سبەی ئەنجومەنی وەزیران موچەی هەرێم یەكلادەكاتەوە

  پلەکانی گەرما لە بەشێک لە ئینگلتەرا بەردەوامن لە بەرزبوونەوە، ئەمڕۆ سێشەممە دەبێتە گەرمترین ڕۆژی ساڵ دوای ئەوەی لەچەند ناوچەیەکى ئەو وڵاتە پلەى گەرما  ٣٣.٥ تۆمارکرد، هێشتا پلەکانى گەرما زیاتر بەرەو بەرزبوونەوە دەڕۆن بە ئەگەرێکی زۆرەوە لە باشووردا پلەی گەرم دەگاتە ٣٥ پلە. هەروەها پلەی گەرمی میدلەندز لە سەرووی مامناوەندەوە دەبینرێت - بەڵام جیاوازییەکی گەورە لە بارودۆخەکاندا هەیە بۆ باقی بەریتانیا، کە پێشبینی دەکرێت فێنک و هەور بێت. ئەمەش لەکاتێکدایە کە پلەکانی گەرما بەرزە لە سەرانسەری ئەوروپا بەردەوامە و فەرەنسا، ئیسپانیا، پورتوگال، ئیتاڵیا، ئەڵمانیا و باڵکان لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا گەرماییەکی سووتێنەریان بەخۆوە بینیوە. دەزگای ئاسایشی تەندروستی بەریتانیا (UKHSA) ئاگادارکردنەوەکانی تەندروستی گەرمای بۆ بەشێکی زۆری ناوچەکانی ئینگلتەرا تا بەیانی چوارشەممە درێژکردەوە. ئەو ناوچانەی کە دەگرێتەوە بریتین لە: یۆرکشایر و هامبەر، ئیست میدلەندز، وێست میدلەندز، ڕۆژهەڵاتی ئینگلتەرا، لەندەن و هەردوو ناوچەی باشووری ئینگلتەرا. هۆشدارییەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە خزمەتگوزارییە گشتییەکانی وەک نەخۆشخانە و گواستنەوە کاریگەرییەکی بەرچاویان لەسەر دروست دەبێت. لەلایەکی دیکەوە، خزمەتگوزاری ئەمبولانسی لەندەن داوای لە خەڵک کردووە، ڕێوشوێنی خۆپارێزی زیاتر بگرنەبەر بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی گەرما. دەکرێت لە کاتی کەشوهەوای گەرمدا گەرمبوونی زۆر ئاسان بێت، لەگەڵ مەترسی ماندووبوونی گەرما یان جەڵتەی گەرما، کە ئەمەش جددیترە. ڕێکخراوی NHS ئامۆژگاری خەڵک دەکات کە کڵاو لەسەر بکەن، کرێمی دژەخۆر بەکاربهێنن، ئاوی زۆر بخۆنەوە و دوور بکەونەوە لە بەرکەوتنى ڕاستەوخۆى تیشکى خۆر.

  كۆبوونەوەی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق كۆتاییهات، لە كۆبوونەوەكەدا باسی موچەی موچەخۆرانی هەرێمی كوردستان نەكرا، بە پێی زانیاریەکان نە محەمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیرانی عێراق باسی رێككەوتنی هەرێم و بەغداد و موچەموچەخۆرانی هەرێم كردووەو نە وەزیرە كوردەكانیش ئەو بابەتەیان لە كۆبوونەوەكە باسكردووە. وەزیرێکى کوردى بەشداربووى کۆبونەوەکە، ڕایدەگەیەنێت لە کۆبوونەوەى ئەنجومەنى وەزیراندا باسی مووچە نەکرا، چاوەڕوان بووین لە کۆبوونەوەى ئەنجومەنى وەزیراندا باسی مووچە بکرێت، وتیشى: نازانین سودانى خۆى بڕیارى ناردنى مووچە دەدات یان نا. هەرچەندە نازانرێت سودانی تاك لایەنە موچە دەنێرێت یان نا، بەڵام لە كۆبوونەوەكە ئەو پرسە نەوروژێندراوەو دوای كۆبوونەوەكەش وەزیرە كوردەكان لەگەڵ سودانی كۆنەبوونەتەوە. چاوەڕوان دەكرا لە كۆبوونەوەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراقدا پرسی رێككەوتنی نێوان هەرێم و بەغداد لەسەر نەوت و شایستە داراییەكانی هەرێم بڕیاری لەسەر بدرێت. لە رۆژى شەممەى رابردووەوە شاندى حکومەتى هەرێمى کوردستان لە بەغدادە و رۆژى یەکشەممە ژمارەیەک کۆبوونەوەیان لەگەڵ کۆمپانیاى سۆمۆ، نوێنەرى وەزارەتى نەوت، نووسینگەى سەرۆکوەزیرانى عێراق ئەنجامداوە. دوێنێش شاندەکە لەگەڵ ئەنجوومەنى ئابووریى عێراق و وەزارەتى نەوتى عێراق کۆبووەوە، بەگوێرەى بەدواداچوونەکان، کە لە چەند سەرچاوەیەکى عێراقەوە دەستکەوتووە، شاندەکە نزیکن لە رێککەوتن، بەجۆرێک 280 هەزار بەرمیل نەوت لەلایەن هەرێمى کوردستانەوە رادەستى سۆمۆ دەکرێت و 16 دۆلاریش بۆ تێچووى بەرهەمهێنانى هەر بەرمیلێک دیاریکراوە. رۆژى 26ـى حوزەیرانى 2025، شاندى تەکنیکیى حکومەتى عێراق گەیشتە هەولێر و لەگەڵ شاندى حکومەتى هەرێمى کوردستان زنجیرەیەک کۆبوونەوەیان لەبارەى نەوت، داهاتى نانەوتی و شایستە داراییەکانى هەرێمى کوردستان ئەنجامدا.

