سەرۆکایەتى هەرێم: سه‌ركۆنه‌ى هێرشەکەى ئيسرائيل ده‌كه‌ين

هاوڵاتی ئەمڕۆ چوارشەممە، 11ی ئەیلوولی 2024، مەسعود پزیشکیان، سەرۆک کۆماری ئێران بە سەردانێکی فەرمی گەیشتە بەغدا و لەلایەن محەمەد شیاع سوودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراق پێشوازیی لێکرا، بڕیاریشە جگە لە بەغدا، سەردانی هەرێمی کوردستانیش بکات و لەگەڵ بەرپرسانی هەرێمی کوردستانیش کۆببێتەوە.    مەسعود پزیشکیان پێش بەڕێکەوتنی بۆ عێراق، لە فڕۆکەخانەی مێهرئاباد لە تاران قسەی بۆ ڕۆژنامەنووسان کرد و ڕایگەیاند، لەم گەشتەدا سەردانی شارە شیعە نشینەکان و بەسرە هەروەها شارە کوردییەکان، هەولێر و سلێمانی دەکەین و بە پشتیوانی خودا لەگەڵ خۆشەویستانی ئەوێ کۆدەبینەوە مەسعود پزیشکیان باسی لەوەشکردووە، "پێموایە سەردانێکی زۆر باش دەبێت بۆ دروستکردنی زەمینەی گونجاوە لەبواری ئابووری، کولتووری و سیاسی و ئەمنی". ئەوەشی خستۆتەڕوو، هیوادارم ئێمە لەگەڵ وڵاتانی ئیسلامی کە لە عێراقەوە دەستپێدەکات پەیوەندییەکی باش و دۆستانەمان هەبێت و بتوانین زۆربەی ئەو گرفتانەی کە رەنگە بوونیان هەبێت لەبەردەم خۆمان لاببەین.                              

هاوڵاتی چوارچێوەی هەماهەنگی شیعەكان، لەبارەی یاداشتە ئەمنیەكەی نێوان بەغدادو ئەنكەرەو، لێكەوتە چاوەڕوانكراوەكانی لەسەر عێراق، كۆبووەتەوە. كەناڵی (العهد) بڵاویكردووەتەوە: ئەمڕۆ، چوارچێوەی هەماهەنگی، بە ئامادەبونی محمەد شیاع سودانی، سەرۆك وەزیرانی عێراق و، فالح فەیاز، سەرۆكی دەستەی حەشدی شەعبی، كۆبووەتەوە. لە كۆبونەوەكدا، جەخت لە پێویستی پارێزگاریكردن لە سەروەری عێراق و رێگەنەدان بە هیچ دەستوەردانێك كراوەتەوە، كە زیان بە ئاسایشی نیشتمانی بگەنێت. چوارچێوەی هەماهەنگی، پێداگری لەسەر ئەوە كردووەتەوە، یاداشتەكە لەسەر بنەمای رێزگرتنی مافەكانی عێراق و خاكەكەی بێت و خشتەیەكی زەمنیش بۆ كشانەوەی تەواوی سوپای توركیا لە عێراق دیاریبكرێت. سەركردەكانی چوارچێوەی هەماهەنگی، دامەزراندنی ناوەندی ئەمنیی لەناو سنوری عێراق و بوونی ناوچەی ژێر دەستی هێزەكانی توركیایان رەتكردووەتەوە. لە كۆبونەوەكەدا، ئاماژە بە مەترسییەكانی ئەو یاداشتە كراوە لەسەر ئاسایشی عێراق و داوای گەرەنتی كراوە بۆ پارێزگاریكردن لە بەرژەوەندیەكانی.

