هاوڵاتی وتەبێژی وەزارەتی كشتوكاڵی هەرێم رایگەیاند لەبەرھەمھێنانی هێلكەو گۆشتی سپی گەیشتوینەتە ئاستی خۆبژێوی و حكومەتی هەرێم ئامادەكاری دەكات بۆ هەناردەكردنی هێلكەو مریشكی كوردستان بۆ بازاڕەكانی جیهان. هیوا عەلی، وتەبێژی وەزارەتی كشتوكاڵی هەرێم بە ماڵپەڕی فەرمی پارتی وتوە " لەبەرھەمھێنانی هێلكەو گۆشتی سپی گەیشتوینەتە ئاستی خۆبژێوی و زیاتریش، چونكە بازاڕی هەرێمی كوردستان ڕۆژانە پێویستی بە حەوت هەزار كارتۆن هێلكەیە، بەڵام بەرهەمی ڕۆژانەی كێڵگەكان 14 هەزار كارتۆنە، واتە حەوت هەزار كارتۆن زیادە لەبازاڕو پێویستی بەهەناردەكردنە". "ساڵانە هەرێمی كوردستان پێویستی بە 147 هەزار تۆن گۆشتی سپی هەیە، لەكاتێكدایە بەرهەمی ساڵانەی گۆشتی سپی گەیشتوەتە 285 هەزار تۆن، واتە ساڵانە 135 هەزار تۆن گۆشتی سپی زیادەیە لەبازاڕی ناوخۆیی و دەگاتە 45%ی گۆشتی بەرهەمهێنراو لە هەرێمی كورستان" وتەبێژی وەزارەتی كشتوكاڵ وا دەڵێت. ئەوەشی خستوەتەڕوو "بەشێكی بەرهەمی هێلكەو مریشكی كوردستان دەچێتە ناوەڕاست و باشووری عێراق، پلانی حكومەتی هەرێمی كوردستانیش ئەوەیە بازاڕ بۆ بەرهەمی ناوخۆ پەیدا بكەین، ئێستا ئامادەكاری دەكرێت بۆ هەناردەكردنی هێلكەو مریشكی كوردستان بۆ بازاڕەكانی جیهان".
هاوڵاتی سەلاحەدین دەمیرتاش رایگەیاند لەبەرئەوەی باسی كوردو كوردستانی كردووە دادگایی دەكەن و بابەتەكە گرێدراوە بەكوردەوەو تەنها قسەكانم دەربارەی كوردو كوردستان وەك تاوان سەیركراوە. ئەمڕۆ 8ی كانونی دووەمی 2024، لە دادگای سزا قورسەكانی ئەنكەرە لە زیندانی سینجان 22هەمین دانیشتنی دادگا لە دۆسیەی كۆبانێ ئەنجام دراو تیایدا دەمیرتاش لەڕێگەی ڤیدیۆ كۆنفڕانسەوە بەشداری دادگاییەكەی كرد. سەلاحەدین دەمیرتاش هاوسەرۆكی پێشوتری پارتی دیموكراتی گەلن (هەدەپە) ڕووی لە دادوەران كردوەو وتویەتی “زۆربەی هاوڕێیان دەڵێن، دەمیرتاش لەسەر كوردو كوردستان دەستی بەقسەكردن كردووە، حوكم دەدرێم، چونكە وتم كوردو كوردستان، نزیكەی 20 ساڵە لە سیاسەتدام. قسەكانم سەبارەت بە كوردو كوردستان كراوە بەبابەتی تاوانكاری، هەروەها باسی سۆمام كرد، بۆ بەو هۆیەوە دۆسیەیەك لە دژم تۆمار نەكرا، چونكە لەو قسەیەی مندا باسی كوردی تێدا". "12 ساڵە پەرلەمانتارەو حەوت ساڵە لە زیندانە، هەزاران جار قسەی كردووە، بەڵام لەبەرئەوەی 40 بۆ 50 جار باسی كوردو كوردستانی كردووە دادگایی دەكەن و بابەتەكە گرێدراوە بە كوردەوە، تەنها قسەكانم دەربارەی كوردو كوردستان وەك تاوان سەیركراوە، لەبەر وتنی وشەكانی كورد و كوردستان دادگایی دەكرێم". دەمیرتاش وای وتوە. لەسەر كەیسی كۆبانێ كە بە بیانوی چالاكییەكانیان لە نێوان شەش بۆ هەشتی تشرینی یەكەمی ساڵی 2014 بۆ ئیدانەكردنی هێرشكردنە سەر كۆبانێ لە دژی هێرشەكانی داعش كراوەتەوەو هاوسەرۆكانی پێشوی هەدەپە، فیگن یوكسكداغ، سەلاحەدین دەمیرتاش و ئەندامانی دەستەی جێبەجێكاری ناوەندی لەناودایەو بەگشتی 108 كەس دادگای دەكرێن. دەمیرتاش لەكاتی دادگاییەكەدا ئەوەشی خستوەتەڕوو كە تۆمەتەكانی سەری و بەتایبەت تۆمەتی ژمارە 19 پەیوەست بەقسەكردنی لەبارەی عەبدوڵڵا ئۆجالان، لەكاتی بەڕێوەچوونی یادی نەورۆزی ئامەدا، وتیشی "ئەگەر بە عەبدوڵڵا ئۆجالان بڵێم ڕێبەری گەلی كورد، ئەمە چۆن دەبێتە تاوان، با قسە لەسەر ئەمە بكەین، كەسێك چۆن لەلایەن گەلێكەوە وەك ڕێبەر قبوڵ دەكرێت، ئەمە جێگەی ڕەخنەو گفتوگۆی سیاسییە، مەسەلەكە گرێدراوی دادگا نییە، نەوەك من، ملیۆنان كەس ئۆجالان وەك ڕێبەری خۆیان دەبین”. سەلاحەدین دەمیرتاش لەكاتی دادگاییەكەدا ئەوەشی وتوە "ئێمە خاوەندارێتی لە هەوڵەكانی ئاشتی دەكەین، لەساڵی 1993ەوە ئۆجالان بۆ ئاشتی هەوڵدەدات، لە دەرەوەی وڵات وەك موخاتەب قبوڵ دەكرا، كاتێك بەرپرسانی لەگەڵی كۆدەبوونەوە وەك بەڕێز ئۆجالان ناوی دەبرا".
