هاوڵاتی ئەمڕۆ شەممە، 3ی ئابی 2024، وەزارەتی نەوتی عێراق ئامارەکانی وەزارەتەکەی بڵاوکردەوە لە هەناردەکردنی نەوت و ڕایگەیاند، کۆی گشتی هەناردەی نەوتی لە شەش مانگی یەکەمی 2024 گەیشتووەتە 618 ملیۆن و 44 هەزار و 445 بەرمیل. ئەوەشی خستۆتەڕوو، بە تێكرای هەناردەی مانگانەی 103 ملیۆن و حەوت هەزار و 407 بەرمیل، لە ئاستی ڕۆژانەشدا سێ ملیۆن و 433 هەزار بەرمیل نەوتی هەناردە کردووە، بەراورد بە هەمان ماوەی ساڵی ڕابردوو بە 3.77% بەرز بووەتەوە. وەزارەتی نەوتی عێراق باسی لەوشوێنانەکردووە کە نەوتی بۆ هەناردەکردوون دەڵێت، 611 ملیۆن و 952 هەزار و 117 بەرمیل نەوت لە بەندەری بەسرە و ناوچەکانی ناوەڕاست بووە، لە کێڵگەی گەیارە سێ ملیۆن و 999 هەزار و 417 بەرمیل نەوت هەناردە کراوە، هاوکات دوو ملیۆن و 133 هەزار و 111 بەرمیل نەوت هەناردەی ئوردن کراو. بەپێی ئامارەکانیش، 65% نەوتی عێراق هەناردەی وڵاتانی ئاسیا و 20% هەناردەی ئەوروپا و 15% هەناردەی ئەمەریکا دەکرێت.
هاوڵاتی فەرماندەی ناوەندیی هێزەکانی ئەمریکا لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکسدا بڵاوکردۆتەوە و دەڵێت، هێزەکانمان لە ماوەی 24 کاتژمێردا سەرکەوتوو بوون لە تێکشاندنی مووشەکێکدا. ئەمڕۆ شەممە، 3ی ئابی 2024، فەرماندەی ناوەندیی هێزەکانی ئەمریکا "سێنتکۆم" ڕایگەیاند، هێزەکانیان سەرکەوتوو بوون لە تێکشکاندنی مووشەکێکدا کە لەلایەن حووسییەکانی یەمەنەوە ئاراستەکرابوو. ئەوەشی خستۆتەڕوو، هێزەکانیان لە ماوەی 24 کاتژمێری ڕابردوودا سەرکەوتوو بوون لە تێکشکاندنی مووشەکێکدا و شوێنی هەڵدانەکەی، کە لەلایەن حوسییەکانی یەمەنەوە ئاراستە کرابوون. ئاماژەی بەوەشکردووە، ئەم چەک و مووشکە نوێیانە هەڕەشەن بۆ سەر هێزەکانی ئەمریکا، هاوپەیمانان و کەشتییە بازرگانییەکانی ناوچەکە. سێنتکۆم باس لەوەشدەکات، هێزەکانیان هەموو ڕێوشوێنێک بۆ پاراستنی کەشتیوان و پارێزراوترکردنی ئاوە نێودەوڵەتییەکان دەگرنەبەر.