ئەمڕۆ ئەنجومەنی دادوەری عێراق بەسەرۆكایەتی فایەق زێدان كۆبووەوە، كۆبوونەوەكە بە ئامادەبوونی دادوەرانی دادگای تەمیزو داواكاری گشتی و دادگای فیدراڵی كۆبوونەوە. لە كۆبوونەوەكەدا پیرۆزبایی لە مونتەزر ئیبراهیم كرا، وەك سەرۆكی نوێی دادگای فیدراڵی عێراق و سوپاسی ئەندامانی دادگای فیدراڵیان كرد كە داواكارییان بۆ خانەنشینی كشاندەوە دوای ئەوەی بیانووەكانیان بۆ خانەنیشین بوون كۆتایی هات. لە ڕاگەیەندراوەکەدا ئاماژە بەوەشکراوە، "ئەوانەی ئامادەبوون دەستخۆشییان لە سەرۆکی دادوەری نوێ، دادوەر مونته‌زڕ ئیبراهیم کردووە، بەبۆنەی دەستبەکاربوونی بۆ ئەو پۆستە و سوپاسی ئەندامانی دادگاشیان کردووە بۆ کشانەوەی داواکارییەکەیان بۆ ڕەوانەکردنیان بۆ خانەنشینی دوای ئەوەی هۆکارەکانی ڕەوانەکردنیان چیتر کارپێنەکراوە". ڕوونیشیکردەوە، "کۆبوونەوەکە بریتی بوو لە گفتوگۆکردن لەسەر میکانیزمەکانی کاری دادوەری دروست، پابەندبوون بە دەسەڵاتی دادوەری، بەپێی بڕگەکانی دەستوور و یاسا کارپێکراوەکان، هەروەها گرنگی پاراستنی سەربەخۆیی و بێلایەنی دەسەڵاتی دادوەری و دوورکەوتنەوە لە هەر ڕەفتارێک یان پراکتیزەیەک کە ئەم کارە تێکبدات". هەفتەی رابردوو 9 ئەندامی دادگای فیدراڵی دەستلەكاركێشانەوەیان پێشكەشی سەرۆكی ئەنجومەنی دادوەری كرد  بەهۆی ناڕەزاییان بەرامبەر جاسم عمێری سەرۆكی دادگای فیدراڵی، دواتر جاسم عێمری داوای خانەنشینبوونی كرد و سەرۆكی نوێی دادگای فیدراڵی دانرا.

  سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل ڕۆژی سێشەممە هۆشدارییدا کە بەرنامەی ئەتۆمی و توانای مووشەکی ئێران هێشتا هەڕەشەو مەترسى گەورە بۆ ئیسرائیل دروستدەکات. بنیامین نەتانیاهۆ سەرۆکوەزیرانى ئیسرائیل ئەمڕۆ ڕایگەیاند: هەڕەشەی ئێران گەورەترە لە هەڕەشەی ناسیۆنالیزمی عەرەبی، کە هەمیشە بەردەوام بووە لەسەرمان. ئەو وتیشى: ئێران لە رێگەی هێزی ئەتۆمی و توانای مووشەکییەوە هەڕەشەیەکی گەورەی بۆ سەر ئێمە دروست کردووە نەتەنیاهۆ جەختیکردەوە مەرج نییە ئەمریکا بەشداربێت لە وەستاندنی هەڕەشەی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل و هەموو هەوڵێک دەدەین بۆ کۆتایی هێنان بەو هەڕەشەیە. لەلایەکى دیکەوە، پێگەى واڵا نیوزى ئیسرائیل بڵاویکردەوە، ئەمڕۆ نەتانیاهۆ لەگەڵ وەزیری بەرگریی و سەرۆکی ئەرکانی سوپای ئیسرائیل کۆدەبێتەوە، کۆبوونەوەکە بۆ تاوتوێکردنی بیرۆکەکانە سەبارەت بە سەربازە رفێنراوەکان لە کەرتى غەزە و پلانى داهاتووی شەڕەکان لەو کەرتە. بەپێی ئەو ماڵپەڕە، دواتر ئەو پێشنیازانە دەخرێنە بەردەم ئەنجومەنی وەزیران بۆ پەسەندکردنی. لەلایەکى دیکەوە، عەباس عراقچی، لە چاوپێکەوتنێکدا بە کەناڵی 'سی بی ئێس'ـی ئەمەریکی ڕاگەیاند "تەکنۆلۆجیا و زانستی پیتاندنی یۆرانیۆم بە بۆمباران لەناو ناچن." ئەم قسەیەی ئاماژەدان بوو بە هێرشەکانی ئەمەریکا بۆ سەر شوێنە ئەتۆمییەکانی ئێران لە هەفتەی ڕابردوودا. ئاماژەی بەوەش کرد، ئێران دەتوانێت بەخێرایی زیانەکانی هێرشەکان چاک بکاتەوە، هەروەها  ئەگەر ئیرادەمان هەبێت بۆ پێشکەوتنی نوێ لەم پیشەسازییەدا، دەتوانین قەرەبووی کاتە لەدەستچووەکان بکەینەوە.  وەزیری دەرەوەی ئێران گوتیشی: پێم وانییە دانوستانەکان بەو خێراییە دەست پێ بکەنەوە، پێش ئەوەی بڕیاری دووبارە بەشداریکردنەوە بدەین، پێویستە سەرەتا دڵنیابین لەوەی ئەمەریکا لە کاتی دانوستانەکاندا هێرشی سەربازی ناکاتە سەر ئێمە.

