هاوڵاتی پارتی چەپی سەوز کە هەدەپە لە رێگەی ئەو پارتەوە بەشداری لە هەڵبژاردنەکاندا دەکات، دوایین کۆبونەوەی جەماوەری خۆی لە شاری ئامەد باکوری کوردستان دەست پێکرد. میتینی پارتی چەپی سەوز لە گۆڕەپانی ئیستاسیۆنی ئامەد دەستی پێکرد و لایەنگرانی پارتەکە لەژێر گەمارۆی پۆلیس بەرەو گۆڕەپانەکە دەڕوون. لە دوایین کۆبونەوەی جەماوەری پارتی چەپی سەوزدا، میدحاد سانجار هاوسەرۆکی گشتی هەدەپە، بەردان ئوزتورک هاوسەرۆکی کۆنگرەی دیموکرات گەلان، ئیبراهیم ئاکن هاووتەبێژی پارتی چەپی سەوز، ساڵیحە یڵدز هاوسەرۆکی گشتی پارتی دیموکراتی هەرێمەکان، ئایەتوڵلا ئاشیتی سەرۆکی گشتی پارتی ئازادی، بایرام بۆزیەڵ سەرۆکی گشتی پارتی سۆسیالیستی کوردستان و کاندیدەکانی پارتی چەپی سەوز لە شاری ئامەد بەشداری لە کۆبونەوە جەماوەرییەکە دەکەن و بۆ لایەنگرانیان قسە دەکەن. پۆلیسی تورکیا گۆڕەپانەکەی بە تەواوی گەمارۆداوە و ئەوانەی دەچنە نیو گۆڕەپانەکە دوو جار پشکنینیان بۆ دەکرێت. بڕیارە سبەینێ ١٤ی ئایار هەڵبژاردنی پەرلەمانی و سەرۆکایەتی تورکیا بەڕێوە بچێت. بەرپرسانی پارتی چەپی سەوز رایانگەیاندووە کە لە کۆی ٦٠٠ کورسی پەرلەمان ئامانجیانە ١٠٠ کورسی بەدەست بهێنن. پارتی چەپی سەوز لە هەڵبژاردنی سەرۆکایەتیدا دەنگ بە کەمال کلچدارئۆغلۆ دەدات. بەگوێرەی زۆربەی راپرسیەکانیش کە لە ماوەی دوو مانگی رابردوودا ئەنجام دراون، کلچدارئۆغلۆ لە پێش ئەردۆغانەوەیە.

گەشەی ژمارەی دانیشتوانی ئێران کەم دەکات و هۆشداریی دەدرێت لە پیربونی خێرای کۆمەلگەی ئەو وڵاتە. محەمەد تەباتەبایی، جێگری سەرۆکی زانکۆی زانستە پزیشکییەکانی ئێران رایگەیاند؛ گەشەی ژمارەی دانیشتوانی وڵاتەکە لە 3.9% لە ساڵی 1986 بۆ 0.6% لە ساڵی 2021 دابەزیوە و خواستی وەچەخستنەوە لە ناو خێزانەکاندا کەم بوەتەوە. بە وتەی تەباتەبایی، ژمارەی ئێستای دانیشتوانی ئێران دەگاتە 85 ملیۆن کەس و ئەگەر وەچەخستنەوە و گەشەی ژمارەی دانیشتوان لە رێژەی ئێستادا بمێنێتەوە ئەوا کۆمەڵگەی وڵاتەکە روبەڕوی پیربونی خێرا دەبێتەوە. ئاماژەی بەوە کردوە؛ رێژەی گەشەی ژمارەی دانیشتوانی ئێران لە سەرجەم وڵاتانی رۆژئاوای کیشوەری ئاسیا کەمترە و لە 20 ساڵی داهاتودا گەشەی وڵاتەکە بۆ ژێر سفر دادەبەزێت کە مەترسیدارە. بە پێی پێشبینییەکانی جێگری سەرۆکی زانکۆی زانستە پزیشکییەکان؛ لە ساڵی 2050 رێژەی 30% کۆمەلگەی ئێران دەچێتە قۆناغی پیری و بەساڵاچونەوە و لە هەر سێ دانیشتوی وڵاتەکە، کەسێک بەساڵاچو دەبێت. لە نوێترین توێژینەوەدا دەرکەوتوە زۆربەی خێزانەکانی دانیشتوی ئێران بەهۆی دڵنیانەبون لە داهاتویان خواستی وەچەخستنەوەیان نییە و هاوکات ژمارەی کەمتری منداڵ بە گونجاوتر دەزانن.

هاوڵاتی بەرپرسانی پارتی سەوزی ئەوروپا رایانگەیاند، پێویستە دەستوەردان لە هەڵبژاردنەکانی تورکیادا نەکرێت و ئاماژەیان بەوەدا کە لە هەڵبژاردنەکانی تورکیادا پشتگیری لە گۆڕانکاری دەکەن. پارتی چەپی سەوزی ئەوروپا راگەیەندراوێکی لەبارەی هەڵبژاردنەکانی تورکیا بڵاوکردەوە کە واژۆی میلانی ڤۆگیل هاوسەرۆکی پارتی چەپی سەوزی ئەوروپا و مینا جاک تۆلو ئەندامی کۆمیتەی پارتی سەوزی ئەوروپا و ڤیلا تستی ئەندامی کۆمیتەی پارتی سەوزی ئەوروپای لەسەرە. پارتی سەوزی ئەوروپا لە راگەیەندراوەکەدا دەڵێت، " ئەردۆغان ٢٠ ساڵە تورکیا بەڕێوە دەبات. لە ١٠ ساڵی دواییدا، حکومەت هەم لە تورکیا و هەم لە دەرەوەی تورکیا بەرەو دەسەڵاتێکی تاکەکەسی هەنگاوی ناوە. هێرشەکانی بۆ سەر پێکهاتەی کورد و وڵاتانی دراوسێ تاوەکو ئەمڕۆش بەردەوامە. فشارەکانی بۆ سەر ئۆپۆزسیۆن، میدیای سەربەخۆ، ئازادی ئەکادیمی و مافەکانی ژنان بەردەوامە، مافەکانی مرۆڤی ئەوروپا پێشێل دەکات. هەڵاوسان زیادی کردووە و گەل ئیدی ناتوانێت خواردن و پێویستی رۆژانەی خۆی فەراهەم بکات." پارتی سەوزی ئەوروپا باسی ئەوەش دەکات، " فشارەکانی سەر هەدەپە بەردەوامە و ئێمە دەمانەوێت لە تورکیا گۆڕانکاری دروست ببێت. لەم بڕوایەداین کە تورکیا پێویستی بە دیموراسی هەیە. شەرمێکی گەورەیە کە رژێمی ئەردۆغان هەوڵ دەدات فشار لە هاوکارە سیاسیەکانمان بکات. فشاری ئەردۆغان لەبەرامبەر هەدەپە شەرمەزار دەکەین. هێرشەکانی ئەردۆغان نە تەنیا لەدژی ئۆپۆزسیۆنە، بەڵکو هێرشەکە لەدژی پرۆسەی دیموکراسییە." پارتی سەوزی ئەوروپا لە کۆتایی راگەیەندراوەکەدا وتی، " هیوادارین هاوڵاتیانی تورکیا بۆ مافی دیموکراسی خۆی، رۆژی یەکشەممە بچنە سەر سندوقەکانی دەنگدان. بانگەوازیمان لە بەرپرسانی تورکیا ئەوەیە کە دەستوەردان نەکەن و رێگە بدەن هەڵبژاردن بە شێوەیەکی ئازاد و یەکسان بەڕێوە بچێت."

