ناوەڕۆکى کۆبونەوەکەى ئەنجومەنى وەزیران بڵاوکرایەوە

لەشەوى ڕابردووەوە لەناوچە جیاوازەکانى هەرێمى کوردستان، پێنج درۆن کەوتونەتە خوارەوە، بەڵام هیچیان زیانى گیانى لێنەکەوتوەتەوە، تائیستاش بەفەرمى هیچ کەس و گروپێک سەرچاوەى هەڵدانى ئەو درۆنانەى ئاشکرا نەکردوە. پێش نیوەڕۆى ئەمڕۆ سێ شەممە، درۆنێک خۆی کێشاوە بە شاخی دەربەندی بازیاندا لەسنورى قەزاى چەمچەماڵ، مەمەد رەشید بەڕێوەبەرى ناحیەى تەکیە لەوبارەیەوە لەلێدوانێکیدا ڕایدەگەیەنێت: کەمێک پێش ئێستا درۆنێک خۆی کێشا بە شاخی دەربەندی بازیاندا و تەقییەوە. هاوکات ئەوەشى خستەڕوو تائێستا زیانەکانى تەقینەوەکە نەزانراوە و هێزە ئەمنییەکان دەستیان بە لێکۆڵینەوە کردووە. بەوتەى بەشێک لەهاوڵاتیانى ناوچەکە درۆنەکە لەئاسمانى خولاوەتەوەو بینراوە، دوى چەند خولەکێک خۆى کێشاوە بەشاخەدا، ناحیەی تەکیە سەر بە قەزای چەمچەماڵە لە سنووری پارێزگای سلێمانی.  کاتژمێر دەى شەوى ڕابردوو، لەڕێگەى دوو درۆنى بۆمب ڕیژکراوەوە هێرش کرایە سەر کێڵگەی نەوتی خوورمەڵە، سەرچاوەیەکی ئەمنی ڕایدەگەیەنێت هێرشەکە بە دوو درۆن کراوە، لەلایەن هاوپەیمانانەوە خراونەتە خوارەوە. بەوتەی ئەو سەرچاوە ئەمنییە، "درۆنێکی دیکەش چووەتە ئاسمانی ناوچەکە و دواتر دیار نەماوە، پێدەچێت گەڕێندرابێتەوە شوێنی خۆی". وەزارەتی سامانە سرووشتییەکانی هەرێمی کوردستان لەبارەی هێرشە درۆنییەکەی ئەمشەوی سەر کێڵگەی نەوتی خورمەڵە لە پارێزگای هەولێر، دەڵێ: هێرشەکە زیانی گیانی نەبوووە، زیان تەنیا بە بۆرییەکانی ئاوی وێستگەکە کەوتووە." هەروەها وەزارەتەکە ئەو جۆرە هێرشانە بۆ سەر ژێرخانی ئابووریی هەرێمی کوردستان "شەرمەزار دەکات". هاوكات فەرماندەی ئۆپراسیۆنە هاوبەشەكان لەبارەی هێرشە درۆنیەكەی سەر كێڵگەی نەوتی خورمەڵە رایگەیاند، هێرشەكە بەدوو درۆن لە سەرچاوەیەكی نادیارەوە كراوە و هیچ زیانێكی گیانی لێنەكەوتووەتەوە، بەڵام زیانی مادی هەبووە. دەشڵێ، هەماهەنگیان لەگەڵ هێزە ئەمنی و هەواڵگرییەکانی هەرێمی کوردستان بەردەوامە بۆ بەدواداچوون لەبارەی هێرشەكەوە. بەرەبەیانى ئەمڕۆش هێرشكرایەسەر كێڵگەیەكی دیكەی نەوتی هەرێمی كوردستان لە سنووری پارێزگای دهۆک، كۆمپانیای وەبەرهێنیش رایگەیاند، تەقینەوە لە یەكەیەكی وەبەرهێنان روویداوە و بەهۆیەوە بەرهەمهێنانی نەوت وەستاوە. لە كەمتر لە 12 كاتژمێردا ھێرشكراوەتەوەسەر دوو كێڵگەی نەوتی هەرێمی كوردستان لە هەردوو پارێزگای هەولێر و دهۆك. هێرشەكەی بەیانی ئەمڕۆ بۆ سەر كێڵگەی نەوتی سەرسەنگ بووە لە دهۆك، كۆمپانیای ئێچ كەی ئێن ئینێرجی كە وەبەرهێنان لە  كێڵگەی نەوتی سەرسەنگی سنووری دهۆك دەكات لە تۆڕی ئێكس هێرشەكەی پشتڕاستكردەوە و نوسیویەتی، تەقینەوەكە كاتژمێر 7ـی بەیانی لە یەكێك لە یەكەكانی بەرهەمهێنانی نەوت روویداوە و تیمی فریاگوزاری سەرقاڵی کوژاندنەوەی ئاگری تەقینەوەکەن و هێشتا کۆنترۆڵنەکراوە. دەشڵێ، هەموو ستافی کێڵگەکە سەلامەتن و لەگەڵ بەرپرسانی ناوچەکە کاردەکەن بۆ کۆنترۆڵکردنی دۆخەکە و تاوەکو دڵنیا نەبنەوە بەرهەمهێنانی نەوت دەستپێناکەنەوە.

وەزارەتى سامانە سروشتییەکانى حکومەتى هەرێم ڕایدەگەیەنێت، بەیانی ئەمڕۆ لەڕێی درۆنی بۆمبڕێژكراوەوە هێرشێکی تیرۆرستی كرایەسەر كێڵگەی نەوتی سەرسنگ و هیچ زیانێکى گیانى نەبووە. وەزارەتی سامانە سروشتییەکان ڕاگەیەندراوێکی لەبارەی هێرشە درۆنییەکەی سەر كێڵگەی نەوتی سەرسنگ بڵاوکردەوە، تیایدا هاتووە: ئەم جۆرە هێرشانە بۆ سەر ژێرخانی ئابووریی هەرێمی کوردستان بەتووندی ئیدانە و شەرمەزار دەکات. لە لایەکی دیکەوە کۆمپانیای (HKN)ـی ئەمەریکی کە لەو کێڵگەیە کار دەکات، لە ڕاگەیەنراوێکدا باسی لەوە کردووە، بەهۆی هێرشەکە، بەرهەمهێنانی نەوتیان وەستاندووە و جەختی کردووەتەوە، هەموو ستافی کێڵگەکە سەلامەتن و تەنیا زیانی ماددی هەیە.  بە گوێرەی ڕاگەیەنراوەکە، هێرشەکە کاتژمێر 7:00 ـی بەیانی بە کاتی کراوە و لەگەڵ بەرپرسانی ناوچەکە کار بۆ کۆنترۆڵکردنی دۆخەکە دەکەن و تاوەکو دڵنیا نەبنەوە بەرهەمهێنانی نەوت دەستپێناکەنەوە. ئێوارەی دوێنێ دووشەممەش، 14ـی تەممووزی 2025، دوو درۆنی بۆمبڕێژکراو لە کێڵگەی نەوتی خورمەڵە لە پارێزگای هەولێر کەوتنە خوارەوە و هیچ زیانێکی گیانییان نەبوو. نزیکەی کاتژمێر 2:20ـی بەرەبەیانیی هەمان ڕۆژیش (دووشەممە، 14ـی تەممووزی 2025) درۆنێکی بۆمبڕێژکراو لە نزیک فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتیی هەولێر تێکشکێندرا و خرایە خوارەوە و هیچ زیانێکی گیانی و ماددیی لێ نەکەوتەوە.  دەقى ڕاگەیەندراوەکە ڕاگەیاندراوێک لە وەزارەتی سامانە سروشتییەکانەوە سەر لەبەیانی ئەمڕۆ رۆژی سێشەممە (15)ی تەمووزی 2025 لە ڕێگەی درۆنی بۆمبڕێژكراو هێرشێکی تیرۆرستی كرایە سەر كێڵگەی نەوتی سەرسەنگ لە ناحیەی چەمانکێ لە پارێزگای دهۆک . هێرشەکە هیچ زیانێكی گیانی نەبووە. ئەم هێرشە دوای ئەو هێرشەی دوێنێ ئێوارەوە دێت کە لە ڕێگەی دوو درۆنی بۆمبڕێژکراو هێرشکرایە سەر کێڵگەی نەوتی خۆرمەڵە لە پارێزگای هەولێر. وەزارەتی سامانە سروشتییەكان ئەم جۆرە هێرشانە بۆ سەر ژێرخانی ئابووریی هەرێمی کوردستان بەتووندی ئیدانە و شەرمەزار دەکات. وەزارەت سامانە سرووشتییەکان حکومەتی هەرێمی کوردستان 15ی تەمووزی 2025  

