هاوڵاتی دوای شەش مانگ لە مردنی دەزگای ئاسایشی هەرێم زانیاری لەبارەی ڕووداوی کوشتنی هاوڵاتی ( فرسەت مەلەکی ) ئاشکرادەکات. لەڕۆژی ٢٠٢٣/٥/٢ لەسەر ڕێگای ( هیزۆپ-قەمتەران ) لە ئیدارەی ڕاپەڕین لە ڕووداوێکی نادیار هاوڵاتی ( فرسەت مەلەکی ) کە پیشەی کڕین و فرۆشتنی ئۆتۆمبێل بووە دەکوژرێت و تۆمەتباری ڕووداوەکە هەڵدێت. ئاسایشی سلێمانی لە ڕاگەیەندراوێکدا هۆکاری کوشتنەکەی وچۆنیەتی کوشتنەکەی بڵاوکردەوەو دەڵێت، "هێزەکانی بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی ڕاپەڕین دوای ڕووداوەکە لێکۆڵینەوە و بەدواداچونیان لەسەر فەرمانی دادوەر دەستپێکرد، زانیاری وورد لەسەر ئەنجامدەری تاوانەکە بەدەستهات و دوای کۆکردنەوەی بەڵگەکان و پشتبەست بەزانیاری و کامێرای چاودێری، توانرا تۆمەتباری ڕووداوەکە دەستنیشان بکرێت و بڕیاری دەستگیرکردنی لەلایەن دادوەرەوە بۆ دەربکرێت." وەک لە ڕاگەیەندراوەکەدا هاتووە، "تۆمەتبار لەڕێگەی سیمکارتی بێسەرەتاوە پەیوەندی بە تاوانلێکراوە کردووە، بە مەبەستی کڕینی ئۆتۆمبێل فریویداوە و تۆمەتبار بەبیانووی لەکارکەوتنی ئۆتۆمبێلەکەی، تاوانلێکراو دەباتە دەرەوەی شار و چەند جارێک بە بیانووی جۆراوجۆر ناونیشانی شوێنیان دەگۆڕن و بەمەش تاوانلێکراو گومان دەکات و هەڵدێت، بەڵام لەسەر ڕێگای نێوان گوندەکانی ( هیزۆپ و قەمتەران ) تاوانەکە ئەنجام دەدرێت." ئاسایشی سلێمانی ڕاشیگەیاندووە، "تۆمەتبار ( ڕێبوار تەها محمد ) بەپێ ی زانیارییەکانی هێزەکانی ئاسایش لەئێستادا هەڵهاتووە بۆ دەرەوەی هەرێمی کوردستان." هاوکات بەبڕیاری دادوەری لێکۆڵینەوە بە ماددەی ٤٠٦ فەرمانی دەستگیرکردنی بۆ دەرکراوە و لێکۆڵینەوە لە دۆسیەکە بەردەوامە.
هاوڵاتی وەزیری دەرەوەی عێراق ئەمڕۆ لەمیانی کۆڕبەندی ئاشتی و ئاسایشی رۆژهەڵاتی ناوەراست ڕایگەیاند پێویستە حکومەتی عێراقی لە پەیوەندییەکی بەردەوامدا بێت لەگەڵ بڕیاردەرانی واشنتن، تاوەکو شەڕی ئیسرائیل بووەستێنن. ئیسرائیل یەکێکە لەو وڵاتانەی دەیەوێت شەڕ بەردەوام بێت و نەوەستێت". ئەمڕۆ دووشەممە 20ی تشرینی دووەمی 2023، فوئاد حوسێن، وەزیری دەرەوەی عێراق، لەمیانی کۆڕبەندی ئاشتی و ئاسایشی رۆژهەڵاتی ناوەراست لە زانکۆی ئەمریکی لە دهۆک وتارێکی لەبارەی دۆخی رۆژهەڵاتی ناوەراست و عێراق و هەرێمی کوردستانەوە پێشکەش کرد و وتی بەستنەوەی عێراق بە شەڕی غەززە کاریگەریی خراپی دەبێت. وەزیری دەرەوە باسی لەوە کرد،حکومەتی عێراق هەوڵەکانی چڕکردووەتەوە لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ، هەرێمیی، عەرەبیی، ئیسلامیی، ئەوروپیی بۆ ئەوەی واشنتۆن فشار بخەنە سەر ئیسرائیل بۆ راگرتنی شەڕی غەززە. سەبارەت بە تێڕوانینی سیاسییەکانی عێراق سەبارەت بە شەڕی ئیسرائیل-حەماس دەڵێت، "دوو ئاڕاستەی جیاواز لە گۆڕەپانی سیاسیی عێراقدا هەن، ئەو دوو ئاڕاستەیە پەیوەندییان بە ئاڕاستەی لایەنە سیاسییە جیاوازەکانەوە هەیە. هەندێکیان دۆخەکە بە بوونی هێزە بیانییەکان گرێ دەدەن بەتایبەتی هێزی هاوپەیمانان و راوێژکارانی ئەمریکی. ئاڕاستەی دیکەش هەن پێیانوایە گرێدانی دۆخی غەززە بە عێراق کێشە بۆ ناوخۆی عێراق دروست دەکات. هاوکات ئەم کێشانەش کاریگەری نەرێنی دەخەنە سەر دۆخی کوردستان". 44 رۆژە جەنگی نێوان حەماس و ئیسرائیل بەردەوامە وبەگوێرەی تەندروستیی غەززە، تاوەکو ئێستا 13 هەزار فەلەستینی بەهۆی هێرش و بۆردوومانەکانی ئیسرائیل لە غەززە گیانیان لەدەستداوە.
