هاوڵاتى رهجهب تهیب ئهردۆغان، دانبهوهدا دهنێت که ئهمریکا گوێ له تورکیا ناگرێت لهبارهى تۆمهتبارکردنى هێزهکانى سوریاى دیموکرات(یهپهگه)وه. ئهمڕۆ ههینى، رهجهب تهیب ئهردۆغان سهرۆک کۆمارى تورکیا لهبارهى لێخۆشبونى ئهمریکا له سزاکانى سهر سوریا رایگهیاند، ئهستهمه ئهم ههڵهیهى ئهمریکا قبوڵ بکهن، راشیگهیاند:" ههمو ئهو ئیدارانهى که لهم چهند قۆناغهى دواییدا له ئهمریکا هاتون، پشتیوانیى یهپهگه دهکهن، ئۆتۆمبێل و کهرهسته و تهقهمهنییان به بارههڵگرهوه بۆ ناردوون". ههروهها راشیگهیاند" ههرچهنده ئهمهمان به ههموو ئیدارهکانى ئهمریکا وت(ئیدارهى ترهمپ، ئیدارهى جۆیایدن)، بهڵام گوێییان نهگرت و ئهم پڕۆسهیه بهردهوام بووه". هاوکات باسى له پڕۆسهى ئهندامبونى فینلاند و سوید له ناتۆ کرد که بۆچونێکى ئهرێنییان نییه، ئهردۆغان وتیشى:"وڵاتانى سکاندیناڤیا، وهکو میوانخانهیهک وان بۆ گروپه چهکدارهکانى پهکهکه و چهند رێکخراوێکى دیکهش له سوید و هۆڵندا گیرساونهتهوه، ئهمه جگه لهوهى وهکو پهرلهمانتار له پهرلهمانهکانیاندا چالاکن، بۆیه لهم خاڵهدا ناکرێت روانگهیهکى ئهرێنیمان ههبێت".
.jpg)
هاوڵاتى لهبهریتانیا 16 سهندیکا که نوێنهرایهتى شهش ملیۆن کهس دهکهن داواکارى ئازادى عهبدوڵا ئۆجالان دووپاتدهکهنهوه. کهمپینى ئازادى بۆ عهبدوڵا ئۆجالان له 16سهندیکاى بهریتانیا دهستیان پێکردبووه، سهندیکاى یهکێتى کرێکارانى کۆمهڵایهتى (ئێس دهبڵیو) که له کهرتى خزمهتگوزارى کۆمهڵایهتیدایه و 15 ههزار ئهندامى ههیه، بڕیاریانداوه که ئهوانیش بهشدارى له کهمپینى ئازادى بۆ عهبدوڵا ئۆجالاندا بکهن. مانگى رابردوو له کۆنگرهى سهندیکاکانى پهروهردهى نهتهوهییدا که 510 ههزار ئهندامى ههیه و 1700 نوێنهر پۆستهرى عهبدوڵا ئۆجهلان رێبهرى گهلى کورد بهرزکردبوهوه بهدروشمى "ئازادى بۆ عهبدوڵا ئۆجالان". ههروهها سهندیکاى شۆفێرانى شهمهندهفهر ئاسلهف ههفتهى داهاتوو کۆنفرانسى ساڵانهى خۆى دهبهستێت. پێشبینى دهکرێت ئهو سهندیکایهش به پۆستهرهکانى رێبهرى گهلى کورد عهبدوڵا ئۆجالانهوه چالاکى یهکگرتنى ساز بکات. هاوکات له کۆنگرهى ساڵانهى سهندیکاى جى ئێم بى که 500 ههزار ئهندامیان ههیه پۆستهرهکانى ئۆجالان بهرزبکرێنهوه و داواکارى ئازادکردنهکهى دووباره بکرێتهوه. بریاره له 18ى حوزهیراندا به پێشهنگایهتى کۆنگرهى سهندیکاکان رێپێوانێکى گهوره ساز بکرێت و 150 ههزار کهس بهشدارى تێدا بکهن، که ههزاران ئهندامى سهندیکاکان به رێکخستنى ئهنجومهنى گهلى کورد به تیشێرتهکانى ئازادى بۆ عهبدوڵا ئۆجالان بهشدارى بکهن.
هاوڵاتى رۆژنامهى "سهباح"ى حکومى عێراقی، لهنوێترین ڕاپۆرتى لهبارهى پرسى غازى سروشتى ههرێم، ئاشکراى کردووه "ئێران و روسیا ههرگیز ڕێگه نادهن غازى ههرێمى کوردستان بکرێته جێگرهوهى غازى ئهوان". رۆژنامهى سهباح، دهڵێت، "بهریتانیا لهپشت پڕۆژهى فرۆشتنى غازى کوردستانه بۆ لێدان له ئابورى ڕوسیا". ههروهها ئاماژهى بهوهکردووه که"پارتى دیموکراتى کوردستان فشارهکانى بۆسهر یهکێتى نیشتیمانى چڕکردۆتهوه بۆ پهرهپێدانى وهبهرهێنان له کێڵگه غازییهکانى ژێر دهسهڵاتى زۆنى سهوز بکات، بهڵام یهکێتى داواى پارتى رهتکردۆتهوه و ڕایگهیاندووه، دهبێ ڕێز له بڕیارهکانى دادگاى فیدراڵى بگیرێت و ههناردهکردنى غازى ناوچهکانى ژێردهستى لهڕێگاى بهغداوه بێت". هاوکات، رۆژنامه فهرمیهکهى عێراق ئهوهشى ئاشکراکردووه، پڕۆژهیهک ههیه بۆئهوهى غازى ههرێمى کوردستان لهڕێگاى تورکیا یان ئوردنهوه رهوانهى ئهوروپا بکرێت"بهریتانیا پاڵپشتتیهکى سهرسهختى پڕۆژهیهکه، ئامانجیشى بهکارهێنانیهتى وهک دژایهتییهک بهرانبهر به غازى روسیا".