.jpg)
هاوڵاتی پارێزگای هەولێر رایگەیاند ئەمڕۆ هەندێك كەس بەناوی خاوەن سەمونخانەو نانەواخانە گردبونەوەو ناڕەزایەتیان ئەنجامدا لەبەرامبەر بڕیاری هەرزانكردنی نرخی نان و سەمون كە جگە لە مەرام و مەبەست بۆ شێواندنی بارودۆخەكە هیچی تر نەبوو. پارێزگای هەولێر لەبارەی بڕیاری دابەزاندنی نرخی نان لە سەمونخانەو نانەواخانەكان رونكردنەوەیەكی بڵاوكردەوەو ئاماژەی بەوەداوە "دوابەدوای فەرمانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان، لەپێناو یەكخستنی نرخی نان لە سەرجەم پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان، كە 10 نان و سەمون بكرێت بە هەزار دینار لە چوارچێوەی جێبەجێكردنی بڕیارەكەو پابەندكردنی سەرجەم سەمونخان و نانەواخانەكان، لەقائیمقامیەتی ناوەندی هەولێر بەئامادەبوونی لایەنە پەیوەندیدارەكان و نوێنەرایەتی نزیكە 1800 نانەواخانە و سەموونخانەی شاری هەولێر كۆبوونەوەیەك ئەنجامدرا". "لەكۆبوونەوەكەدا بڕیاردرا وەك پاڵپشتی و هاوكارییەك بۆ نانەواخانە و سەموونخانەكان، لەمەودوا نرخی هەر لیترێك غاز 50% داشكاندنی بۆ بكرێت و ڕۆژانە بە بڕی 300 دینار بۆ هەر لیترێك غازیان بۆ دابین بكرێت، كە خۆیان پێشتر بە 600 دینار بۆ هەرلیترێك غازیان كڕیووە، جگە لەدابینكردنی ئارد بۆیان بە نرخی 30 هەزار دینار بۆ هەر فەردەیەك" پارێزگای هەولێر وا دەڵێت. پارێزگای هەولێر راشیگەیاند "ئەوەی ئەمڕۆش ڕویدا كە هەندێك كەس بەناوی خاوەن سەمونخانە و نانەواخانە گردبوونەوەو ناڕەزایەتیان ئەنجامدا لە بەرامبەر بریارەكە، جگە لە مەرام و مەبەست بۆ شێواندنی بارودۆخەكە هیچی تر نەبوو، بەڵگەش بۆ ئەوە هەندێك لەوانەی لە نێو گردبوونەوەكەدا بوون بە دوور و نزیك پەیوەندیان بە سەمونخانەو نانەواخانەكان نەبوە". رونیشیكردوەتەوە"هەر ئەمڕۆ تەواوی ئەم بڕیارانە چونە بواری جێبەجێكردنەوەو هەمولایەكیش ڕەزامەندی و پابەندبونی خۆیان بەبڕیارەكە ڕاگەیاندوە، لە هەولێر نرخی هەر 10 نان و سەمونێك بە هەزار دینار بێت، هەر سەمونخانەو نانەواخانەیەكیش پابەندی بڕیارەكە نەبێت روبەڕووی ڕێكاری یاسایی دەبێتەوە".