هاوڵاتی ژماره‌یه‌ك نوسه‌رو رۆژنامه‌نس و چالاكوان و چین و توێژه‌ جیاوازه‌كان له‌باشورى كوردستانه‌وه‌ په‌یامێك ئاراسته‌ى هاووڵاتیانى باكور ده‌كه‌ن و داوایان لێده‌كرێت زوڵم و سته‌مى ده‌سه‌ڵاتى ئێستا له‌بیرنه‌كه‌ن و ده‌نگ به‌ پارتى سه‌وزى كوردستان بده‌ن. ده‌قى په‌یامه‌كه‌: پەیامێک لە باشورەوە بۆ کوردانی باکوری نیشتمان   چەند ڕۆژی داھاتوو، ڕۆژی ھەڵبژاردنی پەرلەمان و سەرۆکایەتی تورکیا، ڕۆژی گرنگ دەبن لە مێژووی خەبات و قوربانیدانی گەلی کورددا لە باکوری کوردستان و تەواوی وڵاتی تورکیادا. پارتی چەپی سەوز کە نوێنەرایەتی ڕاستەقینە و خواستی گرنگیی دۆزی کورد دەکات لە باکوور، ئێستا لەبەردەم چارەنوسێکی ھەستیاردایە و بە ھێزێکی تۆکمەوە چوەتە ھەڵبژاردنەکانەوە، مەبەستیەتی دەنگی زۆرینەی زۆری ناوچە کوردییەکان بەدەستبھێنێت و نوێنەرایەتی زۆرینەی دانیشتوانی کوردانی باکور، بکات.  زیندانەکان لە ساڵانی ڕابردوودا و تا ئێستاش لە ژێر سایەی ئەم دەسەڵاتەی ئێستا تورکیا بەڕێوەدەبات، پڕن لە دەنگی ئازاد و ئازای کوردان و کەسانی خەباتگێر، سیاسی و ڕۆژنامەنوس و نوسەر و تێکۆشەرانی کورد لەو پارچەیەی کوردستاندا، وێڕای قەدەغەبوونی زمانەکەیان، نەشیانتوانیوە گوزارشت لە ئازادیی و بیروڕاکانیان بکەن و بەرگریی لە مافە سەرەتایی و سەرەکییەکانیان بکەن. لە ئەگەری بونی ھەر دەنگێکی ناڕازیی لە دۆخی وڵات و گرتنەبەری ڕێگەیەکی مەدەنیانە بۆ بەدەستھێنانی ماف، زیندانەکان بوونەتە شوێنی ئازادیخوزان و مافپەروەران. تا ئەم ساتەش ئەو دۆخە بەردەوامە و زیندانکردن وەڵامی خواستی سادەی وەدەستھێنانی ئازادیی و مافەکانە.  لە ھەمانکاتدا دەسەڵاتی ستەمکاری ئێستای تورکیا ھیچ کات درێخی نەکردوە لە داگیرکردنی پارچەکانی تری کوردستان. بە بەرچاوی دونیاوە لە باشوور و ڕۆژئاوا داگیرکاریی و کوشتن و تیرۆر ئەنجامدەدات. ئێمە وەک بەشێک لە نوسەر و ڕۆشنبیر و ئەکادیمیی و ڕۆژنامەنوسانی باشوور داوا لە کوردانی باکوور دەکەین، بە تەواوی ھێز و تواناوە لە ڕۆژی ھەڵبژاردندا پشتیوانی لە دۆزی ڕەوای گەلەکەیان بکەن و پاڵپشتی پارتی چەپی سەوز و ھاوپەیمانەکانیان بکەن بۆ کۆتاییھێنان بەو دۆخە نالەبارەی باکوور و تورکیا، چەندین ساڵە تێییدا دەژین.  پشتیوانی لە پارتی چەپی سەوز و نوێنەرەکانیان پشتیوانییە لە ئازادیی و ماف و سەربەستی بیروڕا. پشتیوانی لە نوێنەرانی گەل ھەنگاوێکە بەرووی دروستکردنی وڵات و سەرزەمینێکی ئینسانیتر و مافپەروەرتر. ناوەکان :  ١- ئاسۆس هەردی – ڕۆژنامەنوس  ٢- سەلاح ڕەشید – نوسەر  ٣- مەریوان وریا قانع - نوسەر  ٤- لوقمان حەسەن – هونەرمەند ٥- شۆرش خدر – چالاکوان  ٦- حەکیم عەبدولکەریم – چالاکی مەدەنی  ٧- محەمەد ئەمین پێنجوێنی – کەسایەتی سیاسی ٨- کەمال ڕەئوف - ڕۆژنامەنوس  ٩- فەرهاد سەنگاوی – چالاکوان و پەرلەمانتاری پێشوو ١٠- ئەکبەر حەسەن – توێژەر ١١- ڕۆزا حەمە ساڵح – نوسەر و وەرگێر  ١٢- هەژار کاکەیی – پارێزەر ١٣- کەژاڵ نوری – شاعیر و نەسەر  ١٤-  لوقمان سەلام – کاسکبار  ١٥- حیکمەت عارف – شارەزای فەلسەفە ١٦- زیلان محمەد – خوێندکار ١٧- حسین لەتیف – نوسەر  ١٨ - هاوکار هەورامی – ڕۆژنامەنوس ١٩- سامان ئەحمەد – مامۆستا  ٢٠- ئاکۆ حەمە – کۆمەڵناس  ٢١- ئیسماعیل خەتات – مامۆستا  ٢٢- عەلی عەبدوڵا – کەسایەتی  ٢٣- ڕەحمان کاکە خان – کەسایەتی  ٢٤- جەمال حەمید – نوسەر و شاعیر  ٢٥- قادری ئاسایش – پەرلەمانتاری پێشوو ٢٦- هیوا سەیدسەلیم – چالاکوان و نوسەر  ٢٧- بابەکر دڕەیی – نوسەر  ٢٨- ئەحمەدعەزیز – لێکۆڵەر  ٢٩- مەلا فەرمان – پێشمەرگەی دێرین  ٣٠- ئیسماعیل قادر – پێشمەرگەی دێرین ٣١- هیوا مەحمود عوسمان – ڕۆژنامەنوس ٣٢- هاوڕێ محمەد – چالاکوان  ٣٣- سروە محەمەد – چالاکوان  ٣٤- یاسین محەمەد نوسەر و چالاکوان  ٣٥- محەمەد مەحمود – چالاکوان  ٣٦- زریان محەمەد – چالاکوان  ٣٧- ئاراز محەمەد – نوسەر  ٣٨- محەمەد حسین – نوسەر  ٣٩- ئازاد عوسمان – ڕۆژنامەنوس  ٤٠- دڵشاد ئەنوەر – ڕۆژنامەنوس  ٤١- کەمال حەسەن – نوسەر و رۆژنامەنوس  ٤٢- کوردۆ ڕەحمان – پارێزەر  ٤٣- هەمدان فەخرەدین هەورامی – فەرماندەی سەربازی  ٤٤- مەیدان محەمەد ساڵح – ئەندازیار  ٤٥- تارق عەبدولقادر – چالاکوان  ٤٦- دەرسیم پێشەوا – نوسەر ٤٧- ئیدریس سابیر – ڕوناکبیر  ٤٨- محەمەد سەعید جاف – نوسەر و ڕۆژنامەوان  ٤٩- سەباح عەلی قارەمان – چالاکوان  ٥٠ – پشکۆ ڕەحیم – شاعیر  ٥١- سەیران بەهادین – مامۆستا  ٥٢- محەمەد ئەمین هەورامی – ماکۆستای زانکۆ  ٥٣- ئازاد کاکەیی – چالاکوان  ٥٤- ئارام حاجی – مافناس  ٥٥ – ئازاد جۆڵا – چاودێری سیاسی  ٥٦- جەلال کەریم عیسی – کەسایەتی سیاسی  ٥٧- هەورامان فەخرەدین – فەرماندەی سەربازی  ٥٨- هاوری کرێکار – فەرماندەی سەربازی  ٥٩- دیار ساڵح – پارێزەر  ٦٠ – پەری ساڵح حەمید – چالاکوان  ٦١- دیلمان جاف – چالاکوان  ٦٢- محەمەد تاهیر ساڵح – میدیاکار   ٦٣- مامۆستا سەلام کەرکوکی – چالاکوان  ٦٤- سیروان سەعید – چالاکوان  ٦٥- عەبدولی حاجی – دەربەندیخان  ٦٦- د. جەعفەر عەلی – کەسایەتی سیاسی  ٦٧- حەسەن حەمە ساڵح – هونەرمەند   ٦٨ - هێمن مامەند   - رۆژنامەنوس ٦٩- توانا موسلیح – ڕۆژنامەنوس  ٧٠- ئەرسەلان ئەنوەر- دیزاینەر  ٧١- فازیل عەباس – ڕۆژنامەنوس ٧٢- ڕەسوڵ حەسەن – چالاکوان  ٧٣- فاخیر ڕەسوڵ – چالاکوان  ٧٤- بڕوا ئەسعەد – ڕۆژنامەنوس  ٧٥- محەمەد عەبدولسەمەد – ڕۆژنامەنوس ٧٦- لوقمان هورمزیار – پێشمەرگەی دێرین  ٧٧- سەلام سابیر – چالاکوان  ٧٨- فاتح مستەفا – چالاکوان  ٧٩- تەیب ڕەزا – میدیاکار  ٨٠- لێزمە گۆران – ڕۆژنامەنوس  ٨١- کەمال حسێن – پێشمەرگەی دێرین  ٨٢- زریان ڕەحمان – مامۆستا ٨٣- دەهام عەبدوڵا – مامۆستا  ٨٤ – فواد ئەبابەکر – پێشمەرگەی دێرین  ٨٥ – محەمەد سەلیم – مامۆستا  ٨٦ – عەبدوڵا چاوشین – پێشمەرگەی دێرین  ٨٧- هوشیار محەمەد ئەمین – چالاکوان  ٨٨- ئاکۆ ئاکۆیی – پێشمەرگەی دێرین  ٨٩- بایەزید کەریم – چالاکوان  ٩٠- هەرێم جەمیل – پێشمەرگەی دێرین  ٩١- سەگڤان ئەرتیسی – مامۆستا ٩٢- فاخیر نانەکەلی – چالاکوان  ٩٣- زریان ئیبراهیم – مامۆستا  ٩٤- ئامانج ئیسماعیل – مامۆستا  ٩٥- جەلال چوارتایی  ٩٦- بابی ئاوات – خانەنشین  ٩٧- وەفاک