هاوڵاتى سکرتێری ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، كۆی قەرزەكانی هەرێمی كوردستان لە مانگی 3ی ساڵی رابردوودا 28 ملیار و 476 ملیۆن و 675 هەزار دۆلار بووە، بەڵام لەئێستادا كۆی قەرزەكان گەیشتوەتە 31 ملیار دۆلار. ئامانج رەحیم لە کۆبوونەوەی پەرلەمانی کوردستاندا وەڵامی پرسیاری پەرلەمانتارانی دایەوە و رایگەیاند، مانگی ئازاری ساڵی 2020د کۆی قەرزەکانی سەر هەرێمی کوردستان 28 ملیار و 476 ملیۆن و 675 هەزار دۆلار بووە. ئاماژەی بەوەشکرد، بەڵام لە مانگی 3ی 2021دا قەرزەکانی هەرێمی کوردستان گەیشتووەتە 31 ملیار و 637 ملیۆن دۆلار. دووشهممه پەرلەمانی کوردستان بەئامادەبوونی ئاوات شێخ جەناب وەزیری دارایی، کەمال ئەتروشی وەزیری سامانە سروشتییەکان، دارا رەشید وەزیری پلاندانان، خالید شوانی وەزیری هەرێم بۆ کاروباری بەغدا و ڤالا فەرید وەزیری هەرێم بۆ کاروباری پەرلەمان کۆبووەوە. لەکۆبونەوەکەدا کە ئومێد سەباح سەرۆکی دیوانی ئەنجومەنی وەزیران و ئامانج رەحیم سکرتێری ئەنجومەنی وەزیران ئامادە بوون، گفتوگۆ لەسەر پرسی موچەی فەرمانبەران، بارودۆخی دارایی و کورتهێنانی بودجە بۆ دابینکردنی موچەی فەرمانبەران کرا.
.jpg)
هاوڵاتى وەزیری دارایی هەرێمی کوردستان لەکۆبوونەوەی شەوی رابردووی پەرلەماندا رایگەیاند، داهاتی حکومەتی هەرێمی کوردستان بۆ مانگی ئایار 795 ملیار دینار بووە (داهاتی نەوت 494 ملیار دینار، داهاتی ناوخۆ 301 ملیار دینار)، كۆی خەرجییەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستانیش لەمانگێکدا 812 ملیار دینارە، دەشڵێت، "حكومهتی ئێستای ههرێم بهرپرس نییه لەژمارەی موچەخۆران و گرێبهستهكان". ئاوات شێخ جەناب لەبارەی داهاتی ناوخۆ بەگوێرەی پارێزگاکانیش ئەوەی خستەڕو، "داهات لەسەر ئاستی پارێزگاكان بەمشیوەیەیە پارێزگای هەولێر و دهۆك : 123 ملیار دینار و داهاتی ناوخۆی پارێزگای سلێمانییش 94 ملیار دینار بووە". لەبارەی ژمارەی موچەخۆرانیش وەزیری دارایی وتی، "ئهم سیستمه سیاسیهی ههرێم به حكومهت و پهرلهمان دهبێت ههمومان ههوڵی پاراستنی بدهین، ئهم حكومهتهی ئێمه له ساڵی 1992 نزیكهی 140.000 موچهخۆری ههبوو، 84 ملیۆن دینار پارهی موچه بووه، بهڵام ئێستا ژمارهی فهرمانبهران گهیشتوهته ملیۆنێك و 250 ههزار موچهخۆر". باسی لەوەشکردووە، "42%ی داهاتی نهوتمان بۆ رهوانه دهكرێت، 58%ی داهاتهكه بۆ كۆمپانیاكان دهڕوات، ئهم گرێبهستهش نه ئێمه وهك وهزیرهكان و نه ئهم كابینهی حكومهتی ههرێم كردوویانه، پابهندیهكانی حكومهت له ساڵی 1992 بۆ ئێمه گواستراوهتهوه، بهڵام ئێمه بهرپرس نین". ئاوات شێخ جهناب ئەوەشی خستەڕو، "ئهم موچه زل و زهبهلاحهی بوه بهملی كابینهی نۆیهمهوه، ئێمه لهكابینهی ههشتهم وهرمان گرتوه و لهگهڵ خۆمان نهمانهێناوه، ئێمه هاتوین بهشێك بین لهچارهسهر نهك بهشێك بین لهزیادكردنی كێشهكان". وەزیری دارایی هەرێمی کوردستان داواشیکرد، "لهجیاتی موزایهدهكردن واباشتره كهشێكی سیاسی باش دروستبكهین، بۆئهوهی ههنگاوهكانی چاكسازی بهرهو پێش ببهین، لهههمو شتێك كه بۆ چاكسازی دهچین، دهولهی عهمیقه ههیه، ئێمه ههمومان لهكهشتیهكه بهیهكهوهین، ئهگهر كورد و كوردستانمان خۆش بوێت، واباشتره لهسهر زانیاری ورد قسه بكهین".
هاوڵاتى وەزیری سامانە سروشتییەكان رایگەیاند، 94%ی کۆی بەرهەمهێنانی نەوت لەهەردوو پارێزگای هەولێر و دهۆکە و ئاستی بەرهەمهێنانی نەوت رۆژانە 450 هەزار بەرمیل نەوتە، دەشڵێت، "58%ی داهاتی نەوت دەدرێتە كۆمپانیاكانی نەوت". كەمال ئەتروشی وەزیری سامانە سروشتییەكانی هەرێم لەکۆبوونەوەی ئەمشەوی پەرلەماندا رایگەیاند، ئاستی بەرهەمهێنانی نەوت لەپارێزگاکانی هەرێم بەم شێوەیە دابەشبووە؛ پارێزگای دهۆك: 54%، پارێزگای هەولێر: 40% و پارێزگای سلێمانی: 6%ی کۆی بەرهەمهێنانی نەوت پێکدەهێنێت. ئاماژەی بەوەشکرد، 58%ی داهاتی نەوت دەدرێتە كۆمپانیاكانی نەوت و خەرجی و 42%ی وەک داهات بۆ حکومەتی هەرێمی کوردستان دەگەڕێتەوە، لەئێستاشدا ئاستی رۆژانەی بەرهەمهێنانی نەوت (450 هەزار) بەرمیلە. لەبارەی بەرنامەی وەزارەتی سامانە سروشتییەکانیش بۆ رێکخستنەوەی کەرتی نەوت و غاز، کەمال ئەتروشی وتی، "ماوەی زیاتر لە پێنج مانگە وەزارەتی سامانە سروشتییەکانم وەرگرتووە، کاتێک ئەم وەزارەتەم وەرگرتوە موئەسەساتی تیادا نەبووە، ئینجا گرنگترین شت وەزارەت کارناکات ئەگەر موئەسەساتی تایبەتمەند نەبێت بەتایبەتی لە بواری نەوت و غاز چونکە موعەقەتە و سیلسیلەیەکی دورو درێژە لەبەرئەوە پێویستە موئەسەسات هەبێت لەناویدا". ئاماژەی بەوەشکرد، "دوای ئەوەی دەستبەکاربووم بۆ بە موئەسەساتکردنی ئەو وەزارەتە، من بەشداربووم لە کابینەی نۆیەم چونکە لە بنەرەتدا بروایەکم هەبوو کە کاربکەم لەگەڵ برادەرەکانم لەسەر بەرنامەی سەرۆک وەزیران بوو کە ئەو کابینەیە ئەساسەکەی چاکسازی و شەفافیەت و عەدالەتە و من لەبەرئەوە هاتم". وەزیری سامانە سروشتیەکان ئەوەشی خستەڕوو، "من پێویستم بەو کارە نەبووە و داهاتم دوسەد جار زیاتر بو لە معاشەکەی ئێستام و شوێنەکەشم مەوقعێکی زۆر گەورە بوو لە ئێستا،چونکە هاتم بۆ ئەوەی شتێک بکەم و ئەو چاکسازیە و شەفافیەت و عەدالەتە جێبەجێ بکەم، چونکە دەزانم وەزارەتی سامانە سروشتییەکان عەمودی فەقەری ئابوری کوردستانە".
