ئاسۆ حەسەنزاد: ئەو گه‌لانه‌ی به سه‌ربه‌خۆیی گه‌یشتوون نه هێنده‌ی کورد قه‌ڵاچۆ کراون و نه هێنده‌ی کوردیش خه‌باتیان کردووه

سازدانی: هاوڵاتی نووسەرو رۆژنامەنوسێك داوا لەسەركردایەتی كورد دەكات هیچ رێككەوتنێك لەگەڵ مالكی یان سەدر نەكەن لەئێستادا تا لەناو ماڵی شیعەدا كاندیدی سەرۆك وەزیران یەكلادەكرێتەوەو دەشڵێت:» پارتی كاندیدی هەیە بۆ پۆستی سەرۆك كۆمارو لەگەڵ یەكێتی ئەو پۆستە یەكلاییدەكەنەوە». ئاسۆ قادر، ناسراو بەئاسۆ حاجی، نووسەرو رۆژنامەنوس لەم چاوپێكەوتنەدا لەگەڵ هاوڵاتی دەڵێت:» ئەوەی بە راستی زیاتر نیگەرانییەكەی قوڵتر كردەوەو گومانەكانیشی زیاتر كرد لەسەر دەرئەنجامەكانی هەڵبژاردنەكان، خودی كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانی عێراق بوو كە لە راگەیاندنی دەرئەنجامە بەرایی و نافەرمییەكان گۆڕانكاری زۆر گەورە بەسەر ژمارەی كورسییەكاندا هات». هاوكات ئەوە دووپاتدەكاتەوە كە ئەوە 17 ساڵە فشاری هەرێمایەتی و نێودەوڵەتی لەسەر هەرێمی كوردستان بووە كە لەسەر پۆستی سەرۆك وەزیرانی عێراق كورد رازی كراوە كە زۆریان بەكورد كردووە و لەئاخیریشدا وەك گورگ پەلاماری كوردیان داوە. هاوڵاتی: دەرئەنجامی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق هەندێ لایەنی شیعەو سوننەو كوردی تووشی شۆك كرد، پێتانوایە هۆكارەكەی چییە؟ ئاسۆ قادر: پرۆسەی هەڵبژاردن پرۆسەیەكی دیموكراتییەو ژمارەی كورسی لایەنەكان پەیوەندی بە رێژەی دەنگدەرانەوە هەیە، لەو رێژەیە چەند دەنگیان بەو كاندیدە یان لایەنە سیاسییە داوەو نرخی كورسی ژمارەی دەنگدەران دیاری دەكات. لەم هەڵبژاردنەی ئەمجارەی پەرلەمانی عێراق گومانێكی زۆر لەسەر ژمارەی كورسییەكان یان ئەو دەرئەنجامانەی كە لەهەڵبژاردنەكان دروستبوون كۆمەڵێك لایەنی لەهەرسێ پێكهاتە سەرەكییەكەی عێراق (شیعە، سوننە، كورد) ئەوانەی پێیان دەوترێت كەمە نەتەوایەتییەكان كە ئەو وشەیە بەشیاو نازانم و دەڵێم پێكهاتەكانی دیكە. ئەوەی بە راستی زیاتر نیگەرانییەكەی قوڵتر كردەوەو گومانەكانیشی زیاتر كرد لەسەر دەرئەنجامەكان خودی كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانی عێراق بوو كە لە راگەیاندنی دەرئەنجامە بەرایی و نافەرمییەكان گۆڕانكاری زۆر گەورە بەسەر ژمارەی كورسییەكاندا هات، ئەو گۆڕانكاریانە گومانەكانی ئەو لایەنانەی بەهێزتر كرد، لەگەڵ ئەوەش ئەو ئامێرە ئەلیكترۆنیەی لەهەڵبژاردنەكان بەكارهات هەر بۆ خۆی پرسیاری زۆری لەسەر بوو، پاشان ئەو رسیڤەرو كۆكەرەوەی دەنگەكان كە لەوڵاتانی ئیمارات دانرابوو كە شتێكی زۆر بێمانابوو كە بەچ شێوازێك حكومەتی عێراقی رێگای بەوەدا كە تەنها ئەوە ئاماژەو سەلمێنەرێكی ئەوەیە كەحكومەتی عێراق نە باوەڕی بەخۆی هەیە نە بەدامەزراوەكانی هەیە. هاوڵاتی: واتا پێتانوایە گومانەكان ئەوەیە كە لەئیماراتەوە دەستكاری دەنگ و كورسی لایەنەكان كرابێت؟ ئاسۆ قادر:ناتوانم ئەوە رەتبكەمەوە یان پشتڕاستی بكەمەوە، بەڵام دەڵێم ئەو هۆكارانەی باسمكرد هەم خودی كۆمسیۆن، هەم میكانیزمی هەڵبژاردنەكان كە ئەو ئامێرەی تێدا بەكارهات لەگەڵ كۆكەرەوەی دەنگەكان لەئیمارات كە ئەوە تا رادەیەكی زۆر گومانەكان بەهێز دەكات و حەقیش بەو لایەنانە دەدات كە گومان بكەن، پرسیارەكە لێرەیە بۆ گومان نەكەن، ئایا ئیمارات دڵسۆزترە بۆ دەنگەدەری عێراقی یان عێراقییەكان، ئایا ئەو كۆمپانیا ئەڵمانییەی كەئەركی پاراستنی ئەو ناوەندەی لەئەستۆ بووە كەدەنگەكانی تێدا كۆكراوەتەوە لەئیمارات دڵسۆزترە یان عێراقییەكان. عێراق بۆ خۆی وڵاتێكی فەیك و ساختەیە، بەڵام ئەوەی ئەمجارەی حكومەتی عێراق و كۆمسیۆن كردیان تەواو ئەوەی پشتڕاست كردووەتەوە كەعێراق نە قەد وڵات بووە، نە دەبێتە وڵات. هاوڵاتی: پێتانوایە ئێران چۆن بەم دەرئەنجامانە رازی دەبێت بەتایبەت كە بەرپرسی فەیلەقی قودس گەیشتە بەغدا؟ ئاسۆ قادر: باوەڕناكەم ئێران و هێزە پڕۆ ئێرانییەكان هەرگیز بەو دەرئەنجامە رازی بن، بەڵام بۆ ئێران یەك شت یەكلاكەرەوەیە كە ئێران بڕواناكەم نیگەران بێت سەدر یەكەم و مالكی دووەم دەنگی شیعەكانە یان ئەوانی دیكە، چونكە ئێران باش لەوە دڵنیایە كە هێزە شیعییەكانی عێراقیش لەوە دڵنیان كەكەسیان ناتوانن لەدەرەوەی بازنەی بەرژەوەندییەكانی ئێران. سەدر راستە لەڕووی میدیاییەوە هەندێك ئاڵۆزی دروستكرد كە دەنگە دەنگی میدیایی دروست كرد، بەڵام ئاراستەیەكی دروست نەبووە، سەدر بۆ خۆی كەسێكی پۆپۆلیسە ئەمڕۆ قسەیەك دەكات سبەینێ تەواو پێچەوانەی قسەكەی خۆی دەكاتەوە، سەدر پیاوێكە دوور نییە لەئێران، هەندێك كەس دەڵێن سەدر نوێنەرایەتی شیعەی عێراقی دەكات، ئەسڵەن شتێك نییە ناوی شیعەی عێراقی بێت، یان دەڵێن نزیكە لەئەمریكا جا ئەو چیرۆكی نزیكییە لەئەمریكاوە 17 ساڵە دووبارە دەبێتەوە. لە 2006 ئەمریكا مالكیان كردە پاڵەوانی عروبەو عێراق وتیان كەسی ئێمەیە ئەو كاتەی هێرشی كردەسەر سوپای مەهدی و سەدرییەكان، پاشان ئەو ئەمریكایەی پێی وابوو مالكی دۆستیەتی چەكدارێكی سوپای قودسی ئێرانە. هاوڵاتی: سەركردایەتی كورد تەرەفی سەدر بگرێت یان مالكی، چۆن مامەڵە بكات باشە؟ ئاسۆ قادر: سەركردایەتی كورد یەكلایەنە لەگەڵ هیچ لایەكیان رێككەوتن نەكەن، دانیشتن ئاساییە، بەڵام رێككەوتن كوفرەو هەڵەیەكی كوشندەی سیاسییە. كورد بەرلەوەی بیر لە سەدر یان مالكی بكاتەوە، دەكرێت بیر لەناو ماڵی خۆی بكاتەوەو ئەو دەستپێشخەرییەی رۆژی دووشەممەی رابردوو بە راستی دەستپێكێكی زۆر باشە كە براوەی هەڵبژاردنەكانە كورسییەكانی 33 كورسییەو لەهی هەموو حزبەكانی دیكە زیاترە كە لەسلێمانی لەگەڵ لایەنەكان گفتوگۆی كرد چ ئەوانەی كورسیان بردووەتەوە یان كورسییان بەدەستنەهێناوە، ئەمە یەك گوتاری و یەكهەڵوێستی ناوماڵی كورد زۆر كارتێكی بەهێزترو كاریگەرترە لەژمارەی كوردسییەكان. هاوڵاتی: هەموو جارێك دانوسان و سەردانی یەكتری لەنێو لایەنەكان هەبووە، بەڵام كە چوونەتە بەغدا یەك وتارو یەكدەنگ نەبوون؟ ئاسۆ قادر: جا ئەوە بەدبەختی كوردە، كە یەك گوتاری نەبن غەدر لەخۆیان و میللەت و لەو قەوارە دەستوری و سیاسییەی هەرێمی كوردستانی دەكەن. بۆ دەكرێت لەگەڵ شیعەو سوننە ببیتە هاوپەیمان، بۆ ناكرێت لەگەڵ براكەی خۆت و لایەنە كوردییەكان ببیتە هاوپەیمان، ئەوە پرسیارێكی زۆر جدییە، هیوادارم سەركردایەتی سیاسی كورد ئەو گرێ مێژووییە ئەم جارە دەرباز بكەن، ئەو خۆ خۆرییە دەرباز بكەن. ئێستا فرسەتێكی زۆر باش هاتۆتە پێش بەتایبەتی كە پارتی دیموكراتی كوردستان لەو شتانە مێژوویەكی جوان و گەشاوەی هەیە كە دەستپێشخەر بووەو مەسەلە نەتەوەیی و نیشتمانییەكان خەمە هەرە گەورەكەیە، باوەڕ ناكەم ژمارەی كورسی لەگەڵ لایەنە كوردییەكان بكاتە كێشە، ئەگەر لایەنەكان هەموویان لەژێر كاریگەری هێزە ئیقلیمییەكان بێنە دەرەوە. كورد نابێت ببێتە ململانێی نێوان تەرەفی شیعەو شیعە، دەرفەتیان پێبدەن بۆ كوردو سوننەش ئەوەیە كە شیعە لەناو ماڵی خۆیان كەسێك بۆ سەرۆكایەتی حكومەت یەكلایی بكەنەوە، ئەوجار سەدر دەبێت یان مالكی یان كازمی. هاوڵاتی: پێتانوایە بۆ كورد وا باشترە چەند خاڵێك پێكەوە دابڕێژن كە بیكەنە مەرج بۆ دانوسانەكان لەگەڵ شیعەو سوننەكاندا؟ پرسی خاك و مادەدەی 140 و پێشمەرگەو بودجەیە؟ ئاسۆ قادر: ئەوەی تۆ باسی دەكەیت ئەوە رێگا راست و عەقڵانی و لۆژیكییەكەیە، چونكە ئێمە نەتەوەیەكین ئەو نوێنەرانەی ئێمە كە 63 كەسن ئەوانەی نوێنەرایەتی نەتەوەیەك و نیشتمانێكی ژێردەستە دەكەن، دڵنیام پارتی ئەوە دەكات و ئەوەی دەوێت و لێدوانەكەی سەرۆكی هەرێم كە جێگری سەرۆكی پارتییە پەیامەكەی روون و ئاشكرابوو. هاوڵاتی: وەفدی پارتی سەردانی مەكتەبی سیاسی یەكێتی كردووە، دەوترێت پرسی پۆستی سەرۆك كۆمار باسكراوە، هیچ زانیارییەكتان هەیە لەوبارەیەوە؟ یەكێتی پۆستی سەرۆك كۆمار لەبەرانبەر پۆستی سەرۆكی هەرێمدا دەبینێت؟ ئاسۆ قادر: ئەوە حەق نییە بكرێتە گرفتێكی گەورە ئەوە پشكی كوردەو پشكی بەتەنها لایەنێكی دیاری كراو نییە، راستە یەكێتی ئەوەی بەركەوت لەكاتی هەبوونی جەنابی مام جەلالدا بووە، مام جەلال خۆزگە ئێستاش لە ژیاندا بوایە بێگومان هەتا ئەو پۆستە هی مام جەلال بوو، مەرج نییە دوای مام جەلال پۆستی سەرۆك كۆمار هی یەكێتی بێت. پارتی بێگومان كاندیدی بۆ پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق هەیە، بەڵام پرۆژەو پێشنیاری دیكەو ئۆپشنی بۆ یەكێتی دەبێت لەنێوان سەرۆك كۆمارو ئەو ئۆپشنەدا یەكێتی ئازاد دەكات كامەیان هەڵدەبژێرێت. هاوڵاتی: خەتێك دەبینرێت لەعێراقدا كە سەدرو حەلبوسی و پارتی لێك نزیكن، هەروەها مالكی و هادی عامری و یەكێتی وەك نزیكی یەكتر دەبینرێن؟ ئێوە بۆچوونتان چییە لەسەری؟ ئاسۆ قادر: ئەو خەتانە ئەگەر هەبێت زۆر خراپەو نابێت هەبێت بەتایبەتی لەنێوان پارتی و یەكێتی دەبێت یەك خەت بن و پێكەوە بڕیار بدەن و پاكێجێكیان هەبێت بۆ دانوساندن بۆ بەدەستهێنانی مافەكانی كورد بە راشكاوی بێ شەرمكردن بیدەن بەو لایەنەی حكومەت تەشكیل دەكات ئنجا سەدر دەبێت یان مالكی، ئەوەی ئەوە قبوڵی كرد لەگەڵ ئەوەدابن. ئەوە 17 ساڵە فشاری هەرێمایەتی و نێودەوڵەتی لەسەر هەرێمی كوردستان بووە كە لەسەر پۆستی سەرۆك وەزیرانی عێراق كورد رازی كراوە كە زۆریان بەكورد كردووە و لەئاخیریشدا وەك گورگ پەلاماری كوردیان داوە. هاوڵاتی: كاندیدانی پارتی كێن؟ كە ناوی فوئاد حوسێن، وشیار زێباری و ئازاد بەرواری و فازڵ میرانی باس دەكرێت؟ ئەمانە راستە؟ هەندێ جار  باسی نێچیرڤان بارزانیش كراوە بەڵام فەرمی نەبووە؟ ئاسۆ قادر: ئەوەی كاك نێچیرڤان بارزانی راست نییەو نە دەچێتە بەغداو نە دەبێتە سەرۆك كۆمار، چونكە ئەو سەرۆكی هەرێمی كوردستانە، بە كاك نێچیرڤانیشەوە ئەو كەسانەی ناوت هێنان شایەنی ئەو پۆستەن، ئەوانە هەموو تێكۆشەرن و هەموو تەمەنیان لەخەباتكردندا بووەو جێگەی رێزن، ئەسڵەن سەرۆك كۆماری وڵاتێكی فاشلی وەك عێراق بەرانبەر بەگەورەیی ئەو تێكۆشەرانە زۆر جیاوازە. كاك فوئاد حوسێن جاری پێشوو ركابەری بەرهەم ساڵح بوو ئەگەر قاسم سولەیمانی نەبوایە سەرۆك كۆمار دەبوو، هەموو ئەوانی دیكەش راستن و كە شتێك لە میدیا باس كراوە راستە بەڕێژەیی بەڵام بە موتڵەقی نا. هاوڵاتی: بافڵ تاڵەبانی دەڵێت تاكە كاندیدمان بەرهەم ساڵحە، پارتی تەحەفوزی لەسەر بەرهەم ساڵح هەیە؟ ئاسۆ قادر: باوەڕناكەم پارتی هێماو تەحەفوزی لەسەر بەرهەم ساڵح هەبێت، بەڵام بەرهەم ساڵح كارێكی خراپی كرد لەدەرەوەی كۆدەنگی كوردستانی وای نیشاندا كە كورسی سەرۆك كۆمار گرنگترە لەچارەنووسی كورد وەك میللەتێك ئەوە بەداخەوە، هیوادارین ئەوە دووبارە نەبێتەوە. ئەگەر سەرۆك كۆمار بۆ یەكێتی بێت حەقە پارتی گوێ لەیەكێتی بگرێت، یەكێتی كێی كاندید كرد پارتی دەنگی پێبدات، ئەگەر سەرۆك كۆمار كەوتە لای پارتی بێگومان یەكێتیش دەنگی پێبدات. بەرهەم ساڵح ئەوەندەی بەئاشكرا لەسلێمانییە زیاترو بەنهێنی لەهەولێرەو خۆی و ماڵ و مناڵیشی

سازدانی: هیوا كازم بۆ گفتوگۆكردن سەبارەت بەپێكهێنانی حكومەتی داهاتووی عێراق و بەهێزبوونی پێگەی كورد لەپەرلەماندا كەخاوەنی 63 كورسیە سەركردایەتی كورد چۆن مامەڵە بكات، ئەنوەر حسێن بازگر، نووسەرو رۆژنامەنووس لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ هاوڵاتی دەشڵێت:» هاوڵاتی: بەشێكی زۆر لەچاودێرانی سیاسی باس لەوەدەكەن، لەبەردەم پێكهێنانی حكومەتی داهاتووی عێراق، ئاستەنگی زۆر دروست دەبێت، تێڕوانینی ئێوە لەو بارەیەوە چییە؟ ئەنوەر حسێن بازگر: لەڕاستیدا، دوو رەهەندی هەیە، یەكێكیان، رەهەندی یاساییە، ئەویش لەیاسای هەمواركراوی ساڵی (2020)ی، یاسای ژمارە (9)، ماددی (45)دا هاتووە، ئەو هێزەی كەزۆرترین كورسی بەدەستدەهێنێت، دەتوانێت حكومەت پێكبهێنێت، ئەم یاسایەش لەقازانجی رەوتی سەدرە، بەڵام سەبارەت بەلایەنەكانی تر، كە لەئێستادا بەشێكیش لەهێزە توندڕەوەكان پاشەكشەیان كردووە، ئەوان دەڵێن ئەو یاسایەی لەلایەن دادگای فیدڕاڵی عێراقەوە، لەساڵی (2014) و (2018) كاری پێكراوە و بەركارە، بەپێی ئەو یاسایە ئەو فراكسیۆنەی لەناو پەرلەمانی عێراق زۆرترین كورسی كۆبكاتەوە دەتوانێت حكومەت پێكبهێنێت، نەك لەدەرەوەی پەرلەمان چەند كورسی بەدەستهێناوە. ئەم بۆچوونەی ئەو لایەنانە مەبەستیان خۆیانە بۆ ئەوەی كەڕەوتی سەدری لێدەربكەن، بۆچوونی سێیەمیش هەیە، بەپێی یاسای نوێی ساڵی (2020) كە جێبەجێكردنی مسۆگەرە، موقتەدا سەدر دەتوانێت حكومەت پێكبهێنێت، چونكە زۆربەی كورسییەكانی بەدەستهێناوە، هەروەها رەوتی سەدریش رایگەیاندووە، كەئێستا خەریكی هاوپەیمانێتییەكن، لەگەڵ هەندێك هێزی كوردی، تەقەدومونی حەلبوسی، هەندێك هێزی تر. هەروەها لەرووی رەهەندە سیاسییەكەی ئەوەیە، لەدوای ئەوەی ئەنجامی سەرەتایی هەڵبژاردنەكان بڵاوبووەوە، هەم هێزە شیعییەكان كە زۆرینەی دەسەڵاتداری عێراق و پەرلەمانیان بەدەستەوە بوو، بۆ نموونە ئیئتلافی فەتحی ئێستا، كە لەهێزەكانی دەوڵەتی ئێستای رەوتی فەتح و حیكمەو عەبادی پێكهاتوە، لەڕابردوودا (89) كورسییان بەیەكەوە هەبووە، ئێستا كورسییەكانیان دابەزیوە بۆ نزیكەی (35) كورسی، تووشی شۆك بوون، هەروەها رۆیتەرز رایگەیاندووە، هێزە سیاسییەكانی شیعەكانی دۆستی ئێران پاشەكشەیان كردووە، بەپێچەوانەوە پێی وایە هاوپەیمانەكانی توركیا، سعودیە، ئیمارات و ئەمەریكا، سەركەوتنی زۆریان بەدەستهێناوە، هەر لەبەر ئەوەیە، ئیسماعیل قائانی، جێنشینی قاسم سولەیمانی، گەیشتۆتە عێراق. هەڵبژاردنی (2021)، ئاڵوگۆڕی گەورەی بەسەر پارسەنگ، هێزو كورسی هێزە سیاسییەكاندا هێناوە، شیعەی ئێرانی پەراوێز خستووە، عەلاوی لەگۆڕەپانەكە نەماوە، میلیشیاكان دۆڕاون، بۆیە لەگەڵ ئەم ئاڵوگۆڕە پەرلەمانی و سیاسییە، رەنگە عێراق بەرگەی ئەمە نەگرێت و تووشی ململانێی توند ببێتەوە. هاوڵاتی: پێتانوایە ئەمریكا لەلایەك و توركیاو وڵاتانی عەرەبی دەستتێوەردان بكەن لەدۆخی عێراقدا تا یەكلاكردنەوەی پێكهێنانی حكومەتی عێراق؟ ئەنوەر حسێن بازگر: ئەمریكا، توركیا، ئیمارات و سعودیە هەموویان خەریكی دەستتێوەردانن لەئەنجامی هەڵبژاردنەكان، لەڕووی دیوە سیاسییەكەی بڕیار دەدرێت كێ حكومەتی داهاتوی عێراق پێكدەهێنێت و سەرۆك وەزیران دیاری بكات. هەروەها شیعەكانی، رەوتی حیكمە و عەبادی بەیەكەوە، حەشدی شەعبی و هادی عامری، كورسییەكانیان دابەزیوە، ئەوان رایانگەیاندووە، رەنگە باشترین، كاندیدیان كازمی بێت، لەبەرئەوەی بێ كێشەیەو كەسایەتییەكی سەربەخۆییە، ئەمەش بۆ ئەوەیە كە ئەو هەلە لەژێر دەستی موقتەدا سەدر دەربهێنن، لەهەمانكاتدا زۆربەی چاودێرانیش پێیان وایە كەموقتەدا سەدر، رەنگە كاندیدەكەی مستەفا كازمی بێت لەداهاتوودا. هاوڵاتی: ئەگەر موقەتەدا سەدر دووبارە كازمی كاندید بكاتەوە بۆ سەرۆك وەزیران، بەچ مەرجێك دەبێت، هەر بەو جۆرەی كەئێستا هەیە؟ ئەنوەر حسێن بازگر: دیوێكی ئاسایی دووبارە كاندیدكردنەوەی مستەفا كازمی بۆ سەرۆك وەزیران، ئەوەیە كە كازمی سەركەوتنی بەدەستهێناوە لەماوەی كابینەی رابردووی خۆیدا، بۆ نموونە رایگەیاندووە، كە زیاتر لە (12) ملیار دۆلاری خستۆتە سەر بودجەی خەوێنراوی عێراق، لەهەمانكاتدا رۆڵی هەبووە لەچاكسازی عێراق، پاشەكشەی ملیشیاكان و حەشدی شەعبی، لەگۆڕەپانی سیاسی عێراق. هەروەها ئەو پێشكەوتنەی رەوتی سەدرو بەشێكی تر لەهێزە سیاسییەكانی عێراق بەدەستیانهێناوە دەورو نەخشەی كازمییە لەگەڵ سەرۆك كۆمارو حەلبوسی، كە سێ پێكهاتەی سەرەكی عێراقن، هەروەها ئەم سێ سەرۆكایەتییە جەختیان لەسەر ئەوە كردۆتەوە كەهەڵبژاردنەكان تەزویری تێدا نەكرێت، ئەمەش بەو مانایە نییە، كە ناكرێت، بەڵام رێگری زۆری لێكراوە، بۆیە ئەو بۆچوونەی رەوتی سەدرو مستەفا كازمی لەوەدا یەكدەگرێتەوە، كە نایانەوێت لەعێراق ملیشیا هەبێت، مەبەستیشیان ملیشیاكانی حەشدی شەعبیە. هەروەها دەڵێن؛ نابێت دەخالەتی دەرەكی هەبێت، هەربۆیە رەنگە كازمی كاندیدێكی باش بێت، كە بەشێكی زۆر لەهێزە سیاسییە عێراقییەكان قبوڵیانە، لەوەش گرنگتر وڵاتە یەكگرتووەكانی ئەمریكاش پشتگیری دەكات، توركیاو وڵاتانی كەنداویش، بەو هۆكارەی كازمی كێشەی بۆ ئێران دروست نەكردووە لەعێراقدا، بەڵام لەهەمانكاتیشدا دەیەوێت عێراق بەرەو هاوپەیمانێتی نوێی وڵاتانی عەرەبی ببات، هەروەكو بینیشمان لەماوەی رابردووشدا ماكرۆنی سەرۆكی فەڕەنسا سەردانی عێراقی كرد، پشتیوانی لەكازمی كرد، هەموو ئەو پشتیوانیانە رەنگە شانسێكی باش بێت بۆ كازمی، بەڵام بێ ركابەریش نییە. هاوڵاتی: دەكرێت متمانەی زۆر بەموقتەدا سەدر بكرێت كە فراكسیۆنەكەی خاوەنی 73 كورسییە؟ ئەنوەر حسێن بازگر: موقتەدا سەدر خودی خۆی و هێزەكەشی، هێزێكە مانۆرسازی گەورە دەكات، بەردەوام ئاڵوگۆڕی سەیری بەسەردا دێت، رەنگە زۆر متمانەكردن پێی كارێكی قورس بێت، وەكو ئەوەی بینیمان لەهەڵبژاردنەكاندا، پاشەكشەی كردو دووبارە گەڕایەوە. عێراق جگە لەوەی كەحكومەت رەنگە درەنگ پێكبێت، لەبەردەم مەترسی و هەڕەشەدایە، بۆ نموونە لەبارەی ئەو هێزە سیاسییە توندڕەوە شیعییانەی پاشەكشەیان كردووەو كورسییاكانیان دابەزیوە، هەڕەشەی ئەوە دەكەن لەئەنجامی هەڵبژاردنەكان رازی نابن، بەڵام واقیعییەت ئەوەیە، هێشتا عێراق لەژێر كاریگەریی و هەیمەنەی وڵاتانی ناوچەكەدایە، دەتوانین بڵێین ئەمجارە عێراق لەململانێی ئێرانی - ئەمەریكی گۆڕاوە، بۆ ململانێی ئێرانی - عەرەبی و توركی. هاوڵاتی: بەشێكی زۆری لایەنە شیعەكان كەدەنگەكانیان زۆر كەمی كردووە، دەڵێن بە ئەنجامی هەڵبژاردنەكان رازی نابین، ئەمە ئاستەنگی گەورە دەبێت بۆ پێكهێنانی حكومەتی داهاتووی عێراق؟ ئەنوەر حسێن بازگر: بەداخەوە ئەو هێزو لایەنانەی لەدوای رووخانی حكومەتی بەعسەوە، بەهۆی ئەوەی زۆرینەی عێراق پێكدەهێنن، دەسەڵاتی عێراقییان بەدەستەوەیە، وەكو بینیمان فەساد، گەندەڵی، زۆری میلیشیا، بەرتەسكردنەوەی ئازادییەكان و كوشتنی خۆپیشاندەرانی، لێكەوتەوە، لەلایەكی ترەوە راستە رەوتی سەدر زۆرینەی دەنگەكانی بەدەستهێناوە، بەڵام هێزەكانی (ئیمتیداد و تشرینەكان)، كە لەخۆپشاندەرانن زیاتر لە (40) كورسییان بەدەستهێناوە، هەموو ئەمانە شیعەشن، لەهەمان كاتدا لەهەڵسوكەوت، دەسەڵات و بەڕێوەبردنی حكومەت لەلایەن هێزە شیعییەكانەوە لەماوەی حكومڕانی عەبادی، مالیكی و عادل عبدولمەهدی ناڕازی بوون و نیگەرانن، چونكە جگە لەوەی عێراقییان بەرەو هەڵدێر بردووە نەیانتوانیوە چاكسازی بكەن، داخوازییەكانی خەڵكی عێراق دابین بكەن، جگە لەپشێوی و ئاژاوە نانەوە، پێشیان وایە زیاتر دەخالەتی وڵاتان بەقازانجی شیعەكان هاتۆتە پێش. هەروەكو وتم: هێزە سیاسییە شیعە توندڕەوەكانی كەكورسییەكانیان دابەزیوە، بەتایبەتی گروپەكانی حەشدی شەعبی، كەتایبی حزبولڵا، عەسایبی ئەهلی حەق، رایانگەیاندوە، بەهەر نرخێك بێت ئەوان ئەنجامی هەڵبژاردنەكان قبوڵناكەن، ئەمەش بەمانای هەڕەشەكردن دێت، دوو ئەگەری هەیە، یەكێیان نانەوەی شەڕو پشێویی و نائارامییە، یەكێكیشیان كەئەگەری لاوازە هەڵوەشاندنەوەی پرۆسەی هەڵبژاردنە، بۆ سەرلەنوێ كردنەوەی، چونكە ئەوان دەڵێن؛ گوایە توركیا و ئیمارات دەستكاری دەنگەكانیان كردووە، ئەمەش قسەیەكی سەیرە كە شیعەكان دەیكەن، بەو هەموو تواناو دەسەڵاتەی لەساڵی (2003) دەیكەن لەعێراقدا، بەردەوام تۆمەتبارن بەوەی كە خەریكی ساختەكاری بوون و رێزیان لە پرسی دیموكراسی نەگرتووە، بەڵام ئێستا ئەوان باسی ساختەكاری دەكەن، جگە لەوەش كە چەند دژی كوردو سوننەكان بوون، لەلایەكی ترەوە ئێستا دەبینن كە هەم كورد كورسییەكانی زیادی كردووە، هەم سوننەكانیش بۆ یەكەم جارە لەدوای رووخانی بەعسەوە بە یەكگرتویی و بەو دەنگە زۆرەوە دێنەوە گۆڕەپانی سیاسی، هەربۆیە ئەو گۆڕانكارییانە جێگای قبوڵكردنی ئەو هێزە سیاسییە شیعە توندڕەوانە نین. هاوڵاتی لایەنە كوردییەكان، 63 كورسییان بەدەستهێناوە، ئەمەش ژمارەیەكی كەم نییە، كورد دەتوانن چی بكات، لەسەر پرسی ماددەی (140)ی دەستور، چارەسەری ئەو كێشانەی كە كورد هەیەتی لەگەڵ بەغداد؟ ئەنوەر حسێن بازگر: یەكەم جارە كورد بەو شێوەیە ژمارەی كورسییەكانی زیاد بكاتەوە، لە دوای یەكەمین هەڵبژاردن لە (2005)، كە لەلایەن ئەنجومەنی حوكم بەڕێوە برا، ئەو كاتە (75) كورسی هەبوو، هەروەها هێزە سیاسییە كوردستانییەكانیش دەبێت ئەوە بزانن، دەرئەنجامی ململانێی ناوخۆیی و دەسەڵات گرتنەدەست شیعەكانی ئاوا پەرتەوازە كرد، كەخۆشیان لەو بارودۆخە نیگەرانن، هەربۆیە كوردیش دەبێت وەكو تەجروبەیەك ئەو بارودۆخەی شیعەكان، ببینێت، لانیكەم وتارێكی یەكگرتوویان هەبێت، بەرانبەر بەو بارودۆخەی كە لەعێراقدا دێتە پێش، بەتایبەت بەرانبەر ئەوەی لەكەركوك و ناوچە جێناكۆكەكان لەگەڵ كورد دەكرێت، لەلایەكی ترەوە كە راستە نفوز و هەیمەنەی (ی.ن.ك)، لەو ناوچانە زۆرن، بەڵام ئەو بارودۆخە تەنها روو لە (ی.ن.ك) نییە، بەڵكو روو لەپارتی دیموكراتی كوردستان، بزوتنەوەی گۆڕان و هێزە ئیسلامییەكانیشە، چونكە فاكتەرەكە فاكتەرێكی ئیتنیكی و مەزهەبییە. بەو مانایەی كورد لەگەڵ سوننەو شیعەكان، پەیوەندی هەیە، بۆ نموونە لەگەڵ سوننەكان سنورو خاكێكی زۆری جێناكۆكیان هەیە، كە سوننەكان بۆ خۆشیان بارودۆخییان خراپە، هەروەها دەسەڵاتداریشمان لەگەڵ زۆرینەی شیعەكان هەیە، بۆیە شیعەكان پێیان وایە دوو پێكهاتە لەعێراقدا هەیە، كەكورد و عەرەبن. هەروەها لە بابەتی ریفراندۆم و (16)ی ئۆكتۆبەر بینیمان چی بەرانبەر بەكورد كرا، بۆیە پێویستە هێزە كوردییەكان یەكگرتوو بن، چونكە ئەو بۆچوونە شۆڤێنییەی عەرەبی و هێزە سیاسییانە نەگۆڕاوە. گرنگتر لەهەموو ئەوانە، ئەو لێكنزیكبوونەوەو هاوپەیمانێتییەی پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان، دەتوانێت دەورو نەخشی زۆری هەبێت، بەرەو یەكگوتاری كوردی، هیوادارم هێزە سیاسییە كوردستانییەكان لەم هاوپەیمانێتییە، بەپێی خواست و داواكانیان لەبەرانبەر شیعەكان یەكبگرن. بەدەستهێنانی ئەو (63) كورسییە دەتوانێت دەورو نەخشی زۆری هەبێت، لەبەدیهێنانی خواستەكانی خەڵكی كوردستان، جێبەجێكردنی ماددەی (140)، لەچارەسەركردنی ئەو فشارە ئابوری و سیاسییانەی لەسەر كوردە، هەروەها ئەو پاشەكشەیەی كە هێزە سیاسییە شیعەكان كردویانە، بەتایبەت كەڕادیكاڵ و توندڕەو بوون، بەرانبەر بەكورد و تەنانەت سوننە و شیعەكانیش، هەموو ئەو هۆكارانە، هەلومەرجێكی نوێی بۆ عێراق هێناوەتە پێش كە پێموایە، كورد دەتوانێت، دەورو نەخشی جددی تری تێدا ببینێت. هاوڵاتی: پێتانوایە رۆڵی كوردو لایەنە سیاسییەكانی لەپێكهێنانی حكومەتی عێراقدا، چۆن دەبێت؟ ئەنوەر حسێن بازگر: بەو هێزو قورساییەی كە كورد لەعێراقدا هەیەتی، هەروەها كشانەوەی بەشێكی زۆری هێزە شیعییەكانی ئێران، دەتوانێت ئەجێندای هەبێت، خاڵی گرنگیش ئەوەیە كە سەرۆك كۆمار بەدەست كوردەوەیە، بەتایبەتی لەبارەی (ی.ن.ك) كە مافی خۆیەتی، سەرۆكی پەرلەمانیش، ئەوەش وەكو رۆتینیاتی پێكهێنانی حكومەت. بەڵام هۆكاری تری گرنگیش بۆ نموونە مافی ماددی، بودجە و میزانییە، بابەتی نەوت، هەموو ئەمانە بەشێكی زۆری كێشەی ئەم چەند ساڵەن، رەنگە بەكاندیدكردنەوەی كازمی كورد بتوانێت ئیدارەی باشتر لەگەڵ حكومەتی داهاتووی عێراق بكات، ئەو كێشانە چارەسەربكرێت، هیواداریشم وا بچێتە پێش، لەهەمانكاتیشدا ئێران، توركیاو ئەمریكا رازین بەوەی كە كورد دەورو نەخشی هەبێت. لەلایەكی ترەوە بۆچوونێكی وەهمی لەناو هێزە سیاسییە شیعەو سونییەكاندا هەیە، پێیان خۆشە هەمیشە كورد لەگەڵیان بێت، بۆ ئەوەی كە كورد داوای دەوڵەتی كوردی و جیابوونەوە نەكات، بەڵام لەهەر حاڵەتێكدا كورد دەتوانێت پێداگری لەسەر بەشێكی زۆری مافەكانی بكات

سازدانی: شاناز حەسەن بەرپرسی مەكتەبی هەڵبژاردنی یەكگرتوو ئەوە دووپاتدەكاتەوە ئەگەر ئیسلامییەكان بە یەك هاوپەیمانێتی پێكەوە لەهەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی عێراق بەشدارییان بكردایە دەبوونە خاوەنی هەشت كورسی. مستەفا عەبدوڵا، ئەندامی ئەنجومەنی جێبەجێكردنی یەكگرتوو و بەرپرسی مەكتەبی هەڵبژاردن، لەچاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ  هاوڵاتی دەشڵێت:»بایكۆت كردن لەلایەن هاووڵاتیانەوە  دووبارە سوودی بۆ حزبە دەسەڵاتدارەكان هەبووە».  هاوڵاتی: بۆچوونتان لەسەر دەرئەنجامەكانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق چییە؟ مستەفا عەبدوڵا: هەڵبژاردنی ئەمجارە یاساكەی جیاواز بوو، بازنەكان زۆربوون و یەكگرتوو بەشەش كاندید بەشداری كردو شەش بازنەی بە ئامانج گرت، لە چوار بازنەی سەركەوتنی بەدەستهێنا. بەراورد بەهەڵبژاردنەكانی دیكە، یەكگرتوو لەسەدا پەنجای كورسییەكان و دەنگەكانی زیادیكردووە، بەوەش هەنگاوێكی دیكەی نا بۆ پێشەوە، چونكە پێمان وابوو لەساڵی 2018 هۆكار هەبوو بۆ دابەزینی دەنگەكانی یەكگرتوو، بەڵام لەدوای كۆمەڵێك بەخۆداچوونەوە و هەنگاونان بۆ چارەسەر لەپرۆسەی هەڵبژاردنی ئەمجارەدا ئەنجامەكەیمان بینی، كاندیدەكانیشمان ئەوانەبوون كە لەناو خەڵكدان و كاریان بۆ خەڵك كردووە و رۆڵی باشیان گێڕاوە. بەكاركردنی یەكگرتووش وەك حزب زۆر باش بووە بۆ كاندیدەكان، ئەمانە هەمووی پێكەوە و بانگەشەی هێمن و ئارام بەپلانی ورد وایكرد سەركەوتوو بین.  