هاوڵاتی لە دەیەمین ساڵوەگەڕی کۆمەڵکوژی شەنگالدا فەرماندەی گشتی یەکینەکانی پاراستنی گەل- یەپەگە، ڕاگەیاندراوێکی بڵاوکردەوە و ڕایگەیاند، لەکاتێکدا گەلی ئێزدیمان لەلایەن ڕێکخراوی تیرۆرستی داعشەوە کۆمەڵکووژ دەکرا، هەموو جیهان بێدەنگیان هەڵبژارد و تەماشاکەری کۆمەڵکووژییەکە بوون، پێش هەر کەسێک، گەریلاکانی ئازادیی کوردستان بەهانای گەلی ئێزدییەوە چوون، پاشان هێزەکانی یەپەگە- یەپەژەمان بەفریا کەوتن، گەلەکەمانیان لە کۆمەڵکووژییەکی گەورەتر ڕزگار کرد. لە ڕاگەندراوەکەشدا هاتووە، پێویستە هەمووان بزانن کە لە کەسایەتی گەلی ئێزدیماندا لە دژی مرۆڤایەتی جینۆسایدێک ئەنجامدرا، بەرخۆدانی شەڕڤانانی ئازادیی ڕێگری لە دڕندەیی داعش کرد و مرۆڤایەتی لە کارەساتێکی گەورەتر ڕزگار کرد، داواش لە هەموو لایەک دەکەین لەبەرامبەر هێرشە جینۆسایدییەکانی دەوڵەتی تورکیا بەرخۆدان بەرز بکەنەوە. ئاماژە بەوەشکراوە، دەوڵەتی تورکیا مەترسییەکی گەورەیە بۆ سەر هەموو گەلانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەتایبەتی گەلی ئێزدی، ئێمە ئامادەین بەرگریی لە گەلی ئێزدی خۆمان بکەین و دەشڵێت: بە هەموو هێزمانەوە گەلی ئێزدیمان دەپارێزین. یەپەگە باسلەوەشدەکات، بە بەرخۆدانی شەڕڤانانی یەپەگە- یەپەژە، چەتەکانی داعش لە ڕۆژئاوا بێکاریگەر کران و ڕۆحی تێکۆشانی گەلی کورد و دۆستەکانیان بۆ هەموو لایەک نیشاندرا، هێزە بکوژەکان کە نەیانتوانی لە ڕێگەی داعشەوە بگەنە ئامانجەکانیان، بە شێوازی جیاواز درێژەیان بە هێرشەکانیان دژ بە گەلەکەمان دا، بە تایبەت دەوڵەتی داگیرکەری تورکیا لە تۆڵەکردنەوەی شکستی داعشدا، هێرشی کردە سەر گەلی ئێزدیمان لە شەنگال، لەو هێرشانەدا بەدەیان ئێزدی و شەرڤان گیانیان لەدەستدا، بەڵام لەلایەن هێزە نێودەوڵەتییەکانەوە هیچ کاردانەوەیەکی جددی نیشان نەدرا. لە کۆتایی ڕاگەندراوەکەشدا هاتووە، پێویستە هەمووان بزانن کە هەڵوێستی ئێمە لە بەرامبەر هەر هێرشێک بۆ سەر گەلی ئێزدیمان ڕوونە، ئێمە جارێکی تر ڕایدەگەیەنین کە ئەمڕۆش وەک 10 ساڵ لەمەوبەر بە هەموو هێزمانەوە گەلی ئێزدیمان دەپارێزین، ئێمە جارێکی دیکە بەڵێن دووبارە دەکەینەوە کە میراتی تێکۆشانی شەهیدانمان لە پاراستنی گەلەکەمان و شنگال دا دەپارێزین.
هاوڵاتی موحسین مەندەلاوی سەرۆکی پەرلەمانی عێراق بە وەکالەت، لەمیانی ساڵڕۆژی جینۆسایدی ئێزدییەکان لیژنەیەکی پێکهێنا بۆ بەدواداچوونی یاسای ژمارەی 8ی ژنانی ئێزدی. ئەمڕۆ شەممە، 3ی ئابی 2024، موحسین مەندەلاوی سەرۆکی پەرلەمانی عێراق بە وەکالەت ڕایگەیاند، لە کۆبوونەوەی ئەمڕۆی پەرلەماندا لیژنەیەکمان پێکهێنا بەمەبەستی بەدواداچوون بۆ جێبەجێکردنی بڕگەکانی یاسای ژمارە 8ی ژنانی ئێزدی لە ساڵی 2021. دەشڵێت، داوا لە دەسەڵاتی یاسادانان و جێبەجێکردن دەکەم تا ئاسایش و سەقامگیری بۆ ئەو ناوچانە بگەڕێندرێتەوە کە تووشی کارەساتی کۆمەڵکوژی هاتوون و ئاوەدانبکرێنەوە، لە ڕێگەی دەستبەرکردنی ژێرخانی ئابووری و خزمەتگوزارییە سەرەتاییەکان و بژێوی ژیانیان و هەوڵدان بۆ قەرەبووکردنەوەیان لەڕووی ماددی و مەعنەوی. جێگای ئاماژەیە یاسای ژمارە 8ی ساڵی 2021، ژنانی ئێزدی پەیوەندیدارە بە بە چارەسەرکردنی زیانەکانی جەستەیی، دەروونی، کۆمەڵایەتی و ماددییەوە ، کە بەهۆی تاوانی ڕێکخراوی تیرۆرستی داعشەوە درووستبووە.