هاوڵاتى هێزهكانی حكومهتی عێراق، درهنگانی شهوی رابردو، لهڕێگهی فڕۆكهی بێ فڕۆكهوانهوه، سێ مۆڵگه و حهشارگهی چهكدارانی داعشیان له باشوری كهركوك كرده ئامانج و سهرجهمیان تهقاندهوه. ئەمڕۆ سێشەممە 29ی حوزهیرانی 2021، لهراگهیهندراوێكدا شانهی راگهیاندنی سهربازی بڵاویكردهوه، هێزهكانی پۆلیسی فیدڕاڵی بهههماههنگی لهگهڵ بهشی ههواڵگری و تیمهكانی فڕۆكهی بێفڕۆكهوان، لهناوچهی (ئهبو ششهحمه" و ناوچهكانی سنوری ناحیهی رهشادی سهر به پارێزگای كهركوك، سێ مۆڵگه و حهشارگهی چهكدارانی داعشیان كرده ئامانج. راشیگهیاند، ئهو سێ مۆڵگهیهی تهقێندراونهتهوه، بابهتی خۆراكی و كۆمهڵێكی زۆر كهلوپهل و جلوبهرگی چهكدارانی داعشیان تێدابوه و دهستیش بهسهر 2 (دو) ماتۆڕسكیل گیراوه، سهرجهم مادده و كهلوپهلهكانیش لهلایهن تیمێكی ئهندازیاریهوه لهناوبراون. ئهوهش لهكاتێكدایه، جموجۆڵی چهكدارانی داعش له پارێزگاكانی ناوهڕاست و خواروی عێراق روی لهزیادبون كردوه، هێزه ئهمنیهكانیش ژمارهیهك ئۆپراسیۆنی فراوانیان له چهند ناوچهیهك بهمهبهستی بنبڕكردنی شانه نوستوهكانی داعش دهستپێكردوه.
هاوڵاتى ئەمڕۆ سێشەممە ئەنجوومەنی پارێزگای سلێمانی کۆدەبێتەوە و دەنگ لەسەر بە قەزاکردنی دوو ناحیە و گۆڕینی ناوی گوندێک لە ناحیەی پیرەمەگرون دەدات. ئەمڕۆ سێشەممە ئەنجوومەنی پارێزگای سلێمانی کۆدەبێتەوە و دەنگ لەسەر بە قەزاکردنی ناحیەی (بازیان) سەر بە قائیمقامیەتی سلێمانی و هەروەها دەنگ لەسەر بە قەزاکردنی ناحیەی (حاجی ئاوای) سەر بە قەزای رانیە دەدات.
هاوڵاتى چوار ئهندامى پهرلهمانى عێراق رایدهگهیهنن پرسى ئازادیخوازانى بادینان بوهته پرسێکى نێودهوڵهتى و ئازادیخوازانیش رهمزى کۆڵنهدانن و دهشڵێت، "رۆژگارێکى تاریک چاوهروانى دهسهڵاتى ستهمکارى کوردستان دهکات... شهرى مان و نهمان لهگهڵ دهسهڵاتى ههرێم دهکهین". ئهمڕۆ دووشهممه 28ى حوزهیرانى 2021، ههریهک له غالب محهمهد عهلی، ڕێبوار کهریم، ئهحمهد حاجى رهشید، سهرکهوت شهمسهدین ئهندامانى پهرلهمانى عێراق، لهراگهیهندراوێکدا لهژێر ناوى (رۆژگارێکى تاریک چاوهروانى دهسهڵاتى ستهمکارى کوردستان دهکات) رایانگهیاند، "پرسى ئازادیخوازانى بادینان، چ ئهوانهى ئێستا به نادادگهرانه حوکمدراون، چ ئهوانهى چاوهروانى بڕیارى دادگا ئهکهن، بوهته پرسێکى نێودهوڵهتى و ئازادیخوازانیش رهمزى کۆڵنهدان و سهرلهشکرى جوڵانهوهیهکى ئازادیخوازین له بادینان و ههمو کوردستان". ههروهها ئهوهشیانخستهڕوو "رهنگه ئهمرۆ دادگاى ههولێر که لهژێر دهسهڵاتى حزبدایه توانیبێتى حوکمى نادادگهرى بهسهر ئازادیخوازانى بادینان بچهسپێنێت، بهڵام ههرگیز ناتوانێت ئهو راستییه بگۆرێت که ئهوانهى حوکمدران بێ هیچ بهڵگهیهک حوکمدراون و له ئاستى ناوخۆ و دهرهوه وهک رهمزى دهسهڵاتى ستهمکارى کوردستان دهناسرێن". هاوکات، ئهو چوار پهرلهمانتاره باسیان لهوهشکردووه جگه له رهتکردنهوهى بڕیارى دادگا حزبییهکهى ههولێر، له ئاستى دیپلۆماسى لهگهڵ باڵیۆز و نێردهى وڵاتانى رۆژئاوا له ههوڵهکانیان نهوهستاون، دهشڵێن:"کۆڵیش نادهین تا ناچارکردنى دهسهڵاتى ستهمکار بۆ رێزگرتن له ئازادییهکان و لهسهر ئهم نادادگهرییهش لێپرسینهوهى لێ بکرێت، مێژویش پێماندهڵێت، ههمو ئهوانهى دهستیان لهم زوڵمه ههیه له دادوهرو بهرپرسانى ئهمنى له دهستى دادگهرى گهل رزگاریان نابێت و باجى ئهم بریاره زاڵمانهیان ئهدهن". ئهو پهرلهمانتارانه ئهوهشیان روونکردووهتهوه که لهماوهى رابردو له کۆبونهوهو گفتوگۆکانیان لهگهڵ باڵیۆزخانهکانى ئهمریکا و ئهوروپا و یۆنامى و وڵاتى رۆژئاوا فشاریانکردوه که ههڵوێستى رونیان ههبێت، چونکه "ئێمه دهزانین پلانى دهسهڵاتى شکستخواردو لهوه ترسناکتره بهم کهیسهى ئێستاوه بوهستێت، بهڵکو پلانهکه بهتهواوى قهدهغهکردنى دیدى رهخنهیى و سرینهوهى فرهیى سیاسییه له ههرێمى کوردستان، بۆ ئێمه ئهمه شهڕى مان و نهمانه و بهدڵنیایى کۆڵنادهین".