هەرچەندە حەوت مانگە بەهۆی دۆخی سیاسییەوە هیچ کۆبوونەوەیەکى نەکردوە، بەڵام  لە ئەمڕۆوە پەرلەمانی کوردستان بۆ ماوەی دوو مانگ دەکەوێتە پشووی هاوینەوە. لە 20-10-2024 هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بەڕێوەچوو؛ 2-12-2024، یەکەم دانیشتنی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان کرا و تاوەکو ئەمڕۆ کۆبوونەوەی دیکە نەکراوە.   ئەندامانی پەرلەمانی كوردستان سوێندی یاساییان خواردووەو موچەی مانگانەیان بۆ بەستراوە كە هەر پەرلەمانتارێك موچەیەكی (8 ملیۆن و 180 هەزار) دیناری و شوقە یاخود خانوویەكی لە سیتیەكان پێدەدرێت، بەڵام تا ئێستا لیژنەكانی پەرلەمان پێكنەهاتووەو سەرۆك  و جێگرو سكرتێری پەرلەمان هەڵنەبژێردراوە. چاوەڕێی كردنەوەی گرێكوێرەی ناكۆكییەكانی نێوان یەكێتی و پارتی دەكات لەسەر رێككەوتن بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەتی هەرێمی كوردستان كە هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی پەرلەمان (سەرۆك و جێگر و سكرتێر) و سەرۆكی هەرێم و جێگرەكانی و سەرۆكی حكومەت و وەزیرەكانی بەیەك پاكێج كراوە.  ڕووپاک ئەحمەد، ئەندامی لیژنەی یاسایی لە خولی پێشووی پەرلەمانی کوردستان، دەلێت: پشووی هاوینەی پەرلەمان لە ئەمڕۆ 01ـی تەمموز دەستپێدەکات و بۆ ماوەی دوو مانگ بەردەوام دەبێت".   ناوبراو ئاماژە بۆ ئەوەدەکات لە کاتی ئاساییدا دەبێت کۆبوونەوەکانی پەرلەمان  لە1ـی 9 دەستپێبکەنەوە تاوەکو 31ـی مانگی یەکی ساڵی نوێ و دواتر جارێکی دیکە دەکەونەوە پشووی زستانەوە بۆ ماوەی دوو مانگ.   لەکاتی وەرزەکانی پشووی پەرلەمانی کوردستاندا، لیژنەکانی پەرلەمانی کوردستان کۆبوونەوەکانیان دەکەن، بەڵام کۆبوونەوەی گشتیی پەرلەمان ناکرێت.   تاوەکو ئەمڕۆ لیژنەکانی پەرلەمانی کوردستان بۆ خولی شەشەم پێکنەهێندراون، بۆیە لەم پشووەدا لیژنەکانیش کۆبوونەوەیان نابێت.   لە کاتی ئاساییدا، بەگوێرەی بڕگەی سێیەمی مادەی 51ـی پەیڕەوی نێوخۆی پەرلەمانی کوردستان "رۆژانی سێشەممە و چوارشەممە تایبەت دەبێت بە دانیشتنی پەرلەمان"، بەڵام لە حەوت مانگی رابردوودا پەرلەمان هیچ کۆبوونەوەیەکی نەکردووە. ئەنجامی خولی شەشەمی پەرلەمانی كوردستان: - پارتی دیموكراتی كوردستان: 812 هەزارو 794 دەنگ و (39) كوردسی - یەكێتی نیشتمانی كوردستان: 409 هەزارو 548 دەنگ و (23) كوردسی  - جوڵانەوەی نەوەی نوێ: 292 هەزارو 32 دەنگ و (15) كوردسی  - یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان: 117 هەزارو 444 دەنگ و (7) كوردسی  - كۆمەڵی دادگەری كوردستان: 64 هەزارو 864 دەنگ و (3) كوردسی (بایكۆتی پەرلەمانی كرد) - رەوتی هەڵوێستی نیشتمانی: 56 هەزارو 8 دەنگ و (4) كوردسی  - بەرەی گەل: 33 هەزارو 461 دەنگ و (39) كوردسی  - هاوپەیمانی هەرێمی كوردستان: 13 هەزارو 226 دەنگ و (1) كوردسی  - بزووتنەوەی گۆڕان : 11 هەزارو 636 دەنگ و (1) كوردسی - پێكهاتەكان: 31 هەزارو 188 دەنگ و (5) كوردسی 

  ئەمشەو ژمارەیەكی تر گەڕەكی سلێمانی پرۆژەی روناكی گرتیەوەو خاوەنی مۆلیدە ئەهلییەكان لەبەردەم قایمقامیەتی سلێمانی گردبوونەوەو لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا ڕایان گەیاند: گرێبەستێکى زۆرە ملێمان لەگەڵ کراوە کە بەرژەوەندى ئێمە لە بەرچاو نەگیراوە، پێیان وتووین نابێت هیچ خاڵێکى گرێبەستەکە لە ڕاگەیاندنەکان و بۆ هیچ کەسێکى دیکەش باس بکرێت. ئەمشەو 28 گەڕەكی ناو بازنەی مەلیك مەحمود لە سلێمانی پرۆژەی روناكی گرتونیەوەو (198) مۆلیدە كوژێندرانەوە، پێشتریش (70) مۆلیدە كوژێندرانەوە، كۆی گشتی نزیكەی (270) مۆلیدە كوژێندراونەتەوە، كە لە (50%) مۆلیدەكانی سلێمانی دەكات. گرێبەستمان لەگەڵ كراوە دەڵێت: تا شەش مانگ مۆلیدەكە بمێننەوەو هەركات كارەبای نیشتمانی بڕا ئەوكات دەبێت مۆلیدەكە هەڵێبكاتەوەو مانگانە (800) هەزار دینار دەدرێت بە خاوەن مۆلیدە. هاوکات به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی كاره‌بای سلێمانی دەلێت ئه‌مڕۆ لیژنەی دیاریكردنی نرخی موه‌لیده‌ ئه‌هلییه‌كان (بۆ مانگی 6) کۆبووەوەو به‌پێی نرخی سوته‌مه‌نی له‌ بازاڕه‌كاندا نرخی هه‌ر كاتژمێرێك کارەبای موەلیدە بۆ یه‌ك ئه‌مپێر (40) دینارە،‌ به‌مه‌ش نرخی یه‌ك ئه‌مپێر كاره‌بای موه‌لیده‌ی ئه‌هلی گه‌ڕه‌كه‌كان له‌ ناوشاری سلێمانی له‌نێوان (7,750) بۆ (9000) دیناره‌، بەو پێیەى موەلیدەکان لە نێوان (190 بۆ 230) کاتژمێر کاریان کردوە. سەبارەت بەو موەلیدانەی كە دەكەونە سنوری پرۆژەی_رووناكی و كۆتایی مانگی رابردوو بوون بە بیست و چوار كاتژمێریی پێویستە پارەی موەلیدەكانیان پاكتاو بكەن، چونكە چیتر موەلیدەكانیان كارناكەن. خشته‌ی كارپێكردنی موه‌لیده‌ش بۆ مانگى تەموز (7) بیست و چوار كاتژمێری دەبێت، هەر كاتێك كارەبای نیشتمانی كوژایەوە ئەوان كاردەكەن.