زێباری – چالاکان  ٩٨- مەریوان زەندی – فەرمانبەر  ٩٩- ئەسعەد عەبدولحەمید – چالاکوان  ١٠٠- بێستون لەتیف – میدیاکار  ١٠١- زێندین مەولود – کەسایەتی سیاسی ١٠٢- موعین مستەفا – پێشمەرگەی دێرین  ١٠٣ – رزگار عومەر – چالاکوان  ١٠٤- ڕێباز مام شۆرش – نو٣سەر  ١٠٥ – حەمە سوار عەزیز – ڕەخنەگری هونەری  ١٠٦ – مەلا تەحسین گەرمیانی – نوسەر و ڕۆژنامەنوس  ١٠٧ – ئازاد هاشم – مامۆستا و نوسەر  ١٠٨- سروە عوسمان – شاعیر  ١٠٩- نزار دەربەندی – چالاکوان  ١١٠- هۆشمەند سورچی –  ١١١- دکتۆر ڕێبوار – پێشمەرگەی دێرین  ١١٢- عومەر ئەحمەد ڕەسوڵ – پارێزەر  ١١٣- ئاسۆ حارس – پێشمەرگەی دێرین  ١١٤- هەڤاڵ ئاکۆ – نوسەر  ١١٥- قانع عەبدوڵ ڕەشید – فەرمانبەر  ١١٦- ڕەشید برایم – ئەفسەر  ١١٧- تەلعەت ڕەواندزی – فەرمانبەر  ١١٨- هێرش سەید سەلیم – پزیشک  ١١٩- لیوا غەفور گەڵاڵی  ١٢٠- دکتۆر شێرکۆ کرمانج- نوسەر  ١٢١- شوان محەمەد – ڕۆژنامەنوس ١٢٢- حاکم شێخ لەتیف – دادوەر  ١٢٣- ئارام هادی – ڕۆژنامەنوس  ١٢٤- سەلام فەقێ عەلی – نوسەر و سیاسەتمەدار  ١٢٥- جەوهەر عومەر – پێشمەرگەی دێرین  ١٢٦- دکتۆر شێرکۆ حەمەئەمین قادر- مامۆستای زانکۆ  ١٢٧- لەتیف فاتح فەرەج – نوسەر ١٢٨ –فەرەیدون بێوار – ڕۆژنامەنوس ١٢٩- دانا نوری – پارێزەر  ١٣٠- بڕوا ڕەسوڵ – مامۆستای زانکۆ  ١٣٢- کارزان محەمەد – مامۆستای زانکۆ  ١٣٣- بەرزان شەلال – مامۆستا ١٣٤- ئارام هەڵەدنی – چالاکوان و نوسەر  ١٣٥- د. کامیران بەرواری – مامۆستای زانکۆ  ١٣٦- چرۆ شوانی – پارێزەر  ١٣٧- زانیار بەهادین – ڕۆژنامەنوس  ١٣٨ – هەڤاڵ محەمەد عەلی – چالاکوان  ١٣٩ عیماد عەلی – نوسەر  ١٤٠ – کاوە شێخ عەبدولا – ڕۆژنامەنوس   ١٤١- تاریق فاتیح - ڕۆژنامەنوس  142-خالید سلێمان- رۆژنامه‌نوسى ژینگه‌یی

هاوڵاتی دەزگای هەڵبژاردنی یەکێتی ڕۆژی سێشەممە لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند جیاوازی لە ئامارەکانی ژمارەی دەنگدەرانی هەولێر و سلێمانی هەیە لە نێوان هەردوو وەزارەتی پلاندانانی عێراق و هەرێم . رزگار حاجى حەمە لێپرسراوى دەزگاى هەڵبژاردنى یەکێتى نیشتمانى کوردستان لەو کۆنگرە ڕۆژنامەوانییەدا رایگەیاند، بە پێی ئامارەکانی وەزارەتی پلاندانای هەرێم ژمارەی دەنگدەران لە سلێمانی کەمیکردووەو لە هەولێر و دهۆک زیادیکردووە. بەپێی ئەو ئامارانەی لە کۆنگرەکەدا بڵاوکرانەوە دەردەکەوێت، دانیشتوانى هەولێر زیاتر لە 198 هەزار جیاوازى هەیە، واتا بەپێى ئامارى پلاندانانى عێراق دانیشتوانى هەولێر 198 هەزار کەمترە لەو ئامارەى کە وەزارەتى پلاندانانى هەرێم هەیەتى، سلێمانیش بەپێى هەردو ئامار 128 هەزار جیاوازى هەیە، واتا دانیشتوانى سلێمانى بەپێى ئامارى هەرێم 128 هەزار کەمى هەیە، دهۆکیش 369 هەزار و 216 دەنگ جیاوازى هەیە و بەپێى ئامارى هەرێم زیاترە. وتیشی، "لەتۆماری دەنگدەرانی هەرێم لەدایکبوانی ساڵانی (2001 تا 2005) تۆمارنەکراون، ئەگەر ژمارەی ئەو لەدایکبوانەش هەژماربکرایە لەسنوری پاریزگای سلێمانی مافی دەنگدان بۆ زیاتر لە 100 هەزار دەنگدەر دەگەڕایەوە". لەم بارەیەوە سەعید كاكەیی ئەندامی پێشووی كۆمسیارانی كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق و شارەزای بواری هەڵبژاردن لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ ڕۆژنامەی هاوڵاتی ڕایگەیاند ، "ئەوەی عێراق لەئێستادا پاكترین و دروستترین داتایە، بۆیە خۆشم داكۆكی لەوە دەكەم كەئەوەی عێراق بەكاربهێندرێت نەك لیستی دەنگدەرانی هەرێم ." وتیشی، " ئەوەی هەرێم زیادەڕەوی زۆری تێدایەو لەهەمان كاتیشدا داوا دەكەم لەگەڵ كارتی نیشتیمانی كارتی بایۆمەتریش بەكاربهێندرێت بۆ دەنگدان، كارتی نیشتیمانی مەبەست لێی رێگریكردنە لەساختەكاری كەپێشتر رەگەزنامەو ناسنامەی باری شارستانی بۆ ئاوارەكان دەركراوە، كارتی نیشتیمانی وابەستەیە بەسەرژمێری گشتی،  بەڵام رەگەزنامەو ناسنامەی باری شارستانی بنەڕەتی نییە."  

هاوڵاتی بانگەشەی هەڵبژاردن زۆر گەرم بووەو و گەیشتووەتە توندوتیژی، چوار رۆژی دیكە، واتا رۆژی یەكشەممە ١٤ی ئایار، هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی و پەرلەمانی توركیا بەڕێوەدەچێت كە بەیەكێك لەگرنگترین رووداوەكان دەبینرێت، بەو پێیەی ئەنجامەكەی كاریگەری لەسەر زۆر پرسی ناوخۆیی و دەرەوە دەبێت و لەهەمووی زیاتریش پرسی كوردە. كێبڕكێ و بانگەشەی هەڵبژاردن تادێت توندتر دەبێت، لەچەندین شارو ناوچەكە، بە چەك هێرش كرایەسەر ئۆفیسەكانی هەڵبژاردنی پارتە ئۆپۆزسیۆنەكان و دیارترینیان، هێرشی لایەنگرانی دەسەڵات بوو لەبەرامبەر ئەكرەم ئیمام ئۆغلۆ سەرۆكی گەورە شارەوانی ئەستەنبوڵ لەشاری ئەرزەڕۆمی باكوری كوردستان. ئەو رووداوە كەنزیكەی ٢٠٠ كەس ئیمام ئۆغلۆیان بەردباران كردو بەو هۆیەوە چەندین كەس برینداربوون، گومانی ئەوەی دروستكردووە كەئەگەری هەیە لەحاڵەتی شكستهێنانیدا، ئەردۆغان و پارتەكەی بەئاسانی دەسەڵات جێنەهێڵن. كەمال كلچدارئۆغلوو كاندیدی ئۆپۆزسیۆن بۆ پۆستی سەرۆكایەتی و سەرۆكی پارتی گەلی كۆماری لەنوێترین لێدوانیدا سەبارەت بەتوندوتیژییەكان رایگەیاند:" ئێمە كارمان بەداروبەرد نییە، ئەوە كاری ترسنۆكەكانە"، ئیمام ئۆغلۆش وتی" بەرپرسیاری هەر جۆرە ئاڵۆزیەك، لەسەر پارتەكەی ئەردۆغانە".   ترسی لەساختەكاری لای لایەنەكانی ئۆپۆزسیۆن لەئێستادا ئۆپۆزسیۆن پێداگیری لەسەر دەكاتەوە، پاراستنی ئاسایشی سندوقەكانی دەنگدانەو پێی وایە، دەسەڵات هەوڵی ساختەكاری دەدات و دەبێت بەهەموو شێوەیەك رێگری لێبكرێت.  