سەرچاوەیەکى ئاگادار ڕایدەگەیەنێت کاتژمێر نۆى ئەمشەو بە دوو فرۆكەی بێفركەوانی بۆمبڕێكراو هێرشکراوەتە سەر کێڵگەی نەوتی خورمەڵە لە سنوری پارێزگای هەولێر. بە گوێرەی زانیارییە سەرەتاییەكان، یەكێك لە فرۆكەكەكان لە نزیک وێستگەی ئاوی کێڵگە نەوتیەكە کەوتووەتە خوارەوەو، تا ئێستا قەبارەی زیانەکانی دیاری نەکراوە. لەلایەکى دیکەوە دژەتیرۆری كوردستان (پارتی) بڵاویكردەوە: بە گوێرەی زانیارییەکانی دژەتیرۆری کوردستان، ئێوارەی ئەمڕۆ دووشەممە 14ی تەممووزی 2025، لە کاتژمێرەکانی 20:20 و 20:25، دوو درۆنی بۆمبڕێژکراو لە کێڵگەی نەوتی خورمەڵە لە پارێزگای هەولێر کەوتنە خوارەوە، خۆشبەختانە هیچ زیانێکی گیانییان لێ نەکەوتەوە. سەرچاوەیەکی دیکە وتى: دواى ئەوەى دوو درۆنەکە لەلایەن هاوپەیمانانەوە خراونەتە خوارەوە، درۆنێکی دیکەش چووەتە ئاسمانی ناوچەکە و دواتر دیار نەماوە، پێدەچێت گەڕێندرابێتەوە شوێنی خۆی".   تاوەکو ئامادەکردنی ئەم هەواڵە زیانە مادییەکانی هێرشەکە ئاشکرا نەکراون. سەرەڕای راوەستانى جەنگی نێوان ئیسرائیل و ئێران بەڵام ناوبەناو بە درۆن هێرشدەکرێتە سەر ناوچە هەستیارەکانى عێراق و هەرێمى کوردستان، ئەوەش ئەو راستییە رووندەکاتەوە کە سیستمى بەرگریی عێراق سفرە و ناتوانێت سنوور و سەروەرییەکانى وڵاتەکەى بپارێزێت. سەرچاوە ئەمنییەکان لەچەند رۆژى رابردوودا بڵاویانکردەوە هێرشى درۆنی بۆ سەر فڕۆکەخانە و شوێنە ئەمنى و سەربازییەکانى پارێزگاکانى هەولێر و سلێمانى لە هەرێمى کوردستان و کێڵگە نەوتییەکانى کەرکووک هەرچەندە زیانى گیانییان لێنەکەوتبێتەوە ئامانجەکەى تێکدانى ئاسایشى گشتییە. رۆژنامەکە ئاماژەی بەوەکردووە بەرپرسان باسیان لە پێکهێنانى لیژنەى لێکۆڵینەوە کردووە بۆئەوەى سەرچاوەى هێرشەکان بزانن بەڵام تا ئێستا خۆیان لە ناوهێنانى ئاراستەکاری درۆنەکان دەپارێزن.

شاندی ئیمراڵیی دەم پارتی داوای کرد کەس باوەڕ بەو زانیاری و بەڵگە "چەواشەکارانە" و "مەزەندەکراو" و "بێ‌بنەما"یانە نەکات کە لەژێر ناوی "وردەکارییەکانی دیدارەکە" لەسەر میدیای دیجیتاڵ بڵاودەکرێنەوە. شاندی ئیمراڵیی دەم پارتی لە ڕاگەیاندراوێکی نووسراودا، گوتی: "ماوەیەکە هەندێک لایەن لەسەر میدیای دیجیتاڵ چەند وردەکارییەک بڵاودەکەنەوە کە گوایە تایبەتە بە دیدارەکان لە دوورگەی ئیمراڵی و لەسەر ئەم بناغەیە شرۆڤە دەکەن". لە درێژەی ڕاگەیاندراوەکەدا هاتووە: "بێگومان ڕای گشتی مەراقێتی بزانێت دیدارەکانی نێوان بەڕێز ئۆجالان و شاندەکەمان چۆن بووە و بۆچوونەکانی بەڕێز ئۆجالا دەربارەی پرۆسەی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتیک چییە، بۆیە چاوەڕوانی زانیارییەکانە و بەدواداچوون دەکات. لەبارەی دیدارەکانەوە، شاندەکەمان زانیاری بۆ ڕاگەیاندنەکان و ڕای گشتی بڵاوکردەوە. پێویستە بێجگە لەو بەڵگە و زانیارییانەی کە شاندەکەمان بڵاوی دەکەنەوە، هیچ کەسێک باوەڕ بە بەڵگە و زانیاری چەواشەکارانە و مەزەندەکراو و بێ‌بنەما نەکات. وەک بنەمایەکی کۆمەڵگەی دیموکراتیک، ئێمە ڕێز لە هەموو بۆچوونێکی نەیار و لایەنگرانە دەگرین. بەڵام ئەو هەڵوێستانەی پشت دەبەستن بە زانیاری ناڕاست و بەڵگە و زانیاریی بێ‌بنەما، وەک هەوڵی تێکدەرانە دەبینین. بابەتەکانی پەیوەست بە ئاشتی کۆمەڵایەتی، گفتوگۆ و کۆبوونەوەی جدیی و متمانەپێکراو، تا ئاستێکیش نهێنی لەخۆدەگرن. وەک دەم پارتی و شاندی ئیمراڵیی دەم پارتی، زۆر بە وریاییەوە کاری خۆمان دەکەین. هەموو دیدار و کۆبوونەوەکانی دوورگەی ئیمراڵی، بە بەشداری شاندەکەی ئێمە ئەنجامدراون. لەمە بترازێ، بانگەشەکانی تر دوورن لە ڕاستییەوە. هەروەها بێجگە لەو بەڵگە و وردەکارییانەی کە شاندەکەمان بڵاوی دەکەنەوە، نابێت باوەڕ بە هیچ وردەکاری و بەڵگەیەکی تر بکرێت. بەڕێزەوە ئەم سەرنجانە بۆ ڕای گشتی دەخەینەڕوو".

محەمەد شیاع سودانی، سەرۆكوەزیرانی عێراق رایگەیاند "لە پەسەندكردنی یاسای بودجەوە حكومەتی هەرێمی كوردستان پابەند نەبووە بە رادەستكردنی تەواوی نەوتی بەرهەمهێنراوی هەرێمی كوردستان". محەمەد شیاع سودانی لەمیانەی چاوپێكەوتنێك لەگەڵ رۆژنامەی شەرقولئەوسەت ئاماژەی بەوە كرد "هەروەها حكومەتی هەرێمی كوردستان پابەند نەبووە بە رادەستكردنی داهاتە نانەوتییەكان و ئەوەش پێشێلكردنی یاسا و بڕیارەكانی دادگای فیدراڵییە". سودانی دەشڵێت"هەربۆیە وەزارەتی دارایی عێراق ناتوانێت بەبێ پابەندبوونی حكومەتی هەرێمی كوردستان هیچ جۆرە بودجەیەك بۆ هەرێمی كوردستان بنێرێت". سودانی رەتیكردەوە ئەو بابەتانە سیاسی بن و جەختی لەسەر ئەوە كردەوە كە ئەو بابەتە بە تەواوەتی یاسایی و تەكنیكییە. روونیشیكردەوە هاوڵاتییانی هەرێمی كوردستان بەشێكن لە رۆڵەكانی گەلی عێراق و هیچ سەرۆكوەزیرانێك ناتوانێت پێشێلی بڕیارەكانی دادگای فیدراڵی بكات. گوتیشی "بەهۆی پابەند نەبوونی حكومەتی هەرێمی كوردستان بە بڕیارەكانی دادگای فیدراڵی و یاسای بودجە لەماوەكانی رابردوودا لە دەرەوەی پشكی هەرێمی كوردستان پارەمان خەرج دەكرد". لە بەشێكی تری چاوپێكەوتنەكەدا سودانی جەخت لەسەر ئەوە دەكاتەوە كە ئەوان هیچ نیازێكیان نییە بۆ كاركردن بۆ نەهێشتنی هەرێمی كوردستان و دەڵێت: هەرێمی كوردستان خاوەن قەوارەیەكی دەستوورییە و هەمووان رێزی لێدەگرین و پەرۆشین بۆ سەقامگیریی هەرێمی كوردستان، بە بەڵگەی ئەوەی ئێمە هاوكاربووین لە ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان كە 8 بۆ 9 مانگ لەمەوبەر ئەنجامدرا و بودجەی پێویستمان بۆ دابینكرد. وتىشى: من بە شەخسی ، دوای هەڵبژاردن، گەشتێکم کرد بۆ سەردانی هەموو هێزە سیاسییە براوەکانی هەرێم، داوام لێکردن حکومەتێکی نوێ بۆ هەرێم پێکبهێنن، هەروەها پەرلەمان دەسەڵات و ئەرکەکانی لە چوارچێوەی دەستوردا جێبەجێ بکات.

