مەسرور بارزانی: پێویستە بەغدا قەرەبووی قوربانییانى بادینان بکاتەوە

حکومەتى بەریتانیا و ئۆکراینا رێککەوتنێکیان واژۆکرد بۆ ئەوەی لەندەن (2.26 ملیار پاوەند) 2.84 ملیار دۆلار بە قەرز بە کیێڤ بدات تاوەکو توانا بەرگرییەکانی ئۆکراینا بەهێز بکات.   لەندەن دەڵێت، رێککەوتنەکە دەرخەری "پشتیوانیی نەگۆڕ و بەردەواممانە بۆ خەڵکی ئۆکراینا." رەیچڵ ریڤز، وەزیری دارایی بەریتانیا بە ئامادەبوونی کیەر ستامەر، سەرۆکوەزیرانی بەریتانیا و ڤۆلۆدیمیر زیلینسکی، سەرۆکی ئۆکراینا هەروەها، سێرگی مارچێنکۆ، وەزیری دارایی ئۆکراینا کە بەشێوەی ڤێرچوەڵ ئامادەبوو، واژۆی لەسەر رێککەوتنەکە کرد.   دەگوتر‌ێت، ئۆکراینا بە سامانی سڕکراوی رووسیا، ئەو قەرزە بە بەریتانیا دەداتەوە.  پێش واژۆکردنی رێککەوتنامەکە، ستامەر بەگەرمی پێشوازی لە زیلینسکی کرد، ئەوەش دوای ئەوەی رۆژی هەینی دەمەقاڵێ لەنێوان سەرۆکی ئۆکراینا و هاوتا ئەمریکییەکەی دروستبوو.    کۆمەڵێک خەڵکی ئاسایی لەبەردەم خانووی ژمارە 10ـی داونینگ ستریت بە چەپڵە پێشوازییان لە زیلینسکی کرد و لەگەڵ ستامەر باوەشیان بەیەکدا کرد، وێنەیان پێکەوە گرت و دواتر چوونەژوورەوە.  ستامەر بە زیلینسکی گوت "زۆر، زۆر بەخێربێی بۆ داونینگ ستریت. تۆ ئاگات لە هوتافی سەر شەقامەکە بوو. پشتیوانی تەواوەتیی بەریتانیات هەیە و، پشتگیریی تۆ و ئۆکراینا دەکەین." ستامەر ئاماژەی بەوە کرد، هەردووکیان "ئاشتییەکی درێژخایەن"ـیان بۆ ئۆکراینا دەوێت، "لەسەر بنەمای سەروەری و ئاسایش بۆ ئۆکراینا."  زیلینسکی لە وەڵامدا باسی ئەوەی کرد، سەدان پشتیوانکاری لە داونینگ ستریت بینیوە.    گوتیشی: "دەمەوێت سوپاستان بکەم، سوپاسی خەڵکی بەریتانیا دەکەم، بۆ ئەم پشتیوانییە گەورەیەی لە سەرەتای جەنگەوە هەبووە. زۆر دڵخۆشم کە خاوەنشکۆ پاشا قبووڵیکرد سبەی من ببینێت و ئێمە لە ئۆکراینا زۆر دڵخۆشین کە هاوبەشێکی ستراتیجیی لەم جۆرەمان هەیە." زیلینسکی هەروەها گوتی "دڵمان بە پشتیوانیی ئێوە گەرمە."  ستامەر و زیلینسکی بۆ ماوەی 75 خولەک لە پشت دەرگا داخراوەکان کۆبوونەوە، لە کاتی رۆیشتنیشی دا، ستامەر تاوەکو لای ئۆتۆمبێلەکە یاوەریی زیلینسکی کرد و پێش ئەوەی سەرکەوێت، لە ئامێزی گرت.

  فەرماندەی ئەو هێزە ئێزیدیەی سەرلەبەیانی ئەمڕۆ لە مەیدانی تەحریری بەغداد جیابوونەوەی خۆیان لە هێزەکانی پێشمەرگەی پارتی ڕاگەیاند بە دەنگی ئەمەریکای وت، بە هۆکاری "پشتگوێخستن و ئیهانە پێکردنیان" لەلایەن هێزەکانی پێشمەرگە و بێ هیوابوونیان لە هەرێم بە "ناچاری" جیابوونەوەی خۆیان لە هێزەکانی پێشمەرگەی پارتی ڕاگەیاندووە و پەنایان بردۆتە بەر بەغداد. دەشڵێت لە ئێستادا ئەو هێزانە بە خێزانی هەرێمی کوردستانیان بەجێهێشتووە و ڕوویان کردۆتە بەغداد. عەقید لوقمان گلی، فەرماندە و سەرپەرشتی هێزە جیابووەوەکە بە دەنگی ئەمەریکای ڕاگەیاند،"سەرباری ئەوەی ئێمە وەک هێزێک بەشداری شەڕی داعشمان کردووە، لە ساڵی 2015 فەرماندەییەکمان دروست کرد کە لە 14 بەتایۆن پێکهاتبوو، دواتر وتیان دەخرێنە سەر وەزارەتی پێشمەرگە، ئەویش نەکرا، دواتر هەر ڕۆژە و فەرمانێکی جیاواز لەبارەی هێزەکەمانەوە دەدرا، بەڵام هەر نەکراین بە فەرمی، چەندین جار لە دەرگای لق و ناوچە و هێزەکانی پێشمەرگەماندا، بەڵام سودی نەبوو، بۆیە بە ناچاری بڕیارماندا جیابوونەوەی خۆمان ڕابگەیەنین و ڕوو بکەینە بەغداد." وتیشی،"هێزەکەمان پێکهاتووە لە 10 ئامر بە تالیۆنین کە لە ساڵی 2014 پلەیان عقید بووە، لەگەڵ 26ئامر سریە کە پلەیان مقدمن جگە لە وە ئەوانەی تر ئەفسەر و پێشمەرگەی ئاسایی، ئێمە پارتی بووین، من خۆم کارگێر ناوچەبووم، 17 ساڵە پارتیم، بەڵام وەک ئێزیدی هیچیان بۆ گەلی ئێمە نەکرد، واتە ئیهانە دەکراین بۆیە ئەم بڕیارەماندا." ئەو پێشمەرگانەی جیابوونەتەوە سەر بە لیوای شەنگالن و ناسراون بە هێزەکەی قاسم شەشۆ، کە لە ساڵی 2014 ەوە وەک لیوایەکی تایبەتی ئێزیدی دروست کراون. بە قسەی خۆیان هێزە جیابووەوەکە پێکهاتووە لە 10 بە تالیۆن کە پلەیان عقید و 26 ئامر سریە بە پلەی موقەدەمن، جگە لە وە ئەوانەی تر ئەفسەر و پێشمەرگەن و ژمارەیان 1200 کەسە و سەر بە هێزەکانی 80ی پارتین. بەڵام سەر لەبەیانی ئەمڕۆ لە بەغدادەوە جیابوونەوەی خۆیان لە پێشمەرگە ڕاگەیاند و دەڵێن دەیانەوێت بخرێنە سەر هێزەکانی حکومەتی عێراق. هەرچەندە دەنگی ئەمەریکا پەیوەندی کرد بە چەندین بەرپرسی باڵا لە وەزارەتی پێشمەرگە و وتەبێژی وەزارەتەکە، بەڵام وەڵامی پەیوەندیەکان نەدرانەوە، تا ئێستاش وەزارەتی پێشمەرگە و هێزەکانی 80 هیچ لێدوانێکی فەرمیان نەبووە لەو بارەیەوە. هاوکات دەنگی ئەمەریکا پەیوەندی کرد بە قاسم شەشۆ فەرماندەی لیوا ئێزیدیەکە، بەڵام پەیوەندیەکە بەردەست نەبوو. لیوا محەمەد سابر هەمەوەندی شارەزای سەربازی بە دەنگی ئەمەریکای ڕاگەیاند،" جیابوونەوەی ئەو هێزانە پیلانە و هۆکارەکەی دەستێوەردانە لە هەرێمی کوردستان و دەستە لە پشت ئەم پرسەوە، هاوکات لێدانە لە کورد و لە زۆنی زەردیش، بۆیە بابەتەکە بە سیاسی دەبینم نەک سەربازی، ئەمانە کۆمەڵێک خەڵکیی بەرژەوەندیخوازن و دەلالەت لە کۆمەڵگەی ئێزیدی ناکەن کە کیانێکی کوردن." وتیشی ،" لە ڕووی سەربازیەوە ئەوە هەڵگەڕانەوەیە (تەمەڕۆدە)، واتە هەڵگەڕانەوە لە سیستەم و یاسای سەربازی و یاسای هەرێم، بۆیە دەبێت بە یاسای سەربازی سزا بدرێن ڕاپێچی بەردەم دادگا بکرێن. حکومەتی عێراقیش لەبەر ئیعتیباری هەرێم نە دەبوو قبوڵیان بکات." سەرباری "هەڵگەڕانەوەی" خۆیان ئەو پێشمەرگانە خێزانەکانیشیان لە هەرێم بردتە دەرەوە و ڕوویان کردۆتە بەغداد، وا بڕیاریشە لەلایەن بەرپرسانی باڵای عێراقەوە پێوازیان لێبکرێت. لوقمان گلی دەلێت،" وەزرەتی بەرگری عێراق پێشوازی لێکردی،ن دوو سبەی کۆبوونەوەمان لەگەڵ سودانی هەیە، وە لەگەڵ فایق زێدان و مەرجەعی سیستانیش پێشوازیمان لێدەکات و کۆدەبینەوە." وتیشی،" کوردستانمان بەجێهێشتووە بە خۆمان و خێزانەکانمانەوە، 700 خێزان ڕۆشتوون و 500خێزانی ترمان ماوە، کە بەم زووانە هەرێم بەجێدەهێڵێن بە تەواوی."