كەمال كلچدارئۆغلۆ كاندیدی ئۆپۆزسیۆن بەڕوونی نیگەرانی خۆی لەم پرسەدا دەبڕیوەو رایگەیاندووە، هیچ متمانەیەكی بەكۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانی توركیاو وەزارەتی ناوخۆ نییە. بۆیە پارتی گەلی كۆماری رایگەیاند، راهێنانیان بەنزیكەی 500 هەزار چاودێر كردووەو بەشێوەیەكی ورد لەناوەندەكانی دەنگدان چاودێری دۆخەكە دەكەن. هەروەها پارتەكانی دیكەی ئۆپۆزسیۆنیش چاودێریان ئامادەكردووەو ئەوانیش، هاوشێوەی جەهەپە، لەلێدوانە توندەكانی بەرپرسانی ئاكەپەو مەهەپە نیگەرانن، بەوپێیەی سولەیمان سۆیلو وەزیری ناوخۆی توركیا بەئاشكرا وتی" ئەم هەڵبژاردنە كودەتایەكی سیاسییە". هەروەها رەجەب تەیب ئەردۆغان كاندیدی دەسەڵات بۆ پۆستی سەرۆكایەتی و دەوڵەت باخچەلی سەرۆكی گشتی لەزۆربەی كۆبوونەوە جەماوەریەكاندا، ئاماژەیان بەوەداوە كەوڵات بۆ ئۆپۆزسیۆن چۆڵ ناكەن، بەهۆی ئەوەی لەگەڵ پەكەكە رێككەوتوون و داهاتووی وڵاتیان خستووەتە مەترسییەوە. لەمبارەیەوە پارتی چەپی سەوز لەڕاگەیەندراوێكدا ئەوەی دووپاتكردووەتەوە كە  "دەنگدان تەنیا بەس نییەو پێویستە هەموو دەنگدەرێك لەهەمان كاتدا، چاودێری سندوقەكانی دەنگدان بكات". سەڵاحەدین دەمیرتاش هاوسەرۆكی پێشووی هەدەپە كەحەوت ساڵە لەزینداندایەو بەشێوەیەكی چالاك لەتویتەردا دەستی بەبانگەشەی هەڵبژاردن لەدژی ئەردۆغان و دەسەڵات كردووە، لەپەیامێكی دەنگیدا دەڵێت:" لەئێوارەی هەڵبژاردندا، ئەگەرێكی زۆر هەیە، دەسەڵات بانگەشەی ناڕاست بڵاوبكاتەوەو بۆیە تائەنجامەكان بەتەواوی ئاشكرانەكرێن، نابێت، ناوەندەكانی دەنگدان چۆڵ بكرێن".   راپرسییەكان: ئەردۆغان شكست دەهێنێت دەنگدانی دەرەوەی وڵات بۆ هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی و پەرلەمانی توركیا ٩ی مانگ كۆتایی هات، لەكۆی سێ ملیۆن و ٤٠٠ هەزار دەنگدەری دەرەوەی وڵات، كەمتر لەدوو ملیۆن كەس دەنگیانداوە. لەهەڵبژاردنی رابردوودا كە لەساڵی ٢٠١٨ ئەنجامدرا، ئاكەپەو مەهەپە زیاتر لە ٥٠٪ی دەنگەكانی دەرەوەی وڵاتیان بەدەستهێنابوو، بەڵام بەپێی راپرسییەكان، دەنگەكانیان كەم دەكات. دەنگەكانی دەرەوەی وڵات ئێوارەی رۆژی ١٣ی ئایار دەگەڕێندرێنەوە بۆ توركیاو لەئێوارەی ١٤ی ئایاردا لەگەڵ دەنگی هەڵبژاردنی ناوخۆیدا جیادەكرێنەوەو ئەنجامی بەرایی (سەرەتاییەكان) دوای كاتژمێر پێنجی ئێوارە وردە وردە رادەگەیەندرێت. زیاتر لەمانگێكە، بەدەیان راپرسی لەبارەی رێژەی دەنگی كاندیدەكانی سەرۆكایەتی و پارتە سیاسییەكان بڵاوكراونەتەوەو زۆربەی زۆری راپرسیەكانیش باسی شكستی ئەردۆغان و سەركەوتنی كلچدارئۆغلوو دەكەن. هەروەها راشیانگەیاندووە، بەئەگەرێكی زۆرەوە، ئاكەپە و مەهەپەی دەسەڵاتدار، ئیدی لەپەرلەمان زۆرینە نابن. دوایین راپرسی لەلایەن پێنج كۆمپانیای گەورەی گرەوکرتنەوە ئەنجامدراوە كەپێكهاتوون لەكۆمپانیاكانی (ئێف تی ئێكس، بیتفایەر، پریدیكتلیت، سماركیتس و پۆلایماركێت) رایانگەیاندووە، كەمال كلچدارئۆغلوو كاندیدی ئۆپۆزسیۆن ٥٥٪ی دەنگەكان و رەجەب تەیب ئەردۆغان كاندیدی دەسەڵات ٤٥٪ی دەنگەكان بەدەستدەهێنن.   چینی گەنج لەدەسەڵات بێزارە راپرسیەكی دیكە لەلایەن كۆمپانیای گەزیجیەوە ئەنجامدرا كەتایبەتە بەلێكۆڵینەوەو راپرسییەكان، راپرسی ئەم جارەی تایبەت كردووە بە رای چینی گەنج لەتوركیا و تێیدا ئەوە خراوەتەڕوو كە ئەو چینە گرنگەی نێو كۆمەڵگا كەهێزی گۆڕانكاریە لەدەسەڵات بێزارن. بەپێی راپرسیەكەی گەزیجی، پێنج ملیۆن گەنجی تازە پێگەیشتوو، بۆ یەكەمجار دەنگ دەدەن و ئەگەر هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیش بكەوێتە خولی دووەمەوە، ئەوا ٤٧ هەزار گەنجی دیكەش كەتەمەنیان لە ١٨ ساڵ تێپەڕ دەكات، مافی دەنگدانیان دەبێت. كۆمپانیاكە لەكۆڵانەكان و شەقامەكانی پارێزگاكانی توركیاو باكوری كوردستان رای گەنجانی وەرگرتووە، لەبارەی دۆخیان و بۆچوونیان و رایانگەیاندووە كە لەم دۆخەی ئێستای توركیا بێزارن. بۆیە زۆربەی گەنجان دەنگ بەلایەنەكانی ئۆپۆزسیۆن و كاندیدەكەیان كەمال كلچدارئۆغلوو دەدەن.   ئەردۆغان لەمیدیای رۆژئاوا تووڕەیە لەماوەی هەفتەی رابردوودا، ئاژانس و گۆڤارەكانی، فایناشناڵ تایمس، بلۆمبێرگ، ئەكۆنۆمیست، ئەسوشێتدپرێس، چەندین راپۆرتیان لەبارەی هەڵبژاردنەكانی توركیا بڵاوكردووەتەوەو باسیان لەشكستی ئەردۆغان و پێویستی گۆڕینی سیستم و دەسەڵاتی توركیا كردووەو ئەوەش كاردانەوەی توندی دەسەڵاتی توركیای لێكەوتووەتەوە. ئەردۆغان و باخچەلی لەم بارەیەوە قسەیان كردو باسی ئەوەیان كردووە كەئیمپریالیزم پشتگیری لەئۆپۆزسیۆن دەكات و دەیەوێت دەست بەسەر توركیادا بگرێت. سلێمان سۆیلۆ وەزیری ناوخۆی توركیا كەزۆرترینجار باسی لەبۆچوونی وڵاتانی رۆژئاوا و ئەمریكا لەبارەی هەڵبژاردنەكانی توركیا كردووە، لەنوێترین لێدوانیدا رایگەیاند:" جۆ بایدن سەرۆكی ئەمریكا دەڵێت، دەسەڵات نەك بە كودەتا، بەڵكو پێویستە بەهەڵبژاردن بڕوات و گۆڤاری دێرشپیگڵی فەڕەنسیش نووسیویەتی، نامانەوێت ئەردۆغان ببینینەوە. بۆیەش دەبێت، هاووڵاتیان وەڵامی رۆژئاواییەكان بدەنەوە". رۆژی یەكشەممە ١٤ی ئایار، ٦٠ ملیۆن و 697 هەزارو 843 دەنگدەر، دەتوانن لەناوخۆی توركیادا، سەرۆك كۆمارێك بۆ پێنج ساڵی داهاتوو و نوێنەرانیان لەپەرلەماندا هەڵبژێرن، كەدەنگەكانیان كاریگەری راستەوخۆیان لەسەر سیاسەتی دەوڵەت لەناوخۆو دەرەوەی وڵاتدا دروستدەكات.  

هاوڵاتی دوای لێدوانەکەى وەزیری نەوتى عێراق، وەزیری سامانە سروشتییەکان ڕه‌تیده‌كاته‌وه‌ 13ى ئه‌م مانگه‌ واته‌ سبه‌ینێ هه‌نارده‌كردنه‌وه‌ى نه‌وت ده‌ستپێبكاته‌وه‌، ده‌شڵێت: لەڕاگەیاندنەوە گوێبیستی ئەو هەواڵە بوم. ڕۆژ پێنج شەممە حه‌یان عه‌بدولغه‌نى وەزیری نەوتی عێراق ڕایگەیاند کە ڕۆژی شەممە 13ى ئایار هەناردەی نەوتی هەرێمی کوردستان بۆ بەندەری جەیهان دەستپێدەکاتەوە، لایەنی تورکیش ئاگادارکراوەتەوە، ڕێککەوتن لەگەڵ کۆمپانیا نێودەوڵەتییەکان کراوە بۆ کڕینی نەوتی هەرێمی کوردستان بەگوێرەی ئەو میکانیزمەی کۆمپانیای سۆمۆ دایناوە. ئه‌مڕۆش کەمال محەممەد  وەزیری سامانە سرووشتییەکانی هەرێمی کوردستان بە وەکالەت لە چاوپێکەوتنێکدا بۆ تۆڕی میدیای ڕوداو رەتیکردەوە کە سبەی بە فەرمی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان دەستپێبکاتەوە  وتیشی، حکومەتی عێراق بە فەرمی داوای لە تورکیا کردووە ئەوان ئامادەن بۆ دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان، ئێستا چاوەڕێی وەڵامی تورکیان.، ڕۆژی 10ی ئایار عێراق لەنامەیەکدا بەفەرمی داوای لەتورکیا کردوە هەناردەی نەوت دەستپێبکاتەوە. ئاماژەى بەوەشکردوە، ڕۆژی شەممە 13ی ئایار هەناردەی نەوتی هەرێمی کوردستان “دەستپێناکاتەوەو لەڕاگەیاندنەوە گوێبیستی ئەو هەواڵە بوم. زیاتر لە ٥٠ رۆژە دادگای نێودەوڵەتى پاریس بریاری لەسەر سکاڵای حکومەتى عێراق داوە کە ساڵی ٢٠١٤ تۆمار کردبوو، لەدوای بڕیارەکەشەوە هەناردەکردنى نەوتى هەرێم بۆ تورکیا ڕاگیراوە.

