بارزانی لەگەڵ ژمارەیەک کەسایەتیی ئاشووریی ئه‌مه‌ریكا کۆبووەوە

هاوڵاتی  سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان پێشوازى له‌ لوكاس گاسه‌ر باڵيۆزى سويسرا بۆ عيراق و ئوردن و وه‌فدێکى ياوه‌رى كرد كه‌ له‌ عه‌ممانه‌وه‌ كاره‌كانى به‌ڕێوه‌ ده‌بات. به‌يانيى ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌ 2022/1/20  نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان پێشوازى له‌  لوكاس گاسه‌ر باڵيۆزى سويسرا بۆ عيراق و ئوردن و شاندێكى ياوه‌رى كرد كه‌ له‌ عه‌ممانه‌وه‌ كاره‌كانى به‌ڕێوه‌ ده‌بات. له‌ كۆبوونه‌يه‌كدا بره‌ودان به‌ په‌يوه‌ندييه‌كانى عيراق و هه‌رێمى كوردستان له‌گه‌ڵ سويسرا تاوتوێ كرا، بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش جه‌خت له‌ گرنگي كردنه‌وه‌ و ده‌ستبه‌كاربوونه‌وه‌ى باڵيۆزخانه‌ له‌ به‌غدا كرايه‌وه‌، هه‌روه‌ها باسيان له‌ پرۆسه‌ى سياسى و دۆخى عيراق به‌گشتى كرد. هه‌ردوولا هاوڕا بوون كه‌ فره‌ييى نه‌ته‌وه‌يى و ئايينى له‌ عيراق ده‌وڵه‌مه‌ندييه‌ و گرنگه‌ عيراقييه‌كان بۆ پرۆسه‌ى سياسيى وڵات بگه‌نه‌ لێكگه‌يشتنى هاوبه‌ش و حكوومه‌تى داهاتوو و پرۆسه‌ى سياسى به‌گشتى كۆكه‌ره‌وه‌ و له‌ خزمه‌تى سه‌قامگيريى سياسى و به‌رژه‌وه‌نديى عيراق و هه‌موو پێكهاته‌كانى و له‌ ئاستى‌ ته‌حه‌دييه‌كانى به‌رده‌ميدا بێت.  نێچيرڤان بارزانى جه‌ختى له‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ گرنگه‌ له‌ عيراق سه‌قامگيريى سياسى هه‌بێت و ڕێگه‌يه‌ك بۆ پێكه‌وه‌كاركردن و هاوبه‌شى بدۆزرێته‌وه‌ و كێشه‌كان چاره‌سه‌ر بكرێن، به‌تايبه‌تى كێشه‌كانى هه‌ولێر ـ به‌غدا كه‌ ئيراده‌ و بڕيارى سياسى پێويسته‌، هه‌روه‌ها پابه‌ندى به‌ ده‌ستووره‌وه‌ بكرێت و فيدرالى بچه‌سپێت، كۆمه‌ڵگه‌ى نێوده‌وڵه‌تيش له‌ پشتيوانيكردنى عيراق به‌رده‌وام بێت. دۆخى ناوچه‌كه‌ به‌گشتى و په‌يوه‌ندييه‌كانى عيراق و هه‌رێمى كوردستان له‌گه‌ڵ وڵاتانى دراوسێ و ناوچه‌كه‌ و چه‌ند پرسێكى جێى بايه‌خى هاوبه‌ش، ته‌وه‌رێكى ديكه‌ى ديداره‌كه‌ بوو.

هاوڵاتی بەڕێوەبەرایەتی كەشناسی و بومەلەرزەزانی هەرێمی كوردستان رایگەیاند، لەماوەی 24 كاتژمێری رابردوودا زۆرترین بەفر لە سنووری كێلێ و كەمترینیش لە قەزای بەردەڕەش باریوە. بەڕێوەبەرایەتی كەشناسی و بومەلەرزەزانی هەرێمی كوردستان بڵاویكردەوە: وەك ئەوەی كە پێشبینییان بۆ كردبوو بەفر لەسەرجەم ناوچەكانی هەرێمی كوردستان باریوە، زۆرترین رێژەی بەفر بارین لە سنووری كێلێ بووە كە 90 سانتیمەتر بووە و كەمترینیش لە بەردەڕەش بووە كە تەنیا یەك سانتیمەتر بووە. بەوتەی كەشناسی زۆرترین بەفر كە لە 24 كاتژمێری رابردوودا لەناو سەنتەری شارەكان باری بێت، لە شاری سلێمانی بووە كە 13 سانتیمەتر بووە، دوای ئەوە دهۆك بە حەوت سانتیمەتر و هەولێر بە چوار سانتیمەتر دێن. وەك كەشناسی هەرێم بڵاویكردووەتەوە بەفر بارینی 24 كاتژمێری رابردوو تاوەكو كاتژمێر نۆی بەیانی ئەمڕۆ پێنجشەممە لەناوچە جیاوازەكان بەم شێوەیە بووە: سنووری كێڵێ 90 سانتیمەتر هەڵشۆ 60 سانتیمەتر سیدەكان 50 سانتیمەتر ناحیەی هێرۆ 45 سانتیمەتر پیرمام 42 سانتیمەتر حاجی ئۆمەران 40 سانتیمەتر یاخسەمەر 40 سانتیمەتر دینارتە 40 سانتیمەتر ئامێدی 39 سانتیمەتر سەرسەنگ 38 سانتیمەتر كانی ماسی 38 سانتیمەتر شەقلاوە 32 سانتیمەتر ئاكرێ 27 سانتیمەتر تەوێڵە 26 سانتیمەتر رواندز 22 سانتیمەتر هیران 22 سانتیمەتر چوارتا 20 سانتیمەتر قەڵادزە 20 سانتیمەتر قەرەداع 17 سانتیمەتر بیارە 15 سانتیمەتر بەرزنجە 15 سانتیمەتر سلێمانی 13 سانتیمەتر سەركەپكان 11 سانتیمەتر ئاغجەلەر 9 سانتیمەتر چەمچەماڵ 9 سانتیمەتر دهۆك 7 سانتیمەتر گردەسێن 7 سانتیمەتر سەنگاو 5.5 سانتیمەتر شوان 5 سانتیمەتر زاخۆ 4 سانتیمەتر هەولێر 4 سانتیمەتر كۆیە 4 سانتیمەتر دارەشەكران 3 سانتیمەتر چوارقوڕنە 3 سانتیمەتر ڕانیە 2 سانتیمەتر بەردەڕەش 1 سانتیمەتر.