فەرماندەیی ناوەندیی ئەمریکا (CENTCOM) ڕایگەیاندووە، توانیویانە سەرکردەیەکی باڵای ڕێکخراوی "پارێزەرانی ئایین"ی سەر بە ئەلقاعیدە لە هێرشێکی ئاسمانیدا لە باکووری ڕۆژئاوای سوریا بکوژن. ئاماژەی بەوەشکرد، ئەو کەسەى کوژراوە، محمد یوسف زیا تەلای، فەرماندەیەکی سەربازی دیار لە ڕێکخراوی پارێزەرانی ئایین کوشتووە. فەرماندەی فەرماندەیی ناوەندی ئەمریکا، جەنەڕاڵ مایکل ئێریک کوریلا وتی: "وەک لە ڕابردوودا گوتمان، ئێمە بەردەوام دەبین لە بەدواداچوونی بێوچان ئەم تیرۆریستانە بە مەبەستی بەرگریکردن لە زێدی خۆمان و هاوڵاتیانی ئەمریکا و هاوپەیمانان و هاوبەشەکانمان لە ناوچەکەدا." لە 17ی شوباتدا، فەرماندەیی ناوەندیی ئەمریکا جێبەجێکردنی هێرشێکی ئاسمانی دیکەی لە باکووری ڕۆژئاوای سوریا ڕاگەیاند و ئەو هێرشەی کردە ئامانج کە بە سەرکردەیەکی دیاری ڕێکخراوی پارێزەرانی ئایین وەسفی کرد. لە بەیاننامەیەکدا ئاماژەی بەوەکردووە، لە 15ی شوباتدا هێرشە ئاسمانییەکەی ئەنجامداوە و بەرپرسێکی باڵای لە بواری دارایی و هەماهەنگیی کارە لۆجستییەکانی ڕێکخراوەکە کردۆتە ئامانج. لە بەیاننامەکەدا جەخت لەوە کراوەتەوە کە ئەم مانگرتنە "لە چوارچێوەی پابەندبوونی بەردەوامی ئەمریکا، بە هاوکاری لەگەڵ هاوبەشەکانی لە ناوچەکەدا، بۆ پەکخستنی هەوڵەکانی تیرۆریستان بۆ پلاندانان و ڕێکخستن و ئەنجامدانی هێرش بۆ سەر هاوڵاتیانی مەدەنی و کارمەندانی سەربازی ئەمریکی و هاوپەیمانەکانیان". لە 24ی کانونی یەکەمی ئەمساڵ، سوپای ئەمریکا کوژرانی دوو ئەندامی داعش و برینداربوونی سێیەمیان لە هێرشێکی ئاسمانیدا لە پارێزگای دێرەزۆر لە سوریا ڕاگەیاند.  

ئەڵمانیاو پۆڵەندا و فەرەنسا کاردەکەن بۆ کۆکردنەوەى پاڵپشتى ئۆکرانیا ئەنالینا بێربۆک وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا، جەختی لە زیادکردنی دەستبەجێی پشتیوانییەکانی ئەڵمانیا بۆ ئۆکرانیا کردەوە، ئاماژەی بەوەشکرد، وڵاتەکەی لەگەڵ پۆڵەندا، فەرەنسا و وڵاتانی دیکە کاردەکەن بۆ پاڵپشتیکردنی بەرگرییەکانی کیێڤ. هاوکات ئاماژەی بەوەشکردووە، ئەوروپا پێویستی بە وەبەرهێنان هەیە بۆ پشتگیریکردنی بەرگرییەکانی، وتیشى "بەداخەوە ئەوەى ڕویدا خەونێکی خراپ نەبوو، بەڵکو واقیعێکی قورس بوو". هەروەها وەزیرى دەرەوەى ئەڵمانیا، داوای ئەوەشیکرد هەردوو ئەڵمانیا و یەکێتی ئەوروپا یاساکانی بودجەی خۆیان شل بکەنەوە بۆ ئاسانکاری پشتگیریکردن لە ئۆکرانیا دوای ئەو کێشەیە کە بە فڕێدانی زێلێنسکی لە کۆشکی سپی کۆتایی هات. لە چوارچێوەیەکی پەیوەندیداردا، فرانک واڵتەر شتاینمایەر سەرۆکی ئەڵمانیا بە توندی ڕەخنەی توندی لە هاوتا ئەمریکییەکەی دۆناڵد ترەمپ گرت و چاوپێکەوتنە تووڕەییەکەی لە کۆشکی سپی لەگەڵ ڤۆلۆدیمیر زێلنسکی سەرۆکی ئۆکرانیا بە دەرەوەی خەیاڵ وەسف کرد. شتاینمایەر ڕۆژی شەممە لە کاتی گەشتى فڕۆکەکەیدا بۆ ئۆرۆگوای بە ئاژانسی ڕۆژنامەوانی ئەڵمانی (dpa)ی ڕاگەیاند: دیپلۆماسی کاتێک شکست دەهێنێت کاتێک هاوبەشەکان لەبەردەم جیهاندا زەلیل بکرێن. وەک شتاینمایەر دەڵێت، دوورکەوتنەوە لە ئاڵۆزییە دیپلۆماسییە ئاساییەکان: “ئەو دیمەنەی لە کۆشکی سپیدا ڕوویدا، هەرگیز باوەڕم نەدەکرد کە ڕەنگە ناچاربین بەرگری لە ئۆکرانیا بکەین لە بەرامبەر ئەمریکا.” سەرۆکی ئەڵمانیا ئاماژەی بەوەشکرد، ئەوروپییەکان پابەندن بە ئازادی و دیموکراسی و سەروەری یاساوە، "دەبێت ڕێگری لە ئۆکرانیا بکەین کە ناچار بێت ملکەچبوون قبوڵ بکات". ترەمپ ڕۆژی هەینی زێلێنسکی بە مەترسی خستنە سەر ئاسایشی جیهانی تۆمەتبار کرد بە ڕەتکردنەوەی دانوستان لەسەر ڕێککەوتنی ئاشتی لەگەڵ ڕووسیا و هۆشداریدا لەوەی کە "قومار لەگەڵ جەنگی جیهانی سێیەم" و ژیانی ملیۆنان کەس دەکات.