.jpg)
هاوڵاتی بەرەی گەل لە دەیەمین ساڵ وەگەڕی کۆمەڵکوژی شەنگالدا ڕاگەندراوێکی بڵاوکردەوە و ڕایگەیاند، وەک پێویست کار لەسەر دۆسیەی کۆمەڵکوژی شەنگالدا نەکراوە، دەشڵێت، لێرەوە بەرپرسیارێتی مێژووی دەخەینە سەر کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی وڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان ودادگا هەرێمییەکانی مافی مرۆڤ ودادگا جیهانییە تاوانکارییەکان کە بێدەنگ بوون و وەک پێوسیت کاریان لەسەر ئەم دۆسیە نەکردووە بەتایبەت دەرهەق بە کەسانی تاوانبار و ئەو لایەن ودەوڵەتانەی کە بە هەرجۆرێک لەجۆرەکان لەپشت ئەم تاوانەوە بوون. ئەوەشی خستۆتەڕوو، وەک بەرەی گەل پێمان وایە دەبوو دەسەڵاتدارانی هەرێمی کوردستان وحکومەتی فیدراڵ هەر زوو هەنگاوی کرداریی و وردییان بنایە لەپێناو قەرەبووکردنەوەی تەواوی قوربانیان، وئاوەدانکردنەوەی ئێزیدخان وشنگال، ویەکخستنی ئاوارە وکچانی بەکەنیزەککراو وخێزانە پەرتبووەکان، وکۆکردنەوەی بەڵگەی تاوانەکە وبە دۆکۆمێنتکردنیان، وکارکردن بۆ بەجینۆساید ناساندنی ئەو دڕەندەییە لەسەرئاستی ناوخۆیی ونێودەوڵەتی لەڕێی ناوەندەکانی یاسادانان وڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی، وپاشان دادگاییکردنی بکەر وهاوکار وکەمتەرخەم وهەڵهاتووانی پشت ئەم تاوانە جیهانییە. دەقی ڕاگەیەندراوی بەرەی گەل لە ساڵیادی کۆمەڵکوژی ئێزیدخان: ئەمڕۆ دەیەمین ساڵ وەگەڕی تاوانێکی شەرمەزارانەی سەدەی بیست ویەکە، کە لەلایەن گروپی تیرۆرستانی داعش وهاوکارانیەوە بەپلانێکی پێشەوەختە وبەبەرچاوی تەواوی جیهان ومرۆڤایەتیەوە لەسایەی یاسا نێودەوڵەتیەکاندا نەک بەرامبەر ئێزیدخان وکوردستان بەڵکو بەرامبەر تەواوی مرۆڤایەتی ئەنجامدرا. هەر بۆیە وەک بەرەی گەل پێمان وایە دەبوو دەسەڵاتدارانی هەرێمی کوردستان وحکومەتی فیدراڵ هەر زوو هەنگاوی کرداریی و وردییان بنایە لەپێناو قەرەبووکردنەوەی تەواوی قوربانیان، وئاوەدانکردنەوەی ئێزیدخان وشنگال، ویەکخستنی ئاوارە وکچانی بەکەنیزەککراو وخێزانە پەرتبووەکان، وکۆکردنەوەی بەڵگەی تاوانەکە وبە دۆکۆمێنتکردنیان، وکارکردن بۆ بەجینۆساید ناساندنی ئەو دڕەندەییە لەسەرئاستی ناوخۆیی ونێودەوڵەتی لەڕێی ناوەندەکانی یاسادانان وڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی، وپاشان دادگاییکردنی بکەر وهاوکار وکەمتەرخەم وهەڵهاتووانی پشت ئەم تاوانە جیهانییە. لێرەوە بەرپرسیارێتی مێژووی دەخەینە سەر کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی وڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان ودادگا هەرێمییەکانی مافی مرۆڤ ودادگا جیهانییە تاوانکارییەکان کە بێدەنگ بوون و وەک پێوسیت کاریان لەسەر ئەم دۆسیە نەکردووە بەتایبەت دەرهەق بە کەسانی تاوانبار و ئەو لایەن ودەوڵەتانەی کە بە هەرجۆرێک لەجۆرەکان لەپشت ئەم تاوانەوە بوون، لەهەمان کاتدا تائێستا پارێزبەندییەکی یاسایی ونێودەوڵەتیان بەدینەهێناوە بۆ کوردانی ئێزیدی کە بەدرێژایی مێژوو دەیان جار ڕوبەڕووی کۆمەڵکوژی وهێرش بوونەتەوە. لەم یادە پڕ ئازارەدا وەک بەرەی گەل جگە لە جەختکردنەوە لەسەر داواکارییەکانی پێشتر، داوادەکەین کە هێزەچەکدارەکانی هەرێم لەبری ئەوەی لەناوەندی شارە گەورەکانی هەرێمی کوردستان پێشێلکاری بکەن بهێنرێن لەژێر ناوی پێشمەرگە ڕێکبخرێن وبەنیشتمانی بکرێن تاوەکو لە داهاتوودا وەک ئەرکی نیشتمانی ونەتەوەیی خۆیان پارێزەری خاک وگەلی هەرێمی کوردستان بن و ڕێگەنەدەن کۆمەڵکوژییەکی تری هاوشێوەی ئیزیدخان دوبارە بێتەوە. وەهەروەها کاتی خۆیەتی بڵێین (تاوانی جینۆساید ومێژووی جینۆسایدی کورد) بکرێتە وانەیەکی زانستی ولەناو تەواوی ناوەندەکانی پەروەردە وخوێندنی باڵای هەرێمی کوردستان بخوێندرێت، بۆ ئاشنا بوونی نەوەکانی داهاتوو لەبارەی تاوانەکانی کۆمەڵکوژی ودژەمرۆڤایەتی کە دژ بە باوانیان کراوە لەمێژووی کورددا هەر لە تاوانی دژ بە شۆڕشە کوردییەکان تاوەکو پرۆسە بەدناوەکەی ئەنفال وکیمیابارانی هەڵەبجە وڕاگواستن وتۆببارانی ناوچەکان وکۆمەڵکوژییەکەی ئێزیدخان. بەرەی گەل ٣-٨-٢٠٢٤
هاوڵاتی ناوەندی ڕاگەیاندن و چاپەمەنیی هێزەکانی پاراستنی گەل-هەپەگە، لەبارەى هێرشە داگیرکارییەکانی تورکیا و بەکار‌هێنانی چەکی قەدەغەکراوی کیمیایی لە دژی گەریلاکانی ئازادیی. ئەمڕۆ شەممە 3ی ئانی 2024، هەپەگە ڕایگەیاندوە، لە ڕاگەیەندراوی ٣١ـی تەمووزدا ڕامانگەیاندبوو، کە لە ئەنجامی هێرشی دوژمندا لە ٢٥ـی تەمووزی ٢٠٢٤ بۆ سەر گۆڕەپانی کاتۆ خەلیلا لە هەرێمی بۆتان ئەندامانی گیانبازی تێکۆشانی ئازادیی کوردستان هەڤاڵانمان بەندا ئامەد، دەستینا بۆتان و باران خەملین تێکەڵ بە کاروانی شەهیدان بوون، سەبارەت بە زانیارییەکانی هێزەکانمان پەیوەست بەو ڕووداوە؛ ڕۆژی ٢٥ـی تەمووز لە ئەنجامی ڕاپۆرتی خائینێک لە سەرلەبەیانیدا لە دژی ئەو گۆڕەپانەی هەڤاڵانمانی تیایدا دەمانەوە، ئۆپراسیۆنێک دەستیپێکرد و هەڤاڵانمان بەندا، دەستینا و باران لە دژی ئەو ئۆپراسیۆنە بە ئازایەتیەکی بەرزەوە بەرپەرچیان دایەوە و تا کاتژمێر ١٤:٠٠ بە قارەمانێتیەوە خۆڕاگرییان کرد و جەنگان. لەو شەڕە دژوارەدا دوو داگیرکەر