هاوڵاتی کارکردن لە فراوانکردنی سیستمی کارەبایی پریپەید لە سنووری پارێزگای دهۆک بەهۆی کێشەی تەکنیکییەوە راگیرا دوای ئەوەی شەوی ڕابردوو کارەبای دوو گەڕەک بەهۆی سیستەمەکەوە نەبوو. ئەمڕۆ دووشەممە حازم ئەحمەد، بەرپرسی سیستەمی پریپەید و جێگری بەرێوبەری گشتی کارەبای دهۆک بە هاوڵاتی وت:دوای ئەوەی لە چەند رۆژی رابردوودا لەو گەڕەکانەی کە سیستمی پریپەیدی تێدا جێگیرکرابوو، کێشە بۆ بەشێک لە هاووڵاتییان دروست ببوو، ئەمڕۆ بە ئامادەبوونی نوێنەری وەزارەتی کارەبا و جێگری پارێزگاری دهۆک، بە بڕیاری پارێزگاری دهۆک فراوانکردنی سیستمەکە لە سنووری پارێزگاکە راگیرا." حازم ئەحمەد ئەوەشی ڕونکردەوە، "هۆکاری ئەو کێشەیەی شەوی رابوردوو روویدا لە دوو گەرەکی سەنتەری دهۆک ئەوەبوو کە ئەوانەی پێشتر سیستەمی پریپەیدیان چاککردوە باڵانسەکەیان پرنەکردوەتەوە ، هاوکات هەندێک لە ماڵەکانی ئەو گەڕەکانە سیستەمی پریپەیدیان نەبووە کە ئەوەش نابێت چونکە چونکە ئەگەر لەگەرەکێک کارەبا بووە پریپەید ئەوا دەبێت هەموو ماڵەکانی ئەو گەڕەکە بگرێتەوە" دەربارەی چارەنووسی ئەو 22 هەزار هاوبەشی کارەبای پریپەید لە پارێزگاکە، ئەو بەرپرسەی کارەبای دهۆک دەڵێت، سیستمەکە بۆ نزیکەی 22 هەزار هاوبەشی کارەبا کاراکراوە، ئەو شوێنانەی سیستمەکەی تێدا کەوتووەتە کار وەکو خۆیان بەردەوام دەبن لە کارکردن و هیچ کێشەیەکیان بۆ دروست نابێت. نزیکەی حەوت مانگە بەستنی سیستمى کارەبای پریپەید بۆ کارەبای نیشتمانى لە سنورى دهۆک دەستیپێکردووە، 6.3% دانیشتووانی دهۆک لە سیستمەکە سوودمەند بوون
هاوڵاتی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی په‌روه‌رده‌ی پارێزگای سلێمانی، ساڵنامه‌یه‌كی نوێی خوێندن بۆ ساڵی 2023-2024 بڵاوکردەوەو و به‌پێی ساڵنامه‌كه‌ش، له سبه‌ینێ سێشه‌ممه‌وه ده‌وامی فه‌رمی ده‌ستپێده‌كاته‌وه. به‌گوێره‌ی ساڵنامه‌یه‌كی نوێی خوێندن، كه له‌لایه‌ن به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی په‌روه‌رده‌ی سلێمانیه‌وه ئاڕاسته‌ی هه‌ریه‌ك له به‌ڕێوه‌به‌رێتیه‌كانی په‌روه‌رده‌ی (رۆژهه‌ڵات، رۆژئاوا، شارباژێڕ، شاره‌زور، قه‌ره‌داغ، سه‌یدسادق، دوكان، چه‌مچه‌ماڵ، ده‌ربه‌ندیخان، پێنجوێن) كراوه تێیدا هاتوه، ئاگادارتان ده‌كه‌ینه‌وه ده‌وامی وه‌رزی یه‌كه‌م له رۆژی سێشه‌ممه 9ی (كانونی دوه‌م/1)ی 2024 ده‌ستپێده‌كات. سەبارەت بە وەرزی دوەمی خوێندن، پەروەردەی سلێمانی دەڵێت: لە رۆژی یەکشەممە (24/3/2024) دەستپێ دەکات تا (16/5/2024)، هەروەها رۆژی یەکشەممە (19/5/2024) تا رۆژی پێنجشەممە (30/5/2024) تاقیکردنەوەی کۆتایی وەرزی دوەم لە (80) نمرە ئەنجام دەدرێت. ئاماژە بەوەشکراوە، لەماوەی خوێندنی هەردو وەرزەکەدا دو هەڵسەنگاندن دەکرێت و بۆ هەر هەڵسەنگاندنێک (10) نمرە دیاری کراوە، جگە لەوەش بۆ تاقیکردنەوەی نیوەی هەر وەرزێک، نمرەی تاقیکردنەوەی کۆتایی وەرز دابەشی (4) دەکرێت. له‌لایه‌ن مامۆستایان و فه‌رمانبه‌رانی ناڕازیشه‌وه بڕیاره‌كان ره‌تكرانه‌وه و ئه‌مڕۆ له‌زۆربه‌ی ناوچه‌كانی پارێزگای سلێمانی و ده‌وروبه‌ری خۆپیشاندانی به‌رفراوان ئه‌نجامدرا.