پارتی و یەكێتی: هەوڵەکان چڕبکرێنەوە بۆ دابینکردنی مووچە لەدواى کۆبوونەوەکەیان یەکێتى و پارتى ڕایدەگەیەنن، هەردوولا هاوڕابوون هەموو هەوڵەکان چڕبکرێنەوە بۆ چارەسەری کێشە و دابینکردنی مووچە وشایستە داراییەکان و تەواوی ئەو هەنگاوانەی پیویستن لە چوارچێوەی دەستووردا بەئاراستەی چارەسەرکردن بە هاوئاهەنگی هەردوولا بهاوێژرین. پێشنیوەڕۆى ئەمڕۆ شاندى پارتى و یەکێتى لەپیرمام کۆبوونەوەو تەوەرەکان بۆقسەکردن و چارەسەری کێشەی مووچەو کێشەکانى نێوان هەولێرو بەغدابووە. کۆبوونەوەکەى ئەمڕؤ لەئاستێکى باڵادابوو سەرۆك و جێگرو بەرپرسە باڵاكانی هەردوو حزب بەشداربوون، لە پارتی دیموكراتی كوردستان، مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان، نێچیرڤان بارزانی، مەسرور بارزانی، فازڵ میرانی بەرپرسی دەستەی كارگێری پارتی، هۆشیار زێباری ئەندامی مەكتەبی سیاسی و مەحمود محەمەد  وتەبێژی مەكتەبی سیاسی پارتی. شاندى یەكێتی نیشتمانی كوردستانیش پێکهاتبوون لە بافڵ تاڵەبانی  سەرۆكی یەكێتی،  رەفعەت عەبدوڵا جێگری سەرۆكی یەكێتی، قوباد تاڵەبانی، دەرباز كۆسرەت رەسوڵ، خەسرەو گوڵ محەمەد، نزار ئامێدی ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی. لەدواى کۆبونەوەکەش ڕاگەیەندراوێکى هاوبەشیان بڵاوکردەوەو تیایدا ئەوە دەخەنەڕوو،  کۆبوونەوە جەختی لەسەر یەکخستنی هەڵوێستی هەموو لایەنە سیاسییەکانی کوردستان و عێراق کردەوە کە هاوکار و پشتیوان بن لە چارەسەری ئەم کێشەیە. بەپێى ڕاگەیەندراوەکە، بەشێكی دیکەی کۆبوونەوە تەرخانبوو بۆ زیاتر پتەوکردنەوەی پەیوەندی پارتی و یەکێتی بۆ ئەوەی ئاستەنگ و ئاڵنگارییەکان تێپەڕێنن و پارێزگاری لە قەوارەی هەرێمی کوردستان و دەستکەوتەکانی بکەین. دەقی راگەیەندراوی كۆبوونەوەی لوتكەی پارتی و یەكێتیی: ئەمڕۆ 14ـی تەمموزی 2025 بەڕێز سەرۆک مەسعود بارزانی پێشوازی لە بەڕێز بافڵ تاڵەبانی سەرۆکی یەکێتی نیشتمانیی کوردستان و شاندی یاوەری کرد و کۆبوونەوەی هەردوو مەکتەبی سیاسی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان و پارتی دیموکراتی کوردستان ئەنجامدرا، سەبارەت بە رووداو و پێشهاتەکان و کێشە و گرفتەکانی هەرێمی کوردستان و حکومەتی فیدراڵ بە تایبەتی شایستە داراییەکان و مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان، دوای گفتوگۆ و بیروڕاگۆڕینەوە و لێکدانەوەی هەموو ڕەهەندەکان لە رووی سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتی، هەردوولا هاوڕابوون هەموو هەوڵەکان چڕبکرێنەوە بۆ چارەسەری کێشە و دابینکردنی مووچە وشایستە داراییەکانی هەرێمی کوردستان و تەواوی ئەو هەنگاوانەی پیویستن لە چوارچێوەی دەستووردا بە ئاراستەی چارەسەرکردن بە هاوئاهەنگی هەردوولا بهاوێژرین. بەشێكی دیکەی کۆبوونەوە تەرخانبوو بۆ زیاتر پتەوکردنەوەی پەیوەندی پارتی و یەکێتی بۆ ئەوەی ئاستەنگ و ئاڵنگارییەکان تێپەڕێنن و پارێزگاری لە قەوارەی هەرێمی کوردستان و دەستکەوتەکانی بکەین. لێرەدا کۆبوونەوە جەختی لەسەر یەکخستنی هەڵوێستی هەموو لایەنە سیاسییەکانی کوردستان و عێراق کردەوە کە هاوکار و پشتیوان بن لە چارەسەری ئەم کێشەیە.

بڕیارە ئەمشەو سەرکردەکانى چوارچێوەی هەماهەنگیی شیعەکان کۆببنەوە و پرسێکی گرنگی کۆبوونەوەکەش، پرسی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان و کێشەى موچەو گرژیەکانى نێوان هەولێرو بەغدایە. ئەندامێکی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراقیش دەڵێت؛ ئەگەری هەیە بڕیارێک بدرێت، بەکاتی کیشەکان چارەسەر بکرێن. بەگوێرەی سەرچاوەیەک لە چوارچێوەی هەماهەنگی، لە کۆبوونەوەی ئەمشەودا کۆمەڵێک پرسی ناوخۆیی و هەرێمی تاوتوێدەکرێن و پرسی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان تەوەرێکی کۆبوونەوەکەیە و پرسەکانی دیکەش پەیوەستن بە بوونی تورکیا لەناو خاکی عێراق لەپاش چەکدانانی پەکەکە. باسی لەوەشکردووە، رێژەی ئاوی بەردراوە بۆ عێراق پرسێکی دیکەی کۆبوونەوەکەیە. عومەر کۆچەر، ئەندامى ئەنجوومەنى نوێنەرانى عێراق لەبارەی کۆبوونەوەکەوە ڕاگەیاند، ئاماژەکان بەو ئاڕاستەیەن، ئەمشەو چوارچێوەی هەماهەنگی بڕیارێک بدات تاوەکو بەکاتی کێشەکان چارەسەر بکات. عومەر کۆچەر راشگەیاند، لە داهاتوویەکى نزیکدا بەغداد مووچەیەک بۆ هەرێمى کوردستان دەنێرێت، بەڵام چارەسەرەکانى کێشەى مووچە کاتین و تاوەکو ئێستا چارەسەرێکى بنەڕەتى بۆ کێشەکە نەدۆزراوەتەوە. گوتیشى، شەقامى شیعەی عێراق فشاریان لە سودانى کردووە،کە لەکاتێکدا نەوتى هەرێمى کوردستان بەقاچاخ دەبرێتە دەرەوە، ئەو چۆن پارەى نەوتى بەسڕە بۆ هەرێمى کوردستان دەنێرێت. هەر ئەمڕۆ بە سەرپەرشتیی مەسعود بارزانى، و ئامادەبوونى بافڵ جەلال تاڵەبانی  هەردوو مەکتەبى سیاسیی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان و پارتى دیموکراتی کوردستان و ئەندامانی مەکتەبی سیاسیی هەردوو حیزب، لە پیرمام کۆدەبنەوە. لە کۆبوونەوەکەدا تاوتوێى هەنگاوەکانى پێکهێنانى کابینەى 10یەمى حکومەتى هەرێمى کوردستان و کێشەکانى نێوان حکومەتى هەرێمى کوردستان و حکومەتى فیدراڵ دەکرێت.

  سلێمانی، 14ی تەمووزی 2025: هاوپەیمانی 19 بە توندی ئیدانەی تەقەكردن لە بەشداربووانی خۆپیشندانەكەی ناحیەی وەرتێ دەكات كە بووە هۆی گیانلەدەستدانی هاووڵاتییەكی بێ چەك و برینداربوونی سێ كەسی دیكە. شەوی رابردوو، هاوڵاتیانی ناحیەی وەرتێ سەربەقەزای رەواندزی پارێزگای هەولێر ڕژانە سەر شەقامەكان و داوای مافی ڕەوای خۆیان بۆ خزمەتگوزارییە سەرەتاییەكان كرد، كەبەكارهێنانی بەرزترین ئامرازی دیموكراسی: خۆپیشاندانی ئاشتیانە. لەبری ئەوەی داواكارییە ڕەواكانیان جێبەجێ بكرێت یان مافە دەستوری و مرۆییەكانیان بۆ گردبوونەوە و دەربڕین بپارێزرێت، تووشی توندوتیژی بوون كە لە ئەنجامدا خۆپیشاندەرێك بە‌ ناوی (‌حەسەن عەبدولڕەحمان) كە پۆلیسی بەرگری فریاكەوتنە، خاوەنی پێنج منداڵە بە فیشەك گیانی لەدەستدا و سێ هاوڵاتی تر برینداربوون و رەوانەی نەخۆشخانە كران. ئەو گرتە ڤیدیۆیەی كە لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكاندا بڵاوكراوەتەوە، تیایدا چەكدارێك بەرگی مەدەنی پۆشیوە، تەقەدەكات و پەلاماری هاوڵاتییەك دەدات، دیمەنێكی روونە بۆ سەركوتكردنی دڕندانەی دەربڕینی ئاشتیانە. هاوپەیمانی 19  تاوانی كوشتنی هاوڵاتییەكی بێ چەك و برینداركردنی كەسانی تر لە كاتی خۆپیشاندانی ئاشتیانەدا، بە توندی ئیدانە دەكات، ئەم كردەوەیە تاوانی پێشێلكردنی ئاشكرای مافی ژیانە، داوا دەكات دەستبەجێ و بە شەفافیەتێكی تەواو بەدواداچوون بۆ بارودۆخی ڕووداوەكە بكەن و وردەكارییەكانی بۆ ڕای گشتی ئاشكرا بكەن. هاوپەیمانی 19 جەخت لەسەر مافی خۆپیشاندانی ئاشتیانە دەكاتەوە وەك مافێكی بنەڕەتییەو بە پێی دەستوور و ڕێكەوتننامە نێودەوڵەتییەكانی مافی مرۆڤە دەبێت بپارێزرێت. تۆڕی 19 لەكاتێكدا هاودەنگی لەگەڵ خێزانی قوربانیانی ئەم تاوانە دەكات بۆ بەدیهێنانی دادپەروەری، داواش لە رێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی دەكات، فشار بخەنە سەر لایەنە پەیوەندیدارەكان بۆ بەدیهێنانی دادپەروەری و ڕێگریكردن لە دووبارەبوونەوەی ڕووداوە دڵتەزێنەكانی لەو جۆرە. تۆڕی هاوپەیمانی19، لە كۆمەڵێك رێكخراوی داكۆكیكارانی مافی مرۆڤ، پێكهاتووە، سەنتەری میترۆ سەرپەرشتی دەكات، داكۆكی لە پرنسیپەكانی جاڕنامەی گەردوونی مافی مرۆڤ و بەڵگەنامە نێودەوڵتەییەكانی تری تایبەت بە ماف و ئازادییەكان دەكات، بە تایبەتیش بەندی 19ی جاڕنامەكە.

