات زیان بە بەرژەوەندییەکانى گەلانى عێراق بگەیەنێت. دەشڵێت "بۆ پاراستنى دامەزراوەکان و پەرەپێدانى سیستمى بەرگرى رێوشوێن دەگرێتەبەر، کە رێگری بکات لە دووبارەبوونەوەى ئەو کردەوانەى کە هەڕەشەن بۆ سەروەرى عێراق و گەلەکەى". لە 24 کاتژمێری رابردوودا سێجار سنوورى پارێزگاكانى هەولێر، سلێمانى و دهۆک كەوتوونەتە بەرهێرشى درۆنى، ئەمەش کاردانەوەى ناوخۆیی و نێودەوڵەتى بەدواداهات.
کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکان وادەی پێدانی ژمارەی هەڵبژاردنەکانی بۆ هاوپەیمانی و حزبەکان و تاک کاندیدەکانی ڕاگەیاند، هاوکات دووپاتی کردەوە کە 15 ڕۆژ دوا وادەیە بۆ تەواوکردنی وردبینیکردنی سەرجەم داتاکانی کاندیدەکان. جومانە غلای وتەبێژی كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی عێراق، ڕایگەیاند كۆمسیۆن بەردەوامە لە كارەكان بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردن لە 11ی تشرینی دووەمی ئایندەو؛ سەرەتای مانگی هەشت پرۆسەی هەڵبژاردنی ئەزمونیی ئەنجام دەدرێت و كۆمسیۆن ئامێری تایبەت بە پرۆسە ئەزمونییەكە وەردەگرێتەوە، بەوپێیەی پرۆسەی نۆژەنكردنەوەیان هێشتا بەردەوامە. لەبەشێکى دیکەى قسەکانیدا وتیشى: لیژنەیەك پێكهێنراوە بۆ رێكخستنی تیروپشكی تایبەت بە هاوپەیمانی و پارت و كاندیدە تاكەكەسییەكان لە رۆژی 5ی ئابی ئایندەدا، كۆمسیۆن هێشتا لەرێگەی هۆبەی كاروباری كاندیدەكانەوە وردبینی دەكات بۆ بەرایی كاندیدەكان دەكات. وتەبێژی كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی عێراق، ئەوەشى خستەڕوو ئەو كاندیدە تاكەكەسییانەی كە لەسەر كورسییە گشتییەكان و كورسی پێكهاتەكان كێبركی دەكەن، وردبینی لە تۆمارەكانیان كراوەو رەوانە كراون بۆ دڵنیابوونەوە لە شایستەیی كاندیدبوونیان. ناوبراو زیادیکردو وتى: چەندین دیدار لەگەڵ لیژنەی ئەمنیی كراوە لەچوارچێوەی ئامادەكارییەكانی كۆمسیۆندا بەمەبەستی پاراستنی پرۆسەی هەڵبژاردن، هێشتا وردبینیكردنی بەراییەكان بەردەوامەو كۆمسیۆن پێویستی بە 15 رۆژ هەیە بۆ كۆتایهێنان بەم كارە.
هیچ وەزیرێکى پارتى دیموکراتى کوردستان، بەشداری کۆبونەوەکەى ئەمڕۆى ئەنجومەنى وەزیرانى عێراقى نەکردوە، بەڵام وەزیرەکانى یەکێتى بەشدارن. پاشنیوەڕۆى ئەمڕۆ سێ شەممە، ئەنجوومەنی وەزیران دانیشتنی ئاسایی خۆی بە سەرۆکایەتی سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران بەڕێز محەمەد شەیاع سودانی، دەستپێکرد. وەزیرەكانی پارتی فوئاد حسێن وەزیرى دەرەوە و بەنگین رێكانی وەزیرى ئاوەدانکردنەوە بەشدارى کۆبوونەوەکەیان نەکردوە، بەڵام وەزیرەکانى یەکێتى ئامادەى کۆبونەوەکەن، ئەمە دووەمجارە وەزیرەکانى پارتى بایکۆت دەکەن، رۆژى شەممەى ڕابردووش فراکسیۆنى پارتى لەئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق بەشدارى دانیشتنەکەیان نەکرد. بەپێى زانیاریە بڵاوکراوەکان، موچەی موچەخۆرانی هەرێم لەكارنامەی كۆبوونەوەكەدا نیە. بڕیارە لە کۆبوونەوەی ئاسایی هەفتانەى ئەنجومەنی وەزیرانی عێراقدا، لیژنە وزارییەكە راپۆرتی خۆی لەبارەی نەوت و مووچە پێشكەش بە ئەنجومەنی وەزیران دەكات. ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق تاوتوێی راپۆرتی لیژنە وزارییەکە دەکات، ئەو لیژنەیەی هەفتەی رابردوو ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بەسەرۆكایەتیی محەمەد تەمیم وەزیری پلاندانان و ئەندامێتی پێنج وەزیری دیكەی حكومەی عێراق پێكهێنرا.