هاوڵاتی لە تازەترین راپۆرتی بانکی جیهانی لەبارەی عیراق و ئەو زەرەرو زیانانەی کە بەر کەرتی نەوت و کشتوکاڵ و پیشەسازی ئەم وولاتە کەوتووە لە ئەنجامی جەنگە یەک بە دوای یەکەکانی، ئەوە خراوەتە روو کە نزیکەی 3.5 ترلیۆن دیناری عیراقی (3ملیار دۆلاری ئەمریکی) دەبێت و هەروەها ٪47 ی دارستانە سرووشتییەکانی لەناوچوون و 2.4 ملیۆن هێکتار زەوی کشتوکاڵی مینرێژکراوە . لەراپۆرتە فراوانەکەی بانکی جیهانی کە بە ناوی " ژینگەی ناوچە پیسبووەکانی عیراق لە ئەنجامی جەنگەکانیدا ، چارەسەر کردنی پیسبوونی زەوییەکەی بەمەبەستی گەرانەوەی ژیان بۆی" دا باس لەوە کراوە کە بەمەبەستی دەستنیشانکردنی ئاستی پیسبوونی ژینگەی پارێزگەکانی ' بەغداد و ئەنبارو وبابل و دیالە و کەرکوک و موسڵ و سەڵاحدین " کە لە ئەنجامی جەنگدا زیانیان بەر کەوتووە پێویستە کە بەرنامەیەکی نیستمانی تۆکمە دابرێژرێت و بە وردی ناوچەی ژینگەی پیسبوو دەستنیشان بکرێت ، ئەم کارەش پێنج ساڵ دەخایەنێت و نزیکەی 422 ملیۆن دۆلاری پێویستە. هەروەها جگە لەو پاریزگایانەی کە لە سەرەوە باسکراون ، راپۆرتەکە ئاماژەی بە پیسبوونی ژینگەی ناوچەکانی باشووریش کردووە و داوای کردووە بە دواداچوونیکی بەپەلە بۆ پیسبوونی ژینگەی ناوچەکانیان بکرێت . هەروەها راپۆرتەکەی بانکی جیهانی ئاماژەی بۆ ئەوەش کردووە کە جەنگە یەکبەدوای یەکەکانی عیراق هۆکاریکی سەرەکی زیانەکانی کەرتی نەوت و پیشەسازی بوون و جگە لە زیانە ئابوورییەکانی ئەو جەنگانە ، زیانێکی فراوانیان بە ژینگە و ئاو و هەواو خاکی ووڵاتەکە گەیاندووە . راپۆرتەکە باسی لەوەشکردووە کە بە پێی هەڵسەنگاندنەکانەکان ،٪47ی دارستانە سرووشتییەکانی عیراق لەناوچوون و نزیکەی 2.4 هیکتار زەوی کشتوکاڵی مینرێژکراون و ناتوانرێت بەکاربهێنرێت ، هەروەها نزیکەی 10 هەزار و 569 هیکتار زەوی دیکەش بە هۆی پیسبوون و پاشماوەکانی کاربۆن و مادە کیمیاوییەکانی تر لەناو چوون و بۆ کشتوکاڵ و نئشتەجێ بوون ناشێن. هەروەها بانکی جیهانی ئاماژەی بەوە کردووە گەر بێتوو ئەم مەترسییانە چارەسەر نەکرێن و پشتگوێ بخرین ئەوا دەرئەنجامیکی مەترسیدارییان لێدەکەوێتەوە و دەبنە هەڕەشەیەکی ڕاستەقینە بۆ سەر نەوەکانی داهاتوو لە عیراقدا . راپۆرتەکەی بانکی جیهانی بەم جۆرە هەندێک لەو ناوچە جوگرافییانەی کە ژینگەکانیان زیانیان بەرکەوتووە و پیس بوون دابەشکردووە : ٪36 ی پارێزگای کەرکووک کە 28 ناوچە لە خۆ دەگریت ، ٪22 ی موسڵ کە 17 ناوجە لە خۆدەگرێت ، ٪19.73 ی پارێزگای سەڵاحدین کە 15 ناوچە لە خۆ دەگرێت . بانکی جیهانی باسی لەوەشکردووە کە لەم راپۆرتەدا تەنها زیانە ژینگەییەکانی ئەو حەوت پارێزگایەی عیراق خراوەتە روو کە راستەوخۆ ئاگری جەنگەکانیان بەرکەوتووە کە بریتین لە " بەغداد و ئەنبار و بابل و دیالە و کەرکوک و موسڵ و سەڵاحدین" و بێگومان 12 پارێزگاکەی دیکەی عیراقیش بەدەر نین لەم مەترسییانە و لە ساڵی 2022 دا دوای ئەوەی لە لایەن کادێرانی وەزارەتی ژینگەی عیراقی خاکی ئەو ناوچانەی کە گوماندەکرا ژینگەیان پیس بێت پشکنینیان بۆ کرا دەرکەوت کە نزیکەی یەک ملیۆن و 333 هەزار و 3 هیکتار زەوی ئەو ناوچانە پیسن و کاریگەرییەکی مەترسیداریشی لەسەر تەندرووستی یەک ملیۆن و 750 هەزار کەس داناوە، کە دەکاتە ٪8.55 ی ژمارەی دانیشتوانی ئەو ناوچانە.
