رێكخراوی ستۆپ: پێكنەهێنانی كابینه‌ی ده‌یه‌م ڕیکۆردی شکاند

هاوڵاتی وه‌زیری په‌روه‌رده‌ی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان رایگه‌یاند، هه‌ژماركردن یاخود هه‌ژمار نه‌كردنی پڕۆسه‌ی خوێندنی ئه‌مساڵ ته‌نها له‌ ده‌سه‌ڵاتی وه‌زاره‌ته‌كه‌ید، دەشڵێت، "هەمو قوتابی و خوێندکارانی پۆلی 12ی ئامادەیی لە سلێمانی دڵنیادەکەمەوە کە درەنگ دەستیان بە خوێندن کردوە یان تائێستا دەستیان پێنەکردوە، ماف و بەرژەوەندییان پارێزراو دەبێت". ئالان حه‌مه‌سه‌عید، وه‌زیری په‌روه‌رده‌ی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌ له‌میانی كۆنگره‌یه‌كی رۆژنامه‌وانیدا رایگه‌یاند،ھەژمارکردن یان نەکردنی ساڵی خوێندن لە دەسەڵاتی وەزارەتی پەروەردەیە و کەمکردنەوەی پڕۆگرامی خوێندن زەرەر لە خوێندکاران دەدات، دڵنیایشدەدەنە مامۆستایان و خوێندکارانی پۆلی ١٢ی ئامادەیی لە سلێمانی کە ماف و بەرژەوەندییەکانیان پارێزراو دەبێت. وتیشی، وەزارەتی پەروەردە، وەزارەتی ھەموو شوێنەکانە و لە ئەنجومەنی وەزارەت سەبارەت بە خوێندکارانی سلێمانی دادەنیشن، بەڵام جەختیکردەوە لەوەی پڕۆگرامەکانی خوێندن لە ھەموو شوێنێک تەواو دەکرێت.  ئالان حه‌مه‌سه‌عید ده‌ڵێت، "لە کۆیە و ئیدارەی سەربەخۆی راپەڕین و ئیدارەی گەرمیان هەموو قوتابیانی پۆلی 12 دەوام دەکەن و لە سلێمانی بەشێکی زۆری قوتابخانەکان لە سلێمانی دەوام دەکەن، ژمارەیەکیان درەنگیان دەستپێکردوە". ئه‌وه‌شی خسته‌ڕو، لە ئەنجومەنی وەزارەتی په‌روه‌رده‌ بە تایبەت لەبارەی قوتابیانی سلێمانی کۆدەبنەوە، ئەگەر لە سلێمانی و دەوروبەری هەندێک قوتابخانە دەستیان بە خوێندن نەکردوە، میکانیزمێکی گونجاویان بۆ دەدۆزنەوە، ئەوەی بکرێت بۆ مافی ئەوان دەیکەین، پێویست ناکات بە هیچ شێوەیەک بشڵەژێن.

هاوڵاتی بڕیارە ڕۆژی یەکشەممە شایستە داراییەکانی مامۆستایانی وانەبێژ بۆ مانگی 9ی 2023 دابەشبکرێت و نوێنەری وانەبێژانیش دەڵێت؛ خۆپیشاندان ئەنجام دەدەین. عەلی رەئووف مستەفا نوێنەری گشتی مامۆستایانی وانەبێژان لە لێدوانێکدا بۆ هاوڵاتی ڕایگەیاند، ڕۆژی یەکشەممە 19ی 11ی 2023 شایستە داراییەکانی مامۆستایانی وانەبێژ بۆ مانگی 9ی 2023 دابەشدەکرێت، لەگەڵ ئەوەشدا ڕۆژی یەکشەممە خۆپیشاندانی مامۆستایانی وانەبێژانە لە هەولێر لە بەردەم ئەنجومەنی وەزیران بۆ دامەزراندن هەمیشەیی بوونی وانەبێژان بەڕێوەدەچێت. وتیشی، "لەپێناو گەڕاندنەوەی رێز و شکۆ بۆ مامۆستا و لە پێناو نەهێشتنی چینایەتی، لەپێناو بەرەوپێشچوونی سلکی پەروەردە، لەپێناو بەیەک چاو سەیرکردن لە ماف و ئەرکدا، ئێمە داوای مافی خۆمان دەکەین کە دامەزراندنە، مەردبن و ئامادەبن بۆ مافی خۆتان، ماف نادرێ، دەسەندرێت". باسی لەوەشکرد، بەپێی ڕێنوێنی ژمارە 14ی وەزارەتی دارایی، ئەو مامۆستا وانەبێژانەی هەڵگری بڕوانامەی دبلۆمن، 350 هەزار دیناریان بۆ خەرج دەکرێت و بۆ هەڵگرانی بڕوانامەی بەکالۆریۆسیش 400 هەزار دینار خەرج دەکرێت. عەلی ڕەووف ئەوەشی ئاشکرایکردووە، ژمارەی مامۆستایانی وانەبێژ لە هەرێمی کوردستان 37 هەزار مامۆستای وانەبێژە ، کرێی مانگانەیان نزیکەی 15 ملیار دینارە.

هاوڵاتی لە دوو رۆژی رابردوودا لە ناوچە سنوورییەکانی شاری بانەی سەر بە پارێزگای سنە، دوو کۆڵبەر بە تەقەی هێزە سەربازییەکانی ئێران کوژراون. رێکخراوی ھەنگاو بۆ مافەکانی مرۆڤ لە راپۆرتێکدا بڵاویکردەوە، رۆژی چوارشەممە، 15-11-2023، هێزەکانی پاسەوانی سنووری ئێران لە سنووری هەنگەژاڵ، سەر بە شاری بانە، تەقەیان لە چەند کۆڵبەرێک کرد و کۆڵبەرێک بە ناوی جەلال حەیدەریان گیانی لەدەستدا. دەشڵێت، کۆڵبەرێکە بە ناوی جەلال حەیدەریان کە تەمەنی ٢٨  ساڵە، بە تەقەی راستەوخۆی ھێزە ئەمنییەکانی ئێران لە سنوری ھەنگەژاڵ لە بانە کوژرا، بەپێی راپۆرتەکە، ئەو کۆڵبەرە خەڵکی گوندی "قاچیان"ە لە شاری دیواندەرە.  هاوکات بەپێی راپۆرتی ئاژانسی هەواڵی کوردپا، لە ماوەی 75 رۆژی رابردوودا حەوت کۆڵبەر لە ناوچە سنوورییەکانی رۆژهەڵاتی کوردستاندا کوژراون و 105 کۆڵبەری دیکەش بریندار بوون. هەموو ئەو کۆڵبەرانەی لە ناوچە سنوورییەکانی بانە لە پارێزگای سنە و نەوسوود لە سنووری پارێزگای کرماشان بریندار بوون و 36 کەسیان تەمەنیان کەمتر لە 18 ساڵان بووە. لەگەڵ نزیکبوونەوەی وەرزی سەرما و زیاتربوونی خەڵکی بێکار، بە تایبەت کە هەندێ لە هەلەکانی کار وەک کرێکاری لە کاتی سەرمادا نامێنن، خەڵکی کەمداهات بۆ دابینکردنی بژێوی ژیانیان روو لە کۆڵبەریی دەکەن. جێگەیباسە ،ئێوارەی رۆژی سێشەممەش کۆڵبەرێکی دیکە تەقەی لێکرا و لە ھەمان سنور کوژرا، بەوەش لە ماوەی ٢٤ سەعاتدا دوو کۆڵبەر لە سنوری بانە کوژراون.  بەپێی رێکخراوی ھەنگاو، لەسەرەتای پاییزەوە واتە لە ماوەی ٥٥ رۆژدا، پێنج کۆڵبەر بە تەقەی ھێزە ئەمنییەکانی ئێران کوژراون و لانیکەم ٣٥ کۆڵبەری دیکە برینداربوون.       