"راگەیاندنی ڕێبەر عەبدوڵڵا ئۆجەلان لە 27ی شوبات بە ناونیشانی "بانگەوازی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی"، رێگای هەموو هێزەکانی ئازادی و دیموکراسی رووناک دەکاتەوە و وەک مانیفێستۆی سەردەمە. لەبەر ئەوەی مانیفێستۆی کۆمەڵگەی دیموکراتی بۆ گەلەکەمان و مرۆڤایەتی زیاد کردووە، بە رێزەوە سڵاو لە رێبەر ئاپۆ دەکەین. جێبەجێکردنی نێوەڕۆکەکەی بە شێوەیەکی سەرکەوتوو زۆر گرنگە لەگەڵ بانگەوازی باسکراودا دیارە کە لە کوردستان و رۆژهەڵاتی نێوەڕاست پرۆسەیەکی مێژوویی دەستی پێکردووە. ئەمە کاریگەریەکی گەورەی لەسەر پێشکەوتنی بەڕێوەبەرایەتی دیموکراتی و ژیانی ئازاد لە سەرانسەری جیهاندا دەبێت. پەیوەست بەمەوە بەرپرسیاریەتی دەکەوێتە سەر شانی هەموومان؛ پێویستە هەر کەس ئەرک و بەرپرسیاریەتیەکانی خۆی جێبەجێ بکات. بێگومان کردنی بانگەوازێک بەم شێوەیە زۆر گرنگ بوو؛ ئێستا جێبەجێکردنی ناوەڕۆکەکەی بە شێوەیەکی سەرکەوتووانە زۆر گرنگە. ئێمە وەک پەکەکە راستەوخۆ بەشداری نێوەڕۆکی بانگەوازی باسکراو دەبین و رایدەگەیەنین کە ئێمە بەپێی پێداویستیەکانی بانگەوازەکە هەڵسوکەوت دەکەین و جێبەجێیان دەکەین. بەڵام بۆ سەرکەوتن پێویستە مەرج و پێداویستیەکانی سیاسەتی دیموکراتی و زەمینەی یاسایی دابین بکرێن. هێزی بەڕێوەبردنی خەبات و هاوئاهەنگی پەکەکە کە داڕێژراوە دەدرێتە گەل زۆر ئاشکرایە کە پەکەکە، بووەتە بزووتنەوەی راستی و پاڵەوانە گەورەکانی نیو سەدەی دوایی کوردستان. هەموو شتێک بە خەباتێکی گەورەی پاڵەوانەتی، فیداکاری، قوربانیدان و رەنجی زۆر بەدەست هاتووە. ئێمە هەموو شەهیدە پاڵەوانەکانی ئەم خەباتی ئازادییە بە رێز، خۆشەویستی و سوپاسگوزاریەکی گەورە بەبیر دێنینەوە. ئێستا ئێمە بە هەمان گیان و باوەڕ دەستکەوتە مێژووییەکانی باسکراو دەگوازینەوە بۆ قۆناغێکی نوێی خەبات. ئەو ژیرییەی کە رێبەر ئاپۆ پێشکەشی کردووە و ئەزموونی گەورەی پەکەکە دروستی کردووە، باشی، راستی، جوانی و هێزی بەڕێوەبردنی خەباتی ئازادی لە رێگەی سیاسەتی دیموکراتیەوە دەداتە گەلەکەمان. بە رادەیەک کە هێرش نەکرێتە سەرمان هیچ هێزێکمان چالاکی چەکداری ئەنجام نادات لەم چوارچێوەیەدا، بۆ ئەوەی بانگەوازی ڕێبەر ئاپۆ بۆ ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی جێبەجێ بکرێت، ئێمە لە ئەمڕۆوە ئاگربەست ڕادەگەیەنین. بە ڕادەیەک کە هێرش نەکرێتە سەرمان، هیچ هێزێکمان چالاکی چەکداری ئەنجام نادات. هەروەها جێبەجێکردنی بابەتەکانی وەک چەک دانان تەنها بە پێشەنگایەتی پراکتیکی ڕێبەر ئاپۆ دەکرێت. بۆ سەرکەوتنی کۆنگرە پێویستە ڕێبەر ئاپۆ خۆی بەڕێوەی ببات هەروەها ئێمە ئامادەین کە بەپێی داواکاری ڕێبەر ئاپۆ کۆنگرەی پارتی بەڕێوە ببەین. بەڵام بۆ جێبەجێکردنی ئەمە پێویستە مەرج و پێداویستیە گونجاوەکان دابین بکرێن و بۆ سەرکەوتنی کۆنگرەش پێویستە ڕێبەر ئاپۆ خۆی پێشەنگایەتی کۆنگرە بکات و بەڕێوەی ببات. تا ئێستا لەگەڵ هەموو هەڵە و کەموکوڕیەکان ئێمە بەڕێوەبەرایەتی شەڕمان کرد؛ بەڵام تەنها رێبەر ئاپۆ دەتوانێت بەڕێوەبەرایەتی سەردەمی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی بکات. پێویستە مەرج و پێداویستیەکانی ئازادی جەستەیی، ژیان و کارکردنی ئازاد دابین بکرێن ڕاستیە بەرچاوەکان زۆر ئاشکرا نیشان دەدەن کە بۆ ئەوەی بانگەوازی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی بە شێوەیەکی سەرکەوتووانە جێبەجێ ببێت، بۆ دیموکراتیکردنی تورکیا و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لەسەر بنەمای چارەسەری دیموکراتی کێشەی کورد، بۆ پێشخستنی بزووتنەوەی دیموکراسی گڵۆباڵ، پێویستە مەرجەکانی ڕێبەر عەبدوڵڵا ئۆجەلان بۆ ئەوەی بتوانێت بە شێوەیەکی جەستەیی ئازاد بژیت و کار بکات دابین بکرێن، هاوڕێکانیشی لەناویاندا بتوانن بەبێ بەربەست لەگەڵ ئەو کەسانەی دەیانەوێت پەیوەندی دروست بکەن. ئێمە هیوادارین کە پێداویستیەکانی ئەمە لەلایەن دامەزراوە پەیوەندیدارەکانی دەوڵەتەوە جێبەجێ بکرێن. بانگەواز کۆتایی نییە دەستپێکێکی نوێیە گەل و دۆستە بەڕێزەکانمان! بانگەوازی ڕێبەر ئاپۆ بێگومان کۆتایی نییە، بە پێچەوانەوە دەستپێکێکی نوێیە. وەک کە لە ڕاگەیاندنەکەدا زۆر سەرنجڕاکێش دەوترێت و بە شێوەیەکی ئاشکرا دەخاتە بەرچاو کە ئەو شتانەی کە پێویست بوو لە 35 ساڵی رابردوودا بەتایبەتی لەم 20 ساڵەی دواییدا بکرابان، بەڵام بەو رادەیەی دەخوازرێت لە کاتی خۆیاندا نەکراون، ئێستا پێویستە بێگومان بکرێن. لەم بوارەدا پێویستە بانگەوازی ڕێبەرایەتی، هۆکارەکانی، تایبەتمەندی و ئەرکەکانی پرۆسە نوێیەکە کە دەستی پێکردووە بە دروستی و تەواوی تێبگەین و پێویستە پێداویستیەکانی بە سەرکەوتوویی جێبەجێ بکەین. پێویستە بە بەرپرسیاریەتی و جیددیەتێکی گەورەوە نزیک لە ناوەڕۆکی بانگەوازەکە ببینەوە و زۆر گرنگە کە لە هەموو بوارێکدا بە شێوەیەکی سەرکەوتووانە جێبەجێ بکرێت. پێویستە هەموومان بۆ سەرکەوتنی بانگەوازی ڕێبەرایەتی خۆمان بە بەرپرس بزانین با لەبیرمان نەچێت کە بارگرانیەکەی هەرە زۆر ڕێبەر ئاپۆ هەمیشە خستوویەتیە سەر شانی خۆی، ڕێگامان ڕووناک دەکاتەوە و پێشەنگایەتیمان دەکات. ئێستا بە 'بانگەوازی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی' هەنگاوێکی نوێ دەنێت و بۆ هەموو ژێردەستەکان بەتایبەتی ژنان و لاوان پرۆسەیەکی نوێی خەبات دەست پێدەکات. لەبەر ئەمە با تایبەتمەندیەکانی ئەم پرۆسە نوێیە بە دروستی تێبگەین و لەسەر بنەمای ئەوەی کە هەردەم لە بەرامبەر هەر جۆرە ساختەکاری و هێرشێک ئامادە بین، ئەرکەکانی بە سەرکەوتوویی جێبەجێ بکەین. با ڕێکخستنبوونی دیموکراتی و خەباتی ئازادیمان لە هەموو بوارێکدا بە ئازایەتی و فیداکاریەکی گەورەوە لە کوردستان، ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و لە چوار لای جیهان گەش بکەین. پێویستە هەموومان بۆ سەرکەوتنی بانگەوازی ڕێبەرایەتی خۆمان بە بەرپرس بزانین. بانگەوازی بەهێزتر پشتگیری لە 8ی مارس و نەورۆز بکەن ئەوەتا، چووینە مانگی مارسێکی نوێوە و هەیەجانی 8ی مارس و نەورۆز دەژین. ئێمە شۆڕشی ئازادی ژنان لەسەر بنەمای ژنناسی پێش دەخەین و لەسەر هێڵی شارستانیەتی دیموکراتی ژیانی کۆمەڵگای ئەخلاقی و سیاسی رێکدەخەین. هەوڵ دەدەین ڕاستی ئاپۆیی بە شێوەیەکی دروست و تەواو تێبگەین و شۆڕشی ڕاستی کە شۆڕشی بیرکردنەوە و شێوازی ژیانە پێشبخەین. بانگەوازی دوایی ڕێبەر ئاپۆ لە راستیدا بانگەوازی بەهێزتر پشتگیری لە 8ی مارس و نەورۆز بکەن و بە هەیەجانێکی گەورەوە پیرۆزی بکەن. لە هەر کەسێک زیاتر پێویستە ژنان و لاوان ئەم بانگەوازە بە دروستی تێبگەن، بە بەهێزی پشتگیری لێبکەن و پێداویستیەکانی جێبەجێ بکەن. لەسەر ئەم بنەمایانە ئێمە 8ی مارس ڕۆژی ژنانی کرێکار و نەورۆز لە هەموو ژنان و لاوان، گەلەکەمان و دۆستەکانمان پیرۆز دەکەین و بانگەواز لە هەر کەسێک دەکەین کە بە گیانی 8ی مارس و نەورۆز پشتگیری لە بانگەوازی رێبەرایەتی بکەن و لە هەموو بوارێکدا خەباتی ئازادی گەش بکەن! بژی پێشەنگی پاڵەوانی گەلەکەمان پەکەکە! "بژی رێبەر ئاپۆ!"