هاوڵاتی: لەگەڵ كام لەلایەنەكان هەماهەنگیتان هەبوو لەڕۆژی دەنگدان لەو بنكە و بازنانەی ئێوە كاندیدتان نەبوو؟ مستەفا عەبدوڵا: هەر سەرەتا بڕیارماندا بانگەشەی هەڵبژاردن ئارام و ئاسایی بێت، چونكە فرەبازنەیە، لەهەندێك شوێن ئێمە كاندیدمان نیە و لایەنەكانی دیكە كاندیدیان هەیە، بۆیە پێویستی بەگۆڕینەوەی دەنگدەرانی یەكتر هەیە، بۆیە بڕیارماندا بانگەشەی هەڵبژاردنمان ئاڕاستەیەكی دژی نەبێت بەلایەنەكانی دیكە بەتایبەت ئەوانەی كەپێشتر یان ئێستا ئۆپۆزسیۆن بوون، بۆ ئەوەی بتوانین كاریگەری لەسەر دەنگەكانیان دابنێین، لەهەمانكاتدا چونكە فرەبازنەیە دەكرێت لەئاستی بازنەكان كە ئێمە لەبازنەیەك كاندیدمان نیە، یان ئەوان نیانە، لایەنگرەكانمان بەو ئاراستەیە بنێرین كە دەنگ بدەن بەلایەنەكانی دیكە، بۆیە لەو رووەوە جەماوەری هەموو لایەنە سیاسیەكانمان بەئامانج بگرین بۆ ئەوەی گرژی دروست نەكات، ئەگینا وەك نووسرا و رێككەوتنی فەرمی لەگەڵ هیچ لایەنێك نەمانبووە و نەمانكردووە.  هاوڵاتی: ئەگەر لەگەڵ كۆمەڵی دادگەریی لەچوارچێوەی هاوپەیمانێتییەكدا بوونایە وەك یەكگرتوو تاچەند دەرئەنجامەكان گۆڕانكاری بەسەردا دەهات؟ مستەفا عەبدوڵا: باشترین بژاردە ئەوەیە كە لایەنە ئیسلامییەكان یەك لیستی هەڵبژاردن بن، چونكە دڵنیام كە ئێمە یەك لیست بووینایە ئێستا پێنج كورسیمان هەیە، ژمارەی كورسییەكان تا هەشت كورسی دەڕۆیشت و بەرزدەبۆوە، چونكە كەدەنگەكانی ئێمە و كۆمەڵی دادگەری لەهەر بنكەیەك كۆبكەینەوە، دەبووە ژمارەیەكی زۆر لەپێش زۆر لەحزبەكانی دیكەوە، بۆیە ئێمە زەرەرمان كرد. وەك حزبە ئیسلامییەكان هەموومان زەرەرمان كرد، ئێستاش لەگەڵ بزوتنەوەی ئیسلامی بەپێویستی دەزانین یەكبگرین و پێكەوە كاربكەین باشتر دەبێت.  هاوڵاتی: زۆربەی لایەنەكان دەنگەكانیان كەمی كردووە؟ لەلایەكیشەوە بایكۆت زۆر بوو، پێتانوایە ئەمە چ ئاماژەیەكە بۆ حزبە سیاسییەكان و بۆ ئێوە وەك یەكگرتوو؟ مستەفا عەبدوڵا: بایكۆت و بەشدارینەكردن پەیامە كەخەڵك نائومێدە، نائومێدكراوە لەلایەن دەسەڵاتدارانی هەرێمەوە، تووشی قەیران كراوە، پێیوایە گۆڕانكاری روونادات. بۆیە ئەوە ستەمێكە لەهاووڵاتیان كراوە، بەڵام هاووڵاتیان ئەوە بۆیان نابێتە بژاردەی باش، چونكە جارێكی دیكە دەسەڵاتداران سوودی لێوەردەگرن لەو جۆرە تەشكیل و بیركردنەوانەی خەڵك، ئێمە پێمانوابوو نەدەبوایە وابێت، یەك لەكێشە گەورەكانی ئەم هەڵبژاردنە ئەوەبوو، واتە زۆرینەی ئەوانەی نەچوون بۆ دەنگدان خەڵكی ناڕازی بوون، كاتێك ناڕازی ناچن و لایەنەكانی دەسەڵات بەفشاری دەسەڵاتەكەیان دەچن و هێزە ئۆپۆزسیۆن و جدییەكان زیان دەكەن، بۆیە بڕوامان وایە كەڕێژەی بەشداری زیاتر بوایە، ئێمە دەنگ و كورسیمان زیاتر دەبوو، لەهەر شوێنێك یەكگرتوو كاندیدی هەبووبێت بایكۆتی نەكردووە، لەشوێنەكانی دیكەش هەموو رێكخستنەكانی یەكگرتوو ئاڕاستە كرابوون بچنە سەر سندوقەكانی دەنگدان و بەپێی ئەو كاندیدانەی كە بە شیاویان دەزانن بۆ پەرلەمانی بەغدا.  هاوڵاتی: ئەگەر حكومەتی داهاتوو پێكبهێنرێت و ئێوە بێبەش بكرێن، هەڵوێستی ئێوە چی دەبێت؟ مستەفا عەبدوڵا: جارێ‌ زووە باس لە پێكهێنانی حكومەت بكەین، چونكە هەموو شتێك كاریگەری و حساباتی خۆی هەیە، لەكاتی تەشكلیكردنی حكومەتدا، هەوڵەكانمان دەخەینەگەڕ بۆئەوەی بزانین بەچ ئاراستەیەك مامەڵە دەكەین و بەبڕیاری سەركردایەتی بڕیار دەدەین.  هاوڵاتی: ئێوە تاچەند پشتگیری بەرهەم ساڵح دەكەن كە یەكێتی دەڵێت تاكە كاندیدیانە؟ مستەفا عەبدوڵا: ئەم خولە خولێكی نوێیە و بڕیارەكان و هەنگاوەكانی بڕیاری نوێی پێویستە كە تائێستا ئێمە باسمان لێنەكردووە، بەڵام ئەوە بڕیارێكی سەركردایەتی پێویستە و ئەو بڕیار دەدات كوتلەكەی دەنگ بەچی بدات، چونكە ئەوە پرسێكی سیاسی فراوانە و سەركردایەتی لەسەر ئەو پرسە بڕیار دەدات  

سازدانی: هاوڵاتی وتەبێژی ئەنجومەنی سیاسی كۆمەڵی دادگەری ئاماژە بەوەدەدات كە بەرپرسیاریەتی لەئەستۆ دەگرن خۆیان بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان ئامادە دەكەن. محەمەد حەكیم، وتەبێژی ئەنجومەنی سیاسی كۆمەڵی دادگەری كوردستان لەم چاوپێكەوتنەدا لەگەڵ هاوڵاتی دەشڵێت:» ئەگەر بەڵگەكان سەلمێنەر بن بەڵێ و دیارە بۆ دەرنەچوونی هەندێك كاندید هەندێ ئاماژە هەن وا سات سات بەڵگەی تازە بەكاندید و مەكتەبی هەڵبژاردن دەگات». هاوكات ئەوەش دووپاتدەكاتەوە لە سەرجەم ئەو بازنانەی كە كاندیدیان تێیدا هەبووە دەنگەكانی خۆیان بەدەستهێناوەتەوە» لەم هەڵبژاردنەدا كە لەهەندێ بازنە كاندیدمان نەبووە هەڵەیە باسی كەم و زیادكردنی دەنگەكان بكرێت». هاوڵاتی: بۆچوونتان چییە لەبارەی دەرئەنجامی دەنگدانی پەرلەمانی عێراق بۆ كۆمەڵی دادگەری؟ محەمەد حەكیم: دەرئەنجامە بەراییەكان لەئاستی چاوەڕوانی ئێمەدا نەبوو. هاوڵاتی: ئایا سكاڵاتان لەهەولێر تۆمار كردووە؟ پێتانوایە بەمەبەست وا كراوە كاندیدەكەی كۆمەڵ دەرنەچێت؟ محەمەد حەكیم: مەڵبەندی هەولێر لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانی تێبینی خۆی خستووەتەڕوو و بە مەكتەبی هەڵبژاردنمان وتووە هەر بەڵگەیەكتان لایە بەشێوازی یاسایی بیدەنە كۆمسیۆن. ئەگەر بەڵگەكان سەلمێنەر بن بەڵێ و دیارە بۆ دەرنەچوونی هەندێك كاندید هەندێ ئاماژە هەن وا سات سات بەڵگەی تازە بەكاندید و مەكتەبی هەڵبژاردن دەگات. هاوڵاتی: لەناو تۆڕی كۆمەڵایەتی بەشێك لەكادیرانتان رەخنە دەگرن كە دەبوو كۆمەڵ لەزۆربەی بازنەكان كاندیدی هەبوایە بەتایبەت لەبازنەی گەرمیان لەسلێمانی و سەرجەم بازنەكانی هەولێر؟ بۆچوونەكەیان رەوایە؟. محەمەد حەكیم: ئەوە زیاتر ئێستا باس دەكرێ كە ئەنجامەكان دەركەوتوون لەو بازنانە كە لەبەر بایكۆتی دەنگدەرو باری نیوخۆی یەكێتی بەشداری كەم بووەو بەدەنگی كەم كاندید سەركەوتووە، ئیجا ئێمە پێنج بازنەی بەهێزی خۆمان كاندیدمان داناوە. هاوڵاتی: ئەگەر كۆمەڵی دادگەری لەسەرجەم بازنەكانی هەرێم كاندیدی هەبووایە پێتانوایە دەنگەكانتان كەمی نەدەكرد كە ئێستا لەم هەڵبژاردنە تەنها 50 هەزار دەنگە؟ محەمەد حەكیم: ئەم هەڵبژاردنە ئێمە كۆی دەنگی پێنج بازنەكە بەراورد ئەكەین بەدەنگی سنوری ئەو پێنج بازنەیە لە هەڵبژاردنی پێشوی عێراق ، ئینجا لەم هەڵبژاردنە هەڵەیە بۆ ئێمەو ئەو حزبانەش كە لەچەند بازنەیەك كاندیدمان هەبووە باسی دەنگی بەدەستهاتوو بكرێ لەم سیستەمە، بە هەڵەی ئەزانم باسی كەمی و زیادی دەنگ بكرێت. هاوڵاتی: پێتانوایە بێجگە میكانیزمی دانانی كاندیدەكانتان لەبانگەشەی هەڵبژاردن كەموكورتی هەبووە؟ محەمەد حەكیم: ئەوەی بازنەكانمان روونكردەوە، بەڵێ لەبانگەشەش كەموكورتی هەبوە، بەڵام كاندید و ئۆرگان و كادیرو و ئەندام و جەماوەریشمان ماندوو بوون. هاوڵاتی: ئایا لێكتێگەیشتنتان لەگەڵ یەكێتی بۆ هەندێ بازنە زیانی پێگەیاندوون؟ محەمەد حەكیم: لێكتێگەشتن بۆ بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنێكی پاك و بێگەرد بووە و ترسمان لەتەزویری ئەلكترۆنی هەبووە وەكو هەڵبژاردنی پێشوو، لەكۆی بازنەكان ئێمە دەنگی خۆمان هێناوەتەوە بەراورد بەهەڵبژاردنی پێشوو. هاوڵاتی: ئەگەر یەك هاوپەیمانێتیتان هەبوایە لەگەڵ یەكگرتوو دەرئەنجامەكان بۆ كۆمەڵ باشتر دەبوو؟ محەمەد حەكیم: نازانم، هەردولا هەوڵماندا لەسەر هەڵەبجە نەگەیشتینە یەك و هەردوولا حەقمان بوو، چونكە بازنەی بەهێزمان بوو و هەردوو كاندیدیش بەهێزبوون، بەداخەوە پاش دەركەوتنی ئەنجامەكان هەڵەیە بڕیار بۆ كاتی هاوپەیمانێتیەكان بدرێ!. هاوڵاتی: دەرئەنجامەكان بەشكست دادەنێن؟ ئایا گۆڕانكاری ئەنجامدەدەن بۆ خۆئامادەكردنتان بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان؟  محەمەد حەكیم: ئەمڕۆ لەئاستی باڵا كۆبووینەوە و بەرپرسیاریەتی لەئەستۆ دەگرین و لەم نزیكانەش سەركردایەتی كۆدەبینەوە چی باش بێ ئەنجامی دەدەین و دەبێ خۆمان بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان ئامادە بكەین.  