شەنای فاتیح زیاتر لەدوو مانگ بەسەر دەستپێکردنی ساڵی خوێندنی ٢٠٢٣-٢٠٢٤ تێپەڕدەبێت و لەسێ هەزار قوتابخانەی سنووری پارێزگای سلێمانی و هەڵەبجەدا بەهۆی پێنەدانی موچەکانیانەوە بایکۆتی هۆڵەکانی خوێندن کراوە، تائێستا روون نییە چارەنووسی خوێندن لەسنووری ئەو دوو پارێزگایەدا بەکوێ دەگات، مامۆستایەکی ناڕازیش دەڵێت درێژە بەناڕەزایەتییەکان دەدەن، هیچ بڕیارێک بۆ شکاندنی بایکۆت نییەو لەم نزیکانەشدا کاتی خۆپیشاندانی نوێ رادەگەیەنن. عادل حەسەن، مامۆستای ناڕازی لەلێدوانێکدا بەهاوڵاتی وت: مەترسی لەسەر پڕۆسەی خوێندن نییە، هیچ لایەنێک ناتوانێت پڕۆسەی خوێندن لەهەرێمی کوردستاندا رەتبکاتەوە، ئەو بڕیارە لای ئەنجومەنی هەرێمی کوردستانەو ئەوە تەنها پڕوپاگەندەی میدیاییە. وتیشی: ساڵی خوێندنی ٢٠١٦-٢٠١٧ مانگی کانوونی دووەم دەستکرا بەخوێندن و ساڵەکەش هەژمارکرا، هەروەها بەهۆی کۆرۆناوە ساڵی ٢٠٢٠ وەرزێک دەوام کراو خوێندنیش هەژمارکرا. « ئێمە درێژە بەناڕەزایەتییەکان دەدەین و هیچ بڕیارێک بۆ شکاندنی بایکۆت نییەو لەم نزیکانەشدا کاتی خۆپیشاندانی نوێ رادەگەیەنین.» عادل حەسەن وای وت. لەساڵانی رابردوودا خوێندکاران لەم کاتەدا تاقیکردنەوەی نمرەیەکی نیوەی وەزری یەکەمیان   ئەنجامدەدا، هەرچەندە لەبەشێکی قوتابخانەکانی سلێمانیدا خوێندکارانی پۆلی ١٢ دەوام دەکەن و درێژە بەخوێندنی خۆیان دەدەن. مریەم قادر، مامۆستای یەکێک لەئامادەییەکانی شاری سلێمانییە، لەلێدوانێکدا بەهاوڵاتی وت: لەقوتابخانەکەماندا مامۆستایان بایکۆتی هۆڵەکانی خوێندنیان کردووەو تەنها خوێندکارانی پۆلی ١٢ دەوام دەکەن، پۆلەکانی ١٠ و ١١ تەنها کتێبیان وەرگرتووەو دەوام ناکەن. هەفتەی رابردوو خوێندکارانی پۆلی ١٢ لەبەردەم بەڕێوبەرایەتی گشتی پەروەردەی سلێمانی خۆپیشاندانیان ئەنجامداو داوای کەمکردنەوەی پڕۆگرامی خوێندنیان کرد، بەڵام تائێستا بەشێوەیەکی فەرمی وەڵام نەدراونەتەوە. لەماوەی رابردوودا دەنگۆی هەڵوەشاندنەوە یان رەتکردنەوەی ئەمساڵی خوێندن لەلایەن رێکخراوی  یونسکۆوە بڵاوکرایەوە، هاوڵاتی پەیوەندی بەوەزارەتی پەروەردەوە کرد تا راستی زانیارییەکان لەو بارەیەو چارەنووسی پڕۆسەی خوێندن بەوەرگرانی بگەیەنێت، بەڵام هیچ یەكێك لەوەزیرو بەرپرسانی وەزارەتی پەروەردە ئامادەنەبوون لەوبارەیەوە لێدوان بدەن . سەرۆکی یەکێتی مامۆستایان و جێگرەکەی: رێکخراوی یونسکۆ ناتوانێت پڕۆسەی خوێندن هەڵبوەشێنێتەوە ئەحمەد گەرمیانی، سەرۆکی یەکێتی مامۆستایانی کوردستان لەلێدوانێکدا بەهاوڵاتی وت: تائێستا ساڵنامەی خوێندن بەردەوامەو بەهیچ شێوەیەک پێمان باش نییە دەستکاری ساڵنامەی خوێندن بکرێت، بەڵام دەستکاریکردنی ساڵنامەی خویندن و پڕۆگرامی خوێندن کاری وەزارەتی پەروەردەیەو ئەوان بڕیاری لەسەر دەدەن، تائێستا راوێژیشمان پێنەکراوە لەو بارەیەوە،  وتووشمانە دەبێت رەچاوی هەموو لایەک بکرێت. وتیشی: مەسەلەی یونسکۆ رێنماییە باوەڕ ناکەم بڕیار لای یونسکۆ بێت بۆ راگرتنی ئەمساڵی خوێندن لەهەرێمی کوردستاندا، بەڵام دەکرێت بڕیار لەسەر کوالێتی خوێندن بدات و ئەگەر هەیە بڵێت خوێندن وەک پێویست لەکوردستان یان عێراقدا نییە. هاوكات، عەتا ئەحمەد، جێگری سەرۆکی یەکێتی مامۆستایانی کوردستان لەلێدوانێکدا بەهاوڵاتی وت: ئەمەی کەڕوویداوە لەهەرێمی کوردستاندا لەهیچ شوێنێکی دنیادا نییە، حکومەتێک هەبێت خەمسارد بێت و وەزارەتێکیش هەبێت باکی نەبێت بەداخوازی ئەو خەڵکە، بەیەک تەلەفۆن نە لەگەڵ یەکێتی مامۆستایان وتووێژیان کردووە نە لەگەڵ مامۆستایانی ناڕازی یەک کۆبوونەوە نەکراوەو گوێیان لێبگیرێت، لانیکەم بەشێک لەداخوازییەکانیان جێبەجێبکرێت. وتیشی: مامۆستایان لەبارێکی دارایی خراپدان گوزەرانی خۆیان و خوێندکارەکانیان لەئاستێکی خراپدایە، ئەمە وایکردووە خۆپیشاندان و ناڕەزایەتییەکان بەردەوام بێت، هەروەها دوو مانگ  تێپەڕیوە زۆرەو زیانی بە پڕۆسەی خوێندن و قوتابی پۆلی یەکی بنەڕەتی تا دوانزەی ئامادەیی گەیاندووە. «پێویستە حکومەت بەجددی کۆبوونەوەی بۆ بکات و ئەم دەڤەرە بەدەڤەرێکی جیا لەکوردستان و حکومەتی هەرێم سەیرنەکرێت، بیر لەڕێگەچارەو چۆنیەتی قەرەبووکردنەوەی ئەو دوو مانگە بکرێتەوەو بەخێرایی کۆتایی بەم بارودۆخەبێت، پێویستە بیر لەوەبکرێتەوە خوێندن درێژبکرێتەوەو پڕۆگرامی خوێندن کەمبکرێتەوە، پێش ئەمانەش پێویستە بیر لەوەبکرێتەوە داخوازی مامۆستایان جێبەجێبکرێت لەموچەو پلەبەرزکردنەوەیان و دامەزراندنی وانەبێژان». عەتا ئەحمەد وای وت. سەبارەت بەدەنگۆی هەڵوەشاندنەوەی پڕۆسەی خوێندنی ئەمساڵ لەهەرێمی کوردستاندا لەلایەن رێکخراوی یونسکۆوە جێگری سەرۆکی یەکێتی مامۆستایان دەڵێت: یونسکۆو یونسێف پەیوەندیان نییە بەوەی کەخوێندن دان پێدابنێن یان نا،  ئەوە کاری ئەوان نییەو وەزارەتی پەروەردەو حکومەتی هەرێم بڕیار لەسەر ئەوە دەدەن کەخوێندنی ئەمساڵ چۆن دەبێت.  «ساڵ هەبووە ٥٠ رۆژ یان یەک وەرز دەوام کراوەو خوێندنیش رۆیشتووە هەرچەندە ئێمە خوازیارنین بەو شێوەیەبێت و پێویستە خوێندن ٢٠٠ رۆژبێت بەلایەنی کەمەوە بەپێی ستاندارد، زیاتر لەدوو مانگە بەهۆی دابەشنەکردنی مووچەکانیانەوە نزیکەی ٦٠ هەزار مامۆستا بایکۆتی هۆڵەکانی خوێندنیان کردووە، بەمەش پڕۆسەی خوێندن لەسێ هەزار قوتابخانە وەستاوەو نزیکەی٦٠٠ هەزار خوێندنکار لەخوێندن دابڕاون.» عەتا ئەحمەد وای وت. سێی تشرینی یەكەمی ئەمساڵ، وەزارەتی پەروەردەی حكومەتی هەرێمی كوردستان، داوای دەستپێكردنەوەی دەوامی لەمامۆستایانی سنووری سلێمانی و هەڵەبجە و گەرمیان و راپەڕین كردو رایگەیاند: مووچە مافی بنەڕەتی مامۆستایانەو حكومەتی هەرێمی كوردستان لەهەوڵی بەردەوامی بەدەستهێنانی شایستە داراییەكانی كوردستانە لەحكومەتی فیدراڵی عێراق. بەڵام دوای داواكاریەكەی وەزارەتی پەروەردە كەوەكو فەرمان گشتاندنی بۆ بەڕێوەبەرایەتیەكانی پەروەردەكرد، خۆپیشاندان و بایكۆتی مامۆستایان لەسنوری سلێمانی و هەڵەبجە و ئیدارەكانی گەرمیان و راپەڕین بەرفراوانتر بوون. مامۆستایان و فەرمانبەران لەخۆپیشاندان و بایكۆتی خوێندندا مەرجی خەرجكردنی مووچەی مانگەكانی ئاب و ئەیلولیان كردە مەرجی دەستپێكردنەوەی دەوام، ئەوەش لەكاتێكدایە تائێستا مامۆستایان و فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان مووچەی مانگی ئەیلولیان وەرنەگرتووەو چارەنووسی مووچەكەش نادیارە. لەسنووری پارێزگای سلێمانی نزیكەی 60 هەزار مامۆستای میلاك و وانەبێژ هەن، جگە لەنزیكەی 600 هەزار قوتابی و خوێندكار، بەوەش 40%ی پرۆسەی خوێندن لەهەرێمی كوردستان پەكیكەوتووە.