قایمقامی پێشووی خورماتوو ئاماژە بۆ ئەوەدەکات بوونی چەند بارەگایەکی حەشدی شەعبی لەسنورەکە بووەتە مایەی کێشە و گرفت بۆ کوردەکانی سنورەکە و دەشڵێت،" جێگیربوونیان لەسنورەکە مەبەست لێی پاراستنی ئەمنی نیە، بەڵکو کاریان سەرانە وەرگرتن و قاچاخی کردنە بە مادەی هۆشبەر و خواردەمەنی بەسەرچوو و خواردنەوە کحولیەکان." شەلال عەبدول، قایمقامی پێشووی خورماتوو بە دەنگی ئەمەریکای ڕاگەیاند،" ئامانجی ئەو هێزەی حەشدی شەعبی لەسنوری خورماتوو بە وتەی خۆیان پاراستنی ئەمنیەتی ناوچەکەیە، بەڵام خۆیی لەڕاستیدا وانیە و ئامانجەکەیان دەستگرتنە بەسەر موڵک و ماڵ و زەوی زاری هاوڵاتیانی کورد و لەهەمانکاتدا هێزەکە بوونەتە مایەی مەترسی بۆ سەر کێڵگەی کۆرمۆر." وتیشی،" سەرەڕایی ئەوەی ڕەزامەندی نیە بۆ مانەوەی ئەو هێزەی حەشدی شەعبی کە نابێت خاڵیان هەبێت لەو سنورە، بەڵام خاڵیان تائێستا ماوە و خاڵەکەشیان دەکەوێت نێوان گوندەکانی خدر وەلی و سنبوورەوە و لەسەر تەپەیەکی بەرزادان." قایمقامی پێشووی خورماتوو باس لەوەش دەکات ئەم هێزە بەشەوان جموجۆڵیان زۆرە و کاری قاچاخ دەکەن، دەشڵێت،" قاچیاخیەکە بریتیە لە هێنان و بردنی مادەی هۆشبەر و مەوادی بەسەرچووی خواردەمەنی و مەشروبات و زۆر کاری دیکە، هەروەها سەرانە وەرگرتن لەوانەی کە هاتوچۆ دەکەن بەو سنورەدا و ئامانجەکەیان پاراستنی ئەمنیەت نیە، بەڵکو نانەوەی پشێوی و قاچاخە." وتیشی،" ئەم هێزەی حەشدی شەعبی نائارامیان دروستکردووە لەناوچەکە، خەڵکی ئازاد نیە لە هاتوچۆ کردن و ڕێگا نادەن خەڵکی بچنە سەر زەویە کشتوکاڵیەکانیان، بۆیە پێویستە بەزووترین کات ئەو هێزەی حەشد کە ئامانجەکەیان دیارە لەو سنورانە نەمێنن." دەنگی ئەمەریکا ویستی ڕای حەشدی شەعبی وەربگرێت لەسەر ئەوەی بۆ چ مەبەستێک هاتوونەتە سنورەکە پەیوەندی بە سەید عەلی حوسێن، وتەبێژی حەشدی شەعبی لەسنوری پارێزگای سەڵاحەدین کرد، بەڵام تا ئامادەکردنی ئەم ڕاپۆرتەکە پەیوەندیەکە بەردەست نەبوو. بەگوێرەی ئەو زانیاریانەی کە دراون بە دەنگی ئەمەریکا لەمانگی 10ی ساڵی 2024، فەرماندەی ئۆپەراسیۆنەکانی ڕۆژهەڵاتی سەڵاحەدین داوای لە فەرماندەی گشتی هاوبەشەکانی عێراق لە بەغدا کردووە کە پێنج خاڵی حەشدی شەعبی لە نێوان گوندەکانی خدروەلی و سنبور و شۆراو بکرێتەوە بۆ لیوای 63ی حەشدی شەعبی و سنوری دەسەڵاتەکەیان دوزخورماتوو بێت، بەڵام فەرماندەی گشتی ئۆپەراسیۆنەکانی سەڵاحەدین دانانی ئەو خاڵانەی ڕەتکردووەتەوە کە ڕازیی نین لەسەر کردنەوەیان و توویەتی ئەو ناوچانە پێویستی بەحەشدی شەعبی نیە. کوردنشینانی سنوری خورماتوو نیگەرانن لە بوونی بارەگا و فەوجی حەشدی شەعبی و دەڵێن هیچ ئازاد نین لە هاتوچۆ کردنمان و تەنانەت بوونەتە مایەی سەرئێشە لە ڕایی کردنی ئیش و کارەکانی ڕۆژانەمان. لوقمان نازم، موختاری گوندی خدر وەلی لەسنوری قەزای خورماتوو بە دەنگی ئەمەریکای ڕاگەیاند،" ئەو هێزەی حەشدی شەعبی لەسنوری گوندەکەی ئێمەدان نازانین بۆ چی لەوێن و چی دەکەن من خۆم سەردانیانم کرد و پێم ڕاگەیاندن کە من موختارم، بەڵام ئەوان پێشوازیان لێمنەکرد و ڕیگەیان نەدا بچمە پێشەوە، لە دوورەوە ڕایان گەیاند کە هیچ فەرمانێکیان نیە بۆ بینینمان." وتیشی،" ئێمە تەواو بێزارین، چونکە ئاژەڵدارەکان ناتوانن لەو سنورە بن و کیلۆمەتریک کەمتر نزیکیان بیتەوە تەقە دەکەن، لەهەمان کاتدا ناشزانین بەشەوان ئەمانە چی دەکەن، ئایا مەبەستیان پاراستنی ئەمنیەتە یان نا." سەرباری ئەوەی ئەرکی پاراستنی ئەمنیەتی ناوچەکان لە ئەستۆی هێزەکانی پۆلیسی ناوخۆدایە، بەڵام ساڵانێکە ناو بەناو گروپە جیاوازەکانی حەشدی شەعبی دابەشکراون بەسەر ناوچەکاندا بەمەبەستی پاراستنی دۆخی ئەمنی، کەچی بەشێک لە بەرپرسان دەڵێن، بەهۆی ئەوەی گروپەکانی حەشدی شەعبی نیزامی نین و هەر کەس بۆ خۆیەتی و سەرقاڵی چەندین کاری نایاسایین. حەشدی شەعبی لە 70 گروپی جیاواز پێکهاتوون، هەندێکیان پێشتر ڕێکخراوی سەربەخۆبوون و لە چالاکیدا بوون، هەندێکی دیکەیان دوای فەتواکەی عەلی سیستانی لە ساڵی 2014 دا دروست بوون.

  شەش کامێرای نوێی تۆمارکردنی تیژڕەویی لەسەر رێگەیەکی سلێمانی دادەنرێن؛سەرپێچیی بەکارهێنانی مۆبایل و نەبەستنیی پشتێنی سەلامەتی تۆمار دەکات. بەڕیوەبەرایەتى هاتوچۆی سلێمانی کامێرای نوێ و کوالێتی بەرز لە شەقامی بازنەیی مەلیک مەحمود و رێگای تاسڵوجە جێگیر دەکات کە چەند سەرپێچییەکی نوێ تۆمار دەکەن. بەگوێرەی زانیارییەکان، کامێراکان پێشکەوتوون و بە هەردوو ئاڕاستەی هاتن و رۆیشتن دادەنرێن و لە رێگای کێبڵەوە پەیوەستدەکرێن بە یەکدییەوە و راستەوخۆ سەرپێچییەکان تۆماردەکات، وەک: سەرپێچی نەبەستنی پشتێنەی سەلامەتی، بەکارهێنانی مۆبایل و تێپەڕکردنی گڵۆپی سوری ترافیک لایت. هاوکات سەرچاوەیەک لە پۆلیسی هاتوچۆی سلێمانیش ئەوەى خستوەتەڕوو، کامێراکانی پێشوو کوالێتیان تێکچووبوو و دەگۆڕدرێن بۆ کامێرای دیجیتاڵی کوالێتی پێشکەوتووتر و لەدوای دانانیانەوە سەرپێچییەکان کەمدەبنەوە. هاوشێوەى سلێمانى سەرەتاى مانگى دووى ڕابردوو بەڕێوەبەرایەتی هاتوچۆی هەولێر کامێراکانی تۆمار کردنی سەرپێچی تیژڕۆیی جێگیر لە چوارڕێیانەکان خستەکار. ئەوەشیان ڕاگەیاند کامێراکان ئەم سەرپێچییانەی خوارەوە تۆمار دەکەن: نەوەستان لە گڵۆپی سوری ترافیک لایت. لێخورین بە خێرای زیاتر لەو خێرایەی کە رێگەی پێدراوە بۆ تێپەڕین لە ترافیک لایت لەوکاتەی گڵۆپی ترافیک لایت سەوزە. زیاتر هاتەنەپێش و تێپەراندنی هێلی پەڕینەوەی پیادە لەو کاتەدا کە گڵۆپی ترافیک لایت سورە.