سازدانی: ئارا ئیبراهیم وتەبێژی وەزارەتی كارەبای حكومەتی هەرێم ئاماژە بەپلانەكانی وەزارەتەكەیان دەكات بۆ باشتركردنی دۆخی كارەباو دەشڵێت:» تا دووساڵی دیكە ئەگەر بودجە هەبێت دەتوانین كارەبای (24) كاتژمێری دابین بكەین». ئومێد ئەحمەد، وتەبێژی وەزارەتی كارەبای حكومەتی هەرێم لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ هاوڵاتى، ئەوە دەخاتەڕوو كە لەئێستادا سێ هەزارو (300) مێگاوات بەرهەمی كارەبا بوونی هەیەو لەئێستادا دەتوانن (13 بۆ 15) كاتژمێر كارەبای نیشتمانی بدەن. هەروەها دەشڵێت:» لەئێستادا وەزارەتی كارەبا ژێرخانی كارەبای هەیە بۆ شەش هەزارو (600) مێگاوات كارەبا، بەڵام بودجەو غازی پێویستی دەوێت». هاوكات ئەوەش ئاشكرا دەكات كەوێستگەی غازی لەدهۆك كە لەهەزار مێگاوات كارەبا پێكهاتووە ئامادەیەو تەنها گواستنەوەی غازی دەوێت بۆ كارپێكردنی تاداخڵی سیستمی دابەشكردنی كارەبای پێبكەن. هاوڵاتى: خواست لەسەر كارەبا زیادی كردووە و پێدانی كارەبا كەمبووەتەوە، هۆكار چییە؟ ئومێد ئەحمەد: ئێمە یەكەم هۆكار بۆ كەمبوونەوەی پێدانی كارەبا بوونی پەستانی غازە لەسەر وێستگەكانی كارەبا بۆ ئەوەش خەریكی چارەسەرین بەتایبەت وێستگەی خورمەڵە. هەروەها دەرچوونی چوار یەكە بەموفاجئی كە بەداخەوە لەماوەی رابردوودا بەهۆی قەیرانی دارایی پرۆسەی چاكسازی بۆ نەكراوەو وای كردووە توانای نەماوەو دەرچوون ئەمەش دووەم هۆكاری كەمبوونەوەی كارەبایە. هۆكاری سێیەم ئەو شەپۆلی گەرمایەیە كە بەشێوەیەك بەرزترین پلەی گەرما لەسلێمانی تۆماركرا، ئەمە وای كرد تا 15ی حوزەیران (18) كاتژمێر كارەبا بدەین و بێتە خوارەوە بۆ (13) كاتژمێری رۆژانە. ئەم هاتنە خوارەوەیە هاتنە خوارەوەیەكی سروشتییی نییە، مەسەلەن ئێمە لەوەرزی بەهاردا (20 بۆ 21) كاتژمێر كارەبامان داوەو لەوەرزی هاویندا (18) كاتژمێر بووەو لەخراپترین دۆخدا (17) كاتژمێر دابەشكراوە، بۆیە هەرسێ فاكتەری پەستانی غاز لەوێستگەی خورمەڵەو بەرزبونەوەی پلەی گەرمی دەرچوونی نائاسایی چوار یەكە وای كرد رۆژانە پێنج كاتژمێر كارەبای نیشتمانی كەمببێتەوە. هاوڵاتى: بەردەوام باس لەبەرهەمهێنانی كارەبا دەكرێت كە زیادبووە، لە ئێستادا بەرهەمی كارەبا چەند هەزار مێگاواتە؟ ئومێد ئەحمەد: حالییەن ئەوەی بەرهەم دێت سێ هەزارو (300) مێگاواتە، بەڵام ئەو فاكتەرانەی بۆم باسكردیت وای كردووە كە (400) مێگاوات كارەبامان لەدەستداوە، بەئەندازەی (600 بۆ 700) مێگاوات خواستیش لەسەر كارەبا زیادی كردووە ئەوە هەزار مێگاوات، واتە ئەگەر هەزار مێگاوات داخڵی سیستم بكەینەوە دەتوانین بگەڕێینەوە بۆ پێش 15ی حوزەیران كە (18 بۆ 19) كاتژمێر كارەبای نیشتمانی هەبووە. هاوڵاتى: بەردەوام ئەوە دەبینین كە وەزیری كارەبا وێستگەیەكی كارەبای نوێ دەكاتەوە؟ ئومێد ئەحمەد: ئەوانە بەرهەمی كارەبا نین، ئەوانە وێستگەی تەحویلی كارەبان، ئەو مێگاواتەی لە شوێنێكەوە هەیە دەبێت بیگۆڕیت بیگەیەنیت بەهاوبەشانی كارەبا. هاوڵاتى: وەزارەتی كارەبا لەسەدا 48ی پێوەری زیرەكیان بەستووە ئەمە ونبوون و سەرپێچی كارەبای كەمنەكردووەتەوە؟ ئومێد ئەحمەد:وەكو پێوەری زیرەك لەناو وەزارەت بۆچوونێك هەبووە تا نەگەینە نیوە زیاتری هاوبەشانی كارەبا كاری پێنەكرێت بۆ ئەوەی دادپەروەری تێدابێت. لەئێستادا كاری پێنەكراوەو هەموو ئەوانەی پێوەری زیرەكیان بۆ بەستراوە (40) ئەمپێرە، بەڵام كە كەوتەكار دەكرێتە (25) ئەمپێر، لەئێستاوە بكرێت نەختێك غوبن و نادادی تێدا دەبێت بۆیە وا بەباش زانراوە هەركات زیاتر لەنیوەی هاوبەشانی كارەبا پێوەری زیرەكیان بۆ بەسترا ئەوكات دەكەوێتەكار. بەئەندازەی ئەو (720) هەزار هاوبەشەی پێوەری زیرەكیان بۆ بەستراوە سەرپێچی نەهێشتووە، كاتی خۆی رێژەی ونبوونی كارەبا لەسەدا (35 بۆ لەسەدا 40) بوو، لەدسەا (15) دابنێ بۆ لایەنی تەكنیكی، واتا لەسەدا 25ی كارەبا سەرپێچی كرابوویە سەر ئەوە دەگەڕێتەوە بۆ ناو تۆڕەكانی كارەبا. هاوڵاتى: كابینەی نۆیەم بودجەی بۆ تەرخان كردوون بۆ كارەكانتان؟ ئومێد ئەحمەد:وەكو بودجە هیچ وەزارەتێك بودجەی نییە، بەڵام وەكو پاڵپشتی بەسوپاسەوە سەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیران وەزارەتی دارایی و سامانە سروشتییەكان ئەگەر شتێكی خێراو بەپەلە هاتبێتە پێشەوە بەدەممانەوە هاتوون لەمحاویلەو مۆبایل، وێستگەی تەواو كەهێڵ نەبوو بەیەكیانەوە ببەستینەوەو كۆمەڵێك ئیش كراوە، بەدڵنیایی بەپاڵپشتی ئەوان كراوە، ئەگەر ئەو پاڵپشتییە نەبووایە نەدەكرا. هاوڵاتى: مۆلیدەی ئەهلی كەی نامێنێت؟ خەڵك چاوەڕێی ئەوە لەوەزارەتی كارەباو كابینەی نۆیەم دەكات؟ ئومێد ئەحمەد: ئێمە لەڕابردوودا ئەو قسەیەمان كردووەو وەكو وەزارەتیش سوپاسی مۆلیدە ئەهلییەكان دەكەین كە تەواوكەری خزمەتگوزارییەكانی كارەبا بوون، بەڵام ئەمە هیچ ئەملاولای تێدا نییە كەئامانج و پلان و ئەركی وەزارەتی كارەبایە كار بۆ بەدیهێنانی كارەبای (24) كاتژمێری بكات، بەڵام ئەمە بە كار دەبێت نەك بە قسە. یەكێك لەكارەكان كۆنترۆڵكردنی خواست و پرۆژەی پێوەری زیرەكە، دەستمان داوەتێ كە خەڵك هەبوو دەیانوت كە ناچێتە بواری جێبەجێكردن كە چووە بواری جێبەجێكردن، دەیانوت مۆفەق نابێت، زانیان هەنگاوەكان نراوە دەیانوت گرنگ ئەوەیە تەواو بێت، واتا بەرنامەی وەزارەتی كارەبا ئەوەیە تاكۆتایی ئەمساڵ هەموو هاوبەشانی كارەبا پێوەری زیرەكیان هەبێت، ئەوە لایەنی كۆنترۆڵی خواست و سەرپێچیەكانە. لایەنی بەرهەم خەریكین لەزیادكردنی بەرهەمهێنان لەماوەی كەمتر لەسێ مانگدا وێستگەی غازی لەگەرمیان بەتوانای (165) مێگاوات كارەبا دانراوە كە ئێستا (100) مێگاواتی كەوتووەتە كارو چاوەڕێی ئەوەین ئەو (65) مێگاواتەی دیكەشی بخرێتە كار. لەڕێگەی وێستگەی خۆرەوە (75) مێگاوات كارەبامان داناوەو تەندەر راگەیەندراوەو لەهەر شارێك (25) مێگاواتی بۆ دابنرێت، بۆ خۆی ئەوە پرۆژەیەكی نوێیە، بەڵام ئێمە وەكو بڕوای خۆمان بڕی مێگاوات وەكو سەرچاوەی وزە گرنگە، بەڵام جۆرایەتیش گرنگەو حەزمان لێبوو جۆری وزەی خۆرمان هەبێت، چونكە هەرێمی كوردستان وڵاتێكی مولائیمە بۆ ئەوەو بەرهەمهێنانی دۆستی ژینگەیە. هەروەها لەسەر هایدرۆپاوەر لەدێرەلوك خەریكین كە (38) مێگاوات كارەبایە، ئەمانە وەكو زیادكردنی بەرهەمهێنان بەردەوامین لەزیادكردنی بەرهەمهێنان. لەسەر ئاستی تۆڕەكەش بۆ بەهێزكردنی تۆڕ، كە تۆ هێڵی گواستنەوەت نەبێت چۆن دابەشی دەكەیت، كار لەسەر ئەوەش دەكەین، ئەو پرۆژانەی جەنابی وەزیر و وەزارەتی كارەبا بەردی بناغەی دادەنێن بۆ بەهێزكردنی وێستگەكانی كارەبایە لەتۆڕی (132 و 32) كەیڤی. هاوڵاتى: لەئێستادا ژێرخانی كارەبای هەرێم گەیشتووەتە چەند هەزار مێگاوات، بۆچی كاری پێناكرێت؟ ئومێد ئەحمەد: وەكو ژێرخانی كارەبا شەش هەزارو (600) مێگاوات كارەبامان ئامادەیە، ژێرخانە ئاوییەكانی لێ دەربچێت كە (600) مێگاوات لەئاوی دوكان و دەربەندیخانەوە، شەش هەزار مێگاواتەكەی دیكە ئامادەیە بۆ كارپێكردن، بەڵام بەداخەوە بەهۆی نەبوونی غازی پێویست نەخراونەتەكار. ئێستا وێستگەی غازی دهۆك هەزار مێگاوات كارەبا ئامادەیە، بەڵام پایەر پلاینی غازی پێنەگەشتووە كاری پێبكەین، ئەوە لای وەزیری سامانە سروشتییەكانە كە بۆری غازی بۆ رابكێشرێت، بۆ ئەوە لەسەر خەتین لەگەڵ وەزارەتی سامانە سروشتییەكان. پایەر پلاینی غازی لەخورمەڵە كە یەكەیەكمان لەدەرەوەیە كە پێویستی بەغازە، هەروەها چوار یەكەی دیكە لەدەرەوەیە، بەشی دووانی غازمان هەیە و دوانەكەی دیكە غازیان نییە. لەدهۆك هەشت یەكە، بەكۆی گشتی (11) یەكەیە كە دەگاتە هەزارو (200) مێگاوات كارەبا، بەكۆمپاینی سایكڵەكەیەوە دەچێتە دوو هەزار مێگاوات كارەبا ئەگەر ئەوانە جێبەجێ ببێت دەخرێتە سیستمی كارەباوە. هاوڵاتى: بەڵام ئەوانەی كە باسی دەكەیت بەرنامەی باشن، كەی دەبینە خاوەنی (24) كاتژمێر كارەبای نیشتمانی و خواحافیزی لەمۆلیدە ئەهلییەكان دەكەین؟ ئومێد ئەحمەد: حەز دەكەین یەك دەقە كارەبا زیاتر بدەم، ئەوە ئەركمە كە (24) كاتژمێر كارەبا بدەین، لەئاستی كۆنترۆڵی خواست پێوەری زیرەك كارمان كردووە، لەئاستی بەرهەمهێنان باسم كرد بۆتان، ماوەتەوە هەبوونی بودجەو پارەی پێویست بۆ دابینكردنی غاز بۆ ئەو یەكانە. بەبڕوای ئێمە هەموو ئەمانە لەئەجێندان وەكو وەقت و زەمەن ساڵ و نیوێك بۆ دوو ساڵی دیكە ئەگەر ئەو بەرنامانە جێبەجێ بكرێت دەتوانین (24) كاتژمێر كارەبا دابین بكەینن چونكە بەژمارەو داتا قسەم بۆ كردوون، ئەوەی پێویستی بەغازە وەزارەتی سامانە سروشتییەكان بۆری بۆ رابكێشێت و بۆی دابین بكات. هاوڵاتى: داهاتی كارەبا هەیە، بەڵام بەردەوام دەوترێت پارەیەكی زۆرتان لای هاوبەشانی كارەبایە؟ ئومێد ئەحمەد: هاوبەشەكانی كارەبا بەحكومی زراعی و سناعی و بازرگانی و ماڵان، لەسەرو ترلیۆنێك دینارەوە قەرزاری وەزارەتی كارەبان، ئەو داهاتانەی كە دێتەوە بڕەكەی زۆر كەمە بەراورد بەو خەرجییانەی كەوەزارەتی كارەبا ئەنجامی دەدات بۆ چاككردنەوەی تۆڕەكان و بەستنەوەی تۆڕەكان بەیەكەوە
هاوڵاتى سهرۆکى نوسینگهى کهنهدا له ههولێر رایگهیاند که بڕیارهکهى دوێنێى دادگاى پێداچوونهوهى ههولێر لهبارهى پهسهندکردنى سزاى شهش ساڵ زیندانیکردنى رۆژنامهنوسان وچالاکوانانى بادینان بێ ئومێدى کردین. ئهمڕۆ دووشهممه 28ى حوزهیرانى 2021، ئاشلى دیورک سهرۆکى نوسینگهى کهنهدا له ههولێر له تویتهرى خۆى نوسیویهتى: "بێ ئومێدبوین لهگهڵ بڕیارى دادگاى پێداچوونهوهى ههرێم له بارهى پهسهندکردنى زیندانیکردنى شێروان شێروانی، شڤان سهعید، ئهیاز کهرهم، ههریوان عیسا و گۆهدار زێباری". ههروهها نوسیویهتى:" رێگرى نهکردن له رۆژنامهنوسان نیشانهى کۆمهڵگهیهکى کراوه و رۆشنگهره".