هاوڵاتی پارێزگاری سلێمانی له‌په‌یامێكدا رایده‌گه‌یه‌نێت، پێویسته به زوترینكات به سه‌رۆكایه‌تی سه‌رۆك وه‌زیران، به‌به‌شداریی جێگری سه‌رۆك وه‌زیران و وه‌زیره په‌یوه‌ندیداره‌كان و نوێنه‌رانی لایه‌نه سیاسییه‌كان له په‌رله‌مانی عێراق له‌گه‌ڵ نوێنه‌رانی مامۆستایان و وانه‌بێژانی ناڕازیی كوردستاندا كۆببنه‌وه و ڕون و ڕاست و ڕاشكاوانه؛ داهاتی گشتیی و مافی دارایی و موچه و پرۆسه‌ی خوێندن؛ تاوتوێبكه‌ن و چاره‌سه‌ربكه‌ن. د.هەڤاڵ ئەبوبەکر، پارێزگاری سلێمانی لە پەیامێکدا سەبارەت بە پڕۆسەی خوێندن لە سنوری پارێزگای سلێمانی داوا دەکات هەنگاوی کرداری بنرێت بۆ چارەسەرکردنی کێشەی مامۆستایان و وانەبێژان و دەڵێت: لە خزمەت و خوێندندا؛ شەڕی ئیرادە نییە، شەڕی ئیدارە هەیە، دەبێت هەموومان پێکەوە ئەم شەڕە بکەین و کاربکەین، تێبکۆشین؛ باری کەچ و کەوتوو خواری بەڕێوەبردن و دراوو دارایی و ئابوریی؛ ڕاستبکەینەوە. پارێزگاری سلێمانی نوسیویەتی :"چۆن خوێندن و خزمەت نابێت بووەستن، بەهەمان شێوەیش؛ نابێت ژیان و بژێویی و ئاسایش و بەرژەوەندیی گشتیی و سەروەریی یاساو دادپەروەریی و دەرفەتی یەکسان و خستنە سەرکاری توانست و هەناسەو خوێنی نوێ بۆ جەستەی دەوڵەتداریی و دامەزراوە گشتییەکانیش؛ بووەستن". ئه‌وه‌شیخستۆته‌ڕو، "ماف و موچه و خوێندن نه‌كرێنه كارتی هه‌ڵبژاردن و سازشی كۆبونه‌وه‌ی لایه‌نه سیاسییه‌كان، ڕاوێژ و ڕاگۆڕینه‌وه و به‌شداریكردنی ڕاسته‌وخۆی هاوڵاتیان و نوێنه‌رانی هاوڵاتیان له گه‌ڵاڵه‌كردنی بڕیار و چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌و گرفت و قه‌یرانه‌كاندا، (به تایبه‌تیی كه له ئێستادا په‌رله‌مانی كوردستان و ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان؛ ڕاگیراون)، مانا به هاوڵاتیبون و به حكومڕانییه‌كی ڕه‌وا ده‌به‌خشێته‌وه، ڕێگا به چاره‌سه‌ره‌كان و هێز به بڕیاره‌كان ده‌داته‌وه".