هاوڵاتی دوای چەندین دانیشن ئەمڕۆ سێشەممە، دادگای تاوانەكانی دووی هەولێر سزای زیندانی "هەتا هەتایی" بۆ دوو لە تاوانبارانی كوشتنی ئەندامێكی كۆنگرەی نەتەوەیی كوردستان كەنەكە دەركرد، بەوتەی پارێزەری دۆسیەكە"بكوژ و هەشت ئەفسەر و پلە باڵای میتی توركیا كە لە ڕۆژی كوشتنی ئەندامەكەی كەنەكە لە هەولێر بوون تا ئێستا دەستگیرنەكراون و فەرمانی گرتنیان بۆ دەركراوە".  هەژار كاكەیی، پارێزەری دۆسیەی كوشتنی دەنیز جەودەت ناسراو بە دەنیز هیڤی ئاشكرای كرد ئەمڕۆ سێشەممە "كۆتا دانیشتن بوو لەسەر دۆسیەی كوشتنی دەنیز، دادگا بە مادەی 2 لە یاسای بە رەنگاربونەوەی تیرۆر لە هەرێمی كوردستان، بڕیاری زیندانی هەتا هەتایی بۆ هەردو تاوانباری دەستگیركراو كە دەستیان لە تاوانی كوشتنەكەدا هەبوە و دانیان بە تاوانەكانیاندا نابوو دەرچوو، لەگەڵ قەرەبووكردنەوەی ماددی و مەعنەوی كەسوكاری كوژراو، بەڵام ئێمە لە بڕیارەكەی دادگا ناڕازین و تانەی لێدەدەین و داوای سزای لە سێدارەدانیان بۆ دەكەین". ئەو پارێزەرە وتیشی:" لەسەر هەمان كەیس دادوەر سزای حەوت ساڵ زیندانی دیكەی بەسەر هەردو تۆمەتباردا سەپاند و دۆسیەكانیش بریتیبون لە دۆسیەی سیخوڕیكردن، هەروەها ئەم دوو كەسە بكوژ نەبون و هاوكاربوون و بكوژی سەرەكی هەڵاتووە. لەكاتی لێكۆڵینەوە لەگەڵیان دانیان ناوە بەوەی كاریان بۆ میتی توركیا كردووە و چەندین باندی سیخوڕی تریان دروستكردووە، جگە لەم دو تاوانبارە فەرمانی گرتن بۆ نۆ كەسی دیكە دەرچووە كە ئەفسەر و پلە باڵای میتی توركیان و لە ڕۆژی كوشتنی دەنیز جەودەت لە هەولێر بوون و سەرپەرشتیاری دۆسیەكەیان كردووە". پاشنیوەڕۆی ڕۆژی 18ی 9ی 2023، ئەندامێكی كۆنگرەی نەتەوەیی كوردستان، بە ناوی (دەنیز جەودەت) ناسراو بە (دەنیز هێڤی) بەرپرسی ئیداریی كەنەكە كاتێك خۆی بە تەنیا دەبێت لە نێو بارەگاكەیان كە دەكەوێتە بەرامبەر بینای فاملی مۆڵی هەولێر، لەلایەن كەسێكەوە لە دەرگا دەدرێت و بە كردنەوەی دەرگاكە بە چەكی دەمانچە دەكوژرێت، دوابەدوای روداوەكە بەماوەیەكی كەم دو كەس لەسەر ئەو ڕوداوە دەستگیركران و ڕاگەیەندرا كە دەستیان لە كوشتنی ئەو ئەندامەی كەنەكەدا هەبووە. بەپێی زانیارییەكان تاوانبارانی سزادراو ناویان(ع. س.ع) و (ج. ئ) و بە ڕەچەڵەك كوردن و ناسنامەی توركیاو عێراقیان هەیە و لەپێش لێكۆڵەر دانیان بە تاوانەكەیان ناوە كە هاوكاری بكوژبون و كاری سیخوڕییان كردووە بۆ توركیا، بەڵام ئەمڕۆ سێشەممە لە پێش دادوەر وتەكانی پێشوویان ڕەتكردەوە. تاوەكو ئێستا توركیا لەبارەی تێوەگلانی لە تیرۆركردنی "دەنیز هێڤی" هیچی ڕانەگەیاندوە وەك پارێزەرەكەی وتویەتی"سزادراوان دانیان بە تاوانەكەیاندا ناوە، كە سیخوڕییانكردوە بۆ توركیا.  