هاوڵاتی بەڕێوبەرایەتی نەوت و کانزاکانی سلێمانی لە ڕونکردنەوەیەکدا ئەمڕۆ دووشەممە دەڵێت، ئەو نەوتەی عێراق دەینێرێت بەشی ناوشار ناکات و تەنها لە ناوچە شاخاوییەکان دابەشدەکرێت. به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی نه‌وت و كانزاكانی سلێمانی له ڕونكردنه‌وه‌یه‌كدا بڵاویكرده‌وه، "رۆژانه هاوڵاتیان و ده‌زگاكانی ڕاگه‌یاندن و چه‌ندین لایه‌نی دیكه په‌یوه‌ندیمان پێوه ده‌كه‌ن سه‌باره‌ت به دابه‌شكردنی ئه‌و بڕه نه‌وته‌ی كه بڕیاره له ڕێگای حكومه‌تی ناوه‌ندیه‌وه بێت بۆ هه‌رێمی كوردستان". دەشڵێت "بڕی ئه‌و نه‌وته‌ی كه بڕیاره بنێردرێت بریتییه له 21 ملیۆن لیتر بۆ سنوره‌كانی پارێزگای سلێمانی و هه‌ردو ئیداره‌ی ڕاپه‌رین و گه‌رمیان كه ئه‌مه‌ش ته‌نها به‌شی ناوچه شاخاویه سارده‌كان ده‌كات و له‌ناو شار دابه‌شناكرێت". لە چەند ڕۆژی ڕابردودا ئەو بڕە نەوتەی عێراق دابینی کردووە بۆ هەرێم گەشتە دەستی وەزارەتی نەوت و کانزاکانی هەرێم و بۆ هه‌ر به‌رمیلێك به 50 هه‌زار دینار به‌سه‌ر هاووڵاتییاندا دابه‌ش ده‌كرێت.
هاوڵاتی وەزیری بەرگری ئیسرائیل "یوئاف گالاند"، بە تووندی بەرگری لە تەکتیکەکانی ووڵاتەکەی لە جەنگی غەزە کرد و ئەوەی دووپات کردەوە کە ئیسرائیل لە دژی بەرەیەکی فراوان لە جەنگدایە نەک تەنها لە دژی دوژمنێکی دیاریکراو. ناوبراو لە لێدوانێکیدا بۆ رۆژنامەی "وۆڵ ستریت جۆرناڵی" ئەمریکی وتی : لە 1945 ەوە ، رۆژی 7 ی ئۆکتۆبەری 2023 خوێناویترین رۆژ بووە بۆ گەلی جوولەکە . گالاند ئەوەشی ووت : کە فراوانی و تووندی هێرشەکەی بزووتنەوەی حەماس کاریگەرییەکی زۆری لەسەر سیاسەت و دارشتنەوەی باری ئەمنی ئیسرائیل داناوە و وای لێکردین کە بە جۆرێکی تر لە چواردەورمان بڕوانین. "هەر لەبەر ئەمەش بە تووندی هێرشمان کردە سەر بزووتنەوەی حەماس و مەبەستمان لەم هێرشە تەنها لەناوبردنی بزووتنەوەکە نییە ، بەڵکوو ئامادە سازییەکە بۆ بەرپەرچدانەوەی هەموو جۆرە هێرشێکی گرووپە چەکدارەکانی سەر بە ئێرانە بە تایبەتیس حزبوڵای لوبنانی." هەروەها ناوبراو ئەوەشی ووت: بەبۆچوونی ئیمە لە دژی بەرەیەکی فراواندا دەجەنگین ، نەک تەنها دوژمنێکی دیاریکراو و ئێران خەریکی بنیاتنانی هیزە چەکدارییەکانی سەر بە خۆیەتی تا لە دژی ئیسرائیل بە کاریان بهینێت. لە بەشێکی تری قسەکانیدا وەزیری بەرگری ئیسرائیل ئەوەی دووپتکردەوە کە قۆناغی دووەمی جەنگەکە درێژخایەن دەبێت و ئیسرائیل واز لە ئامانجە سەرەکییەکەی ناهێنێت کە بریتییە لە ، لە ناوبردنی بزووتنەوەی حەماس و کۆتایی هێنان بە دەسەڵاتی ئەو بزووتنەوەیە لە کەرتی غەزە و ئازادکردنی بارمتەکان.