.jpg)
هاوڵاتی وتەبێژی حکومەتی هەرێم رایگەیاند 700 ملیار دینارەکە تا کۆتایی ئەم هەفتەیە یاخود ناوەراستی هەفتەی داهاتوو دەگاتە هەرێمی کوردستان، دەشڵێت، لە سەرەتایی ساڵی داهاتوو شاند نانێرن بۆ داواکردنی مووچە بەڵکو هەوڵی چارەسەرکردنی ریشەیی کێشەی مووچە دەدەن لەگەڵ بەغدا. پێشەوا هەورامانی، وتەبێژی حکومەتی هەرێم بە میدیای پارتی راگەیاند، "حکومەتی هەرێمی کوردستان نووسراوی فەرمی کردووە بۆ ئەوەی بەشی سێیەمی 700 ملیاری مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان لەلایەن حکومەتی فیدراڵییەوە بنێردرێت. داوای تەرازووی پێداچوونەوەیان کردبوو، ئەمڕۆ تەرازووی پێداچوونەوەیان بۆ نێردراوە." بەپێی رێککەوتنەکەی بەغدا و هەولێر کە لە 15ی ئەیلولی 2023 ئەنجامدرا، حکومەتی عێراق بۆ ماوەی سێ مانگ 700 ملیار دینار بۆ هەریم دەنێرێت کە تا ئیستا دوو گوژمەی گەیشتووە و تەنها یەک 700 ملیار ماوە بگات. حکومەتی هەرێم گوژمەکانی پێشووی بۆ مووچەی مانگەکانی حەوت و هەشت خەرج کردووە. پیشەوا هەورامانی لەبارەی گوژمەی سێیەمی 700 ملیار دینارەکە وتی،"بەپێی وادە دەبێت تا کۆتایی ئەم هەفتەیە یان ناوەڕاستی هەفتەی داهاتوو 700 ملیارەکە بخرێتە سەر هەژماری وەزارەتی دارایی و ئابووریی هەرێمی کوردستان" کە بڕیارە بۆ مووچەی مانگی نۆ دابەش بکرێت. تا ئێستا روون نییە کە بۆ مانگەکانی 10 و 11 و 12 چ میکانیزمێک بەکاردەهێنرێت بۆ دابەشکردنی مووچە و حکومەتی عێراقیش هیچ بڕیارێکی نەداوە کە قەرزی تر بۆ هەرێمی کوردستان بنێرێت. پێشتر نەمرین مەعروف، ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق بە هاوڵاتی راگەیاند کە هەرێم و بەغدا رێککەوتنێکی نوێ ئەنجام دەدەن چونکە "گەڕی ئەمجارەی دانوستانەكانی نێوان هەرێم و بەغدا جیاواز دەبێت و رێكەوتنی نوێ لەبارەی پرسی مووچەوە ئەنجام دەدرێت." پێشەوا هەورامانی لەسەر رێککەوتنێکی نوێ دەڵێت، "پەیوەندیی بەردەوام لەنێوان مەسرور بارزانی و محەممەد شیاع سوودانی هەیە بۆ ناردنی مووچەی سێ مانگی دیکەی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان." لە کۆتایی قسەکانیدا وتەبێژی حکومەتی هەرێم ئاماژەی بەوە کرد، "لەسەرەتای ساڵی داهاتوو ئێمە بەدوای ئەوە ناگەڕێین مووچەی مانگ و دوو مانگمان بۆ بنێرن، دەمانەوێت چارەسەرێکی بنەڕەتی بۆ ئەم کێشەیە بدۆزرێتەوە و کۆتایی پێ بهێندرێت؛ نەک مانگانە دوو سێ جار شاند بچێت تاوەکو مووچەی مانگێک بنێرن."