  کۆمەڵەی پیشەسازی نەوت لە کوردستان (ئەپیكۆر) لە بەیاننامەیەكدا دەڵێت: بەخۆشحاڵییەوە، دانوستانەکانی نێوان حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق چڕتر بووەتەوە بۆ گەیشتن بە رێککەوتن، بۆ دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنی نەوت لە ڕێگەی بۆری عێراق- تورکیاوە. کۆمپانیاکانی ئەندامی ئەپیکۆرو نوێنەری کۆمپانیا نێودەوڵەتییەکانی دیکەی نەوت، کە لە هەرێمی کوردستانی عێراق چالاکن، بەشدارییان لە کۆبونەوەیەکدا کرد لە 12ی تەمموزی 2025 لەگەڵ بەرپرسانی حکومەتی هەرێم و حکومەتی عێراق، تیایدا ئامادەییان دەربڕی بۆ دەستبەجێ دەستپێكردنەوەی  هەناردەکردنی نەوت لە ڕێگەی بۆری عێراق_توركیاوە،  دوای ئەنجامدانی رێککەوتنێكی پابەندکەر، كە دڵنیایی بدات بە پارەدانی هەناردەکردنی نەوت و  بەجۆرێك گونجاوبێت لەگەڵ مەرجە گرێبەستییە هەنوکەیی و یاساییەکانی كۆمپانیاكان، هەروەها چارەسەرکردنی پاشەکەوتی پارە دواكەوتووەكانی كۆمپانیاكان. لە بەیاننامەكەی ئەپیكۆردا هاتووە: پێویستە  هەموو پارەدانەکان بە خێرایی و شەفافانە بدرێن، بەجۆرێك كە لەلایەن كۆمپانیاكان و حکومەتی هەرێمەوە قبوڵکراو بێت، بەكاش یان لە ڕێگەی گواستنەوەی پشکی شایستەیان لە نەوت ئەنجام بدرێت. مایڵز كاكینز، وتەبێژی ئەپیكۆر رایگەیاندووە: كۆمپانیاكانی نەوت ئامادەن بۆ دەستپێكردنەوەی دەستبەجێی هەناردەی نەوت، دوای واژوكردنی رێككەوتنی نوسراو و رێزگرتن لەو گرێبەستانەیان كە یاسای نێودەوڵەتی ناوبژیوانی دەكات. ئاماژەی بەوەشكردووە: كۆمپانیانكان بەردەوام جەخیتانكردووەتەوە، لەسەر پابەندبون بە  گرێبەستی هاوبەشکردنی بەرهەمهێنان لەگەڵ ئەندامەکانیان و، هەرگیز بەشدارییان لە هیچ کۆبونەوەیەکدا نەکردووە لەگەڵ هیچ لایەنێكی حکومی، کە ئاماژەیان بە پێچەوانەی ئەمە كردبێت. لەدوای دەستپێکی گفتوگۆکانی ئەم دواییانەی بەغدا و هەولێر بۆ هەناردەکردنەوەی نەوت و چارەسەری کێشەی مووچە، یەکەمجارە ئەپیکور هەڵوێستی خۆی بە ئاشکرا رادەگەیێنێت.   حکومەتی هەرێمی کوردستان لە رەشنووسی چارەسەرەکەی کە پێشکێشی بەغدای کردووە، لە ئەگەری بەشداریکردنی کۆمپانیا نەوتییەکان پێشنیازی رادەستکردنی 217 هەزار بەرمیل نەوتی رۆژانەی بە بەغدا کردووە. لە ئەگەری بەشدارنەبوونی کۆمپانیاکانیش لە رێککەوتنەکە، پێشنیازی ئەوەی کردووە 100 هەزار بەرمیل نەوتی رۆژانە رادەست بکات.   حکومەتی هەرێمی کوردستان داوای 65 هەزار بەرمیل نەوتیشی بۆ بەکارهێنانی نێوخۆیی کردووە.

  کەمێک لەمەوبەر شاندى پارتى و یەکێتى گەیشتنە پیرمام و ئێستا لەکۆبوونەوەدان، بەپێى زانیاریەکان تەوەرەکان بۆقسەکردن و چارەسەری کێشەی مووچەو کێشەکانى نێوان هەولێرو بەغدایە. کۆبوونەوەکەى ئەمڕؤ لەئاستێکى باڵادایەو سەرۆك و جێگرو بەرپرسە باڵاكانی هەردوو حزب بەشدارن، لە پارتی دیموكراتی كوردستان، مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان، نێچیرڤان بارزانی، مەسرور بارزانی، فازڵ میرانی بەرپرسی دەستەی كارگێری پارتی، هۆشیار زێباری ئەندامی مەكتەبی سیاسی و مەحمود محەمەد  وتەبێژی مەكتەبی سیاسی پارتی. شاندى یەكێتی نیشتمانی كوردستانیش پێکهاتوون لە بافڵ تاڵەبانی  سەرۆكی یەكێتی،  رەفعەت عەبدوڵا جێگری سەرۆكی یەكێتی، قوباد تاڵەبانی، دەرباز كۆسرەت رەسوڵ، خەسرەو گوڵ محەمەد، نزار ئامێدی ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی. دوێنێ به‌رپرسی ده‌سته‌ی كارگێڕیی مەکتەبی سیاسیی پارتی دیموکراتی کوردستان، ڕایگەیاند ئەمڕؤ کۆبوونەوەیەکی گرنگ بۆ چارەسەری کێشەی مووچە لەنێوان پارتی و یەکێتی بەڕێوە دەچێت و بارزانیش بەشدار دەبێت. یەپێى زانیاریەکان کۆبوونەوەکە بۆ تاوتوێکردنی دۆخی هەرێمی کوردستان و پەیوەندییەکانی هەولێر و بەغدا و پرسی مووچەیە. لەبارەى ناوەڕۆکى ئەو کۆبونەوەیە فازڵ میرانی، به‌رپرسی ده‌سته‌ی كارگێڕیی مەکتەبی سیاسیی پارتی دیموکراتی کوردستان، لەلێدوانێکیدا وتى: کۆبوونەوەیەکی گرنگ بۆ چارەسەری کێشەی مووچە لەنێوان پارتی و یەکێتی بەڕێوە دەچێت و سەرۆک بارزانیش بەشدار دەبێت. ئەم کۆبوونەوەیە لەکاتێکدایە، ماوەى دووڕۆژە خۆپیشاندان و ناڕەزایەتى لەچەند ناوچەیەکى هەرێم دەستیپێکردوەو شەوى ڕابردوو لەناوچەى باڵەکاتى بەهۆى تەقەى هێزەئەمنیەکان لەخۆپیشاندەران هاوڵاتیەک کوژرا.