سازدانی: لەیال ئەحمەد ئەندامێكی لیژنەی فەتوا لەهەرێمی كوردستان ئاماژە بەوە دەدات بڵاوكردنەوەی وتاری مامۆستایانی ئاینی لایەنی باش و خراپی هەیەو دەشڵێت:» بانگەشەكردن بۆ هەر دین و ئایدیایەك بەتایبەت ئەم دینە تازەیە (زەردەشتی) شتێكی نوێ نییە، ئەمانە بەشێكی كاری سیاسی و دەستێكی سیاسی لەپشتی ئەم جۆرە كارانەوە هەیە بۆ پارچە پارچەكردنی كۆمەڵگە». محەمەد عەبدوڵا پێنجوێنی، ئەندامی لیژنەی فەتوا سەر بەوەزارەتی ئەوقاف و كاروباری ئاینی حكومەتی هەرێم لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ هاوڵاتی دەشڵێت:» بڵاوكردنەوەی وتارەكانی هەینی لەشۆسیال میدیا بەشێوەیەكی رەها باش نییەو پێویستە وەزارەتی ئەوقاف لەفلتەریان بدات ئەوكات بڵاوبكرێتەوە». هاوڵاتی : بۆچوونت چییە لەسەر وتاری مامۆستایانی ئاینی ئەوەی لەسۆشیاڵ میدیا بڵاودەكرێتەوە، چونكە وەك خۆت دەزانی  ژمارەیەكی زۆر لەخەڵكی گوێی لێدەگرن ؟ محمەد پێنجوێنی: بڵاوكردنەوەی وتاری مامۆستایان لەسۆشیاڵ میدیاكان لایەنی باش و خراپی هەیە، باشییەكەی ئەوەیە ئەو بابەتانەی كە لەمینبەر باسدەكرێت رەنگە هەزار بۆ دوو هەزار كەس گوێبیستی بێت، بەڵام لەسۆشیال میدیاوە رێژەكە دەگاتە دە هەزاركەس واتە دەنگەكە زیاتر دەڕوات و خەڵكێكی زیاتر گوێی لێدەبێت.  لایەنە خراپیەكەشی ئەوەیە كە ئەو بابەتانەی باس دەكرێن رەنگە كێشەی گەڕەكێك یا ناوچەیەك بێت، كێشەی ناوچەیەكی تر نەبێت، بۆیە گواستنەوەی بابەتێكی وەها رەنگە كاریگەری خراپی هەبێت، بۆیە بڵاوكردنەوەی وتارەكانی هەینی بەشێوەیەكی رەها كەئێستا هەیە باش نییە، بەڵام ئەگەر دەزگایەك لەوەزارەتی ئەوقاف هەبێت بەوتارەكاندا بچێتەوە بەدەستی وتاربێژان پۆلێن و مونتاجی بكەن بۆ ئەوەی بزانرێت گونجاوە بۆ بڵاوكردنەوە، دەتوانرێت وتارەكان سوودی هەبێت و خزمەتیش بكات. بەم شێوەیەی ئێستا هەركەس لای خۆیەوە هەرچییەكی پێ باشبێت بڵاوی بكاتەوە خراپە، چونكە رەنگە وتارەكە هێرشی تیابێت یا بابەتێكی تیابێ گونجاو نەبێ، یان وتارەكە زۆر زانستی نەبێت، یا ئاستی زانستی ئەو مامۆستایە زۆر بەرز نەبێت و وەك پێویست باش باسی بابەتەكە ناكات. هەندێك جار لەوانەیە تەوجیهێكی جۆرێك لەتێگەیشتنی ئاینی لەتێزێكی ئاینی تایبەت باس دەكرێت خراپە، چونكە ئەو تێزە تایبەتە تەنها خۆی بەلاوە پەسەندەو كەسی دیكەی بەلاوە پەسەند نییە، ئەمەش وادەكات دژایەتی لەنێوان خەڵك دروستدەكات و ناشكرێت بڵێین هەرنابێ بڵاوبكرێتەوە، بۆیە پیویستە لەوەزارەتی ئەوقاف خۆی كۆنتڕۆڵی بكات و وتارەكان رێكبخات، بۆ ئەوەی بڵاوكردنەوەی وتارەكان بەشێوەی ریزبەندی و بەرنامە بۆداڕێژراو بڵاوبكرێتەوە. هاوڵاتی: بەشێك لەمامۆستایانی ئاینی زۆر بەتووندی قسە لەسەر هەندێك بابەتی ئاینی دەكەن و وتارەكان بەجۆرێكن كەزیاتر ترس پشانی خەڵك دەدەن و زیاتر باسی جەهەنم و سزای خوا دەكەن لەوەی باسی بەهەشت و لێبوردەیی بكەن ؟ محەمەد پێنجوێنی: لەئاینی پیرۆزی ئیسلامدا شتێك هەیە پێی دەڵێن هاوسەنگی، چونكە كاتێك لەقورئانی پیرۆز باسی سزایەك دەكرێت بەدوایدا باسی پاداشت و رەحمەت و میهرەبانی و بەزەیی خوای گەورەش دەكرێت، چونكە كاتێك خوای گەورە سزای كەسێك دەدات لەسۆنگەی میهرەبانی خۆیەتی. سزای خوای گەورە بۆ عەبدەكەی وەك سزای دایك وایە بۆ كۆرپەلەكەی كەچەندی خۆشدەوێت سزای منداڵەكەشی دەدات، كەئەمەش لەسۆنگەی رقبوونەوە نییە بەرامبەر منداڵەكەی، بەڵكو لەبەر دڵسۆزییەتی. بۆیە ئەو سزایانەشی كەخوای گەورە دایناوە بۆ قیامەت هەر ئەبێت بەم شیوەیە نمایشبكرێت، بۆیە خوای گەورە نایەوێ عەبدەكانی بكەونە هەڵەوە، بەڵام كە كەوتیشە ناو هەڵەوە بەسزا دەیگێڕێتەوە بۆ ئەوەی نەبێتە شایستەی سزای هەتا هەتایی، بۆیە ئەگەر سزا نەبوایە قەدری پاداشتمان نەدەزانی، بۆیە دەبێت مامۆستایانی ئاینی لەباسكردنی بابەتی پاداشت و سزا هاوسەنگی رابگرن. هاوڵاتی: سەید ئەحمەد بەرزنجی، لەوتاربێژی دوورخرایەوەو باسی لەوەكرد ئەگەر 30 مامۆستای ئاینی لەسەری هەڵبدایە دووریان نەدەخستەوە،  ئایا مامۆستایانی ئاینیش وەك هەر چینێكی تر ناكۆكی و دووبەرەكییان تێدایە؟ محەمەد پێنجوێنی: لەناو هەر چینێكی كۆمەڵگە نەخۆشی حەسادەت و پێكەوە نەگونجان هەیە، بەتایبەت بەهۆی ئەم حزبایەتییە كە لەوڵاتی ئێمە رەنگێكی زۆر ناشرینی دروستكردووەو برایەتی و تەبایی لەكۆمەڵگەدا نەهێشتووە و دابشكراوین بەسەر رەنگ و فكری جیاواز، بەڵام سەبارەت بەكۆدەنگی زانایان ٪80 بەرەو ژوورە لەسەر هەر بابەتێك تەنها چینیكی كەم لەزانایان ماوەتەوە، خۆیان لەولائەكرن یا هەندێكیان توندڕەوییان ماوە بەشە زۆرەكەی پێكەوە تەبان. سەبارەت بەلابردنی سەید ئەحمەد، ئەوە ئیشی حكومەت بوو، بۆیە ئەگەر 30 مامۆستاش بچوایە لەكەڵ وەزیری ئەوقاف قسەی بكردایە رەنگە وەزیری ئەوقاف هەڵوێستێكی تری هەبوایە لەكاتێكدا رەنگە 50 مامۆستاش بچوایەو لەسەری هەڵبدایە هەر بڕیارەكە جێبەجێ بكرایە، چونكە لەم وڵاتە ئەوەندەی میزاجی سیاسی زاڵە بەسەر  ئیدارەیا ئەوەندە یاسا زاڵ نییە بەسەر كاروباریی ئیداری، بۆیە بەدیاریكراوی نازانم هۆكاری لابردنی ئەو مامۆستا ئاینییە چییەو زۆر ئاگاداری ئەو دۆخە سیاسییەی هەولێر نیم. هاوڵاتی: نوێنەری زەردەشتییەکان لەوەزارەتی ئەوقاف بۆ  دەڵێت؛ 15 هەزار کەس لەماوەی 7 ساڵدا لەهەرێم بوونەتە زەردەشتی، تا چەند ئەمە رێگەی پێدەدرێت لەئاینی ئیسلامدا ؟ محەمەد پێنجوێنی: بانگەشەكردن بۆ هەر دین و ئایدیایەك بەتایبەت ئەم دینە تازەیە شتێكی نوێ نییە، زۆر كۆنەو مێژوویەكی دوورودرێژی هەیە لەكۆمڵگەدا كە ناوبەناو بەشێك تێك هەڵچۆتەوەو نیشتۆتەوە، كەئەمانە بەشێكی كاری سیاسی و دەستێكی سیاسی لەپشتی ئەم جۆرە كارانەوە هەیە بۆ پارچە پارچەكردنی كۆمەڵگە. لەبەرئەوەی كوردستان لەڕووی سیاسییەوە وێرانكراوە، دەیانەوێ لەووە ئاینیەكەش پارچە پارچە بكرێت، بۆیە حزب پشتگیری هەر ئایدیایەك دەكات كاتێك سەرهەڵدەدات، هەندێك برادەری مەسیحی هەیە كە زیاتر لەدووسەد ساڵە لەم دەڤەرە دەژین و هیچ كەسێك قسەیەكی پێ نەوتوون، بەڵام دەڵێن بەهۆی ئەم كارانەوە رەنگە ئێمەش بكەوینە بەرچاوو  ژیانیان بكەوێتە مەترسییەوە بەهۆی رق لێبوونەوە. ئاینی ئیسلام تەحەدای هەموو ئاینێك دەكات و دەڵێت ئەگەر باوەڕتان بەخودا هەیە هەر ئەو خودایەش دەفەرموێت ئیسلام ئاینی منە، چونكە ئیسلام باوەڕی تەواوی بەهەموو ئاینێك و پێغەمبەرێك هەیە، كەچی ئەوان دێن بانگەشە بۆ شتێك دەكەن كە لەئیسلامدا كۆكراوەتەوە ئایا لەمە جوانتر هەیە.  هاوڵاتی: لەهەرێمی كوردستان چەندین دیسكۆ بوونی هەیەو بەئاشكرا چەندین شوێن وەك شوێنی لەشفرۆشی باسدەكرێت، قسەتان چییە لەو بارەیەوە؟ محەمەد پێنجوێنی: میللەتی كوردی مسوڵمان رازی نابێ بەوەی لەوڵاتدا ئافرەتی لەشفرۆش و داوێن پیسی تیابێ،  ئەوە ئیشی حكومەتە، بۆیە دەبێت بەپیاوو ژن و بەكوڕو كچ بڵێین نا بۆ بازرگانی كردن بەجەستەی ئافرەت، چونكە ئەوە ئیهانەیەكی گەورەیە بەژنان دەكرێت، ئەی كوا رێكخراوەكانی ژنان و ئەوانەی چەندین ساڵە هاوار بۆ یەكسانی ژن و پیاو دەكەن و خۆیان بەفێمێنیزم دەزانن،  هەر دەم دەكەنەوە دەڵێن ئێمە پارێزگاری لەژنان دەكەین و ئازادی ژنانمان دەوێت، ئایا ئەمە یەكسانییە، یان لەبەر حەزی كەسانی چاوچنۆك ئافرەت دەكەن بەكاڵاو دەیدەن بەپارە. هاوڵاتی: بۆچوونتان چییە لەسەر عەلمانییەت بەگشتی؟  محەمەد پێنجوێنی: ئێمە لەشەرقا هەموو شتەكانمان شێواندووە، چونكە حكومەتەكەمان نە علمانی تەواوە نە دیموكراسی تەواوە ، خۆزگە حكومەتێك بوایە بەو علمانییەی كە لەئەوروپا هەیە بەشێوازێكی زانستیانە لەسەر كەیسەكان قسەی بكردایەو عەدالەتی كۆمەڵایەتی دابین بكردایەو رەوشتی بپارێزایەو كاری بۆ ئازادی تاكەكان بكردایەو داهاتی هەموان بۆ هەموان بوایە، ئەوكات جێی خۆیەتی بڵێین حكومەتێكی عەلمانیمان هەیە. ئەم حكومەتە بەفكرو ئایدۆلۆژیا دەڵێن عەلمانی، بەڵام بەكردار دابڕاون لێی و چوونەتە قیمەی ماددەگەرایی، ئەسڵەن نە دین نە ئایدۆلۆژیای لەپشتەوە نییە، نازانم ئەم حكومەتە ناوبنێم چی؟،  تەنها ماددەو پارەیە، چونكە حزب لەم هەرێمە مومارەسە دەكات و پارەی پێ پەیدا دەكات بەهەر شێوەیەك بێت، یەكێك لەو شێوانە ئەوەیە كە ئافرەت دەكەن بەكاڵاو پارەی پێ پەیدا دەكەن و دەیفرۆشن، ئەی كێیە ئەو دیسكۆو شوێنی خراپەكارییانە دروستدەكات و دەعمی مادییان دەكات، ئەو ئەفرەتانە كێن و لەكوێوە دێن و كێ دەیانهێنێت؟، بۆیە مامۆستایانی ئاینی نایانەوێت ببنە كاراكتەرێكی ناتەندروست لەكۆمەڵگەو هانی خەڵك بدەن دژی ئەم كارانە، ئەوكاتە دەبنە كۆمەڵگەیەكی یەكتركوژ،  خۆمان هەزار دەردمان هەیەو دەمانەوێت شتەكان بەئاشتییانە چارەسەر بكرێت.