هاوڵاتی دادگای باڵای فیدڕاڵی عێراق ئه‌مڕۆ دوشه‌ممه به‌مه‌به‌ستی گفتوگۆكردن و بڕیاردان له‌سه‌ر سكاڵای په‌رله‌مانتارێكی عێراق كۆده‌بێته‌وه كه دژ به ناردنی قه‌رز بۆ موچه‌ی موچه‌خۆرانی هه‌رێمی كوردستان له‌سه‌ر محه‌مه‌د شیاع سودانی سه‌رۆك وه‌زیران تۆماریكردوه. به‌گوێره‌ی خشته‌ی دانیشتنه‌كانی دادگای باڵای فیدڕاڵی، ئه‌مڕۆ دادگاكه له‌باره‌ی سكاڵای مسته‌فا سه‌ند ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق كۆده‌بێته‌وه كه له دژی محه‌مه‌د شیاع سودانی سه‌رۆك وه‌زیرانی عێراق سه‌ره‌ڕای ئه‌ركه‌كه‌ی تۆماریكردوه، به‌وه‌ی كه سه‌رۆك وه‌زیران به پێچه‌وانه‌ی ده‌ستوری عێراق پاره‌ی بۆ هه‌رێمی كوردستان ناردوه. مستەفا سەند په‌رله‌مانتارى عێراق له‌دادگاى باڵاى فیدراڵى سكاڵاى له‌سه‌ر محه‌مه‌د شیاع سودانى سه‌رۆك وه‌زیرانى عێراق تۆماركردوه سه‌باره‌ت به‌و قه‌رزانه‌ى به‌هه‌رێمى كوردستانى داوه‌و داوایكردوه، دادگا بڕیارەكە بەنایاسایی دابنێت. سکاڵاکە تایبەتە بە پێدانی دوو ترلیۆن‌و (100) ملیار دینار بەقەرز بەهەرێمی كوردستان. ساڵی 2023 له‌دوای سه‌ردانێكی شاندی حكومه‌تی هه‌رێم، ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی عێراق به كۆی ده‌نگ بڕیاریدا بڕی دو ترلیۆن و 100 ملیار دینار وه‌ك پاره‌ی ته‌واوكاری بۆ موچه‌ی موچه‌خۆرانی هه‌رێم بنێرێت به‌مه‌به‌ستی خه‌رجكردنی موچه.
هاوڵاتی ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری رۆژئاوای كوردستان كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكان و لیژنەی دادگای پاراستنی پەیمانی كۆمەڵایەتی دادەمەزرێنێت. ئەنجومەنی گەلی دیموكراتی كە پێشتر ئەنجومەنی یاسادانان بوو سەر بەئیدارەی خۆبەڕێوەبەری رۆژئاوای كوردستان لەیەكەم كۆبوونەوەیدا حەوت بڕیاری دەكرد كە گرنگترینیان دامەزراندنی كۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانە كە لە 20 ئەندام پێكدێت لەگەڵ پێكهێنانی لیژنەیەك بۆ ئامادەكردنی یاسای كۆمسیۆن، هەروەها پێكهێنانی لیژنەی دادگای پاراستنی پەیمانی كۆمەڵایەتی كە لە 8 بۆ 10 كەس پێكدێت. بەشێكی تری بڕیارەكانی ئەنجومەنی گەلی دیموكراتی دەركردنی یاسای شارەوانییەكان دەبێت پێش بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی شارەوانییەكان، هەروەها ئامادەكردنی رەشنوسی یاسای دادگای پاراستنی پەیمانی كۆمەڵایەتی جگە لەوانەش پێكهێنانی دامەزراوەی گشتی دارایی و ژمێریاری. ئەنجومەنەكە كاتی جێبەجێكردنی سەرجەم بڕیارەكانیشی دیاریكردوە كە دەبێت لەماوەی ١٥ رۆژدا جێبەجێ بكرێن.
هاوڵاتی ئەمرۆ یەکشەمە 7/1/2024، شانەی ئەمنی عیراق لە راگەیەندراوێکیدا ، وردە کاری هێرشی ئاسمانی سوپای عیراقی بۆسەر حەشارگەکانی چەکدارانی داعشی لە پارێزگەی دیالە خستە ڕوو. هەرەوەها لە راگەیاندراوەکەی شانەی ئەمنی عیراقدا هاتووە کە هێزە ئاسمانییەکانی عیراقی بەردەوامن لە بوردومان و لێدانی حەشارگەکانی تیرۆریستانی داعش و لەناوبردنیان. ((لە دوای چاودێری و بەدواداچوونێکی ورد لە لایەن دەزگای هەواڵگری عیراقییەوە، هێزە ئاسمانییەکانی عیراق بە فرۆکەی ئێف16 چەند حەشارگەیەکی چەکدارانی داعشیان لە گووندی گوبەی ناوچەی وەقفی پارێزگای دیالە بووردومان کردووە )). شانەی ئەمنی وای وتووە. هەر لە راگەیاندراوەکەشدا ئەوە روونکراوەتەوە کە لە دوای بوردومانەکان ، سەرلە بەیانی ئەمرۆ لە دوای پشکنینی ناوچەکە لەلایەن هێزێکی ئەمنییەوە ، تەرمی چوار چەکداری کوژراوی داعش کە یەکێکیان بەرپرسی سەربازی ناوچەکەیە بە ناوی (مەجید مەعیوف) دۆزراوەتەوەو جگەلەوەش چەندین چەک و جبەخانە لەناوبراون.