سازدانی: ئارا ئیبراهیم رۆژنامەنووسێكی كورد لەوڵاتی سویسرا لەڕێگەی ئەكاونتی خۆیەوە ئەوەی بڵاوكردەوە كە ژمارەی كورد لەجیهاندا دەگاتە 70 ملیۆن كەس، محەمەد كاروانی بۆ هاوڵاتى دەڵێت:» ژمارەی كورد 90 ملیۆن كەس دەبــێت لەجیهــانداو بێ دەوڵەتە. محەمەد كاروانی، رۆژنامەنووس و بەڕێوەبەری ئەنستیوتی كوردی لەسویسرا لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ هاوڵاتى هێما بۆ ئەوە دەكات كورد لەسەر ئاستی جیهان ژمارەیان 70 ملیۆن كەسی زیاتر تێپەڕاندووە كە هەموو ئەو دۆكیۆمێنت و بەڵگانەم دوای ماندووبونی 13 ساڵ لەڕێگەی یوئێنەوە دەستكەوتووە. هەروەها دەشڵێت:» نزیكەی چوار هەزار لاپەڕەم لەبەردەستدایەو بەڵام بۆم ساغنەبۆتەوە كە كورد لەچەند وڵاتی دیكە هەیە، بێجگە لەوەی كە باسمكردووە، چونكە كورد لەزۆر وڵاتی دیكەدا هەیەو پێویستی بە بەدواداچوونی دیكەیە». هاوڵاتى : ئەو بەدواداچوونەی ئێوە كردووتانە لەبارەی ژمارەی كوردەوە لەسەر ئاستی جیهان، چۆن بیرتان لەوە كردەوە ئاماری ژمارەی كورد وەربگرن؟ محەمەد كاروانی: فكرەكەم دەگەڕێتەوە بۆ ساڵی 1997 ئەوكاتە بەجۆرێك چوومە بۆسنیاهێرزەگۆڤین و من چووم بۆ پایتەختەکەی ناوی سەرایڤۆو ئێستا وڵاتێكی سەربەخۆیە، لەوێ بەڕێكەوت كەسێكم ناسی و پاسپۆرتەكەم پێدا كە تەدقیقی دەكرد، وتم هیچ كێشەیەكی تێدایە، وتی نەخێرو پرساری ئەوەی كرد كەكوردیت، وتم بەڵێ كوردی عێراق، ئەویش وتی من كوردم و داوەتی كردم و چووینە ماڵی خۆیان و گوندەكانی خۆیان كە 27 گوند بوو هەموویان كورد بوون لەوێ بەدواداچوونێكم كرد كە ئەو كوردانە چۆن گەیشتوونەتە ئەوێ. بەوردی ناوبەناو هەندکێجار كاری رۆژنامەوانی دەكەم لەناو یوئێن مۆڵەتی تایبەتیم هەیەو رێگا پێدراوم زۆر كەسم دەبینی كە كورد بەو شێوەیە كورد دۆكیۆمێنتی هەیەو منیش حەزم كرد بەدواداچوونی بۆ بكەم، نزیكەی 13 ساڵی خایاند تا ئەو دۆكیۆمێنتانەم گەڵاڵە كردو بەشێكی لای خۆم هەیەو هەندێكی پارێزراوەو ناتوانم بڵاویان بكەمەوە، بەڵام وەعدیان پێداوم لەساڵی 2024 كە مۆڵەتم پێدەدەن بەفەرمی بڵاوببێتەوە. هاوڵاتى : چ كاتێك هەماهەنگیتان كرد لەگەڵ یوئێن بۆ وەرگرتنی ئەو دۆكیۆمێنتانە لەبارەی كوردەوە لەجیهاندا؟ محەمەد كاروانی: لەڕێگەی هەندێ كەسی تایبەتمەند كە دۆستی كوردن مۆڵەتم لەیوئێن وەرگرت، كە مامۆستای زانكۆن لەسویسراو جنێف، خۆشم بەحوكمی كارەكەم كە لەناو وەزارەتی پەنابەران كاردەكەم و دۆكیۆمێنتەكان دەتوانین سەیر بكەین، بەڵام هێڵی سوری لەسەرە مانای ئەوەیە كە بۆمان نییە بیبەینە دەرەوەو ئەو بەدواداچوونەم كردووە كە ژمارەی كورد دەگاتە زیاتر لە 70 ملیۆن كەس. هاوڵاتى : ئایا ئەو ئامارەی باستان كردووە كورد 70 ملیۆن زیاترن لەسەر ئاستی جیهان؟ پێتانوایە هێشتا هەندێ وڵات هەیە ئاماژەت پێنەكردووەو كوردیان تێدایە، مەلەفی ئەو ژمارەیەتان لەبەردەستدایە؟ محەمەد كاروانی: كورد لەسەر ئاستی جیهان ژمارەیان 70 ملیۆن كەسی زیاتر تێپەڕاندووە كە هەموو ئەو دۆكیۆمێنت و بەڵگانەم دوای ماندووبونی چەندساڵە لەڕێگەی یوئێنەوە دەستكەوتووە. نزیكەی چوار هەزار لاپەڕەم لەبەردەستدایەو بەڵام بۆم ساغنەبۆتەوە كە كورد لەچەند وڵاتی دیكە هەیە، بێجگە لەوەی كە باسمكردووە. كورد لەساڵی 1920كانەوە لەبەریتانیا ژیاوە، بەڵام هێشتا بۆم ساغنەبۆتەوە و ئاماژەم بەوە كردووە كە ئەوروپاو وڵاتانی دیكە ئەوەندە كوردیان تێدایە لەئەمریكاو دانیمارك و كەنەداو سویسراش ، ئەگەر شتێك لەسەدا سەد دڵنیانەبم ناتوانم بڵاویبكەمەوە، چونكە چەندین كەس تێزی دكتۆراكەیان لەسەر كوردەو لەبەندە زانیارییەكانیان وەرگرتووەو منیش ناتوانم زانیاری هەڵەیان پێبدەم. هاوڵاتى : پێشتر لە راگەیاندنی كوردی باس لەوە دەكرا كە موعەمەر قەزافی بە ئەسڵ كوردە زانیاریتان لەوبارەیەوە هەیە؟ محەمەد كاروانی: وەختی خۆی پەیوەندیم كرد بەسەفارەتی لیبیاوە داوام كرد كە چاوپێكەوتنێك بكەم لەگەڵ خوالێخۆشبوو موعەمەر قەزافی، بەڵام چوار جار داوام كردو رەتكرایەوە. بنەماڵەی موعەمەر قەزافی دایكی لەئەسڵدا عەرەب نییەو جولەكەیەو لەباوكەوە عەرەبەو عەرەبێكی بەدووە، لیبیا بەشێوەیەكی گشتی كوردی تێدایە كە وەختی خۆی بۆ مامۆستایی چوونەتە لیبیا بەتایبەت كورد چوونەتە جەزائیر كە مامۆستاكانی زمانی عەرەبی چوونەتە ئەوێ. هاوڵاتى : لەسەر ئاستی سیاسی كورد دەبێت چی بكات كە ژمارەكەی 70 ملیۆن دەبێت؟ محەمەد كاروانی: دەسەڵاتدارانی كورد دەبێت بەخۆیاندا بچنەوە، وڵاتێكی وەكو (لیرشت شتاین) كە ژمارەیان 34 هەزارو 946 كەسەو دەوڵەتێكی بچووكن، هەتا ناتوانن فرۆكەخانەیەكی تێدا دروست بكەن ئەوەندە بچووكە، دەوڵەتێكە باشترین دیموكراسی هەیەو پەرلەمان و حكومەت و ئاڵای تایبەت بەخۆیان هەیەو لەدوای سویسرا ئەوانن بۆ دیموكراسی، ئەی كورد چی كردووە؟ كە ژمارەی كورد لە 90 ملیۆن كەس كەمتر نییە بەكۆی گشتی لەسەر ئاستی جیهانو بێ دەوڵەتە. تەنانەت كوردمان هەیە لە هندستان و ئەفغانستان، وەختی خۆی نادر شای ئێران هەموو كوردەكانی برد بۆ ئەفغانستان بۆ شەڕ، هەتا ئەوانەی دژی سەركردەكانی ئەفغانستان بوون سەركردەكانیان هەموو كورد بوون چونكە شیعە بوون، لە ئەفغانستان ئێستاش كورد هەیە بەڵام بەداخەوە یەك پەرلەمانتاریشیان نییە. هاوڵاتى : تەنها چوار پارچەی كوردستان 50 بۆ 60 ملیۆن كورد دەبن، بەپێی بڕیاری سایكس بیكۆ دابەشكراو 2023 سەد ساڵ بەسەریدا تێپەڕ دەبێت، پێتانوایە دەبێت دوای تێپەڕبوونی سەد ساڵ سەركردە سیاسییەكانیان چی بكەن؟ محەمەد كاروانی: لەسویسرا زۆر لەسەركردە كوردو سەركردایەتییەكانیانم بینیوە بەشەخسی، لەبەرئەوەی سەرۆكی ئنیستیوتی كوردم و خۆشم داممەزراندووە و كاری رۆژنامەوانییەكەم زۆربەی سەركردەی حزبەكانم بینیوە، سەركردایەتی سیاسی كورد هیچ بەرنامەیەكی درێژخایەنیان نییە ئەوەی لێان تێگەیشتتوم. لەساڵی 2016 سەركردایەتییەكی یەكێك لەحزبەكانی پارتی و یەكێتیم بینی، پێموت چ بەرنامەیەكتان هەیە بۆ بۆ كورد، پێی وتم»بۆ كورد قورسایی ماوە تا بەرنامەی درێژخایەنی هەبێت»، میوان بوو لامان بۆیە باسی ناوەكەی ناكەم. وەك چۆن ئێستا روسیا دەیەوێت ئەو وڵاتانەی سەربەخۆن و پێشتر لەساڵی 1991 لە یەكێتی سۆڤییەت جیابوونەتەوە داگیریان بكاتەوە وەكو ئۆكرانیاو جۆرجیاو ئەرمینیا و وڵاتانی دیكە، توركیاش دەیەوێت پاش 2023 و دوای تەواوبوونی پەیماننامەی سایكس بیكۆ ئەو شوێنانەی بەدەستی عوسمانییەكانەوە بووە دیسان داگیریان بكاتەوە. ئەوەی تێبینی دەكەم توركیا بەرنامەی خۆی هەیەو نەشیشاردۆتەوەو باسی كردووە، گۆڤارێكی ئەڵمانی كەیەكێكە لەڕۆژنامە گرنگەكانی ئەڵمانیاو ئەوروپا زۆر بە راشكاوی باسی ئەوەی كردووە كە لەدوای تەواوبوونی پەیماننامەی سایكس بیكۆ توركیا دەیەوێت حدودەكان دابخات و بچێتەوە ئەو شوێنانەی كە لەكاتی دەوڵەتی عوسمانیدا بەدەستییەوە بووە كە هەرێمی كوردستان یەكێكە لەو شوێنانە، بەتەمای كەنداوێكی دیكەیە كە دەستبگرێت بەسەر دەریاكانداو ئێستاش ئاگادارن ئەو كێشەیەی لەگەڵ یۆنانیش هەیە. هاوڵاتى : بۆ كورد بوونی 90 ملیۆن كەس وەك ژمارە چ گرنگییەكی هەیە؟ محەمەد كاروانی: گرنگی خۆی هەیە، لەئیسرائیل كوردێكی زۆری لێیە ئەم سیاسیانەی كورد پەیوەندیان لەگەڵدا ناكەن، بەمەرجێك كورد لەئیسرائیل خۆیان پاراستووەو میوزیك و كلتوری خۆیان پاراستووەو ئینستیوتیان هەیە، پێم باشە پەیوەندی لەگەڵیاندا هەبێت. برادەرێكم لەمیسر پەیوەندی پێوەكردم كە تەنها لە میسر چوار ملیۆن كورد بوونی هەیە، وتم چۆن دەتوانیت بۆم بسەلمێنیت؟ چونكە ئەو كوردانە زانی ئەو وڵاتەیان وەرگرتووەو نەسەبیان وەك كورد نەماوە. لەماوەی رابردوودا سەركردەیەكی حەماس كوژرا، یەكێكن لەخێزانە دیارەكانی كورد، بەڵام كوردی نازانن هەموویان تواونەتەوە لەڕووی كلتورو زمان و قەومییەتەوە یان لەبەر ئایین یان لەبەر پاسپۆرت. لەسوریا، زیاتر لە 500 هەزار كورد هەیە كەهەر هیچ پاسپۆرتێكیان نییەو لەوڵاتەكەی خۆیان كە سوریایە بەبیانی لەقەڵەمدراون، كورد هەیە هیچ پاسپۆرتێكی نییە. هاوڵاتى : ئێوە دەتوانن هاوكاری میللەتی كوردبن لەڕووی زانیاری بوونی كورد لەوڵاتانی جیهان؟ محەمەد كاروانی: چارەكە سەدەیەكە لەسویسرا دەژیم و سویسرا سەنگێكی قورسی هەیە لەئەوروپادا، بۆچی پەیوەندی بەو كوردانەوە ناكەن كە دەتوانین یارمەتی میللەتی خۆمان بدەین، ئێمە نە پارەمان دەوێت نە پاسەوان، تەنها دەمانەوێت یارمەتی و هاوكاری میللەتی خۆمان بدەین. هاوڵاتى : پێتانوایە پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە) رۆڵیان هەیە لەپاراستنی كورد لەهەر چوار پارچەی كوردستان بەگشتی؟ محەمەد كاروانی: لەساڵی 2003 بەرنامەیەكی دوورودرێژم بڵاوكرەوەو ئێستاش لام هەیە ئەوكاتەی كە سەرۆك ئاپۆ لەزیندان بوو لەئیتاڵیا هەموویم پاراستووە. ئەوكاتەی ئۆجەلان لە نەخۆشخانەیەكی سەربازیی رۆما بوو هەوڵماندا بیبینین، بەڵام نەتواندرا، هەر من نەبووم، شڤان پەروەرو چەند كەسێكی دیكە بووین كە رۆژنامەنووسی سویسریشمان لەگەڵدا بوو. من ئەندامێكی حزبێكی سۆشیال دیموكراتی سویسریم و هیچ كەسێك بۆی نییە لەدوو حزبدا بێت، بەڵام ئەوەی دەزانم كە پارتی كرێكارانی كوردستان حزبێكی گەورەیە و پێشبینی دەكەم كە دواڕۆژێكی پرشنگداری هەیە، بۆیە گەلەكۆمەكییەكە لەسەر پارتی كرێكارانی كوردستانە نەك لەسەر لایەنەكانی دیكە. پارتی كرێكارانی كوردستان حزبێكی زۆر دەوڵەمەندن و حزبێكی دامەزراوەین، دەیان كەس هەیە لەسویسرا دایك و باوكیان سویسرین دەچنە قەندیل و زانكۆیان تەواو كردووە. پەكەكە لەئەوروپادا زۆر زۆرن و لەكاتژمێرێكدا سەدان كەس دەهێننە سەر شەقامەكان، بەڵام ئەوە بەلایەنەكانی دیكەی كورد ناكرێت.
لهسهر پهکهکهو یهپهژه؛ بهرپرسێکى عێراق وهڵامێکى توندى وهزیرى دهرهوهى تورکیا دهداتهوه
هاوڵاتى لهکۆنفرانسێکى نوێودهوڵهتى تایبهت به پرسى تیرۆر، نوێنهرى 90 وڵات دژى مهولود چاوشئۆغلۆ دهوهستنهوه و بهرپرسێکى وهزارهتى دهرهوهى عێراق وهڵامێکى توندى وهزیرى دهرهوهى تورکیا دهداتهوه لهبارهى پهکهکهو یهپهژهوه. رۆژى 11 و 12ى ئایارى 2022، له وڵاتى مهغریب کۆنفرانسێکى نوێودهوڵهتى تایبهت به پرسى تیرۆر به ئامادهبوونى 90 وڵات که نوێنهرى عێراق وهزیرى دهرهوهى عێراق و فهریق روکن عبدولکهریم الشمرى و کونسلى عێراق له مهغریب ئامادهبوون کاتێک مهولود چاوشئۆغلۆ، وهزیرى دهرهوهى تورکیا قسهى کردوه وتویهتى"پهکهکهو یهپهژه تیرۆریستن لهگهڵ داعش رێکهوتنى ستراتیجیان ههیه"، ئامادهبوانى کۆنفرانسهکه دژى وتهکانى وهزیرى دهرهوهى تورکیا ههڵوێستیان پیشانداوه وتویانه "راست ناکهیت". نوێنهرى یهکێک له وڵاته ئهفریقیهکان لهوه زیاتر ڕۆشتوه و وتویهتى" ئێوه خۆتان (تورکیا) پهیوهندیتان لهگهڵ داعش ههیه". وهزیرى دهرهوهى تورکیا به عێراقییهکانى وتوه "ئهگهر پهپهژه له شهنگال دهرنهکهن، تورکیا پهلاماریان دهدات"، لهوهڵامدا وهزیرى دهرهوهى عێراق وتویهتى "ئێمه بۆ باسکردنى کاروبارى دبلۆماسى ئامادهى ئهم کۆنگرهیه بووین بۆ بابهتى سیاسى نههاتووین". هاوکات عهبدولکهریم شهمهرى کونسلى عێراق له مهغریب به توندى روبهڕووى وهزیرى دهرهوهى تورکیا وهستاوهتهوه وتویهتى" کهس ناتوانێت پهلامارى عێراق بدات"، دواى قسهکانى کونسوڵى عێراق له مهغریب وهزیرى دهرهوه تورکیا دانیشتنهکه بهجێدههێڵێت و دهچێته دهرهوه". هاوکات له کاتى پشوو و نانخواردندا نوێنهرانى وڵاتهکان ههمویان ئهوهیان دووپاتکردووهتهوه که "قسهکانى وهزیرى دهرهوهى تورکیا ڕاست نین". ئهمه لهکاتێکدایه که سوپاکهى ئهردۆغان له 17ى مانگى رابردوو ئۆپهراسیۆنێکى دژ به پارتى کرێکارانى کوردستان(پهکهکه) ئهنجامداوه لهناو خاکى ههرێمى کوردستان و تا ئێستا بهردهوامن. ههروهها هێزهکانى پاراستنى شهنگال (یهپهژه) خهڵکى ئێزیدین و دانیشتووى شهنگالن و پارێزگارى له ناوچهکانیان دهکهن شان بهشانى هێزه عێراقییهکانى دیکه.