سه‌رۆکایه‌تیی هه‌رێمی کوردستان، ڕایدەگەیەنێت حكومه‌تى فيدراڵى عێراق پێويسته هه‌موو ڕێكارێكى به‌په‌له و پێويست بگرێته به‌ر بۆ ڕێگه‌گرتن له‌و هێرشە درۆنیانەو دۆزينه‌وه‌ى هێرشبه‌ران و سزادانيان. لەشەوى ڕابردووەوە لەناوچە جیاوازەکانى هەرێمى کوردستان، پێنج درۆن کەوتونەتە خوارەوە، بەڵام هیچیان زیانى گیانى لێنەکەوتوەتەوە، تائیستاش بەفەرمى هیچ کەس و گروپێک سەرچاوەى هەڵدانى ئەو درۆنانەى ئاشکرا نەکردوە. لەڕاگەیەندراوێکیدا، سه‌رۆکایه‌تیی هه‌رێمی کوردستان، دەڵێن به توندى سه‌ركۆنه‌ى ئه‌و هێرشانه ده‌كه‌ين كه به درۆن ده‌كرێنه سه‌ر ژێرخان و ناوچه جیاجياكان له هه‌رێمى كوردستان. هەروەها ئەوەش خراوەتەڕوو ئه‌و هێرشانه سه‌قامگيرى و سه‌روه‌ريى وڵات و وه‌به‌رهێنانى ناوخۆيى و بيانى ده‌خه‌نه مه‌ترسييه‌وه. ێش نیوەڕۆى ئەمڕۆ سێ شەممە، درۆنێک خۆی کێشاوە بە شاخی دەربەندی بازیاندا لەسنورى قەزاى چەمچەماڵ، مەمەد رەشید بەڕێوەبەرى ناحیەى تەکیە لەوبارەیەوە لەلێدوانێکیدا ڕایدەگەیەنێت: کەمێک پێش ئێستا درۆنێک خۆی کێشا بە شاخی دەربەندی بازیاندا و تەقییەوە. هاوکات ئەوەشى خستەڕوو تائێستا زیانەکانى تەقینەوەکە نەزانراوە و هێزە ئەمنییەکان دەستیان بە لێکۆڵینەوە کردووە. بەوتەى بەشێک لەهاوڵاتیانى ناوچەکە درۆنەکە لەئاسمانى خولاوەتەوەو بینراوە، دوى چەند خولەکێک خۆى کێشاوە بەشاخەدا، ناحیەی تەکیە سەر بە قەزای چەمچەماڵە لە سنووری پارێزگای سلێمانی. کاتژمێر دەى شەوى ڕابردوو، لەڕێگەى دوو درۆنى بۆمب ڕیژکراوەوە هێرش کرایە سەر کێڵگەی نەوتی خوورمەڵە، سەرچاوەیەکی ئەمنی ڕایدەگەیەنێت هێرشەکە بە دوو درۆن کراوە، لەلایەن هاوپەیمانانەوە خراونەتە خوارەوە.
سەرۆکى فراكسیۆنەکانی یەکگرتوو و رەوتی هەڵوێست و بزوویتەوەی گۆڕان لەپەرلەمانى کوردستان كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا، پشتگیری خۆیان لە هەر خۆپیشاندان و رێکارێکی مەدەنی دەربڕى و دەڵێن: بەدەمیەوە دەبین، لەسەر پرسی مووچە هەر ئەرکێک بکەوێتە سەر شانمان درێغی ناکەین. هەر لەو کۆنگرەیەدا کە نیوەڕۆى ئەمڕۆ ئەنجامیاندا ئەوەشیان خستەڕوو، خەریکە شارەکانی هەرێمی کوردستان بە سەربازگە دەکرێن و هەناسە و داوای هاوڵاتییان رێگەی لێدەگیرێت بە فیشەک رووبەڕووی دەبنەوە و کپ دەکرێت، بۆیە داوا لە هێزە ئەمنییەکان دەکەین ئەرکیان پاراستنی ماڵ و ژیانی خۆپیشاندەرانە، نەک خستنە مەترسی ژیانی هاوڵاتییان. هاوکات ئاماژەیان بەوەشکرد دەسەڵاتدارانی هەرێم گەیشتوونەتە بن بەست و هیچ چارەسەرێکییان پێ نییە، ماوەی دوو مانگ و نیوە دەستی دەستی بە مووچەخۆران دەکەن، بۆیە پێمان وایە تەنها رێگە چارە رێککەوتنی هەرێمە لەگەڵ بەغدا لەبەشێکى دیکەى ئەو کۆنگرەیاندا دەڵێن: دوو ساڵ و حەوت مانگە حکومەتی هەرێمی کوردستان ماوەی بەسەرچووە کاربەڕێکەر و رۆژ بەڕێکەرە و سزای هاوڵاتییان دەدات، گرێبەستی نایاسایی دەکات، ئەمەش بە تاوان دەزانین دژی هاوڵاتییان و دەنگدەران، چونکە حکومەت نایەوێت پەرلەمانی هەبێت.