هاوڵاتی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم کۆبوویەوە و لە کۆبونەوەکەدا تاووتوێی گفتوگۆکانی شاندی وەزارەتی نەوتی عێراق لەگەڵ حکومەتی هەرێم کرا و رایگەیاند، حکومەتی هەرێم ئامادەیە لە زووترین کاتدا، پرۆسەی هەناردەکردنی نەوت دەست پێ بکاتەوە. ئەمڕۆ چوارشەممە ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم بە سەرپەرشتی مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکومەتی هەرێم و بە ئامادەبوونی قوباد تاڵەبانی، جێگری سەرۆکی حکومەتی بکۆبوویەوە و تێیدا ئەنجامی گفتوگۆی هاوبەشی نێوان وەزارەتی نەوتی حکومەتی فیدراڵ و شاندی هەرێم سەبارەت بە دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان لەلایەن سەرۆکوەزیران و وەزیرە پەیوەندیدارەکانەوە خرایەڕوو. ڕۆژی یەكشەممە 11-12-2023  وەفدێكی وەزارەتی نەوتی عێراق سەردانی هەرێمی كوردستانی كرد و سێ ڕۆژ مایەوە، وەفدەكە جگە لەسەرۆكوەزیرانی هەرێم و وەزیری سامانە سروشتیەكان بەوەكالەت، لەگەڵ سەرۆكی هەرێمی كوردستان و كۆمپانیا نەوتیەكانیش كۆبووەوە. لە کۆبوونەوەکەی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم، مەسرور بارزانی جەختی لەوە کردەوە، "لە چوارچێوەی دەستوور و ڕێزگرتن لە دەسەڵات و مافە دەستوورییەکانی هەرێمی کوردستان، حکومەتی هەرێم ئامادەیە لە زووترین کاتدا، پرۆسەی هەناردەکردنی نەوت دەست پێ بکاتەوە و هیوادارین لایەنە پەیوەندیدارەکانی حکومەتی فیدراڵیش پەلە بکەن لە تەواوکردنی ئامادەکارییەکانی دەستپێکردنەوەی پرۆسەکە." دواتر لە کۆبونەوەکەدا باس لەوە کرا کە بەهۆی ڕاگرتنی هەناردەی نەوتی هەرێم چەندین ملیار دۆلار زیان لە گەنجینەی گشتی کەوتووە، لە هەمان کاتدا ئەنجومەنی وەزیران جەختی لە پاراستنی ماف و شایستەکانی هەرێمی کوردستان کردەوە و شاندی حکومەتی هەرێمی کوردستانی ڕاسپارد کە لە چوارچێوەی دەستوور لە هەوڵ و گفتوگۆکانیان بەردەوام بن. بەپێی زانیارییەکانی هاوڵاتی، حکومەتی هەرێم بەهۆی راگرتنی هەناردەی نەوتەوە لە 25ی ئازاری ئەمساڵەوە زیاتر لەحەوت ملیار دۆلار زیانی كردووە.  بەپێی بەدوادووچوونەکانی هاوڵاتی، كە لەچەند سەرچاوەیەك وەریگرتوون و دوانیان لەوەزارەتی سامانە سروشتییەکانی حکومەتی هەرێمن، هێشتا رێككەوتن لەنێوان هەرێم و بەغدا بۆ دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێم ئەنجامنەدراوە، هەر لەبەر ئەو هۆكارەش وەفدەكەی عێراق چەندڕۆژێك لەهەرێم ماونەتەوە، یەكێك لەهۆكارەكانیش ئەوەیە هەرێم داوایكردووە تێچووی بەرهەمهێنانی بەرمیلێك نەوتی هەرێم لەنێوان 20 بۆ 22 دۆلار بێت، بەڵام وەفدەكەی عێراق پێشنیازەكە دەبەنەوە بۆ سەرۆكوەزیران و پاشان وەڵامی هەرێم دەدەنەوە.

هاوڵاتی  روداوێکی هاتوچۆ لەسەر رێگەی کەرکوک-تکریت روویدا و بەهۆیەوە سێ کەس گیانیان لەدەستدا و شەش کەسی تریش برینداربوون. ئێوارەی ئەمڕۆ چوارشەممە 15ی تشرینی دووەمی 2023،  لەسەر رێگەی کەرکوک–تکریت، رووداوێکی هاتوچۆ لەنێوان چوار ئۆتۆمبیلدا روویدا و بەهۆیەوە سێ کەس گیانیان لەدەستدا و شەش کەسی تریش برینداربوون. بە وتەی عامر نەریمان، وتەبێژی پۆلیسی هاتوچۆی کەرکوک، روداوەکە بەهۆی پابەندنەبوون بە یاساکانی هاتووچۆە بووە لەئەنجامی تیژڕۆیی و رەچاونەکردنی تەڕبوونی رێگەکان بوون کە بەهۆی باران بارینەوە خلیسک بوون.  

دلێر عەبدوڵڵا بەئامانجی چارەسەركردنی كێشەی بودجەو موچەی هەرێمی كوردستان، بڕیارە گەڕێكی تری دانوستانی نێوان هەرێمی كوردستان و حكومەتی ناوەندی بەڕێوەبچێت، ئەندامێكی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق رایگەیاند كە كۆبوونەوەكان لەهەفتەی داهاتوو بەڕێوەدەچێت، وتەبێژی وەزارەتی دارایی حكومەتی هەرێم_یش ئاماژەی بەوە كرد كەداوا لەبەغدا كراوە موچەی سێ مانگی كۆتایی ئەمساڵ رەوانەی هەرێم بكرێت، بەپێی زانیارییەكانیش بڕیارە كۆتایی ئەم مانگە بەغدا سێ موچە رەوانەی هەرێم بكات. پاش كۆتایی هاتنی گفتوگۆكان لەبارەی هەناردەكردنەوەی نەوتی هەرێم، سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان داواكارییەكی ئاڕاستەی سەرۆك وەزیرانی عێراق كردووە تایبەت بەپرسی گرفتی موچەی فەرمانبەرانی هەرێم، ئەندامێكی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق رایگەیاند كە لەسەر پرسی موچەی فەرمانبەران بڕیارە گەڕێكی تری دانوستانەكانی نێوان شاندی هەرێم و بەغدا بەڕێوەبچێت و تێیدا رێكەوتنی ستراتیژی لەبارەی پرسی موچەوە ئەنجامبدرێت. بڕیارە هەفتەی داهاتوو، گفتوگۆكان لەبارەی پرسی موچەی فەرمانبەرانی هەرێم بەڕێوەبچێت، جارێكی تر دانیشتن و رێكەوتن لەنێوان شاندی هەرێم و بەغدا ئەنجامبدرێت و ئەندامانی شاندی هەرێم سەردانی بەغدا بكەن، لەوبارەیەوە دكتۆرە نەرمین مەعروف ئەندامی لیژنەی دارایی لەرپەرلەمانی عێراق بەهاوڵاتی وت «گەڕی ئەمجارەی دانوستانەكانی نێوان هەرێم و بەغدا جیاواز دەبێت و رێكەوتنی نوێ لەبارەی پرسی موچەوە ئەنجام دەدرێت، ئامانجی كۆبوونەوەی ئەمجارە كۆتاییهێنانە بەناكۆكییەكان و قسەكردنە لەسەر دەركردنی یاسای نەوت و غاز، چونكە لێكتێگەیشتنی تەواو هەیە سەبارەت بەپرسی موچەو بڕیاریش دراوە كەپرسی موچە لەناكۆكییە سیاسییەكان جیابكرێتەوە.» بەپێی زانیارییەكانی هاوڵاتی، مەسرور بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەكۆبوونەوەی لەگەڵ وەزیری نەوتی عێراق، داواكارییەكی پێشكەش بە محەمەد شەیاع سودانی كردووە تایبەت بەپرسی موچەی فەرمانبەرانی هەرێم كەخۆی لەدابینكردنی موچەی سێ مانگی كۆتایی ئەمساڵی فەرمانبەران دەبینێتەوە، لەوبارەیەوە هونەر جەمال وتەبێژی وەزارەتی دارایی حكومەتی هەرێم بەهاوڵاتی وت «هیچ زانیارییەكمان پێنەگەیشتووە دەربارەی رێكەوتنی نوێ، ئەوەندە نەبێت كە ئەمڕۆ بەڕێز رێباز حەملان بڵاویكردەوە كەداوا لەسەرۆك وەزیران كراوە موچەی سێ مانگی فەرمانبەرانی هەرێم دابین بكرێت.» رێباز حەملان یاریدەدەری سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان دوێنێ سێشەممە لەشاری سلێمانی لەكۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند كە داوایان لە شەیاع سودانی سەرۆك وەزیرانی عێراق كردووە موچەی سێ مانگی موچەخۆرانی هەرێم بنێرێت و دڵنیاییشیدا كە داواكارییەكەیان جێبەجێ دەكرێت و لەكۆتایی ئەم مانگەدا پارەكە دەگات بۆ هەرێمی كوردستان. لەئێستادا كۆتایی هاتووە بەدابەشكردنی موچەی مانگی هەشتی فەرمانبەرانی هەرێم، موچەخۆران چاوەڕوانی وەرگرتنی موچەی مانگی ئەیلول دەكەن و بەرپرسانی وەزارەتی دارایی-ش چاوەڕێی بەغدان بۆ ئەوەی ٧٠٠ ملیار دینارەكە رەوانە بكات. لەوبارەیەوە سەرچاوەیەك لەوەزارەتی دارایی بەهاوڵاتی وت «پێش كۆتایی ئەم مانگە ٧٠٠ ملیارەكە دەگات و راستەوخۆ پاش گەیشتنی ئەو بڕە پارەیە دەست بەدابەشكردنی موچەی مانگی ئەیلول دەكەین و لەماوەیەكی كەمدا كۆتایی بەدابەشكردنە دەهێنین.» بەپێی زانیارییەكانی هاوڵاتی، گرفتی موچە تاكۆتایی ئەمساڵ درێژەی دەبێت و حكومەتی هەرێم ناتوانێت پارەی پێویست بۆ پێدانی موچە دابین بكات، بۆیە لەڕێگەی بەغداو بەشێوەی رێكەوتن دەیەوێت ئەو گرفتە بەشێوەیەكی كاتی چارەسەر بكات، لەوبارەیەوە یوسف كیلابی ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بەهاوڵاتی وت «یەكلایی بووەتەوە كە هەرێمی كوردستان توانای دابینكردنی موچەی نییە، ئێمەش وەك لیژنەی دارایی داوامان كردووە كە مافی موچەخۆرانی هەرێم نەفەوتێت و بەدوای دابینكردنی ئەو مافەی فەرمانبەرانی هەرێمەوەین هەروەك ئەوەی كە پێشتر بەڵێنمان دابوو، ئەوپەڕی توانای خۆمان بەكاردەهێنین بۆ ئەوەی لەم نێوانەدا موچەی فەرمانبەرانی هەرێم ون نەبێت.» هاوڵاتی ئەوەی زانیوە كە نوێنەرانی كورد لەهەوڵی ئەوەدان كە دابینكردنی موچەی فەرمانبەرانی هەرێم لە خەرجی كردەیی دەربهێنێت و گۆڕانكاری لەو بڕگەیەی موازەنەدا بكرێت، ئەوەش لەپێناوی ئەوەی موچەی فەرمانبەرانی هەرێم وەكخۆی بدرێت، لەوبارەوە نەرمین مەعروف بەهاوڵاتی وت «لەهەوڵی ئەوەداین موچەو بودجەی هەرێم لەخەرجی كردەیی (انفاق فعلی) دەربهێنرێت، ئەوەش بە ئامانجی ئەوەی گرفتی موچە چارەسەر بكرێت و لەكێشەو ناكۆكی سیاسی جیابكرێتەوە.» لەلایەكی ترەوەو هاوتەریب لەگەڵ پرسی موچە، پرسی هەناردەكردنەوەی نەوتی هەرێم بابەتێكی تری گفتوگۆكانی نێوان هەرێم و بەغدایەو لەماوەی دوو رۆژی رابردووی سەرەتای ئەم هەفتەیە گفتوگۆو دانیشتن لەنێوان وەزیری نەوتی عێراق و بەرپرسانی هەرێم بەڕێوەچووە، كە تێیدا بڕیار لەسەر هەناردەكردنەوەی نەوتی هەرێم دراوەو تەنها گرفتێك لەبەردەم ئەو پرسەدا مابێتەوە، بابەتی پشكی كۆمپانیا بەرهەمهێنەرەكانی نەوتە كە بۆ ئەوە بەرپرسانی هەرێم چاوەڕوانی وەڵامی سەرۆك وەزیرانی عێراق دەكەن. رۆژی 26ی ئازاری ئەمساڵ، بەبڕیارێكی دادگای فیدڕاڵی هەناردەی نەوتی هەرێمی كوردستان راگیراو بەو هۆیەشەوە حكومەتی هەرێمی كوردستان شكستی خۆی لە دابینكردنی موچەی فەرمانبەرانی هەرێم راگەیاند. لەو ماوەیەشداو بەهۆی یاسای موازەنەی عێراقەوە دابینكردنی موچە لەلایەن بەغداوە كێشەی تێكەوت و بەپێی بڕیارێكی حكومەتی عێراقی و مانگانە بەبڕی ٧٠٠ ملیار دینار موچەی فەرمانبەران دابین دەكرێت. ئێستاش كە مانگی تشرینی دووەمە، موچەی مانگی هەشت دابین كراوەو موچەكانی مانگی ئەیلول و تشرینی یەكەم دابەش نەكراوەو ترس هەیە كە موچەی سێ مانگی ئەمساڵ دابەش نەكرێت.

