شاندێکی گەورەى دەم پارتی سەردانی ئۆجەلان دەکەن

هاوڵاتی ئەمڕۆ كۆمیسیۆنی هەڵبژاردنەكانی عێراق سێ كاندیدی بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان دوورخستەوە. كۆمیسیۆنی هەڵبژاردنەكانی عێراق لەڕێی لیژنەیەکەوە ڕۆژانە راپۆرت تۆمار دەکەن و ئەو کاندید و لایەنانەى بانگەشەى پێشوەختیان دەستپێکردوە ڕێکارى یاساییان بەرامبەر دەگیرێتەبەر. سزاى ئەو کاندیدانەى بانگەشەیان دەستپێکردوە پێبژاردن تا دورخستنەوەیەتى لە کاندیدبوون، هاوکات، ئەو كاندیدانەی كە كۆمیسیۆن دووریخستوونەتەوە سەر بە لیستی پارتی و گۆڕان و هاوپەیمانی هەرێمی كوردستانن.

هاوڵاتی ئەمڕۆ چوارشەممە، ١٨ی ئەیلوولی ٢٠٢٤، نەسرین عەلی، بەڕێوەبەری سایلۆی سلێمانی ڕایگەیاند، لەگەڵ بەغدا لە گفتوگۆداین، كە چەكی ئەو ١٥٠ ملیار دینارەی بڕیاری لەسەردراوە بخرێتە سەر هەژماری وەزارەتی بازرگانی هەرێمی کوردستان. ئەوەشی خستەڕوو، ئەمڕۆ تا سبەی عێراق پارەکە دەخاتە سەر هەژماری هەرێمی کوردستان و ئەو پارەش هەفتەى داهاتوو بەسەر جوتیاراندا دابەش دەکرێت. بەڕێوەبەری سایلۆی سلێمانی دەشڵێت، لەو ١٥٠ ملیار دینارەی شایستەی گەنمی جووتیارانی هەرێمی كوردستانە، بڕی ٦٧ ملیار و ٨٤٠ ملیۆن دیناری بۆ جووتیارانی سنووری پارێزگای سلێمانییە و ئەوی دیکەى بۆ پارێزگاكانی هەولێر و دهۆك دەبێت.

هاوڵاتی سەرۆکی لیژنەی دارایی لە ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق دەڵێت، بۆ چارەسەکردنی کێشەکان لە وڵاتدا بەردەوام دەبین لە بانگیشتکردنی وەزیرەکان بۆ ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق و لەسەر پرسەکان گفتوگۆیان لەگەڵ دەکەین. عه‌توان عه‌توانی، سه‌رۆكی لیژنه‌ی دارایی ئه‌نجوومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق ڕایگه‌یاند، لیژنه‌ی دارایی به‌رده‌وام ده‌بێت له‌ میوانداریكردنی وه‌زیره‌كان، هه‌روه‌ها میوانداریی ته‌یف سامی، وه‌زیری دارایی ده‌كرێت بۆ پێداچوونه‌وه‌ به‌و بژاردانەی ده‌توانرێت بۆ بودجه‌ و داهاته‌ نا نه‌وتییه‌كان به‌هێز بكرێن. دەشڵێت، زیاده‌ڕه‌وی له‌ پرسی دابه‌زینی نرخی نه‌وت هه‌یه‌، به‌ له‌به‌رچاوگرتنی ئه‌وه‌ی بودجه‌ به‌ نرخی 70 دۆلار بۆ یەک بەرمیل ئاماده‌ كراوه‌ و داهاتی نه‌وت به‌پشتبه‌ستن به‌و نرخه‌ گه‌یشتووه‌ته‌ 120 ترلیۆن، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا مووچه‌ی مووچه‌خۆران ڕێژه‌یه‌كی كه‌می بودجه‌ پێكده‌هێنێت. سەرۆکی لیژنەی دارایی ئاماژەشی بەوەکرد، ئه‌گه‌ر نرخی به‌رمیلێك نه‌وت ببێته‌ 60 دۆلاریش، كاریگه‌ریی له‌سه‌ر مووچه‌ نابێت، ناشمانه‌وێت لە قۆناغی مامه‌ڵه‌كردن ته‌نیا له‌گه‌ڵ نه‌وت بمێنینەوە، به‌ڵكو ده‌بێت داهاتی نا نه‌وتی زیاد بكه‌ین.10:06