سزادران، سوپای داگیرکەری تورک کە دەرەقەتی تێکۆشانی هەڤاڵانمان نەهات کە بە قارەمانێتی شەڕیان دەکرد و نەیتوانی بگاتە هیچ ئەنجامێکی و زیانی گیانی بەرکەوت، بۆ چەندین کاتژمێر ئەو گۆڕەپانەی کە هەڤاڵنمانی تێدا دەمایەوە لە ڕێگەی فڕۆکەی شەڕ و هەلیکۆپتەرەوە بۆردوومان کرد، هەڤاڵانمان بەندا، دەستینا و باران لە ئەنجامی ئەو بۆردوومانەی چەند کاتژمێری خایان، تێکەڵ بە کاروانی شەهیدان بوون. ئەوەش هاتووە، لە سێ چالاکیی گەریلاکانى یەژاستار و هەپەگەدا لە ڕۆژانی ٢ و ٣ـی ئاب لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی شاخی ئێف ئێم لە هەرێمی شەهید دەلیلی ڕۆژئاوای زاپ پێنج داگیرکەری دیکە سزادران و سێ کامێرای چاودێری و سێ خێمە لەناوبران. هاوکات هەپەگە ڕوونیکردەوە، لە ١ـی ئاب تونێلەکانی گەریلا لە گۆڕەپانی بەرخودانی شاخی جودی جارێک بە تەقەمەنی قەدەغەکراو بۆردوومان کراوە. ئەوەشی خستەڕوو، لە ١ و ٢ـی ئابدا گۆڕەپانەکانی قەلە، شەهید شەریف، بەربزن، شاخی شەهید هێمن، شاخی شەهید هاوار و لۆلان لە هەرێمی خواکورک، گۆڕەپانەکانی دەشتی کافیا، ڕێبین، دێرەش و هەفتەباخی هەڕێمی گارە، گۆڕەپانەکانی شێلازێ، گۆڕەپانی بەرخودانی سەرێ مەتینای هەرێمی مەتینا و گۆڕەپانی بەرخودانی شاخی بەهار لە هەرێمی شەهید دەلیلی ڕۆژئاوای زاپ؛ بە گشتی ١٥ جار بە فڕۆکەی شەڕ بۆردوومان کراون. هەروەها لە ١ و ٢ـی ئاب لە گۆڕەپانی شاخی شەکیفی هەرێمی خواکورک و گۆڕەپانی بەرخودانی دەرگەلێی هەرێمی مەتینا بە هەلیکۆپتەری هێرشبەر بۆردومان کراون. ب. ق
هاوڵاتی سوپای پاسدارانی ئێران سێیەم راگەیەندراوی لەبارەی کوژارانی ئیسماعیل هەنییە، سەرۆکى مەکتەبى سیاسى بزووتنەوەى حەماس بڵاوکردەوە و بە فەرمی شێوازی کوشتنی ئاشکرا کرد. ئەمڕۆ شەممە 3ی ئابی 2024، سوپای پاسدارانی ئێران ڕایگەیاند، "کردەوەی کوشتنی ئیسماعیل هەنییە لەلایەن ئیسرائیلەوە پلانی بۆ داڕێژراو و جێبەجێ کراوە و لەلایەن ئەمریکاوە پشتیوانی لێکراوە". ئاماژە بەوەشکراوە، "بەپێی لێکۆڵینەوەکان، کردەوەکە بە تەقاندنی مووشەکێکی کورت مەودا کە نزیکەی 7 کیلۆگرام تەقینەوەی بووە، لەگەڵ تەقینەوەیەکی بەهێز، لە دەرەوەی ناوچەی شوێنی نیشتەجێبوونی میوانەکانەوە ئەنجامدراوە". هەروەها سوپای پاسداران لە راگەیەندراوەکەدا ئەوە ڕەتدەکاتەوە کە لەڕێگەی بۆمبی چێندراو ئیسماعیل هەنییە کوژرابێت. بەرەبەیانی رۆژی چوارشەممە 31-07-2024 لە تارانی پایتەختی ئێران ئیسماعیل هەنییە، بەرپرسی مەکتەبی سیاسیی بزووتنەوەی حەماس لەنێو ژووری پشوودانی کرایە ئامانج.