رۆژنامەی "زەمان"ی توركی بڵاویكردەوە: بڕیارە سبەینێ، نومان کورتولموش، سەرۆکی پەرلەمانی تورکیا، نامە بۆ لایەنە سیاسییەکان بنێرێت و داوای دیاریكردنی ئەندامیان لێبكات، بۆ پێکهێنانی لیژنەیەکی پەرلەمانیی كە ئەرکی دامەزراندنی بناغە یاساییەکانی یەکلاکردنەوەی كێشەی کورد و، تێکەڵکردنی ئەندامانی پارتی كرێكارانی كوردستان دەبێت لە کۆمەڵگادا. ئەمجارە پێکهێنانی لیژنەکە لەسەر بنەمای بڕیارێکی سەرۆکایەتی پەرلەمان دەبێت، نەک بە یاسا، هاوشێوەی لیژنە تایبەتمەندەکانی دیکەی ئێستا، سەرۆکایەتی پەرلەمان چوارچێوەی کارکردنی لیژنەکە دیاری دەکات و، پێشبینی دەکرێت (٣٥) ئەندام لەخۆبگرێت. دەوڵەت باخچەلی، سەرۆکی پارتی بزوتنەوەی نەتەوەپەرست (مەهەپە) داوای پێکهێنانی ئەو لیژنەیەی کردبوو، رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆک کۆماری تورکیاش رایگەیاند، پێكهێنانی لیژنەكە لە سێ لایەنی پارتی داد و گەشەپێدان، پارتی بزوتنەوەی نەتەوەپەرست و پارتی یەکسانی گەل (پەیەدە) و پارتی دیموکرات (دەم پارتی) دەبێت. ئەو پارتانەی فراكسیۆنی پەرلەمانییان هەیە، بە پێنج نوێنەری بەشداری ئەم لیژنەیە دەکەن، ئەو پارتانەشی فراكسیۆنیان نییە، بە یەک نوێنەر بەشداری دەکەن، پێنج پەرلەمانتاریش لە سەربەخۆکان بە تیروپشک دیاری دەکرێن. ئەرکی لیژنەکە، پەرەپێدانی پێشنیازەکان دەبێت لەبارەی تێکەڵکردنی ئەندامانی پەكەكە کە چووەتە قۆناغی چەکداماڵین لەگەڵ کۆمەڵگا و، پێكهێنانی میکانیزمی کۆمەڵایەتی و یاسایی بۆ ئەو کەسانە. پارتی گەلی كۆماری (جەهەپە)و پارتی یەکسانی و دیموکراسی گەلان (هەدەپە)و پارتەکانی دیکەی ئۆپۆزسیۆن، داوای لیژنەیەکی سشپۆڕی هەمیشەیی دەکەن کە بەگوێرەی یاسا دامەزرابێت، نەک قەوارەیەکی سنوردار کە ئەرکی تەکنیکی هەبێت. لە بەرامبەردا هاوپەیمانی كۆماری دەسەڵاتدار، پێداگری لەسەر ئەوە دەکات، لیژنەکە تەنها لە قەوارەیەکدا سنوردار بكرێت، بەوپێیەی پەرە بە پێشنیازەكان دەدات. ئەندامانی پارتی دیموکراسی و یەکسانی گەلان (دەم پارتی) پێشنیازیان کردووە، کە دەستپێشخەریی ئێستا بە "ئاشتی و دیموکراسی" ناوببرێت، کە گروپی دەسەڵاتدار بە "تورکیا بێ تیرۆر" ناوی دەبات، بەڵام بەرەی دەسەڵات، دژی هێنانە پێشەوەی وشەی "ئاشتی" بووە بۆ ناوی ئەم قۆناغە، بەهۆی نەبوونی جەنگەوە. لەم هەفتەیەدا شاندێکی پارتی دیموکراسی و یەکسانی گەلان سەردانی بۆ لای پارتە سیاسییەکان دەستپێدەکاتەوە، ئەوەش دوای داماڵینی چەک لەلایەن پەکەکەوە. شاندەکە کە پێکهاتووە لە پەروین بوڵدان، مدحەت سانکار و فایەق ئۆزگور ئەرۆل، رۆژی چوارشەممە کاتژمێر (١٢:٠٠)ی نیوەڕۆ، لەگەڵ ئەحمەد داودئۆغڵو، سەرۆکی پارتی ئایندە کۆدەبنەوە. دواتر شاندەکە کاتژمێر(٢:٠٠)ی پاشنیوەڕۆ لەگەڵ دەوڵەت باخچەلی، سەرۆکی پارتی بزوتنەوەی نەتەوەپەرست دەكات لە پەرلەمانی تورکیا .