هاوڵاتی ئەمڕۆ چوارشەممە، ١٨ی ئەیلوولی ٢٠٢٤، لەدوای کردنەوەی نازاڕەکانی ئاسیا نرخی نەوت دابەزی کۆتایی بە بەرزبوونەوەکانی دوو ڕۆژی ڕابردووی خۆی هێنا. بەشێوەیەک، نرخی نەوتی برێنتی دەریای باکوور 20 سەنت دابەزی و یەک بەرمیلی بە 73 دۆلار و 70 سەنت مامەڵەی پێوەکرا. نرخی نەوتی سووکی تەکساسی ئەمریکاش 22 سەنت دابەزی و بە 70 دۆلار و 75 سەنت مامەڵەی پێوەکرا. لەم بارەیەوە، بازرگانانی نەوت چاوەڕێی بڕیاری ئەمڕۆی بانکی ناوەندیی ئەمریکا لەسەر سوودی بانکی دەکەن، لەبەرئەوە بە وریاییەوە مامەڵەکانیان ئەنجام دەدەن.  هەروەها بەرزبوونەوەی قەبارەی نەوتی کۆگاکراو لە ئەمریکا دواجار نرخی نەوتی لە ڕۆژی چوارشەممە دابەزاندووە. هاوکات نرخی زێر بەرزبووەوە و هەر ئۆنسەیەکی بە 2574 دۆلار مامەڵەی پێوەکرا.

هاوڵاتی بەپێی زانیارییەكان، گەریلاكانی ئازادیی كوردستان، لە ئۆپەراسیۆنێکی تایبەتدا شەش سەربازی داگیركەری سوپای توركیان لە زاپ سزا داوە. بەگوێرەی زانیارییەکان ئەمشەو گەریلاکانی ئازادیی کوردستان، لە ناوچەی زاپی سەر بە هەرێمەکانی پاراستنی مەدیا، بە تەکنیکی تایبەت ئۆپەراسیۆنێکیان ئەنجامداوە و شەش سەربازی داگیرکەریان سزا داوە.  

هاوڵاتی بەھۆی تەقینەوەی ئامێرەکانی پەیوەندی "پەیجەر" سێ ھەزار کەس لە بەیروت برینداربوون و تەندروستیی لوبنانیش دەڵیت، تا ئێستا ھەشت کەس لەو تەقینەوانەدا کوژراون. هاوکات تەندروستیی لوبنان بڵاویکردەوە، کوڕی پەرلەمانتارێکی حزبوڵا لە تەقینەوەی یەکێک لە ئامێرەکاندا کوژراوە. سەرچاوە ئەمنییەکان ئاماژە بۆ ئەوەدەکەن، لە سوریاش تەقینەوەی ئامێرەکانی "پەیجەر" رویداوە.

هاوڵاتی کەمێک لەمەوبەر ئۆتۆمبێلێکی فریاکەوتن کە نەخۆشی پێبووە و بە نیاز بووە بۆ نەخۆشخانەی فریاکەوتنی بگوازێتەوە بە هۆی خێراییەوە لە نزیک نەخۆشخانەکە تووشی ڕووداوێکی هاتووچۆ بووەو کەسێکی ناو ئۆتۆمبێلەکە بریندار بووە. هەروەها بەپێی زانیارییەکان بێت، ئۆتۆمبێلێکی دیکەی فریاکەوتن هاتووە و نەخۆش و بریندارەکەی دیکەی گواستۆتەوە.