  ماوەى سێ رۆژە ئاگر لە دارستانێکی پارێزگای ئیزمیرو هاتایی تورکیا کەوتەوە و تیمەکانی ئاگرکوژێنەوە لە هەوڵی کوژاندنەوەیدان تائێستا بەردەوامە، زیاتر لە ٦٠ هەزار کەسیش ناوچەکەیان جێهێشتووە، بەهۆى بەرزبوونەوەی پلەکانی گەرماشەو کارى تیمەکان زۆر سەختربووە. ئیبراهیم یوماکلی وەزیری کشتوکاڵ و دارستانى تورکیا سەبارەت بە ئاگرکەوتنەوەکان لە ئەکاونتی ئێکسی خۆی پەیامێکى بڵاوکردوەتەوەو تیایدا دەڵێت: لەگەڵ یەکەم ڕووناکی بەیانیەکى نوێ، دیسانەوە دەستە پۆڵاییەکان لە ئاسمانن بۆ کوژانەوەى ئاگرەکە ئێمە بەردەوامین لو دارستانەکانی ئیزمیر و مانیسا و هاتای تیمەکان لەئاسمان و زەوییەوە، شەو و ڕۆژ شەڕ دەکەین بۆ پاراستنی نیشتمانە سەوزەکەمان.   ڕۆژى هەینی ڕابردوو 27ـی حوزەیران، بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی دارستانەکانی تورکیا بڵاویکردەوە، ئاگر لە دارستانێکی سنووری شاری کینیک لە پارێزگای ئیزمیر لە باشووری رۆژئاوای تورکیا کەوتەوەو سەرەتا ئاگرەکە لە پوش و پاوانی سنووری شارەکە کەوتوەتەوە و دواتر تەشەنەی سەندووەو تائئستاش فراوانتر دەبێت.    ئاگری دارستانەکانی لە مانیسا بە 3 فڕۆکە، 5 هێلیکۆپتەر، 85 بارهەڵگری ئاو، 31 ئامێری بیناسازی و 13 ئۆتۆمبێلی ئاگرکوژێنەوەو دەیان کرێکارانی دارستان لە هەوڵی کوژاندنەوەیدان، بەڵام بەهۆى بەرزى پلەى گەرماو کاریگەریی باوە ئاگرەکە بەردەوامە. بەشێک لەو ئاگرە دارستانانەی لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا لە سەرانسەری تورکیا ڕوویداوە، کۆنترۆڵکراون و هەندێکی تریش بەردەوامن. تا ٣٠ی حوزەیران، دوای ئاگرکەوتنەوە لە دارستانەکان کە لە ئیزمیر، بیلەجیک و هاتای کەوتەوە، زیاتر لە ٦٠ هەزار کەس بە شێوەیەکی کاتی گواسترانەوە بۆ ناوچە ئارامەکان. لە ٣٠ی حوزەیران ئاگر لە گەڕەکە جیاوازەکانی هاتای کەوتەوە، بای بەهێز ڕێگری لە بەکارهێنانی فڕۆکەکانی ئاگرکوژێنەوە کرد کە ڕەوانەی ناوچەکە کراون. ئاگرەکە کە لە هەندێک شوێن کۆنتڕۆڵ کرابوو، تا ئێستا نەکوژاوەتەوە.

  چوار ژنە زیندانی لە بەشی ژنانی زیندانى ئەوینى ئێران، کە دوای هێرشی ئیسرائیل بۆ زیندانى قەرچاک ڤارامین گواستراونەتەوە، وردەکاری نوێیان بۆ بی بی سی فارسی گێڕایەوە سەبارەت بە ساتى هێرشەکەو کاتى گواستنەوەی زۆرەملێ و بارودۆخی نامرۆڤانەی قەرچاک. یەکێک لەو ژنانە سەبارەت بە هێرشەکەی دووشەممەی ڕابردووی ئیسرائیل دەڵێت: لە تەنیشت جێگاکەم دانیشتبووم، کتێبێکم بەدەستەوە بوو، لەناکاو ئەو دەنگەی کە نزیکتر و نزیکتر دەبووەوە، بەهۆی تەقینەوەیەکی ترسناکەوە پچڕا، وەک ئەوە وابوو دیوارەکان بەرزکراونەتەوە بۆ هەوا و سەقفەکان دەلەرینەوە". یەکێکیان دەڵێت، شەپۆلی تەقینەوەکە بەشی ژنانی هەژاندووە و لانیکەم پێنج تەقینەوەی دیکە بیستراوە و زیندانییەکان گریمانەیان کردووە کە دەنگەکە لە "بینای ئیدارەیی و ژووری کۆبوونەوە و بینای تەندروستی و ئەمنی"ەوە هاتووە. ئەوان دەڵێن دوای هێرشەکە بۆ ماوەی سێ کاتژمێر هیچ کارمەندێکی فریاگوزاری نەچووەتە ناو بەشی ژنانەوە، پاسەوانەکانیش تەنها دوای ئەوەی دڵنیابوون کە سەلامەتە، گەڕانەوە بۆ بەشی ژنان. دەڵێن "خۆمان گەیشتینە دەست بریندارەکان، بەشی نەخۆشخانەکەمان پاککردەوە، بەڵام کەس نەهاتە لامان". بە وتەی ئەو زیندانییانە، "لەهەمان کاتدا لەگەڵ هێرشەکەدا هێڵی ئاو و تەلەفۆن پچڕاوە". یەکێک لەوانە دەڵێت: پەیوەندیکردن لەگەڵ خێزانەکان نەدەکرا، کەمی زانیاریش بووە هۆی ئەوەی هەندێک لە خانمان تووشی تێکچوونی دەمارەکان، گرژبوون، یان بێهۆشبوون ببن". ئەم چوار ژنە سەبارەت بە گواستنەوەیان بۆ زیندانی قەرچاک دەڵێن: ئەو شەوە بە زیندانییە ژنەکان گوترا کە یەک سەعات ماوە کەلوپەلەکانیان کۆبکەنەوە، ئەگینا بە گازی فرمێسکڕێژ و لێدان دەگوازرێنەوە، دەیانگوت باشترە ئەگەر خۆبەخشانە بچن، ئەگینا خۆمان دەتانبەین". بەرەبەیانی ڕۆژی دواتر ٦١ ژن بە دەستبەندەوە و لەگەڵ زۆرێک لە دەرمان و کەرەستەی پێویستیان بۆ زیندانی قەرچاک گوازرانەوە. لە کۆشکێکی کانزاییدا جێگیرکرابوون کە هەواگۆڕکێی تێدا نەبوو و ئاودەست و خزمەتگوزاری سەرەتایی نەبوو: "پەرستار نەبوو، تەنها فێنککەرەوەی ئاوی بەتاڵ لە گۆشەی هۆڵەکەدا هەبوو، ئەمەش تەنیا تینوێتییان زیاتر دەکرد." لەگەڵ چوونە ژوورەوەی ژنان لە قەرچاک، پشکنینی جەستەیان بۆ کراوە. بە وتەی یەکێک لەوان، “مامەڵەی بەشێک لە ئەفسەرانی قەرچاک توند بووە، تەنانەت بەزۆر پاڵیان بە ژنانی بەساڵاچوو و نەخۆشیشەوە دەنا،. دوای گەڕانەکە، گروپەکە بردرانە کۆشکێکی داخراو و بێ پەنجەرە کە هەوای لەڕادەبەدەر قورس و خنکێنەر بوو. دوای ٥٠ کاتژمێر مۆڵەتی پەیوەندیکردن بە خێزانەکانەوە دراوە: تەنها هەریەکەیان دوو خولەکیان پێداین. هەندێک منداڵ لە پەنجەرەی پاسەکەوە خێزانەکانیان بینیبوو و تەنانەت نەیاندەتوانی دەستیان لێبدەن". یەکێکیان دەڵێت: "خۆزگە ئێمە هەر لەوێ لە ژێر داروپەردووی ئەوین کوژرابایە، نەک بەم مردنە وردە وردە لە کۆشکێکی بێ هەوا و بێ ئاگاداردا".