لەشەوى ڕابردووەوە لەناوچە جیاوازەکانى هەرێمى کوردستان، پێنج درۆن کەوتونەتە خوارەوە، بەڵام هیچیان زیانى گیانى لێنەکەوتوەتەوە، تائیستاش بەفەرمى هیچ کەس و گروپێک سەرچاوەى هەڵدانى ئەو درۆنانەى ئاشکرا نەکردوە. پێش نیوەڕۆى ئەمڕۆ سێ شەممە، درۆنێک خۆی کێشاوە بە شاخی دەربەندی بازیاندا لەسنورى قەزاى چەمچەماڵ، مەمەد رەشید بەڕێوەبەرى ناحیەى تەکیە لەوبارەیەوە لەلێدوانێکیدا ڕایدەگەیەنێت: کەمێک پێش ئێستا درۆنێک خۆی کێشا بە شاخی دەربەندی بازیاندا و تەقییەوە. هاوکات ئەوەشى خستەڕوو تائێستا زیانەکانى تەقینەوەکە نەزانراوە و هێزە ئەمنییەکان دەستیان بە لێکۆڵینەوە کردووە. بەوتەى بەشێک لەهاوڵاتیانى ناوچەکە درۆنەکە لەئاسمانى خولاوەتەوەو بینراوە، دوى چەند خولەکێک خۆى کێشاوە بەشاخەدا، ناحیەی تەکیە سەر بە قەزای چەمچەماڵە لە سنووری پارێزگای سلێمانی. کاتژمێر دەى شەوى ڕابردوو، لەڕێگەى دوو درۆنى بۆمب ڕیژکراوەوە هێرش کرایە سەر کێڵگەی نەوتی خوورمەڵە، سەرچاوەیەکی ئەمنی ڕایدەگەیەنێت هێرشەکە بە دوو درۆن کراوە، لەلایەن هاوپەیمانانەوە خراونەتە خوارەوە. بەوتەی ئەو سەرچاوە ئەمنییە، "درۆنێکی دیکەش چووەتە ئاسمانی ناوچەکە و دواتر دیار نەماوە، پێدەچێت گەڕێندرابێتەوە شوێنی خۆی". وەزارەتی سامانە سرووشتییەکانی هەرێمی کوردستان لەبارەی هێرشە درۆنییەکەی ئەمشەوی سەر کێڵگەی نەوتی خورمەڵە لە پارێزگای هەولێر، دەڵێ: هێرشەکە زیانی گیانی نەبوووە، زیان تەنیا بە بۆرییەکانی ئاوی وێستگەکە کەوتووە." هەروەها وەزارەتەکە ئەو جۆرە هێرشانە بۆ سەر ژێرخانی ئابووریی هەرێمی کوردستان "شەرمەزار دەکات". هاوكات فەرماندەی ئۆپراسیۆنە هاوبەشەكان لەبارەی هێرشە درۆنیەكەی سەر كێڵگەی نەوتی خورمەڵە رایگەیاند، هێرشەكە بەدوو درۆن لە سەرچاوەیەكی نادیارەوە كراوە و هیچ زیانێكی گیانی لێنەكەوتووەتەوە، بەڵام زیانی مادی هەبووە. دەشڵێ، هەماهەنگیان لەگەڵ هێزە ئەمنی و هەواڵگرییەکانی هەرێمی کوردستان بەردەوامە بۆ بەدواداچوون لەبارەی هێرشەكەوە. بەرەبەیانى ئەمڕۆش هێرشكرایەسەر كێڵگەیەكی دیكەی نەوتی هەرێمی كوردستان لە سنووری پارێزگای دهۆک، كۆمپانیای وەبەرهێنیش رایگەیاند، تەقینەوە لە یەكەیەكی وەبەرهێنان روویداوە و بەهۆیەوە بەرهەمهێنانی نەوت وەستاوە. لە كەمتر لە 12 كاتژمێردا ھێرشكراوەتەوەسەر دوو كێڵگەی نەوتی هەرێمی كوردستان لە هەردوو پارێزگای هەولێر و دهۆك. هێرشەكەی بەیانی ئەمڕۆ بۆ سەر كێڵگەی نەوتی سەرسەنگ بووە لە دهۆك، كۆمپانیای ئێچ كەی ئێن ئینێرجی كە وەبەرهێنان لە كێڵگەی نەوتی سەرسەنگی سنووری دهۆك دەكات لە تۆڕی ئێكس هێرشەكەی پشتڕاستكردەوە و نوسیویەتی، تەقینەوەكە كاتژمێر 7ـی بەیانی لە یەكێك لە یەكەكانی بەرهەمهێنانی نەوت روویداوە و تیمی فریاگوزاری سەرقاڵی کوژاندنەوەی ئاگری تەقینەوەکەن و هێشتا کۆنترۆڵنەکراوە. دەشڵێ، هەموو ستافی کێڵگەکە سەلامەتن و لەگەڵ بەرپرسانی ناوچەکە کاردەکەن بۆ کۆنترۆڵکردنی دۆخەکە و تاوەکو دڵنیا نەبنەوە بەرهەمهێنانی نەوت دەستپێناکەنەوە.