ئامادەكردنی: پاڤێ دڵشاد محمد ترێ رێبوار، ترێ فاروق تۆڵێڕانس وشەیەكی ئینگلیزییە كە بەچەند مانایەكی جیاواز دێت:- قبوڵكردن، لێبوردەیی، بەرگەگرتن، چاوپۆشیكردن. هەموو ئەمانە كە بەهایەكی كولتووریین برەو بەپەسەندكردن و رێزگرتن لەباوەڕو بۆچوون و كردارە جیاوازەكان دەدات. توانای ناسینەوەو پێزانینی هەمەجۆرییەو خۆبەدوورگرتن لەسەپاندنی باوەڕ یان بەهاكانی خود بەسەر ئەوانی تردا. قبوڵكردنی یەكتری تەنانەت بەهەبوونی بیروڕای جیاوازیش پێكهاتەیەكی بنچینەیی كۆمەڵگایەكی هاوئاهەنگ و ئاشتیخوازە كەتێیدا خەڵكی لەباكگراوەندە جیاوازەكانەوە دەتوانن بەئاشتی پێكەوە بژین. رێگە بەتاكەكان دەدات بۆچوون و باوەڕەكانیان دەرببڕن بەبێ ترس لەجیاكاری یان چەوسانەوە. بریتییە لەهەڵوێستێكی بیركردنەوەی كراوەو بێ حوكم بەرامبەر ئەوانی تر، بەبێ گوێدانە رەگەز، نەژاد، یاخود ئاینیان. هەروەها تێگەیشتن و نواندنی هاوسۆزی لەگەڵ ئەوانی ترداو ناسینەوەی بەهای روانگەو بیرۆكەی جیاواز دەگرێتەوە. لێرەدا جەخت لەسەر چۆنییەتی بڵاوكردنەوەو بەرزكردنەوەی ئەم بەهایە دەكەینەوە لەڕێگەی میدیاكانەوە. رۆڵی میدیا لەبرەودان بەم بەها كلتورییە : میدیا رۆڵێكی گرنگی هەیە لەكۆمەڵگای ئەمڕۆدا، چونكە وەك پردێك لەنێوان خەڵك و جیهاندا كاردەكات. بەرپرسیارە لەئاگاداركردنەوە، پەروەردەكردن و كەیفكردن. میدیاكان شێوەی جۆراوجۆر لەخۆدەگرێت، لەوانە میدیای چاپكراو، تەلەفزیۆن، رادیۆو میدیای ئۆنلاین. هەروەها میدیاكان رۆڵی گرنگیان هەیە لەدروستكردنی رای گشتی. دەتوانێت كاریگەری لەسەر هەڵوێست و باوەڕی خەڵك هەبێت بەپێشكەشكردنی زانیاری بەشێوەیەكی دیاریكراو یان جەختكردنەوە لەسەر هەندێك بابەت. دەزگاكانی راگەیاندن دەسەڵاتی ئەوەیان هەیە كەبەرەنگاری نۆرمە كۆمەڵایەتییەكان، بەهاكان و ئایدۆلۆژیاكان ببنەوە. میدیا رۆڵێكی گرنگی هەیە لەبرەودان بەبەها كلتورییەكان لەڕێگەی دروستكردنی هەڵوێست و باوەڕو تێڕوانینی گشتی دەربارەی تاكەكان و كۆمەڵگە جیاوازەكان. میدیا لەتوانایدایە تێگەیشتن و رێزگرتن و قبوڵكردنی كلتورو ئایین و شێوازی ژیانی جیاواز بەهێزتر بكات، لەڕێگەی ئەو توانایەی هەیەتی لەكاریگەری بەرچاو لەسەر كۆمەڵگاو ئەو زانیارییانەی بڵاودەكرێتەوە. ئەم خاڵانەی خوارەوە چەند رێگایەكە كەمیدیا دەتوانێت ئەم بەها كلتورییە بەهێزتر بكات و نوێی بكاتەوە لەناو كۆمەڵگادا : ١-نیشاندانی هەمەجۆری: یەكێك لەگرنگترین رێگاكان كەمیدیا دەتوانێت ئایدیای قبوڵكردنی یەكتری بەرزبكاتەوە ئەوەیە كەهەمەجۆری لەبەرنامەكانیدا نیشان بدات. ئەمەش بەبەشداری پێكردنی كەسانی جیاواز لەڕەگەز، نەتەوە، ئایین و باكگراوندی كۆمەڵایەتی و ئابووری لەهەواڵەكان، بەرنامە تەلەفزیۆنییەكان، فیلمەكان و شێوەكانی تری میدیادا. بەتیشك خستنەسەر هەمەجۆری، میدیا دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لەشكاندنی رەگەزپەرستی و برەودان بەهاوسۆزی و تێگەیشتن. ٢-برەودان بەدیالۆگ: میدیا دەتوانێت یارمەتی برەودان بەلێبوردەیی و قبوڵكردنی رای یەكدی بدات بەدروستكردنی پلاتفۆرمێك بۆ دیالۆگ و گفتوگۆ. ئەمە لەوانەیە بریتی بێت لەبەشداریكردنی میوانەكان لەباكگراوندی جۆراوجۆر لەبەرنامەكانی گفتوگۆ ( talk shows or hosting debates ) لەسەر كێشە كۆمەڵایەتییە گرنگەكان. بەدابینكردنی بۆشاییەك بۆ  گفتوگۆ، میدیا دەتوانێت یارمەتی دروستكردنی كۆمەڵگایەكی كراوەو لێبوردەتر بدات. بیر لەوە بكەرەوە كەدروشمی «بۆچوون و بۆچوونی دیكە (Opinions and other opinions) بەهەڵە لێكدانەوەی بۆ كراوە. هەرچەندە ئێمە بەشێوەیەكی سەرەكی هاوڕاین لەگەڵ ئەم دروشمە، زۆرجار بەخراپی بەكاردێت. باشترین رێگا بۆ فێركردنی تاكەكان بۆ رێزگرتن لەبۆچوونەكانی ئەوانی تر ئەوەیە كەنموونە پێشكەش بكەین پێش ئەوەی ئەم دروشمە بناسین. بۆ نموونە، میوانەكان لەهەندێك بەرنامەی گفتوگۆدا، كە لەسەر ئەم دروشمە دامەزراون، هاوار لەسەر یەكتر دەكەن، بەرەنگاری باوەڕەكانی یەكتر دەبنەوەو تەنانەت دەكەونە ناكۆكی و توندوتیژی جەستەییەوە. ئامەش ئاماژە بەوە دەكات كە، «هیچ شوێنێك و بۆشاییەك نەبووە بۆ دیالۆگ و گفتوگۆكردن لەگەڵ یەكدیدا و ئەنجامی هەر دیالۆگێك كێشەو ناخۆشییە.» ئێمە دەبێت ئەو میوانانە هەڵبژێرین كەبێلایەنن و لێبوردەن و رێز لەهەمووان دەگرن. ئەمەش بەهۆی پێشبینییەكانی بیردۆزی كەلتوورەوەیە كە بەدووبارەبوونەوەی پێویست، گوتاری ئەم مۆدێلە مامناوەندو لێبوردەیە دەبێتە مۆدێلی قبوڵكراو. گفتوگۆیەكی ئارام هەم بەرهەمدارو هەم كاریگەرە. لەكۆتاییدا خەڵك شێوازی دیالۆگی گونجاو وەردەگرن، ئەگەر بەردەوام شێوازی گفتوگۆیەكی گونجاو لەمیدیاكانەوە ببینن. لەگەڵ ئەوەشدا، بانگهێشتكردنی میوانێكی نەگونجاو بێگومان پەیامێكی خراپ دەنێرێت و كاریگەری نەرێنی لەسەر بینەران دەبێت. ٣-تیشك خستنەسەر چیرۆكە ئەرێنییەكان: میدیاكان دەتوانن چیرۆكە ئەرێنییەكانی ئەو خەڵكانە روون بكەنەوە كەجیاوازی كۆیاندەكاتەوە بۆ بەرەوپێشبردنی بیرۆكەی قبوڵكردنی یەكتری و تێگەیشتن. بەنیشاندانی چیرۆكی ئەو كەسانەی كەپێكەوە كاردەكەن بۆ بنیاتنانی كۆمەڵگایەكی بەهێزتر، میدیا دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ ئیلهامبەخشین بەكەسانی تر بۆ ئەنجامدانی هەمان شت. ئەمە دەتوانێت بەرەنگاری رەگەزپەرستی و پێشبینییە نەرێنییەكان ببێتەوەو یارمەتیدەر بێت بۆ شكاندنی رەگەزپەرستی و برەودان بەهاوسۆزی و تێگەیشتن. ٤-داكۆكیكردن لەگۆڕانكاری: لەكۆتاییدا میدیا دەتوانێت داكۆكی لەگۆڕانكاری بكات بەتیشك خستنەسەر كێشە كۆمەڵایەتییەكان و برەودان بەهەڵمەت و دەستپێشخەرییەكان كەئەمانیش برەودەدەن بەهەمەجۆری و تێكەڵبوون. ئەمەش لەوانەیە بریتی بێت لەپشتیوانیكردنی ئەو رێكخراوانەی كە لەسەر بنەمای كۆمەڵگا كاردەكەن بۆ برەودان بەلێبوردەیی و پێكەوەژیان و هەمەجۆری، یان بەكارهێنانی رۆژنامەوانی لێكۆڵەرەوە بۆ ئاشكراكردنی جیاكاری و پێشێلكاری لەكەرتە جیاوازەكانی كۆمەڵگادا. قبوڵكردبی یەكدی و بەئارامی مامەڵەكردن لەگەڵ هەموو تاكێكی جیاوازو لێكچوو، دەبێتە هۆكاری سەرەكی خوڵقاندنی ئاشتەوایی و سەركەوتن. هەموو كەسێك سوودمەند دەبێت ئەگەر مرۆڤ باوەش بەهاوڕێكەیدا بكات، هەست بەبوون و كەلتوورو جیاوازییەكانی بكات و لەگەڵیدا كاربكات. ئاشتی و ئاسایش لەئاستی ناوخۆیی و جیهانیدا حوكمڕانی دەكات؛ نەتەوەكان سەركەوتوو دەبن و خۆشگوزەرانیش بەدەستدەهێنن. بەپێچەوانەوە، رەگەزپەرستی و رەتكردنەوەی لەخۆگرتنی ئەوانی تر دەبێتە هۆی بڵاوبوونەوەی ناتەبایی و لاوازكردنی نەتەوەكان، كەزیان بەهەمووان دەگەیەنێت.