هاوڵاتی کەمێک پێش ئێستا، سوپای تورکیا کەمپی شەهید ڕوستەم جودیان لە مەخمور بۆردومان کرد. لەلایەن فڕۆکەکانی دەوڵەتی تورکەوە ماڵی هاوڵاتییەک لە کامپی پەنابەرانی مەخموور بۆردوومان کرا، لە کاتێکدا کە شاندێکی حکومەتی عێراق و نەتەوە یەکگرتووەکان سەردانی کامپەیان کرد. بۆردوومانەکە هاوکات بوو لەگەڵ سەردانی شاندێکی حکومەتی عێراق و نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ درووستکردنی ناسنامە و فۆڕمی خۆراک بۆ دانیشتوانانی کامپی پەنابەرانی شەهید ڕۆستەم جودی لە مەخموور. بەهۆی بۆردوومانەکەوە زەرەر و زیانی ماددیی بەر ماڵی هاوڵاتییەکە کەوتووە، بەڵام تائێستا لەبارەی زیانی گیانییەوە هیچ زانیارییەک بەردەست نییە. یەكەمجار نییە توركیا كەمپی مەخموور بۆردومان دەكات، بەڵام نزیكەی ساڵێكە هێرشەكانی توركیا بۆ سەر ئەو كەمپە بە "پاساوی بوونی ئەندامانی پەكەكە" زیاتر بوون. كەمپی مەخموور تایبەتە بە هاونیشتمانییانی باكووری كوردستان، لە ساڵی 1998ـەوە لە بناری چیای قەرەچووخ لە رۆژهەڵاتی مەخموور دروستكراوە.  

هاوڵاتی لە كۆبوونەوەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق كە بە سەرپەرشتی محەمەد شیاع سودانی بەڕێوەچوو، بڕیاردرا بە ناردنی مووچە ڕاگیراوەكانی هەرێمی كوردستان. لەوبارەیەوە هێمن میرانی، بەڕێوەبەری دیوانی وەزارەتی ناوخۆی هەرێمی كوردستان بە میدیای پارتی ڕاگەیاندووە: ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق بڕیاری دا کە تا کۆتایی ساڵ مووچەی  فەرمانبەرانی کوردستان بەردەوام دەبێت. ئەوەشی خستووەتەڕوو: حکومەتی هەرێمی كوردستان کوردستان تا سەری ساڵ بایۆمەتری و هەژماری من تەواو دەکات. رۆژی دووشەممە، 09-09-2024 تیمی هەردوو حکومەتی هەرێمی کوردستان و عێراق راگەیێندراوێکی هاوبەشیان بڵاوکردەوە و تێیدا هاتبوو: "ئەنجومەنی وەزاریی بۆ ئابووری بڕیاریدا بە پێشکەشکردنی راسپاردەیەک بۆ ئەنجوومەنی وەزیرانی فیدراڵ بۆ ئاڕاستەکردنی وەزارەتی دارایی فیدراڵ بۆ چارەسەرکردن و ناردنی مووچە راگیراوەکانی هەرێمـی کوردستان"، ئەوانەی بەهۆی تەواونەکردنی بایۆمەتری دوورخرابوونەوە".

هاوڵاتی زیاتر لە 140 پێشمەرگە بەهۆی کێشەکانی  نێوان محەمەدی حاجی مەحمود و عەبدوڵای برای بێ مووچەبوون. زیاتر لە 140 پێشمەرگە بە هۆی کێشەکانی گوڵەخانەوە کە لەبەرەی عەبدوڵای حاجی مەحمود بوون و لەسەر بیروڕای سیاسی جیاواز ئێستا زیاتر له چوار مانگە مووچەکانیان ڕاگیراوە و پێیان نادەن. ئەو پێشمەرگانە باسلەوەدەکەن، نە لایەنی گوڵەخانە نەلایەنی عەبدوڵای حاجی مەحمود نەلایەنی فەرماندەی یەکەکانی 80 باسی دروستی بابەتەکەیان بۆ ناکەن بۆچی مووچەکانیان ڕاگیراوە. دەشڵێن، کاتێک بەلایەنی گوڵەخانە دەڵێن مووچەکانمان پێبدەن پێمان دەڵێن وەرنەوە مووچەتان پێدەدەین بەڵام پێمان نادەن، کاتێک داواش لە فەرماندەی یەکەکانی 80 دەکەین دەڵێن ئاگاداری هیچ شتێک نین لەم بارەیەوە. داواش لە سەرۆکی هەرێمی کوردستان و وەزیری پێشمەرگە و فەرماندەی هێزەکانی 80 دەکەن کێشەی مووچەکانیان بۆ چارەسەر بکەن. جێگەی ئاماژەیە، پێشتر ئەم زیاتر لە 140 پێشمەرگەیە پێش دروستبوونی کێشە لەنێوان محەمەدی حاجی مەحمود و عەبدوڵای برای لە ئەرکی خۆیان دابوون لە بناری سورێن و لەگەڵ عەبدوڵای حاجی مەحمود دابوون.