وەزارەتى سامانە سروشتییەکانى حکومەتى هەرێم ڕایدەگەیەنێت، بەیانی ئەمڕۆ لەڕێی درۆنی بۆمبڕێژكراوەوە هێرشێکی تیرۆرستی كرایەسەر كێڵگەی نەوتی سەرسنگ و هیچ زیانێکى گیانى نەبووە. وەزارەتی سامانە سروشتییەکان ڕاگەیەندراوێکی لەبارەی هێرشە درۆنییەکەی سەر كێڵگەی نەوتی سەرسنگ بڵاوکردەوە، تیایدا هاتووە: ئەم جۆرە هێرشانە بۆ سەر ژێرخانی ئابووریی هەرێمی کوردستان بەتووندی ئیدانە و شەرمەزار دەکات. لە لایەکی دیکەوە کۆمپانیای (HKN)ـی ئەمەریکی کە لەو کێڵگەیە کار دەکات، لە ڕاگەیەنراوێکدا باسی لەوە کردووە، بەهۆی هێرشەکە، بەرهەمهێنانی نەوتیان وەستاندووە و جەختی کردووەتەوە، هەموو ستافی کێڵگەکە سەلامەتن و تەنیا زیانی ماددی هەیە. بە گوێرەی ڕاگەیەنراوەکە، هێرشەکە کاتژمێر 7:00 ـی بەیانی بە کاتی کراوە و لەگەڵ بەرپرسانی ناوچەکە کار بۆ کۆنترۆڵکردنی دۆخەکە دەکەن و تاوەکو دڵنیا نەبنەوە بەرهەمهێنانی نەوت دەستپێناکەنەوە. ئێوارەی دوێنێ دووشەممەش، 14ـی تەممووزی 2025، دوو درۆنی بۆمبڕێژکراو لە کێڵگەی نەوتی خورمەڵە لە پارێزگای هەولێر کەوتنە خوارەوە و هیچ زیانێکی گیانییان نەبوو. نزیکەی کاتژمێر 2:20ـی بەرەبەیانیی هەمان ڕۆژیش (دووشەممە، 14ـی تەممووزی 2025) درۆنێکی بۆمبڕێژکراو لە نزیک فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتیی هەولێر تێکشکێندرا و خرایە خوارەوە و هیچ زیانێکی گیانی و ماددیی لێ نەکەوتەوە. دەقى ڕاگەیەندراوەکە ڕاگەیاندراوێک لە وەزارەتی سامانە سروشتییەکانەوە سەر لەبەیانی ئەمڕۆ رۆژی سێشەممە (15)ی تەمووزی 2025 لە ڕێگەی درۆنی بۆمبڕێژكراو هێرشێکی تیرۆرستی كرایە سەر كێڵگەی نەوتی سەرسەنگ لە ناحیەی چەمانکێ لە پارێزگای دهۆک . هێرشەکە هیچ زیانێكی گیانی نەبووە. ئەم هێرشە دوای ئەو هێرشەی دوێنێ ئێوارەوە دێت کە لە ڕێگەی دوو درۆنی بۆمبڕێژکراو هێرشکرایە سەر کێڵگەی نەوتی خۆرمەڵە لە پارێزگای هەولێر. وەزارەتی سامانە سروشتییەكان ئەم جۆرە هێرشانە بۆ سەر ژێرخانی ئابووریی هەرێمی کوردستان بەتووندی ئیدانە و شەرمەزار دەکات. وەزارەت سامانە سرووشتییەکان حکومەتی هەرێمی کوردستان 15ی تەمووزی 2025
.png)
سەرچاوەیەکى ئاگادار ڕایدەگەیەنێت کاتژمێر نۆى ئەمشەو بە دوو فرۆكەی بێفركەوانی بۆمبڕێكراو هێرشکراوەتە سەر کێڵگەی نەوتی خورمەڵە لە سنوری پارێزگای هەولێر. بە گوێرەی زانیارییە سەرەتاییەكان، یەكێك لە فرۆكەكەكان لە نزیک وێستگەی ئاوی کێڵگە نەوتیەكە کەوتووەتە خوارەوەو، تا ئێستا قەبارەی زیانەکانی دیاری نەکراوە. لەلایەکى دیکەوە دژەتیرۆری كوردستان (پارتی) بڵاویكردەوە: بە گوێرەی زانیارییەکانی