هاوڵاتی هـــ*ــــە*پـــــ*ـــە*گـــــــ*ـــــە ڕایگەیاند، لە چالاکی گەریلاکانی ئازادیی کوردستاندا لە هەرێمی زاپ داگیرکەرێک سزادرا و دەشڵێن: دەوڵەتی داگیرکەری تورک بەردەوامە لە بەکارهێنانی تەقەمەنی قەدەغەکراو دژی گەریلاکانی ئازادیی کوردستان. ناوەندی ڕاگەیاندن و چاپەمەنیی هێز*ەکا*نی پارا*ســ*ـتنی گە*ل- هـــ*ــــە*پـــــ*ـــە*گـــــــ*ـــــە ، لەبارەى چالاکییەکانی گە*ر*یلا و هێرشە داگیرکارییەکانی دەوڵەتی تورک و بەکار‌هێنانی چەکی قەدەغەکراوی کیمیایی لە دژی گە*ر*یلا*کانی ئازادیی، ڕاگەیاندراوێکى بڵاوکردەوە. لە ڕاگەیاندراوەکەی هـــ*ــــە*پـــــ*ـــە*گـــــــ*ـــــەدا هاتووە: لە حەوت چالاکیی گە*ریلا*کا*نى یە*ژا*ستا*ر و هـــ*ـە*پە*گـ*ـــە*دا لە ڕۆژانی ١٥ و ١٦ـی ئەیلوول لە دژی سوپای داگیرکەری تورک لە گۆڕەپانەکانی بەرخۆدانی گردی ئامێدی، بەهار و ئێف ئێم لە هەرێمی شەهید دەلیلی ڕۆژئاوای زاپ، گۆڕەپانی بەرخۆدانی هێمن لە خواکورک و دەرگەلێ لە هەرێمی مەتینا داگیرکەرێک سزادرا. هـــ*ــــە*پـــــ*ـــە*گـــــــ*ـــــە ئاماژەی بەوەشکرد، ١٧ـی ئەیلوول تونێلەکانی گـــ*ــەر*یلا لە گۆڕەپانی بەرخودانی گردی ئێف ئێم دوو جار بە تەقەمەنی قەدەغەکراو بۆردوومان کراوە. ئەوەشی خستەڕوو، لە ١٥ تا ١٧ـی ئەیلوول، دەوڵەتی داگیرکەری تورک بە فڕۆکەی جەنگیی بە گشتیی ١٣ جار بۆرد*وو*مانی هەرێمەکانی خواکورک، گارە، مەتینا و شەهید دەلیلی ڕۆژئاوای زاپ کردووە. هەروەها بە هێلیکۆپتەری ‌هێرشبەر، ١٠ جار بۆردو*ومانی گۆرەپانەکانی خواکورک و مەتینای کردووە.  

هاوڵاتی وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستیی حکومەتی ماوە بەسەرچوو رایگەیاند، لە چەند رۆژی داهاتوودا فۆڕمی زانکۆلاین بۆ دەرچوانی پۆلی ١٢ کارا دەکرێت. ئەمڕۆ سێشەممە، وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستیی حکومەتی ماوە بەسەرچوو لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوە کرد، نمرەی دەرچوانی پۆلی ١٢ـی ئامادەیی بە بەشەکانی زانستی و وێژەیی و پیشەییەوە رادەستی وەزارەتەکە کراوە.   باسی لەوەش کرد، ژمارەی دەرچوانی ئەمساڵ ٥٥ هەزار و ٧٢٠ کەسن و بەپێی ئامارەکانی وەزارەتی پەروەردە رێژەکە بەراورد بە ساڵی رابردوو ١٩ هەزار دەرچوو زیادی کردووە. ئەوەشی خستە روو، لەو رێژەیە دەرچوانى بەشى زانستى ژمارەیان ٤١ هەزار و ٢٧٧ دەرچوو و دەرچوانى بەشى وێژەى ژمارەیان ١٣ هەزار و ٥٤١ دەرچوو و دەرچوانى بەشى پیشەیی ژمارەیان ٩٠٢ دەرچووە. ئەوەشی خستە روو، هەڵسەنگاندێکى ورد لەبارەى رێژەى دەرچوان و میکانیزمى تەرخانکردنى کورسى خوێندن بۆیان لە زانکۆ و پەیمانگەکان کراوە. راشیگەیاند، ئەو کەسانەی تەمەنیان لە ٢٤ ساڵ زیاترە و ناویان لەناو سیستمی زانکۆلایندا نییە، پێویستە لەڕێگەى لینکێکى تایبەتەوە کە لە داهاتوودا وەزارەتى پەروەردە دایدەنێت، دوای سەردانیکردنی وەزارەتى پەروەردە بۆ وەرگرتنى یوزەرنەیم و وشەی نهێنی لە لینکەکەوە فۆڕمەکە پڕ بکەنەوە.    