ها هاوسەرۆکی پەیەدە غەریب حسۆ ڕایگەیاند، بانگەوازییەکەی ڕێبەر ئاپۆ بۆ چارەسەری نەخشە ڕێگایەکی گرنگە نەک تەنها بۆ کوردستان و تورکیا، بەڵکوو بۆ ئاشتی جیهان و بنیاتنانی کۆمەڵگایەکی دیموکراتیک. بۆ ئەوەی پڕۆسەکە بەردەوام بێت، پێویستە سیستەمی ئیمرالی کۆتایی پێی بێت. لەچاوپێکەوتنێکى ڕۆژنامەوانیدا غەریب حسۆ هاوسەرۆکی پارتی یەکێتی دیموکراتیک (پەیەدە) باسی لە پرۆسەکە کرد کە بە دەستپێشخەری ڕێبەر ئاپۆ دەستی پێکردووە و بە بانگەوازی "ئاشتی و کۆمەڵگای دیموکراتیک" چووەتە قۆناغێکی نوێیەوە. حسۆ ڕایگەیاند کە بۆ ئەوەی پرۆسەی ئاشتی بەردەوام بێت، پێویستە دیوارەکانی ئیمرالی هەڵوەشێتەوە. ناوبراو ئەوەشى خستەڕوو ڕێبەر ئاپۆ دەستپێشخەری بۆ ئاشتی، دیموکراسی و خوشک و برایەتی کردووە، بانگەوازییەکی مێژوویی کردووە. لە هەموو جیهاندا رەنگی دایەوە. بەم بانگەوازە ڕێگا خۆش دەکات بۆ دەستپێکردنی پرۆسەیەکی نوێ و چارەسەری و بە تایبەت کۆتایی هاتنی شەڕ.  هەروەها وتیشى: یەکسانی، خوشک و برایەتی، دیموکراسی و ئاشتی بەدوای خۆیدا دێنێت. جەوهەر و مانای بانگەوازییەکە زۆر گرنگە. بێگومان ئەم بانگەوازییە کاریگەرییەکی گەورە دروست دەکات." غەریب حسۆ ڕایگەیاند؛ تورکیا لە لێواری تێکچووندایە  وەک دەزانرێت ٥٠ ساڵە شەڕ بەردەوامە تێکۆشان و بەرخۆدان، کە بەهۆی هێرش و سیاسەتەکانی دەوڵەتی تورک کە ڕێگری لە ئاشتی دەکرد، وتیى: ئاستەنگی لەسەرە و گەیشتووەتە بەرزترین ئاستی خۆی. ڕێبەر ئاپۆ لە بانگەوازییەکەیدا بە ڕوونی سەرنجی خستووتە سەر سیاسەتەکانی نکۆڵی و لەناوبردنی دەوڵەتی تورک و هۆکارەکانی پێکهێنانی پەکەکەشی ڕوونکردەوە. ئاماژەی بە دەرئەنجامەکانی ئەو سیاسەتەکانە کردووە کە لەسەر بنەمای لەناوبردنی گەلەکەی و لەناوبردنی دەرفەتەکانی ئاشتی و دیموکراسی دامەزراوە. بۆیە دەبێت ئەم بانگەوازییە مێژووییە بە شێوەیەکی دروست تێبگەین و پشتیوانی لێبکرێت.  ئاماژەى بۆ ئەوەشکرد بۆ بنیاتنانی کۆمەڵگایەکی دیموکراتیک پێویستە هەمووان هەوڵی ئاشتی بدەن. بانگەوازەکەی ڕێبەر ئاپۆ بانگەوازیی بۆ ئاشتی و بنیاتنانی کۆمەڵگایەکی دیموکراتیکە. بانگەوازێکە بۆ کۆتایی هێنان بە شەڕ و ئاڵۆزی و قەیرانەکان لەسەر بنەمای خوشک و برایەتی. غەریب حسۆ ڕایگەیاند، هاوکات لەگەڵ بانگەوازییەکەی ڕێبەر ئاپۆ، ئەو ئاشتی و ئارامییەی کە لە ئەنجامی ڕێککەوتنی لایەنەکان و سەرهەڵدانی پێشهاتە نوێیەکان سەرهەڵدەدات، کاریگەری لەسەر پارچەکانی دیکەی کوردستان و بە تایبەت سووریاش دەکات و وتی: "ئەگەر دەوڵەتی تورکیا هەنگاوی پێویست لە وەڵامی بانگەوازییەکەی ڕێبەر ئاپۆدا بنێت، ئەوا پێشهاتە سیاسی و کۆمەڵایەتییە نوێیەکان ڕوودەدەن و هەنگاو بەرەو دیموکراتیزەکردن دەگیرێنەبەر. هەروەها کێشەکانی سووریا و عێراقیش چارەسەر دەبن. بۆیە ئێمە لە پرۆسەیەکی گرنگی مێژووییداین. ئاشتی و دیموکراسی کە لە ڕێگەی دیالۆگەوە بەدەست دێت و سوودی بۆ هەموو جیهان دەبێت.

  بانکی ناوەندی عێراق دراوێکی ئەلیکترۆنی تایبەتی خۆی دەخاتە بازاڕی مامەڵەکانەوە، راوێژکارێکی سەرۆک وەزیرانیش ئەوە بە بازدانێکی گەورە لە سیستمی مامەڵە و شەفافیەت و رێگریی کردن لە سپیکردنەوەی پارە ناودەبات. مەزهەر محەمەد ساڵح، راوێژکاری دارایی سەرۆک وەزیرانی عێراق لە لێدوانێکیدا بۆ ئاژانسی هەواڵی فەرمی عێراق (واع) رایگەیاند: بانکی ناوەندی دراوێکی ئەلیکترۆنی تایبەتی خۆی دروست دەکات و هەنگاو بە هەنگاو دەبێتە جێگرەوەی دراوی کاغەزی، ئەو هەنگاوە بازدانێکی گەورە و جۆرییە لە سیستمی مامەڵە و پارەدانی ئەلیکترۆنی نیشتیمانی. ئاماژەی بەوەکردووە؛ ئەو هەنگاوە چەندین سودی هەیە لەوانە کەمکردنەوەی دزەکردن و تێچووی چاپ بکرن و دانانی سنورێک بۆ ئاڵوگۆڕی دراو لە دەرەوەی سیستمی بانکی، سەرەڕای کەمبونەوەی پێویستی بۆ چاپکردنی پارە بە بەردەوامی و بەرهەمهێنان و دابەشکردنی دراوی کاغەزی. راوێژکاری سەرۆک وەزیران پێیوایە؛ دراوی ئەلیکترۆنی شەفافیەت دەستبەر دەکات  دەتوانرێت کۆنتڕۆڵی مامەڵەی دراو بکرێت، لەگەڵ چاودێریی نەختینەی ژمارەیی و ئاڕاستەی مامەڵەکان، سەرەڕای ئەوەی بەکارهێنانی ئاسانە و وەبەرهێنانیش تێیدا ئاسانە، بە ئاسانی چاودێریی سەرمایە و ئاڵوگۆڕ لەگەڵ دەرەوەی وڵات دەکرێت و پاڵپشتییەکی بەهێزی روبەڕوبونەوەی سپیکردنەوەی پارەشە. مەزهەر محەمەد ساڵح راوێژکاری دارایی سەرۆک وەزیرانی عێراق رایگەیاند: دراوی ئەلیکترۆنی پارێزگاریی لە ئەرکە نەریتی و کلاسیکییەکانش دەکات وەک یەکەیەکی ژمێریاری، لەگەڵئەوەی لە رێگەی ئینتەرنێت و مۆبایلی زیرەکیشەوە مامەڵەی پێوەدەکرێت، ئەوەش هاوبەشییەکی باشە بۆ پەرەپێدانی ژێرخانی دارایی زیاتر سەقامگیر و پێشکەوتوو.