دژەتیرۆری کوردستان، ئێوارەی ئەمڕۆ دووشەممە 14ی تەممووزی 2025، لە کاتژمێرەکانی 20:20 و 20:25، دوو درۆنی بۆمبڕێژکراو لە کێڵگەی نەوتی خورمەڵە لە پارێزگای هەولێر کەوتنە خوارەوە، خۆشبەختانە هیچ زیانێکی گیانییان لێ نەکەوتەوە. سەرچاوەیەکی دیکە وتى: دواى ئەوەى دوو درۆنەکە لەلایەن هاوپەیمانانەوە خراونەتە خوارەوە، درۆنێکی دیکەش چووەتە ئاسمانی ناوچەکە و دواتر دیار نەماوە، پێدەچێت گەڕێندرابێتەوە شوێنی خۆی". تاوەکو ئامادەکردنی ئەم هەواڵە زیانە مادییەکانی هێرشەکە ئاشکرا نەکراون. سەرەڕای راوەستانى جەنگی نێوان ئیسرائیل و ئێران بەڵام ناوبەناو بە درۆن هێرشدەکرێتە سەر ناوچە هەستیارەکانى عێراق و هەرێمى کوردستان، ئەوەش ئەو راستییە رووندەکاتەوە کە سیستمى بەرگریی عێراق سفرە و ناتوانێت سنوور و سەروەرییەکانى وڵاتەکەى بپارێزێت. سەرچاوە ئەمنییەکان لەچەند رۆژى رابردوودا بڵاویانکردەوە هێرشى درۆنی بۆ سەر فڕۆکەخانە و شوێنە ئەمنى و سەربازییەکانى پارێزگاکانى هەولێر و سلێمانى لە هەرێمى کوردستان و کێڵگە نەوتییەکانى کەرکووک هەرچەندە زیانى گیانییان لێنەکەوتبێتەوە ئامانجەکەى تێکدانى ئاسایشى گشتییە. رۆژنامەکە ئاماژەی بەوەکردووە بەرپرسان باسیان لە پێکهێنانى لیژنەى لێکۆڵینەوە کردووە بۆئەوەى سەرچاوەى هێرشەکان بزانن بەڵام تا ئێستا خۆیان لە ناوهێنانى ئاراستەکاری درۆنەکان دەپارێزن.
شاندی ئیمراڵیی دەم پارتی داوای کرد کەس باوەڕ بەو زانیاری و بەڵگە "چەواشەکارانە" و "مەزەندەکراو" و "بێ‌بنەما"یانە نەکات کە لەژێر ناوی "وردەکارییەکانی دیدارەکە" لەسەر میدیای دیجیتاڵ بڵاودەکرێنەوە. شاندی ئیمراڵیی دەم پارتی لە ڕاگەیاندراوێکی نووسراودا، گوتی: "ماوەیەکە هەندێک لایەن لەسەر میدیای دیجیتاڵ چەند وردەکارییەک بڵاودەکەنەوە کە گوایە تایبەتە بە دیدارەکان لە دوورگەی ئیمراڵی و لەسەر ئەم بناغەیە شرۆڤە دەکەن". لە درێژەی ڕاگەیاندراوەکەدا هاتووە: "بێگومان ڕای گشتی مەراقێتی بزانێت دیدارەکانی نێوان بەڕێز ئۆجالان و شاندەکەمان چۆن بووە و بۆچوونەکانی بەڕێز ئۆجالا دەربارەی پرۆسەی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتیک چییە، بۆیە چاوەڕوانی زانیارییەکانە و بەدواداچوون دەکات. لەبارەی دیدارەکانەوە، شاندەکەمان زانیاری بۆ ڕاگەیاندنەکان و ڕای گشتی بڵاوکردەوە. پێویستە بێجگە لەو بەڵگە و زانیارییانەی کە شاندەکەمان بڵاوی دەکەنەوە، هیچ کەسێک باوەڕ بە بەڵگە و زانیاری چەواشەکارانە و مەزەندەکراو و بێ‌بنەما نەکات. وەک بنەمایەکی کۆمەڵگەی دیموکراتیک، ئێمە ڕێز لە هەموو بۆچوونێکی نەیار و لایەنگرانە دەگرین. بەڵام ئەو