هاوڵاتی میدیای نزیک لە پەکەکە بڵاویکردەوە،تەڤگەری شۆڕشگێڕی یەکگرتووی گەلان، بەرپرسیارێتیی تەقاندنەوەی بۆرییە نەوتەکەی مەڕەشی لەئەستۆ گرتووە و ڕایگەیاندوووە "بە تەکنیکیکی تایبەت تەقێندراوەتەوە." وەک میدیای پەکەکەئاشکرایکردووە، تەڤگەری شۆڕشگێڕی یەکگرتووی گەلان-هەبەدەهە، ڕاگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە و ئاشکرایکرد، “ڕۆژی ١٨ی کانوونی دووەم، هێزەکانی ئێمە بۆری نەوتی مەڕەش/پازارجخ-یان، بە تەکنیکێکی تایبەت تەقاندەوە و دواتر هێزەکانمان بە سەلامەتیی گەڕانەوە بۆ بارەگاکانیان”. لە ڕاگەیەندراوەکەدا هاتووە: ”ئەو چالاکییە بۆ تۆڵەکردنەوەی گەلە بندەستەکەمان، توێژی کرێکار، بەرخۆدێرانی زیندان، شەهیدکردنی دەیان شۆڕشگێڕ لەلایەن فاشیستەکانەوە، بووە”. لە ڕاگەیەندراوەکەدا جەختیشکراوەتەوە، "لەبەرامبەر تەواوی ئەو کۆمەڵکوژییانەی، ئاکەپە/مەهەپە بەسەر گەلی کورددا هێناویانە، لێپرسینەوە دەکەن و تۆڵەیان لێدەکەنەوە".

شاناز حەسەن قەیرانی غازی ماڵان لەسلێمانی سەریهەڵداوەو ماوەی دوو هەفتەیە بەردەوامەو لەبازاڕی رەشدا نرخەكەی گەیشتووەتە 20 هەزار دینار بۆ هەر بوتڵێك كە نرخی جێگری خۆی تەنها هەشت هەزارو 500 دینار بووە. لەسلێمانی چەندین كارگەی غاز بوونیان هەیەو رۆژانە لەڕێگەی بریكارەكانەوە غاز بەگەڕەكەكاندا دەسوڕێتەوەو نرخەكەی تەنها هەشت هەزارو 500 دینارە، بەڵام ماوەی دوو هەفتەیە ئەوە نەماوەو دەبێت لەسێ شوێنی سلێمانی نۆرە بگریت تا بتڵێك غاز پڕبكەیتەوە. قایمقامیەتی سلێمانی لەسێ شوێنی سلێمانی بەچاودێری هێزە ئەمنییەكان غاز دابەش دەكات كە هاووڵاتیان لەشەشی بەیانی نۆرە دەگرن بۆ پڕكردنەوەی تەنها یەك بتڵ، بەڵام لەڕێگەی پەیوەندی تەلەفونی و لەبازاڕی رەشدا بە بیست هەزار دینار دەفرۆشرێت. ئامانج خدر، بەهاوڵاتی وت:» ئەمە دووەم جارمە دێمە نۆرەی غازەوە، هەر جارەی بەچەند كاتژمێرێك لەنۆرەكەدا وەستاوم بەم وەرزی ساردو سەرمایە، بۆیە ئەمە هیچ مەعقول نیە، بمانەوێت بەپارەی خۆمان غاز بكڕین دەستمان نەكەوێت». ئەم پیاوە چوار منداڵی هەیەو كاری شۆفێری پاسە، وتی:» لەوەتەی وەرزی زستان هاتووە، لەبێ نەوتیدا غاز بەكاردەهێنین بۆ گەرمكردنەوە، بۆیە تائێستا چوار بتڵم بە 18هەزار دینار كڕیوە». خاوەنی كارگەیەكی غاز لەسلێمانی كە نەیویست ناوی ئاشكرابكرێت، ئاماژە بەوە دەدات زۆربەی بەشە غازی هەرێم بەرەو ئێران دەبرێت و دەڵێت:» حكومەت خۆی رێگەی پێدەدات». خاوەنی ئەم كارگەی غازە، وتیشی:» سلێمانی 250 تۆن غازی بەردەكەوێت، 300 تۆنی دیكەیان داوەتێ بۆ بازرگانەكان، بەڵام، ئەو 300 تۆنە بەرەو ئێران و چەند ناوچەیەكی دیكە دەڕوات و حكومەت رێگری لێناكات». خاوەنی ئەم كارگەیە ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد، كە یارمەتیان بدرێت غاز بەهەمان نرخی پێشوو دەفرۆشن. بریكارێکی غازێك لەبەرئەوەی كارەكەی لەدەستنەدا نەیتوانی ناوی خۆی ئاشكرابكات، بۆ هاوڵاتی ئەوەی خستەڕوو كە:» لەئێستادا لە دەرەوەی شارەوە بەقاچاخ غازمان بۆ دەهێنن تا دەگاتە دەستی من 14 هەزار دەكەوێت، بۆیە من بە 18 تا 20 هەزار دەیفرۆشمەوە». هەروەها باسی لەوەشكرد ساڵانی رابردوو رۆژانە 100 بۆ 150 بتڵ غازی فرۆشتووە، بەڵام لەئێستادا بەهۆی نەبوونی بتڵی غازەوە رۆژانە 50 بۆ 70 بتڵی دەستدەكەوێت و وتیشی:» ئەوانەش تەنیا دەیگەیەنمە موشتەریەكانم بۆ ئەوەی لەدەستم نەچن». ئاریان هیوا یەكێكە لەبریكارانی غاز فرۆشتن دەچێتە ناو كۆڵانەكانی سلێمانی، هێمای بۆ ئەوەكرد كەڕۆژانە تەنیا دەتوانێت 100 بتڵ غازی بەربكەوێت لەكارگەكان و وتی:» ئەو بڕە لەچاو ساڵاندا زۆر كەمترە، چونكە ساڵانی پێشوو رۆژانە 200 بتڵم وەردەگرت و دەمفرۆشت». ئەم غاز فرۆشە باسی لەوەشكرد لەدەرەوەی شارەوە غازی بەدەست دەگات بەنرخێكی زیاترو وتی:» بۆ ئەوەی موشتەریەكانم لەدەست نەدەم بەهەمان نرخ دەیفرۆشمەوە كە زەرەرێكی زۆری بۆ خۆم تێدایە». هەموو بریكاری غازەكان لەكارگەكانی فرۆشتنی غازەوە رێژەیەكی بۆ دیاریكراوە كە رۆژانە غازی لێ وەردەگرێت بەحەوت هەزار و 500 دینارو لەبازاڕەكاندا بەهەزار دینار زیادە دەیفرۆشنەوە. نرخی سووتەمەنی لەبازاڕەكانی هەرێمی كوردستاندا بەتایبەتیش غازی ماڵان جێگیر نییە، بەشێوەیەك نرخی بوتڵێك غاز دوو هێندە زیاد بووە، هاووڵاتیانیش داوا لەحكومەت دەكەن چاودێری بازاڕ بكات و نرخەكەی جێگیر بكات. حەسەن یاسین، هاووڵاتیەكی ناو شاری سلێمانیە، ئاماژە بەوە دەدات، هەفتەیەكە غازفرۆشەكەی مەعمیلیان وەعدی پێداوە بتڵێكی بۆ پڕبكاتەوە بەڵام تائێستا دەستیان نەكەوتووە. حەسەن یاسین وتیشی:» پێشتر لەبازاڕی سەرچنار بە نرخێكی زیادە بتڵم كڕیوە، رۆژ تا ئێوارە كرێكاری دەكەم بە 30 هەزار، كێ پێی رەوایە 20 هەزار بدەم بە بتڵێك غاز». خاوەنی كارگەیەكی دیكەی غاز لەبەر لەدەستدانی كارەكەی ناوی لای هاوڵاتی پارێزراوە، ئەوەی ئاشكراكرد كێشەی سەرەكی كەمی غاز حكومەتی هەرێمە، چونكە بڕی ئەو باجەی لەبری وەرگرتنی غاز لەكەركوك وەریدەگرێت نایداتە بەغدا، بۆیە بەغداش غازی كەركوكی لەهەرێم بڕیوەو ئێستا تەنیا لەكۆرمۆرەوە غازیان پێدەگات بۆیە رێژەكەی كەمە. ئەم خاوەن كارگەیە ئاماژەی بۆ ئەوەكرد ماوەی زیاتر لەهەشت ساڵە ئەمە كاریەتی و وتی:» تائێستا هیچ كێشەیەكمان نەبووە، بەڵام ئەمە تەنیا باجنەدانی حكومەت دروستی كردووە». ئەوەشی روونكردەوە، ساڵان رۆژانە 10 بۆ 12 تەنكەر غازی هەبووە، بەڵام ئێستا كەمبووەتەوە بۆ هەشت تەنكەر. هاوكات ئەمڕۆ هەڤاڵ ئەبوبەکر، پارێزگاری سلێمانی رایگەیاند:"لەسلێمانی کێشەی کەمی ‌غاز بونی نیە چونکە پشکی پارێزگاکە بەراورد بە چەند مانگی رابردو لە 13 بەشەوە بۆ 15 بەش زیادکراوە، بەڵام هۆکاری کێشەی غاز پەیوەندی هەیە بە زۆری خواست لەسەر بەکارهێنانی غاز لەهەردو مانگی 1 و 2ی هەمو ساڵێکدا کە هاوکاتە لەگەڵ وەرزی زستان". ئەوەشی خستەڕو، "کێشەکە پەیوەندی بە بەرپرسیاریەتی هاوبەشی هاوڵاتیان و حکومەتیشەوە هەیە، چونکە ناکرێت هاوڵاتی سێ بتڵی پڕ لە غازی هەبێت و هەوڵبدات بتڵی چوارەمیش پڕبکات و قەرەباڵغی دروست بکەن".    