هاوڵاتی ڕەسوڵ سەدر ئەمیلی، وتەبێژی ماڵی سینەما لە ئێران لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانووسیدا ڕایگەیاند، لەپاش شۆڕشی “ژن ژیان ئازادیی” نزیکەی ٣٠٠ دەرهێنەری فیلم دۆسێیەی دادوەرییان لەسەر کراوەتەوە و بەهۆیەوە مافی کارکردنیان لێ وەرگیراوەتەوە. دەشڵێت، هۆکارى وەرگرتنەوەى مافى کارکردن لەو سەدان دەرهێنەرە بۆ بارودۆخی سیاسی، کۆمەڵایەتیی و ئەمنی دەگەڕێتەوە، کە ئەوەش وایکردووە نەتوانن فیلم درووست بکەن و تا ئێستاش چارەنووسی کارکردنیان نادیارە.  وتەبێژی ماڵی سینەما لە ئێران ئەوەشی خستەڕوو، فێستیڤاڵی ئەمساڵی سینەمای ئێران بەڕێوە ناچێت، چونکە دادپەروەرانە نییە لەم هەلومەرجەدا فێستیڤاڵەکە بەڕێوە بچێت.

هاوڵاتی بە هۆی بەکارهێنانی ئاوی ژێرزەوی بە شێوەیەکی کۆنتڕۆڵ نەکراو، ژمارەی ئەو چاڵە گەورانەی لە پارێزگای کۆنیای توركیا دروست بوون گەیشتووەتە نزیکەی سێ هەزار چاڵ. دکتۆر فەتحوڵڵا ئارک بەڕێوەبەری ناوەندی توێژینەوە لە چاڵە دروستبووەکان، هۆشداری دەدات لەوەی تا دێت ئاستی ئاوی ژێرزەوی لە ناوچەکە کەمتر دەبێتەوە و ئەمە و وشکەساڵییش ڕۆڵێکی گرنگیان گێڕاوە لە دروستبوونی چاڵی گەورە لە پارێزگای کۆنیا. 

هاوڵاتی وتەبێژی کۆمیسیۆنی هەڵبژاردنەکانی عێراق ڕایگەیاند، لە ناوەڕاستى ئەم مانگەدا بەشى زۆرى ئامادەکارییەکانى کۆمیسیۆن بۆ هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستان تەواو دەبن. ئەوەشی خستەڕوو، لە ئێستادا بۆ بەڕێوەچوونى هەڵبژاردنەکە راهێنان بە 40 هەزار کارمەندى کۆمیسیۆن دەکرێت. وتەبێژی کۆمیسیۆنی هەڵبژاردنەکانی عێراق، ئاشکراشیکرد، لەقۆناغى وردبینیکردن لە بەربژێرەکانى هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستان چەند بەربژێرێک دوورخرانەوە و ماوەى 3 رۆژ مۆڵەت درابوو بە لیستەکان کە شوێنگرەوەى بەربژێرە دوورخراوەکانیان پڕبکەنەوە و سێ رۆژیش مۆڵەت بە لیستەکان دراوە پەڵپ لە دوورخستنەوەى بەربژێرەکان بدەن. جومانە غەلای وتیشی، تۆمارى دەنگدەران پاک و بێگەردە لە هەڵبژاردنەکاندا پشتى پێ دەبەستین و بەردەوام تۆمارەکەش نوێدەکرێتەوە. گوتەبێژى کۆمیسیۆن داواشى لە هاونیشتمانییان کرد سەردانى بنکەکانى تۆمارکردنى دەنگدەران بکەن و کارتى دەنگدان وەربگرنەوە. سەرچاوە، کەناڵ ٨                