  سەرچاوەیەک لە شاندی تەکنیکی وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان، ڕاگەیاند، ئەمڕۆ شەممە وەزارەتی دارایی عێراق وردبینی بۆ لیستی مووچەی مانگی دووی مووچەخۆران هەرێم تەواوکرد. ئەو سەرچاوەیە دەشڵێت، لیژنەکە راپۆرتێکی لەسەر لیستی مووچەی مانگی دوو ئامادەکردووە و بڕیارە سبەینێ یەکشەممە لەگەڵ کردنەوەی دەوامی فەرمیدا بدرێتە تەیف سامی وەزیری دارایی عێراق و بڕیاری خۆی لەسەر بدات. بەوتەی سەرچاوەکە، ئەگەر سبەینێ تەیف سامی هیچ تێبینییەکی لەسەر راپۆرتەکە نەبێت، ئەوا راستەوخۆ تەمویلکردنی پارەی مووچەی مانگی دوو لەلایەن بەغداوە دەستپێدەکات. ئەوە لەکاتێکدایە، 03ـی ئەم مانگە، تەیف سامی، وەزیری دارایی عێراق، نووسراوێکی بۆ نوێنەرایەتیی حکومەتی هەرێمی کوردستان نارد، تێیدا سێ داواکارییەی لە هەرێمی کوردستان کرد، کە ئەمانەی خوارەوەن:   1- پێدانی نووسراوی پارەدارکردنی مووچەی مانگی کانوونی دووەمی 2025ی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان. 2- تەواوکردنی ناردنی داتای تایبەت بە جێکردن "تەوتین"ی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان، بە گوێرەی ئەو میکانیزمەی کە لە بڕیاری دادگەی باڵای فیدراڵی دانراوە. 3- ناردنی داهاتی نانەوتی مانگی کانوونی دووەمی 2025 بۆسەر  ئەو هەژمارەی کردوویانەتەوە لە بانکی ناوەندیی عێراق بە ژمارە ( 70018).   دابەشكردنی مووچەی مانگی یەکی ئەم ساڵ، پێنجی ئەم مانگە دەستیپێکرد و 10ـی مانگ کۆتایی بە دابەشکردنی هات. بەڵام تاوەکو ئەمڕۆ مووچەی مانگی 12ـی ساڵی رابردوو دابەش نەکراوە. ڕۆژی چوارشەمەی رابردوو وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، لیستی مووچەی مانگی شوباتی مووچەخۆرانی هەرێمیان رەوانەی بەغداد کردووە.

وتەبێژی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان، ڕایدەگەیەنێت وتوومانە نابێت لەکابینەى داهاتوودا حکومەتی سێبەر هەبێت و ئێمە گەرەنتیمان دەوێت. سەبارەت بە دواین گۆرانکارى و دانوستانەکانى پێکهێنانى کابینەى نوێ، سەعدی پیرە وتەبێژی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان، دەڵێت لەو کۆبوونەوەیەدا کۆتایی بە زۆربەی بڕگەکانی رەشنووسی رێککەوتنی پێکهێنانی حکومەت هێنراوە. هەروەها وتیشى: هیچ نەماوە لە کۆبوونەوەکانماندا باسمان نەکردبێت.   لەبارەی چۆنیەتیی پێکهێنانی حکومەت، سەعدی پیرە دەڵێت: سەرۆکی حکومەت و جێگرەکەی بەیەکەوە رادەسپێردرێن، "راسپاردنی سەرۆکی حکومەت و جێگرەکەی نایاسایی نییە." هەروەها دەڵێت، "سەرۆکی حکومەت یان جێگری سەرۆکی حکومەت دەست لەکار بکێشێتەوە، حکومەت بە هەڵوەشاوە دادەندرێت." قوباد تاڵەبانی، سەرۆکی شاندی دانوستاندنکاری یەکێتی لە کۆڕبەندی هەولێر ئەوەى خستەڕوو، لەگەڵ پارتی باسی پۆستیان نەکردووە. وتەبێژی یەکێتیش دەڵێت: پارتی بە ئەوانی نەگوتووە پۆستەکانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان، سەرۆکی حکومەت و وەزیری ناوخۆ هێڵی سوورن. هاوکان سەعدی پیرە وتیشى: لە رابردوودا سەرۆکی حکومەت راوێژکار داناوە بۆ راپەڕاندنی کاروباری وەزارەتەکان و بەبێ گەڕانەوە بۆ وەزیر, ئەو ئاجەختى کردەوە ئەگەر پارتی پۆستەکانی خۆی لە حکومەتی داهاتوو دیاریکردبێت، ئێمە بۆ دانوستاندن بکەین، وتیشى  نابێت پارتی قەییوم لە پۆستی بەتاڵی یەکێتی دابنێت. لەکۆتایی قسەکانیدا سەعدی ئەحمەد پیرە دەڵێت وتوومانە نابێت حکومەتی سێبەر هەبێت،  سەرۆکی پەرلەمان کراوەتە دیلی دەستی جێگر و سکرتێری پەرلەمان.

هاوڵاتى ئەمڕۆ شەممە کۆتایی دێت بە قۆناغی یەکەمی ڕێککەوتنی ئاگربەست کە لە ١٩ی مانگى یەکى ڕابردوو لە کەرتی غەززە لە نێوان ئیسرائیل و حەماس کەوتە بواری جێبەجێکردنەوە، بەڵام هێشتا هەنگاوەکانى قۆناغی دووەم ڕوون نییە. سەبارەت بەو کۆبوونەوەو گفتوگۆکانى دوێنێ لە قاهیرە لە نێوان شاندەکانی ئیسرائیل، قەتەر و حەماس سەبارەت بە قۆناغی دووەم، زۆر شت ئاشکرا نەکراوە. دوو سەرچاوەی ئەمنی میسریش دوێنێ ئاشکرایان کردوە کە شاندی ئیسرائیل لە قاهیرە هەوڵی درێژکردنەوەی قۆناغی یەکەمیان دا بۆ ماوەی ٤٢ ڕۆژی دیکە. بەڵام ئەوان پشتڕاستیان کردەوە کە حەماس ئەم هەوڵانەی درێژکردنەوەی درێژکردنەوەی ڕەتکردۆتەوە، بەگوێرەی ئاژانسی ڕۆیتەرز، داوای گواستنەوەی بۆ قۆناغی دووەمی کردووە وەک ئەوەی لەسەری ڕێککەوتوون. ئەمرۆ ماوەى 42 ڕۆژەڕێککەوتنی ئاگربەستی غەززە جێبەجێدەکرێت، میدیاکانی ئیسرائیل بڵاویانکردەوە، بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل ئەگەری دەستپێکردنەوەی شەڕەکە تاوتوێ دەکات، دوای کۆتاییهاتنی قۆناغی یەکەمی ڕێککەوتنەکە. ماڵپەڕی ئیسرائیل هایۆم ڕایگەیاندووە کە ناتانیاهۆ ڕاوێژکاری ئەمنی سەبارەت بە زیندانییەکان و دەستپێکردنەوەی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکان لە کاتی کۆتایی هاتنی ئاگربەست ئەنجام دەدات. دەزگای پەخشی ئیسرائیل لە زاری سەرچاوەیەکی ئاگادار لە دانوستانەکانی سەر زیندانییەکان بڵاویکردەوە، قەتەر و میسر کار لەسەر داڕشتنی چارەسەرێک دەکەن بۆ پڕکردنەوەی بۆشاییەکان، هەروەها نێوەندگیرییەکان ئیسرائیلیان هۆشداری داوە لەوەی ئەگەر دانوستانەکان لەسەر قۆناغی دووەم دەست پێنەکەن، ئاگربەستەکە درێژ ناکرێتەوە. لە کاتێکدا کە قاهیرە شاهیدی دانوستانی چڕ و پڕە سەبارەت بە جێبەجێکردنی قۆناغەکانی داهاتووی ڕێککەوتنی ئاگربەست، کەناڵی ١٣ی ئیسرائیلی لە زاری بەرپرسانەوە ڕایگەیاند کە دانوستانەکانی قاهیرە باش نەبوون.