هاوڵاتی لە کۆمەڵگەی تەناهی سەر بە شارۆچکەى سێمێل بەهۆی شەڕی دوو بنەماڵەوە هاوڵاتییەک کوژرا. لەم بارەیەوە و هێمن سلێمان، وتەبێژی پۆلیسی دهۆک ڕایگەیاند، لە کۆمەڵگەی تەناهی سەر بە شارۆچکەى سێمێل بەهۆی شەڕی دوو بنەماڵەوە کەسێک بەناوی “عمران عەلی” تەمەن ٢٧ ساڵان کوژرا. ئەوەشی خستۆتەڕوو، دوای ڕووداوەکە تۆمەتباران بەپێی ماددەی ٤٠٦ دەستگیرکراون.

هاوڵاتی بەرەبەیانی سبەی لە هەرێمی کوردستان دیاردەی مانگگیران ڕوودەدات. ئەمڕۆ سێشەممە، ١٧ی ئەیلوولی ٢٠٢٤، پشتیوان ئیبراهیم، شارەزای کەشناسی ڕایگەیاند، لە بەرەبەیانی رۆژی چوارشەممە ١٨ی ئەیلوولی ٢٠٢٤، کاتژمێر ٣:٤١ بەکاتی هەرێمی کوردستان مانگ گیرانی بەشەکی دەستپێدەکات و لە کاتژمێر ٥:٤٤ بەرەبەیان ئاستی تەواوی مانگگیرانەکەیە و لە کاتژمێر ٥:٥١ کۆتایی بە مانگگیرانەکە دێت لە هەرێمی کوردستان.

هاوڵاتی لە بەشێک لەناوچەکانی هەرێمی کوردستان پلەی گەرما نزم دەبێتەوە بە شێوەیەک لە سێ پارێزگادا دەبێت بە ٣٠ پلە. ئەمڕۆ سێشەممە، ١٧ی ئەیلوولی ٢٠٢٤، بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی کەشناسی و بوومەلەرزەزانیی هەرێمی کوردستان پێشبینیی کەشوهەوای 48 کاتژمێری داهاتووی بڵاوکردەوە و دەڵێت، لە پارێزگای هەولێر و سلێمانی و دهۆک پلەی گەرما دەبێت بە ٣٥ پلە. کەشناسی و بوومەلەرزەزانیی هەرێمی کوردستان ئەوەشی خستۆتەڕوو، ئەمڕۆ، ئاسمان ساماڵ دەبێت، پلەکانی گەرما بەراورد بە دوێنێ کەمێک نزمدەبنەوە. دەشڵێت، سبەی چوارشەممە، ئاسمان ساماڵ و پەڵەهەور دەبێت لەگەڵ بوونى تۆزێکى سووک لەناوچەکانى باشوورى هەرێمی کوردستان و پلەکانی گەرما بەراورد بە ئەمڕۆ زیاتر نزمدەبنەوە. پێشبینیی کەشناسیی هەرێمی کوردستان بۆ سبەی بەرزترین پلەکانی گەرما لە ناوچەکانی هەرێمی کوردستان بەمجۆرە دەبن: هەولێر: 35 پلەى سیلیزى سلێمانی: 35 پلەى سیلیزى دهۆک: 35 پلەى سیلیزى کەرکوک: 38 پلەى سیلیزى هەڵەبجە: 36 پلەى سیلیزى زاخۆ: 36 پلەى سیلیزى حاجی ئۆمەران: 26 پلەى سیلیزى سۆران: 33 پلەى سیلیزى گەرمیان: 39 پلەى سیلیزى