.jpg)
هاوڵاتى نووسینگهى نێردهى نهتهوه یهکگرتووهکان بۆ هاوکاریکردنى عێراق له ههولێر (یونامی) لهبارهى بڕیارى سزادانى رۆژنامهنوسانى بادینان له تویتێکدا رایگهیاند:" ههرێمى کوردستانى عێراق پێویستى به چاکسازییهکى بهپهلهى دادوهرى و دامهزراوهیى ههیه". نێردهى نهتهوه یهکگرتووهکان بۆ هاوکاریکردنى عێراق له ههولێر (یونامی) لهتویتێکدا که بهزمانى ئینگلیزى و کوردى بڵاویکردووهتهوه که:"بڕیارى دوێنێى دادگاى پێداچوونهوهى ههرێمى کوردستان بهداخهوه ئهوهمان بۆ پشتڕاست دهکاتهوه که ههرێمى کوردستانى عێراق پێویستى به چاکسازییهکى بهپهلهى دادوهرى و دامهزراوهیى ههیه بۆ ئهوهى له داهاتوودا رێگه لهم جۆره له ههڵهى دادوهرى بگرێت". دادگاى پێداچوونهوهى ههرێمى کوردستان بڕیارى کۆتایى لهبارهى حوکمدراوانى بادینان دهرکرد، بهو پێیهش ههر یهکه لهو رۆژنامهنوس و چالاکوانانه به شهش ساڵ زیندانیکردن سزا دران.
.jpg)
ماردین نورەدین سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان بەدەركردنی بڕیارێك تایبەت بەچاودێری پەرلەمانتاران بۆ پرۆژەكانی نیشتەجێبوون و وەبەرهێنان كاردانەوەی توندی پەرلەمانتارانی لەفراكسیۆنە جیاوازەكان لێكەوتووەتەوەو داوا دەكەن كە»دەبێت سەرۆكی پەرلەمان بیسەلمێنێت كە ئەو سێ پەرلەمانتارە كێن بەرتیلیان وەرگرتووە». رێواز فایەق سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان بڕیارێكی دەركرد لە 22ی حوزەیرانی 2021، كە تایبەت بوو بەسەردانیكردنی پەرلەمانتاران بۆ پرۆژەكانی وەبەرهێنان كە رێگەیان پێنادات بەتەنها سەردانی ئەو پرۆژانە بكەن، بەڵكو دەبێت لەڕێگەی لیژنە هەمیشەییەكانەوە بێت. دوابەدوای ئەو نووسراوەی، رێواز فایەق جارێكی تر روونكردنەوەی لەسەر ئەو نووسراوەی داو تێیدا هاتووە كە»ژمارەیەكی زۆری دەزگاكانی راگەیاندن پەیوەندی دەكەن سەبارەت بەنووسراومان ژمارە (١٧٥٥ لە ٢٢/٦/٢٠٢١) تایبەت بەسەردانیكردنی پڕۆژەكان لەلایەن ئەندامانی بەڕێزی پەرلەمانەوە، لێرەوە بۆ هەموولایەكی رادەگەیەنین كەنووسراوی ئاماژە بۆكراو، تەنها كاركردنە بەماددەكانی (٤٠، ٤١) لەپەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانی كوردستان، كەتایبەتن بەدەسەڵاتی لیژنە هەمیشەییەكانی پەرلەمانی كوردستان بۆ چاودێری و سەردانی مەیدانیی كارو پڕۆژەكان بەبڕیارو میكانیزمی یاسایی و پەیڕەوی كارپێكراو». بەپێی بەدواداچوونەكانی هاوڵاتى دوای كاردانەوەی پەرلەمانتاران لەسەر بڕیارەكەی سەرۆكی پەرلەمان لەئێستادا رێواز فایەق تووشی «ئیحراجییەكی گەورە بووەتەوەو نازانێت چۆن لێی دەرباز ببێت»، هەروەها پرسەكە گەیشتووەتە «دەزگای هەواڵگری پاراستی پارتی». ئەندامێكی فراكسیۆنی یەكێتی لەپەرلەمانی كوردستان دەڵێت:» ئەو نووسراوەی بە نا پەیڕەوی دەزانین، ئەوە كۆت و بەندكردنی پەرلەمانتارانە و ئەم بابەتە بەئاسانی هەزم ناكرێت». لوقمان وەردی ئەندامی فراكسیۆنی یەكێتی لەلێدوانێكدا بۆ هاوڵاتى ئاماژەی بەوەكرد بەپێی مادەی (22) بڕگەی شەشەم ئەركی پەرلەمان چاودێری و چاودێری كردنە، بۆیە ئەو نووسراوەی كەكراوە بۆ سەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیران بە نا پەیڕەوی دەزانن، وتیشی:» ئەمە بۆ كۆت و بەندكردنی پەرلەمانتارانە بۆ چاودێریكردن، ئەمە كارێكی نا پەیڕەویەو تێڕوانینی فراكسیۆنی یەكێتیمان داوەتە سەرۆكایەتی پەرلەمان «. ناوبراو ئەوەی دووپاتكردەوە كە دەبێت پەرلەمانتار ئازاد بێت لەوەی چۆن بەدواداچوون بۆ كاری پەرلەمانی دەكات»ئەم بابەتە بەئاسانی هەزم ناكرێت لەلایەن ئێمەوە، بۆ گومان بخرێتە سەر موئەسەسەو دامەزراوەی پەرلەمانەوە، كەقسەمان لەگەڵ دەستەی سەرۆكایەتی كردووە دەڵێن هیچ ناوێك و بەڵگەیەك لای ئێمە نییە، ئەی كە نییە چۆن شكۆی پەرلەمانتاران و پەرلەمان لەكەدار دەكەن». «ئەگەر پەرلەمانتار هەبووبێت خراپ پێگەو دەسەڵاتی پەرلەمانی بەكارهێنابێت بۆ مەبەستی شەخسی، ئەگەر ناوێك هەیە یان كەسێك هەیە، ئەگەر سەرۆكایەتی پەرلەمان گومان لەسەر كەسێك دەكات، رێكاری پەیڕەوی بەرامبەر بگیرێتەبەر لیژنەیەكی لێكۆڵینەوە پێكبێت دواتر ئەو كەسە رووبەڕووی یاساو دادگا بكرێتەوە بۆ ئەوەی سزای خۆی وەربگرێت»، لوقمان وەردی وای وت. ئەندامێكی فراكسیۆنی نەوەی نوێ كەپارتێكی ئۆپۆزسیۆنن دەڵێت:» ئەو بڕیارەی سەرۆكی پەرلەمان دەریكردووە تەواو نایاساییەو بەهیچ شێوەیەك پێوەی پابەند نابین و لێی قبوڵ ناكەین». مژدە مەحمود، ئەندامی فراكسیۆنی نەوەی نوێ لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتى وت:» ئەو