شاناز حەسەن بەڕێوەبەری كۆنتڕۆڵی كارەبای هەرێم دەڵێت:» بەهۆی ساردو سەرماوە خواست لەسەر بەكارهێنانی كارەبا زۆر زیادیكردووە و تەنها دەتوانین رۆژانە 10 كاتژمێر كارەبای نیشتمانی بدەینە هاووڵاتیان». ئومێد ئەحمەد، وتەبێژو بەڕێوەبەری كۆنتڕۆڵی كارەبای هەرێم، لە لێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت:» ئێستا بەتێكڕا  دەتوانین 10 كاتژمێر كارەبای نیشتیمانی بدەینە هاووڵاتیان». بەڕێوەبەری كۆنتڕۆڵی كارەبای هەرێم، وتیشی:» خواستنی كارەبا بەهۆی سەرماوە زیاتر لە شەش هەزار و 500 بۆ حەوت هەزار زیادیكردووە، بەڵام لەئێستا ئاستی بەرهەمهێنانی كارەبا دوو هەزارو 600 بۆ 700 مێگاواتە». هاوكات لەبارەی پێوەری زیرەك كە بۆ زیاتر لە نیوەی هاوبەشانی كارەبا دانراوە، ئەوەی روونكردەوە كە پێوەری زیرەك 40 ئەمپێرەو كارەبایەكی كەم نیە، وتیشی:»خەڵك بەوە راهاتووە، نەك 40 ئەمپێر بەڵكو 100 ئەمپێریشیان بۆ دابنرێت بەكاریدەهێنن و بەشیان ناكات».

مەزهەر كەریم وتەبێژی وەزارەتی تەندروستی حكومەتی هەرێم ئاشكرای دەكات ڤایرۆسی ئۆمیكرۆن خێراتر لە ڤایرۆسی كۆرۆنا بڵاودەبێتەوە، بەڵام تا ئێستا مەترسییەكانی لەبارەی گیانلەدەستدان لەژێر لێكۆڵینەوەدایە. وەزارەتی تەندروستی حكومەتی هەرێم شەشی ئەم مانگە پێنج حاڵەتی توشبوون بەڤایرۆسی ئۆمیكۆنی لەشاری دهۆك رایگەیاند كە سەرجەمیان ئەندامی یەك خێزانن بوون. ئاسۆ حەوێزی وتەبێژی تەندروستی حكومەتی هەرێم لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتیوت:» ئۆمیكرۆن وەك دەلتا نیە جیاوازە دوو شت بۆ ئێمە گرنگە یەكیان ڤاكسین لەسەر هەموو جۆرە گۆڕاوەكان كاریگەری هەیە دووەم خێرایی كاریگەریەكەیەتی، هێشتا لەهەرێم ئەوە ئاشكرا نەبووە ئاخۆ ئۆمیكرۆن كوشندەترە یان ڤایرۆسەكانی پێش خۆی لەهەوڵی تووێژینەوە‌و چاودێری وردداین». وتیشی:»هیچ شتێكی تەئكیدو ئاشكرا نیە لەسەر جیاوازی ئۆمیكرۆن‌و دەلتا، ئەوەی كە رێكخراوی تەندروستی جیهانی رایگەیاندووە ئەو كەسانەی تووشی ئۆمیكرۆن دەبن ختورەیان زیاترە‌و خێراتر بڵاودەبێتەوە». بەڕێوەبەری پاراستنی تەندروستی و سەلامەتی خۆراك لەوەزارەتی تەندروستی دەڵێت:» ئەو كەسانەی تووشی ڤایرۆسی كۆرۆنا بوون پاش شەش مانگ بەرگری لەشیان نامێنێت تووشی ڤایرۆسی ئۆمیكرۆن دەبن». ئاسۆ زەنگەنە بەڕێوەبەری پاراستنی تەندروستی‌و سەلامەتی خۆراك لەوەزارەتی تەندروستی لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:»دوو توویژینەوەی جیهانی باس لەوە دەكات ڤایرۆسی گۆڕاوی (ئۆمیكرۆن) لەبەشەكانی سەرەوەی سییەكان دەدات، بەڵام هەتا ئێستا رێكخراوی تەندروستی جیهانی‌و سەنتەری نەخۆشیە گوازراوەكان لەئەمریكا لەو تووێژینەوەدان تا ئێستا هیچیان لەو بارەیەوە بڵاونەكردووەتەوە ئاخۆ ئۆمیكرۆن خەتەرترە یان ڤایرۆسەكانی پێش خۆی». سەرۆكی لیژنەی كاروباری تەندروستی و ژینگە لەپەرلەمانی كوردستان باس لەوە دەكات وەك لیژنەكەیان هاوكاری وەزارەتی تەندروستیان كردووە تا جۆرە جیاوازەكانی ڤایرۆسی كۆرۆنا دیاری بكرێت ڤاكسینی پێویستیان بۆ حاڵەتەكانی تووشبون دەستەبەر كردووە. سەباح محمود، سەرۆكی لیژنەی كاروباری تەندروستی‌و ژینگە‌ لەپەرلەمانی كوردستان لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت:» بەردەوام چاودێری گۆڕاوەكانی ڤایرۆسی كۆرۆنمان كردووە هەماهەنگیمان لەگەڵ وەزارەتی تەندروستی هەبووە، بەڵام تائێستا كارمان لەسەر قورسی‌و سوكی جۆرە گۆڕاوەكانی كۆرۆنا نەكردووە بەتایبەت ئۆمیكرۆن».  وتیشی:» بەپێی زانیاریەكانمان ئۆمیكرۆن لەبەشی سەرەوەی هەناسەدان دەدات هێندەی ڤایرۆسەكانی پێش خۆی كوشندە نیە، تەنیا بۆ ئەو كەسانە مەترسیدارە كە نەخۆشی زەخت‌و شەكرەو دڵیان هەیە یان كۆئەندامی هەناسەدانیان نەخۆشە، پێویستە بەوریاییەوە مامەڵە بكەن».  