  وەزارەتی نەوتی عێراق داوا لە وەزارەتی سامانە سروشتییەکان و کۆمپانیاکانی بەرهەمهێنەری نەوت دەکات سەردانی بەغداد بکەن بۆ گەیشتن بە رێککەوتن و لێکتێگەیشتن لەسەر کێڵگە نەوتییەکانی هەرێم. ئەمڕۆ شەممە (1ـی ئازاری 2025) وەزارەتی نەوتی عێراق لە بەیاننامەیەکدا، داوای لە وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی هەرێمی کورستان و کۆمەڵەی پیشەسازی نەوتی هەرێمی کوردستان (ئەپیکۆر) کرد رۆژی سێشەممەی ئەم هەفتەیە سەردانی بەغداد بکەن بۆ گفتوگۆکردن و راگۆڕینەوە لەسەر چەندین دۆسیەی تایبەت بە نەوتی هەرێمی کوردستان، لە ناویاندا گرێبەستە نەوتییەکانی نێوان وەزارەتی سامانە سروشتییەکان و کۆمپانیاکانی بەرهەمێنەری نەوت بۆ ئەوەی بگەنە لێکتێگەیشتنی هاوبەش سەبارەت بە پەرەپێدانی کێڵگە نەوتییەکان بە بەرزترین شێوە بە جۆرێک خزمەتی بەرژەوەندی نیشتیمانی بکات. بانگهێشتەکە داوای ئەوە هات، دوێنێ هەینی حەیان عەبدولغەنی وەزیری نەوتی عێراق رایگەیاند: لە چەند سەعاتی داهاتوودا کۆمپانیای بە بازاڕکردنی نەوتی عێراق (سۆمۆ) دەست بە هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان دەکات بۆ بەندەری جەیهانی تورکیا و رۆژانە بە تێکڕا 185 هەزار بەرمیل نەوت هەناردە دەکرێت لە قۆناغی سەرەتادا و دواتر هەنگاو بە هەنگاو رێژەکە زیاد دەکرێت. لەبەرامبەردا کۆمەڵەی ئەپیکۆر کە لە هەشت کۆمپانیای سەرەکیی بەرهەمهێنانی نەوتی هەرێمی کوردستان پێکدێت و 60%ـی کۆی بەرهەمی نەوتی هەرێمی کوردستان بەڕێوەدەبات، رایگەیاند: تا ئەنجامدانی رێککەوتنی نوێ و گرەنتینەکردنی مافەکانیان ئامادەنین نەوت هەناردە بکەنەوە. کۆمەڵەى پیشەسازى نەوتى کوردستان (ئەپیکۆر) لە تۆڕى ئێکس ئاماژەى بەوەکرد، کۆمپانیاکانی نەوت ئامادەن دەستبەجێ دەست بە هەناردەکردن بکەنەوە هەرکاتێک رێککەوتنی فەرمی کرا بۆ دابینکردنی گەرەنتی پارەدان بۆ هەناردەکردنی ڕابردوو و داهاتوو کە لەگەڵ مەرجە یاسایی و بازرگانییە گرێبەستییەکانی ئێستایاندا بگونجێت، تا ئێستا هیچ پەیوەندییەک لەم بارەیەوە بە کۆمپانیاکانی ئەندامی ئەپیکۆر نەکراوە. جەختی کردووەتەوە، کۆمپانیاکانی ئەندامی ئەپیکۆر هیچ ڕێککەوتنێکیان نەکردووە کە ببێتە هۆی دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنی نەوت لەمڕۆدا. رۆژی 23 ـی شوباتى 2025، وەزارەتی سامانە سروشتییەكانی هەرێمی كوردستان رێککەوتنى کۆتایی لەگەڵ وەزارەتی نەوتی عێراق لەسەر هەناردەكردنەوەی نەوت بەپێی بڕی بەردەست رایگەیاند. حەیان عەبدولغەنى وەزیرى نەوتى عێراق لەچەند رۆژى رابردوودا بە تەلەفزیۆنى فەرمى عێراقى راگەیاند: لەچەند رۆژى رابردوودا دانوستانیان لەگەڵ وەزارەتى سامانە سروشتییەکانى هەرێمى کوردستان کردووە و گەیشتوون بەوەى پەلەبکەن لە هەناردەکردنەوەى نەوت لە رێگەى بۆرى نەوتى عێراق-تورکیاوە.

  تەرمی ئەو چوار کەسە دۆزرایەوە کە ئێوارەى دوێنێ هەینی لە شاخێکى شارى بانەى لە پارێزگای کوردستان(سنە)ی رۆژهەڵاتی کوردستان کەوتنە ژێر بەفرە.   ئەمڕۆ شەممە، 1ی ئاداری 2025، عەلى ئەکبەر، جێگرى پارێزگارى سنە، ڕایگەیاند دوای گەڕانێکی زۆر، تەرمی ئەو چوار شاخەوانە دۆزرایەوە کە دوێنێ لە ئەنجامی هاتنی رەنووی بەفرەوە بێسەرشوێن بوون. ئەو بەرپرسە ئەوەشى وت ئێوارەی دوێنێ دوو گروپ لە شاخەوانی ناوخۆیی لە بەرزاییەکانی حەفت تاش کە ٤٠ کیلۆمەتر لە بانەوە دوورە، لە ڕێگای گەڕانەوەیان ڕووبەڕووی سێ بەفربارینی یەک لە دوای یەک بوونەتەوە، و حەوت شاخەوان کەوتونەتە ژێر بەفر. ئەوەشى ئاشکراکرد کە ئەمڕۆش لە کاژێر 5 بەیانییەوە گەڕان بە دوای ئەو هاونیشتمانییانە دەستی پێکرد. جگە لە ژمارەیەکی زۆر لە هاونیشتمانییان، تیمەکانی فریاکەوتن ئامادە بوون.   دوێنی هەینی کۆمەڵێک شاخەوان کە بە مەبەستی شاخەوانی چووبوونە چیایەکی نزیک شاری بانە و ئەندامی هەردوو گرووپی شاخەوانیی پاژین و سوور کێو بوون، بەر رنووی بەفر کەوتن. هەر دوێنێ تەرمی دوو کەسیان دۆزرایەوە و 4 کەسیش بە برینداری دەرهێندران.  ئەو کەسانەی لەو رووداوەدا گیانیان لەدەستدا، دوو ژن و 4 پیاون بە ناوەکانی شەهلا رەحمانی، رووناک دانشمەند، عومر عەبدوڵڵاهی،کاروان ئەحمەدپوور، خالق محەممەد نەژاد و یاسا سادقی و خەڵکی بانەن.