.jpg)
هاوڵاتی دوای بڕیارەکەی وەزیری پەروەردە ، مامۆستایانی ناڕازی بڕیاریان دا بەردەوامبن لە بایکۆت و سبەی خۆپیشاندان و ناڕەزایەتیەکان لە سنوری پارێزگای سلێمانی دەستپێدەکاتەوە. ئەنجومەنى مامۆستایانى ناڕازیی لە کۆنگرەیەکى رۆژنامەوانییدا راى مامۆستایان و وانەبێژانیان گەیاندە وەزارەتى پەروەردە و رایانگەیاند؛ مەرجدارکردنى جێبەجێکردنى داواکارییەکانیان و بەستنەوەى بە بودجەوە باوەڕپێکراو نییە، چونکە داهاتى هەرێم زۆر لە داواکارییەکانى مامۆستایان زیاترە. ئاماژەیان بۆ ئەوەشکرد؛ ساڵانى رابردو بەڵێنى زۆریان پێدراوە، بەڵام تەنها مەبەست لێی شکاندنى بایکۆتەکانیان بوە و تەواوى داواکانیان پەراوێزخراوە و حکومەت لە رابردودا بەرپرسیار نەبوە بەرامبەر بە بەڵێنەکانى. ئەوەش لەکاتێکدایە، وەزارەتی پەروەردەی حکومەتی هەرێم بڕیاریدا لە ئەگەری هەموارکردنەوەی یاسای بودجە و ناردنی شایستە داراییەکانی هەرێم لە بەغداوە، پلەبەرزکردنەوە لە چوارچێوەی یاسا بەرکارەکان دەستپێبکاتەوە، هەروەها مامۆستایانی وانەبێژی دانەمەزراو بە گوێرەی رێنماییەکانی وەزارەتی دارایی و ئابوری هەرێم بە شێوەی گرێبەست دابمەزرێن. لەبارەى شکاندنى بایکۆتەوە، ئەوەیان ئاشکرا کرد کە سبەینێ دوشەممە، لە سەرجەم شار و شارۆچکەکان خۆپیشاندانى بەرفراوان ئەنجام دەدەن و تا ئەوکاتەى داواکانیان جێبەجێ نەکرێت، بایکۆت ناشکێنن. لە مانگی (ئەیلول/9)ی ساڵی رابردوەوە مامۆستایان و وانەبێژانی ناڕازی دژی دواکەوتنی موچە و راگرتنی پلەبەرزکردنەوە و دانەمەزراندنیان بایکۆتی هۆڵەکانی خوێندیان کردوە و لە خوێندنگەکانی هەریەکە لە پارێزگاکانی سلێمانی و هەڵەبجە و ئیدارەکانی راپەڕین و گەرمیان تا ئێستا پرۆسەی خوێندن دەستی پێنەکردوە.
هاوڵاتی وەزارەتی پەروەردەی حکومەتی هەرێم رایگەیاند، لە دوای هەمواری یاسای بودجە، پلەبەرزکردنەوەی فەرمانبەران دەستپێدەکاتەوە. بە گوێرەی نوسراوێکی وەزارەتی پەروەردەی هەرێمی کوردستان، کە ئاڕاستەی بەرێوەبەرایەتی گشتی پەروەردەی پارێزگا و ئیدارە سەربەخۆکانی هەرێمی کردوە، دوای گفتوگۆکردن لەگەڵ ئەنجومەنی وەزیران، رەزامەندی درا کە لە دوای هەموارکردنەوەی یاسای بودجە و ناردنی شایستە داراییەکانی هەرێم چەند داواکارییەکانی مامۆستایانی ناڕازی جێبەجێ بکەن. وەزارەتى پەروەردە لە نوسراوەکەدا دەڵێت: بە ئاماژە بە یاداشتى مامۆستایان کە ئاڕاستەمان کراوە دواى ئەوەى لەگەڵ ئەنجومەنى وەزیران گفتوگۆیان لەبارەوە کردوە رەزامەندیان داوە بە: 1/ پلەبەرزکردنەوە لە چوارچێوەى یاسا بەرکارەکان دەست پێبکات 2/ بە گرێبەستکردنى مامۆستایانى وانەبێژى دانەمەزراو بەپێى رێنماییەکانى وەزارەتى دارایی و ئابورى ئاماژە بۆ ئەوەشکراوە کە ئەم بڕیارانە لەگەڵ هەموارکردنەوەى یاساى بودجە و ناردنى شایستە داراییەکانى هەرێمدا دەبێت. ئەوەش لە کاتێکدایە، لە مانگی (ئەیلول/9)ی ساڵی رابردوەوە مامۆستایان و وانەبێژانی ناڕازی دژی دواکەوتنی موچە و راگرتنی پلەبەرزکردنەوە و دانەمەزراندنیان بایکۆتی هۆڵەکانی خوێندیان کردوە و لە خوێندنگەکانی هەریەکە لە پارێزگاکانی سلێمانی و هەڵەبجە و ئیدارەکانی راپەڕین و گەرمیان تا ئێستا پرۆسەی خوێندن دەستی پێنەکردوە.