هەڵوێستانەی پشت دەبەستن بە زانیاری ناڕاست و بەڵگە و زانیاریی بێ‌بنەما، وەک هەوڵی تێکدەرانە دەبینین. بابەتەکانی پەیوەست بە ئاشتی کۆمەڵایەتی، گفتوگۆ و کۆبوونەوەی جدیی و متمانەپێکراو، تا ئاستێکیش نهێنی لەخۆدەگرن. وەک دەم پارتی و شاندی ئیمراڵیی دەم پارتی، زۆر بە وریاییەوە کاری خۆمان دەکەین. هەموو دیدار و کۆبوونەوەکانی دوورگەی ئیمراڵی، بە بەشداری شاندەکەی ئێمە ئەنجامدراون. لەمە بترازێ، بانگەشەکانی تر دوورن لە ڕاستییەوە. هەروەها بێجگە لەو بەڵگە و وردەکارییانەی کە شاندەکەمان بڵاوی دەکەنەوە، نابێت باوەڕ بە هیچ وردەکاری و بەڵگەیەکی تر بکرێت. بەڕێزەوە ئەم سەرنجانە بۆ ڕای گشتی دەخەینەڕوو".
محەمەد شیاع سودانی، سەرۆكوەزیرانی عێراق رایگەیاند "لە پەسەندكردنی یاسای بودجەوە حكومەتی هەرێمی كوردستان پابەند نەبووە بە رادەستكردنی تەواوی نەوتی بەرهەمهێنراوی هەرێمی كوردستان". محەمەد شیاع سودانی لەمیانەی چاوپێكەوتنێك لەگەڵ رۆژنامەی شەرقولئەوسەت ئاماژەی بەوە كرد "هەروەها حكومەتی هەرێمی كوردستان پابەند نەبووە بە رادەستكردنی داهاتە نانەوتییەكان و ئەوەش پێشێلكردنی یاسا و بڕیارەكانی دادگای فیدراڵییە". سودانی دەشڵێت"هەربۆیە وەزارەتی دارایی عێراق ناتوانێت بەبێ پابەندبوونی حكومەتی هەرێمی كوردستان هیچ جۆرە بودجەیەك بۆ هەرێمی كوردستان بنێرێت". سودانی رەتیكردەوە ئەو بابەتانە سیاسی بن و جەختی لەسەر ئەوە كردەوە كە ئەو بابەتە بە تەواوەتی یاسایی و تەكنیكییە. روونیشیكردەوە هاوڵاتییانی هەرێمی كوردستان بەشێكن لە رۆڵەكانی گەلی عێراق و هیچ سەرۆكوەزیرانێك ناتوانێت پێشێلی بڕیارەكانی دادگای فیدراڵی بكات. گوتیشی "بەهۆی پابەند نەبوونی حكومەتی هەرێمی كوردستان بە بڕیارەكانی دادگای فیدراڵی و یاسای بودجە لەماوەكانی رابردوودا لە دەرەوەی پشكی هەرێمی كوردستان پارەمان خەرج دەكرد". لە بەشێكی تری چاوپێكەوتنەكەدا سودانی جەخت لەسەر ئەوە دەكاتەوە كە ئەوان هیچ نیازێكیان نییە بۆ كاركردن بۆ نەهێشتنی هەرێمی كوردستان و دەڵێت: هەرێمی كوردستان خاوەن قەوارەیەكی دەستوورییە و هەمووان رێزی لێدەگرین و پەرۆشین بۆ سەقامگیریی هەرێمی كوردستان، بە بەڵگەی ئەوەی ئێمە هاوكاربووین لە ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان كە 8 بۆ 9 مانگ لەمەوبەر ئەنجامدرا و بودجەی پێویستمان بۆ دابینكرد. وتىشى: من بە شەخسی ، دوای هەڵبژاردن، گەشتێکم کرد بۆ سەردانی هەموو هێزە سیاسییە براوەکانی هەرێم، داوام لێکردن حکومەتێکی نوێ بۆ هەرێم پێکبهێنن، هەروەها پەرلەمان دەسەڵات و ئەرکەکانی لە چوارچێوەی دەستوردا جێبەجێ بکات.