هاوڵاتی نرخی دۆلار بەرامبەر دینار $100=150,000 نرخی ئێرۆ بەرامبەر دینار €100=164,750 نرخی پاوەن بەرامبەر دینار £100=194,000 نرخی کرۆنی سویدی بەرامبەر دینار 1000=126,000 نرخی کرۆنی نەرویجی بەرامبەر دینار 1000=117,000 نرخی تمن بەرامبەر دینار 1000,000=25,750 نرخی ئێرۆ بەرامبەر دۆلار €100=109,85$ ‎نرخی پاوەن بەرامبەر دۆلار £100=129,5$ ‎نرخی کرۆنی سویدی بەرامبەر دۆلار 1000=84$ نرخی کرۆنی نەرویجی بەرامبەر دۆلار 1000=76$ نرخی تمەن بەرامبەر دۆلار $100=5,830,000 نرخی تمەن بە حەواڵە $100=5,920,000 نرخی لیرەی تورکی بەرامبەر دۆلار $100=3,310

هاوڵاتی دکتۆر هەڤاڵ ئەبوبەکر پارێزگارى سلێمانى بۆ هەڵبژاردنەکانى پەرلەمانى کوردستان دووپاتی دەکاتەوە، کە نمایشى سەربازى و هەڵگرتنی چەک وکاروانى ئۆتۆمبێل لەکاتى بانگەشەى هەڵبژاردندا قەدەغەیە و پەیامێکیش ئاراستەى لایەنە بەشدارەکانى هەڵبژاردن دەکات. بەپێى فەرمانێکى پارێزگاى سلێمانى کە واژۆى دکتۆر هەڤاڵ ئەبوبەکر، سەرۆکى لیژنەى ئارامیی پارێزگاى سلێمانى بۆ هەڵبژاردنەکانى پەرلەمانى کوردستانی لەسەرە تێیدا هاتووە، هەڵگرتنى چەک و دیاردەى چەکدارى و نمایشى سەربازى و کاروان و کەژاوەى درێژى ئۆتۆمبێل کە ببێتە هۆى تێکدانى هاتوچۆى گشتى لە کاتى بانگەشەى هەڵبژاردندا قەدەغەیە.   لە نووسراوەکەشدا هاتووە، پێویستە کاندید و قەوارە وهاوپەیمانێتییەکان بە شێوازێکى مەدەنى هەڵمەتى بانگەشە ئەنجام بدەن و پابەندن بن بە پاراستن وئاسایش و ئارامى و رێنماییەکانى کۆمسیۆنى هەڵبژاردنەکان.   داواشی لەلایەنە سیاسیەکان کردووە لەکاتى ڕوودانى هەرکێشەیەکدا خۆیان لە هێرش و تۆڵەکردنەوە بەدوربگرن و پەنا بۆ دادگا و کۆمیسیۆنى هەڵبژاردنەکان و دامەزراوە فەرمییەکان بەرن.

هاوڵاتی نرخی بەرمیلێک نەوتی برێنت بۆ نزیکەی 73 دۆلار بەرزبووەوە ئەمڕۆ سێشەممە، 17ی ئەیلوولی 2024، لەدوای کردنەوەی بازاڕەکانی ئاسیا، نرخی نەوت بەردەوام بوو لە بەرزبوونەوەکانی ڕۆژی ڕابردووی خۆی. بەشێوەیەک نرخی بەرمیلێک نەوتی برێنتی دەریای باکوور 16 سەنت بەرزبووەوە و هەر بەرمیلێک بە 72 دۆلار و 91 سەنت مامەڵەی پێوەکرا. هەروەها نرخی بەرمیلێک نەوتی سووکی تەکساسی ئەمریکاش 34 سەنت بەرزبووەوە و بە 70 دۆلار و 43 سەنت مامەڵەی پێوەکرا. هۆکاری سەرەکی بەرزبوونەوەی نرخی نەوتیش دەگەڕێتەوە بۆ کاریگەرییەکانی باهۆزی (فرانسین) لەسەر کەمکردنەوەی ئاستی بەرهەمهێنانی نەوتی ئەمریکا و کەمبوونەوەی قەبارەی نەوتی کۆگاکراو لە ئەمریکا.