هاوڵاتی مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکومەتی هەرێم رایگەیاند پەرەسەندنە نوێیەکانی عێراق جێی "نیگەرانین" و دەریەنجامی پێشیلکردنی دەستوور و پابەند نەبوونە بە رێککەوتنەکان، دەشڵێت، "30 ساڵە داوای چارەسەری دوو دەوڵەت بۆ فەڵەتستین و ئیسرائیلییەکان دەکرێت و کوردیش داوای هەمان مافی کرد." ئەمڕۆ دووشەممە 20ی تشرینی دووەمی 2023، مەسرور بارزانی لەمیانی کۆڕبەندی ئاشتی و ئاسایشی رۆژهەڵاتی ناوەراست لە زانکۆی ئەمریکی لە دهۆک وتارێکی لەبارەی دۆخی رۆژهەڵاتی ناوەراست و عێراق و هەرێمی کوردستانەوە پێشکەش کرد و وتی کە کوردیش وەک داوای مافی سەربەخۆیی کردووە بەڵام پشتگوێ خراوە. سەرۆکی حکومەتی هەرێمی لە وتارەکەیدا باسی لە دزۆی فەڵەستین کرد و رایگەیاند، "30 ساڵە چارەسەریی دوو دەوڵەت بۆ فەلەستین و ئیسرائیلیەکان وەک پێویستی و مۆدێلێک دەبینرێت. کوردیش بەهەمان شێوە داوای هەمان ماف و شکۆمەندییان کرد، بەڵام هێشتا دۆزی ئێمە پشتگوێ خراوە." مەسرور بارزانی باسیشی لەوە کرد کە چەندین ساڵە دۆزی کورد پشتگوێ دەخرێت و وتی، "چۆن پشتگیرییەکی زۆر لە دۆزی کەسێک دەکەیت و لەبەرامبەر دۆزی ئەوانی دیکەدا، خۆت بێدەنگ دەکەیت؟ ئێستا کاتی ئەوەیە کاری باشتر بکەین. کێشە چارەسەر نەکراوەکان پێویستیان بە وەڵامی بوێرانەیە. ئێستا کە جیهان بەدوای چارەسەرێکی هەمیشەییدا دەگەڕێت بۆ دۆزی فەلەستین، منیش داوای ڕێگەیەکی نوێ دەکەم، بۆئەوەی بزانین ئێمەی کوردستانی، چۆن بتوانین لەگەڵ دراوسێکانمان بەیەکەوە بژین." هاوکات سەبارەت بە دۆخی عێراق سەرۆکی حکومەتی هەرێم باسی لەوە کرد، "پەرەسەندنەکانی ئەم دواییەی عێراقیش جێگەی نیگەرانین. بەردەوامی پێشێلکردنی دەستووری عێراق، و پابەندنەبوون بەو ڕێککەوتنەی پێکهێنانی ئەم حکومەتەی ئێستای لێکەوتەوە، مەترسی ناسەقامگیری و دووبارە سەرهەڵدانەوەی تایفەگەری و دابەشبوون لەنێوان پێکهاتە سەرەکییەکان لێ دەکەوێتەوە." مەسرور بارزانی هۆشداریشیدا کە "ئەگەر بڕیارە تاکلایەنەکان بەردەوامبن و دامەزراوەکانی حکومەت لەلایەن یەک گرووپەوە کۆنترۆڵ بکرێن، هەستی نادادپەروەری قووڵتر دەبێتەوە. بەرهەمی ئەم فاکتەرانەش: گەندەڵی و نادادپەروەری و هەژراییە و ئەمانەش هۆکارن بۆ ئەوەی ناسەقامگیری دروست ببێت و توندڕەویش لەم هەلومەرجانەدا سەرهەڵدەداتەوە."
هاوڵاتی نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، تا کێشەکانی هەرێمی کوردستان چارەسەر نەبێت کێشەکانی عێراق بەردەوام دەبن، دەشڵێت، دابینکردنی "مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم ئەرکێکی نیشتمانی دامەرزراوەکانی عێراقە." نێچیرڤان بارزانی لەمیانی وتارێکیدا لە کۆڕبەندی ئاشتی و ئاسایشی رۆژهەڵاتی ناوەراست لە زانکۆی ئەمریکی لە دهۆک رایگەیاند، "جێبەجێنەکردنی سیستمی فیدراڵی، پابەندنەبوون بە دەستوورەوە زۆر کێشە و ناکۆکیی سیاسیی هێناوەتە ئاراوە و ناسەقامگیریی هەمەلایەنەی لە عێراق دروستکردووە. وایکردووە کە سەقامگیریی عێراق هەمیشە بە لەرزۆک ببیندرێت، پێمانوایە کلیلی چارەسەرکردنی کێشەکانی عێراق، چارەسەرکردنی کێشەکانی هەرێمی کوردستانە لەگەڵ حکومەتی فیدراڵی عێراق." لەبارەی دۆخی مووچەخۆرانی هەرێمیشەوە سەرۆکی هەرێم وتی، کە فەرمانبەران و خانەنشینانی هەرێم لە دۆخیکی "خراپدا" دەژین و "ئەرکیكی نیشتمانی حکومەت و دامەزراوەکانی دەوڵەتی عێراقە" تا چارەسەرێکی بنچینەیی بۆ بودجە و مووچەی هەرێمی کوردستان بدزۆێتەوە و "ئێمەش کۆڵنادەین و بەردەوام دەبین بۆ دۆزینەوەی چارەسەر بۆ کێشەکان."