هەناو بابە رەسوڵ رۆژنامەی تەلەگرافی بەریتانیا بڵاویكردەوە، حكومەتی بەریتانیا پلانی هەیە هەر پەنابەرێكی كورد بەنایاسایی روو لەبەریتانیا بكات راستەوخۆ رەوانەی عێراقی بكاتەوە بەهۆی ئەوەی بەنیازە عێراق بخاتە لسیتی ئەو وڵاتانەی كە «سەلامەتن، فیدراسیۆنی سەرتاسەری پەنابەرانی عێراقیش پشتڕاستیدەكاتەوە كەحكومەتی عێراق و هەرێم رێككەوتنیان كردووە لەوبارەیەوە. رۆژنامەی تەلەگرافی بەریتانی لەڕاپۆرتێكیدا باس لەوەدەكات كەحكومەتی بەریتانیا بەنیازە هەریەك لەوڵاتانی توركیا، میسر، عێراق بخاتە لیستی ئەو وڵاتانەوە كە «سەلامەتن» بەمەش رێكارەكان بۆ وەزارەتی كۆچی بەریتانیا ئاسان دەكات تاهەر پەنابەرێك روو لەبەریتانیا بكات دەستبەجێ دیپۆرتی بكەنەوە، ئەم پلانەش وەك بژاردەی دووەم سەیر دەكرێت لەحاڵەتی سەرنەگرتنی پلانی ناردنی كۆچبەران بۆ رواندا كەبڕیارە ئەم هەفتەیە دادگای باڵای بەریتانیا كۆبوونەوەی لەسەر بكات. بەپێی ئاماری ئەنجومەنی پەنابەران، ژمارەی كۆچبەرانی ئەو سێ وڵاتە لەمساڵدا تا كۆتایی ئابی، چوار هەزار كەس بوون كە روویان لەبەریتانیا كردووە. لەئامارەكەدا هاتووە كە لەسەرەتای ئەمساڵەوە تاكۆتایی مانگی ئاب، هەزارو 774 كۆچبەری بە نایاسایی لەڕێگەی نۆكەندی ئینگلیزەوە چوونەتە نێو بەریتانیا. رۆژنامەی تەلەگراف دەشڵێت، وەزارەتی كۆچ (هۆم ئۆفیس) لەلایەن حكومەتی بەریتانیاوە داوای لێكراوە لێكۆڵێنەوە لەئاسانی ئەو كارە بكات كەناردنەوەی كۆچبەرانی عێراقییە بە رەچاوكردنی ئەوەی كە 80%ی ئەو عێراقییانەی داوای مافی پەنابەرێتییان كردووەو داواكانیان رەتكراوەتەوە كوردن.  رۆژنامەكە باس لەوەش دەكات، رۆبێرت یەنریك، وەزیری كۆچبەرانی بەریتانیا، لەكۆبوونەوەیەكدا لەبارەی ئەو پرسەوە گفتوگۆی لەگەڵ سەفین دزەیی، بەرپرسی پەیوەندییەكانی دەرەوەی هەرێمی كوردستان كردووە.  لەلایەن خۆشیەوە نوێنەرایەتی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەبەریتانیا رۆژی 11-8-2023 بڵاویكردەوە: لەسەر بانگهێشتنامەی فەرمی حكومەتی بەریتانیا، رێبەر ئەحمەد وەزیری ناوخۆی هەرێمی كوردستان گەیشتە بەریتانیاو لەسێ رۆژی سەردانەكەیەدا بەیاوەری كاروان جمال تاهیر نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لەبەریتانیا ژمارەیەك دیداری لەگەڵ كاربەدەستانی ئەو وڵاتەو فەرمانگە پەیوەندیدارەكان لەحكومەتی بەریتانیا ئەنجامدا. نوێنەرایەتی حكومەتی هەرێم ئەوەشی خستووەتەڕوو: هەر لەوەزارەتی ناوخۆی بەریتانیا ، رێبەر ئەحمەد وەزیری ناوخۆی هەرێمی كوردستان لەلایەن رۆبەرت جێنریك وەزیری كۆچ و كۆچبەرانی بەریتانیا پێشوازی لێكرا، لەدیدارەكەدا گفتوگۆ دەربارەی پەیوەندییە دولایەنەكانی هەرێمی كوردستان و بەریتانیا جەختی لێكرایەوە كە دەبێت بەهێزتربكرێن و تیشك خرایەسەر ئاستەنگییەكانی كەهۆكارن بۆ دروستبوونی ناسەقامگیری ئەمنی و ئابووری و هەردوولا كۆكبوون لەسەر ئەوەی كەدەبێت هەوڵەكان چڕبكرێنەوە بۆ چارەسەركردنی هۆكارە ریشەییەكانی گرفتەكان و لەسەرچاوەوە چارەسەربكرێن. هاوڵاتی پەیوەندی بەچەند بەرپرسێكی وەزارەتی ناوخۆی هەرێمەوە كرد سەبارەت بەپرسی ناردنەوەی پەنابەرانی كورد لەبەریتانیا، بەڵام ئامادەنەبوون لەوبارەیەوە لێدوان بدەن. لەلایەن خۆیەوە دەشتی جەمال، سكرتێری فیدراسیۆنی سەرتاسەری پەنابەرانی عێراق لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:» ئەو رێككەوتننامەیەی نێوان حكومەتی عێراق و بەریتانیا شتێكی نوێ نییە، بەڵكو لەچەندساڵی رابردوودا واژۆ كراوە، حكومەتی هەرێمی كوردستانیش لەدوای سەردانی بۆ بەریتانیا و دانیشتنی لەگەڵ وەزیری ناوخۆی پێشووی بەریتانیا ئامادەسازییان كرد بۆ بەڕێوەچوونی رێككەوتنەكە». وتیشی:»لە2022 دا توانیمان بەر بەو رێككەوتنە بگرین لەمانگی شەشی ئەو ساڵەدا ویستیان زیاتر لە 35 پەنابەر بنێرنەوە بۆ هەرێم بەڵام رێگریمان لێكرد بەپشتیوانی چەند پەرلەمانتارێك، دواتریش توانیمان ژمارەیەكیان لەزیندان بهێنینە دەرەوە، وەكو فیدراسیۆنی پەنابەران لەنزیكەوە ئاگاداری دۆخیانین لەئێستادا هیچ پەنابەرێك نەگیراوە بۆ دیپۆرتكردنەوەو حاڵەتێكی واش هەبێت ئێمە دەست بەكاری خۆمان دەكەین». سكرتێری فیدراسیۆنی سەرتاسەری پەنابەرانی عێراق دەشڵێـت:»بەهۆی ئەو فشارو ناڕەزایەتیانەی بەهۆی جەنگی غەززەوە دروستبووە وەزیری ناوخۆی بەریتانیا لەكارەكەی دوورخرایەوە، بەڵام ئەمڕۆ دادگای باڵای شاهانەی بەریتانیا ئەو بڕیارەی پێشتر رەتكرایەوە بۆ ناردنی پەنابەران بۆ رواندا جارێكی دیكە پێیدا دەچێتەوە، لەوبارەیەوە خۆپیشاندانمان دەستپێكردووە، تا فشار بكەین ئەو هەوڵانەی بەبەردەوامی دەدرێن بۆ دیپۆرتی پەنابەران شكستی پێبهێنین». سكرتێری فیدراسیۆنی سەرتاسەری پەنابەرانی عێراق، بۆ رێككەوتنی نێوان بەریتانیاو عێراق بەڵگەی ئەوە دەهێنێتەوە، كە لە 6-4-2022 تۆم پیرس وەزیری دادو كاروباری كۆچ و پەنابەری نایاسایی نامەیەكی ئاڕاستەی نزار خەیروڵا جێگری وەزیری دەرەوەی عێراق كردووەو سوپاسی كردووە لەگەیشتن بەڕێككەوتن سەبارەت بەناردنەوەی پەنابەران. لەنامەكەدا هاتووە:» سوپاس بۆ رێككەوتن لەسەر پێدانی دۆكیومێنت و ناسنامە كەیارمەتی دەدات لەزاڵبوون بەسەر هەر كۆسپ و تەگەرەیەكی ترانزێت (پەڕینەوە) لەبەغدا». دەشتی جەمال لەوبارەیەوە دەڵێت:»ئەمە كارێكی نایاسایی و هاوكات تاوانێكی گەورەیە بەرامبەر چارەنووسی دەیان پەنابەر كەبەرهەمی داسەپاندنی هەلومەرجێكی ئەوپەڕی نامرۆڤانەیە لەسەركوت و بێكاری و نەبوونی خزمەتگوزاری و بێ مافی و لەدەرەوەش دەست لەیەخەی پەنابەران ناكەنەوەو كردوویانن بەوەرەقەیەكی سیاسی و ئابووری لەپێناو قازانج و بەرژەوەندیەكانیان».