هاوڵاتی وەزارەتی نەوتی عێراق، لەبارەی دۆسیەی نەوت و گرێبەستی كۆمپانیاكانەوە وەڵامی هەرێمی كوردستان دادتەوەو رایگەیاند:" سیاسەتی پەرەپێدانی نەوت و غاز لە ئەستۆی حكومەتی فیدڕاڵیە". لە وێب سایتی فەرمی وەزارەتی نەوتی عێراقدا، ئاماژە بەوە كراوە كە هەرێمەكان حكومەتی فیدڕاڵ مافی سەرپەرشیتیكردنی ئەو كێڵگانەی هەیە كە لەداهاتودا دەگوازرێنەوە. هاوكات ئەوەش خراوەتەروو كە بازرگانیكردن و هەناردەكردن و چالاكیە دەرەكییەكانی نەوت و غاز پسپۆڕی حكومەتی عێراقە" لەگرێبەستە نەوتیەكانی هەرێمی كوردستان دەسەڵاتێكی زۆر بە كۆمپانیا بیانیەكان دراوە". وەزارەتی نەوتی عێراق ئەوە دووپاتدەكاتەوە كە "هەرێمەكان مافی ئەوەیان نییە تاكلایەنە گرێبەست لەگەڵ كۆمپانیاكان بكەن، كۆمپانیا بیانیەكان مافی فرۆشتنی نەوتی بەرهەمهاتویان پێدراوە كە ئەمەش پێچەوانەی دەستورە". لەماوەی رابردوودا وەفدێكی حكومەتی هەرێم بەسەرۆكایەتی خالید شوانی، چوونە بەغداد و لەگەڵ ئیحسان عەبدوجەبار، وەزیری نەوتی عێراق كۆبونەوەو داواكارییەكانی وەزارەتەكەی پێگەیاندن، بەڵام هیچ ئەنجامێكی نەبوو. پێشتریش، وەزیری نەوتی عێراق ئەوەی ئاشكرا كرد كە لەماوەی 75 رۆژدا، لەگەڵ حكومەتی هەرێم نەگەیشتونەتە ئەنجام و وتی:" بەرەو ئەوە دەڕۆین بریارەكەی دادگای فیدراڵی جێبەجێ بكەین". دادگای فیدراڵی، بریاریداوە كە پرسی نەوت و غاز لەدەسەڵاتی حكومەتی عێراقدایە نەك هەرێمی كوردستان و داوای كردووە كە بەغدا هەنگاوی پێویست بنێت بۆ كۆنترۆڵكردنی نەوتی هەرێم.
هاوڵاتی وتەبێژی بەرگری شارستانی سلێمانی ئاشكرای كرد:" لێچون و بەنگخواردنەوەی غاز هۆكاری روداوی تەقینەوەكەی شەوی رابردوی كافتریای لیلی بووە لە سلێمانی كە لەو شوێنەدا خەڵوزی نێگەلەی تێدا گەشێندراوەتەوە". رێكان عەزیز، وتەبێژی بەرگری شارستانی سلێمانی لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند:"دوای 14 كاتژمێر كاركردنی بەردەوام كاركردنی تیمەكانی بەرگری شارستانی لە كافتریای لیلی كۆتایی هات، لە ئەنجامدا دەركەوت روداوەكە بەهۆی لێچونی غاز و كۆبونەوە و پەنگخواردنەوەی بووە لە بەشی دواوەی كافتریاكە كە هەر لەو شوێنەدا خەڵوزی نێرگەلەی تێدا گەشێندراوەتەوە". هەروەها ئاماژەی بەوەشكرد كە ئەوەی دەوترا بەهۆی تەقینی تانكی غازەوە بووە، دورە لە راستییەوە و سیستەمی غازەكەی وەك خۆی ماوەتەوە و زیانی بەرنەكەوتوە، كێشەكەی تەنها لێچونی غاز بووە. هاوكات ئەوەشی روونكردەوە جگە لە زیانە ماددیەكان كە دوو نهۆمی بیناكە روخاوە و زیان بە دوو بینای نزیك كافتریاكەش گەیشتووە، چواردە كەسیش برینداربون كە زۆرینەیان نەخۆشخانەیان بەجێهێشتوە. "لەئێستادا كەیسەكە لە بنكەی پۆلیسی رزگارییە و دواتر دادگا لایەنی كەمتەرخەمی روداوەكە یەكلایی دەكاتەوە"، وتەبێژی بەرگری شارستانی سلێمانی وای وت. درەنگانی شەوی رابردوو لە كافتریای لیلی لەشەقامی سالم لە شاری سلێمانی تەقینەوەیەك لەناو كافتریایەكدا رویدا و بەهۆیەوە زەرەرو زیانێكی ماددی زۆر بەر شوێنەكە كەوت و ژمارەیەك كەس تێدا برینداربوون.
هاوڵاتی میدیای یەكێتی ئاماژەی بڵاویكردەوە بڕیارە سەرەتای هەفتەی داهاتو تەواوی ئەو فەرمانگانە موچەكانیان وەربگرن و ئەمڕۆ پێنجشەمەش زۆرینەی ئیەوانە مووچەیان پێدراوە. میدیای یەكێتی نیشتیمانی كوردستان لە سەرچاوەیەكی حكومەتی هەرێمەوە بڵاویكردەوە، "ئەمڕۆ موچەی زۆرینەی ئەو فەرمانگانە دراوە كە موچەی مانگی سێیان وەرنەگرتوە." هەروەها ئاماژەی بەوەشكردوە كە هەفتەی داهاتوو تەواوی ئەو فەرمانگانە مووچە وەردەگرن كە موچەی مانگی سێ یان وەرنەگرتووە. ماوەی چەندین مانگە دابەشكردنی موچە بەهۆی كێشەی كۆكردنەوەی داهات لە سنوری پارێزگای سلێمانی روبەڕوی گرفت دەبێتەوە، بەرپرسانی وەزارەتی داراییش باس لەوە دەكەن پێویستە بەشێكی "تەمویلی موچە لە داهاتی ناوخۆی سلێمانی خەرج بكرێت و ئەو داهاتەش ناگەڕێتەوە بۆ بانكەكان."