هاوڵاتی شاخەوان عەبدوڵا، جێگری دووەمی سەرۆکی پەرلەمانی عێراق رایگەیاند بەیانی ئەمڕۆ تەقە لە نوسینگەکەی لە کەرکوک کراوە و لەلایەن پاسەوانەکانییەوە وەڵام دراوەتەوە. شاخەوان عەبدوڵا بەبێ ئەوەی باس لە ژەمارەی تەقەکەرەکان بکات وتی، لە ئۆتۆمبێلێکی جۆری کامرییەوە تەقە کراوە و "دەستبەجێ لەلایەن پاسەوانەکانەوە وەڵام درایەوە، بەڵام توانی هەڵبێت." جێگری سەرۆکی پەرلەمانی عێراق لەسەر پشکی پارتی لە کۆتایی پەیامەکەیدا وتی، "وێرای داواکردنمان لەدەزگا ئەمنییەکان بۆ دۆزینەوەی ئەنجامدەرانی ئەم کردەوەیە خەلکی بەشەرەفی کەرکوک دڵنیا دەکەینەوە ئەم هێرشەی ئەمشەویش هاوشیوەی هێرشەکانی پێشوو لەخزمەت کردنی سەرجەم پێکهاتەکانی کەرکوک رامان ناگریت."
هاوڵاتی بەهۆی رەشەبا و بارانی بەخوڕ کۆمەڵێک بەردی گەورە دەکەونە سەر دیوارێکی خانووەیەک لە ئاکرێ و زیان بە ماڵەکە دەگەیەنن. لەو بارەیەوە عەقید ئیبراهیم، بەڕێوەبەری بەرگری شارستانی ئاکرێ بە هاوڵاتی راگەیاند، "بەهۆی بارینی باران کۆمەڵێک بەردی گەورە دەکەونە سەربانی خانووەیەک لەگەرەکی خرگا، دەستبەجی تیمەکانمان لەشوێنی روداوەکە ئامادەبوون، خانووەکە چوڵکرا و کەلوپەلەکانی ناو خانووەکە گواسترانەوە بۆ شوێنێکی تر." عەقید ئیبراهیم وتیشی، روداوەکە زیانی گیانی نەبووە و تەنها زیان بەر خانووەکە کەوتووە وەک لەوێنەکاندا دیارە.
هاوڵاتی پێشەوا هەورامانی، وتەبێژی حکومەتی هەرێم رایگەیاند سبەی دووشەممە لە سەرجەم دامودەزگاکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان پشوی فەرمییە بەهۆی رێژەی بارینی بارانی پێشبینیکراوەوە. پیشەوا هەورامانی لە لە بەیاننامەیەکدا رایگەیاند، "بە ڕاوێژ لەگەڵ وەزارەتە پەیوەندیدارەکان و پارێزگارە بەڕێزەکان و ئیدارە سەربەخۆکان،بڕیاردرا سبەی بکرێتە پشوو، لەسەرجەم دام و دەزگاکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان و ناوەندەکانی خوێندنی ناحکومی." وتەبێژی حکومەتی هۆکاری راگەیاندی پشووی بۆ رێژەی پشبینیکراوی باران بارین گەڕاندەوە و داواش لە هاوڵاتییان دەکات "ناچاری نەبێت هاتوچۆی رێگاکانی دەرەوە نەکەن." "داواکارین لە هاونیشتیمانییانی بەڕێز پابەندی ڕێکارو ڕێنماییەییە خزمەتگوزارییەکان بن و نزیک نەبنەوە لە ڕوبارو ئەو شوێنانەی ئاستی ئاوییان بەرز دەبێتەوە لەکاتی ناچاریشدا نەبێت هاتووچۆی ڕێگاکانی دەرەوە نەکەن ،هەروەها تیمەکانی بەرگری شارستانی لە ئامادەباشیدابن بۆ هەر حاڵەتێکی فریاگوزاری"، پێشەوا هەورامانی وای وت.