شاناز حەسەن حكومەتی هەرێم ئەمڕۆ چوارشەممە كۆبوونەوەی خۆی ئەنجامدەدات و یەكێك لەتەوەرەكان پرسی دابەشكردنی مووچە دەبێت. سەرچاوەیەكی ئاگادار و بەشدار لەكۆبوونەوەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:» تائێستا حكومەتی هەرێمی كوردستان نیازی ئەوەی نییە لەساڵی 2022 لێبڕینی مووچە دەستپێبكاتەوە و پێشتریش ئەوەی راگەیاندووە». هەروەها وتیشی:»ئەمڕۆ چوارشەممە ئەنجومەنی وەزیران بڕیارە لەبارەی پرسی مووچەی فەرمانبەران و چەند پرسێكی دیكە كۆببێتەوە و دواتر ناوەڕۆكەكەی ئاشكرا دەكرێت». لەگەڵ ئەوەی نیوەی مانگی یەكی ساڵی نوێی 2022 تێپەڕیوەو چەند وەزارەتێك موچەی مانگی 12ی ساڵی رابردوویان وەرگرتووە، هێشتا چەند وەزارەت و دەستەیەك مووچەیان وەرنەگرتووە.  پەرلەمانتارێك لە لیژنەی دارایی پەرلەمانی كوردستان دەڵێت:» هیچ گرەنتیەك نیە بۆ دابەشكردنی موچە بەبێ لێبڕین». شێركۆ جەودەت، ئەندامی لیژنەی دارایی لەپەرلەمانی كوردستان بە لەلێدوانێكدا هاوڵاتی وت:» هیچ گرەنتیەك بۆ دابەشكردنی موچە بەبێ لێبڕین نیە». ناوبراو وتیشی:» كەس ناوێرێت لەبری حكومەت ئەو قسەیە بكات كە بەردەوام دەبێت بەبێ لێبڕین یان نا،  بەڵام ئەوە بەڵگەنەویستە پێویستە موچە وەك خۆی و بێ لێبڕین و بەسی رۆژ جارێك دابەش بكرێت». سەرچاوەیەك لە وەزارەتی دارایی حكومەتی هەرێم كە نەیویست ناوی بهێندرێت ئەوەی ئاشكرا كرد  كە» تائێستا هیچ بڕیارێك نەهاتۆتە وەزارەت بۆ دەستكاریكردنی مووچە، ئەوەندەی بزانین مووچە وەك خۆی دابەش دەكرێت». ئەو سەرچاوەیە ئەوەشی دوپاتكردەوە:» كە 200 ملیارەكەی بەغدا بەردەوام بێت و نەبڕدرێت مووچە وەك خۆی بەبێ لێبڕین بەردەوام دەبێت». سەرۆكی نوێنەرایەتی حكومەتی هەرێم لەبەغدا دڵنیایی دەداتە خەڵكی هەرێمی كوردستان لەبارەی بەردەوامی ناردنی 200 ملیار دیناری مانگانە بۆ هەرێم. فارس عیسا، سەرۆكی نوێنەرایەتی حكومەتی هەرێم لەبەغدا، لە لێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت:» تائێستا هیچ بڕیارێك بۆ وەستانی 200 ملیارەكە نیە». ناوبراو وتیشی:» تا میزانیەی ساڵی تازە پەسەند دەكرێت شێوازێك دەدۆزرێتەوە بەو شێوەیەی خەڵكی هەرێمی كوردستان زەرەرمەند نەبێت». محەمەد سەعدالدین، بڕیاردەری لیژنەی دارایی لە پەرلەمانی كوردستان، لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت:» حكومەتی هەرێم بڕیاریداوە و لەبەرنامەیدایە ساڵی 2022 موچە بەبێ لێبڕین دابەش بكات، بەڵام هۆكاری دواكەوتنەكە دەگەڕێتەوە بۆ 200 ملیارەكەی حكومەتی بەغدا». هەروەها باسی لەوەشكرد كە حكومەتی هەرێم لەهەوڵی ئەوەدایە لە بودجەی 2022دا پشكی هەرێم دیاری بكات تا مووچەو شایستە داراییەكانی موچەخۆران و فەرمانبەران مسۆگەر ببێت. بڕیاردەری لیژنەی دارایی  پەرلەمان وتیشی:» حكومەت بەدڵنیایەوە موچە لەمساڵدا بەتەواوی دابەشدەكات  چونكە هەم داهاتی ناوخۆ زیادیكردووە و هەم نرخی نەوتیش بەرزبۆتەوە». لەگەڵ ئەوەی هێشتا پرۆژە بودجەی 2022ی عێراق نەچووە بۆ پەرلەمانی عێراق بەهۆی پێكنەهێنانی حكومەتی نوێ، بەڵام چاوەڕوان دەكرێت ئەم حكومەتەی ئێستا بەسەرۆكایەتی مستەفا كازمی رەشنووسی پرۆژەكە رەوانەی پەرلەمان بكات. هاوكات، بریكاری پێشووی وەزارەتی دارایی حكومەتی عێراق رایگەیاند، بەغدا رەشنووسی پڕۆژەیاسای بودجەی 2022ی ئامادەكردووە، پشكی هەرێمی كوردستانیش وەكو ساڵی رابردووە، بەڵام بودجەكە زۆرەو لیژنەیەك بۆ كەمكردنەوەی دروستكراوە. فازڵ نەبی، بەماڵپەری فەرمی پارتی راگەیاندووە، حكومەتی عیراق رەشنووسی بودجەی ئەمساڵ 2022ی ئامادە كردووە كە بڕەكەی نزیكەی 130 تریلۆن دینارەو ئەنجومەنی وەزیران لیژنەیەكی پێكهێناوە بۆ ئەوەی رێژەكە كەمبكاتەوە