  هاوڵاتی دکتۆر شلێر فایەق بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی منداڵبوونی سلێمانی، لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەنووسیدا ڕایگەیاند، بەهەموو شێوازێک دژی یاسایی بە شودانی کچانی تەمەن ٩ ساڵین،دەشڵێت کچێکی تەمەن ٩ ساڵ هێشتا سوڕی مانگانە و هێلکەدانی پێنەگەیشتووە بۆیە ئەگەر سکی پڕ ببێت، سکپڕیەکەی توشی زۆر لە کێشەکانی سکپڕی دەبێتەوە. دەشڵێت، لەوانەیە لە کاتی منداڵ بووندا توشی زۆر لە کێشەکانی منداڵبوون ببێتەوە لەوانەشە لە دوای منداڵبوون توشی نەخۆشییەکانی دوای منداڵبوون ببێتەوە. ئاماژەی بەوەشدا، کچ لە تەمەنی ١٨ ساڵیدا ئەوەندە ئامادە نییە بۆ سکپڕبوون و باشترین تەمەن  بۆ سکپڕبوونی کچ لە تەمەنی ٢٠ بۆ ٣٠ ساڵیدایە و بۆیە بەهەموو شێوەیەک دژی یاسایی بە شوودانی کچانی تەمەن ٩ ساڵین و ئەگەر جێبەجێ بکرێت کاردەکاتە سەر پڕاکتیزمان. دکتۆر شلێر فایەق، ئاماژی بە ئامارەکانی بەشوودانی کچانی تەمەن خوار ١٨ ساڵ کرد و ڕایگەیاند،  لەدوای ساڵی ٢٠١٦، هاتنی داعش وقەیرانەکانی دارایی لە هەرێمی کوردستان ساڵ بەساڵ ئامارەکانی بەشوودانی کچانی خوار تەمەنی ١٨ ساڵ لە بەرزبوونەوەدایە، زۆربەی ئەوانەشی نەشتەرگەری منداڵبوون ئەنجامدەدەن لە نەخۆشخانەکان ئەوانەن پێش تەمەنی ١٨ ساڵی دووگیان بوون. ئەوەشی خستەڕوو، بەشوودانی کچانی تەمەن خوار ١٨ ساڵ زیاتر لە ناو عەرەبەکان و ڕاگوازراوەکەندایە و خەریکە لە هەرێمی کوردستانیش دەبێت بە دیاردە. ئاشکراشیکرد، لە کاتی منداڵبووندا کچی تەمەن ١٣ ساڵ و ١٤ ساڵ هەیە توشی نەزیفبوون، منداڵ لەبارچوون و توشی پەرکەمی سەر سکپڕی بوون و منداڵەکانیشیان بەزۆری یان لەبار دەچن یان کەم ئەندام دەبن.          

هاوڵاتی ڕاشد ئەدوایی هاوڵاتییەکی خەڵکی ڕۆژهەڵاتی کوردستانە لە لایەن هێزەکانی ئێرانەوە دەستگیرکرا. میدیاکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان بڵاویان کردەوە، سەر لە بەیانی ڕۆژی دووشەممە هاوڵاتییەکی کورد بەناوی ڕاشد ئەدوایی خەڵکی گوندی سلێنى سەر بە شاری سەوڵاوای ڕۆژهەڵاتی کوردستان لە لایەن هێزەکانی ئێرانەوە دەستگیرکرا و بۆ شوێنێکی نادیار گوازراوەتەوە. دەشڵێت، بە بێ فەرمانی دادوەر و هیچ بەڵگەیەکی یاسایی ئەو هاوڵاتییە دەستبەسەر کراوە. ئەمەش لە کاتێکدایە، ١٦ی ئەیلوولی ٢٠٢٢، ساڵیادی ژینا ئەمینییە کە بە هۆی ئەشکەنجەدانی لەلایەن پۆلیسی بەناو ئەخلاقی ئێرانەوە گیانی لەدەستدا، دوای ئەو ڕووداوە گەلانی ئێران بە درووشمی “ژن ژیان ئازادیی” ناڕەزایەتییان دەربڕیی و خۆپیشاندانی فراوانیان ئەنجامدا. جێگاى ئاماژەیە، دواى سەرهەڵدانى ناڕەزایەتییەکان لەلایەن هێزە ئەمنییەکانى ئێرانەوە سەدان چالاکوان و هاوڵاتیی مەدەنیی دەستبەسەرکران و بە دەیانیش لەسێدارەدراون، هەروەها ساڵانە بەهۆی یادکردنەوەی ساڵیادی ژینا ئەمینی لەلایەن هێزەکانی ئێران شەپۆلی دەستبەسەر کردنی هاوڵاتییانی کورد دەستپێدەکات.