وەک ناڕەزایی دەربڕین لە دژى نەبوونى کارەبا، هاونیشتمانییانى سنوورى شارەدێى وەرتێ خۆپیشاندانیان ئەنجامدا، بەرەبەیانی ئەمڕۆ دووشەممە، ناڕەزایەتییەکان گرژىیان تێکەوت و هاوڵاتیەک کوژرا. بە گوێرەى زانیارییەکان، خۆپیشاندانەکە، کاتژمێر 10ـى شەوى رابردوو سەریهەڵداوە، هاونیشتمانییانى شارەدێی وەرتێ  و گوندەکانى رەژووکەریان و سەرنەوس، لەسەر پردى حافز لە نزیک رێگاى هامڵتۆن، خۆپیشاندانیان لە دژى نەبوونى کارەباى نیشتمانى ئەنجامداوە. بەڵام بەهۆى دروستبوونى گرژى لەنێوان خۆپیشاندەران و هێزە ئەمنییەکان، تەقە کراوە و بەهۆیەوە هاونیشتمانییەک بە ناوى حەسەن رەحمان، تەمەن 45 ساڵ کوژراوە و پێنج هاوڵاتى دیکەش برینداربوون. تا ئێستاش لە لایەن هێزە ئەمنییەکانەوە هیچ رونکردنەوەیەکی فەرمی بڵاونەکراوەتەوە و بەپێی زانیارییەکان تەقەکەرەکان دەستگیر نەکراون. هاوڵاتیانیش دەڵێن پارتی و یەکێتی بەرپرسن لە نەبوونى موچە و خراپی دۆخی خزمەتگوزاریەکان. هەر بەگوێرەى زانیارییەکان، ئەو گوندانە بەهۆى ئەوەى مۆلیدەیان نییە، تەنیا پشت بە کارەباى نیشتمانى دەبەستن، لە چەند رۆژى رابردوودا بەڵێنیان پێدرابوو، کە کاتژمێرەکانى کارەبایان بۆ زیادبکرێت، بەڵام بەڵێنەکان جێبەجێنەکراون و ئەوانیش هاتوون خۆپیشاندانیان کردووە.

  ماڵپەڕی "بەغداد ئەلیەوم"، لەزاری سەرچاوەیەکی سیاسی ئاگادارەوە بڵاویكردووەتەوە: پارتی دیموکراتی کوردستان پەیامی سیاسی بۆ ژمارەیەک سەرکردەی چوارچێوەی هەماهەنگی ناردووە، داوای لێکردون دەستوەردان بکەن و کێشەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان چارەسەر بکەن. بەوتەی سەرچاوەكە، پارتی پەیامی بۆ نوری مالیکی، سەرۆکی هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا، هادی عامری، سەرۆکی هاوپەیمانی فەتح، فالح فەیاز، بەرپرسی هێزەکانی حەشدی شەعبی ناردووە، تا رۆڵی نێوەندگیری ببینن لە چارەسەرکردنی کێشەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم. راشیگەیاندووە: پەیامەکان دوای کۆبونەوەی پارتی هاتووە و داوای لە سەرکردەکانی چوارچێوەی هەماهەنگی كردووە، دەستوەردان بكەن و فشار بخنە سەر حکومەت، بۆ ناردنی مووچەی فەرمانبەران، بە لەبەرچاوگرتنی ئەو دۆخە ئابورییە کارەساتبارەی هەرێم پێیدا تێپەڕدەبێت. زانیارییەكانی ئەو سەرچاوەیە لەكاتێكدایە، پێشتر بارەگای بارزانی رایگەیاند، لەسەر داوا و بەڵێنی لایەنە سیاسیەكانی عێراق  و لەپێناو  بەردەوامبونی گفتوگۆیەكی هێمنانە و رەچاوکردنی بارودۆخ و بەرژەوەندیی گشتی، پێمان باش بوو دوا دەرفەت بە حكومەتی عێراقی فیدراڵ لە بەغداد بدەین، بۆ ئەوەی رێگەیەک بۆ کۆتایهێنان بەم کێشەیە بدۆزنەوە.

ئیدارەى خۆسەر لە رۆژئاواى کوردستان، دووپاتى دەکاتەوە پابەندن بە ئامانجەکانی شۆڕشەکانی ١٥ی ئازار و ١٩ی تەمموز کە داوای دیموکراسی و دادپەروەری و ئازادی دەکەن و بەشداریکردن لە پرۆسەی سیاسیدا هەڵبژاردەی ستراتیژی ئێمەیە.  ئیدارەی خۆسەری دیموکراتی باکور و ڕۆژهەڵاتی سوریا سەبارەت بە کۆبوونەوەکانی ئەم دواییەی نێوان شاندی ئیدارەکە و حکومەتی کاتى لە سوریا ئەمرۆ یەکشەممە بەیاننامەیەکی بڵاوکردەوە. لەناوەڕۆکى ئەو ڕاگەیەندراوەدا ئاماژە بۆ ئەوەکراوە کە کۆبوونەوەکانی ئەم دواییەی نێوان شاندی ئیدارەی خۆسەری باکور و ڕۆژهەڵاتی سوریا و حکومەتی سوریا بە ئامادەبوونی نوێنەرانی حکومەتی ئەمریکا و فەرەنسا، هەنگاوێکی چارەنووسسازن بۆ دەستپێکردنی پرۆسەی گفتوگۆی جددین لە سوریا، کە لە سەرەتای سەرهەڵدانی شۆڕشی سوریاوە لە مێژە بەدوایدا دەگەڕێین. ئیدارەى خۆسەر سوپاس و پێزانینی دڵسۆزانەیان ئاراستەی هەردوو ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا و کۆماری فەرەنسا دەکەن بۆ ڕۆڵی بنیاتنەر و هەوڵە بەردەوامەکانیان بۆ پشتیوانیکردن لە سەقامگیری و ئاشتی و دیموکراسی لە سوریا. دەقی راگەیەندراوەكە:  بۆ رایگشتیی دیدارەکانی ئەمدواییەی نێوان شاندێکی ئیدارەی خۆسەری باکورو رۆژهەڵاتی سوریاو حکومەتی سوریا بە ئامادەبوونی نوێنەرانی حکومەتەكانی ئەمریکاو فەرەنسا، هەنگاوێکی چارەنوسسازن بۆ دەستپێکردنی پرۆسەیەكی جددی گفتوگۆی سوری- سوری، پرۆسەیەک کە لە سەرەتای سەرهەڵدانی شۆڕشی سوریاوە هەوڵمان بۆ داوە.  لەم چوارچێوەیەدا، سوپاس و پێزانینی دڵسۆزانەمان ئاڕاستەی هەریەكە لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکاو کۆماری فەرەنسا دەکەین بۆ ڕۆڵی بنیاتنەر و هەوڵە بەردەوامەکانیان بۆ پشتیوانیکردن لە سەقامگیری و ئاشتی و دیموکراسی لە سوریا. دوای چەندین ساڵ لە ململانێ و دابڕان، دانیشتنی هێزەکانی سوریا لەسەر یەک مێز بۆ تاوتوێکردنی پرسە چارەنوسسازەکان بە شێوەیەکی جددی و شەفاف؛ دەستکەوتێکی سیاسی و مێژووییە. گەڕاندنەوەی متمانە لەنێوان ئەکتەرەکانی سوریا بووەتە پێویستییەکی نیشتمانی و تەنها لەڕێگەی گفتوگۆی بەرپرسیارانە دەتوانرێت تێپەڕێنرێت. کاتی ئەوە هاتووە کە لەم زمانە تێپەڕین کە هەڕەشەی هەڵوەشاندنەوەی تەونی سوریاو قوڵکردنەوەی دابەشکارییە سیاسی و کۆمەڵایەتییەکان دەکات. فرەچەشنی لە سوریادا مەترسی نییە بۆ سەر یەكێتییەكەی، بەڵکو سەرچاوەی هێزێکە کە دەبێت پارێزگاری لێبکرێت و بەهێز بکرێت. بناغەی بنیاتنانی دەوڵەت هاوبەشییە نەک دورخستنەوە. ئێمە بە ڕوونی و بێ دوودڵی رایدەگەیەنین کە یەکگرتوویی خاکی سوریا پرەنسیپێکی سازشی لەسەر ناكرێت و؛ پایەیەکی پتەوە لە دیدگای ئیدارەی خۆسەرو هەموو هێزە سیاسییەکانی پەیوەست بە ئێمە لە پرۆژەی گۆڕانکاری نیشتمانیدا. زیادەڕەوی لەم بابەتەدا تەنها خزمەت بەو کەسانە دەکات کە دەیانەوێت چانسی چارەسەری سیاسی تێکبدەن. ئەو داواکاریانەی ئەمڕۆ دەیخەینەڕوو- بۆ سیستەمێکی دیموکراسی فرەیی، دادپەروەری کۆمەڵایەتی، یەکسانی جێندەری و دەستورێک کە مافی هەموو پێکهاتەکان زامن بکات- شتێکی نوێ نین. بەڵکو كرۆكی ئەو شتانەن کە سورییەکان لە ساڵی 2011ەوە لەپێناویدا هاتنەسەر شەقام، رەتکردنەوەی ئەم داواکاریانەو ناوزەندكردنیان بە جیابوونەوە شێواندنی بە ئەنقەست ڕاستییەکانی خەباتی سوریایە دژ بە ستەمکاریی. دەیان ساڵە سوورییەکان بەدەست سیستەمێکی مەرکەزییەوە دەناڵێنن کە دەسەڵات و سەروەت و سامانی قۆرخ دەکردو ئیرادەی ناوخۆیی سەرکوت دەکرد و وڵاتەکەی بەرەو قەیرانی یەک لە دوای یەک رادەکێشا. ئەمڕۆ ئێمە ئاواتەخوازین هاوبەشی راستەقینە بین لە بنیاتنانی سوریایەکی نوێدا، سوریایەکی لامەرکەزیی کە هەموو گەلەکەی لە باوەش بگرێت و مافەکانیان بە یەکسانی دەستەبەر بکات. ئێمە پابەندین بە ئامانجی شۆڕشەکانی 15ی ئازار و 19ی تەمموز، بۆ دیموکراسی و دادپەروەری و ئازادی و؛ دووپاتی دەکەینەوە کە بەشداریکردن لە پرۆسەی سیاسیدا بژاردەی ستراتیژیمانە. كاری جددی دەكەین بۆ دەستەبەرکردنی سەرکەوتنی دانوستانەکان، هەروەها ئامادەیی تەواوی خۆمان بۆ تێکەڵبوون بە دامەزراوەکانی دەوڵەت لەسەر بنەمای دیموکراسی و بەشداریکردن لە داڕشتنی دەستورێکی نوێ کە ڕەنگدانەوەی خواستەکانی هەموو سورییەکان بێت، دەردەبڕین. بەم پێیە داوا لە هەموو لایەنەکان دەکەین بەرپرسیارێتی نیشتمانی هەڵبگرن و گوتار رق و توند رەتبکەنەوە و ڕووبەڕووی هەموو هەوڵەکان ببنەوە بۆ ڕاکێشانی وڵات بۆ ناو ململانێی ناوخۆیی وێرانکەر. هەروەها داوا لە هەموو هێزە سیاسییە نیشتمانییەکان دەکەین لەم قۆناغە هەستیارەدا یەکبگرن بۆ پاراستنی دیالۆگی سوریا لە هەوڵەکانی لەباربردن و بەدیهێنانی خواستەکانی گەلەکەمان بۆ دەوڵەتێکی دادپەروەر و دیموکراسی و مەدەنی. لەگەڵ ڕێز.. ئیدارەی خۆسەری باکور و ڕۆژهەڵاتی سوریا  