سەركۆ جەمال مانۆری سیاسی نێچیرڤان بارزانی بۆ یەكلاكردنەوەی كاندیدی پۆستی سەرۆك كۆمار لەنێوان پارتی و یەكێتیدا دەستپێدەكات تا بەڕێككەوتن كاندیدی كورد بۆ ئەو پۆستە یەكلابكرێتەوە. پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق بووەتە خاڵی ناكۆك لەنێوان یەكێتی و پارتی، بەرپرسێكی ئەو حزبە دەڵێت یەكێتی دوو بژاردەی لەبەردەمدایە یان رێككەوتن لەگەڵ پارتی  یاخود ئەگەر وەكو 2018 بەرهەم ساڵح كاندید بكاتەوە دەبێت تەحەمولی ئەنجامەكەی بكات. رۆژی 9ی كانونی دووەمی 2022 كۆبوونەوەی یەكەمی خولی پێنجەمی پەرلەمانی عێراق ئەنجامدراو تێیدا سەرۆك و جێگری یەكەم و دووەم هەڵبژێردرێت ئەوەش پاش رێككەوتنی هەریەك لە موقتەدا سەدر لەشیعەكان و مەسعود بارزانی وەك لایەنی كوردی  و محەمەد حەلبوسی وەك سوننەكان. رۆژی 9ی كانونی دووەمی ئەمساڵ، ماوەی مانگێك دیاری كراوە بۆ پێشكەشكردنی كاندیدانی سەرۆك كۆمار تائێستاش چەندین كەس خۆیان پاڵاوتووەو تەسلیمی سەرۆكایەتی پەرلەمانی عێراقیان كردووە.  هاوژین عومەر، راوێژكاری، بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی  وت :»ئەوەی كە هەیە تائێستا بەرهەم ساڵح پاڵێوراوێكی بەهێزی یەكێتییە بەپێی لێدوانەكانی خۆیان، ئەویش كەسایەتییەكی قبوڵكراوەو جگە لەپارتی هیچ لایەنێك ڤیتۆی لەسەر نییە، جا شەقام بێت یاخود لایەنە سەربەخۆكان، ئەوەی پارتیش زیاتر شتێكی شەخسییە». هەروەها پێشیوابوو لەچوار ساڵی رابردوودا بەرهەم ساڵح یاریزانێكی باش بووە بۆیە لایەنە نێودەوڵەتیەكانیش لێی رازین، وتیشی:»پرۆسەی سیاسی عێراق جوڵەی زۆری تێدایە چاومان لەسەر ئەوەیە ماوەی ئەو دوو هەفتەیەی ماوە رێككەوتنەكان بەكوێ دەگەن، بەڵام ئەوەی كە هەیە دانانی ڤیتۆ لەسەر بەرهەم ساڵح سیاسەتێكی عەقڵانی نییە و زیاتر رقێكی كەسییە». راوێژكارەكەی بەرهەم ساڵح ئەوەشی دووپاتكردەوە كە تائێستاش بەرهەم ساڵح، پشتیوانییەكی باشی هەیە لەناو پەرلەمانتاران و ئازادییەكی زۆریش هەیە لەناو پەرلەمانتاران زۆربەی زۆریان لەپرسە گرنگەكان پەیوەست نین بە كوتلەكانیان. وەك ئەو راوێژكارەی سەرۆك كۆماری عێراق دەڵێت :»لەبەرئەوەی مافی كوردە ئەگەر رێكەوتن نەكرێت ئەو كاندیدانەی هەن دەچنە پرۆسەكەوە، دەبێت دوو لەسەر سێی ئەندامان نەك ئامادەبوان لەسەر كاندیدێك رازی بن كە ئەوەش نزیكەی 220 ئەندام دەكات، بۆیە پێموایە لەخولی یەكەمی دەنگداندا یەكلایی ناكرێتەوە، بەڵام دڵنیام بەرهەم ساڵح كاندیدێكی بەهێز دەبێت و ئەگەری بەهێزیش هەیە لەگەڕی دووەمیشدا بیباتەوە». «واقیعی عێراق كراوەیە لەسەر هەموو سیناریۆكان و زۆرجار كێشەكان لەخولەكی كۆتاییدا یەكلایی دەكرێنەوە، ئەو ماوەیەی كە ماوە باشە بۆ ئەوەی هەموو هەوڵێك بدرێت بۆ رێككەوتن، ئەگەر نەشكرا ئەوە كاندیدەكان دەچنە كێبڕكێوە»، راوێژكارەكەی بەرهەم ساڵح وا دەڵێت. بەپێی زانیاریەكانی هاوڵاتی ، بەر لە چەند رۆژێك بەرهەم ساڵح پەیامێكی ئاڕاستەی مەكتەبی سیاسی یەكێتی كردووە و داوای لێكردوون وەك كاندیدی فەرمی یەكێتی بیناسێنن، بەڵام لەم هەفتەیەدا یەكێتی كۆدەبێتەوە و بڕیار دەدات، سەرەڕای ئەوەی چەند جارێك بافڵ تاڵەبانی وەكو كەسی یەكەمی یەكێتی ئەوەی راگەیاندووە بەرهەم ساڵح كاندیدی سەرۆك كۆمار دەبێت. رێزان شێخ دلێر، راوێژكاری مەكتەبی سیاسی یەكێتی لەلێدوانێكدا ئەوەی بۆ  دووپاتكردەوە كە بەرهەم ساڵح تاكە كاندیدی یەكێتییە، وتیشی:» ئەم پرسە یەكلاكراوەتەوە». تا ئێستا بەفەرمی لەناو یەكێتی هەریەك لە بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری ئێستای عێراق و لەتیف رەشید وەزیری پێشتری سەرچاوەكانی ئاوی عێراق خۆیان كاندید كردووە. پێشتر لەتیف رەشید لەلێدوانێكدا  ئەوەی راگەیاندبوو : «بەرنامەی ئامادەكردووە و زۆربەی لایەنەكان پێیان باشە و جۆرێك لەهاوڕایی هەیە تا بكرێت بەسەرۆك كۆمار و پارتیش رازییە». بەپێی بەدواداچونەكانی هاوڵاتی ، مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان بە بافڵ تاڵەبانی راگەیاندووە كە پشتیوانی كاندیدی یەكێتی بۆ پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق دەكات بەو مەرجەی بەرهەم ساڵح نەبێت. هەرچەندە لەتیف رەشید خۆی وەك كاندیدی یەكێتی ناناسێنێت، بەڵام بەپێی زانیارییەكان یەكێتی دەیەوێت تا خولەكەكانی كۆتایی پێداگری لەسەر مانەوەی بەرهەم ساڵح بكات و بڕوا بە پارتیش بهێنێت. سەرچاوەیەك لە سەركردایەتی یەكێتی كە نەیویست ناوی بهێندرێت ئەوەی بۆ هاوڵاتی  ئاشكرا كرد تا ئێستا یەكێتی سوورە لەسەر كاندیدكردنەوەی بەرهەم ساڵح بۆ پۆستی سەرۆك كۆمارو هەریەك لەئەمریكاو ئێرانیش پشتیوانیان كردووە، بەڵام پێویستی بە لێكتێگەشتن هەیە لەگەڵ پارتی تا یەكڕیزی كورد لەبەغدا درزی تێنەكەوێت. هەروەها ئەوەشی خستەڕوو كە یەكێتی هێشتا دڵنیا نییە كاندیدكردنی هۆشیار زێباری لەلایەن پارتیەوە بۆ پۆستەكە بابەتێكی جددیە یان وەك كارتی فشار بەكاردەهێنرێت، بۆیە دەیەوێت تا دوا خولەكەكان پێداگری لەسەر مانەوەی بەرهەم ساڵح بكات لە ئەگەری رازینەبوونی پارتیش ئەوا لەتیف رەشید وەك كاندیدی یەكێتی خۆی دەناسێنێت. ئەو بەرپرسەی یەكێتی ئەوەشی ئاشكرا كرد كە  «نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێم و جێگری سەرۆكی پارتی دەستپێشخەرییەكی بۆ هەردوولا خستووەتەڕوو بۆ ئەوەی كۆبوونەوەی هاوبەشی مەكتەبی سیاسی پارتی و یەكێتی بكرێت و رێككەوتن بكرێت لەسەر كاندیدی سەرۆك كۆمار و هاوكات بانگهێشتی حزبەكانی دیكەش بكرێت». ساڵی 2018 یەكێتی بەرهەم ساڵحی كاندید كرد بۆ پۆستی سەرۆك كۆمارو لەبەرانبەردا پارتی فوئاد حوسێنی كاندید كرد، لەگەڕی یەكەمدا بەرهەم ساڵح نەیتوانی ببێتە سەرۆك كۆمارو لەگەڕی دووەمدا توانی متمانەی ئەندامانی پەرلەمان بەدەست بهێنێت، ئەوەش نیگەرانی پارتی لێكەوتەوە. هەروەها لەدەستدانی دوو كورسی پارتی پەرلەمانی عێراق لەهەولێرو نەینەوا لەهەڵبژاردنەكەی 10ی تشرینی یەكەمی 2021 چوونی ئەو دوو كورسیە بۆ یەكێتی، نیگەرانی پارتی لێكەوتەوەو پێیانوایە بەرهەم ساڵح رۆڵی هەبووە بۆیە بەهەر نرخێك بێت نایانەوێت جارێكی دیكە بەرهەم ساڵح بچێتە كۆشكی سەلام لەبەغداد. بەرپرسی لقی پێنجی پارتی لە بەغداد بۆ هاوڵاتی  دەڵێت:» بەرهەم ساڵح كاندید بێت بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار دەبێت یەكێتی تەحەمولی ئەنجامەكەشی بكات». شوان محەممەد، ئەندامی سەركردایەتی و بەرپرسی لقی پێنجی پارتی لەبەغداد لەلێدوانێكدا بە وت: « وەكو پارتی دوو بژاردەمان خستووەتە بەردەم یەكێتی نیشتمانی كوردستان، یان دەبێت رێككەوتن هەبێت، یان هەر كەسێك بۆخۆی بچێتە ناو پرۆسەی هەڵبژاردن، بەپێی ئەو رێككەوتنانەی هەیەو بەپێی هەڵبژاردنی دەستەی سەرۆكایەتی دەرئەنجامەكە دیارە». هەروەها شوان محەمەد وتیشی: »ئەگەر كاندیدی ئێمە وەكو پارتی دیموكراتی كوردستان بچێتە ناو پرۆسەی هەڵبژاردن لەناو پەرلەمان، دەرچوونی مسۆگەرە». سەبارەت بەبوونی ڤیتۆ لەسەر دكتۆر بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عێراق لەلایەن پارتییەوە، شوان محەمەد وتی»هەر لەسەرەتاوە كۆدەنگی كورد دكتۆر بەرهەم شكاندی، ئەمە رەنگە لەسەر كەسایەتی ئەو بەڕێزە نەبێت، بەڵام دەرچوون لە كۆدەنگی كوردی زەرەری لەماڵی كورد دا». شوان محەمەد وتیشی :»یەكێتی ئەگەر بەتاك لایەنە وەكو 2018 بچێتە ناو هەڵبژاردنی پۆستی سەرۆك كۆمارو كاندیدەكەی بەرهەم ساڵح بێت ئەوە دەبێت ئەنجامەكەشی تەحەمول بكات، ناكرێت خەڵكێكی دیكە بەبێ رەزامەندی پارتی و لایەنەكانی دیكە خۆی بەخاوەنی پۆستێك بزانێت». پێشتریش ئاراس حەسۆ میرخان، ئەندامی سەركردایەتی پارتی بەمیدیای حزبەكەی وتبوو:» لەبارەی كاندید كردنی بەرهەم ساڵح، لەلایەن یەكێتییەوە بۆ پۆستی سەرۆككۆمار هەڵوێستی پارتی بۆ خەڵك و یەكێتییش روونە». ئەندامەكەی سەركردایەتیی پارتی دیموكراتی كوردستان جەختی لەوە كردەوە، «ناكرێت یەكێتی كە دەنگی یەكەمی كوردی نییە باسی ئەوە بكات كە دەبێت پۆستی سەرۆككۆمار بۆ ئەوان بێت و لەناو خۆشیاندا هەر كاندیدێك دیاری بكەن كە بیانەوێت، بۆچوونی ئەو حزبە وەرنەگیردرێت كە دەنگی یەكەمی هەیە». تائێستا لەسەر ئاستی عێراق زیاتر لە 20 كاندید هەیە بۆ پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق، لەناو كوردیشدا جگە لە بەرهەم ساڵح و د.لەتیف رەشید، پارتی هۆشیار زێباری ئەندامی مەكتەبی سیاسی كاندید كردووە بێجگە لەچەند كاندیدێكی سەربەخۆو حزبی كە داواكاری خۆیان پێشكەش بەسەرۆكایەتی پەرلەمانی عێراق كردووە.