  رۆژنامەی "الشرق الاوسط": ژمارەیەك سەرچاوە لە هەولێر رایانگەیاندووە: شاندەکانی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق لە بەغداد، گەیشتونەتە رێککەوتنی سەرەتایی، لەبارەی دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنی نەوت و پشکی بەکاربردنی ناوخۆ، بەڵام پرسی شایستەی کۆمپانیا نەوتییەکان تا ئێستا چارەسەرنەکراوە. بەرپرسێکی یەکێک لەو کۆمپانیایانە وتویەتی: بڕیارە لە ئەم هەفتەیەدا کۆبونەوەیەکی دوو قۆڵی لەگەڵ وەزارەتی سامانە سروشتییەکان، یان سێ قۆڵی بە بەشداری نوێنەری حکومەت لەسەر ئەم بابەتە، ئەنجام بدرێت. بەگوێرەی سەرچاوە ئاگادارەكان، کۆبونەوەی شاندەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی فیدراڵی كە ماوەی چەند کاتژمێرێکی خایاندووە، هەردوولا گەیشتونەتە رێککەوتنی سەرەتایی لەسەر رادەستکردن و هەناردەکردنی نەوت و رادەستكردنی لەسەدا (٥٠)ی داهاتەکان، بڕیارە کۆبونەوەیەکی دیکەش بە بەشداری ئەندامانی ئەنجومەنی وەزاری ئابوری لەسەر هەمان بابەت ئەنجام بدرێت. رۆژنامەكەیئاماژەی بەوەشكردووە، فەرەنسا چووەتە ناو هێڵی نێوەندگیری نێوان بەغداد و هەولێر، لەوچوارچێوەیەدا مەسعود بارزانی، سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان، لەگەڵ پاتریک دورێل، باڵیۆزی فەرەنسا لە عێراق تاوتوێی ئەم پەیوەندییە ئاڵۆزەیان کردووە.  هێشتا روون نییە، ئاخۆ دەستپێکردنەوەی گفتوگۆکانی نێوان بەغداد و هەولێر لە ئەنجامی نێوەندگیری فەرەنسا بووە یان نا، ئەوە لەكاتێكدایە، بەغداد بە هەستیارییەوە مامەڵە لەگەڵ پرسی پەیوەندییەکان لەگەڵ کوردستان دەکات، لە ئەگەری دەستوەردانی لایەنە نێودەوڵەتییەکان تێیدا.

  یسرائیل کاتز وەزیرى بەرگرى ئیسرائیل لە راگەیەندراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، نزیکدەبنەوە لە کۆتایی ئۆپراسیۆنەکانیان لە غەزە، ئەمەش دوای هەفتەیەک لە کۆتاییهێنان بە جەنگی 12 رۆژەی ئیسرائیل و ئێران. کاتس دووبارە جەختی لە ئامانجەکانی ئیسرائیل لە جەنگی غەزە کردووەتەوە، لەنێویاندا ئازادکردنی تەواوی دیل و بارمتەکانیان و لەناوبردنی تەواوەتیی حەماس. ژمارەیەک بەرپرسی ئیسرائیلی باسیان لەوەکردووە، ئیدارەی دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا و نێوەندگیرە قەتەرییەکان گەشبینن بەرامبەر بە رێککەوتنی ئاگربەست، بەڵام ماڵپەڕی ئاکسیۆس ئاماژەی بەوە کردووە، ئیسرائیل هێشتا تێناگات بنەمای ئەم گەشبینییەی ئەمریکا و قەتەر چییە. لەبەرامبەردا چەند سەرچاوەیەک بە رۆژنامەی ئیسرائیل هیومیان گوتووە، دوێنێ لە کۆبوونەوەی وەزیرانی کابینەی جەنگی ئیسرائیلی، چەند وەزیرێک جەختیان لەوەکردووەتەوە هێشتا ئامانجەکانی جەنگ لە غەزە بەدینەهاتووە و پێویستە فشاری سەربازی و سیاسی بەردەوامبێت.