هاوڵاتی دوای ئەوەی شارەوانی دهۆک هەڵسا بە بڕینەوەی ژمارەیەک دار بۆ دانانی کامێرای چاودێری، ئەمرۆ ژمارەیەک مامۆستای زانکۆ و چاڵاکوانان لە دادگای دهۆک سکاڵایان لەدژی شارەوانی دهۆک تۆمارکرد. کاوە عەبدولعەزیز، مامۆستای زانکۆ لە دهۆک بە هاوڵاتی وت: "دوای ئەوەی ژمارەیەک دار لە لایەن شارەوانییەوە بە مەبەستی دانانی کامێرای چاودێری بڕدرانەوە وەک مامۆستایانی زانکۆ وچالاکوانان سکاڵامان لە دژی ئەو لایەنە تۆمارکرد و، زۆر توڕە ونیگەران بووینە لەوەی کەبەشێوەیەکی زۆر ناشارستانی دارەکان بڕدراونەتەوە" وتیشی: داوامانکردوە ئەو لایەنەی دارەکانی بڕیوەتەوە روونکرنەوە بەخەڵک بدەن و لەسەر چ بنەمایەک ئەو دارانە بڕیون" لەمبارەیەوە هاوڵاتی پەیوەندی بە  ئیسماعیل مستەفا، بەرپرسی ڕاگەیاندنی بەرێوەبرایەتی شارەوانی دهۆکەوە کرد و بە هاوڵاتی  وت: " پێش چەندرۆژێک بەرێوەبەرایەتی گشتی هاتۆچووی دهۆک نوسراوێکی رەسمییان بۆ ناردین و ، لەنوسراوەکەدا ئاماژە بەوەکرابوو کەئەوان چەند کامیرەیەکی تازە لەشەقامەکانی دهۆک دادەنێن لە هەندێک شوێن دەبێت دار ببردرێت تا کامیرەکان سەرپێچی شوفێران تۆمار بکەن،" وتیشی، "ئێمە ڕازی بووین بەڵام بەمەرجێک لەبەرامبەر بڕینی هەر دارێک پێویستە هاتۆچووی دهۆک پێنج دار لەوشوێنە بچێنێت کە تەمەنی لە دووساڵ کەمتر نەبێت و درێژییەکەی 2مەتر بێت و تیرەکەی 5 سەنتیمەتر بێت،هاوکات هاتۆچووی دهۆکیش ڕازی بووە بەمەرجەکانی شارەوانی" ئیسماعیل مستەفا ئەوەشی ڕونکردەوە: "جۆری ئەو دارانە کاژن ئەگەر هەڵبکەندرێن و دووبارە بچێنرین زوو ووشک دەبنەوە وەکۆ دارەکانی تر نیە". برینی ئەو دارانە لەکاتێکدایە کە هاتۆچووی دهۆک هەڵساوە بە دانانی زیاتر لە 11کامێرای تازە لەشەقامەکانی سەنتەری دهۆک، بەپێی قسەی بەرپرسی ڕاگەیاندنی هاتۆچووی دهۆک:" کامیرەکان بۆ بەرژەوەندی گشتی دانراون بەتایبەت لەوشوێنانەی کە زۆرترین روداوەکانی هاتۆچوو لێی روداون. لەسەرەتای ئەم ساڵەوە تا ئێستا لەسنوری پارێزگای دهۆک 175روداوی هاتۆچوو روداون، لەم ژمارەیە22 کەس گیانی خۆیان لەدەستداون هەروەها 251 کەس برینداربوونە.  