هاوڵاتی كەشناسی هەرێم ئاشكرایكرد، شارۆچكەی پێنجوێن لە سنوری پارێزگای سلێمانی نزمترین پلەی گەرمای تێدا تۆماركراوە، كە 19 پلە ژێر سفر بووە. بەرێوەبەرایەتی گشتی كەشناسی و بومەلەرزەزانی هەرێمی كوردستان، لە ڕاگەیەندراوێكدا ڕایگەیاند:شارۆچكەی پێنجوێن لە سنوری پارێزگای سلێمانی نزمترین پلەی گەرمای تێدا تۆماركراوە، كە بریتیبووە لە 19 پلە ژێر سفری سیلیزی، ماوەت 13 پلە ژێر سفر، حاجی ئۆمەران هەشت پلە ژێر سفر، هەڵەبجە 12 پلە ژێرسفر، چۆمانیش هەشت پلە ژێر سفر بووە. لەبارەی پلەی گەرمای پارێزگاكانەوە كەشناسی نوسیویەتی، لە سەنتەری پارێزگای سلێمانی شەش پلە ژێر سفر ، لە كەركوك یەك پلە ژێرسفر، لە هەڵەبجە 12 پلە ژێر سفر، لە هەولێر یەك پلە و لە دهۆك یەك پلە ژێر سفر پلە بووە.

هاوڵاتی  فەرمانگەی میدیا و زانیاریی ڕایگەیاند:" ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان کۆبوونەوەی هەفتانەی خۆی بە سەرۆکایەتیی مەسرور بارزانی و ئامادەبوونی قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەت، ئەنجام دەدات.  کۆبوونەوەکەلەبارەی چەند پرسێک دەبێت و باس لە خستنەڕووی پێشنیارەکانی کۆبوونەوەی لیژنەی وەزاریی تایبەت بە ڕێکخستنەوەی چەند بابەتێک پەیوەست بە وەزارەتەکانی ناوخۆ، کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاو، بازرگانی و پیشەسازی، تەندروستی دەکرێت.  هەروەها باس لە لە پڕۆسەی دابەشکردنی نەوتی سپی بۆ هاووڵاتیان دەکرێت لە لایەن وەزارەتی سامانە سروشتییەکانەوە .  تەوەرێکی دیکەی کۆبوونەوەکە، لەبارەی خستنەڕووی پێشنیاری ئاسانکاریی بۆ گەڕانەوەی پێشینەکان و باج و ڕەسم و سزای دارایی و کرێی موڵک و ماڵی دەوڵەت دەبێت. 

هاوڵاتی شەوی ڕابردوودا، بە هۆکارێکی نەزانراو بۆریە نەوتێکی حکومەتی هەرێمی کورستان تەقیوەتەوە و تا ئێستا هۆکاری تەقینەوەکەی نەزانراوە.  سەرلەبەیانی ئەمڕۆ چوارشەممە 19ی کانوونی دووەمی 2022، کۆمپانیای بۆتاش لە راگەیێندراوێکدا ئاماژەی بەوە دا، دوای تەقینەوەکە، ئاگر کەوتووەتەوە ستافی ئاگرکوژێنەوە چوونەتە شوێنی تەقینەوەکە بۆ ئەوەی ئاگرەکە کۆنترۆڵ بکەن. هۆکاری تەقینەوەی بۆریی نەوتی هەرێمی کوردستان لە دیووی تورکیا بەپێی کۆمپانیای بۆتاش دیارنییە. بەرپرسانی بۆتاش لە دیووی تورکیا رایانگەیاندووە، بۆریی 40 ئینچی هێڵەکە زیانی پێگەیشتووە ئێستا سەرقاڵی ئەوەن کە بزانن ئایا بۆریی 46 ئینچی هێڵەکە کە وەک جێگرەوە کاری پێدەکەن زیانی پێگەیشتووە یان نا. ئەگەر بۆریی 46 ئینچی زیانی پێنەگەیشت بێت، دەتوانن گواستنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان لە رێگەی ئەو بۆرییەوە دەستپێبکەنەوە. بەڵام ئەو کارە پێویستی بە کاتە لەبەر ئەوەی هەردوو بۆریی 40 ئینچی و بۆریی 46 ئینچی لەژێر زەویدان. تەقینەوەی بۆریی نەوتی هەرێمی کوردستان کە درێژییەکەی 511 کیلۆمەترە دوایین رووداوە لە پچڕانی خستنەڕووی نەوت لە بازاڕە جیهانییەکان و نرخەکانی نەوتی بەرزکردەوە بۆ نزیکەی 90 دۆلار. بەرەبەیانی رۆژی چوارشەممە نرخی نەوتی برێنت 1 دۆلار و 30 سەنتی دیکە بەرزبووەوە بە 88 دۆلار و 81 سەنت مامەڵەی پێوەکرا. کاژێر 5 ی بەرەبەیانی رۆژی چوارشەممە نرخی نەوت تەنانەت نزیکبووەوە لە 89 دۆلار و 5 سەنت. ئەوەش بەرزترین ئاستی نرخی نەوتی برێنتە لە مانگی 10 ی ساڵی 2014 بە دواوە. بۆریی نەوتی هەرێمی کوردستان نەوتی بەرهەمهاتوو لە هەرێمی کوردستان و بەشێک لە نەوتی کەرکووکیش کە لەلایەن حکومەتی عێراقەوە بەڕێوەدەبرێت دەگوازێتەوە. لەڕێگەی بۆریی نەوتی هەرێمی کوردستانەوە مانگانە نزیکەی 10 ملیۆن بەرمیل هەناردەی بازاڕەکانی جیهان دەکرێت.