  ئیسرائیل پلانی دانابوو زیاتر لە دەیان زانای باڵای ئەتۆمى ئێرانی لە یەک کاتدا لە شەڕی ئەم دواییەی دژی تاران تیرۆر بکات. ئەمەش لوتکەی پانزە ساڵ هەوڵەکانی چاودێری ئیسرائیل بوو، چونکە تەلئەبیب بە وردی بەدواداچوون بۆ جموجووڵەکانی ئەو زانایانە دەکرد. سەرچاوە ئاگادارەکان لە پلانەکە بە ڕۆژنامەی وۆڵ ستریت جۆرناڵیان ڕاگەیاندووە کە کاتی ئەم لێدانانە بە وردی هەڵبژێردراوە بۆ ئەوەی دڵنیابن لەوەی زاناکان نەتوانن هەڵبێن و نە خۆیان بشارنەوە. هەمان سەرچاوەکان ڕایانگەیاندووە، ئەلئەبیت لەساڵی 2003ه وه بەوردی چاودێری بەشێک له زانایانی باڵای ئێران دەکات، تەنها چەند ساڵ دوای ئەوەى بۆیەکەمجار هەواڵگرى ئیسرائیل  بۆی دەرکەوتووه که ئێران هەوڵەکانی بۆ بەدەستهێنانی چەکێکی ناوەکی دەستپێکردووه. ئیسرائیل لە ساڵی ٢٠١٠ هەوڵەکانی چڕتر کردەوە، کاتێک دوو زانا لە هەوڵی تیرۆرکردندا کرانە ئامانج. یەکێک لەو زانایانەی لە هێرشەکانی ئەم مانگەدا کوژرا، فەرەیدون عەباسی، سەرۆکی پێشووی ڕێکخراوی وزەی ئەتۆمی ئێران بوو، کە لە ساڵی 2010 لە هەوڵێکی تیرۆرکردن ڕزگاری بووبوو. هەروەها محەممەد مەهدی تارانچی کە بەرپرسی دروستکردنی تەقەمەنی بۆ چەکی ئەتۆمی بووە و مامۆستا بووە لە زانکۆی شەهیدى بەهەشتی کە زۆرێک لە زانایانی ئەتۆمی لەوێ کاریان کردووە، کوژراوە. هاوکات پێدەچێت زۆربەی ئەو زانایانەی کە لە کاتی "جەنگی ١٢ ڕۆژەدا" لەناوچوون، بەشدار بوون لە تاقیکردنەوە و کۆکردنەوەی بەشە سەرەکییەکانی سەری ئەتۆمی. لە نێو ئەو کەسانەی کە کوژراون، سەید سدیقی سابیر، زانایەکی دیار بوو کە بەم دواییە لەلایەن ئەمریکاوە سزای بەسەردا سەپێندرا بەهۆی کارەکانی لەسەر چەکی ئەتۆمی. ئەم گورزانە یەکەم جارە کە زانایانی ئەتۆمی ئێران لە دوای تیرۆرکردنی موحسین فەخریزادە لە ساڵی ٢٠٢٠ بە ئامانج گیرا. لای خۆیەوە، ئێریک بریور، بەڕێوەبەری پێشووی پرۆگرامی دژە بڵاوبوونەوەی چەک لە دەزگای ئاسایشی نیشتمانی ئەمریکا، پشتڕاستی کردەوە کە لەدەستدانی ئەم شارەزاییە لە قۆناغی پەرەپێدانی بۆمبدا کاریگەری زیاتری دەبێت لە لەدەستدانی وردە وردە بە تێپەڕبوونی کات، بەپێی ڕۆژنامەی وۆڵ ستریت جۆرناڵ. لە هێرشەکەی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران لە ١٣ی حوزەیران، ٩ زانا کوژران کاتێک ئیسرائیل لە هێرشێکی نزیک لە یەک کاتدا هێرشێکی مووشەکی لە ماڵەکانیان لە تاران هەڵدا. لە هێرشەکانی دواتری ئیسرائیل لانیکەم پێنج کەسی دیکە کوژران.

  دادگایەکی فەڕەنسا بەهۆی وەرگەڕانی بەلەمێکی کۆچبەران لە ساڵی 2022 بڕياری حەوت بۆ هەشت ساڵ زيندانی بەسەر نۆ قاچاخچيدا سەپاند کە دووانيان کوردن. دادگای شاری ليل لە فەڕەنسا سزای هەشت ساڵ زيندانی بەسەر سێ قاچاخچی و حەوت ساڵ زيندانی بەسەر شەش قاچاخچی ديکەدا سەپاند، تاوەکو ئێستا فەڕەنسا زانياری لەسەر ناسنامەی سزادراوەکان بڵاونەکردووەتەوە. قاچاخچی دەیەم کە لە سەر دۆسيەکە لە بەلجیکا دەستبەسەرە بڕیارە لە دواتردا دادگایی بکرێت، دادگای بەریتانیاش پێشتر سزای نۆ ساڵ زیندانی بەسەر مێردمنداڵێکی سەنیگالیدا سەپاندووە کە بەلەمەکەی لێخوڕیوە. وەرگەڕانی بەلەمەکە لە ساڵی 2022 لەکاتی پەڕينەوەی نزيکەی 47 کۆچبەر لە کەناڵی ئينگليز لە فەڕەنساوە بۆ بەريتانيا روويداوە، لەکاتێکدابووە کەشوهەوا ناسەقامگير بووە بەڵام قاچاخچييەکان بە کۆچبەرەکانيان گوتووە هيچ کێشەيەک نييە. بەگوێرەی لێکۆڵينەوەکان، بەلەمەکە بەر لە رۆيشتنی کونبووە بەڵام بەڕێکەوتووە، 39 کەسی تێدا رزگارکراوە و هەشت کەس گيانيانلەدەستداوە. ئەمساڵ لانیکەم 17 کەس لە هەوڵی پەڕینەوەدا لە کەناڵی ئينگليز لە فەڕەنساوە بۆ بەریتانیا گیانیانلەدەستداوە، ئەوەش دوای ئەوەی ساڵی رابردوو 78 کەسی گیانیانلەدەستدا.