هاوڵاتی هەڤاڵ ئەبوبەکر، پاریزگاری سلێمانی پەیامێکی بڵاوکردەوە و رایگەیاند، بەهۆی ئەوەی پیشبینی بارینی بارانێکی زۆر دەکرێت، هەموو فەرمانگەکانی سنوری پارێزگاکەی راسپاردووە کە "لەخزمەتی هاوڵاتییاندا" بن، دەشڵێت، "سبەی پشووی فەرمی دەبێت." هەڤاڵ ئەبوبەکر لە پەیامەیەکەیدا دەڵێت، "بەپێی ئەو پێشبینیی و ئاماژانەی لە وەزارەتی گواستنەوەو گەیاندنی حکومەتی هەرێمی کوردستانەوە پێمانگەیشتوون؛ ئەگەری بارانی زۆرو بەخوڕ هەیە، هەموو فەرمانگا پەیوەندیدارەکانی سنوری پارێزگای سلێمانیمان ڕاسپاردووە وەک هەمیشە؛ لە خزمەتی هاووڵاتیاندا دەبن." پارێزگاری سلێمانی باس لەوەش دەکات، "دەسەڵاتمان بەخشیوەتە هەموو سەرۆکی یەکە کارگێڕییەکانی سنوری پارێزگاکەمان؛ کە لە هەر دۆخێکی پێویستدا، بەپێی تایبەتمەندیی ناوچەکەیان و ئەو دۆخانەی دێنە پێشەوە، بەڕاوێژو هەماهەنگیی لەگەڵ فەرمانگا پەیوەندیدارەکانی سنورەکەیاندا؛ بڕیاری پێویست لە بەرژەوەندیی هاووڵاتیان بدەن." لە کۆتایی پەیامەکەیدا هەڤاڵ ئەبوبەکر داوا لە هاوڵاتیان دەکات هاوکاری فەرمانگە و تیمە خزمەتگوزارییەکان بن و " پابەندی ڕێنماییەکانی شارەوانیی و هاتوچۆو بەرگریی شارستانیی و لایەنە پەیوەندیدارە فەرمییەکانیتربن، پەیوەست بە سبەینێ، لەسەر ڕاوێژو بڕیاری سەرۆکایەتیی ئەنجومەنی وەزیران و وەزارەتە پەیوەندیدارەکان و پارێزگارەکان؛ پشووی فەرمیی دەبێت."
هاوڵاتی ئەمڕۆ لە کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق دۆسیەی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێم لە ڕێگەی بەندەری جەیهانەوە خرایە بەردەم سوودانی، وردەکارییەکانی دۆ سییەکە تاوتوێ کران. نووسینگەی ڕاگەیاندنی سەرۆکوەزیرانی عێراق محەممەد شیاع سوودانی بڵاوی کردەوە، بەیانی ئەمڕۆ کۆبوونەوەی ئاسایی بۆ بەدواداچوونی وەزارەتی نەوت و پرۆژەکانی نەوت، و پێشکەوتنی ڕێکارەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێم و کەرتی نەوت لە عێراق تەوەری کۆبوونەوەکە بووە، جەخت لە بەرەو پێشبردنی پرۆسەکە کراوەتەوە. کورتەیەک لە ئەنجامی ئەو گفتوگۆیانەی لە نێوان وەزارەتی نەوت لە حکومەتی فیدراڵی و وەزارەتی سامانە سروشتییەکان لە حکومەتی هەرێمی کوردستانی عێراق ئەنجام دراون، بەمەبەستی تەواوکردنی ڕێکارەکان بۆ دووبارە هەناردەکردنی نەوتی خاو لە ڕێگەی بەندەری جەیهانی تورکیاوە، گفتوگۆی لەبارەوە کراوە. جێگای سەرنجە لە دوای مانگی نیسانی ئەمساڵ، هەناردەی نەوت لە هەرێمی کوردستان و پارێزگاری کەرکووکەوە بۆ بەندەری جەیهان لە تورکیا ڕاگیرا، ئەمەش لە پاشخانی بڕیارێکی دادگای ناوبژیوانی نێودەوڵەتی پاریس هات سەبارەت بە نادەستووری هەناردەکردنی نەوتی هەرێم لە ڕێگەی بەندەری جەیهانەوە.