هاوڵاتی حەیان عەبدولغەنی وەزیری نەوتی عێراق، كە ئێستا بەسەردانێك لە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكایە، لەمیانی كۆبونەوەی لەگەڵ جیفری بات، یاریدەدەری وەزیری دەرەوەی ئەمریكا بۆ كاروباری وزە، دیڤید ساتەرفیڵد، بەڕێوەبەری پەیمانگای بیكەر و تیف لوتس سەرۆكی ژووری بازرگانی ئەمریكا و ژمارەیەك لە كۆمپانیا، ئەمریكییەكان، ئاماژەی بە پرۆژەكانی عێراق كردووە لەبواری وەبەرهێنانی غاز و نەوت لەكێڵگە جیاوازەكاندا. حەیان عەبدولغەنی دەڵێت، پێگەی بەهێزی عێراق لە پیشەسازی وزە لەسەر ئاستی جیهان و هەرێمایەتی لە بوونی ئەو یەدەگە نەوتەوە سەرچاوەی گرتووە خاوەنێتی، كە زیاتر لە 145 ملیار بەرمیلی دۆزراوەیە، بە توانای رۆژانەی زیاتر لە 5 ملیۆن بەرمیل. وەزیری نەوتی عێراق ئاشکراشیکردووە، یەدەگی غازی سەلمێنراویش بڕكەی زیاترە لە 130 تریلیۆن پێ سێجای پێوانەیی و یەدەگی چاوەڕوانكراویش ڕەنگە بگاتە زیاتر لە 160 تریلیۆن پێ سێجا، ئەوەش وادەكات ببێتە یاریزانی سەرەكی و كاریگەر لەسەر هەردوو ئاستی جیهانی و هەرێمایەتی. ڕاشیگەیاندووە، ڕێژەی وەبەرهێنانی غازی هاوەڵ لە ساڵی 2022دا، لە 51% تێنەپەڕیوە، بەڵام ڕێژەكە لەم ساڵدا بەرزبووەتەوە بۆ زیاتر 65%، ئەوەش لە ئەنجامی جێبەجێكردنی چەندین پرۆژە تایبەت بووە بە وەبەرهێنانی غاز، لەڕێی هاوكاریكردن لەگەڵ كۆمپانیا جیهانیەكان و توانا نیشتمانیەكان. حەیان عەبدولغەنی ئەوەشی خستۆتەڕوو،عێراق لەكۆتایی ساڵی 2028دا، سوتاندنی غاز بەتەواوی ڕادەگرێت ودەبێتە یەكێك لەوڵاتەكانی بەشدار لەكەمكردنەوەی گەرمییە بەهەواداچووەكان و سوود وەرگرتن لەو سوتەمەنیە و ئاڕاستەكردنی بۆ بەرهەمهێنانی وزەی كارەباو پیشەسازییە جیاوازەكان. وەزیری نەوتی عێراق، باسیلەوەشکردووە، لەكەرتی پاڵاوتنیشدا، شانازی دەكەین بەوەی بەم دواییە توانای پاڵاوتنمان گەیاندووەتە زیاتر لە 360 هەزار بەرمیلی ڕۆژانە، لە پاڵاوتگەكانی كەربەلا و باكوورو یەكەی چوار لە پارێزگای بەسرە.