.png)
پارتی و یەكێتی: هەوڵەکان چڕبکرێنەوە بۆ دابینکردنی مووچە لەدواى کۆبوونەوەکەیان یەکێتى و پارتى ڕایدەگەیەنن، هەردوولا هاوڕابوون هەموو هەوڵەکان چڕبکرێنەوە بۆ چارەسەری کێشە و دابینکردنی مووچە وشایستە داراییەکان و تەواوی ئەو هەنگاوانەی پیویستن لە چوارچێوەی دەستووردا بەئاراستەی چارەسەرکردن بە هاوئاهەنگی هەردوولا بهاوێژرین. پێشنیوەڕۆى ئەمڕۆ شاندى پارتى و یەکێتى لەپیرمام کۆبوونەوەو تەوەرەکان بۆقسەکردن و چارەسەری کێشەی مووچەو کێشەکانى نێوان هەولێرو بەغدابووە. کۆبوونەوەکەى ئەمڕؤ لەئاستێکى باڵادابوو سەرۆك و جێگرو بەرپرسە باڵاكانی هەردوو حزب بەشداربوون، لە پارتی دیموكراتی كوردستان، مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان، نێچیرڤان بارزانی، مەسرور بارزانی، فازڵ میرانی بەرپرسی دەستەی كارگێری پارتی، هۆشیار زێباری ئەندامی مەكتەبی سیاسی و مەحمود محەمەد وتەبێژی مەكتەبی سیاسی پارتی. شاندى یەكێتی نیشتمانی كوردستانیش پێکهاتبوون لە بافڵ تاڵەبانی سەرۆكی یەكێتی، رەفعەت عەبدوڵا جێگری سەرۆكی یەكێتی، قوباد تاڵەبانی، دەرباز كۆسرەت رەسوڵ، خەسرەو گوڵ محەمەد، نزار ئامێدی ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی. لەدواى کۆبونەوەکەش ڕاگەیەندراوێکى هاوبەشیان بڵاوکردەوەو تیایدا ئەوە دەخەنەڕوو، کۆبوونەوە جەختی لەسەر یەکخستنی هەڵوێستی هەموو لایەنە سیاسییەکانی کوردستان و عێراق کردەوە کە هاوکار و پشتیوان بن لە چارەسەری ئەم کێشەیە. بەپێى ڕاگەیەندراوەکە، بەشێكی دیکەی کۆبوونەوە تەرخانبوو بۆ زیاتر پتەوکردنەوەی پەیوەندی پارتی و یەکێتی بۆ ئەوەی ئاستەنگ و ئاڵنگارییەکان تێپەڕێنن و پارێزگاری لە قەوارەی هەرێمی کوردستان و دەستکەوتەکانی بکەین. دەقی راگەیەندراوی كۆبوونەوەی لوتكەی پارتی و یەكێتیی: ئەمڕۆ 14ـی تەمموزی 2025 بەڕێز سەرۆک مەسعود بارزانی پێشوازی لە بەڕێز بافڵ تاڵەبانی سەرۆکی یەکێتی نیشتمانیی کوردستان و شاندی یاوەری کرد و کۆبوونەوەی هەردوو مەکتەبی سیاسی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان و پارتی دیموکراتی کوردستان ئەنجامدرا، سەبارەت بە رووداو و پێشهاتەکان و کێشە و گرفتەکانی هەرێمی کوردستان و حکومەتی فیدراڵ بە تایبەتی شایستە داراییەکان و مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان، دوای گفتوگۆ و بیروڕاگۆڕینەوە و لێکدانەوەی هەموو ڕەهەندەکان لە رووی سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتی، هەردوولا هاوڕابوون هەموو هەوڵەکان چڕبکرێنەوە بۆ چارەسەری کێشە و دابینکردنی مووچە وشایستە داراییەکانی هەرێمی کوردستان و تەواوی ئەو هەنگاوانەی پیویستن لە چوارچێوەی دەستووردا بە ئاراستەی چارەسەرکردن بە هاوئاهەنگی هەردوولا بهاوێژرین. بەشێكی دیکەی کۆبوونەوە تەرخانبوو بۆ زیاتر پتەوکردنەوەی پەیوەندی پارتی و یەکێتی بۆ ئەوەی ئاستەنگ و ئاڵنگارییەکان تێپەڕێنن و پارێزگاری لە قەوارەی هەرێمی کوردستان و دەستکەوتەکانی بکەین. لێرەدا کۆبوونەوە جەختی لەسەر یەکخستنی هەڵوێستی هەموو لایەنە سیاسییەکانی کوردستان و عێراق کردەوە کە هاوکار و پشتیوان بن لە چارەسەری ئەم کێشەیە.