سازدانی: هاوڵاتی چالاكوانی بواری ژنان بابەتێك لەبارەی كوشتن بەناوی«شەرەفەوە» دەنووسێت و دەڵێت (خۆشم دەوێی پیاو)، بەڵام لەناوەرۆكدا رەخنە لەمینبەرە جیاوازەكانی كۆمەڵگا دەگرێت و ئەوە دووپاتدەكاتەوە كە ئەم دوومینبەرە ئەقڵ پاسیڤ دەکەن و غەریزە ئاکتڤ هەریەکەیان بەجۆری خۆی. خەندان جەزا، چالاكوانی بواری ژنان لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ هاوڵاتى ئاماژەی بەوەكرد: «هەردوو مینبەری سەلەفیەت و مینبەری میدیایی بەناو ئازاد دەبێت سانسۆریان لەسەر بێ کە بوونەتە بەرپرس لە ئاراستەکردن و پەروەردەی تاک . هاوڵاتى : بابەتێكت نوسیبوو زۆر جێگای سەرنجڕاكێشان بوو (خۆشم دەوێی پیاو)، بەڵام لە ناوەڕۆكدا كە دەیخوێنیتەوە باس لەژن كوشتن دەكات لەهەرێمی كوردستان بەناوی شەرەفەوە كە تا ئێستا بوونی هەیە؟ خەندان جەزا: راستە ئەمە گرفتێكە بووەتە شەڕێكی دەستەویەخەی خوێناوی لەنێوانی نێر و مێ لەكۆمەڵگای ئێمەدا، بەڵام ئەوەی بۆ من جێی داخە تەواوی فۆكسەكە لەسەر ئەوەیە كە خەتا تەنها بکەرە کە بكوژ، ناشرین، قێزەون ، جەلاد، تاوانبار، پیاون نێرینەكانن لەكاتێكدا من وای نابینم، چونكە ئەو پیاوانە لەواقعدا خۆشحاڵ نین كەسێك بكوژن، كێ هەیە ئاراەزومەندانە و خۆشحاڵانە كەسێك بکوژێ بەپلان ؟ ئەو جۆری سیستەم و یاساو رێساو عورف و پەروەردە و كۆمەڵگا و مینبەری ئازاد و مینبەری ئاینییەكان هەموو ئەمانە پاڵنەرن و دروستكەری ئەو هێزەن، ئەو هێزە ئەبەخشن بە نێرینەیەك و هانی دەدەن بۆ كوشتنی كەسێك. مێنەکان دەکەنە بوکەڵەیەکی زەعیفی بن دەستەو نێرینەکان رۆڵی قارەمان و پالەوان و شمشیر بەدەست و بریاردەر ٣٠ ساڵە لە بەرکەوتەو جۆری کارەکەم مامەڵە بووە لەگەڵ تاوانبارو تاوانلێکراو ، لە گرتووخانەكان ، شێڵتەرەكان، نەخۆشخانەی ئێمێرجێنسی ،کوچەوکۆلانەکان و نیو خێزانە جەهەنەمییەکان . هیچ کات باوکێک برایەک هاوسەرێک خۆشەویستێکم نەدیووە کەبەکوشتنی کچەکەی خێزانەکەی دۆستەکەی خوشکەکەی خۆشحال بوبێ ! هەمیشە باسیان لەوەکردووە گەر نەم کوشتنا روم نەبوو لەناو خزمو برادەرانم سەر هەڵبرم دەیان گوت تۆ پیاونیت لە راستیدا ئەو پیاوانە بەدبەختن، هەلبژاردەی خۆیان نییە کە دەبێ ببنە پاسەوانی شەرەف بۆیە ئەو ئەركەی دەدرێت بە نێرینەكانی ئەم كۆمەڵگا دواكەوتووانە ئەركی پاراستن و پارێزگاریكردنە لەژنان. هاوڵاتى : واتە پیاو وەك پاسەوانی شەرەف وایە؟ خەندان جەزا: بەڵێ ئەو ئەركەیان پێ ئەیەن، چۆن تۆ پاسەوانی نیشتمانەکەت دەبی پارێزگاری لەنەتەوەكەت، لەزمانەكەت، لەخاكەكەت دەكەیت، ئەمەیان تەواو وابەستەو یەكسان كردۆتەوە بە پاراستنی دامێنی ژنێكەوە كە ناوێكی زلی لێنراوە شەرەفە. تەنانەت دووبنەمالە ببێتەشەریان دەبێ ژنێک تێیدا ئەتکبکرێ پاشانیش هەر بەمێینەیەک سوڵح دەکرێ . شەرەف کراوەتە شوناسێک بۆ بنەمالە بەلام بەتەنها من دەبێ بیپارێزم و تەواوی نێرینەکان دەبنە چاودێر پاسەوان .هەرچییەك ئەكەم یان نایكەم من تەنها وەسیلەیەكم بەكاردەهێنرێم بۆ ئامانجە گشتییەكەی باوان و ماڵە خەزوران لەسەر ئاستێكی گشتی. ئێمە دەبێ دابونەریتو عورف و یاسو رێسا و سیستەمی پەروەردەی و میدیاییمان لەرەگوریشەهەڵوەشینین و بە یاسای سەردەم و دیموکراسی دایرێژینەوە. ئێمە گرفت لە پەروەردەماندا هەیە کە پەروەردەیەکی بکوژو ببرە پەروەردەیەکە جەندەری نییە بەرابەری ناناسێ زیاتر کار لەسەر بەرابەری ئەرک دەکات تا ماف خێزان و دەوڵەت دوو بنکەی سەرەکین لەدروستکردنی کەسێتی تاکدا پاشانیش ئەرکی دامودەزگای ناحکومی و رێکخراوی مەدەنی و میدیا و مینبەر کاتێک دێێن باس لە کوشتن دەکەین خەتاکان دەکەینە ئەستۆی گەردیلە بچوکەکان و بیرمان دەجێ ئەو تۆفانە لەکوێوە سەرچاوەی گرتووە ، فیمینیستە رادیكاڵەكان یان هەندێ چالاكوانی چ ژن بێت چ پیاو توند هێرش دەکەنەسەر خودی نێرینەکان وە وێنایەک دەخولقێنێ کەئێمە دژی پیاوین یان رقمان لەپیاوە ! هاوڵاتى : پێتوایە ئەبێت بەهەستێكی مرۆڤایەتی مامەڵە لەگەڵ نێرینە و مێینەدا بكەین لەكۆمەڵگادا؟ خەندان جەزا: بەدڵنیاییەوە تۆ نابێت ئەم مامەڵە جیاوازە كە ژن بە زەعیفترین و لاوازترین و بەدبەختترین و داماوترین وێنا دەكەیت و پیاویش بە هەموو شتێكی بەهێزو پالەوان و لەدواجاریشا ناشرین و بکوژ . هاوڵاتى : پێتوانییە چی رۆڵی هەیە كە ژن كوشتن بەردەوامە بەناوی شەرەفەوە؟ پێتانوایە رێكخراوەكانی ژنان خەتایان هەیە؟ خەندان جەزا: هەموو كەس و لایەن و دەسەڵات و سوچ و قوژبنێكی ئەو كۆمەڵگایە خەتای هەیەو پشكی بەردەكەوێت. یاساو دەسەڵاتی قەزائی و تەنفیزی كە بەر سیستەمی وڵاتەكە دەكەوێت پشكی شێر بەر ئەمانە دەكەوێت، نەك رێكخراوەكانی ژنان، تۆ ئەو پشكەی كە رێكخراوی ژنان زەق ئەكرێتەوە چی بەدەستە ئادەی پێمبڵێ بتوانێت كار لەیاسایەك بكات، رێکخراوەكانی ژنان نات لەنێو حیزبەکەی خۆیاندا رایان ببێ جا چ بگا بەدەوڵەت ! رێکخراوی ژنان لقێکی مێنەی پارتێکە وەک لاوان قوتابیان ئیدی چاوەروانێێەکی لەخۆڕایە پێت وابێ دەبێ ئەوان کارێکبکەن . راستە رێكخراوەكانی ژنان گەندەڵن و پرسی ژنیان یان پرسی جەندەریان نەکردە کاری سەرەکیان ، بەڵام تاوانباری سەرەكی ئەگەر ئێمە وەكو پلەبەندی پیایدا سەربكەوین لەپلەی یەكەم و بە ئاستێكی زۆر فراوان و گەورە ئەو هێزەیە كە دەسەڵاتی هەیە. هاوڵاتى : چۆن چارەسەری ئەمە ئەكرێت؟ لەكۆتایی تێكستەكەدا بۆ پیاوان نووسیوتە «تۆم خۆشدەوێت بێ تۆ ناژیم وەرە با لەیەك بگەین»؟ خەندان جەزا: بەدڵنیاییەوە لەسەرەتاوە هەر بەوە دەستپێدەكەم ئێمە مریەمێكی ترمان بۆ دروستنابێـت بەبێ پیاو عیسای ببێت، شتی وا نییەو مەلێكیش بە باڵێك نافڕێـت، مرۆڤ كائینێكی كۆمەڵایەتییەو پێویستیان بەیەكە، پێویستم بە هاوڕەگەزە، پێویستم بەڕەگەزە جیاوازەكەیە بۆ زۆربوونی ژمارەی نەسل و تێركردنی غەریزەكانم و بۆ تەواوی پێكهاتەكانی ژیان و خۆشەویستی . من بەبێ ئەوناهاوسەنگم ئەویش بەبێ من توانای فرینی نییە، بۆیە ئەم شەڕە خوێناوییە لە رۆژێكدا دەبێت كۆتایی بێـت وشوناسی مرۆڤ بوون بکریتەوە بەبەلای هەردوکیان دەبێ گرفتە راستەقینەكە بناسن. هاوڵاتى : چارەسەر چییە، گۆڕینی پەروەردەی كۆمەڵگایە؟ خەندان جەزا: چارەسەر دەتوانیت لەچەند شتێكدا چڕی بكەیتەوە، بەڵام زۆر فاكتەری دیكەی لێئەبێتەوە. یەكێك لەكارە هەرە گەورەكان ئەوەیە كە لە پەروەردەوە دەستپێبكرێت، پەروەردە بەشێوە گشتییەكەی كە ئەڵێم پەروەردە ئەو شەش ساڵەی سەرەتات لەنێو خێزانێکی بچوکدایت دوایی كە ئەچیتە قوتابخانە و پاشآنیش لەنێوخێزانێکی گەورەتری بەناو کۆمەلگا ئەم سێ پەروەردەیە ئەبێت بەرەیەكی یەكگرتوو پێكبهێنن كە جەندەری بێت كە هاوتەریب بێت، ئێمە لە رووی تیۆرو دروشمەوە زۆرترین بەندو یاسای دیموکراسی و مافی مرۆڤمان لەبەرە وەک توتی دەیلێینەوە بەراورد بەكۆمەڵگەیەكی پێشكەوتوو. تۆ لەكۆمەڵگایەكی پێشكەوتوووەک سوید، نەرویج، بەریتانیا فرەنسا تۆ تاكێك نابینیت گەنجێك 20 ساڵە، 25 ساڵە بە روبعێكی تاكێكی كورد قسەو ووشەبەندی و زەخیرەی كەلیماتی پێبێتو شرۆڤەی سیاسی و ئابوری و کۆمەلایەتیت بۆبکات باسی نیچەو فرۆیدت وکانتت بۆ بكات. لەگەڵ هەر تاكێكی كورددا قسەئەكەیت وەكو بەندبێژی لێهاتووە ئەوەندە باسی فەیلەسوفەکانت بۆ ئەكات، بەڵام لە كرداردا كاری پێناكات، كار بەوە ئەكات کەدووینبەرە ئازادەکە چی دەلێن و چێ نمایش دەکەن بەبالی راست و چەپییەوە دەبێت دەسەڵاتی قەزائی تەنفیزی لە بەرتیل و رەشوەو خێڵ و خێڵەكی و سوڵحی عەشایەریو دالدەدانی بکوژو تاوانکاران بێتە دەرەوەو ببێتە دەسەڵاتێكی بەهێز. زۆر گرنگە تەواوی ئەو بنكە سوڵحە عەشایەریانە دابخرێت. سەنتەرێكی توندوتیژیت هەیە ژنێك كەموشكیلەی هەیە رووی تێناكات، من شەش هەزار كیلۆمەتر لەكوردستان دوورم بەمن ئەڵێ فریام كەوە بۆ كوێت بێنم دادە گیان؟ بتنێرمە كوێ؟. هاوڵاتى : پێتانوایە هەردوو مینبەرەكە بەكەڵك نایەن بۆ ئەم كۆمەڵگایە؟ دەبێت مینبەرێكی نوێمان هەبێت؟ خەندان جەزا: بەدڵنیاییەوە ئەو دوو مینبەرە هەردووكی ئەبێت بێدەنگ بكرێت، بۆ نموونە ئەگەر ئێمە 30 بۆ 40 ساڵ بگەڕێینە دواوە مینبەرە ئاینییەكە سەیربكەین، دەبینین لەخوتبەی جومعە باسی ئاشتەوایی ئەكرد، باسی خێر و خێراتی ئەكرد، باسی تەبایی ئەكرد، زیاتر خوتبەكانیان خوتبەی ئیسلاحی بوو، نە باسی كوشتنە نە باسی دەستبڕینەو نە سەربڕینە، نە بێحورمەتییە بەژن نەحۆری نە سیغەو موتعە. ژنان سالانی حەفتاکان مینی جۆبیان لەبەردەکرد کەچی کەس تەحەروشی پێنەدەکردن ! ژن و پیاودەچونە سینەما رەش بەلەک شەوئاهاەنگ کەسیش بە مولحیدناونەدەبرا هاوڵاتى : چ قسەیەكت هەیە بۆ رەگەزی نێر؟ بۆ پیاوان؟ خەندان جەزا: بەبڕوای من رەگەزی نێر دەبێت زۆر ژیرتر بێت لەوەی كە بكەوێتە ئەو یاریەی كە تەنها پارێزگاری لەخۆی بكات، چونكە كە تۆ ئەبینیت كاتێك ژنێك ئەكوژرێت، شتێك ئەقەومێت، فیمینیستە رادیكاڵەكان هێرشێكی توند دەكەنە سەر پیاوان تۆ لێرەشدا نابینیت پیاوەكان ژیرانە بێنە قسە، بەڵكو هەریەك لەئاستی خۆی بەرگری لەخۆی ئەكات، دەڵێن من بۆ ژنەكەم مێردێکی عەیارە بیستوچوارم بۆخوشکەکەم سەردائەنەوێنم ئەم كێشە و گرفتە کێشەی هەموانە ، باشە من چوارجار قسەم پێنەوتراوەو ریگەم لێنەگیراوە مانای وایە نابێ بەکێشەی خۆمی بزانم ؟ دەبێ تەواوی کۆمەلگا بەسەرجەم چین وتوێژەکانییەوە بەخەموکێشەی خۆی بزانێ دیسان دەلێم خۆشم دەوی پیاو ئەم گەردونە بە من وتۆوە جوانە
هاوڵاتی گەریلاكانی ئازادیی هێلیكۆپتەرێكی سوپای داگیركەری توركیان لە ناوچەی زاپ-ی بادینان، خستە خوارەوە. بەپێی ئازانسی فورات، كاتژمێر 1:30 خولەكی شەوی ڕابردوو، گەریلاكانی ئازادیی كوردستان لە گۆڕەپانی شەهید شاهین لە ناوچەی زاپی بادینان، هێلیكۆپتەرێكی سوپای داگیركەری توركیان كردە ئامانج، لەكاتێكدا كە دەیویست سەرباز لە ناوچەكە دابگرێت. هەروەها ئەوەش روونكراوەتەوە كە هێلیكۆپتەرەكە لە گۆڕەپانی كونیشكای ناوچەی زاپ كەوتووەتە خوارەوە.
هاوڵاتى بهرپرسێکى وهزارهتى دهرهوهى ئهمریکا رایگهیاند، ئهو سزایانهى حکومهتى وڵاتهکهیان دژى حکومهتى سوریا دهریکردون، سزاکه وهبهرهێنان و کارکردنى ئهو کۆمپانیانه لهگهڵ ئیدارهى خۆسهرى باکور و رۆژههڵاتى سوریا ناگرێتهوه. ڤیکتۆریا نولاند، یاریدهدهرى وهزیرى دهرهوهى ئهمریکا بهشدارى کۆبونهوهى وزارى وڵاتانى ئهندام له هاوپهیمانى نێودهوڵهتى دژى داعشى کرد که له مهغریب که دوێنێ چوارشهممه بهڕێوهچو و باسى لهوهکرد، واشنتن بڕیاریداوه مۆڵهت بدات بهسهرجهم ئهو کۆمپانیا بیانیانهى که دهیانهوێت لهگهڵ ئیدارهى خۆسهرى باکور و رۆژههڵاتى سوریا کاربکهن، بهجۆرێک له سزاکانى ئهمریکا ئازاد دهکرێن. ههروهها ئهوهى خستۆتهروو که ئهمریکا لهچهند رۆژى داهاتوودا بڕیارهکه بڵاودهکاتهوه و ئامانجى بڕیارهکهش گهشهپێدانى کهرتى ئابورى ئهو ناوچانهیه که لهژێر دهسهڵاتى ڕژێمى سوریادا نین و پێشتر بههۆى شهڕى داعش روبهڕوى زیان بونهتهوه. هێزهکانى سوریاى دیموکرات (ههسهده) به سهرهکیترین هاوپهیمانى سهربازى ئهمریکا و هاوپهیمانى نێودهوڵهتى دژى داعش له سوریا دادهنرێن.