سەركۆ جەمال هێشتا عێراق بەگومانە لەتێچووی بەرهەمهێنان و گواستنەوەی نەوتی هەرێم، بۆیە وەفدەكەی عێراق بڕیاریانداوە چەندڕۆژێك لەهەرێمی كوردستان بمێننەوەو وردبینی ئەو گرێبەستانە بكەن كە وەزارەتی سامانە سروشتیەكانی هەرێم ئەنجامیداون و بەپێی زانیارییەکانی هاوڵاتی هەرێم داوایكردووە تێچووی بەرهەمهێنانی نەوتەكەی زیادبكرێت. بەپێی بەدوادووچوونەکانی هاوڵاتی، كە لەچەند سەرچاوەیەك وەریگرتوون و دوانیان لەوەزارەتی سامانە سروشتییەکانی حکومەتی هەرێمن، هێشتا رێككەوتن لەنێوان هەرێم و بەغدا بۆ دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێم ئەنجامنەدراوە، هەر لەبەر ئەو هۆكارەش وەفدەكەی عێراق چەندڕۆژێك لەهەرێم ماونەتەوە، یەكێك لەهۆكارەكانیش ئەوەیە هەرێم داوایكردووە تێچووی بەرهەمهێنانی بەرمیلێك نەوتی هەرێم لەنێوان 20 بۆ 22 دۆلار بێت، بەڵام وەفدەكەی عێراق پێشنیازەكە دەبەنەوە بۆ سەرۆكوەزیران و پاشان وەڵامی هەرێم دەدەنەوە. هەرچەندە هاوڵاتی پەیوەندی بەچەند بەرپرسێكی حكومەتی هەرێم و وەزارەتی سامانە سروشتیەكانەوە كرد سەبارەت بەجیاوازی تێچووی وەبەرهێنان و گواستنەوە لەنێوان هەرێم و بەغدا و هۆكاری دواكەوتنی دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێم، بەڵام هەریەكەیان بەپاساوێك ئامادەنەبوون لەوبارەیەوە بدوێن. ڕۆژی یەكشەممە 11-12-2023ەوە وەفدێكی وەزارەتی نەوتی عێراق سەردانی هەرێمی كوردستانی كرد و سێ ڕۆژ مایەوە، وەفدەكە جگە لەسەرۆكوەزیرانی هەرێم و وەزیری سامانە سروشتیەكان بەوەكالەت، لەگەڵ سەرۆكی هەرێمی كوردستان و كۆمپانیا نەوتیەكانیش كۆبووەوە. یەكەم كۆبوونەوەیان لەگەڵ مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان بوو، وەفدەكەی عێراق بەسەرۆكایەتیی حەیان عەبدولغەنی جێگری سەرۆكوەزیران و وەزیری نەوتی فیدراڵی عێراق بوو و بەڕێوەبەرە گشتییەكانی وەزارەتەكەو بەڕێوەبەری گشتی كۆمپانیای بەبازاڕكردنی نەوتی عێراق (سۆمۆ) هاوشانی بوو. بەپێی راگەیەندراوێكی كۆبوونەوەكە لەكۆبوونەوەكەدا مەسرور بارزانی رایگەیاندووە «وەستانی هەناردەكردنی نەوتی هەرێم، زیانی چەندین ملیار دۆلاری بەگەنجینەی گشتی گەیاندووەو پێویستە لەزووترین كاتدا هەناردەكردن دەستپێبكاتەوە»، لەبەرامبەردا وەزیری نەوتی عێراقیش رایگەیاند «دەبێت هەنگاوی یەكەم هەوڵی بەرهەمهێنانەوەی نەوت بدەن نەك هەناردەكردنی». راگەیەندراوەكە لەكاتێكدایە هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان لە 25ـی ئاداری 2023 ەوە لەسەر بڕیاری دادگای ناوبژیوانیی نێودەوڵەتیی لەپاریس لەئەنجامی سكاڵایەكی عێراق لەدژی توركیا راگیراوە، تائێستا سەرەڕای چەندین كۆبوونەوە لەئاستی باڵا لەنێوان بەرپرسانی حكومەتی هەرێمی كوردستان و عێراق و توركیاش، دەستیپێنەكردووەتەوە. مەسرور بارزانی لەدواین ڕاگەیەندراودا لەبارەی كۆبوونەوەكە ڕایگەیاند:» ئەگەر هەناردەكردنەوەی نەوتی هەرێم هەیە، وەفدی عێراق گەڕاوەتەوە بۆ بڕیاردان لەسەر پێشنیارەكان، كۆبونەوەیەكی باشمان هەبوو لەگەڵ وەزیری نەوتی عێراق، ئەوەی لەسەر هەرێم بووە لەڕووی كاری تەكنیكی یان یاسایی، هەرچی ئەركی سەر حكومەتی هەرێمی كوردستان بووە جێبەجێ كراوە.» وتیشی:»دەمێنێتەوە سەر ئەوەی مافەكانی خەڵكی كوردستان كە لە دەستوردا هاتووە ئەوانیش رێز لەو مافانە بگرن‌و جێبەجێیان بكەن، قسەی زۆر كرا لەسەر ئەوەی هەرێم ئەركی چییەو مافی چییە، داواكارییەكانی ئێمەش لە حكومەتی فیدراڵی بۆ رێزگرتن لە مافە دەستورییەكانی هەرێم، بەتایبەتی دابینكردنی شایستە داراییەكانی خەڵكی هەرێم، چەند مانگێكە خەڵكی هەرێم موچەكانیان دواكەوتوە، بەڵام هۆكارەكەی حكومەتی فیدراڵی بەغداد بووە، داوامان كرد ئەم كێشانە كۆتاییان پێ بێت، چیتر شایستە دارییەكانی خەڵكی كوردستان دوانەكەوێت.» «لە قسەكردندا گەیشتینە زۆر تێگەیشتنی باش، ئەوان گوتیان دەگەڕێینەوە بۆ ئەوەی دوا بڕیار لەسەر پێشنیارەكان بدەین، من ئومێدم زۆرە ئینشاڵا بگەینە ئەنجامێكی باش‌و وەڵامێكی باشیش بۆ خەڵك هەبێت، ئەگەری هەناردەكردنەوەی نەوت هەیە، بەڵام دەبێت مافەكانی هەرێمی كوردستان بەپێی دەستور رەچاوبكرێت، جگە لە نامە، من لەگەڵ سەرۆك وەزیرانی حكومەتی فیدراڵی قسەم كردووە ناردنی 700 ملیار دینارەكە، ئەوان باسی ئەوەیان كرد كە ئێمە وەختی خۆی داوای شەش مانگمان كرد كە ئەو بڕە پارەی ئەو شەش مانگەی لەمساڵدا ماوە بۆ خەڵكی دابین بكەن، ئەوان بۆ سێ مانگ بڕیاریاندا، رەقەمەكەش ئێمە داوای 800 ملیارمان كرد، ئەوان بڕیاریاندا لەسەر 700 ملیار دینار، بۆ سێ مانگەكەی تر دیسان ئێمە قسەمان كردووە، وتیانە بۆ مانگی 12 دەبێت جارێكی تر حسابات پاكتاو بكرێت بۆ ئەوەی بزانن چی ماوە دابینی بكەن، ئیتر ئێمە چاوەڕێی ئەوە دەبین‌و ئەوانیش بەڵێنەكانی خۆیان جێبەجێ بكەن». مەسرور بارزانی وای وت. لەپێش كۆبوونەوەی لەگەڵ سەرۆكی حكومەت و وەفدی هەرێم، حەیان عەبدولغەنی وەزیری نەوتی عێراق رایگەیاند:»هەنگاوی یەكەم دەبێت هەوڵی دووبارە وەبەرهێنانەوەی نەوت بدەین، پاشان لەهەنگاوی دووەم ئێمە لەگەڵ بەرپرسانی توركیا لەگفتوگۆداین بۆ دەستپێكردنەوەی هەناردەكردنەوەی نەوتی هەرێم لەڕێگەی هێڵی عێراق- توركیا». وتیشی:» بۆ هەناردەكردنەوەی نەوتی هەرێم گفتوگۆو لێكتێگەیشتنی باشمان لەگەڵ بەرپرسانی توركیا هەیە». دواتریش كەمال محەمەد، وەزیری سامانە سروشتیەكانی هەرێم بەوەكالەت سەبارەت بەكێشەكان لەبەردەم دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێمی كوردستان لەڕێگەی توركیاوە، رایگەیاند:»كێشەی سەرەكیی تێچووی بەرهەمهێنان و گواستنەوەیە كە لەبودجەدا دەستنیشانكراوە كە هەشت هەزارو 690 دینارە، كەئەم نرخەش لەگەڵ سروشتی گرێبەستەكانی هەرێمی كوردستان ناگونجێت». وتیشی:»هاتنی وەفدی وەزارەتی نەوتی عێراق و كۆمپانیای سۆمۆ بۆ چارەسەركردنی بابەتی تێچووی گواستنەوەو بەرهەمهێنانی نەوتی هەرێمی كوردستانە كەكێشەی سەرەكییە». رۆژی دووشەممە 13-11-2023 دووەمین كۆبوونەوەی هەردوو وەزارەتی سامانە سروشتییەكانی هەرێمی كوردستان و وەزارەتی نەوتی عێراقی فیدراڵ لەڕۆژی دووەمی سەردانی وەزیری نەوتی عێراق بۆ هەولێر بەڕێوەچوو. بەگوێرەی راگەیەنراوێك، ژمارەیەك لەنوێنەرانی گەورە كۆمپانیاكانی نەوت بەشداری كۆبوونەوەكە بوون و تێیدا باس لەڕێكارەكانی چارەسەركردنی كێشەكان و خۆئامادەكردن بۆ دەستپێكردنەوەی هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان كراوە. لەدوای كۆبوونەوەیان لەگەڵ نوێنەری كۆمپانیاكان، وەفدەكەی عێراق سەردانی نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستانیان كرد. سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستان بڵاویكردووەتەوە: لەكۆبوونەوەكەدا سەرۆكی هەرێمی كوردستان جەختی لەپشتگیریی خۆی بۆ گفتوگۆو هەنگاوەكانی حكومەتی فیدراڵی و حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆ چارەسەركردنی كێشەكان و دووبارە ناردنە دەرەوەی نەوتی هەرێمی كوردستان كردووەتەوە، هەروەها ئاماژەی بەوەكرد وەستانی ناردنە دەرەوەی نەوتی هەرێمی كوردستان زیانێكی گەورەی بەداهاتی گشتیی عێراق گەیاندووە، بۆیە دەستپێكردنەوەی هەرچی زووتری ناردنە دەرەوەی نەوتی هەرێمی كورستانی، بەگرنگ و پێویست زانی. بەشێک لەمیدیا عێراقییەکان ئاشکرایانکردووە کە جگە لەکێشەی تێچووی بەرهەمهێنان و گواستنەوە، یەكێكی دیكە لەگرفتەكانی بەردەم دەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێم، ئەوەیە  توركیا مەرجی هەیە بۆ رێگەدان بەدەستپێكردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێم لەڕێگەی بەندەری جەیهان، مەرجەكانیش یەكێكیان لێخۆشبوونە لەو سزا ماددیەی كەدادگای پاریس بەسەریدا سەپاندووەو بڕەكەی یەك ملیارو 500 ملیۆن دینارە، هاوكات مەرجێكی دیكەی ئەوەیە كە ئەو نەوتەی پێیدەفرۆشن و نەوتی هەرێمە بەهەمان نرخی پێشوو بێت كە 19 دۆلارە بۆ هەر بەرمیلێك، لەبەرامبەردا عێراق بەوە رازی نییەو وەك فشارێك بۆ رازیكردنی توركیا باس لەنۆژەنكردنەوەی بۆری هەناردەی نەوتی نێوان عێراق- سوریا دەكات. تا 25-3-2023 حكومەتی هەرێمی كوردستان، بەفەرمی رۆژانە 450 هەزار بەرمیل نەوتی دەفرۆشت، كە لەمانگێكدا دەكاتە زیاتر لە 13 ملیۆن و 500 هەزار بەرمیل نەوت، ئەگەر بۆ هەر بەرمیلێك نەوت 72 دۆلار هەژمار بكرێت ئەوا لەمانگێكدا كردوویەتیە سەروو یەك ملیار دۆلاری مانگانە، بەوپێیەش هەرێمی كوردستان لەمانگی چواری ئەمساڵ تا مانگی 11 زیاتر لەحەوت ملیار دۆلار زیانی كردووە. پێش راگرتنی هەناردەی نەوتی هەرێم، وەزیری پێشووی سامانە سروشتیەكانی هەرێم لەپەرلەمانی كوردستان باسی لەوەكردبوو كە 52٪ی داهاتی نەوت بۆ خەرجی كۆمپانیاكانی نەوت و هەناردەی نەوت بەبۆری دەڕوات، حكومەتی هەرێمی كوردستانیش ئەوەی راگەیاندبوو كە 10 دۆلار كەمتر لەنرخی بازاڕ نەوت دەفرۆشێت، بەوپێیەش لەكۆی ملیارێك دۆلار زیاتر لە 550 ملیۆن دۆلاری بۆ كۆمپانیاكان و كرێی بۆری نەوتی هەرێم رۆیشتووە. پێشتر عومەر گوڵپی، ئەندامی لیژنەی دارایی لەخولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان بەهاوڵاتی وتبوو:» هیچ بەڵگەیەك نییە بۆ ئێمەو خەڵكی كوردستان و دیوانی چاودێری دارایی و پەرلەمانی كەداهاتی نەوت بخاتە بەردەست، لەكاتێكدا من لەلیژنەی داراییم». وتیشی:»لەدانیشتنەكەی  پەرلەمان كەوەزیری سامانە سروشتیەكان ئامادەیبوو 15 پرسیارمان لێكرد بەڵام تائێستا وەڵامی نەدراوەتەوە». بەپێی ئەو زانیارییانەی دەست هاوڵاتی كەوتووە، لیژنەی وزە لەئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق راپۆرتێكی ئامادەكردووە، كە تایبەت بووە بەدۆسیەی نەوتی هەرێمی كوردستان. هەر بەپێی زانیارییەكان، راپۆرتەكە تایبەت بووە بەبڕی بەرهەم و خەرجی وەبەرهێنانی نەوت و كرێی كۆمپانیا بیانییەكان و داهاتەكەی، كە لەئەنجامدا دەركەوتووە، ئەگەر رێگری دروست نەبێت، مانگانە بڕی 1 ملیار دۆلار داهات لەنەوتی هەرێمی كوردستان پەیدادەكرێت. لەڕاپۆرتەكەدا، كە بۆ وەزارەتی نەوت ئامادەكراوە، باسی كرێی كۆمپانیاكان و بەرزی رێژەی تێچووی وەبەرهێنانی نەوت لەهەرێم كراوەو پێشنیاز كراوە، كەوەزارەتەكە پێداچوونەوە بەگرێبەستە نەوتییەكانی هەرێم بكات، بۆ ئەوەی وەك گرێبەستەكانی عێراقی لێبكرێت، ئەوەش وادەكات داهاتی نەوتی هەرێم زیاتر بكرێت. هەر بەپێی زانیارییەكان حكومەتی هەرێمی كوردستان یەك ملیار دۆلار هەقدەستی كۆمپانیا نەوتییەكان قەرزارە. لەمبارەوە پێگەی ئۆیل پرایس لە راپۆرتێكدا لەزاری كۆمپانیای DNOی نەرویجی ئاشكرای كردووە «تاوەكو بەرچاو روون نەبن لەبارەی شایستە داراییە دواخراوەكانیان و شایستەكانی داهاتوویان و مەرجەكانی فرۆشتنی نەوت ئامادەنین دەست بەهەناردەی نەوت بكەنەوە”. بەپێی راپۆرتی ماڵپەڕەكە، «هەقدەستی كۆمپانیا نەوتیەكانی هەرێم دەگاتە یەك ملیار دۆلار كەتاوەكو ئێستا حكومەتی هەرێم نەیتوانیوە بیدات و قەرزارە”. حكومەتی هەرێم بەفەرمی لەبەرواری لە22ی ئایاری 2014 هەناردەكردنی  نەوتی لەڕێی بۆری راگەیاند. بەپێی گرێبەستەكانی هاوبەشیكردن لەبەرهەم PSA كەهەرێم لەگەڵ كۆمپانیا نەوتییەكان ئیمزایكردووە لەسنوری كێڵگە نەوتییەكانەوە گواستنەوەی نەوت دەكەوێتە ئەستۆی حكومەتی هەرێـم واتە خەرجی گواستنەوە لەسەر هەرێمە. بەپێی ئەو زانیاریانەی هاوڵاتی لەوەزارەتی سامانە سروشتیەكانی هەرێمی كوردستان وەریگرتووە، حكومەتی عێراق پێداچوونەوە بەگرێبەستەكانی هەرێمدا دەكات، ئەویش بەهۆی ئەو تێچووە زۆرەی لەگواستنەوە و بەرهەمهێنانی نەوتی هەرێمدا هەیە. زانیاریەكانی هاوڵاتی ئەوە دەردەخات، زۆرترین تێچووی بەرهەمهێنانی نەوت لەعێراق گەیشتووەتە نزیكەی شەش دۆلار بۆ بەرمیلێك، بەڵام لەهەندێك ناوچەی هەرێم بەخەرجی بەرهەمهێنان و گواستنەوەش هەندێك جار گەیشتووەتە سەروو 40 دۆلار، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا وەك سەرچاوەیەك لەوەزارەتی سامانە سروشتیەكان بەهاوڵاتی وت:»تێچووی بەرهەمهێنانی نەوت لەهەرێم لەهەندێك ناوچە زیاتر دەبێت لەعێراق ئەگەر كۆمپانیای سۆمۆی عێراقیش سەرپەرشتی بكات چونكە بۆ ناوچە شاخاویەكان پێویستی بە «پەمپ» ی زیاتر هەیە كەئەوەش بۆ پاڵپێوەنانی نەوتەو تێچووی بەرهەمهێنانی زیاتر دەكات». ئەو زانیارییانە لەكاتێكدایە پێشتر وەزیری نەوتی عێراق ئەوەی ئاشكراكردبوو كەتێچووی بەرهەمهێنان و گواستنەوەی نەوتی هەرێم سێ هێندەی بەرهەمهێنان و گواستنەوەی نەوتی عێراقە.  