کۆمیتەی بەڕێوەبەرى پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) لە ئەمڕۆوە ئاگربەستی راگەیاند و دەلێت: بۆ ئەوەی بانگەوازی ڕێبەر ئاپۆ بۆ ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی جێبەجێ بکرێت، ئێمە لە ئەمڕۆوە ئاگربەست ڕادەگەیەنین. بە ڕادەیەک کە هێرش نەکرێتە سەرمان، هیچ هێزێکمان چالاکی چەکداری ئەنجام نادات. هەروەها جێبەجێکردنی بابەتەکانی وەک چەک دانان تەنها بە پێشەنگایەتی پراکتیکی ڕێبەر ئاپۆ دەکرێت.   لەراگەیەندراوێکیدا (پەکەکە) کە ئەمرۆ شەممە، 1ـی ئادار بڵاویکردەوە، دەڵێت: ئێمە ئامادەین کە بەپێی داواکاری ڕێبەر ئاپۆ کۆنگرەی پارتی بەڕێوە ببەین. بەڵام بۆ جێبەجێکردنی ئەمە پێویستە مەرج و پێداویستیە گونجاوەکان دابین بکرێن و بۆ سەرکەوتنی کۆنگرەش پێویستە ڕێبەر ئاپۆ خۆی پێشەنگایەتی کۆنگرە بکات و بەڕێوەی ببات. لە ڕاگەیاندنەکەدا پەکەکە هەروەها داوای کرد کە مەرجەکانی ئازادیی جەستەیی ئۆجەلان و رێگەپێدانی بە پەیوەندیکردن بە کەسانی دەرەوە دابین بکرێن بۆ ئەوەی "بانگەوازی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی بە سەرکەوتوویی جێبەجێ بکرێت."   دەقی راگەیێندراوی پەکەکە:   "راگەیاندنی ڕێبەر عەبدوڵڵا ئۆجەلان لە 27ی شوبات بە ناونیشانی "بانگەوازی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی"، رێگای هەموو هێزەکانی ئازادی و دیموکراسی رووناک دەکاتەوە و وەک مانیفێستۆی سەردەمە. لەبەر ئەوەی مانیفێستۆی کۆمەڵگەی دیموکراتی بۆ گەلەکەمان و مرۆڤایەتی زیاد کردووە، بە رێزەوە سڵاو لە رێبەر ئاپۆ دەکەین.   جێبەجێکردنی نێوەڕۆکەکەی بە شێوەیەکی سەرکەوتوو زۆر گرنگە   لەگەڵ بانگەوازی باسکراودا دیارە کە لە کوردستان و رۆژهەڵاتی نێوەڕاست پرۆسەیەکی مێژوویی دەستی پێکردووە. ئەمە کاریگەریەکی گەورەی لەسەر پێشکەوتنی بەڕێوەبەرایەتی دیموکراتی و ژیانی ئازاد لە سەرانسەری جیهاندا دەبێت. پەیوەست بەمەوە بەرپرسیاریەتی دەکەوێتە سەر شانی هەموومان؛ پێویستە هەر کەس ئەرک و بەرپرسیاریەتیەکانی خۆی جێبەجێ بکات.   بێگومان کردنی بانگەوازێک بەم شێوەیە زۆر گرنگ بوو؛ ئێستا جێبەجێکردنی ناوەڕۆکەکەی بە شێوەیەکی سەرکەوتووانە زۆر گرنگە. ئێمە وەک پەکەکە راستەوخۆ بەشداری نێوەڕۆکی بانگەوازی باسکراو دەبین و رایدەگەیەنین کە ئێمە بەپێی پێداویستیەکانی بانگەوازەکە هەڵسوکەوت دەکەین و جێبەجێیان دەکەین. بەڵام بۆ سەرکەوتن پێویستە مەرج و پێداویستیەکانی سیاسەتی دیموکراتی و زەمینەی یاسایی دابین بکرێن.   هێزی بەڕێوەبردنی خەبات و هاوئاهەنگی پەکەکە کە داڕێژراوە دەدرێتە گەل   زۆر ئاشکرایە کە پەکەکە، بووەتە بزووتنەوەی راستی و پاڵەوانە گەورەکانی نیو سەدەی دوایی کوردستان. هەموو شتێک بە خەباتێکی گەورەی پاڵەوانەتی، فیداکاری، قوربانیدان و رەنجی زۆر بەدەست هاتووە. ئێمە هەموو شەهیدە پاڵەوانەکانی ئەم خەباتی ئازادییە بە رێز، خۆشەویستی و سوپاسگوزاریەکی گەورە بەبیر دێنینەوە. ئێستا ئێمە بە هەمان گیان و باوەڕ دەستکەوتە مێژووییەکانی باسکراو دەگوازینەوە بۆ قۆناغێکی نوێی خەبات. ژیرییەی کە رێبەر ئاپۆ پێشکەشی کردووە و ئەزموونی گەورەی پەکەکە دروستی کردووە، باشی، راستی، جوانی و هێزی بەڕێوەبردنی خەباتی ئازادی لە رێگەی سیاسەتی دیموکراتیەوە دەداتە گەلەکەمان.   بە رادەیەک کە هێرش نەکرێتە سەرمان هیچ هێزێکمان چالاکی چەکداری ئەنجام نادات   لەم چوارچێوەیەدا، بۆ ئەوەی بانگەوازی ڕێبەر ئاپۆ بۆ ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی جێبەجێ بکرێت، ئێمە لە ئەمڕۆوە ئاگربەست ڕادەگەیەنین. بە ڕادەیەک کە هێرش نەکرێتە سەرمان، هیچ هێزێکمان چالاکی چەکداری ئەنجام نادات. هەروەها جێبەجێکردنی بابەتەکانی وەک چەک دانان تەنها بە پێشەنگایەتی پراکتیکی ڕێبەر ئاپۆ دەکرێت.   بۆ سەرکەوتنی کۆنگرە پێویستە ڕێبەر ئاپۆ خۆی بەڕێوەی ببات   هەروەها ئێمە ئامادەین کە بەپێی داواکاری ڕێبەر ئاپۆ کۆنگرەی پارتی بەڕێوە ببەین. بەڵام بۆ جێبەجێکردنی ئەمە پێویستە مەرج و پێداویستیە گونجاوەکان دابین بکرێن و بۆ سەرکەوتنی کۆنگرەش پێویستە ڕێبەر ئاپۆ خۆی پێشەنگایەتی کۆنگرە بکات و بەڕێوەی ببات. تا ئێستا لەگەڵ هەموو هەڵە و کەموکوڕیەکان ئێمە بەڕێوەبەرایەتی شەڕمان کرد؛ بەڵام تەنها رێبەر ئاپۆ دەتوانێت بەڕێوەبەرایەتی سەردەمی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی بکات.   پێویستە مەرج و پێداویستیەکانی ئازادی جەستەیی، ژیان و کارکردنی ئازاد دابین بکرێن   ڕاستیە بەرچاوەکان زۆر ئاشکرا نیشان دەدەن کە بۆ ئەوەی بانگەوازی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی بە شێوەیەکی سەرکەوتووانە جێبەجێ ببێت، بۆ دیموکراتیکردنی تورکیا و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لەسەر بنەمای چارەسەری دیموکراتی کێشەی کورد، بۆ پێشخستنی بزووتنەوەی دیموکراسی گڵۆباڵ، پێویستە مەرجەکانی ڕێبەر عەبدوڵڵا ئۆجەلان بۆ ئەوەی بتوانێت بە شێوەیەکی جەستەیی ئازاد بژیت و کار بکات دابین بکرێن، هاوڕێکانیشی لەناویاندا بتوانن بەبێ بەربەست لەگەڵ ئەو کەسانەی دەیانەوێت پەیوەندی دروست بکەن. ئێمە هیوادارین کە پێداویستیەکانی ئەمە لەلایەن دامەزراوە پەیوەندیدارەکانی دەوڵەتەوە جێبەجێ بکرێن.   بانگەواز کۆتایی نییە دەستپێکێکی نوێیە   گەل و دۆستە بەڕێزەکانمان!   بانگەوازی ڕێبەر ئاپۆ بێگومان کۆتایی نییە، بە پێچەوانەوە دەستپێکێکی نوێیە. وەک کە لە ڕاگەیاندنەکەدا زۆر سەرنجڕاکێش دەوترێت و بە شێوەیەکی ئاشکرا دەخاتە بەرچاو کە ئەو شتانەی کە پێویست بوو لە 35 ساڵی رابردوودا بەتایبەتی لەم 20 ساڵەی دواییدا بکرابان، بەڵام بەو رادەیەی دەخوازرێت لە کاتی خۆیاندا نەکراون، ئێستا پێویستە بێگومان بکرێن. لەم بوارەدا پێویستە بانگەوازی ڕێبەرایەتی، هۆکارەکانی، تایبەتمەندی و ئەرکەکانی پرۆسە نوێیەکە کە دەستی پێکردووە بە دروستی و تەواوی تێبگەین و پێویستە پێداویستیەکانی بە سەرکەوتوویی جێبەجێ بکەین. پێویستە بە بەرپرسیاریەتی و جیددیەتێکی گەورەوە نزیک لە ناوەڕۆکی بانگەوازەکە ببینەوە و زۆر گرنگە کە لە هەموو بوارێکدا بە شێوەیەکی سەرکەوتووانە جێبەجێ بکرێت.   پێویستە هەموومان بۆ سەرکەوتنی بانگەوازی ڕێبەرایەتی خۆمان بە بەرپرس بزانین   با لەبیرمان نەچێت کە بارگرانیەکەی هەرە زۆر ڕێبەر ئاپۆ هەمیشە خستوویەتیە سەر شانی خۆی، ڕێگامان ڕووناک دەکاتەوە و پێشەنگایەتیمان دەکات. ئێستا بە 'بانگەوازی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی' هەنگاوێکی نوێ دەنێت و بۆ هەموو ژێردەستەکان بەتایبەتی ژنان و لاوان پرۆسەیەکی نوێی خەبات دەست پێدەکات. لەبەر ئەمە با تایبەتمەندیەکانی ئەم پرۆسە نوێیە بە دروستی تێبگەین و لەسەر بنەمای ئەوەی کە هەردەم لە بەرامبەر هەر جۆرە ساختەکاری و هێرشێک ئامادە بین، ئەرکەکانی بە سەرکەوتوویی جێبەجێ بکەین. با ڕێکخستنبوونی دیموکراتی و خەباتی ئازادیمان لە هەموو بوارێکدا بە ئازایەتی و فیداکاریەکی گەورەوە لە کوردستان، ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و لە چوار لای جیهان گەش بکەین. پێویستە هەموومان بۆ سەرکەوتنی بانگەوازی ڕێبەرایەتی خۆمان بە بەرپرس بزانین.   بانگەوازی بەهێزتر پشتگیری لە 8ی مارس و نەورۆز بکەن   ئەوەتا، چووینە مانگی مارسێکی نوێوە و هەیەجانی 8ی مارس و نەورۆز دەژین. ئێمە شۆڕشی ئازادی ژنان لەسەر بنەمای ژنناسی پێش دەخەین و لەسەر هێڵی شارستانیەتی دیموکراتی ژیانی کۆمەڵگای ئەخلاقی و سیاسی رێکدەخەین. هەوڵ دەدەین ڕاستی ئاپۆیی بە شێوەیەکی دروست و تەواو تێبگەین و شۆڕشی ڕاستی کە شۆڕشی بیرکردنەوە و شێوازی ژیانە پێشبخەین. بانگەوازی دوایی ڕێبەر ئاپۆ لە راستیدا بانگەوازی بەهێزتر پشتگیری لە 8ی مارس و نەورۆز بکەن و بە هەیەجانێکی گەورەوە پیرۆزی بکەن. لە هەر کەسێک زیاتر پێویستە ژنان و لاوان ئەم بانگەوازە بە دروستی تێبگەن، بە بەهێزی پشتگیری لێبکەن و پێداویستیەکانی جێبەجێ بکەن.   لەسەر ئەم بنەمایانە ئێمە 8ی مارس ڕۆژی ژنانی کرێکار و نەورۆز لە هەموو ژنان و لاوان، گەلەکەمان و دۆستەکانمان پیرۆز دەکەین و بانگەواز لە هەر کەسێک دەکەین کە بە گیانی 8ی مارس و نەورۆز پشتگیری لە بانگەوازی رێبەرایەتی بکەن و لە هەموو بوارێکدا خەباتی ئازادی گەش بکەن!   بژی پێشەنگی پاڵەوانی گەلەکەمان پەکەکە!   "بژی رێبەر ئاپۆ!"