  محەمەد شیاع سودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراق ئاشکرایکرد، عێراق نەیتوانیوە ڕێگری لە فڕینی فڕۆکە ئیسرائیلییەکان بکات لە ئاسمانی خۆیدا لە کاتی هێرشەکەی ئەم دواییەی بۆ سەر ئێران، هۆکارەکەی بۆ نەبوونی سیستەمێکی پێشکەوتووی بەرگری ئاسمانی گەڕاندەوە. ئەمەش یەکەمین دانپێدانانی ڕاشکاوانەو ئاشکرایە کە ڕەنگدانەوەی لاوازى سیستەمی بەرگری ئاسمانی عێراق نیشاندەدات، سودانی، لە چاوپێکەوتنێکی تایبەتدا لەگەڵ تۆڕی فارسی بی بی سی، ڕۆژی دووشەممە بڵاوکراوەتەوە دەڵێت: ئەوەی ڕوویدا پێشێلکردنی ئاشکرای سەروەری و یاسا و دەستووری نیشتمانی عێراقە. ئاماژەی بەوەدا کە "ڕاپۆرتە هەواڵگریەکان ٤٨ کاتژمێر پێش شەڕەکە ئاماژەیان بەوەدەدا کە پێشلکارى ئاسمانى هەیە، ئەمەش هاوکات بوو لەگەڵ ئەوەى لایەنە ئەمنى و سیاسی و تەنانەت میدیاییەکانیش ئاماژەیان بەوە دەکرد کە کردەوەیەکی سەربازی لە ئارادایە. ئێمە لە کەشێکی وادا بووین، لە ڕێگەی گفتوگۆی بەردەوامەوە لەگەڵ دۆست و هاوپەیمانان و دراوسێکانمان هۆشداریماندەدا لە مەترسییەکانی دەستدرێژییەکی لەو شێوەیە. سەرۆک وەزیرانی عێراق سەبارەت بەوەى چ ڕێوشوێنێک بۆ ڕێگریکردن لە پێشێلکارییەکانی ئاسمانی گیراوەتەبەر، ئەوە دەخاتەڕوو، پێشێلکردنی ئاسمانی عێراق لەلایەن ئیسرائیلەوە پێشێلکردنی سەروەری دەوڵەتێکی سەربەخۆیە کە ئەندامی نەتەوە یەکگرتووەکانە، پێشێلکردنی جاڕنامەی نەتەوە یەکگرتووەکان و پەیماننامە نێودەوڵەتییەکانە و هەڕەشەیە بۆ سەر سوپا و ئاسایشی عێراق و دانیشتوانی وڵاتەکە. ئاماژەى بەوەشدا لەدەستوورى عێراقدا باس لەوە دەکات کە بەکارهێنانی ئاسمانی عێراق بۆ دەستدرێژی بۆ سەر وڵاتانی دیکە ڕێگەپێدراو نییە، بەجۆرێک ئەو دەستدرێژیەش پێشێلکارییەکی ڕوونی یاساکان بوو، هەر بۆیەش پەنایان بۆ ڕێکارە یاساییەکان برد بە پێشکەشکردنی سکاڵایەکی فەرمی بۆ ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان". سەبارەت بە هۆکارەکانی ئەوەى عێراق هیچ وەڵامدانەوەیەکى سەربازی نەبووە، سودانى لەوەڵامدا دەڵێت: بەداخەوە بەهۆی ئەو ئاڵۆزیی زۆرانەی کە لەماوەی ڕابردوودا بەهۆی بوونی هێزەکانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی لەعێراق هەبوون، هەروەها لاوازى حکومەتەکانی پێشوو لە دابینکردنی سیستمی بەرگری ئاسمانی، بەرگریی گونجاومان نەبوو بە تەکنۆلۆژیای پێشکەوتوو بۆ بەرپەرچدانەوەی ئەو جۆرە پێشێلکارییانە". حەختى کردەوە کە "بەدڵنیاییەوە ئێمە بەدوای بەهێزکردنی سیستەمی بەرگری ئاسمانی عێراقیشداین، کە لە سەرەتای ئیدارەکەمەوە دەستیپێکردووە". سەرۆک وەزیرانى عێراق ئەوەش دەخاتەڕوو حکومەتەکەی پەیوەندیی چڕ و پڕی لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ ئەنجامدەدا بۆ ئەوەی ئاگاداریان بکاتەوە لە مەترسییەکانی پەرەسەندنی شەڕەکە. سودانی هەر لەو چاوپێکەوتنەیدا ئاماژە بۆ ئەوەشدەکات لەو کاتەوەی دەستبەکاربووە، حکومەتەکەی کاردەکات بۆ دەستپێکردنی پڕۆژەیەکی نیشتمانی بۆ دروستکردنی سیستەمێکی بەرگری ئاسمانی یەکگرتوو، بەڵام دانی بەوەدانا کە پڕۆژەکە هێشتا لە قۆناغی سەرەتاییدایە.