هاوڵاتی زیاتر لەدوو هەفتەیە نەخۆشی هەوكردنی پەردەی مێشك لەناو منداڵانی سلێمانی و هەڵەبجە و گەرمیان بڵاوبووەتەوە، رۆژانەش رێژەكە زیاددەكات، تائێستاش بەپێی ئاماری هەرسێ بەڕێوەبەرایەتیەكە زیاتر لە 320 تووشبوو تۆماركراون. هەرچەندە هاوڵاتی پەیوەندیكرد بەتەندروستی هەولێرو دهۆك و ئەوان رەتیانكردەوە كە نەخۆشییەكە لەو دوو پارێزگایەی هەرێم بوونی هەبێت. بەڵام سەرچاوەیەك لەتەندروستی سلێمانی ئەوەی بۆ هاوڵاتی دووپاتكردەوە كە» تەندروستی سلێمانی زانستیانە دەڕوات و هەرچی رووبدات باس دەكرێت، بەڵام لەزۆر شوێنی دیكەش ئەو نەخۆشییە هەیەو باس ناكرێت». وتیشی:» لەشارەكانی دیكە كەرتی حكومی رووخاوەو ناكرێت لەگەرمیان نەخۆشییەك بڵاوببێتەوە لەهەولێر نەبێت، ئەوەی ئێمە دەیڵێین شتە راستەكەیە». د.پشدەر عەبدوڵا بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی منداڵانی سلێمانی لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:»ئاماری رۆژانە لەحەوت بۆ 12 نەخۆش رەوانەی نەخۆشخانە دەكرێت لەسلێمانی، منداڵەكان هەموویان چارەسەر وەردەگرن، بەڵام ئەوەی بەكتریا بێت هەر مەترسیدارە، تائێستا نزیكەی 200 نەخۆش، نەخۆشییەكەیان تێپەڕاندووە». بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی منداڵانی سلێمانی ئەوەشی باسكرد كە بۆ دیاریكردنی نەخۆشیەكە پێویستە ئاو لەپشتی منداڵەكە دەربهێنرێت، بەڵام «بەداخەوە زۆرجار دایك و باوكی منداڵەكە رێگەنادەن ئەو شیكارە بكرێت كەزۆر ئاسانەو هیچ كێشەیەك بۆ منداڵەكە درووست ناكات». «ئەگەر منداڵان چارەسەر وەرنەگرن لەوانەیە ببێتە هۆی مردن، كێشەی بینین و بیستن و زیرەكی و ئاستی توانای مێشكی كەمبێتەوە»، بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی منداڵانی سلێمانی وای وت.

شەنای فاتیح لەسلێمانی لەسەدا 25ی هاووڵاتیان بەگواستنەوەی گشتی هاتوچۆ دەكەن و زۆرینەی هێڵەكانی پاس لەسلێمانی 750 دینار بۆ هەر سەرنشینێك وەردەرگرن، هۆكارەكەشی بۆ زیادبوونی نرخی بەنزین دەگەڕێننەوە. پاش ئەوەی نرخی یەك لیتر بەنزین لە ٥٠٠ دینارەوە بەرزبووەوە بۆ هەزارو ٣٠٠ دینار، حكومەتی هەرێم دوو جۆر بەنزینی لەكوردستاندا دابەشكرد، ئەوانیش: بەنزینی ٦٩٠ دیناری كەتایبەت بوو بەپاس و تەكسی و بەنزینی ٨٠٠ دیناری كەدەدرایە ئۆتۆمبێلی تایبەت، پاش ئەم بەرزبوونەوەیە نرخی كرێی پاس لەزۆربەی هێڵەكانی شاری سلێمانیدا بەرزبووەوەو تەنها سێ هێڵ نرخەكانیان وەك خۆیان ماوەتەوەو 500 دینار لەسەرنشینان وەردەگرن كە  هێڵەكانی  (بەختیاری، رزگاری ، كانی گۆمە و چوارچرا)یە.  ئازاد ئەحمەد، كارگێڕی سەندیكای شۆفێرانی سلێمانی لەلێدوانێكدا بۆ هاوڵاتی ئاماژەی بەوەكرد لەكاتی گرانبوونی نرخی بەنزیندا وەك سەندیكای شۆفێران زۆر هەوڵیان داوەو لەدەرگای هەموو لایەنەكان و بەرپرسەكانیاندا بۆ ئەوەی بەنزین گران نەبێت، بەڵام وەك ئەو وتی:» سوودی نەبووەو گرانبوونی نرخی كرێی پاس بووە ناچاری». ناوبراو باسی لەوەشكرد ناجێگیری نرخی پاس  كاریگەری لەسەر خەڵك دروستكردووە و ئەو هێڵانەشی كەنرخی كرێ پاسیان زیاد نەكردووە شوێنەكانیان نزیكە بۆ ناو بازاڕ. كارگێڕی سەندیكای شۆفێرانی سلێمانی  پێشیوابوو زیادبوونی نرخی بەنزین زۆر لەسەر شۆفێران دەكەوێت، چونكە خەرجی ئۆتۆمبێل و تایەو رۆنگۆڕین گرانەو پێش گرانبوونی بەنزین رۆنگۆڕینێكی پاس ٥٠ هەزار دیناری تێدەچوو، بەڵام ئێستا نرخەكەی بۆ نزیكەی ٧٥هەزار دینار زیادی كردووە.  «گەراجی پاسەكانیش بەشێكیان كرێیان گرانە، لەناو شاردا گەراج هەیە شارەوانی خاوەنی نییەو خاوەندارێتیەكەی كەسانی ئەهلییە بەكرێی داوەو شوێنێكی باشیشە، بۆ نموونە: شوێنی پاسەكانی بەكرەجۆ، راپەڕین- قلیاسان، شەكرەكە هەموو پاسێك مانگانە نزیكەی ١٧٠ هەزار دینار كرێی مانگانە دەدەن كە لەوێدا دەوەستن»، ئازاد ئەحمەد وای وت. سەبارەت بەهێڵەكانی ناوشارو دەرەوەی شار كارگێڕی سەندیكای شۆفێرانی سلێمانی وتی: بەزۆری نرخی هێڵەكانی ناوشار زیادیان كردووە، خەتەكانی دەرەوەی شار بەشێكی كەمیان زیادیان كردووە وەك بازیان-باینجان- پیرەمەگروون- تەكییە كەهەزار دیناریان چووەتە سەر. هەفتەی رابردوو حكومەتی هەرێمی كوردستان نرخی بەنزینی جێگیركرد  بە ٧٥٠ دینار، بەشێك لەشۆفێران ئاماژە بۆ ئەوە دەكەن كەنرخی بەنزین هەرزان نەبووە، بۆیە كرێی پاس دانابەزێت. محەمەد ئەحمەد تەمەن ٥٠ ساڵ شۆفێرێكی ‌هێڵی پاسەكانی راپەڕینەو لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:» زیاتر لەساڵێكە نرخی كرێی پاسمان كردووەتە ٧٥٠ دینار بەهۆی گرانی نرخی بەنزین و دووری رێگاكەش زۆر لەسەرمان دەكەوێت». ئەو شۆفێرەی پاسی راپەڕین پێشیوابوو لەوە زیاتر نرخی كرێی پاس زیادناكەن، چونكە لەسەر خەڵكی هەژار زۆر دەكەوێت، وتیشی:» ئامادەین نرخی بەنزینمان بۆ هەرزان بكەن  ئێمەش كرێی پاس بۆ سەرنشینان كەمدەینەوە بۆ ٥٠٠ دینار».  هەروەها محەمەد سەعید شۆفێرێكی هێڵی بەختیاری لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:»  نرخی كرێی پاس لەم هێڵەی ئێمەدا گران نەبووەو لەبەر خوێندكار گرانی ناكەین، هەرچەندە بەنزین هیچ كوالێتی باش نیەو زۆر لەسەر ئێمە دەكەوێت». هەروەها بەشێك لەهاووڵاتیان بەتایبەت خوێندكاران نرخی پاس بەگونجاو نازانن و خوێندكارێك ئاماژە بۆ ئەوەدەكات كە مانگانە بڕی ٣٠ هەزار دینار بەكرێی پاس دەدات. ئەژین خدر خوێندكاری زانكۆی سلێمانیە لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:» نرخی كرێ پاس بۆ ئێمەی خوێندكار زۆرە، رۆژانە دوو بۆ سێجار بەپاس هاتووچۆ دەكەم و مانگانە ٣٠ هەزاری دەوێت». بڕوا فەتاح هاووڵاتییەكی دانیشتووی سلێمانییە، نرخی گواستنەوەی گشتی بە نەگونجاو وەسفكردو وتی:» كرێی پاس گرانە، لەوێستگەی ناوبازاڕ بۆ كانی با نرخەكەی 750 دینارەو مانگانە زیاتر لە ٤٥ هەزار دینار بەكرێ پاس دەدەم». لەشاری سلێمانیدا ٢٥ هێڵی ناوشارو نزیكەی ٣٥ هێڵی دەرەوەی شار هەیەو بەپێی ئامارێكی بەڕێوەبەرایەتی گواستنەوەی سلێمانیش نزیكەی 25%ی هاووڵاتیان بەپاس و هێڵی گشتی هاتوچۆ دەكەن. لەعێراقدا یەك لیتر بەنزینی نۆر ماڵ بە 450 دینارەو موحەسەن بە 600 دینارە، تاكسی و پاس لەناوەڕاست و خوارووی عێراق رۆژانە بە 450 دینار بۆ هەر لیترێك بەنزین دەكڕن و ئەوەش وایكردووە كرێی گواستنەوەی گشتی جێگیر ببێت.