ئاگر بۆ کورد هەرگیز سووتان نەبووە؛ بەمانای بڵێسەی زمانێک، سەرلەنوێ بونیاتنانەوەی گەلێکە. ئەوەی لە بڵێسەی ئەم ئاگرە سەریهەڵداوە، ئیرادەی سیاسی گەلێکە. هەڤاڵانی ڕۆژنامەنووس؛ جوان تونچ، ئامارا هارون، دەنیز غەفور، ڕۆجەر وێستان و نوژیان ئیسیان، ڕووماڵی ساتی ئامادەکارییەکانی گەریلا دەکەن و تۆماری دەکەن. هەموومان نەک تەنها ڕووماڵکردن، تەنانەت دەنووسین و تۆماری دەکەین. ئەوەی ئەمڕۆ لێرەدا دەیبینین تەنها بەڵگەکردن نییە، بەڵکو هەستی پێدەکەین. ئەمە هەواڵ نییە. ئەمە شوێنکەوتنێکە. گەواهیدەری ئەو ساتە دەبین گەلێک چارەنووسی خۆیان دەخەنە دەستی خۆیان.  لە ژێر هەر بەردێکدا زمانێک، لە چڵی هەر دارێکدا ناوێکی شاراوە هەیە. ئێستا لەم چیایە کات بە شێوەیەکی جیاوازتر دەڕوات. هەموو ساتێک نەک هەر ئەمڕۆ، بەڵکو ڕابردوو، سبەینێش لەخۆدەگرێت. ٣٠ گەریلا بەشداری "گرووپی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتیک" بوون بۆ سووتاندنی چەکەکانیان ئەم دۆڵە بە جێ دەهێڵن. هەریەکەیان خاوەنی ناسنامەی ساڵانێک گەریلایەتین؛ ئێستا خۆیان بۆ ڕێپێوانێکی جیاواز ئامادە دەکەن. ئاراستەی ئەم ڕێپێوانە تەنها لە دەشت نییە؛ ڕووی لە پەڕەیەکی نوێی مێژووییدایە.  لە کەمپەکەدا (شوێنی گەریلاکان) جموجوڵێکی پێوانەکراو هەیە. پەلەکردن و بڵاوەکردن نییە. هەمووشتێک بە دیسپلینەوە بەڕێوەدەچێت. لە بەرەبەیانی ڕۆژی ٩ی تەممووز گەریلاکان سەرەتا تەماشای پەیامە ڤیدۆییەکەی ڕێبەر ئاپۆ دەکەن کە بۆ یەکەمجار لە پاش ٢٦ ساڵ بڵاوکرایەوە. ئەمە تەنها تەماشاکردن نییە، ساتێکی یادەوەرییە، پشتڕاستکردنەوە و دیاریکردنی ڕێگاکەیە.  ئەو دیمەنە تەنها دەنگی ڕێبەرێک نییە؛ شوێنەکە مێژوو جارێکی تر لەگەڵ گەلدا دەدوێت. هەر گوزارشتێک ڕۆحی خاوەندارێتی کردنە لە فکرەکە. ئەم ساتەوەختە کەمپێک نییە لەسەر چیا، ساتەوەختی کردنەوەی دەرگایەک لە ویژدانی سیاسی گەلدا.  گەلی کورد ئەمڕۆ وەک گەلێک بڕیاری خۆی دەدات. وازهێنان لە شەڕ و ڕێپێوان بەرەو سیاسەت، دابەزین نییە لە چیاوە بۆ دەشت، سەرلەنوێ پێناسەکردنەوەی تێکۆشان لە دەشتدایە. ئەمە گۆڕانکاری شێوازی تێکۆشانی ٥٠ ساڵەیە، پاراستنی بەردەوامی ئایدیۆلۆژیایەکە.  سبەی ١١ی تەمموز کاتێک چەکەکان دەسووتێن، تەنها چالاکییەک نییە ئەنجام درابێت، زۆر شت لە مێژوودا بار دەکات.  دەمەو ئێوارە ئامادەکارییەکان تەواو بوون. لە کەمپەکەدا هیچ گرژییەک نییە، هیچ ماڵئاوایییەکی دراماتیک نییە. هەمووکەسێک دەزانێت دەبێت چی بکات. پراکتیزەکردنی ئەزموونی ڕێکخستنی بە ساڵان ئەم ڕۆژەی ئاسایی دەکات.  گەریلاکان بەر لە ڕۆیشتن پشکنینی تەواو دەکەن. هەندێک بە باشی جانتاکانیان ئامادە دەکەن، هەندێک گاڵتە لەگەڵ یەکتر دەکەن. دڵخۆش و بەدیسپلین بەیەکەوەن. ڕۆیشتن هەیە، بەڵام ماڵئاوایی نییە. لەبەرئەوەی ئەم ڕۆیشتنە تەنها بەرەو دەرەوە نییە، هەنگاو بەرەو شێوازی نوێی تێکۆشان دەنرێت.   کەس وا بیر ناکاتەوە کە بۆ دواجار ئەم خەڵکە جێدەهێڵێت. دەڵێن 'دەگەڕێینەوە' و پێدەکەنن. یەکسەر وەڵام دەدرێتەوە. "بەڵام بە چەک نا، بە هەڵگرتنی شتێکی تر'. هەمووان پێدەکەنن،  بەڵام کەس باری سووک نەبووە. لەبەرئەوەی هەر هەنگاوێک لێرەدا کە دەنرێت، تەنها بەرەو شوێنێک نیە، شوێنپێ لە مێژوودا دادەگرێت.   ڕوانین لە ڕابردوودا گیری نەخواردووە. ڕوو لەو سەردەمە کراوە. ئەم مرۆڤانە لە شەڕ ناکشێنەوە، بەرەو شێوەیەکی نوێی تێکۆشان بە ڕێدەکەون. ڕووی ئەم ڕێپێوانە تەنها بەرەو دەرەوەی چیا نییە، تەنها بەرەو  گۆڕەپانێکی مەراسیم نییە. ئەم ڕێپێوانە بەرەو گەیشتنی گەلە بۆ ناو گۆڕەپانی سیاسەت.   هەر گەریلایەک لەنێو ئەم گرووپەدا زمان، دیسپلین و ئەستاتیکی ئەم چیایەی ساڵانێک لەسەر جەستەی خۆی نەخشاندووە. لە ئێستادا هەمان جەستە بەهەمان تێگەیشتن بەرەو جێیەکی تر هەنگاو دەنێت. چەک چیتر لە شان نییە، لەمەودوا فکر لەسەر شانیانە.   ئێمە لێیان نزیک دەبینەوە. قسەکردن کورتە، جەوهەری و ڕوونە. کەس چیتر ناڵێت کە چی دەکات. چونکە بڕیار لە زیادە دراوە. دەنگی گەریلایەکی ژن کە دەڵێت 'ئێمە بە ئەرکێکی مێژوویی هەڵدەستین' بڕیاردارییەکی تاکەکەسی نییە، ویژدانی ڕێکخراوەیی گەلێکە.   ئامادەکاری تەواوە. گەریلا ڕیز دەبەستن. لە گۆڕەپانەکەدا جموجۆڵێکی نائاسایی هەیە. بڕیار ڕوونە، بەڵام هەستەکان نقووم ناکرێن. ئەم ڕێپێوانە تەنها بەرەو  ئەرکێک نییە، بەرەو بەرهەمی ژیانێکی چەند ساڵەیە، بەرەو ڕادەستکردنی فکر لە شێوەیەکی نوێدایە.   پێویست بە قسەی زۆر ناکات. بەڵام لە هەموو سەیرکردن، لەباوەشگرتن و دڵسۆزیی ڕێکخراوەییدا هەستێکی بەهێز هەیە. هیچ شتێک کۆتایی نایەت، بەڵام شتێک شوێنی خۆی دەگۆڕێت. ئەم ساتەوەختە تەنها چالاکییەک نییە، ساتەوەختێکە تێیدا ژیانی هاوبەش لە زەینی کۆمەڵدا جێگیردەکرێت.   لە فەرماندەکانی هەپەگە ئەحمەد مالازگیرت و سەیدخان دەرسیم یەک بەیەک گەریلاکان بەڕێدەکەن. لەباوەشگرتن کورتە بەڵام تێر و پڕە. ئەوانەی بەڕێدەکەون تاکەکەس نین؛ ئاگاییەکن کە ئەرکیان پێ سپێردراوە. ئەوانەی ماونەتەوە بەوە دەزانن، کە ئەمە کشانەوە نییە، گواستنەوەی پێگەیەکی ڕێکخراوەیییە بۆ گۆڕەپانێکی جیاواز.   دۆڵی قەندیل بەجێماوە. بەڵام جێهێشتنەکەی بێ هۆکار نییە، تێکۆشانێکی بەردەوامی بەدواوەیە. هەر هەنگاوێک بەرەو ڕابردوو نییە، بەڵکو وەکو پارچەیەک لە داهاتووی ڕێکخراوەیی دەنرێت.   سەرلەبەیانی ١١ـی تەممووز لە سەرووی گوندی سورداشی شارۆچکەی دووکان لە سلێمانی، ئێمە لەبەردەم ئەشکەوتی جاسەنەین.    گرووپی گەریلای قەندیل بەڕێکەوت، گەیشتە گۆڕەپانەکە. هەریەکەیان ساڵانێکیان لەڕێی چیادا تێپەڕاندووە. بەڵام ئەمڕۆ و ئەمساڵ تەنها ڕابردوویەک نین، بەڵکو زەمینەی پڕۆسەیەکی نوێن. ئەمە پاشەکشەیەک نییە، بەڵکو گەیشتنە بە ستراتیژییەکی کراوە و ڕێکخراوەیی.   دواتر نۆرەی ساتەوەختی هەرە سیمبولیی چالاکییەکەیە.   دوای کۆتاییهاتنی ڕاگەیاندراوەکە، گەریلاکان چەکەکانی دەستیان یەک بە یەک دەخەنە نێو ئاگردانەکە. بەڵام ئەمە دانانێکی ئاسایی نییە. هەموو جووڵەیەک پێوەری خۆی هەیە. نە پەلەی لێدەکەن، نە وەک خۆپیشاندانێکیش دایدەنێن.   