هاوڵاتى وتهبێژى بزوتنهوهى گۆڕان لهبارهى کشانهوه لهحکومهتى ههرێم هاتهدهنگو دهڵێت:" نهکشاوینهتهوه له حکومهتى ههرێم". دلێر عهبدولخاق، وتهبێژى بزوتنهوهى گۆران لهڕاگهیهنراوێکدا دهڵێت: "جارجار، پرسى کشانهوهى بزوتنهوهى گۆڕان لهحکومهتى ھهرێمو حکومهتى خۆجێى دهبێته بابهتى میدیایی". ههروهها ئهوهش هاتووه، "لهڕێگهى ئهم ڕونکردنهوهیه بڵاویدهکهینهوه که بڕیارێکى لهوشێویه نهدراوهو ههرکاتێک بزوتنهوهى گۆڕان بڕیارى کشانهوهى لهحکومهتى ههرێم، یاخود حکومهتى خۆجێى دا؛ ئهوا بهفهرمى ڕایدهگهیهنێتو تیمى حکومهتى لێ ئاگاداردهکاتهوه".
هاوڵاتى گهریلا له کانى ماسى و بامهرنێ و شیلادزێ گورزى توند له سوپاکهى ئهردۆغان دهدات و تانکێکیش تێکدهشکێنن و ههپهگهش ئهوهى ئاشکرا کردووه که"داگیرکهرانیش چهکى کیمیاوى بهکاردههێنن". ناوهندى راگهیاندن و چاپهمهنى هێزهکانى پاراستنى گهل(ههپهگه) سهبارهت به چالاکیى گهریلاکان له بهرامبهر هێرشى داگیرکارى ڕاگهیهندراوێکى بڵاوکردهوه و تیادا هاتووه": چالاکى هێزهکانمان له دژى سوپاى داگیرکهرى تورک بهردهوامه سوپاى تورکى داگیرکهر به بهکارهێنانى چهکى کیمیایى ههموو شێوازهکانى شهڕى پیس له دژى سهنگهرهکانى بهرخۆدان جێبهجێ دهکات، بهڵام هێشتا ناتوانێت هیچ ئهنجامێک له دژى هێزهکانمان بهدهست بهێنێت". ههپهگه له بارهى ئامارى چالاکیهکانى گهریلا له ههریمى ئاڤاشین ڕایگهیاند، له رۆژانى 9و 10ى ئهم مانگهدا، دوو داگیرکهر سزادراون و دووانى دیکهش بریندار بوون. ههروهها گهریلا له ههرێمى زاپ کردووه و ئهوه خراوهتهروو که لهو دوو ڕۆژهدا گورزى کوشنده له داگیرکهران دراوه و داگیرکهریک سزادراوه و به هۆى ڕووبهڕووبوونهوهى به هێزى گهریلاوه ههلیکۆپتهرهکانى دوژمن ناچاربوون له ناوچهکه بکشینهوه و له بهرامبهردا سوپاى داگیرکهر چهکى کیمیایى بهکارهێنا". هاوکات، له ههرێمى مهتیناسى هێزهکانیان له کانى ماسى داگیرکهرانیان کردووهته ئامانج و به چهکى قورس لێینادراوه . یهپهگه باسى ئهوهش دهکات که “هێزهکانمان هێرشیان کرده سهر بنکهى سوپاى تورکى داگیرکهر له ههرێمى بامهرنى باشوورى کوردستان له ئهنجامى لێدانى کاریگهرى هێزهکانمان تانکێک له بنکهکه تێکشکێنرا وسێ داگیرکهریش سزادران". " هێرشى بهرفراوانى سوپاى تورکى داگیرکهر بۆ سهر ههرێمهکانى پاراستنى مهدیا به تۆپ و ههلیکۆپتهر و فڕۆکهى جهنگى بهردهوامه"، یهپهگه وا دهڵێن یهپهگه هێماى بۆ ئهوهشکردووه که دیمهنى چالاکیى تیمهکانى یهکهى شههید بهدران گوندکرهمۆ دژى بارهگاى سیرێ-ى دهوڵهتى تورک له نزیک شیلادزێ بڵاوکرایهوه، که سێ سهربازى تورکى تێدا کوژران و دوانى دیکهش برینداربوون که ڕۆژى 9ى ئایار ئهنجامدرا.
عەمار عەزیز شارەزایەكی بواری سەربازی لەبارەی گیان لەدەستدانی گەشتیارێكی دانیماركی بۆ هاوڵاتی ئەوەی دووپاتكردەوە كە «توركیا بەم دواییە دەیان بنكەی سەربازییان لە بادینان و لەو ناوچانە داناوەو هەرچی درەخت هەبووە بڕیویانەتەوەو بۆ پاراستنی خۆیان و بنكەكانیان مینیان چاندووە»، پۆلیسی دهۆكیش سەرەرای ئەوەی لە راگەیەندراوەكەیاندا پەكەكەیان تۆمەتباركرد دەشڵێن:» جارێ لێكوڵینەوە لەسەر رووداوەكە كۆتایی نەهاتووەو هەندێكجار مانگێك پێوەی سەرقاڵ دەبین تا دەگەینە ئەنجامی كۆتایی». گیان لەدەستدانی گەشتیارێكی دانیماركی لە بادینان كاردانەوەی لێكەوتەوەو پۆلیسی دهۆك دەڵێت هێشتا لێكۆڵینەوەكان لەسەر ئەو رووداوە بەردەوامەو ناوەندی راگەیاندنی هێزەكانی پاراستنی گەل (هەپەگە) دەڵێن هیچ پەیوەندییەكیان بەو رووداوەوە نییەو پێویستی بە لێكۆڵینەوەیە. رۆژی پێنجشەممە 5ی ئایار دوو گەشتیاری دانیماركی بەمەبەستی گەشتكردن لەباكووری كوردستان و لە رێگەی دەروازەی سەر زێرەوە دەچنە هەرێمی كوردستان، لەسنوری گوندی باروخ سەر بە ناحیەی كانێ ماسێ لە رووداوێكی تەمومژاویدا كەسێكیان گیانلەدەستدەدات. (ه، د) چالاكوانێكە لە سنوری ناحیەی كانێ ماسێ لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت « ئەو شوێنەی ئەو دوو گەشتیارە كە یەكێکیان گیانیلەدەستدا نزیكەی كێلومەترێك دوورە لە بنكەیەكی سەربازی توركیا، لەكاتی رووداوەكە من لەوێ نەبووم، بەڵام هاورێیەكی خۆم لەنزیكەوە ئەو دوو گەشتیارەی بینیوە، بەتەلەفون قسەم لەگەڵ كردووە ئەو بە منی وت زۆر بەسەختی بریندارببوو بەشێوەیەك بۆ مرۆڤ نەیدەتوانی تەماشایان بكات، پێش رووداوەكە دەنگی تەقینەوەی هیچ بۆمبێكمان نەبیستووە رووداوەكە تەمومژاوییە». ئەو چالاكوانەیە وتیشی: « ئەو دوو گەشتیارە بە پاسكیل لە دەروازەی سەرزێڕ هاتوونەتە ناو سنوری قەزای ئامێدی، ئەو رێگایەی ئەوان هاتۆچوویان لەسەركردووە خەڵك هاتۆچۆی لەسەر ناكات». «گوندی باروخ لەمێژە چوڵكراوە، هیچ كەسێك لێی ناژیت، رێگای باروخ بۆ ئامێدی بەهۆی بەردەوامی بۆردومانكردنی توركیا و بوونی دەیان مین و مەترسی دروستبوونی شەڕ لەنێوان پەكەكەو توركیا هیچ كەسێك هاتۆچۆ لەسەر ئەو رێگایە ناكات «، ئەو چالاكوانە وای وت. شارەزایەكی بواری سەربازی «توركیا بەم دواییە دەیان بنكەی سەربازییان لە بادینان و لەو ناوچانە داناوەو هەرچی درەخت هەبووە بڕیویانەتەوەو بۆ پاراستنی خۆیان و بنكەكانیان مینیان چاندووە". سوپای توركیا لە نیسانی ساڵی 2021 تا ئێستا كە زیاتر لە ساڵێك دەكات دەیان بنكەی سەربازی نوێی لە ناوچەكانی بادینان و گوندەكانی سەر بەقەزای ئامێدی داناوەو ساڵی رابردوو هاوشێوەی ئەمساڵ ئۆپەراسیۆنی ئەنجامدا دژی پارتی كرێكارانی كوردستان (پەكەكە) و دواتر دەستی كرد بە بڕینەوەی درەختەكان و ئاودیوكردنیان بۆ باكوری كوردستان. شارەزایەكی بواری سەربازی كە نەیویست ناوی بهێندرێت، جەختی لەوەكردەوە كە «توركیا بەم دواییە دەیان بنكەی سەربازییان لە بادینان و لەو ناوچانە داناوەو هەرچی درەخت هەبووە بڕیویانەتەوەو بۆ پاراستنی خۆیان و بنكەكانیان مینیان چاندووە. هەروەها وتیشی:» لەبەشێك لە راگەیاندنەكان پەكەكە تۆمەتبار كرا، بەڵام پەكەكە ئیشی بە مین دانان نییەو شەڕی پارتیزانی دەكات وەك ئەوەی كاتی خۆی ئێمە لە شاخەكان دژی رژێمی بەعس دەمانكرد». ئازاد ئەدیب، موختاری گوندی هرورە لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت: « گوندی باروخ 3 بۆ 5 كێلومەتر دوورە لە ناوەندی ناحیەی كانێ ماسێ، 10 كێلومەتر لە گوندی هرورێ دوورە، ئەو رێگایەی ئەوان هاتۆچۆیان لەسەر كردووە زیاتر لەشەش ساڵە هیچ كەسێك هاتۆچۆی لەسەر ئەو رێگایە نەكردووە، رووداوەكە لە سنورەكەی ئێمە بووە». ئازاد حەبیب باسی لەوەشكرد كە ئەو شوێنەی هەردوو گەشتیارەكە تووشی رووداوەكە دەبن دەكەوێتە گوندی باروخێ لە سنوری ناحیەی كانێ ماسێ سەر بەقەزای ئامێدی، دووری نێوان گوندی باروخ و ئامێدی 27 كێلومەترە، ئەو رێگای ئەوان هاتۆچۆیان لەسەركردووە خوڵە قیرنەكراوەو پێشتر بڕیاری قێرتاوكردنی بۆ دەرچووە، بەڵام جێبەجێ نەكراوە. پەیامنێری هاوڵاتی بۆ وەرگرتنی زانیاری زیاتر لەسەر رووداوەكە پەیوەندی بە بەڕێوەبەری ناحیەی كانێ ماسێ دەكات بەڵام بەهۆی ئەوەی بابەتەكە پەیوەندی بەلایەنی ئەمنییەوە هەیە وتی:» ناتوانم هیچ لێدوانێك بدەم». شیراز سادق، بەرپرسی بەشی راگەیاندن لەدەروازەی سەرزێڕی لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت: « ئەو رۆژەی ئەو دوو گەشتیارە گەیشتوونەتە دەروازەی سەرزێڕی پشوو بوو، بەڵام كارمەندەكەمان پێشوازیان لێكردووە، وەكو پێویست رێنمایشیان پێداوە سەبارەت بە هاتۆچۆكردن لە سنوری قەزای ئامێدی، ئەو دوو گەشتیارە بە پاسكیل هاتۆچۆیان كردووە تا گەیشتوونەتە ئەو شوێنەی رووداوەكەی لێ دروستبووە «. لەمیدیاكانی دانیمارك باسی رووداوەكە كراوەو دەڵێن» دوو گەشتیاری وڵاتەكەیان لەباكوری عێراق لەناوچەی شەڕی توركیاو پەكەكە دا، یەكێكیان بە مین گیانی لەدەستداوە». رۆژی هەینی 6ی ئایار پۆلیسی دهۆك راگەیندراوێكیان بڵاوكردەوە لەسەر گیانلەدەستدانی گەشتیارێكی بیانی و تیایدا هاتووە، لەم چەند رۆژەی رابوردوو دوو گەشتیار بەپاسكیل و لەدەروازەی سەرزێڕو بە مەبەستی گەشتكردن هاتوونەتە هەرێمی كوردستان، بەڵام لەو كاتەی ویستوویانە بچنە ئامێدی، لە رێگەدا مینێك بەیەكێك لە گەشتیارەكاندا تەقیوەتەوەو بەو هۆیەوە گیانیلەدەستداوە. هەر لە روونكرنەوەكەدا هاتووە، ئەو كەسەی كە گیانی لدەستداوە ناوی ( تۆرۆبیۆن ) و تەمەنی 28 ساڵە، دوای لێكوڵینەوە لەسەر رووداوەكە دەركەوتووە كە « ئەو مینەی بەیەكێك لە گەشتیارەكاندا تەقیوەتەوە، لەلایەن پەكەكەوە دانراوە، داواش لەخەڵك و گەشتیارەكان دەكەین كە ئەوانەی دەیانەوێت گەشت بكەن نەچنە شوێنە گۆماناوییەكان «. هێمن سلێمان، وتەبێژی پۆلیسی دهۆك لەمبارەیەوە بە هاوڵاتی وت: « بەپێی لێكوڵینە سەرەتاییەكان تەنها یەك كەس بەهۆی مینێكی پەكەكە گیانی لەدەستداوە، هاوڕێكەی بریندار نەبووە، بەڵام نازانین هێشتا لە هەرێمی كوردستانە یان چووەتە وڵاتەكەی خۆی». هەروەها ئەوەشی روونكردەوە كە ئەو شوێنەی روداوەكەی لێ دروستبووە شوێنی شەڕ و ئاڵوزی نێوان پەكەكە و سوپای توركیایە، وتیشی:» جارێ لێكوڵینەوە لەسەر روداوەكە كۆتایی نەهاتووەو هەندێكجار مانگێك پێوە سەرقاڵ دەبین تا دەگەینە ئەنجامی كۆتایی لەسەر روداوەكە« ناوەندی راگەیاندنی هێزەكانی پاراستنی گەل لەسەر گیانلەدەستدانی دوو پاسكیلسوارە دانیماركییەكە هاتەدەنگ و رایگەیاند، هیچ پەیوەندییەكمان بەو رووداوەوە نییە. رۆژی 5ی ئایار، لە ئەنجامی تەقینەوەی مینێكی چێندراودا لە نزیك گوندی هرورێی شارەدێی كانێ ماسێ لە شارۆچكەی ئامێدی، دوو گەشتیاری دانیماركی گیانیان لەدەستدا، كە بە پاسكیل گەشتی ناوچەكەیان ئەنجامدابوو. ناوەندی راگەیاندنی هێزەكانی پاراستنی گەل – هەپەگە لەڕاگەیەندراوێكدا رەتیكردەوە، هیچ پەیوەندییەكیان بەڕووداوی گیانلەدەستدانی دوو پاسكیلسوارە دانیماركییەكەوە هەبووبێت. هەپەگە ئەوەشی خستووتەڕوو، ئەو ناوچەیەی ئەو رووداوە تێیدا روویداوە ئەوانی تێیدانییەو هێزەكانیشیان تێیدا ناگەڕێن و دەڵێن:» ئێمە مینی چێندراو بەكارناهێنین، ئەم رووداوە پێویستی بەلێكۆڵینەوە و بەدواداچوونە».
هاوڵاتی دادگای فیدراڵی لەسەر داوای پەرلەمانتارێكی بەسرە كە شكاتی كردبوو لەسەر ناردنی 200 ملیار دینار مانگانە بۆ هەرێم، ئەو دادگایە بڕیاریدا كە ناردنی ئەو بڕە پارەیە بۆ هەرێم یاساییە. پەرلەمانتارێكی عەرەب كە لەسەر پشكی پارێزگای بەسرەیە داوای لەسەر مستەفا كازمی سەرۆك وەزیرانی عێراق و عەلی عەللاوی، وەزیری دارایی عێراق تۆماركرد و داوای كرد دادگای فیدراڵی ئەو پرسە یەكلایبكاتەوە. ئەمڕۆ دادگای فیدراڵی بڕیاری دەركرد كە ناردنی ئەو بڕە پارەیە یاساییەو سكاڵای ئەو پەرلەمانتارەی رەتكردەوە. ئەوە لە كاتێكدایە كە هەر ئەو دادگایە رۆژی 15 ی شوباتی ئەمساڵ بڕیاری دەركرد كە یاسای نەوت و غازی هەرێم یاسایی نییەو دەبێت پرۆسەی فرۆشتنی نەوتی هەرێم رادەستی بەغدا بكرێت.