هاوڵاتی موحەڕەم ئینجە سەرۆکی پارتی مەمەلەکەت کە خۆی بۆ پۆستی سەرۆکایەتی کاندید کردبوو،  کشایەوە و ئەمەش کاردانەوەیەکی زۆری لێکەوتەوە و کاندیدەکانی دیکەی پۆستی سەرۆکایەتیش لەم بارەیەوە بۆچوونی خۆیان دەربڕی و وەها دەردەکەوێت کە ئەردۆغان بەم هۆیەوە نیگەرانە. کەمال کلچدارئۆغلۆ کاندیدی هاوپەیمانی گەل (ئۆپۆزسیۆن) لەم بارەیەوە وتی، " پێشتریش بانگەوازم بۆ موحەڕەم ئینجە کردووە و تاوەکو ئێستاش بانگەوازییەکەم بەردەوامە. نیگەرانی و تووڕەیی جاران بخەرە گۆشەیەکەوە ئیدی. چاوەڕێ دەکەم بەڕێز ئینجە بێتەوە سەر سفرەی تورکیا. تکایە فەرموو و وەرەوە." رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆککۆماری تورکیا و کاندیدی دەسەڵات بۆ پۆستی سەرۆکایەتیش رایگەیاند کە بەهۆی کشانەوەی ئینجە نیگەرانە و وتی، " کاندیدێکی تاک بوو و کشایەوە. بە راستی نیگەرانی کردم. خۆزگە لەم کێبڕکێیەدا تاوەکو کۆتایی بەردەوام بوایە." سینان ئۆغان کاندیدی هاوپەیمانی ئاتا بۆ پۆستی سەرۆکایەتیش ئاماژە بەوەکرد کە تاوەکو کۆتایی لە کێبڕکێی هەڵبژاردن بەردەوام دەبێت. ئەمەش لە کاتێکدایە کە ئەمڕۆ دوو راپرسی لەبارەی دەنگی کاندیدەکانی پۆستی سەرۆکایەتی تورکیا بڵاوکرانەوە. کۆمپانیاکانی یونەیلەم و کۆندا ئەنجامی راپرسیەکانیان بڵاوکردەوە و بەگوێرەی راپرسیەکان، کەمال کلچدارئۆغلۆ دەتوانێن ٤٩٪ و زیاتری دەنگەکان بەدەست بهێنێت. لە بەرامبەردا دەنگەکانی ئەردۆغان لە ٤٤٪ تێپەڕ ناکەن. لە راپرسیەکانیشدا دەنگەکانی موحەڕەم ئینجە لەنیوان ١.٥٪ و ٢٪ بوون، بەڵام لەم حاڵەتەدا کە ئینجە کشاوەتەوە، بەهۆی ئەوەی دەنگدەرانی پێشتر دەنگدەری جەهەپە بوون، ئەگەرێکی زۆرە هیچ نەبێت نیوەی دەنگدەرانی، دەنگ بە کلچدارئۆغلۆ بدەن و بەم شێوەیە، پێشبینی دەکرێت، کلچدارئۆغلۆ لە خولی یەکەمی هەڵبژاردنەکەدا شکست بە ئەردۆغان بهێنێت.

هاوڵاتی تیمی یەكێتی لەحكومەت راپۆرتێكیان لەبارەی پرسی دارایی پارێزگای سلێمانی و هەڵەبجەو ئیدارەی گەرمیان و راپەرین ئامادە كردووەو بەشێكی بەفەرمی گەیەندراوەتە مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەت. ڕۆژنامەی هاوڵاتی لە ژمارە 2017 ی ئەم هەفتەیەیدا کە ڕۆژی چوارشەممە بڵاوکرایەوە ڕاپۆرتێکی بە ناوی مەسعود بارزانی دەستپێشخەرییەكەی ئەمریكا تەواو دەكات بڵاوکردەوە لە ناوەڕۆکی ڕاپۆرتەکەدا چەندین بابەتی گرنگ باسکراون کە یەکێکیان ناوەڕۆکی ڕاپۆرتەکەی تیمی یەکێتییە سەبارەت بە داواکاری و کێشەکانی یەکێتی بۆ مەسرور بارزانی. لەئێستادا كێشەكانی نێوان پارتی و یەكێتی و كورتهێنانی پارەی كاش لەسلێمانی و پرسی كوژرانی هاوكار جاف كە بەو هۆیەوە بڕینی بەشە بودجەی دژەتیرۆری یەكێتی لێكەوتەوە گفتوگۆی لەسەر دەكرێت. بڕیارە پرسی كوژرانی عەقید هاوكار جاف بەلیژنەی باڵای مەكتەبی سیاسی هەردوولا بسپێردرێت كەیەكێك دەبێت لەپێشنیازەكانی مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی، ئەگەر ئەو كێشەیە لەناو ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم لەنێوان مەسرور بارزانی و قوباد تاڵەبانی چارەسەر نەكرێت. شەش مانگە قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكومەت و وەزیرەكانی یەكێتی بایكۆتی كۆبوونەوەی حكومەتیان كردووەو كۆبوونەوەكانی یاریدەدەری وەزیری دەرەوەی ئەمریكا قوباد تاڵەبانی و مەسرور بارزانی گەیاند بەیەك كەپێشتر بەشێك لەسیاسییەكان داوایان دەكرد مەسرور بارزانی چایەك لەگەڵ قوباد تاڵەبانی بخواتەوە كێشەكان چارەسەر دەكرێن. پرسی كۆكردنەوەی داهات لیژنەی وەزاری بۆ پێكدەهێندرێت و یەكێتی داوای هەڵوەشاندنەوەی هاوكێشەی 43% بە 47% لەنێوان هەولێرو سلێمانیدا كردووە. هاوكات تیمی یەكێتی داوایان كردووە كەدەسەڵاتی خەرجكردن و پڕكردنەوەی كورتهێنان بەتەواوی چارەسەربكرێت و جێگری سەرۆكی حكومەت دەسەڵاتی خەرجكردنی هاوشێوەی سەرۆكی حكومەتی هەبێت كەپێشتر لەكابینەی هەشتی حكومەتدا هەیبووە. هەروەها لیژنەی باڵای وزاری لەنێوان هەردوولاو تەنانەت بەبەشداری وەزیری دارایی كە لەپشكی گۆڕانە بەشداربێت بۆ بڕیاردان‌و بەدواداچوون‌و وەرگرتنی داهاتە جۆراوجۆرەكان‌و گرتنەبەری رێكاری پێویست لەحاڵەتی جێبەجێنەكردنیدا. بەپێی راپۆرتەكەی یەكێتی، داوای ئەوە دەكرێت پڕكردنەوەی كورتهێنان بۆ موچە بەشێوەی «ناوەندی» بێت، ئەمەی دوای ئەوەی كەدابینكردنی «پارەی كاش» بەناوەندی دەكرێت.

هاوڵاتی سەعید كاكەیی ئەندامی پێشووی كۆمسیارانی كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق و شارەزای بواری هەڵبژاردن لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ ڕۆژنامەی هاوڵاتی ڕایگەیاند ئەگەرێكی زۆرە كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنی عێراق خۆی سەرپەرشتی هەڵبژاردنی هەرێم بكات. سەعید كاكەیی لە وڵامی پرسیاری کە پێیانوایە لە 18-11-2023 دەتوانرێت هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان ئەنجام بدرێت بە هاوڵاتی وت، "ئەستەمە تا تانەكان یەكلایی نەبنەوە بڵێین لەكاتی خۆیدا  هەڵبژاردن ئەنجامدەدرێت" وتیشی "وەكو پێداویستیەكی سەرەكی و هەرە گرنگ پێویستە دەبێت لەو وادەیە تێنەپەڕێت، بەڵام بەپێی چ سیستەم و یاساو رێسایەك جارێ كۆمسیۆن خۆی كارا نەكراوەتەوە، یاساكەش تانەی لێدراوە لەگەڵ تازەكردنەوەی پەرلەمان و حكومەت، بۆیە ئەنجامی تانەكان كات و شێوازی هەڵبژاردنەكە دەستنیشان دەكات، بۆیە ئەستەمە تا تانەكان یەكلایی نەبنەوە بڵێین لەكاتی خۆیدا ئەنجامدەدرێت." هەروەها سەبارەت بە ئەگەری سازکردنی پارتی و یەكێتی لەسەر هەمواری یاسای هەڵبژاردن و كۆمسیۆن ئەو شارەزایە پێی وایە ئەگەر لەحاڵەتێكدا تانەكان لەدادگای فیدراڵی رەتكرایەوە، دەبێت لەوكاتەی دیاریكراوە هەڵبژاردن ئەنجامبدەن. ئەوەشی ڕونکردەوە، "بەڵام ئەگەر ئەو تانانەی دژی درێژكردنەوەی تەمەنی پەرلەمان و حكومەت و كۆمسیۆن كراون تێپەڕێندرێن ئەگەرێكی زۆرە كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنی عێراق خۆی سەرپەرشتی هەڵبژاردنی هەرێم بكات." سەعید کاکەی  پێشی وایە كۆمسیۆنی بەغدا دەتوانێت بە ئاسانیی سەرپەرشتی هەڵبژاردنی هەرێمی كوردستان بكات و دەڵێت "زۆر بەئاسانی دەتوانن ئەو كارە بكەن، ئەوان لە 16 پارێزگا كادرو پسپۆڕو كەسی هونەرییان هەیە كەدەتوانن پرۆسەی هەڵبژاردن لەهەرێم دەستەبەر بكەن."  وتیشی، "ئەگەر بێت و كۆمسیۆن و كارمەندانی هەرێم دووربخرێنەوە ئەوان دەتوانن جێگەیان بگرنەوە، لەوانەشە كەسانێك هەبن رەخنە لەم قسەیەم بگرن، بەڵام هەرێمی كوردستان قەوارەیەكە لەچوارچێوەی عێراقدا بۆیە ئەوەی لەسەر هاووڵاتیەكی بەسرە جێبەجێ دەكرێت لەسەر هاووڵاتییەكی دهۆكیش جێبەجێدەكرێت، ئەگەر كۆمسیۆنی بەغدا سەرپەرشتی هەڵبژاردنی هەرێم بكات دەبێت ببێتە وانەیەك بۆ كۆمسیۆنی هەرێم كە بەخۆیاندا بچنەوەو گۆڕانكاری بكەن."

هاوڵاتی پارتی دەروازەی پیشخاپوور (سێمالکا) لەنێوان هەرێمی کوردستان و رۆژئاوای کوردستان، تا کاتێکی نادیار دادەخات. بەبێ ئاگادارکردنەوەی بەڕێوەبەرایەتی دەروازەی سێمالکای دیوی رۆژئاوای کوردستان، دووبارە پارتی دیموکراتی کوردستان دەروازەی سنووریی پیشخابووری نێوان هەرێمی کوردستان و رۆژئاوای کوردستان داخستەوە. باز ئەحمەد بەڕێوەبەری پەیوەندییەکانی دەروازی سێمالکا، لەڕێگەی پەیوەندییەکی تەلەفۆنییەوە بە ئاژانسی هەواڵی هاوار (هاوارنیوز) ڕاگەیاند، دەروازەکە بە تەواوەتی داخراوە تا کاتێکی نادیار، ئەوەش بە بڕیارێکی بەڕێوەبەرایەتی دەروازەی پیشخاپوور لەدیوی هەرێمی کوردستانەوەیە، بەبێ ئەوەی لە هۆکاری داخستنەکە ئاگادارمان بکەنەوە. یەکەمجار نییە دەروازەکە لەلایەن دەسەڵاتدارانی پارتیەوە دابخرێت، لە کۆتاییەکانی ساڵی ٢٠٢١ دەسەڵاتدارانی پارتی بۆ ماوەی ٤٠ رۆژ بە تەواوەتی دەروازەکەیان داخستبوو.

هاوڵاتی بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی ئیدارەی راپەڕین رایگەیاند، دوای دیارنەمانی کچێکی تەمەن 11 ساڵ، ئەمڕۆ تەرمەکەی لە زێی بچوک لە ناوچەی خاس دۆزرایەوە، دوای لێکۆڵینەوەش دەرکەوت، باوەژنەکەی لەگەڵ خوشکێکیدا تۆمەتباری سەرەکین و خنکاندویانە. پۆلیسی ڕاپەرین لەڕونکردنەوەیەکدا بڵاویکردەوە، "دوێنی چوارشەممە لە کاتی ئێوارە ژنێک بەناوی (ن،ع،ا) تەمەن 39 ساڵ دانیشتوی شاری هەولێر کە پێشتر بەسەردان هاتۆتەوە بۆماڵی باوکیان لە شاری قەڵادزێ، دوای دیارنەمانی زڕ کچەکەی سەردانی بنکەی پۆلیسی ڕاپەڕینی کردوە و هەواڵیدا بەوەی کە زڕکچەکەی بەناوی (ئ،ئ،م) تەمەن 11 ساڵ دیارنەماوە و ونبوە، دەستبەجێ هێزەکانمان لە قەزای پشدەر دوای گرتنەبەری ڕێوشوێنی یاسایی دەستیان کرد بە لێکۆڵینەوە و بەدواداچون و کۆکردنەوەی زانیاری لەسەر دیارنەمانی کچەکە". پۆلیسی راپەڕین بڵاویکردووەتەوە، لەئەنجامی لێکۆڵینەوە و کۆکردنەوەی زانیاری و بەدواداچوون، دەرکەوت کە ونبوونی کچەکە گوماناویە و دوای چوار کاتژمێر بەسەر هەواڵی ونبوونی هێزەکانمان خوشکێکی باوەژنی تاوانلێکراویان دەستگیرکرد کە ناوی (ه،ع.ا) تەمەن 15 ساڵە و  دانیشتووی قەڵادزێیە، دوای ئەوەی لێکۆڵیەنەوەی لەگەڵ کرا لەبەردەمی پۆلیس و دادگا دانی ناوە بەوەی کە "پێش نیوەڕۆی دوێنی لەسەر راسپاردەی خوشکەکەی بەمەبەستی خنکاندنی کچە تەمەن 11 ساڵانەکە لەماڵی خۆیان بردوویەتی بۆ زێی بچووک لە خاس، بەگەیشتنیان بۆ ئەو شوێنە لە قەراخ ئاوەکە پاڵی بەکچەکەوە ناوە  بەمەبەستی خنکاندنی و بەو هۆیەشەوە خنکاوە کە پێشتریش چەند جارێک هەوڵی کوشتنی ئەو کچەیان داوە". پۆلیسی راپەڕین ئاماژەی بە وتەی باوکی کچە خنکاوەکە کردووە و ئاماژەی بەوەکردووە، "کاتێک کچەکە تەمەنی تەنها شەش مانگ بووە، هەڵیگرتووەتەوە و بە یاسا کردوویەتی بە کچی خۆی و کاتێکیش منداڵەکە تەمەنی بووە بە هەشت ساڵ، باوکەکە هاوسەرگیری لەگەڵ باوەژنەکەی کردووە و  ئێستا سکاڵای هەیە لە دژی ژنەکەی و خوشکی ژنەکەی". ئەمڕۆ پێنجشەممە (11ـی ئایاری 2023)، تەرمی کچەکە لە ئاوی خاس لەلایەن هێزە ئەمنییەکانەوە دۆزرایەوە و بەڕێکرا بۆ پزیشکی دادوەری بەمەبەستی ئەنجامدانی توێکاری پزیشکی بۆ تەرمەکەی و دوو تۆمەتباریش کە هەردووکیان خوشکن بە بڕیاری دادوەر بەپێی ماددەی (406) لە یاسای سزادانی عێراقی راگیراون و لێکۆڵینەوە لە رووداوەکەش بەردەوامە.