سازدانی: شاناز حەسەن بەرپرسی لقی چواری پارتی لەسلێمانی ئاماژە بەوە دەدات كەحزبی سۆشیالست پەیمانەكەیان جێبەجێ نەكرد بۆ دەنگدان بەكاندیدەكەیان لەبازنەی سێی سلێمانی. سەعید سەلیم، بەپرسی لقی چواری پارتی لەسلێمانی لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ  هاوڵاتى داوا لەخەڵكی سلێمانی دەكات كە بۆ هەڵبژاردنی داهاتوو زیاتر متمانەیان پێبكەن تا بەشداربن لەئیدارەی خۆجێی و خزمەت بەخەڵك بكەن لەهەموو رووەكانەوە. هەروەها ئەوەش رەتدەكاتەوە كە هەماهەنگیان لەگەڵ نەوەی نوێ هەبووبێت بۆ هەڵبژاردن و دەڵێت:»  وەك پارتی هەماهەنگیمان لەگەڵ كەس نەبووە، تەنیا خۆمان بووین و  بەپێی پلان و تەكنیكی هەڵبژاردنی خۆمان كارمان كردووە».  هاوڵاتى: بەگشتی لەسلێمانی ئایا دەرئەنجامەكان بەدڵی ئێوەیە، پێشێلكاری هەبووە؟ سەعید سەلیم: خۆزگە بۆ جارێك ئێمە بمانتوانیایە لەكەشێكی تەواو ئارام و بێ ترس وەك ئامرازێك و بەكارهێنانی بۆ سەر هاونیشتیمانیان  پرۆسەی هەڵبژاردنمان تێپەڕاندایە، بەداخەوە ئەمجارەش ترس و تۆقاندن  هەبوو، خەڵك زیندانی كردن و تەوقیف كردن هەبوو، ئەو كەشە ئارامەی پێویست بوو بۆ دەنگدەر دروست بكرێت دروست نەكرا. چوار لەسەرپەشتیارەكانمان  لە رۆژی دەنگدان هێزێك هاتووە گرتوویانن دوای هەوڵ و تەقەلایەكی زۆر ئازادكران و تائێستا ئەو پێداویستیانەی پێیان بووە لایان ماوەتەوەو تەسلیمیان نەكراوەتەوە. پێمان وابوو ناسكە خان و كاندیدێكی ترمان دەرچوون ئیستاش پێمانوایە بەدەنگە راستەقینەكانی خۆیان دەرچوون، نازانین بۆ وایلیهاتووەو بەڵام ئەكید سكاڵامان تۆمار كردووە و بزانین چۆن دەبێت.  هاوڵاتى: سلێمانی بۆ پارتی گرنگە كە بەزۆنی سەوز ناسراوە، چۆن دەتانەوێت خزمەتی كادیر و ئەندامان و لایەنگیران و كەسوكاری شەهیدان بكەن؟ سەعید سەلیم: سلێمانی و هەموو شارو شارۆچكەكان  لای پارتی بەردەوام گرنگی هەبووە، سلێمانی هەموو كات بۆ ئێمە گرنگ بووە و جێگەی گرنگی پێدان بووە، سەرباری ئەوەی سوپاسێكی بێپایان بۆ پارتیەكانی سلێمانی و هەموو ئەوانەی لەدەرەوەی تەنزیمی پارتی بوون و دەنگیان بۆ پارتی بووە. ئێمە سوپاسیان دەكەین دەزانین ئەوە مەردایەتی ئەوان بووە، كە ئێمەی لەسەرپێ هێشتۆتەوە و بەزیندووی و لەسەرپێ ماوینەتەوە، بەڵام داوای ئێمە لەهەموو خەڵكی سلێمانی ئەوەیە لەهەڵبژاردنی داهاتوو  متمانەی زیاتر بەپارتی بكەن بۆ ئەوەی بتوانین  زیاتر خزمەت بكەین، ئیدارەی لۆكاڵی ئێرە لەدەستی پارتی بێت ئەگەر پارتی لەحوكم بێت و ئیدارەی خۆجێی  لەدەست بێت بزانن چ گۆڕانكارییەك لەهەموو كایەكان دەكرێت و لەسلێمانی روودەدات، لەئاوەدانكردنەوەو خزمەتگوزارییەكانەوە.  هاوڵاتى: حزبی سۆشیالیست بەیاننامەیەكیان دەركرد كە دەنگەكانیان دەدەنە ئەشواق جاف، بەڵام ئەوەش نەبووە فریاد رەس بۆ دەرچوونی؟ سەعید سەلیم: خۆی بەداخەوە برایانمان لەحزبی سۆشیالیست پەیمانەكەیان جێبەجێ نەكرد، رۆژێك پێش هەڵبژاردن كاك محەمەدی حاجی مەحمود بەیاننامەی دەركردو پەشیمان بوونەوە و رێككەوتنەكە جێبەجێنەكرا، نازانم هۆكارەكەی چیبوو.  هاوڵاتى: راستە لەسەر ئاستی هەرێم پارتی هێزی یەكەمە، بەڵام بەگشتی 300 هەزار دەنگی پارتی كەمبووەتەوە، پێتوایە بایكۆتكردن بەگشتی بۆ حزبە سیاسییەكان چی دەگەیەنێت؟ سەعید سەلیم: جارێ زووە بۆ خوێندنەوەی بەراوردكاری، رێژەی بەشداربوو چونكە ئەنجامی كۆتایی نەبووە و ئەوەی كۆمسیۆن لەسەدا 80ی دەنگەكانە، بۆیە كەوردبین دەبێت دوای ئەنجامی كۆتایی بزانین هۆكارەكە چی بووە، ئایا رێژەی بەشداری كەمبووە، ئایا ئەوە بەشێكی جەماوەری پارتیە، ئایا ئەوە ئەو سیستمەی كەهەیە هۆكار بووە، چەند خەڵك كێشە و گرفتی بۆ دروستبووە كە نەیتوانیوە بەشداربێت، وەڵامەكانی دەبێت لە رۆژی دواییدا روونبكرێنەوە، چونكە ئێمە نازانین چەند خەڵكی ئێمە بەشداری نەكردووە.  هاوڵاتى: باس لەهەماهەنگی دەكرێت لەنێوان پارتی و نەوەی نوێ، كە لەبازنەكانی هەڵبژاردن كاندیدتان بۆ یەكتری بەجێهێشتووە؟ سەعید سەلیم: وەك پارتی هەماهەنگیمان لەگەڵ كەس نەبووە، تەنیا خۆمان بووین و  بەپێی پلان و تەكنیكی هەڵبژاردنی خۆمان كارمان كردووە.  

سازدانی: ئارا ئیبراهیم یەكێك لەهەڵسوراوە دیارەكانی پێشووی بزوتنەوەی گۆڕان ئاماژە بەوە دەدات كە رێكخەری گشتی گۆڕان و خانەی راپەڕاندن سحری تێكۆشان و فكری سیاسی و مێژووی نەوشیروان مستەفایان بەتاڵكردەوەو دەشڵێت:» رێگا هەیە بۆ ئینقاز بوون لەو شكستەیان، بەڵام ئایا ئامادەن داوای لێبوردن بكەن لەو هەڵانەی كردوویانە». عەبدولڕەزاق شەریف، یەكێك لەهەڵسوراوانی پێشووی گۆڕان لەم چاوپێكەوتنەدا لەگەڵ هاوڵاتى دەشڵێت:» ئەگەر نەوشیروان مستەفا خۆیشی زیندوو بووایەو بیوتایە ئەو موڵك و ماڵە هی خۆمەو هی بزوتنەوەكەو پرۆژە سیاسییەكە نییە، گۆڕان هەر دەڕوخاو هیچ كورسی نەدەهێنا». هاوكات ئەوەش دووپاتدەكاتەوە كە» جەدوای مانەوەی بزوتنەوەی گۆڕان وەك حزبێكی سیاسی  نەماوە». : هۆكاری ئەم شكستە گەورەیەی گۆڕان لەم هەڵبژاردنەدا چی بوو؟ عەبدولڕەزاق شەریف:  ئەنجامی هەڵبژاردنەكە دەركەوت هیچ كورسییەكی بۆ پەرلەمانی عێراق بەدەستنەهێنا هەم بەژمارەی دەنگدەرانیش دەركەوت كە لەهەموو ناوچەكان دەنگی دابەزیوە لەسەرتاسەری كوردستان لەنیو ملیۆن دەنگەوە، هاتۆتە سەر ئەو 22 هەزار دەنگە، ئەمە جگە لەشكست هیچ مانایەكی تری نییە. هاوڵاتى: ئۆباڵی ئەم شكستە گەورەیە لەناو بزوتنەوەكە دەكەوێتە ئەستۆی كێ؟ عەبدولڕەزاق شەریف: ئەم شكستە موقاجیئ نەبوو چاوەڕوان كراوبوو، ئۆباڵی ئەم شكستە  راستەوخۆ پەیوەندی بەو كەسانەوە هەبوو كە لەدوای مەرگی كاك نەوشیروان بزوتنەوەكەیان بەڕێوە بردووە، هی یەك رۆژو دوو رۆژ نەبووە، لەدوای مەرگی كاك نەوشیروان و لە رۆژی یەكەمەوە، لەماوەی ئەم چوار ساڵەی رابردوودا، ئەم بزوتنەوەیە رەفتارو وتارەكانی هی ئەوە بوو پێگەی جەماوەری روو لەدابەزین بكات و بەرەو فەوتی هەقیقی بچێت . بۆ خۆم هەر لە رۆژنامەی هاوڵاتى  داو لەو سەروەختەدا، چاوپێكەوتنم كردووە، وتوومە» ئەم بزوتنەوەی گۆڕانە روو لەناوچوون و فەنابوونە، لەبەرئەوەی خیانەتیان لەفكرو بیری نەوشیروان مستەفا كردووە، خیانەتیان لەو پەیمانە كۆمەڵایەتییە كرد كە لەگەڵ هاوڕێكانیان دەستیانپێكرد». هاوڵاتى: لەناو بزوتنەوەكەدا دوای مەرگی كاك نەوشیروان خەڵكێكی زۆر زوویر كران، كە زۆربەیان كەسی دیارو هاوڕێی كاك نەوشیروان بوو، پێتوایە بۆچی ئەوانە زوویر كران؟ عەبدولڕەزاق شەریف: ململانێكانی ئەوانەی تۆ بەزوویر ناویان ئەبەیت هیچ كات لەسەر پۆست و پارە نەبووە،  زۆرینەی ئەو هاوڕێیانە، هەموو خۆیان بەخشیە گۆڕان و وازیان لەپارەو پۆست و ئیمكانیەتی خۆیان هێناو خزمەتی گۆڕانیان كرد، ئەو چەند كەسەی گۆڕانیان دروست كرد كێشەیان لەسەر پۆست و پلەو پارە نەبوو، بەڵام كۆمەڵێك كەس كە بەداخەوە بەهەڵە ناویان گەنجی تازەو خوێنی تازەبوو،  كە ناوم نابوون، (خوازەڵۆكی سیاسی) لەپێناوی پوڵ و پۆستا كەوتنە نێوان ئەو برادەرانەوە، لەپێناو بەرژەوەندی پۆست و پلەو پایەو پارەدا خۆیان كرد بە(تۆپی یاری) لەنێوان جەمسەرەكانی ململانێكاندا، بەداخەوە یەكێك لەكوڕەكانی كاك نەوشیروان قیادەی ئەو گەنجانەیان دەكرد، دوایش هەر ئەو گروپە كەناوی خۆیان نابوو گروپی هەستانەوە تۆپێكی تەقیو دەرچون، بەڵام شانسی سەید عومەر لەقاچی ئەودا فشبۆوە   هاوڵاتى: خانەی راپەراندنی گۆڕان راگەیەندراوێكیان دوای دەرئەنجامەكان بڵاوكردەوەو ئۆباڵەكەی دەكەنە ئەستۆی بایكۆت كردنی هەڵبژاردن؟سەرەڕای ئەوەی دەڵێن گۆڕانكاری دەكەین. عەبدولڕەزاق شەریف: راگەیەندراوەكەی گۆڕان هیچ نرخێكی سیاسی و جەماوەری نییە، لەبەرئەوەی بایكۆت ئەنجامەو هۆكارەكانی بایكۆت و بێئومێدكردنی خەڵك چییە، هۆكارەكانی ناڕەزایەتییەكانی خەڵك چییە، ئەمانە پرسیارن پێویستیان بەوەڵامە،  ئەوان باس لەهۆكارەكان ناكەن كە بوونە هۆی ئەوەی گۆڕان روو لە رووخان بكات. رووخانی گۆڕان سەرەتاكەی لە رۆژی مەرگی كاك نەوشیروانەوە دەستی پێكرد، لەجیاتی وەبەرهێنانی ئەو كۆستە نەتەوەیی و نیشتیمانیە، پێچەوانەكەی روویدا، بە تەعریفێك پێت بڵێم لادان لەفكری كاك نەوشیروان و تۆمەتباركردنی كاك نەوشیروان لەلایەن رێكخەری گشتی و خانەی راپەڕاندنی گۆڕان بەوەی كە خاوەنی گردو موڵك و ماڵەو خاوەنی بینای دیوانی چاودێری داراییە، موڵك و ماڵ هی شەخسی خۆیەتی و بزوتنەوەی گۆڕان بێبەرییە و مافیان دا بەنەوەكانی هەمووی ببەن بۆ خۆیان،  لەزمانی رێكخەری گشتی و خانەی راپەڕاندنی گۆڕانەوە، وتراو كرا  بەوەش سحری تێكۆشان و فكری سیاسی و مێژووی كاك نەوشیروانیان بەتاڵكردەوە. بەداخەوە ئێمە وەك كەمینەیەك ویستمان رێگری بكەین لەو چەواشەكارییە كە ئەمانزانی وانییە و ویستی كاك نەوشیروانیش نەبووە، بەڵام ئەوان لەزمانی قیادەی بزوتنەوەكەوە ئەم دانپیانانەیان بۆ خەڵك راگەیاند، ئەمە سحری بزوتنەوكەو خەباتی سیاسی كاك نەوشیروانی بەتاڵكردەوە، ئەمە هۆكاری سەرەكی هەرەسهێنانی گۆڕان بوو.   هاوڵاتى: بۆچی وایان كرد كە ئێوە هەوڵتانداوە ئەوە روونەدات؟ عەبدولڕەزاق شەریف: لە رۆژی مەرگی كاك نەوشیروان پێش ئەوەی تەرمەكەی بنێژین، موئامەرەیەكی گەورە لەسەر فكرو فەلسەفەی كاك نەوشیروان دەستی پێكرد، هەم وەرەسەكان و مناڵەكانی كاك نەوشیروان، هەم ئەوانەی دوو خولە لەخانەی راپەڕاندن بوون هەم ئەوانەی رازیبوون و ئێمەیان تۆمەتباركرد هەموویان پێكەوە ئەجێندای دەرەكیان جێبەجێكردو پرۆسەیەك بوو بۆ ناشرینكردنی مێژووی خەباتی نەوشیروان مستەفا، خۆشتان ئەزانن ئەو كارەكتەری یەكەم و سەرەكی شۆڕشی نوێ بو ، بەمانایەكیتر پرۆسەكە بۆ ناشرینكردنی مێژووی كورد و شۆڕشی نوێ بوو . بۆ جێبەجێكردنی ئەو پیلانە دەرەكیە كە لەلایەن دوژمن و نەیارانی كوردەوە داڕێژرابوو، بەداخەوە كوڕەكانی و هاوڕێكانی خودی نەوشیروان مستەفایان بەكارهێنا، حەتمەن ئەو پوڵ و پۆست هەڵڕژانەی دوای مەرگیتان بینی كە یەك یەك هاوڕێكانی سەرەیان بۆ گرتبوو، ئەوە شیرینی جێبەجێكردنی ئەو پیلانە بوو، وەریانگرت. هەموو ئەوانەی بەشداربوون تامی ئەو شیرینیەیان كرد و تاوانباری سەرەكین . : لەناو جڤاتی گۆڕان باس لەوە كراوە كە بەجیا داببەزن و یانزە كەسیان لەگەڵیدا بوون، بەڵام تەنها حەوت كەسیان لەگەڵ هاوپەیمانێتی لەگەڵ یەكێتیدا بوون، دواجار حساب بۆ جڤاتی نیشتمانی نەكراوە؟ پێتانوایە ئەوە هۆكار بوو بۆ شكستی گۆڕان؟ عەبدولڕەزاق شەریف: ئەمە هیچ هۆكار نییە هەرچۆنێك بڕیاریان بدایە گۆڕان تەواو بوو بوو، ئەمە نابێتە هۆكار، ئەو كاتەی یەكێتی و گۆڕان پێویست بوو بەیەكەوە هاوپەیمان بن و رێككەوتنی سیاسییان واژۆ كرد ئەوكاتە گرنگ بوو، بەڵام هەندێك ئەترافی ناو یەكێتی و گۆڕان هەر بەفیتی دەرەكی نەیانهێشت ئەو رێككەوتنە جێبەجێ ببێت، ئەوكاتە پێگەیان بەهێز دەبوو ئەیانتوانی باڵانسی هێز لەهەرێم راستبكەنەوە، بەڵام ئەو كاتەی كە لەدەست دەرچوو هاوپەیمانێتیان بۆ پلەو پۆست و پارە كرد هیچ سودی نەماو لەمەودواش سودی نابێت. فاكتەری شوێن و كات لەهەنگاوی سیاسیدا گرنگە، مەسەلێك هەیە دەڵێت (ئەوەی بەبێوەژنی دەیكەیت بەكچێنی بتكردایە )، وەك وتم هۆكاری سەرەكی هیچ پەیوەندی بەوە نییە كە گۆڕان بەتەنها یان بە هاوپەیمانێتی لەگەڵ یەكێتی بەشداری هەڵبژاردنی بكردایە، ئەگەر نەوشیروان مستەفا خۆیشی زیندوو بووایەو بیوتایە ئەو موڵك و ماڵە هی خۆمە و هی بزوتنەوەكە و پرۆژە سیاسییەكە نییە، گۆڕان هەر دەڕوخاو هیچ كورسی نەدەهێنا.   هاوڵاتى: وەك یەكێك لەهاوڕێیانی كاك نەوشیروان پێتانوایە دەبێت گۆڕان چی بكات دوای ئەم شكستە؟ عەبدولڕەزاق شەریف: كاك نەوشیروان مەسئولم بووەو هاوڕێم نەبووە، یەكەمیان بۆ من شانازیترە .  ئەزانی ئەو خەتایە، خەتای دەنگدەران و هەڵسوڕاوان و خەڵك و گۆڕانخوازان نەبوو، ئەوان بێبەرین لەم شكستەی گۆڕان، ئەم جەماوەرەی گۆڕان لەماڵی خۆیەتی و ئەم دەنگە ناڕازیانە ماون، بەڵام گۆڕان ناتوانێت بەم شێوەیە خۆی چاك بكات، رێگا هەیە بۆ ئینقاز بوونی، بەڵام ئەو رێگایانەی هەیە هەرگیز گۆڕان ناتوانێت بیكات. مەسەلەن گۆڕان ناتوانێت داوای لێبوردن لەخەڵك بكات و ئیعتراف بكات كە دوای مەرگی كاك نەوشیروان خیانەتیان لەفكری كاك نەوشیروان كردووە،  ناتوانێت  داوای لێبوردن بكات كە ئەو موڵك و ماڵە هی كوڕەكانی نین و هی بزوتنەوەكەیەو بیگەڕێننەوە بۆ بزوتنەوەكە ، ناتوانن بڵێن هەڵەمان كردبوو ئەجێندای دەرەكیمان جێبەجێكرد. ئەگەر هەموو ئەمانە بەدەنگدەرەكانی بڵێت، گۆڕانكاری لەدەسەڵاتدارەكانی بكات، بێ ئەوەی بەخەڵك بڵێت وەرنەوە، خەڵك خۆی دەچێتەوە بۆ گردەكەی گۆڕان یان خۆی دەچێتەوە بۆ ناو گۆڕان، ئایا دەتوانن ئەمە بڵێن و بیكەن، حەتمەن ناتوانن بیڵێن و ئیعتراف بكەن. ئەو هۆكارانەی خەڵك لەگۆڕان عاجز بووە تا ئێستاش ئەو برادەرانە شانازی بە كۆمپانیاكانیانەوە دەكەن، شانازی بەبوونی پەیوەندییەكانیانەوە دەكەن لەگەڵ حزبە دەسەڵاتدارەكانی هەرێم، شانازی دەكەن بوون بەبەشێك لەئەجێندای ئەم حكومەتە فاشیلەی هەرێمی كوردستان.   هاوڵاتى: واتا گۆڕان بكشێتەوە لەكابینەی نۆیەم یەكێكە لە رێگاكان بۆ چارەسەری ئەم شكستە؟ عەبدولڕەزاق شەریف: لەچاوپێكەوتنێكی  وتوومە، باسم كردووە كەشكستی گۆڕان هی ئەوە نییە چوونەتە ناو حكومەتەوە، بەڵكو هی ئەوەیە كە خیانەتیان لەفكرو مێژووی خەباتی نەوشیروان مستەفا كردووە. ئەسڵەن ئەگەر هەنگاوە تەندروستەكە بنێن ئیعلانی كۆتایی ئەم بزوتنەوەیە بكەن باشترە، بەڵكو لەسەر دارو پەردووی ئەو بزوتنەوەیە شتێكی دیكە دروست ببێت بۆ میللەتەكەمان، ئەگەر نا جەدوای مانەوەی بزوتنەوەی گۆڕان وەك حزبێكی سیاسی  نەماوە. دوای مەرگی كاك نەوشیروان پێموتن كە بۆ ئەوەی ئەمانە روونەدات با لەگەڵ تەرمی كاك نەوشیرواندا ئەم بزوتنەوەیەش بنێژین، دەبوو وامان بكردایە، لای كەمی بۆ مێژوو، نەوشیروان مستەفا وەك سمبولی نەتەوەیی نیشتمانی و رەمز بمایایاتەوە كە كورد پیاوێكی وای هەبوو، بەداخەوە نەیانكرد،. رێگە راستەكە ئەوە بوو  كە نەوشیروان مستەفا نە خاوەنی موڵك و نە خاوەنی یەك مەتر زەوی بوو لەكوردستاندا، بەڵام  ئەو غەدرە گەورەیە كرا، بەرامبەریشی سەرجەم هاوڕێیانی نەوشیروان مستەفا، بەشەهیدەكانیشەوە، بۆ هەتا هەتایە لێیان خۆش نابن.   هاوڵاتى: پێت وایە رێكخەرو خانەی راپەڕاندن دەستلەكار بكێشنەوە ؟ عەبدولڕەزاق شەریف :پێم وانیە سەید عومەر ئەوەندە گێل بێت لەم كاتەدا دەستلەكار بكێشێتەوە، چونكە كارێكی وا  مانای لەكۆڵنانی هەموو پۆخڵەواتەكانی رابردووە ، گەر بیكات وەك گەورەترین گەمژەی سیاسی ئەچێتە مێژووی كوردەوە    

سازدانی: ئارا ئیبراهیم بەرپرسێكی یەكێتی ئاماژە بەوە دەدات كەكورد لەناوچە كێشە لەسەرەكان پارێزگاری لەدەنگەكانی كردووەو براوە بووە لەبەدەستهێنانی كورسی زیاتر ئەوەش بەهێزتری دەكات بەرانبەر شیعەو سوننە لە بەغدا. رەشاد گەڵاڵی، جێگری بەرپرسی مەڵبەندی سێی یەكێتی لەهەولێر لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ هاوڵاتى دەشڵێت:» بوونی كەمپی ئاوارە ئێزیدیەكانی شەنگال كەژمارەیەكی زۆرن وای كردووە كە پارتی هەرسێ كورسییەكەی شەنگال بباتەوەو لەناو شەنگالیش لایەنی سیاسی هەیە ئیش بۆ ئەجێنداكانی پارتی دەكات دژ بە یەبەشە» هەروەها ئەوەش دووپاتدەكاتەوە كە دوای پرۆسەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق هاتنی وەفدی باڵای ئێران بۆ عێراق، دەركەوت كە «هەژموونی ئێران لەعێراق پاشەكشەی كردووەو هاوئاوازەكانی ئەمریكا سەركەوتووبوون».   هاوڵاتى: لەسەر دەرئەنجامەكانی ناوچە كێشە لەسەرەكان، موسڵ، كەركوك، دیالە، سەڵاحەدین پێتانوایە كورد سەركەوتنی بەرانبەر عەرەبی سوننەو شیعە بەدەستهێناوە؟ رەشاد گەڵاڵی: لەپارێزگای موسڵ لەكۆی 33 كورسی كورد، 11 كورسی بەدەستهێناوە، پارتی 9 و یەكێتی دوو كورسی، واتا كورد لە سێ بەش بەشێكی كوردسییەكانی بردووە، ئەمە ئەو واتایە دەگەیەنێت كە پەیامێكە بۆ شیعەو سونەكان كە كورد بەشێكی گرنگە لەناو ئەو پارێزگایە بەبێ كورد ناتوانرێت كێشەكانی موسڵ یەكلایبكرێتەوە. راستە كە دێتە سەر وردەكاری هەژموونی پارتی لەموسڵ لەیەكێتی و لایەنەكانی دیكە زیاترە، بەڵام بەشێوەیەكی گشتی لەروانگەی قەزێی نەتەوەییەوە سەیر بكەین سەنگی كورد لەم پرۆسەیەدا دەركەوت هیچ كوتلەیەكی سوننی و شیعی بەقەدەر  پارتی نییەو یەكەمی سەر ئاستی پارێزگای موسڵە. لەسەر پارێزگای كەركوك كورد كە شەش كورسی لەكۆی 12 كورسی بەدەستهێناوە گرنگە، لەدوای 16ی ئۆكتۆبەر دوو پرۆسە كراوە كە عەرەب و توركمان پێیانوابوو دەرئەنجامی هەژموونی ئاسایش و پێشمەرگەیە كورد دەتوانێت شەش كورسی بەدەستبهێنێت، ئەگەر نا كورد قەبارەكەی بەو شێوەیە نییە، دەركەوت كورد پارێزگاری لە شەش كورسییەكەی خۆی كردووەو واتا نیوەی كەركوك كوردەو نیوەكەی دیكەی عەرەب و توركمانە. بۆ سەڵاحەدین دەرچوونی كاندیدێكی یەكێتی ئەو پەیامە دەگەیەنێت كە سەنگی كورد بوونی هەیەو ئێمە وەك یەكێتی لەگەڵ گۆڕان لەناو هاوپەیمانێتییەكدا بووین و لەگەڵ كۆمەڵ و یەكگرتوو لێكتێگەیشتن هەبووە و یارمەتیدەر بووە، هەرچەندە پارتی كاندیدی هەبووەو دەرنەچووە. لەدیالەش دەرچوونی كاندیدێكی دیكەی یەكێتی بۆ رەوایەتی كێشەی نەتەوایەتیمان لەو سنورە گرنگە، ئەم كوردسیە ئەهەمییەتی خۆی هەیە بۆ سەنگی كورد لەناوچە كێشە لەسەرەكان.   هاوڵاتى: پێتانوایە هێزە شیعییەكان كە نزیك بوون لە ئێران شكستیان هێناو هاو ئاوازەكانی ئەمریكا بەتایبەت سەدر سەركەوتنی بەدەستهێناوە؟ رەشاد گەڵاڵی: پێموایە دوای پرۆسەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق هاتنی وەفدی باڵای ئێران بۆ عێراق، دەركەوت كە ئێران پاشەكشەی كردووەو ئەوانەی نزیك بوون لە ئەمریكا سەركەوتوو بوون. برۆ سەیری دەرئەنجامی هەموو كوتلەكانی بەدرو نەسرو حیكمەو مالكی و حەشدی شەعبی بكە هەموویان پاشەكشەیان كردووە، تەنها تەیاری سەدری نەبێت كە خۆیان بەعێراقی  دەزانن و لەڕووی مەرجەعییەوە پێچەوانە بیردەكەنەوە لەگەڵ ئێران و سیستانی، بۆیە وای دەبینم دوای ئەم پڕۆسەیە ململانێكان توندتر دەبن، لەم پرۆسەیە هاوئاوازەكانی ئەمریكا سەركەوتوو بوون.   هاوڵاتى: یەبەشەو ئەو لایەنانەی كە بەشێك بوون لە رزگاركردنی شەنگال نەیانتوانی كورسی بەدەستبهێنن، بەڵام پارتی سەرەڕای بەجێهێشتنی شەنگال سێ كورسیەكەی قەزای شەنگالی بردەوە، هۆكار چییە؟ رەشاد گەڵاڵی: تا ئاوەدانكردنەوە لەموسڵ ئەنجام نەدرێت وەك ئەوەی لە روومادی ئەنجامدرا ئاوارەكانی شەنگال چەكێكی كاریگەر دەبن بەدەست پارتی دیموكراتی كوردستان هەر كاتێك بۆی بكرێت بەم شێوەیە دەنگی یەكەم دەبێت لەشەنگالدا، بۆیە موسڵ بایەخی زۆری هەیە. چەندین كەمپی ئاوارەی ئێزیدی بە كوردو تەنانەت عەرەبیشەوە لەژێر دەسەڵاتی ئەمنی پارتیدان، ئاوارەی ئێزیدی كە دوای ئەو وەزعەی بەسەریاندا هات كە بەهەزاران كەسیان بوونە قوربانی و ژنان رفێندراون كەوتنە بەر دەستی داعش و كەرامەتیان شكێندراو ئەتككران بێشەرمانە، كەچی تەماشا دەكەین هەرسێ كورسییەكەی شەنگال بۆ پارتی بوو، چونكە ئاوارەكان لەژێر دەستی پارتیدا بوون، بوونی كەمپ لەژێر دەسەڵاتی پارتی لەڕووی ئیداری و ئەمنییەوە زاڵ بووەو هەژموونی خۆیان هەیە لەسەریان كە سودمەندی یەكەم بێت لەبوونی ئاوارەكان. یەكێتی لەشەنگال هەڵەی سیاسی كرد دەبوو وردتر مامەڵەی بكردایە، كاندیدی بۆ كورسی كۆتای ئێزیدییەكان هەبووایەو نەچوایەتە كێبڕكێ لەگەڵ پارتی بۆ سێ كورسیەكەی شەنگال، چونكە پارتی ئاوارەكانی لەبەردەستدا بووە، چونكە كاندیدەكەی یەكێتی دەنگی زیاترە لەو كاندیدە دەرچووەی كورسی كۆتا كە بەدوو هەزار دەنگ رۆیشتووە كە حزبی ئیسڵاحە. ئەمەی لەناو شەنگال روویدا كەپارتی سێ كورسیەكەی بردووە بەتەنها پەیوەندی بە یەبەشەوە نییە، چونكە حزبەكەی حەیدەر شەشۆ كە یەكێتی بوو دواتر بەشانۆگەرییەك زیندانی كردوو دواتر هەزاران چەكداری لەلایەن پارتییەوە موچەی پێدرا رۆڵی هەبوو لەوەی یەبەشە ئەو كورسییە نەبات، چونكە پەیوەستن بەپارتییەوە و ئەجێندای پارتی جێبەجێ دەكەن.   هاوڵاتى: لەسەر ئاستی موسڵ ئەو 22 كورسییەی دیكەی موسڵ كێ بردوویەتی، ئوسامە نوجێفی یان حەلبوسی یان ئەو سونانەی كە نزیك حەشدی شەعبین؟ رەشاد گەڵاڵی: ئوسامە نوجێفی سەركەوتوو نەبووەو زەرەرمەندی یەكەم بوون و سەركردە كۆنەكان هیچیان سەركەوتوو نەبوون. تەنانەت حەلبوسیش كە پرۆژەی ئاوەدانكردنەوەی موسڵی هەبوو لەگەڵ كوێت و خەلیج دواكەوت ئەوەیش كورسی زۆری نەبووەو بەشێك لەو سونانەی كە كاندیدی حەشد بوون كورسییان هێناوە.   هاوڵاتى: پێتانوایە پارتی تاكە حزب دەبێت لەبەغدا شیعەو سوننەكان گرنگی پێدەدەن؟ رەشاد گەڵاڵی: پێموایە ئەم وەزعەی كە دروست بووە لەسەر ئاستی پارێزگای هەولێر كۆمەڵێك سكاڵامان لەبەردەستە كە بەشێك لەم كێشانە لەسەر ئاستی بەغدا یەكلاییدەبنەوە، بەڵام لەم پرۆسەیەدا باڵادەستی پارتی دەركەوت و دەریشكەوت حزبێكی بێ ركابەرە لەساحەكەدا و پاشەكشە لەزۆربەی حزبە كوردییەكان روویداوەو تەنها یەكگرتووی ئیسلامییە كەدەنگ و كورسییەكانی زیادی كردووە. بەگشتی دەنگدەرانی پارتی، یەكێتی، گۆڕان، كۆمەڵ بەشداری دەنگدانیان نەكردووەو بەشێكی زۆریان بایكۆتی پرۆسەی هەڵبژاردنیان كردووە، پارتی لەسەر ئاستی دهۆك كورسی و دەنگەكانی كەمی كردووە، تەنها لەهەولێر دەنگ و كورسی زیادی كردووە، لەموسڵ براوەی یەكەمە. سەركردایەتی سیاسی بەتایبەتی سەركردایەتی پارتی غرور نەیگرێت و نەبێتە هۆی ئەوەی هیچ حسابێك بۆ لایەنەكانی دیكە نەكات، چونكە پارتی بووە حزبی یەكەمی كورد لەبەغدا كە بۆ زۆربەی هاوكێشەكان بەشداری كاریگەری دەبێت و پرسەكان یەكلاییدەكاتەوە كە بووە خاوەنی 32 كورسی لەپەرلەمانی عێراق، هەم شیعەو هەم كوتلەكانی دیكەی سوننە گفتوگۆ زیاتر لەگەڵ پارتی دەكات.  

سازدانی: شاناز حەسەن كاندیدێكی سەبەخۆ داوا دەكات كەخەڵك بگەڕێتەوە بۆ رێزو خۆشەویستی و نەبنە كۆیلەی هیچ كەسێك، دەشڵێت:» لەبەغدا شەڕی پاراستنی كەلتوری نەتەوەكەم دەكەم». ئیبراهیم ئەحمەد، كاندیدی سەربەخۆ لەبازنەی یەكی سلێمانی بەژمارە 29، لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ  هاوڵاتی ئەوە دەخاتەڕوو كە»ویستوومە بەردەوام كاربكەم بۆ ئەوەی رێز لەناسنامەی نەتەوە بریندارەكەم بگرین، نەتەوەیەكی گەورە كە نەگەیشتوین بەمافەكانی خۆمان، شەڕی كورد تەنیا شەڕی ئازادی خاك نیە، بەڵكو دەیانەوێت بمانشكێنن و وردە وردە لەناومان ببەن».  هاوڵاتی: ئامانجتان چییە وەك كاندیدێكی سەربەخۆ؟ ئیبراهیم ئەحمەد: گرنگترین شت بۆ هەر تاكێك سەربەخۆییە، حەزم كردووە بەردەوام خۆم خاوەنی خۆم بم، هیچ كات حزبی نەبووم و سەر بەهیچ حزبێك نیم، راستە لەدەزگایەكی حزبیدا كارم كردووە، بەڵام زۆر بێلایەنانە و سەربەخۆو ئازادانە و بێ جیاوازی كارم كردووە، بۆیە شانازی بە ئەوەوە دەكەم كەسەربەخۆم.  هاوڵاتی: دەتانەوێت چی بكەن بۆ خەڵكی هەرێمی كوردستان ئەگەر وەك كاندیدێك سەركەوتن بەدەستبهێنن؟ ئیبراهیم ئەحمەد: ساڵانێكە دروشمم كاركردن بووە بۆ هونەرو كلتور، لەو بوارەدا بەردەوام كارم كردووە، پێشتر كۆمەڵێك كارو پڕۆژەم كردووە، پڕۆژەم هەبووە بۆ كاری دەستی، ئەو پیشەیەی كە لەزۆربەی وڵاتانی دونیادا گرنگی و بەهای خۆی هەیە، هەم لەڕووی دارایی و لەڕووی گەشتیاری گرنگن. زۆر پڕۆژەم هەبووە بۆ فێركردنی گەنجان بەكاری دەستی و پڕۆژەم هەبووە بۆ بەتەمەنەكان و خانەنشینان بتوانین سودیان لێوەربگرین  مێژوویەكیان لێ بنووسینەوە، هەم خزمەتیش بەو چینە بكات،  سلێمانی وەك شارێكی رۆشنبیری بەداخەوە زۆر پشتگوێخراوە، بۆیە دەمەوێت لەناوەندی شارەوە ببێتە ناوەندێك بۆ كلتوری و گەشتیاری.  هاوڵاتی: پێتوایە ئەو بەڵێنانەی دەدرێت لەكاتی بانگەشەدا جێبەجێدەكرێن؟ ئیبراهیم ئەحمەد: ئومێدم دەكرد ئەو بەڕێزانەی كە لەوێن بیانتوانیایە هەر یەكەیان یەك پڕۆژە جێبەجێبكەن، بۆ ئەوەی لەو ناسنامە و كلتورە دەوڵەمەندەی هەمانەو كورد خاوەنیەتی، وەك نەتەوەیەكی ئاشتیخواز و پێشكەوتوو بناسێنرێین، چونكە هونەر ئاستی هۆشیاری نەتەوەیە و ناسنامەی نەتەوەیە.  هاوڵاتی: خەڵكی هەرێمی كوردستان زۆر گلەییان لەوە هەیە لەكاتی بانگەشەدا زۆر بەڵێن بەخەڵك دەدرێت، بەڵام ئەم بەڵێنانە هیچی نابنە كارو پەرلەمانتاران كاری لەسەر بكەن؟ ئیبراهیم ئەحمەد: بەداخەوە خەڵكیان گەوجاندووە، كە جارێك دوو جار دەنگمان پێدان و گرنگیان بە خەڵك نەدا پێویستە خەڵك خۆی هۆشیار بێت، هەڵنەخڵەتێن بە بەڵێنی درۆ، ساڵێك دوان سێ، ئەوە كارەساتە تۆ هەر بڕوا بەئەمانە بكەی، كە هەر بڵێت ئەمە ئەكەم و نایكا، بۆیە بەداخەوە هەڵگرتنی ئەم بەڵێنە گەورەو دروشمە قەبە و زلانە نیشانەی نەكردنیەتی، وەك كورد دەڵێت بەردی زل نیشانەی نەهاویشتنیەتی. بۆیە شەرمە ئەوەندەی كار لەسەر بودجە و پارە دەكرێت، بۆ خەڵك تەنیا بە چاوی پارە سەیر دەكرێت لەكاتێكدا مرۆڤەكان سەرچاوەی هەموو شت ێكن. بۆ رێز لەكەسایەتی مرۆڤەكان ناگیرێت، بۆیە دروشمم بۆ ئەوەیە شۆڕشێكی رۆشنبیری بەرپا بكرێت، پێویستە خەڵك هۆشیار بكرێتە لەوەی چی دەگوزەرێت لەم هەرێمە، بۆچی دەبێت لەهەموو بابەتێكدا باس باسی موچەو پارەبێت لەكاتێكدا ئەوە كاری پەرلەمانتار نیە، ئەوە ئەركی حكومەتە و دەبێت ئەركی خۆی جێبەجێبكات.  هاوڵاتی: پێتانوایە خەڵك متمانە بەكاندیدانی سەربەخۆ دەكات؟ ئیبراهیم ئەحمەد: بەداخەوە ئەوەی ساڵانی رابردوو رویداوە وایكردووە، بەمەبەست وایانكردووە متمانە نەهێڵن و چاك و خراپیان بە یەكەوە سوتاندووە، بەپارە خەڵكیان وا دەستەمۆ كردووە، بەداخەوە بەشێكی زۆری خەڵك تەنیا دوای بەرژەوەندی خۆی كەوتووە، ئێستا خەڵك هەیە زۆر ناڕازییە، بەڵام وەرە پارەی بەرێ بە لایەكی تردا دەیشكێنێتەوە، هەموو پیرۆزییەكان دەشكێنن. هەموو ئەمانەش كاریگەری لەسەر متمانە هەیە، خەڵكیان فێری زۆر شتی ناشرین كردووە كە لە كلتوری ئێمەدا نەبووە، بەڵام ئەوەی لەنزیكەوە دەمناسێت ساڵانێكی زۆرە كاردەكەم و دەرفەتی زۆر گەورە هاتۆتە پێشم، بەڵام نەمكردووە ببومایە بە كۆیلە، نابمە كۆیلەی كەس وپارە و هیچ شتێك، بۆیە دەبێت خەڵك خۆی ئەوە قبوڵ نەكات و نەبێتە كۆیلەی هیچ كەس و شتێك، چونكە ئەمە سەرچاوەی نەهامەتییەكانە.  هاوڵاتی: شێوازی بانگەشەكردنی لایەنەكانت پێ چۆنە؟ ئیبراهیم ئەحمەد: ئەو هێرشكردنانە تەنیا بانگەشەیە و هیچیی تر نیە، چونكە لەسەركردەكانی خۆیانەوە گوێمان لێ بووە، كە وتوویانە لەكاتی بانگەشەدا هێرشی توند دەكەین، بەڵام دواتر كە بانگەشە تەواو بوو ئێمە هەر ئەو براو دۆستەین، كە پێكەوە هاوبەشین و هیچ كێشەمان نیە، تەنیا بۆ بەرزكردنەوەی ئاستی حەماسی لایەنگرەكانیانە. بانگەشەیەكی تەقلیدیەو دوورم لەو بانگەشەیە، كە بەتەنیا خۆم و چەند كەسوكارێكم بانگەشە دەكەین و كە ئەوانیش چەندان تیمیان هەیە، بەپارەی دزراوی ئەم میللەتە دەیان و سەدان تیمیان دروستكردووە، وێنەكانی منیان لێكردۆتەوە و وێنەی خۆیان هەڵواسیوە، بۆیە پێویستە بگەڕێینەوە بۆ زمانی خۆشەویستی و بانگەشەیەكی گونجاوو رێزگرتن لەكەسایەتی یەكتری ئەنجام بدەین.  هاوڵاتی: تا چەند وەك كاندیدانی سەربەخۆ لەناو خۆتاندا هەماهەنگیتان هەیە؟ ئیبراهیم ئەحمەد: بەو پێیەی پەیوەندیەكانم باشە تا ئەندازەیەك هەماهەنگم و پەیوەندیەكانم پاراستووەو دژایەتی هیچ كەسێك ناكەم، بەڵام بەگشتی هەماهەنگیمان نیە لەناو هەموو كاندیدەكاندا.  هاوڵاتی: كۆتا پەیامت چییە؟ ئیبراهیم ئەحمەد: شەڕی كورد تەنیا شەڕی ئازادی خاك نیە، بەڵكو دەیانەوێت بمانشكێنن و وردە وردە لەناومان ببەن، با بگەڕێیتەوە بۆ خۆشەویستی و پەیوەندیە توندوتۆڵەكەی كلتوری خۆمان، با متمانە بگەڕێنینەوە و با هەموو كەس وەك یەك سەیر نەكەین و بە چاك بڵین چاك و بە خراپیش بڵێن خراپ، شەڕی من شەڕی ناسنامەی بەرزو پیرۆزی ئەم نەتەوەیەیە.  