چەک بارێک نییە کە ساڵانێک هەڵگیرابێت، وەکو گوزارشت لە بەرپرسارێتیی ڕێکخراوەیی دادەنرێت. وەکو ئەوەی کە هەر یەکێکیان تەنها کانزایەک نین، بەڵکو پارچەیەکن لە مێژوو. کڵاشینکۆف، بی کەی سی، ئاڕ پی جی... هەر یەکەیان بە وریاییەوە دادەنرێت. گەریلا فڕێیان نادات و بڕوات.   گەریلاکان بەر لە ڕۆیشتن پشکنینی تەواو دەکەن. هەندێک بە باشی جانتاکانیان ئامادە دەکەن، هەندێک گاڵتە لەگەڵ یەکتر دەکەن. دڵخۆش و بەدیسپلین بەیەکەوەن. ڕۆیشتن هەیە، بەڵام ماڵئاوایی نییە. لەبەرئەوەی ئەم ڕۆیشتنە تەنها بەرەو دەرەوە نییە، هەنگاو بەرەو شێوازی نوێی تێکۆشان دەنرێت.  کەس وا بیر ناکاتەوە کە بۆ دواجار ئەم خەڵکە جێدەهێڵێت. دەڵێن 'دەگەڕێینەوە' و پێدەکەنن. یەکسەر وەڵام دەدرێتەوە. "بەڵام بە چەک نا، بە هەڵگرتنی شتێکی تر'. هەمووان پێدەکەنن،  بەڵام کەس باری سووک نەبووە. لەبەرئەوەی هەر هەنگاوێک لێرەدا کە دەنرێت، تەنها بەرەو شوێنێک نیە، شوێنپێ لە مێژوودا دادەگرێت.  ڕوانین لە ڕابردوودا گیری نەخواردووە. ڕوو لەو سەردەمە کراوە. ئەم مرۆڤانە لە شەڕ ناکشێنەوە، بەرەو شێوەیەکی نوێی تێکۆشان ڕێدەکەن. ڕووی ئەم ڕێپێوانە تەنها بەرەو دەرەوەی چیا نیە، تەنها بەرەو  گۆڕەپانێکی مەراسیم نیە. ئەم ڕێپێوانە بەرەو گەیشتنی گەلە بۆ ناو گۆڕەپانی سیاسەت.  هەر گەریلایەک لەنێو ئەم گرووپەدا زمان، دیسپلین و ئەستاتیکی ئەم چیایەی ساڵانێک لەسەر جەستەی خۆی نەخشاندووە. لە ئێستادا هەمان جەستە بەهەمان تێگەیشتن بەرەو جێیەکی تر هەنگاو دەنێت. چەک چیتر لە شان نییە، لەمەودوا فکر لەسەر شانیانە.  ئێمە لێیان نزیک دەبینەوە. قسەکردن کورتە، جەوهەری و ڕوونە. کەس چیتر ناڵێت کە چی دەکات. چونکە بڕیار لە زیادە دراوە. دەنگی گەریلایەکی ژن کە دەڵێت 'ئێمە بە ئەرکێکی مێژوویی هەڵدەستین' بڕیاردارییەکی تاکەکەسی نییە، ویژدانی ڕێکخراوەیی گەلێکە.  ئامادەکاری تەواوە. گەریلا ڕیز دەبەستن. لە گۆڕەپانەکەدا جموجۆڵێکی نائاسایی هەیە. بڕیار ڕوونە، بەڵام هەستەکان نقووم ناکرێن. ئەم ڕێپێوانە تەنها بەرەو  ئەرکێک نییە، بەرەو بەرهەمی ژیانێکی چەند ساڵەیە، بەرەو ڕادەستکردنی فکر لە شێوەیەکی نوێدایە.  پێویست بە قسەی زۆر ناکات. بەڵام لە هەموو سەیرکردن، لەباوەشگرتن و دڵسۆزیی ڕێکخراوەییدا هەستێکی بەهێز هەیە. هیچ شتێک کۆتایی نایەت، بەڵام شتێک شوێنی خۆی دەگۆڕێت. ئەم ساتەوەختە تەنها چالاکییەک نییە، ساتەوەختێکە تێیدا ژیانی هاوبەش لە زەینی کۆمەڵدا جێگیردەکرێت.  لە فەرماندەکانی هەپەگە ئەحمەد مالازگیرت و سەیدخان دەرسیم یەک بەیەک گەریلاکان بەڕێدەکەن. لەباوەشگرتن کورتە بەڵام تێر و پڕە. ئەوانەی بەڕێدەکەون تاکەکەس نین؛ ئاگاییەکن کە ئەرکیان پێ سپێردراوە. ئەوانەی ماونەتەوە بەوە دەزانن، کە ئەمە کشانەوە نییە، گواستنەوەی پێگەیەکی ڕێکخراوەیییە بۆ گۆڕەپانێکی جیاواز.  دۆڵی قەندیل بەجێماوە. بەڵام جێهێشتنەکەی بێ هۆکار نییە، تێکۆشانێکی بەردەوامی بەدواوەیە. هەر هەنگاوێک بەرەو ڕابردوو نییە، بەڵکو وەکو پارچەیەک لە داهاتووی ڕێکخراوەیی دەنرێت.  سەرلەبەیانی ١١ـی تەممووز لە سەرووی گوندی سورداشی شارۆچکەی دووکان لە سلێمانی، ئێمە لەبەردەم ئەشکەوتی جاسەنەین.   گرووپی گەریلای قەندیل بەڕێکەوت، گەیشتە گۆڕەپانەکە. هەریەکەیان ساڵانێکیان لەڕێی چیادا تێپەڕاندووە. بەڵام ئەمڕۆ و ئەمساڵ تەنها ڕابردوویەک نین، بەڵکو زەمینەی پڕۆسەیەکی نوێن. ئەمە پاشەکشەیەک نییە، بەڵکو گەیشتنە بە ستراتیژییەکی کراوە و ڕێکخراوەیی.  ڕوانگەیەک، هەڵوێستێک، گواستنەوەیەک. لەم هەڵوێستەدا شەڕ نییە، تێگەیشتنێکی ڕێکخراوەیی، وردبینییەکی سیاسی هەیە. ئەمە چەک نییە، دانانی ڕێزدارانەی سەردەمێکە کە نوێنەرایەتی دەکات. نە خۆشحاڵە و نە ئیدانە دەکات. تەنها جێبەجێکردنی درفەتە کۆتاییەکانی ئاستی تەواوکراوە. ئاگر دەکرێتەوە. کاتێک بڵێسەی ئاگرەکە دەگاتە ئاسنەکە، جەستەکان پاشەکشە ناکەن. چاوەکان لەسەر بڵێسەدانی ئاگرەکەن، بەڵام عەقڵ لە شوێنێکی تردایە، لە داهاتوودا، چونکە ئەوەی دەسوتێنرێت تەنها ئاسن نییە، بەڵکو قورسایی فۆرمێکی تێکۆشانە. ئەو بارگرانییە ئێستا بە شێوەیەکی نوێ هەڵدەگیرێت. نە کردەوەیەکی دراماتیکە، نە زیادەڕەوی، نە ئاماژەیەکی ڕەمزییە. چونکە گەریلا لێرە نمایش ناکات. ئەوەی لێرەدا دەگوزەرێت، خۆڕێکخستنەوەی ئیرادەیەکی جەماوەرییە کە لە جوانناسیی شەڕەوە بۆ جوانناسی سیاسەت دەگوازرێتەوە. بڵێسەی ئاگر بەرز دەبێتەوە. گەریلا ڕوو لەو ئاگرە دەکەن و هیچ ناڵێن. چونکە ئەمە ماڵئاوایی نییە. ئەمە یەکەم وێستگەی ڕێگایەکە کە لە چوارچێوەیەکی تردا بەردەوام دەبێت. لێرە ئەمڕۆ لەبەردەم ئەشکەوتی جاسنە نەک هەر بڕیارێک ڕاگەیەندرا؛ بەڵام بەرخۆدانی گەلێک لە بەرانبەر مێژوودا بوو. بۆ کورد ئەم شاخانە تەنیا ناوچەیەکی بەرگری نەبوون؛ شوێنانێک بوون کە بیرکردنەوە، یادەوەری و ناسنامە تێیدا پەرەی سەندووە و ئێستا ئەو ئیرادەیەی لەم شاخانەدا دروست بووە، نیشانی داوە کە ئامادەیە بە زمانێکی تر قسە بکات، بەڵام بە بانگەوازییەکەی ڕێبەر ئاپۆ. گەلی کورد نەک بەو شتەی کە لەدەستی داوە، بەڵکو بەو شتەی کە دەستبەرداری نەبووە، گەشەی کردووە و ئەمڕۆش، ڕایگەیاند کە ئامادەیە تێکۆشانی خۆی بگۆڕێت، نەک لە سایەی چیا، بەڵکو بە ئیرادەی گەل، لە ژێر هەتاوی سیاسەتدا. گەریلاکان دەگەڕێنەوە. بەڵام لەسەر شانیان چیتر چەک نییە، بەڵکو بارگرانییەکی سیاسییە کە بەناوی گەلەکەیانەوە هەڵدەگیرێت. ئەو ئەرکە هەم دەیان ساڵ بەرخۆدان و هەم ئیرادەی بنیاتنانەوەی لە ساڵانی داهاتوودا لە خۆگرتووە. ئەم شاخانە تا ئێستاش هی ئەوانە. بەڵام ئەمجارە بە پارادایمی گەل کە بە بانگەوازی ڕێبەر ئاپۆدا پێکهاتووە، چیتر بە زمانی شاخ قسە ناکەن، بەڵکو بە زمانی گەل قسە دەکەن. چونکە فۆڕمی نوێی تێکۆشان یانێ بنیاتنان بە وشە، گۆڕانکاری بە سیاسەت، لەگەڵ گەل بنیاتنانەوە. هەروەها ئەو ئاگرەی ئەمڕۆ لێرە داگیرسا نەک تەنها چەکی ڕابردوو، بەڵکو ڕێگای داهاتووش ڕووناک دەکاتەوە. بۆ کورد هەرگیز ئاگر تەنیا سووتان نییە؛ بەڵکو بڵێسەی زمانێکە، زیندووکردنەوەی گەلێک بووە. ئەوەی لەم بڵێسەیە سەریهەڵداوە، ئیرادەی سیاسی گەلێکە کە لەگەڵ خۆڵەمێشی خۆیدا ڕووبەڕوو بووەتەوە. کە ئێستا دەبێتە ڕێگایەک بۆ دابەزین لە شاخەکانەوە بۆ دەشتەکان، بەڵکو بۆ ڕزگارکردنی دەشتە گەورەکان بەقەد چیاکان.