هاوڵاتی سەرچاوەیەک لە وەزارەتى دارایى و ئابووریی هەرێمى کوردستان ڕایگەیاند، لیستى مووچەى مانگى هەشت لەلایەن گەنجینەکان بۆ وەزارەتى دارایى و ئابووریى نێردراوە و وردبینى تێدا دەکرێت. سەرچاوەکە ئاشکراشیکردووە، پاش تەواوبوونى وردبینى، لیستى مووچەى مانگى هەشت ئەمڕۆ سێشەممە یان سبەى چوارشەممە، ڕەوانەى بەغدا دەکرێت. ئاماژەی بەوەشکرد، داوا لە وەزارەتى دارایى حکومەتی هەرێمی کوردستان کراوە، بایۆمەتری و كۆد بۆ سەرجەم فەرمانبەران بکرێت، ناوى دووبارە لە لیستی مووچەدا نەبێت، ئەوانەیشی مۆڵەتی بێ مووچەیان هەیە بنووسرێت کە مووچە وەرناگرن. سەچاوە، کەناڵ ٨

هاوڵاتی    باسم محەمەد  بریکاری وەزارەتی نەوتی عێراق لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەنووسیدا ڕایگەیاند، ئەو نەوتەی هەیە لە هەرێمی کوردستان هی عێراقە وموڵکی گشتییە، دەشڵێت، هیوادارین لەگەڵ حکومەتی هەرێم بگەینە لێکتێگەیشتن بۆ دابینکردنی داهات بۆ ژێرخان.   سەبارەت بەداواکاری وەزارەتی نەوتی عێراق لە  کۆمپانیاکانی نەوت ئەوەی خستەڕوو، بانگەوازمانکردووە بۆ کۆمپانیاکان بۆ ئەوەی گرێبەستەکان هەمواربکەنەوە و دەستکاری بکەن بۆ بەژداریکردنیان لە پرۆژەکانی داهاتوودا.   سەبارەت بەدابەزینی نرخی نەوت و بەنزینش لە هەرێمی کوردستان ئەوەی ئاشکرایکرد، پێویستە لەگەڵ هەرێمی کوردستان بگەینە ڕێکەتن لە پێناو بەرژەوەندی گشتی، وتیشی فەلسەفەی نرخەکان پێویستە فیدڕاڵی بێت. ئاماژەی بەوەشکرد، ئێستا بەرهەمهێنانی نەوت لە عێراقدا، لە مانگی ئاب و تەمووزدا چوار ملیۆنە ئەوەش پابەندبوونە بە بڕیارەکانی ئۆپیک.   سەبارەت بە هەناردەکردنی نەوت  ڕایگەیاند، هەناردەکردنی نەوت بۆ ناوخۆی عێراق و ٥٠٠ هەزار بەرمیلە و ئاستی بەرهەمهێنانی نەوتیش ٣ ملیۆن و ٨٠٠ هەزار بەرمیلە ئەمەش پابەندبوونە بە بڕیارەکان ئۆپیک.