هاوڵاتی دانیشتنی دادگای باڵای فیدراڵیی عێراق لەبارەی یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان دواخرا بۆ 03-12-2023. ئه‌مڕۆ یه‌كشه‌ممه دادگای فیدڕاڵی عێراق كۆبوه‌وه و بڕیاربو له‌باره‌ی یاسای هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستان بڕیاربدات، به‌ڵام دانیشتنه‌كه بۆ 3ی 12ی 2023 دوخرا. سكاڵاكه تایبه‌ته به پێنج مادده‌ی یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان كه مادده‌ی یه‌كه‌م تایبه‌ته به ژمارەی ئەندامانی پەرلەمان و دیاریکردنی 30 هەزار دەنگدەر بۆ هەر نوێنەرێک، هه‌روه‌ها مادەی 22 تایبەتە بە پێکهاتەکانی تورکمان و ئاشوری و عەرەب، كه ده‌ڵێت، هەر حزبێک لە پێکهاتەکان بۆی هەیە لیستی تایبەت بەناوی پاڵێوراوەکانی پێشکەش بکات. له یه‌كێكی دیكه له مادده‌كاندا كه ماددەی (35)ی و چوار بڕگە لەخۆدەگرێت و پەیوەستە بە دابەشکردنی کورسیەکان و دابەشکردنی دەنگی کاندیدەکان. سکاڵاکە ژمارە 83ی فیدراڵی /2023ـی هەیە، لەلایەن زیاد جەبار، سەرۆکی فراکسیۆنی یەکێتی لە خولی پێنجەمی پەرلەمان کوردستان و ئامانج نەجیب شەمعون، سەرۆکی فراکسیۆنی رافیدەینی ئەنجوومەنی پارێزگای سلێمانییەوە تۆمار کراوە
هاوڵاتی كه‌مێك له‌مه‌وبه‌ر عەلی رەئوف، نوێنەری مامۆستایانی وانەبێژ له‌لایه‌ن دادگاوه‌ی به كه‌فاله‌تی 10 ملیۆن دینار ئازادكرا، ئه‌وه‌ش دوای ئه‌وه‌ی كه دوێنێ له بازگه‌ی ئاسایشی كه‌ڵه‌ك ده‌ستگیركرا. کاروخ عەبدوڵا، یەکێکی دیکە لە تیمی نوێنەری وانەبێژان بە هاوڵاتی وت" پێش نیو کاتژمێر مامۆستا عەلی رەئوف، لە بنکەی پولیسی خانەقا لە هەولێر گواسترایەوە بۆ دادگای هەولێر، لەدادگا بڕیار درا و بە کەفالەت ئازاد کرا" وتیشی،" توانرا به كه‌فاله‌تی 10 ملیۆن دینار ئازادبكه‌ین و به‌پێی مادده‌ی 240ی یاسای سزادانی عێراقی دۆسیه‌یه‌كی بۆ كراوه‌ته‌وه و له‌سه‌ر ئه‌وه‌یه كه هه‌ویه‌كانی به‌سه‌رچوه و له به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ئاسایش گوازرایه‌وه بۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی پۆلیسی هه‌ولێر". ده‌ستگیركردنی عەلی رەئوف نوێنەری مامۆستایانی وانەبێژ له‌كاتێكدایه كه پێشتر له به‌یاننامه‌یه‌كدا رایگه‌یاندبو، خۆپیشاندانی مامۆستایان له‌به‌رده‌م ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی هه‌رێم له شاری هه‌ولێر ئه‌نجامده‌ده‌ن و داوایكرد هه‌مو مامۆستایانی وانه‌بێژ ئاماده‌بن.
هاوڵاتی کەشناسی هەرێم رایگەیاند، لە دوا نیوەڕۆی ئەمڕۆوە شەپۆلێکی بارانبارین ناوچەکانی هەرێم دەگرێتەوە، دەشڵێت، سبەی لە ناوچە شاخاوییە سنوورییەکان بەفر دەبارێت و پلەکانی گەرما دوو تا نۆ پلە دادەبەزن. بەرێوەبەرایەتی کەشناسی و بومەلەرزەزانی هەرێم لە راگەیەنراوێکدا بڵاویکردەوە، ئەمڕۆ یەکشەممە ئاسمانی ناوچەکانی هەرێم نیمچە هەور دەبێت و لە دوای نیوەڕۆ کاریگەری شەپۆلێکی باران بارین لەسەر ناوچە جیا جیاکان دەستپێدەکات. ئاماژە بەوەشکراوە، سەرەتا باران بارین مامناوەند دەبێت، پاشان بارانەکە بەهێزتر دەبێت دەگۆڕێت بۆ بارانى بەلێزمە و هەورە تریشقە، لە کاتەکانى ئێوارەدا ئەو شەپۆلی باران بارینە