به‌رپرسی ده‌سته‌ی كارگێڕیی مەکتەبی سیاسیی پارتی دیموکراتی کوردستان، ڕایدەگەیەنێت سبەی کۆبوونەوەیەکی گرنگ بۆ چارەسەری کێشەی مووچە لەنێوان پارتی و یەکێتی بەڕێوە دەچێت و بارزانیش بەشدار دەبێت. بڕیارە سبەی کۆبوونەوەیەک لە ئاستی باڵا لەنێوان پارتی دیموکراتی کوردستان و یەکێتی نیشتمانیی کوردستان لە پیرمام بەڕێوەبچێت و هەریەکە لە سەرۆک مەسعود بارزانی و بافڵ تاڵەبانی تێیدا ئامادە بن.   یەپێى زانیاریەکان کۆبوونەوەکە بۆ تاوتوێکردنی دۆخی هەرێمی کوردستان و پەیوەندییەکانی هەولێر و بەغدا و پرسی مووچەیە. لەبارەى ناوەڕۆکى ئەو کۆبونەوەیە فازڵ میرانی، به‌رپرسی ده‌سته‌ی كارگێڕیی مەکتەبی سیاسیی پارتی دیموکراتی کوردستان، لەلێدوانێکیدا وتى: سبەی کۆبوونەوەیەکی گرنگ بۆ چارەسەری کێشەی مووچە لەنێوان پارتی و یەکێتی بەڕێوە دەچێت و سەرۆک بارزانیش بەشدار دەبێت. لە کۆبوونەوەکەی سبەی، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان و مەسرور بارزانی، سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستانیش، کە هاوکات جێگرانی سەرۆکی پارتین بەشداری دەکەن، بەگوێرەی زانیارییەکان، لە کۆبوونەوەکەدا تاوتوێی پێکهێنانی کابینەی نوێی حکومەتی هەرێمی کوردستانیش دەکرێت. قووڵبوونەوەی کێشەکانی نێوان هەولێر و بەغدا، کاردانەوەی لایەنە سەرەکییەکانی کوردستانی بەدوای خۆیدا هێناوە، دوێنێ مەکتەبی سیاسیی پارتی کۆبووەوە و بڕیارە سبەی دووشەممەش پارتی و یەکێتی کۆببنەوە. ئەمەش لەکاتێکدایە هەر ئەمڕۆ مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەت ڕایگەیاند  ئەمڕۆ بە ئامادەبوونی بەڕێز قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەت، کۆبوونەوەیەکی تایبەتمان سەبارەت بە دوایین هەوڵ و دەرئەنجامەکانی گفتوگۆ و دانوستان لەگەڵ حکومەتی فیدراڵ تایبەت بە مووچە و شایستە داراییەکانی خەڵکی هەرێمی کوردستان و هەرچی زوو دەستپێکردنەوەی هەناردەی نەوتی هەرێم کرد. دەشڵێت جەختمان لە چڕکردنەوەی هەموو هەوڵەکان لەگەڵ حکومەتی فیدراڵ کرد بۆ چارەسەرکردنی کێشەکە و لەمبارەیەوە کۆدەنگیی و هاوهەڵوێستیی هەیە بۆ دەستەبەرکردنی مووچە و شایستە داراییەکانی خەڵکی کوردستان کە مافێکی یاسایی و دەستووریی مووچەخۆرانە و حکومەتی هەرێمی کوردستان بەردەوامە لە کاری هاوبەش بۆ کۆتاییهێنان بەم کێشەیە کە بە داخەوە، کاریگەری زۆر خراپی کردووەتە سەر بژێویی و بارودۆخیی ژیانی مووچەخۆران و هاووڵاتییانی هەرێمی کوردستان بە گشتی و  ئەم بابەتەش، کاری لە پێشینە و ئێستای حکومەتە و لەم پێناوەشدا ، لە کاری بەردەوامدایە   بۆ چارەسەرکردنی.