هاوڵاتی بەڕێوەبەرایەتیی خۆپارێزیی تەندروستیی سلێمانی لەبارەی بڵاوبوونەوەی سکچوون و ڕشانەوە هۆشداریی دەدات. ئەمڕۆ شەممە 3ی ئابی 2024، بەڕێوەبەرایەتیی خۆپارێزیی تەندروستیی سلێمانی لەبارەی بڵاوبوونەوەی سکچوون و ڕشانەوە هۆشداری دا و ڕایگەیاند، "پێویستە هاووڵاتییان دووربکەونەوە لە خواردنی سەر عەرەبانە". داوا دەکەن، هاوڵاتییان تانكى ئاوى خواردنه‌وه‌ى ماڵه‌كانیان شه‌ش مانگ جارێك پاکبکنەوە و ده‌بێت به‌رده‌وام سه‌رداپۆشراوبێت، هەروەها پێویسته سه‌وزه و میوه به‌باشى بشۆرێته‌وه به مادده‌ى په‌رمه‌نگه‌ناتى پۆتاسیۆم یان به خوێ یان هه‌ر پاكژكه‌ره‌وه‌یه‌كى تر پاشان ئاوێكى زۆرى پێدابكه. بەڕێوەبەرایەتیی خۆپارێزیی تەندروستیی سلێمانی دەڵێت، "پێویستە هاوڵاتییان ته‌نها ئاوى به‌لوعه یان بوتڵكراوى كارگه‌كان به‌كاربهێنن بۆ خواردنه‌وه، بەڵام ئه‌گه‌ر ئاوى بیریان به‌كارهێنا پێویستە به‌باشى بیكۆڵێنن پاشان به‌كاریبهێنن".
هاوڵاتی دەسەڵاتدارانى ئێران، لە بەردەوامى لێکۆڵینەوەکانیان لە ڕووداوى کوشتنى ئیسماعیل هەنییە و ئەو پێشێلکارییە ئەمنییانەى روویانداوە، 20 بەرپرس و کارمەندیان دەستگیرکردووە. بەپێی هەواڵێکی ڕۆژنامەی نیۆرک تایمز کە ئەمڕۆ شەممە 3ی ئابی 2024، بڵاویکردووەتەوە، ئێران لێکۆڵینەوەى چڕ و فراوانى لە رووداوى کوشتنى ئیسماعیل هەنییە، سەرۆکى مەکتەبى سیاسى بزووتنەوەى حەماس و پێشێلکارییە ئەمنیی و هەواڵگرییەکان کە بوونە هۆى کوشتنى هەنییە دەستپێکردووە. ئاماژە بەوەشکراوە، 20 ئەفسەرى هەواڵگریی و کارمەندى کۆشکى میوانداری لە باکوورى تاران دەستگیرکراون. سوپاى پاسداران لە دواى کوشتنى ئیسماعیل هەنییە رایگەیاند، "لێکۆڵینەوەى ورد و گشتگیر دەکات و ئەنجامەکانى ئاشکرا دەکات"، بەڵام تاوەکو ئێستا ئەنجامەکانى رانەگەیەندراون. بەرەبەیانی رۆژی چوارشەممە 31-07-2024 لە تارانی پایتەختی ئێران ئیسماعیل هەنییە، بەرپرسی مەکتەبی سیاسیی بزووتنەوەی حەماس لەنێو ژووری پشوودانی کرایە ئامانج.
هاوڵاتی بەڕێوەبەرایەتیی کەشناسی و بوومەلەرزەزانی هەرێمی کوردستان ڕەوشی کەشوهەوای ناوچەکانی هەرێمی کوردستانی بڵاوکردەوە. بەپێی ڕاگەیەندراوەکەی بەڕێوەبەرایەتیی کەشناسی و بوومەلەرزەزانی هەرێمی کوردستان بێت، ئەمڕۆ شەممە 3ی ئابی 2024، ئاسمان ساماڵ دەبێت و پلەکانی گەرماش نزیک دەبن لە تۆمارکراوەکانی دوێنێ. کەشناسیی هەرێم ئاماژەی بەوەداوە، "سبەیةی یەکشەممە 4ی ئابی 2024، ئاسمان ساماڵ دەبێت لەگەڵ بوونی تۆزێکی سووک لە هەندێک ناوچەی باشووری هەرێم و پلەکانی گەرماش نزیک دەبێت لە تۆمارکراوی ئەمرۆ. بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی: هەولێر : 43 سلێمانی : 41 دهۆک : 41 کەرکوک : 43 هەڵەبجە : 42 زاخۆ : 42 سۆران : 41 حاجی ئۆمەران : 30 گەرمیان : 44
هاوڵاتی/ سازگار ئەحمەد کەمێک پێش ئێستا ئاگر لە وێستگەی کارەبای چەمچەماڵ کەوتەوە و تیمەکانی بەرگریی شارستانیی چەمچەماڵ بەڕێگەوەن بۆ شوێنی ڕووداوەکە. لوقمان حەسەن، بەڕێوەبەری بەرگریی شارستانیی چەمچەماڵ بە هاوڵاتی ڕایگەیاند، "ئاگر لە وێستگەی بەرهەمهێنانی کارەبای چەمچەماڵ کەوتەوە و تەیمەکانیان بەڕێگاوەن بۆ کۆنترۆڵکردنی ئاگرەکە". هەروەها رەمەک رەمەزان، قایمقامی قەزای چەمچەماڵ بە هاوڵاتی وت، "ئاگرەکە لە لە چێشتخانەی وێستگەی بەرهەمهێنانی كارەبای چەمچەماڵ کەوتووەتەوە و لەكاتی تێكردنەوەی بوتڵی غازی چێشتخانەكە رووداوەكە دروستبووە". ئاماژەی بەوەشکرد، "ئاگرەکە تەنها لەو بەشی چێشتخانەکەیە و تەشەنەی نەکردووە و تیمەکانی بەرگریی شارستانی لە هەوڵی کۆنترۆڵکردنیدان".