هاوڵاتی خاوەن فڕنی نان و سەمونخانەكان دهۆك رایانگەیاند ناتوانن بڕیارەكەی چاودێری بازرگانی دهۆك بۆ هەرزانكردنی نرخی نان و سەمون جێبەجێ بكەن و پێوەی پابەندبن. لەچەند رۆژی رابردودا چاودێری بازرگانی دهۆك ئاماژەی بەوەدابوو كە دەبێت لەمەودوا خاوەن فڕنی نان و سەمونخانەكان 8 نان بەهەزار دینار بفرۆشن و 8 سەمونیش بكرێت بەهەزار دینار. ئەیاز مزوری، نوێنەری خاوەن فڕنەكانی دهۆك بەهاوڵاتی وت"ئەگەر بەپێی بڕیارەكەی حكومەت ئیش بكەین دەبێت واز لەئیشەكەمان بهێنین، چونكە جگە لە زیان هیچ قازانجێكی تیادا نیە" "ئێستا فەردەی ئارد لەنێوان 30 بۆ 38 هەزار دینارە، جگە لە بوتڵی غاز و زەیت و كرێی دوكان و كرێكارو زۆر شتی تر، دەبوایە لەگەڵ زیادكرنی ژمارەی نان و سەمون ئاردو غازیش بەنرخێكی هەرزانتر بۆ خاوەن فڕن و سەمونخانەكان دابین بكرایا" نوێنەری خاوەن فڕنەكانی دهۆك وای وت. بەپێی بڕیارەكە پێویستە لەمەودوا زیادكردنی سەمون و نان بەم شێوەیە بێت، دوو سەمون كە كێشی سەمونێك دەبێت 400 گرام بێت هەزار دینار، چوار سەمون كێشی هەر سەمونێك 200 گرام بێت بەهەزار دینارو هەشت سەمونیش كە كێشی هەر یەكێكیان 100 گرام هەزار دینار. هەر بەپێی بڕیارەكە بۆ نانیش دوو نان كە كێشی هەر یەكێكیان 400 گرام بێت بە هەزار دینار، چوار نان كێشی هەریەكێكیان 200 گرام بە هەزار دینارو هەشت نانیش كە كێشی هەر یەكێكیان 100 گرام بە هەزار دینار. ئەیاز مزوری وتیشی"دوای بڕیارەكە خاوەن فڕن و سەمونخانەكان پەیوەندیمان پێوە دەكەن و هەموویان ناڕازین لەسەر بڕیارەكە، نابێت هاوكاری خەڵك لەسەر حسابی خۆمان بێت".
هاوڵاتی ئەمرۆ یەکشەمە 7/1/2024 ئاژانسی هەواڵی (ئێرنای) ئێرانی لە زاری داواکاری گشتی شاری کرمانەوە رایگەیاند،32 کەس بە تۆمەتی تێوەگلان لە تەقینەوەکانی شاری کرمان دەستگیر کراون. هەر لەم چوارچێوەیەدا رۆژی هەینی رابردوو وەزارەتی ناوخۆی ئێرانی رایگەیاندبوو کە تا ئێستا 11 کەس بە تۆمەتی ئەنجامدانی ئەو تەقینەوانە دەستگیر کراون و ڵێکۆڵینەوەکان لەو بارەیەوە بەردەوامە . دوابەدوای تەقینەوەکان ئیبراهیم رەئیسی سەرۆک کۆماری ئیسلامی ئێران ، پەنجەی تۆمەتی ئاراستەی ئەمریکا و ئیسرائیل کرد و بە تێوەگلان لە تەقینەوەکانی شاری کرمان تۆمەتباری کردن ، بەڵام دواتر رێکخراوی تیرۆریستی داعش بەرپرسیارێتی خۆی لەو تەقینەوانە راگەیاند. ڕۆژی هەینی رابردووش دوو سەرچاوەی ئاگادار بە ئاژانسی هەواڵی رۆیتەرزیان راگەیاند ، کە ئەمریکا لە ڕێی چاودێری کردنی تەلەفۆنەوە ،توانیوێتی ئەوە ئاشکرا بکات کە لقی ئەفغانستانی رێکخراوی تیرۆریستی داعش ،ئەو دوو تەقینەوەیەی لە ئێران ئەنجام داوە. رۆژی چوارشەمەی رابردوو لە چوارەمین ساڵیادی کوژرانی قاسم سولەیمانی فەرماندەی فەیلەقی قودس ، دوو تەقینەوەی یەک بە دوای یەک شاری کرمانی هەژاند کە بە پێی دوایین ئامارەکان ، لە ئەنجامدا 91 کەس کوژران و 368 کەسی دیکەش بریندار بوون.