هاوڵاتی بانکى ناوەندى رێگایەکى دیکە بۆ دابەزاندنى بەهاى دۆلار لە بازاڕەکانى عێراق دەگرێتەبەر و لەو چوارچێوەیەش رەزامەندى بۆ چەند بانکێک دەرکردوە بۆ هێنانى دۆلار بە شێوەى کاش. بە گوێرەی میدیا عێراقییەکان، له‌ ماوه‌ی دو ڕۆژی ڕابردودا، بانكی ناوه‌ندی ڕه‌زامه‌ندی فه‌رمی بۆ سێ بانكی تایبه‌تی عێراق ده‌ركرد بۆ هاورده‌كردنی دۆلاری ئه‌مریكی به‌مه‌به‌ستی دابینكردنی پێویستی كڕیاره‌كانیان بۆ ئه‌م دراوه‌ به‌ بڕی 100 ملیۆن دۆلار. ئاماژەى بۆ ئەوەشکردوە کە ئەو بڕەى ئەو بانکانە دەتوانن بیهێننە عێراقەوە دەگاتە 100 ملیۆن دۆلار. ئەوەش ئاشکراکراوە کە پارەى یەکێک لەو بانکانە گەیشتوەتە عێراق و داواش لە بانکەکانى دیکەى کراوە کە داواکاریی لەلایەن بانکى ناوەندییەوە پێشکەش بکەن. سەرچاوەیەکیش بە میدیا عێراقییەکانی وتووە، "بانكی بازرگانی عێراق له‌ ئێستادا گفتوگۆی گرنگ له‌گه‌ڵ چه‌ند كۆمپانیایه‌كی نێوده‌وڵه‌تی ئه‌نجامده‌دات بۆ گواستنه‌وه‌ی بڕه‌ پاره‌كان كه‌ بڕی 120 ملیۆن دۆلاره‌، رێكاره‌كانیش له‌ ته‌واوبوندان و چاوه‌ڕوانده‌كرێت له‌ ماوه‌ی چه‌ند ڕۆژی داهاتودا پاره‌كان بگه‌ن. ئاشكراشیكردوه‌، به‌پێی كۆبونه‌وه‌كانی ئه‌م دواییه‌ی بانكی ناوه‌ندی له‌گه‌ڵ لایه‌نی ئه‌مریكی، ژماره‌ی ئه‌و بانكانه‌ی ده‌توانن ڕاسته‌وخۆ باڵانسیان به‌ دۆلاری ئه‌مریكی به‌هێزبێت بۆته‌ 10 بانك و پێنجیان له‌ڕێگه‌ی سیتی بانك و پێنجه‌كه‌ی دیكه‌شیان له‌ڕێگه‌ی جه‌ی پی مۆرگانه‌وه‌ پاره‌یان بۆ دابینده‌كرێت. ماوەی زیاتر لە 7 مانگە و بە تایبەتی لەو کاتەوەی بانکی ناوەندی دەستیکردووە بە کارپێکردنی پلاتفۆرمی ئەلیکترۆنی و سیستەمی گواستنەوەی دارایی نێودەوڵەتی “سویفت”، بەهاى دۆلار لە عێراقدا سەقامگیری بەخۆیەوە نەبینیوە سەرەڕای هەوڵەکانی حکومەت و بانکی ناوەندی بۆ کۆنترۆڵکردنی، بەڵام بەردەوام دۆلار لە بەرامبەر دینار لە بەرزیدایە.