ئەحمەد ئەمین یەکێک لە میکانیزمەکانی رووبەرووبوونەوەی تاڵانکاریی، دەستبەسەراگرتنی ئەو دامەزراوانەیە کە لە خزمەت دەسەڵاتە تاڵانکارەکاندان. بە پێی ڕاپۆرتێکی کەناڵی جەزیرە لە سەرەتای دەستپێکردنی شەڕی ئۆکرانیادا، باس لە دەستبەسەراگرتنی چەندان دامەزراوەی ئۆلیگاریشی پوتین ئەکات لە بەریتانیادا،  کە بە نزیکەیی بە ٢٠ ملیار دۆلار دەخەمڵێنرێت. ئەم دەست بەسەراگرتنانە لە رێی دادگاوە نەبوون بەڵکو بەپێی بڕیاری وەزارەتی دەرەوەی بەریتانیا بوو. دیارترینیان یانەی چێڵسی بوو کە ئیبراهیمۆفیچی روسیایی خاوەندارێتی ئەکرد. ئایا ئەبێت ئەم بڕیارە بە دژە وەرزش لێکبدرێتەوە؟ وەک ئەوەی هەندێک کۆلکە نووسەر و بەناو رۆشنبیر داخستنی دەزگای چاودێر بە دژە ئازادی لێکدەدەنەوە. وەزارەتی دەرەوەی بەریتانیا پاساوی بۆ بڕیارەکەی هێناوەتەوە و ڕایگەیاندووە کە خاوەنی ئەم دامەزراوانە لە قۆڵە درێژ و گرنگەکانی ڤلادیمێر پوتینی سەرۆکی ڕووسیان، یان سەر بە بازنەی سەرۆکن و خزمەت بە سیاسەتەکانی پۆتین ئەکەن. لە سەرچاوە خۆرئاواییەکانیشدا دەسەڵات لە روسیادا بەتاڵانکار پۆلێنکراوە. بەپێی چەندان سەرچاوەی ناوخۆیی و نیودەوڵەتیییش، دەسەڵات لە هەرێمی کوردستاندا تاڵانکارییە، بەرپرسی یەکەمی تاڵانکارییەکانیش پارتی و بنەماڵەی بارزانیین، ئنجا یەکێتی و بنەماڵەی تاڵەبانی و ئەو تۆڕە بەرژەوەندییانەی پێیانەوە گرێدراون. بۆیە ناکرێت لە سلێمانی و لە موڵکی یەکێتیدا و بە پارەی یەکێتی لە خزمەت پارتی و بنەماڵەی بارزانیدا بیت. لای کەسیش شاراوە نییە کە ساڵانێکە مەلا بەختیار تەنها بە جەستەیی و بە فەرمیی یەکێتییە، ئەگەر نا، بە رۆح و  رەفتار، خزمەت بە سیاسەتیی پارتی ئەکات. بۆیە بڕیاری دەسبەسەراگرتنی چاودێر و دەست و پێوەندەکانی، بڕیارە تەندروستەکەیە، ئەگەر بە بڕیارەکەی وەزارەتی دەرەوەی بەریتانیا بەراوردی بکەین. ئەمریکا و ئەوروپا، بەو هەموو توانا ئابووری و هەواڵگرییەوە، تاڵانکاریی وەک مەترسیی بۆ ئاسایشی نیشتمانیان وێنا ئەکەن. بۆ هەرێمێکی لاوازی وەک ئێمە، مەترسییەکە نیشتمانی و نەتەوەییشە. شەهیدکردنی رۆژانەی کوردانی پارچەکانی تری کوردستان لە هەرێمدا، بە درۆنی دوژمنانی کورد و بە چاوساغی خۆمان، باشترین بەڵگەی مەترسییە نیشتمانی نەتەوەییەکەیە. بۆیە راستە بڕیارەکەی یەکێتی لەسەر بنەمایەکی بەرژەوەندیی حیزبیی دراوە بەڵام ئەوە بڕیارە تەندروستەکەیە و ئەبێت ئەم دەرفەتە بقۆزرێتەوە و فراوان بکرێت بۆ ئاستێکی نیشتیمانی و نەتەوەیی.  بەڵام ئەستەمە یەکێتی بە تەنیا و بەم پێکهاتەیەی ئێستاوە بتوانێت رووبەرووی تاڵانکارییەکانی پارتی و بنەماڵەی بارزانی ببێتەوە. بۆیە ئەگەر دەستپێشخەریی بۆ لایەنە سیاسییەکانی تری دەرەوەی پارتی بکات و وەک نیاز پاکییەک بەشێک لەو سامانەی لەگەڵ پارتی تاڵانی کردووە بیگەڕێنێتەوە بۆ خاوەنە رەسەنەکانیان، ئەوا لەوانەیە لایەنە سیاسییەکانی تر متمانە بکەن و هاوکاری بکەن. ئەگەر یەکێتی ئەم دەستپێشخەرییەی نەکرد، ئەوا ئەرکی لایەنە سیاسییەکانی دەرەوەی یەکێتی و پارتییە، هەروەها چین و توێژە ناڕازییەکان، رووبەرووی یەکێتی و پارتی ببنەوە، لە رێی هەڵبژاردنەوە بێت یان خۆپیشاندانێکی جەماوەریی.