  بەپێى لێکۆڵینەوەیەکى ئاژانسى ڕۆیتەرز لەشەپۆلی کوشتنی چەکدارانی سوننە لە کۆمەڵگە عەلەوییەکان لە کەناراوەکانی سوریا لە ٧ تا ٩ی ئازارى ڕابردوو، نزیکەی هەزار و ٥٠٠ عەلەوی سوری کوژراون و دەیان کەسیش بێسەروشوێنن.  لە لێکۆڵینەوەکەدا ٤٠ شوێنی جیاوازی کوشتنی تۆڵەسەندنەوە و هێرش و تاڵانکردن لە دژی کەمینە ئاینییەکە دەرکەوتووە، کە لە مێژە پەیوەندییان بە حکومەتی پێشووى ئەسەدەوە هەیە. دڵی گەنجەکە لە سنگی دەرهێنرابوو،  لەسەر جەستەی دانراوە. ناوی ژمارە ٥٦ بوو لە لیستی دەستنووسێکی ٦٠ کوژراودا کە ئامۆزاکانی و دراوسێکانی و لانیکەم شەش منداڵی خەڵکی گوندی کەنار دەریای سوریایان لەخۆگرتبوو. ئەو کەسانەی کە سولەیمان ڕەشید سەعدی تەمەن ٢٥ ساڵیان کوشتووە، لە تەلەفۆنی قوربانییەکەوە پەیوەندییان بە باوکیەوە کردووە و وتویانە وەرە تەرمەکەى ببەرەوە کە لە تەنیشت سەرتاشخانەکە بووە. باوکی، ڕەشید سەعد، دەڵێت: سنگی بە فراوانی کراوە بوو، دڵیان دەرهێنابوو، لەسەر سنگی دایاننابو". ئەو ڕۆژە درەنگانی پاشنیوەڕۆی ٨ی ئازار بوو لە گوندی ئەلروسەفا، سەربڕینی سولەیمان ڕەشید سەعد بەشێک بوو لە شەپۆلێکی کوشتنی چەکدارانی سوننە لە کۆمەڵگە عەلەوییەکان. خێزانە عەلەوییەکان و سەرکردەکانیان بە زەحمەت لیستی ئەو کەسانەیان کۆکردەوە کە لە مانگی ئازاردا لەلایەن هێزە چەکدارەکانەوە کوژراون.  بەپێى بەدواداچوونەکانى ئاژانسی ڕۆیتەرز، لانیکەم دەیان لایەن کە ئێستا لەژێر فەرماندەیی حکومەتی نوێدان، لەنێویاندا بیانییەکان، بەشدارییان لە کوشتنەکانی مانگی ئازاردا کردووە. نزیکەی نیوەیان ساڵانێکە بەهۆی پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤەوە لە ژێر سزای نێودەوڵەتیدان ، لەوانە کوشتن و ڕفاندن و دەستدرێژی سێکسی. هێرشبەرانی لایەنگری حکومەت زۆرجار ماڵی قوربانییەکانیان تاڵان، سووتاندن یان تێکدانیان دەداو نامەى هەڕەشەئامێزیان بەجێدەهێشت وەک ئەم پەیامەی کە لەسەر ماڵێکی گوندی سۆنۆبار نووسرابوو: ئێوە کەمینە بوون و ئێستا دەگمەنن. ئەو توندوتیژییە لە وەڵامی یاخیبوونێکدا بوو کە لەلایەن ئەفسەرانی پێشووی دڵسۆزی بەشار ئەسەد، سەرۆکی لەکارلادراوی سوریا ڕێکخرابوو و بەپێی ڕاپۆرتی حکومەتی ئەو وڵاتە 200 هێزی ئەمنی کوژران. زۆرێک لە سوریا ناڕەزاییان لە عەلەوییەکان هەیە، کە لە ماوەی دوو دەیەی دەسەڵاتی ئەسەددا کاریگەرییەکی ناڕێژەیی لەناو سەربازی و حکومەتدا هەبووە. دۆزینەوەکانی ڕۆیتەرز لە کاتێکدایە کە ئیدارەی ترەمپ وردە وردە سزاکانی سەر سوریا هەڵدەگرێت کە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی دەسەڵاتی ئەسەد. ئەو لێکنزیکبوونەوەیە بۆ واشنتۆن کارێکی نائاساییە: حکومەتە نوێیەکەی سوریا لەلایەن گروپێکى ئیسلامی کە ئێستا هەڵوەشاوەتەوە سەرکردایەتی دەکرێت، کە پێشتر بە تەحریر شام ناسراوە، کە پێشتر لقی سوریای قاعیدە بووە و بە بەرەی نوسرە ناسرابوو.

  موسادو ڕێکخراوى شین بێت و پۆلیس، سێ هاوڵاتى ئیسرائیلی دەستگیر دەکەن بە تۆمەتى ئەوەى کارى سیخوڕیان ئەنجامداوە بۆ ئێران، بەوهۆیەشەوە زیان بە ئاسایشی دەوڵەت گەیشتووە. دادگاى لێکۆڵینەوە لە تاوانە نێودەوڵەتییەکانی پۆلیسی ئیسرائیل، ئاشکرایکردوە ئەو سێ هاوڵاتییە ئیسرائیلییە لە دوو دۆسیەی جیادا بە گومانی ئەنجامدانی ئەرک بۆ گروپەکانى ئێران کە ڕەنگە ئاسایشی نیشتمانی بخاتە مەترسییەوە، دەستگیرکراوون. لە چوارچێوەی لێکۆڵینەوەکاندا، لە 15ی حوزەیران، کەسێکى تەمەن 33 ساڵ، بە تۆمەتی پەیوەندی لەگەڵ کارمەندانی ئیتلاعاتی ئێران و ئەنجامدانی ئەرکی جۆراوجۆر بە ناوی ئەوانەوە دەستبەسەر کراوە، لەنێو ئەو تۆمەتانەدا، دەوترێت ئەوکەسە نارنجۆکێکى پێبوەو ویسویەتى لەناوچەیەکى قەرەباڵغدا دایبنێت بۆ هاوڵاتیانی مەدەنی. لە دۆسیەیەکی دیکەدا، دوو هاوڵاتى دانیشتووی شاری تیبریاس بە ناوەکانی تەمەن ١٨ ساڵ و تەمەن ٢٠ ساڵ دەستگیرکراون. گومان دەکرێت ئەو دوو کەسە لە ماوەی دوو مانگی ڕابردوودا لەگەڵ گروپە هەواڵگرییەکانى ئێران پەیوەندییان هەبووبێت و ئەرکی چاودێرییان ئەنجامداوە.  وێنەو ڤیدیۆى مۆڵەکانی بازرگانیان گرتووەو زانیاریان لەسەر ژمارەی کارمەندانی ئاسایش و ژمارەی فرۆشگاکان و شێوازی مۆڵەکان کۆکردوەتەوە، ئەو شوێنانەی وێنەیان گیراوە بریتین لە مۆڵی گراند کانیۆن لە هایفا، بیگ فاشن لە تیبێریاس، سەنتەری دیزنگۆف و نەخۆشخانەی ئیچیلۆڤ لە تەلئەبیب. تۆمەتبارەکان لەکاتی ئەرکەکاندا دیمەنى ئەو شوێنانەیان بۆ مامەڵەکارەکەیان ناردووە و تەنانەت داوای ئەرکی زیاتریشیان کردووە، جگە لەوەش دەسەڵاتداران دەڵێن گومانیان هەیە کە ئەو کەسانە پارەیان وەرگرتوە بۆ ئەنجامدانی تیرۆرکردنی هاووڵاتییەکی ئیسرائیلی.