هاوڵاتی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بۆ تاوتوێکردنی پرۆژە یاسای لێبووردنی گشتی و قەرەبووکردنەوەی زیانمەندانی دەستی ڕژێمی پێشوو، کۆدەبێتەوە. فەرمانگەی ڕاگەیاندنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق ڕایگەیاند، کاتژمێر 01:00ی پاشنیوەڕۆی ئەمڕۆ شەممە 3ی ئابی 2024 ئەنجومەنی نوێنەران بۆ تاوتوێکردنی سێ پرۆژە یاسا کۆدەبێتەوە. تەوەری یەکەمیان، خوێندنەوەی یەکەم بۆ هەمواری دووەمی پرۆژە یاسای لێبووردنی گشتیی ساڵی 2016ـە و تێیدا لیژنەکانی ئاسایشی و بەرگریی، مافی مرۆڤ و یاسایی، ڕاپۆرتی خۆیان لەو بارەوە پێشکەش دەکەن. یەکێکی دیکە لە تەوەرەکانی کۆبوونەوەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی نوێنەران بریتییە لە خوێندنەوەی دووەم بۆ پرۆژە یاسایی قەرەبووکردنەوەی زیانلێکەوتووانی دەستی ڕژێمی پێشوو. سێیەم تەوەریش پرۆژەیاسای تایبەتە بە حوکمدان. تێپەڕاندنی پرۆژەی اسای لێبووردنی گشتی یەکێک بوو لە مەرجی سوننەکان بۆ بەشداریی لە حکومەتەکەی سودانی، لە ڕابردوودا چەند جارێک هەوڵ دراوە ئەنجومەنی نوێنەران خوێندنەوە بۆ ئەو پرۆژە یاسایە بکات، بەڵام بەهۆی ناکۆکییەکانەوە نەکراوە.
هاوڵاتی بانکی ناوەندیی عێراق پێدانی دۆلار بەو کۆمپانیا فڕۆکەوانی و گەشتیارییانە قەدەغە دەکات کە لە لیستی کۆمپانیا سزادراوەکاندان. بەپێی نووسراوێکی بانکی ناوەندیی عێراق بێت کە ئاراستەی بانکەکانی رافیدەین، رەشید، TBI و کۆمپانیاکانی ئاڵوگۆڕی دراوی لەبارەی پێدانی دۆلار بەشێوەی نەختینەیی بە گەشتیاران کردووە تیادا هاتووە، "ئەو کۆمپانیایانەی لە لیستی سزاکاندان، ئیدی ئەگەر سزای نێودەوڵەتی بن یان عێراقی، پێویستە لە پێدانی دۆلاری کاش بێبەش بکرێن". نووسراوەکە رۆژی 31ی مانگی تەمووزی ئەمساڵ لەلایەن عەمار حەمەد خەلەف، جێگری پارێزگاری بانکی ناوەندیی عێراقەوە واژۆ کراوە. جێگەی ئاماژەیە، پێدانی دۆلار لە فڕۆکەخانەکان بۆ ڕێگریکردنە لە بە قاچاخبردنە دەرەوەی دۆلار بۆ ئەو وڵاتانەی سزایان لەسەرە و نابێت دۆلاری ئەمەریکییان پێبگات.