بڕیارە تەواو نایاساییە، چونكە پەیڕەوو دەسەڵاتی داوە بەپەرلەمانتاران بۆ چاودێریكردن». ناوبراو ئەوەشی دووپاتكردەوە كە رێواز فایەق سەرۆكی پەرلەمان بەو بڕیارە نایاساییەی ئەوەندەی تر پەرلەمانی بچوككردووەتەوە بەرانبەر بەحكومەت، وتیشی:» سەرۆكی پەرلەمان دەبێت بیسەلمێنێت ئەو سێ پەرلەمانتارە كێن و ناویان بهێنێت ئەگەر راست بێت بەرتیلیان وەرگرتووە با بۆیان پەردەپۆش نەكات، چونكە ناكرێت (105) پەرلەمانتاری دیكە تۆمەتبار بكات». هاوكات ئەندامێكی فراكسیۆنی یەكگرتوو لەپەرلەمانی كوردستان پێیوایە كەسەرۆكی پەرلەمان كەوتووەتە هەڵەیەكی یاسایی زۆر گەورەوە. ئەبوبەكر هەڵەدنی لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتى وت: «لەبەرئەوەی هیچ پاڵپشتێكی یاسایی نییە و پێچەوانەی دەستورو یاسای هەڵبژاردن و پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانی كوردستانە، كەدەسەڵاتی بەدواداچوونی داوە بەپەرلەمانی كوردستان چ وەك خۆی چ وەك ئەندامێكی لیژنەی پەرلەمانی، هیچ كەس بەدەر نییە لەلێپرسینەوەو بەدواداچوون جگە لە (خودا)، هەموو كەس لەبەردەمی پەرلەمانتار شایستەی لێپرسینەوەیە». ناوبراو پێشیوابوو سەرۆكی پەرلەمان كەوتووەتە هەڵەیەكی یاسایی زۆر گەورەوەو پێوستە «ئەو هەڵەیەی كەئەنجامی داوە بەئاراستەكردنی ئەو نووسراوە راستبكاتەوە، هەر كەسێك كردوویەتی با ناوەكەی ئاشكرابكرێت». هەروەها فراكسیۆنی كۆمەڵی دادگەری لەبەیاننامەیەكدا سەركۆنەی بڕیارەكەی سەرۆكی پەرلەمان دەكەن و دەڵێن:»ئەوەندەی حزب و شەخس و حكومەت لەهەوڵی بێبەهاكردن و شكاندن و زڕاندنی ناوو شكۆی پەرلەمان و پەرلەمانتارانن، ئێوەش بەهۆی لاوازی و پاشكۆ بوونتانەوە بوونەتە بەشێك لەو پیلانەو نەتانتوانیوە رێزی پێگەی خۆشتان و پەرلەمانیش بپارێزن». فراكسیۆنی كۆمەڵی دادگەری ئەوە دووپاتدەكاتەوە كەهەر جۆرە بڕیارێك لەدەرەوەی پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانی كوردستان كە ئەرك و دەسەڵات و مافی پەرلەمانتاری دیاریكردووە، رەتدەكەنەوەو ئەو بابەتەی كەسەرۆكی پەرلەمان فڕێیداوەتە میدیا، خەریكە هەندێ كەس و گروپ رایگشتیی پێ چەواشە دەكەن و بەكاریدەهێنن بۆ شكاندن و لێدان لەشكۆی پەرلەمانی كوردستان كەڕاستەوخۆ نوێنەرایەتی دەنگ و ئیرادەی خەڵك دەكات . ئەندامێكی فراكسیۆنی پارتی لەپەرلەمانی كوردستان دەڵێت:» ئەندامی پەرلەمان مافی كۆكردنەوەی زانیاری هەیە لەسەر هەر پڕۆژەیەك و هەر بابەتێك كەبیەوێت چاودێری بكات». شوان كەریم، ئەندامی فراكسیۆنی پارتی لەپەرلەمانی كوردستان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتى وت:»سەرۆكی پەرلەمان پاڵپشت بەدوو مادەی پەیڕەوی نووسراوەكەی كردووە لێكتێگەشتن و تێڕوانینی جیاواز لەنێوان فراكسیۆنەكان و ئەندامانی پەرلەمان و سەرۆكی پەرلەمان هەیە، هەریەكە و بەجۆرێك خوێندنەوە بۆ بڕگەكە دەكات، لەئەسڵدا ئەو ماددانە ئاماژە بەوەدەكەن ئەندامی پەرلەمان مافی كۆكردنەوەی زانیاری هەیە لەسەر هەر پڕۆژەیەك و هەر بابەتێك». پەرلەمانتارەكەی پارتی پێشیوابوو هەڵەكە لەوەدایە كە لەكۆبوونەوەكانی رابردووی ناو لیژنە داوایان كردووە پەرلەمانتاران خۆیان بپارێزن لەچوون بۆ پڕۆژەكان بەتەنها، لەبەرئەوەی ئەو پڕۆژانە پڕۆژەی وەبەرهێنانن بابەتێكە گفتوگۆو تێبینی زۆر لەسەرە، «ئەندامێكی پەرلەمان بەتەنیا سەردانی پڕۆژەیەك بكات یان بەدواداچوونی كەسی بكات لەوانەیە گومان بكەوێتە سەریان». شوان كەریم ئەوەشی روونكردەوە كە داوایان كردووە راستەوخۆ لەگەڵ سەرۆكی پەرلەمان دابنیشن بۆ زیاتر روونكردنەوەی ئەو بابەتە ئایا ئەو سەرچاوانەی ئەو زانیاریانە بەسەرۆكی پەرلەمان دراوە لەڕێگەی نووسراوی فەرمیە یان بەڵگەیەكی لایە یان بەزارەكی زانیاری پێی دراوە؟، وتیشی»دەمانەوێت بگەینە راستی و دروستی ئەو بابەتەو ئەوكاتە راستییەكان رادەگەیەنین». بۆ ئەم پرسە؛ هاوڵاتى چەند جارێک پەیوەندی بەڕێواز فایەق سەرۆکی پەرلەمانی کوردستانەوە کرد، بەڵام پەیوەندییەکە بەردەست نەبوو.
.jpg)
هاوڵاتى هەپەگە ڕایگەیاند لە چالاکیی گەریلاکانی دژی سوپای داگیرکەری تورک لە هەرێمی هەفتانین، پێنج داگیرکەر سزادران. ئەمڕۆ ناوەندی ڕاگەیاندنی هێزەکانی پاراستنی گەل- هەپەگە، لەسەر چالاکیی گەریلا، دژی سوپای داگیرکەری تورک لە هەفتانین، ڕاگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە. لە ڕاگەیەندراوەکادا، ئاماژە بەوەکراوە کە لە چوارچێوەی هەنگاوی شۆرشگێڕیی جەنگی خابور، لە هەرێمی هەفتانین، پێنج داگیرکەر سزادراون.