هاوڵاتی سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە هەولێر پێشوازی لە ئێریک شۆڤالیێ، باڵیۆزی فەرەنسا لە عێراق کرد. یەکێک لەو تەوەرانەی قسەیان لەبارەوە کردووە، پەیوەندییەکانی نێوان هەولێر و بەغدا بوو. ئەمڕۆ چوارشەممە، 15-11-2023،سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان لە راگەیێندراوێکدا ڕایگەیاند، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە هەولێر پێشوازی لە ئێریک شۆڤالیێ، باڵیۆزی فەرەنسا لە عێراق کرد و لەبارەی کۆبوونەوەکە دەڵێت، باسیان لە دوايين پێشهاته‌كانى پرۆسه‌ى سياسى له‌ عێراق، ده‌ستپێكردنه‌وه‌ى هەناردەکردنەوەی نه‌وتى هه‌رێمى كوردستان، په‌يوه‌ندييه‌كانى فه‌ره‌نسا له‌گه‌ڵ عێراق و هه‌رێمى كوردستان، دۆخى رۆژهه‌ڵاتى نێوه‌ڕاست و كاريگه‌رى و لێكه‌وته‌كانیشی کردووە.  لە ڕاگەیەندراوەکەی سەرۆکایەتی هەرێمدا هاتووە ،"نێچیرڤان بارزانی به‌رده‌واميى گفتوگۆى هه‌ولێر ـ به‌غداى بۆ چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كانى نێوانيان و دوایین سه‌ردانى سه‌رۆكوه‌زيران و وه‌زيرى نه‌وتى عێراق بۆ هه‌ولێر، به‌ "ئه‌رێنى" له‌ قه‌ڵه‌م دا و جه‌ختى له‌ خواستى هه‌رێمى كوردستان بۆ چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كان له‌گه‌ڵ حكومه‌تى عێراق له‌سه‌ر بنه‌ماى ده‌ستوور كرده‌وه‌." هاوکات لەبارەی دۆخى ئاڵۆزی رۆژهه‌ڵاتى ناوه‌ڕاستيش، "هه‌ردوولا باسيان له‌ هه‌وڵه‌كانى رێگرى له‌ ته‌شه‌نه‌سه‌ندنى زياترى دۆخه‌كه‌ كرد و داكۆكييان له‌ گرنگيى پاراستنى ئارامى و سه‌قامگيريى عێراق كرده‌وه‌. له‌مباره‌يه‌وه‌ هاوڕا بوون له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى عێراق نه‌بێته‌ به‌شێكى ئاڵۆزييه‌كان و سه‌لامه‌تيى هێزه‌كانى هاوپه‌يمانان و ديپلۆماتكاران پارێزراو بێت." لە ڕاگەیەندراوەکەشدا باس لە سەردانەکەی سەرۆکی هەرێم بۆ پاریس کراوەو دەڵێت، "دوايين سه‌ردانى سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى بۆ پاريس و كۆبوونه‌وه‌ى له‌گه‌ڵ سه‌رۆك ماكرۆن، په‌يوه‌ندييه‌كانى عێراق و هه‌رێمى كوردستان له‌گه‌ڵ وڵاتانى دراوسێ و چه‌ند پرسێكى ديكه‌ى جێى بايه‌خى هاوبه‌ش، لايه‌نێكى ديكه‌ى ديداره‌كه‌ بوو."  

هاوڵاتی سێ وەزیری حکومەتی عێراق دەستلەکاردەکێشنەوە و سبەینێ نامەی دەستلەکارکێشانەوە ئاڕاستەی محەمەد شیاع سودانی سەرۆکوەزیران دەکەن. بە گوێرەی زانیارییەکان،  وەزیرانی پلاندانان و رۆشنبیری و پیشەسازی دەست لە پۆستەکانیان دەکێشنەوە و چاوەڕواندکرێت ئەو سێ وەزیرە سبەینێ نامەی دەستلەکارکێشانەوەیان ئاڕاستەی محەمەد شیاع سودانی سەرۆکوەزیران بکەن بۆ پەسەندکردنیان. ئەمەشدوای ئەوەهات دادگای فیدڕاڵی بڕیاریدا بەهەڵوەشاندنەوەی ئەندامێتی محەمەد حەلبوسی سەرۆکی پەرلەمانی عێراق لەپەرلەمان و دوورخستنەوەی ئەو بڕیارە لەسەر سکاڵایەکی لەیس دلێمی پەرلەمانتاری پێشووە کە بەگەندەڵی و کاری ساختە تۆمەتباری حەلبوسی کردووە. لە بەرامبەردا محەمەد حەلبوسی رایگەیاند، بڕیارەکەی دادگای فیدراڵی جێگەی سەرسوڕمانە و رێوشوێنی یاسایی دەگرێتەبەر بۆ پاراستنی مافەکانی خۆی هاوکات، بەپێی زانیارییەکان، سبەی چوارچێوەی هەماهەنگی کە لە هێزە شیعییەکان جگە لە رەوتی سەدر پێکدێت لەبارەی کۆتا پێشهاتە سیاسییەکان و دورخستنەوەی محەمەد حەلبوسیەوە کۆدەبنەوە..

هاوڵاتی پۆلیسی ڕاپەڕین رایگه‌یاند، پێشمه‌رگه‌یه‌كی ته‌مه‌ن 43 ساڵان له‌كاتێكدا له‌ رێگه‌دا بوه‌ له‌ نێوان قەڵادزێ - ژاراوە تەقەی لێکراوە و به‌هۆیه‌وه‌ گیانی له‌ده‌ستدا. بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی ڕاپەڕین له‌ راگه‌یه‌ندراوێكدا بڵاویكرده‌وه‌، کاتژمێر 6:00ی ئێوارەی ئه‌مڕۆ تەرمی هاوڵاتیەک بەناوی ( ئـ . ر . م ) لە ڕەگەزی نێر، لەدایکبوی ساڵی 1980، دانیشتوی ناحیەی سەنگەسەر، پیشەی پێشمەرگە گەیەندرایە نەخۆشخانەی گشتی قەڵادزێ کە شوێنەواری گولله‌ بەسەر جەستەیەوە هەیە. پۆلیسی ڕاپەڕین دەڵێت: بە گوێرەی زانیاریە سەرەتایەکان ئەو هاوڵاتیە ویستوویەتی بێتە قەڵادزێ، بەڵام لە ڕێگای نێوان قەڵادزێ - ژاراوە تەقەی لێکراوە. دوای ڕووداوەکە دەستبەجێ هێزەکانمان گەیشتونەتە شوێنی مەبەست. سەبارەت بە دەستگیرکردنی تاوانبارەکە بەگوێرەی ڕاگەیەندراوەکە ،دوای گەیشتنی تەرمەکە و گرتنەبەری ڕێوشوێنی یاسایی و تەندروستی بەڕێکرا وە پەیمانگای پزیشکی دادی سلێمانی، بە فەرمانی دادوەر و بە ماددەی 406 فەرمانی دەستگیرکردن بۆ بکوژ دەرچووە، لێکۆڵینەوەش لە ڕووداوەکە دەستی پێکردووە.  

هاوڵاتی لە یەکەم کاردانەوەی دوای بڕیارەکەی دادگای باڵای فیدراڵیی عێراق سەبارەت بە کۆتاییهێنان بە ئەندامێتیی محەممەد حەلبوسی، سەرۆکی پەرلەمان، ناوبراو لە لێدوانێکدا سەرسوڕمانی خۆی لەو بڕیارە پیشاندا. محەممەد حەلبوسی رایگەیاند، "دادگای فیدراڵی کۆتایی بە ئەندامییەتیم هێناوە، بڕیارێکی نامۆیە، سەرم سوڕماوە لەو بڕیارە و نازانم لەکوێوە هاتوە"، وتیشی: "پەنا بۆ رێکاری یاسایی دەبەم بۆ پاراستنی مافی دەستوریم". ئەمرۆ دادگای فیدراڵی عێراق دانیشتنێكی چاوخشاندنەوەی بە دۆسیەی سكاڵا لەسەر محەمەد حەلبوسی سەرۆكی پەرلەمانی عێراق ئەنجامداوئەندامێتیی محەممەد حەلبووسی، سەرۆکی پەرلەمانی عێراقی لە ئەنجوومەنی نوێنەرانی وڵاتەکە هەڵوەشاندەوە. دوای بڕیارەکەی دادگاش پەرلەمانی عێراق بێ سەرۆکە. سکاڵاکە لەلایەن لەیس مستەفا حەموود دلێمی، ئەندامی پێشوو پەرلەمان پێشکەش کرابوو کە ئەویش سوننەیە و پێشتر لەلایەن حەلبووسیەوە لە هاوپەیمانی تەقەدووم و پەرلەمانیش دوورخرایەوە. ئەمڕۆ  سێشەممەش، لەیس دلێمی، ئەندامی پێشووی پەرلەمانی عێراق رایگەیاند، "بەهۆی ئەوەی ساختەکاریی کردووە، دادگای باڵای فیدراڵیی عێراق بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی ئەندامێتیی محەممەد حەلبووسی، سەرۆکی پەرلەمانی عێراقی دا. ئێمە دوای ساڵێک لە تۆمارکردنی سکاڵاکەماندا سەرکەوتین". هاوکات باسم خەشان، پەرلەمانتاری عێراق کە لەنێو دادگا لەگەڵ پەرلەمانتار لەیس دلێمی دەرکەوت، وتی، "بڕیارەکەی دادگەی فیدراڵی ئازایانەیە. شانازی دەکەین کە دادگایەکمان هەیە بەهێزترینە لە ناوچەکە".