.jpg)
هاوڵاتی ئێوارەی ئەمڕۆ هەینی 2ی ئابی 2024، لە دوو ڕووداوی جیادا لە سنووری ئیدارەی سۆران و قەزای چەمچەماڵ کچ و کوڕێک خنکان. بەڕێوەبەرایەتی بەرگری شارستانی سۆران ڕایگەیاند، "ئەمڕۆ ئاگادارکراینەوە لە بوونی حاڵەتێکی خنکان لە ناوچەی خەلیفان، دەرکەوت پێنج کەس کەوتوونەتە نێو ئاو، لە ئەنجام دا کچێک بە ناوی (لانە حەمەدئەمەین سۆفی) تەمەن 14 ساڵ خنکا و تەرمەکەی دەرهێنراوە". ئاماژە بەوەکراوە، "دوو کەسی تر بە ناوەکانی (ئاشنا حمدامین سۆفی) تەمەن 17 ساڵ و (سیما حەسەن) تەمەن 19 ساڵ بردران بۆ نەخۆشخانە، (ئاشنا sۆفی) ئێستا لەژێر چاودێری چڕی پزیشکیدایە و دوو کەسی تر بە سەلامەتی ڕزگارکران کە هەموویان خەڵکی ناوچەکە بوون". بەڕێوەبەرایەتییەکە ئاشکراشی کرد، "ئەمساڵ ئەمە 12یەمین حاڵەتی خنکانە لە سنووری ئیدارەی سەربەخۆی سۆران تۆماردەکرێت، بەهۆکاری نەشارەزای و نەزانی مەلەوانی و چەندین هۆکاری تر، کە هەمیشە ئێمە هۆشیاری بڵاودەکەینەوە و ڕێنمای بە گەشتیار و خەڵکی ناوچەکە دەدەین بۆ ڕێگریکردن لە حاڵەتەکانی خنکان. لە ڕووداوێکی دیکەدا ئەمڕۆ هەینی لە قەزای چەمچەماڵ کوڕێکی تەمەن 13 ساڵان کەوتە ماو زیێ گۆپتەپە و خنکا، لەلایەن تیمی غەواسی گۆپتەپەوە تەرمەکەی دەرهێنرایەوە.
(2).jpg)
هاوڵاتی ئەمڕۆ هەینی،2ی ئابی 2024، ئاژانسی بەغداد ئەلیوم لە زاری چەند سەرچاوەیەک کە ناوی بردووە بڵاویکردۆتەوە، محمەد شیاع سودانی سەرۆک وەزیرانی عێراق فشاری خستۆته‌سه‌ر لایه‌نه‌كان بۆ ته‌واوكردنی دۆسیه‌ی حكومه‌تی خۆجێی كه‌ركوك. لەم بارەیەوە ئاژانسەکە دەڵێت، محەمەد شاع سودانی فشاری خستۆتە سەر لایەنەکان بۆ بۆ ته‌واوكردنی دۆسیه‌ی حكومه‌تی خۆجێی كه‌ركوک لە دوایی كلایكردنه‌وه‌ی دۆسیه‌ی پارێزگای دیاله و پێكهێنانی حكومه‌تی خۆجێی ئه‌و پارێزگایه. بە گوێرەی وتەی سەرچاوەکان بۆ ئاژانسەکە، له چه‌ند ڕۆژی داهاتوودا ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك كۆده‌بێته‌وه، دانیشتنه‌كه‌ش له 72 كاتژمێری داهاتوو زیاتر دواناكه‌وێت و ڕێككه‌وتنیش هه‌یه پۆستی پارێزگار له‌نێوان كورد و عه‌ره‌بدا دوو ساڵ به دوو ساڵ به‌ڕێوه‌ببردرێت. دەشڵێت، دابه‌شكردنی پۆسته‌كانی دیكه‌ش به‌جۆرێك ده‌بێت كه جێگری سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی پارێزگا بۆ توركمانه‌كان، پارێزگاریش دوو جێگری ده‌بێت، یه‌كێكیان بۆ توركمانه شیعه‌كان و یه‌كێكی دیكه‌یان بۆ پارتی دیموكراتی كوردستان ده‌بێت. جێگەی ئاماژەیە، ڕۆژی 18ی کانوونی یەکەمی 2023، هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك له‌چوارچێوه‌ی هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانی عێراق ئه‌نجامدرا، به‌ڵام هێشتا حكومه‌تی خۆجێی پارێزگاكه پێكنه‌هێنراوه‌و لایه‌نه‌كان له‌سه‌ر پۆسته‌كان ڕێكنه‌كه‌وتوون.