هاوڵاتی سەرۆکی پارتی بزووتنەوەی مەهەپە  رایگەیاند:" بەشداریپێکردنی تورکمان لە کایەی سیاسیی عێراق ناچارییەکی مێژوویی و سیاسییە. تورکمان گەلێکی خوێندەوار و ئەفەندین مافی خۆیانە نوێنەرایەتیی سیاسییان هەبێت و داکۆکی لە مافەکانیان بکرێت. بۆیە لە حکومەتی نوێی عێراقدا دەبێ لانیکەم دوو وەزارەت بە تورکمان بدرێت".  دەوڵەت باخچەلی، سەرۆکی پارتی بزووتنەوەی مەهەپە لەبارەی هەڵبژاردنەکانی عێراق و نوێنەرایەتی تورکمان رایگەیاند "لە دوایین هەڵبژاردنەکانی عێراقدا حەوت پەرلەمانتاری تورکمان هەڵبژێردران. بەڵام ئەم ژمارەیە لە ئاستی پێویستدا نییە، دەبووایە ژمارەی نوێنەرانیان سێ هێندە بووایە. بەشداریپێکردنی تورکمان لە کایەی سیاسیی عێراق ناچارییەکی مێژوویی و سیاسییە. تورکمان گەلێکی خوێندەوار و ئەفەندین مافی خۆیانە نوێنەرایەتیی سیاسییان هەبێت و داکۆکی لە مافەکانیان بکرێت. بۆیە لە حکومەتی نوێی عێراقدا دەبێ لانیکەم دوو وەزارەت بە تورکمان بدرێت".  دەوڵەت باخچەلی، تورکمان بە "پێکهاتەیەکی رەسەنی عێراق" ناودەبات و دەڵێت: "یەکێکن لە سێ فاکتەرەکانی دامەزراندنی عێراق. بۆیە عێراقێکی بێ تورکمان بریندارە نیوەچڵە هەتیووە و سەرباری ئەمەش بێبەشن لە مافەکانیان ئەمە دۆخێکی نادادپەروەرانەیە نایەکسانییە و گرێکوێرەییە".  سەرۆکی پارتەی تورکیا دیسان "کەرکووک"ی بە شارێکی تورکمانی ناوبرد و وتی: "خاکی تورکمان لە مەندەلییەوە تاوەکو تەلەعفەرە، بووەتە چەقی ناکۆکییەکان و ئەمەش وایکردووە لە ماوەی نزیکەی 50 ساڵدا بەشێوەیەکی بەرنامە بۆ داڕێژراو دەستکاری دیموگرافیای بکرێت. ئەم پیلانگێڕییە تەمەنی کورت نەبووە و هەر بەردەوامە. روونە کامە لایەن کار لەسەر گۆڕینی دیموگرافیاکە دەکەن. کەرکووک شارێکی تورکمانییە و هیچ گفتوگۆ هەڵناگرێت، کەس ناتوانێت شوناسی تورکمان رەش بکاتەوە و فەرامۆشیان بکات".  دەوڵەت باخچەلی رەخنەی تووندیشی لە تورکمانەکان گرت و وتی: "سەرباری ئەمەش لە نێو تورکمانەکاندا لێکترازان و لەتبوون بەدی دەکرێت بەتایبەتی کێشەی مەزهەبی کە نەخۆشییەکی مەترسیدارە و کەوتووەتە گیانی تورکمانەکان و چارەسەرنەکردنیشی هەڵەیەکە مایەی قەبووڵکردن نییە".  باخچەلی وتیشی: "تورکمان سوننە و شیعەی نابێت، تورکمان تورکمانە پێویستیان بەهیچ جۆرە ناو و ناتۆرەیەک نابێت. مەزهەبگەرایی فیتنەیە چەکێکە لە دژی نەتەوە ستەملێکراوەکان بەکاردەهێنرێت هەر کەسێک دەست بەم چەکەوە بگرێت لە ئێمە نییە. تورک و تورکمان بە نەتەوە بران، نەک بە مەزهەب".

شاناز حه‌سه‌ن وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵاوتوێژینه‌وه‌ی زانستی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان رایگەیاند:" ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم بڕیاریداوە لە کۆتایی ئەم مانگەدا بڕە پارەی هاوکاری خوێندکارانی زانکۆ و پەیمانگاکان خەرج بکرێت". توانا نەجەف، سەرۆكی دیوانی وەزارەتی خوێندنی باڵای حكومەتی هەرێم پێشتر لە چاوپێكەوتنێكدا بە هاوڵاتی راگەیاندبوو:"ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم بڕیاریداوە لە کۆتایی ئەم مانگەدا بڕە پارەی هاوکاری خوێندکارانی زانکۆ و پەیمانگاکان خەرج بکرێت. توانا نه‌جه‌ف باسی له‌وه‌شكرد: هه‌ر خوێندكارێك له‌ سیستمی زانكۆلاین ناوی هه‌بێت ئه‌و ده‌رماڵه‌یه‌ ده‌یگرێته‌وه‌، به‌ڵام هێشتا ئەو بڕە پاره‌یه‌ی پێیان ده‌درێت دیاری نه‌كراوه‌. به‌ وته‌ی ئه‌و به‌رپرسه‌ باڵایه‌ی وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵاوتوێژینه‌وه‌ی زانستی هه‌رێم، مانگانە زیاتر لە شەش ملیار دینار دەدرێتە سەرجەم خوێندکارانی هەر چوار قۆناغی زانکۆ و هەردوو قۆناغی پەیمانگاکان. وتیشی: "بۆ خه‌رجكردنی ده‌رماڵه‌كه‌ چاوه‌ڕوانی ده‌ركردنی رێنمایی دارایین، پێدانی پارەکەش تا کۆتایی خوێندنی ئەمساڵ بەردەوام دەبێت. سەرۆكی دیوانی وەزارەتی خوێندنی باڵای حكومەتی هەرێم لەبارەی شێوازی دەرماڵەو بڕەكەیەوە وتی:»هەر بڕە پارەیەك خەرج بكرێت پێویستە رێنمایی دارایی لەپشتەوە بێت، بۆ سەرجەم خەرجیەكان بەدەرماڵەشەوە، كەواتە كۆتا رێنمایی دارایی كە تاساڵی 2014 كاری پێكراوەو وەستێنراوە، هەر ئەو رێنماییە داراییە هەیە». ناوبراو زیاتر روونیكردەوەو وتی:» ئەمڕۆ چوارشەمە تیمێكی ئێمە دەچێتە وەزارەتی دارایی و دەبێت وردەكاری ژمارەی تەواوی خوێندكارەكانمان لابێت و لەگەڵ وەزارەتی داراییش بزانین بە رێنماییە كۆنەكە كاربكەین یان رێنمایی تازە دەردەچێت». توانا نەجەف، ئاشكراشی كرد:» كە لەساڵی نوێی 2022 واتا لە 1ی 1ی ساڵی داهاتوو ئەم بڕیارە كاری پێدەكرێت». لەماوەی رابردوودا، بە ئامانجی باشترکردنی خزمەتگوزارییەکانی بەشەناوخۆییەکانیان و دووبارە پێدانەوەی دەرماڵەکانیان، خوێندکارانی زانکۆکانی ھەرێم خۆپیشاندانیان ئەنجامدا و بۆماوەی پێنج رۆژ بەردەوام بوو، دواجار حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان بڕیاری خه‌رجكردنی ده‌رماڵه‌كانیانی ده‌ركرد. لە ساڵی 2014ـەوە دەرماڵەی خوێندکارانی ھەرێم لە زانکۆ و پەیمانگاکاندا بڕاوە، کە پێشتر بۆ خوێندکارانی ناوشار بڕی 40 ھەزار دینار و بۆ خوێندکارانی بەشە ناوخۆیی بڕی 60 ھەزار دینار و بۆ خوێندکارانی دەرەوەی شار کە بەشەناوخۆییان نەبوو بڕی 100 ھەزار دیناریان پێدەدرا، کە وەک خوێندکارانی ئەوکاتە باسیان دەکرد، ئەو بڕە پارەیە لانی کەم کرێی ھاتوچۆی لەسەر ئاسان دەکردن. بۆ خوێندنەوەی تەواوی چاوپێكەوتنەكە: https://hawlati.co/page_detail?smart-id=22434

هاوڵاتی قائیمقامی هەولێر رایگەیاند، لەمیانی هەڵمەتەكانیاندا بۆ سەر یانە شەوانەكانی شارەكە تا ئێستا نزیكەی 200 كەس دەستگیركراون و 11 شوێنیش داخراون، دەشڵێت ئامانجیان داخستنی شوێنەكان نییە بەڵكو ڕێكخستنەوەیانە بەپێی ڕێنماییەكان. نەبەز عەبدولحەمید، قائیمقامی هەولێر بەدەنگی ئەمریكا راگەیاند: ئەوەی كە روویداوە هیچ پەیوەندیەكی بە كەرتی گەشتوگوزارەوە نییە، زۆر كەس وا لێكی دەداتەوە كە زیان بە گەشتوگوزار دەگەیەنێت، بە پێچەوانەوە ئەگەر ئەوە هەبێت زیان بە كەرتی گەشتوگوزار دەگات ئەمانە شوێنی ڕێگەپێدراو نەبوون و كاری نەشیاویان تێدا ئەنجامدراوە. وتیشی : ئەو شوێنانە سەرپێچی ڕێنماییەكانیان كردووە ئەمەش لە چوارچێوەی ئەو بەرنامەیە دێت كە لە پارێزگا دانراوە، ئێمە پێش سەری ساڵیش رامانگەیاند كەوا لیژنەیەكی تایبەت پێكهێنراوە بۆ رێكخستنەوەی ئەو شوێنانە نەوەك داخستنیان. قایمقامی هەولێر ئاماژەی بەوەشكرد: ئەو شوێنانە دەبێت رێكبخرێنەوە و بەپێی ئەو بڕیارانە كار بكەن كە لە پارێزگاوە دەرچووە لە رووی پابەندبوون بەكات هیچ شوێنێك لە جیهاندا نییە كە تاوەكو بەرەبەیان كراوە بێت، پێویستە لە ڕوی ئاسایشی و تەندروستیشەوە ئەو شوێنانە لە ژێر كۆنتڕۆڵدا بن و خەڵك بتوانێت ڕوی تێ بكات بۆیە ئەمە لە چوارچێوەی پلان و بەرنامەی پارێزگا دێت كە مەبەست لێی رێكخستنەوەی ئەو شوێنانەیە.