هاوڵاتى وەزارەتی دارایی و ئابوری هەرێمی کوردستان بڕیاریدا باج بەرێژەی 10% بخاتەسەر فرۆشراو و سەرجەم خزمەتگوزارییەکانی ناوچە گەشتیارییەکان لە (هۆتێل، مۆتێل، چێشتخانە، کافتریا، باڕ، یانەی شەوانە) و هاوشێوەکانیان کەچوار ئەستێرە بەسەرەوەن و ئەوانەی پابەندی بڕیارەکە نابن سزادەدرێن. وەزارەتی دارایی و ئابوری هەرێمی کوردستان لەدواین بڕیاریدا کە واژۆی ئاوات شێخ جەناب، وەزیری دارایی لەسەرە و 24ی ئەم مانگە دەرچوە باس لەوەشکراوە، بەڕێوەبەرایەتی گشتی باجەکان بڕیاریداوە باج بەرێژەی 10% لەسەر فرۆشراو و سەرجەم خزمەتگوزارییەکانی ناوچە گەشتیارییەکان دابنرێت، لەو پێناوەشدا کارگێڕی ناوچە گەشتیارییەکان دەبێت راپۆرتی مانگەی فرۆشراوەکانیان و باجی دانراو لەسەریان پێشکەشی بەڕێوەبەرایەتی گشتی باج و دەروامەت بکەن. ئەوەش هاتوە، بڕیارەکە سەرجەم خزمەتگوزارییەکانی ناوچە گەشتیارییەکان لە (هۆتێل، مۆتێل، چێشتخانە، کافتریا، باڕ، یانەی شەوانە) و هاوشێوەکانیان کەچوار ئەستێرە بەسەرەوەن دەگرێتەوە و ئەوانەی پابەندی بڕیارەکە نابن بەگوێرەی یاسا و بەرێژەی 10%ی ئەو باجەی دەبێت بیدەن بەحکومەت، سزادەدرێن. وەزارەتی دارایی داواش لەسەرجەم لایەنە پەیوەندیدارەکان دەکات هاوکاربن لەجێبەجێکردنی ناوەڕۆکی بڕیارەکە، هەروەها ئەو ناوچە گەشتیاریانەی رێنماییەکە دەیانگرێتەوە دەبێت تۆمارێکیان هەبێت بۆ دیاریکردنی نرخ و جێگیرکردنی باجی فرۆشراوەکان بۆ ئەوەی بەڕێوەبەرایەتی باج بتوانێت وردبینی تێدابکات.
هاوڵاتى وەزارەتی بەرگریی ئەمریکا رایگەیاند، ژمارەیەک باڵەخانەی بارەگای "میلیشیاکانی پاڵپشتیکراو لەلایەن ئێرانەوە" لەسەر سنووری نێوان عێراق و سووریای کردووەتە ئامانج هێرشەکەدا قوربانییان هەیە. جۆن کێربی، وتەبێژی پێنتاگۆن رایگەیاند: بە فەرمانی جۆ بایدن، سهرۆكی ئهمریكا هێزە سەربازییەکانی وڵاتهكهی "هێرشی ئاسمانیی بەرگریکرانەی ورد"یان لە دژی چەند بارەگایەک لەسەر سنووری نێوان عیراق و سووریا کردووە، کە لەلایەن میلیشیای پاڵپشتیکراوی ئێرانی بەکارهێنراون. وتیشی: "هێرشەکان لە وەڵامی هێرشی گرووپەکانی پاڵپشتیکراوی ئێرانی دژ بە بەرژەوەندییەکانی ئەمریکا لە عیراق کراون". کێربی ئهوهشی وتووه: "بە لەبەرچاوگرتنی زنجیرە هێرشە بەردەوامەکانی گرووپە پاڵپشتیکراوەکانی ئێران دژ بە بەرژەوەندییەکانی ئەمریکا لە عیراق، سەرۆک بایدن فەرمانی دەرکرد بە ئەنجامدانی کاری سەربازی زیاتر بەمەبەستی پەکخستن و بەرپەرچدانەوەی ئەو جۆرە هێرشانە". لیوای 14ی سەر بە حەشدی شەعبی لەبارەی هێرشەیەکەی بەرەبەیانی ئەمڕۆ دووشەممە بەیاننامەیەکی بڵاوکردووەتەوە و رایگەیاندووە: کاتژمێر دووی بەرەبەیان بارەگاکانیان لەلایەن هێزەکانی ئەمریکا لە ناوچەی قائیم لەسەر سنووری عیراق و سووریا کراونەتە ئامانج، لەو کاتەی هێزەکانیان لە "ئەرکی پیرۆز"دا بوون. لیوای 14 سەر بە کەتائیبی سەید شوهەدایە کە بەرپرسەکەیان ئەبو ئالاو وەلائییە. یەکێکە لەو گرووپانەی ئێران پاڵپشتیان دەکات. گرووپەکە لەدوای هێرشەکە بەیاننامەیەکی بڵاوکردووتەوە و دەڵێت: "لەمەودوا لەگەڵ ئەمریکا لە شەڕێکی کراوەدا دەبین". هەرچەندە لیواکەی حەشدی شەعبی دەڵێت لە هێرشەکەدا تەنیا یەک چەکداریان کوژراوە، بەڵام روانگەی سوریا بۆ مافەکانی مرۆڤ دەڵێت لە هێرشەکەدا لانیکەم پێنج کەس کوژراون. بەپێی ئەو ڤیدیۆ و وێنانەی لە کەناڵەکانی تەلەگرامی سەر بە حەشدی بڵاوکراونەتەوە، تۆپێک کراوەتە ئامانج، هەروەها باڵەخانەیەکیش بە تەواوی وێران بووە. ژمارەیەک چەکداری حەشدی شەعبیش لەو شوێنە دەبینرێن. کەتائیب سەیدشوهەدا گرووپێکی میلیشیای شیعەن لە ئایاری 2013 دامەزرێندران بۆ ئەوەی شان بەشانی سوپای سوریا شەڕ بکەن. کەتائیب سەید شوهەدا هاوشێوەی کەتائیبی حیزبوڵڵا و بزووتنەوەی نوجەبایە، کە دوای سەرهەڵدانی داعش لە 2014 بازنەی هێرشەکانی فراوانکرد و عیراقیشی گرتەوە، تا 2017، توانا و هێزی ئەو گرووپە بە دوو ههزار چەکدار مەزەندە دەکرا. کەتائیبی سەید شوهەدا لەلایەن سوپای پاسدارانەوە پاڵپشتی کراوە و پشتگیری دارایی وەرگرتووە. بەر لە کوژرانیشی لەگەڵ قاسم سولەیمانی، فەرماندەی فەیلەقی قودسی سوپای پاسداران کاری کردووە، هاوئاهەنگی سەربازیشی لەگەڵ لق و پۆپەکانی حەشد هەبووە. دەگوترێت کەتائیب سەید شوهەدا گرووپێکە لەلایەن رێکخراوی بەدر و کەتائیب حیزبوڵڵا دامەزرێنراوە. ئەو هێرشەی ئەمریکا بۆ سەر گرووپەکەی حەشدی شەعبی لەکاتێکدایە، کە شەوی شەممە 26ی حوزهیرانی 2021، بە درۆنی بۆمبڕێژکراو هێرش کرایە سەر باکووری رۆژهەڵاتی هەولێر. هێرشەکەی سەر هەولێر. تەنیا سێ کیلۆمەتر لە کۆنسوڵخانە نوێیەکەی ئەمریکا دووربوو. دوای هێرشەکە کۆنسوڵخانەکە لە بەیاننامەیەکدا رایگەیاند: "ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا سەرکۆنەی ئەو هێرشە دەکات کە رۆژی شەممە لە رێگەی فڕۆکەی بێفڕۆکەوانەوە لە هەرێمی کوردستان ئەنجامدرا. ئەم هێرشە ئاماژەیەکی روونی پێشێلکارییە بەرامبەر سەروەریی عیراق".