لە سنورى پارێزگاى هەولێر و دهۆک کاریگەری زیاتر دەبێت. ئەوەشخراوەتەڕو، لە درەنگانی شەو کاریگەرى ئەم شەپۆلە دەگاتە سنورى پارێزگاى سلێمانى و ئیدارەى راپەڕین, زۆرترین ڕێژەى داباریین لەسەر پارێزگاى دهۆک دەبێت بەتایبەتى لە ناوچەکانی (شیلادزێ، ئامێدى، جەمانکى، ئاکرێ ). پێشبینییەکان بۆ خێرایی و ئاراستەی با، پلەکانی گەرما، مەودای بینین بۆ ئەمڕۆ یەکشەممە: خێرایى با: مامناوەند 20 – 30 کیلۆمەتر لە کاژێرێکدا دەبێت. ئاراستەی با: باشوور و باشووری خۆرهەڵات دەبێت. پلەکانی گەرما: نزیک دەبێتەوە بە بەراورد بە تۆمارکراوەکانی دوێنێ. مەوداى بینین: لەنێوان 8 – 9 کیلۆمەتر دەبێت. هەروەها لەبارەی پێشبینیی کەشوهەوای سبەى دووشەممە 20-11-2023، کەشناسی دەڵێت، ئاسمان بەگشتی هەور و باراناوی دەبێت بە درێژایى کاتەکان، ئاستى دابارین (لێزمە بارانى بەردەوام و هەندێک کات مامناوەند دەبێت) لە سەرجەم ناوچە جیاجیاکان، لەگەڵ باران بارین شەپۆلێکى بەفر بارین ناوچە شاخاوییە سنوورییەکان و لووتکەى ناوچە شاخاوییە بەرزەکان دەگرێتەوە، کاریگەریى ئەم شەپۆلە لە کاتەکانى شەو درەنگدا لاواز دەبێت. پێشبینییەکان بۆ خێرایی و ئاراستەی با، پلەکانی گەرما، مەودای بینین لە رۆژی دووشەممە: خێراى با: لەسەرخۆ - مامناوەند (10 – 20 کیلۆمەتر لە کاژێرێکدا) دەبێت. ئاراستەی با: باشووری خۆرهەڵات دەبێت. مەوداى بینین: لەنێوان 7 – 9 کیلۆمەتر دەبێت. پلەکانی گەرما: کەمێک بەرزتر دەبێت بەراورد بە تۆمارکراوەکانی ئەمڕۆ. بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی: هەولێر: 14 پلەى سیلیزى سلێمانی: 13 پلەى سیلیزى دهۆک: 12 پلەى سیلیزى کەرکووک: 16 پلەى سیلیزى هەڵەبجە: 15 پلەى سیلیزى زاخۆ: 15 پلەى سیلیزى گەرمیان: 19 پلەى سیلیزى حاجی ئۆمەران: 3 پلەى سیلیزى سۆران: 11 پلەى سیلیزى
هاوڵاتی شاخەوان عەبدوڵا، جێگری دووەمی سەرۆکی پەرلەمانی عێراق رایگەیاند بڕیاری دەستبەکاربوونی لیوای 20ی هێزەکانی پێشمەرگە و سوپای عیراق دراوە و بریارە لە سەرەتایی مانگی داهاتوو مووچە وەربگرن. شاخەوان عەبدوڵا لە هەژماری خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبووک رایگەیاندووە، لەگەڵ عەبدولئەمیر یارەڵلا، سوپاسالاری عێراق کۆبووەتەوە و سەبارەت بە لیوای 20ی هاوبەش بڕیاردراوە کە "تەواوی گرفتەکان وەلابنرێن و فەرمانی دەستبەکاربوونیان بۆ دەربچێت." جێگری دووەمی سەرۆکی پەرلەمان ئەوەشی ئاشکرا کردووە کە بڕیاردراوە لیوا هاوبشەکە تا 1ی 12 پەیوەندی بکەن و مووچەی ئەو مانگەشیان پێ بدرێت. لیوای 20 ئەو هێزە هاوبەشەیە کە لە ئابی 2021 لەنێوان وەزارەتی پێشمەرگە و سوپای عێراق بڕیاری دروستکردنی درا بۆ پڕکردنەوەی ئەو بۆشاییە ئەمنییانەی کە لەنێوان هەردوولادا هەیە و چەکدارانی داعش دەیقۆزنەوە. هێزەکە سێ هەزار و 700 پێشمەرگەی تێدایە و مووچەکانیان لەسەر وەزارەتی بەرگری عێراق دەبێت. بەپێی وتەی شاخەوان عەبدوڵا، لە چەند کاتژمێری داهاتوودا ناوی پێشمەرگە و سەربازانی سوپای عێراق لە هێزەکە لەلایەن وەزارەتی بەرگرییەوە رادەگەیەنرێت و هەر کەموکورییەک هەبێت دوای دەستبەکاربوونیان چارەسەر دەکرێت.
.png)