شاناز حەسەن دادگای پێداچوونەوە دوا پلەی بەبڕیارەكەی سزادراوانی بادیناندا دووبارە و سزای شەش ساڵ زیندانی كردنیانی پەسەند كرد، هەموو پشتگیرییە نێودەوڵەتی و ناوخۆییەكان نەبووە فریادڕەسیان و دوا پلەی وەرگرت و تەنها كەسوكاریان چاوەڕێی بڕیاری لێخۆشبوون دەكەن لەلایەن سەرۆكی هەرێمەوە. رۆژی 20ی حوزەیرانی 2021، دادگای پێداچوونەوە بڕیارەكەی دادگای پەسەند كرد تایبەت بەسزادراوانی بادینان، دوێنێ یەكشەممە ئەو بڕیارە راگەیەندرا بۆ هەریەك لە(شێروان شێروانی، ئەیاد كەرەم، گوهدار محەمەد ئەمین، شڤان سەعید، هاریوان عیسا). روگەش جەباری، خێزانی شێروان شێروانی، لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتى وت:»ئێمە تەواو شۆك بووین بەبڕیارەكە و تەنیا ماوە سەرۆكی هەرێم خۆی وەك مرۆڤێك و كوردێك مامەڵە لەگەڵ تاكەكانی كۆمەڵگەكەی بكات، كەكوردین دوور لە سیاسەت لێیان خۆش ببێت، ئێمە سوپاسی دەكەین». هاوسەری شێروان شێروانی پێشیوابوو ئەو بڕیارە دەركەوت، كە سزاكە تەواو سیاسییەو پەیوەندی بەسیاسەتەوە هەیە، نەك سزای كەسانێك كە شتێكیان كردبێت و لێیان خۆش ببن. پارێزەری شێروان شێروانی رایگەیاند ئەمڕۆ دەستەی گشتی دادگای پێداچوونەوە بڕیاری سزای زیندانیكردنی چالاكوانانی وەك خۆی پەسەندكردو بڕیارەكەش دواپلەی وەرگرت. محەمەد عەبدوڵا، پارێزەری رۆژنامەنوس شێروان شێروانی بەهاوڵاتى وت:» ئەمڕۆ دەستەی گشتی دادگای پێداچوونەوە بڕیاری سزای زیندانیكردنی چالاكوانانی وەك خۆی پەسەندكردو بڕیارەكەش دواپلەی وەرگرت». ناوبراو باسی لەوەشكرد، دادگای پێداچوونەوەی هەرێمی كوردستان داوای پارێزەرانی سزادراوانی بادینانی رەتكردەوە كەداوای راستكردنەوەی بڕیاری دادگای پێداچونەوە (تصحیح القرار تمیز )یان كردبوو، بەوەش دادگای پێداچوونەوە بڕیاری دادگای تاوانی دووی هەولێری پەسەندكرد بەسزادانی هەریەك لەو پێنج چالاكوانە بۆ ماوەی شەش ساڵ». «لەڕووی یاساییەوە هیچ قۆناغێكی راستكردنەوەی بڕیاری دادگا نەماوە تەنها لێخۆشبوونی سەرۆكی هەرێمی كوردستان دەمێنێتەوە»، پارێزەرەكەی شیروانی وای وت. رۆژی 16ی شوبات دادگای تاوانەكانی دووی هەولێر بڕیاریدا بەشەش ساڵ زیندانیكردن بۆ پێنج چالاكوان و رۆژنامەنووسی سنوری بادینان بەتۆمەتی (كۆكردنەوەی زانیاری قەدەغەكراو، كاركردن بۆ گروپی چەكداری و پێدانی زانیاری بەلایەنی دەرەكی، بەمەبەستی تێكدانی ئاسایشی كوردستان)، بڕیارەكەی دادگای هەولێر بەپێی ماددەی 21ی سزادانی عێراقی بوو كە تایبەتە بەتێكدانی ئاسایشی هەرێم و كاركردن بۆ لایەنی دەرەكی. یەكێك لەدەسەڵاتەكانی سەرۆكی هەرێم دەركردنی بڕیاری لێبوردنی تایبەت و گشتییە بۆ سزادراوان كە لەزیندانەكاندان، چوار ساڵ جارێك پەرلەمانی كوردستان لەڕێگەی یاسایەكەوە پێشنیار بۆ ئازادكردنی زیندانیكراوانی حوكمدراو دەردەكات و سەرۆكایەتی هەرێم دوای سەیركردنی پێشنیارەكە بڕیاری لەسەر دەدات. دوێنێ یەكشەممە سەنتەری میترۆ بۆ ئازادی رادەربڕین و بەرگری لە رۆژنامەنووسان داوای لە نێچیرڤان بارزانی كرد كە بڕیاری لێخۆشبوونیان بۆ دەربكات، لەبەیاننامەكەیاندا ئاماژە بەوە كراوە كە»وەك پێشتر داوامان لێكردبووی لەبارەی سزادراوانی بادینانەوە، ئەمجارەش داوا دەكەین بڕیاری لێخۆشبوون بۆ سزادراوانی بادینان دەربكەن». برای گوهدار محمەمەد بۆ هاوڵاتى ئەوەی خستەڕوو كە رۆژی شەممە گوهدار پەیوەندی پێوە كردووەو داوای كردووە كەڕۆژنامەنووسان و چالاكوانان فشارەكانیان زیاتر بكەن. زیدان محەمەد، برا گەورەكەی گوهدار، لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتى وت:»بارودۆخی دایكم زۆر خراپەو زۆر بەدووبارە پەسەندكردنەوەی بڕیارە نیگەرانین، بەڵام چارمان نیە و تەنیا لەسەرۆكی هەرێم داواكارین بڕیارێك بدات». ناوبراو پێشیوابوو ئەوان» بێتاوانن» و شەش ساڵ زیندانی تەمەنێكە بۆ كوڕێكی گەنج كە هیچ تاوانێكی نەكردووە. نوێنەری كەسوكاری زیندانیكراوان دەڵێت:»ئەم بڕیارە هێندەی تر سومعەی هەرێمی كوردستانی ناشرین كرد، ئەمە تەحەدای خەڵكە».
.jpg)
هاوڵاتى هێمن هەورامی، جێگری سەرۆکی پەرلەمان رایگەیاند: "ئەمڕۆ لە حکومەت دەپرسین ئایا پارەتان لە بەردەستدابوە و نەتانداوە؟". ئەمڕۆ دانیشتنی پەرلەمانی کوردستان بۆ گفتوگۆکردن لەسەر لێڕینی مووچە بەڕێوەدەچێت. هێمن هەورامی، جێگری سەرۆکی پەرلەمان لەکۆنگرە رۆژنامەوانیدا رایگەیاند: "ئەمڕۆ لە حکومەت دەپرسین ئایا پارەتان لە بەردەستدابوە و نەتانداوە؟". هەورامی هیوایخواست، دانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەمان بە ئارامی بەڕێوەبچێت و وتیشی: "دەبێت حکومەتی هەرێم وەڵامی دڵنیاکەرەوەمان لەسەر لێبڕینی مووچە بداتێ".