سازدانی: شاناز حەسەن كاندیدێكی سەربەخۆ لەسلێمانی ئاماژە بەوە دەدات كە چوونیان بۆ بەغدا بۆ پارسەنگی هێزو دەنگی گەلە و بۆ سەفەقاتی بازرگانی نییە. نەورۆز عەباس ناسراو بە نەورۆزی مانگر كاندیدی سەربەخۆ، لە بازنەی دووی سلێمانی  ژمارە 21 لەچاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ هاوڵاتی دەشڵێت:» ئێمە ئەو شەڕە دەكەین كە حزبە سیاسییە دەسەڵاتدارەكان جوڵانیان نیە بۆی و وەك بابەتی ئیستحقاقی سەیر ناكرێت و ئێمە لەبەغدا تەواوكەری ئەو پەرلەمانتارانە دەبین كە بەخۆیان و حزبەكانیانەوە نەیانتوانیوە بیكەن و ئێمە تەواوكەری ئەو شتانە دەكەین». هاوڵاتی: بۆچی بەڕێزتان وەك كاندیدێكی سەربەخۆ خۆتان كاندید كردووە؟ نەورۆز مانگر: وەك چالاكوانێكی مەدەنی، وەك كەسێك بەرگی كاری مافی  مرۆڤ و مافی رۆژنامەنووسیم و بەرگریكاری ناو چین و تووێژەكانی بەرگریكاران و كاری خێرخوازی دەكەم و رێكخراوم هەیە و لەهەمووشی گرنگتر هەوڵی راستكردنەوەی پەیوەندی نێوان حكومەتی هەرێم و حكومەتی ناوەندی و سەپاندنی مافەكانی گەلی كوردستان دەدەم لەچوارچێوەی دەقی دەستوردا كەئەوە یەكێكە لەپلانە سەرەكیەكانم. هاوڵاتی: هەندێك لەپەرلەمانتار بانگەشەی جۆراوجۆر دەكەن لەكاتێكدا ئەم هەڵبژاردنە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراقە؟ نەورۆز مانگر: ئەوە بابەتێكی راستە ئەرك و ماف تێكەڵكراوە، كە لەڕاستیدا هەندێك مافی دەستوری هەیە ئەركی پەرلەمانتاری كوردە لەپەرلەمانی كوردستان، بەڵام ئەم تێكەڵكردنە وەك موزایەدەیەكی سیاسی بەكاردێت، لەئێستادا چوونی ئێمە وەك كاندیدی سەربەخۆ بۆ بەغدا بۆ پارسەنگی هێزی گەلە نەك سەفەقاتی بازرگانی لەبەغدا، ئێمە ئەو شەڕە دەكەین كە حزبە سیاسییە دەسەڵاتدارەكان جووڵانیان نیە بۆی و وەك بابەتی ئیستحقاقی سەیر ناكرێت و ئێمە لەبەغدا تەواوكەری ئەو پەرلەمانتارانە دەبین كە بەخۆیان و حزبەكانیانەوە نەیانتوانیوە بیكەن و ئێمە تەواوكەری ئەو شتانە دەكەین. هاوڵاتی: پێتان وایە خەڵك متمانە بەكاندیدی سەربەخۆ دەكات یاخود ئەو كاندیدانەی سەر بەحزبێكی سیاسین لەهەرێمدا؟ نەورۆز مانگر: زۆرینەی خەڵكی هەرێمی كوردستان لە بێ ئەمەلیان لەو پەرلەمانتارانەی كە پێشتر چوونەتە بەغداو كە زۆرینەیان تەنیا ئیشیان بۆ خۆیان كردووەو هیچیان بۆ خەڵك نەكردووە.  بۆیە زۆرینە بڕوایان بەدەنگدان نیە، بەپێی ئەو ئامارەی ئێمە وەك رێكخراوی فریادڕەس لەناو خەڵكدا كردوومانە، لەسەدا 70ی خەڵك نایەوێت هەر دەنگ بدەن، ئەوەی كەئێستا دەگوزەرێت زۆربەی حزبەكان دەڵێن زۆربەی خەڵك دەنگ بەئێمە دەدات، بۆیە دیارە ئامارەكەی لەناو كۆمپیوتەر و شوێنی تایبەتی خۆیەوە كردووە، بەڵام بۆ سەربەخۆكان خەڵك ئەمەلێكی بچووكی هەیە كە سەربەخۆكان لەگەڵیان راستگۆبن، بۆیە زۆربەی ئەوانەی كە بڕیاریان نەداوە دەنگبدەن دەیانەوێت ئەمجارە دەنگ بەسەربەخۆكان بدەن و تاقی بكەنەوە. هاوڵاتی:  وەك بازنەكەی خۆت پلانت چییە  ئەنجامی بدەیت ئەگەر سەركەوتنت بەدەستهێنا؟ نەورۆز مانگر: گرتنەوەی ئاو لەلایەن ئێرانەوە، كە پلانم هەیە كۆدەنگییەك دروست بكەین بۆ ئەو پرسەو بتوانین لەڕێگەی دروستكردنی بەنداوەوە چارەسەری بارودۆخەكە بكەین و كەرتەكە ببوژێنینەوە. هاوڵاتی: تاچەند هەماهەنگی لەنێوان كاندیدە سەربەخۆكاندا هەیە؟ نەورۆز مانگر: هەماهەنگیەكی زۆر توندوتۆڵمان هەیە، بۆ نموونە لەهەندێك ناوچە كە لایەنگرم هەیە لە رانیە و قەڵادزێ‌ و ئەو ناوچانە هاوكاری كەسێك دەكەم كە سەربەخۆیە و ئەویش لەبازنەی دوو هاوكاری من دەكات و بەو شێوەیە هاوكاری یەكتر دەبین. هاوڵاتی: كاردانەوەی هاووڵاتیان چۆنە بەگشتی بۆ هەڵبژاردن ؟ نەورۆز مانگر: بەگشتی كاردانەوەی خەڵك بەگومانە، چونكە سی ساڵە ئەم حزبانە بەڵێنیان پێدەدەن و خەڵك هەڵدەخەڵەتێنن، بەڵێنەكان هیچی وەك خۆیان نیە، بەڵام كە ئێمە كاردەكەین و لەنزیكەوە پلان و بەرنامەی خۆمانیان پێ دەڵێین گومانەكانیان دەڕەوێنێتەوە و ئێمەش ئەوەمان لەسەرە كە بۆ خەڵكی بسەلمێنین كەسانێكی تەواو سەربەخۆین، وەك خۆم بۆ خەڵكم سەلماندووە بەكارەكانی پێشوو كە تەواو سەربەخۆم. هاوڵاتی: پەیامی بەڕێزتان چییە؟ نەورۆز مانگر: لەڕۆژێكدا كە كوردستانمان رزگار كرد لەژێر دەستی حزبی بەعس هێنامانە دەرەوە، خەڵك شۆفڵی ئەدزی ئێمە مانمانگرت، ئێمە بڕیاری 688مان سەبارەت بە هێمنكردنەوەی كوردستان هێنایەدی، ئێمە توانیمان خەتی 36 بۆ 34 دروست بكەین كە تائێستا كاریگەری خۆی هەیە.  بۆیە دەمەوێت پەیامم ئەوەبێت بۆ خەڵكی كوردستان من دەمتوانی لەهەر حزبێك لە حزبەكانی كوردستان كە هەریەكەیان مەمنونن خۆم كاندید بكەم، بەڵام بە راستی حزبەكان ئەوەندە رەزا قورس و ناشرینن خەڵك حەزناكات دەنگیان پێبدات، ئەو دەنگەشی كە دەیهێنن هەمووی بە زۆرەملێیە، بۆیە حەزناكەم كەس بەو چاوە سەیرم بكات، بۆیە وەك مانگر و فریادڕەس داوا لەخەڵك دەكەم هەموویان بچن بۆ دەنگدان و دەنگبدەن بەكەسە سەربەخۆكان.

سازدانی: شاناز حەسەن كاندیدێكی هاوپەیمانی كوردستان داوا لەهاووڵاتیان دەكات لە 10ی ئەم مانگە بچنە سەر سندوقەكانی دەنگدان تا باڵانسی هێز راستبكەنەوە، دەشڵێت:»هاوپەیمانی كوردستان باڵانسی هێز دەگەڕێنێتەوە». شوناس حسێن عەبدوڵا، كاندیدی هاوپەیمانی كوردستان لەبازنەی یەكی سلێمانی ژمارە 32 لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ هاوڵاتى ئەوە دەخاتەڕوو كە»لایەنە سیاسییەكان تا بتوانن یەكڕیز و تەبابن لەبەغدا، باشتر دەتوانن دەستكەوتەكانی میللەتەكەمان بەدەستبهێنن، بەڵام یەكڕیزی نیشتیمانی كاتێك دروستدەبێت كە یەكڕیزی لایەنە سیاسییەكان بەگیانی لێپرسراوێتی و مامەڵەیەكی تەندروست لەگەڵ یەكتردا بكەن». هاوڵاتى: هاوپەیمانی كوردستان دەتوانێت چی بكات بەگشتی؟ شوناس حسێن: زۆربەی كاندیدەكانی بزوتنەوەی گۆڕان لەسەر خواستی بزوتنەوەكە تەكلیف كراون و دانراون، پێكەوەش لەگەڵ هاوپەیمانی كوردستان پلانێكی تۆكمەمان هەیە بۆ چارەسەركردنی موچەی موچەخۆرانی هەرێمی كوردستان و گەڕاندنەوەی باڵانسی هێز بۆ كوردستانی عێراق و هەموو هەوڵەكانمان بۆ یەكڕیزی كوردە بۆ ئەوەی بتوانێت بەیەكڕیزیی ئەو دەستكەوتانەی هەیەتی لەبەغدا وەریبگرێت و هەرێمیش لەسایەی دیموكراسیدا مافەكانی بەدیبهێنێت. هاوڵاتى: پلانی بەڕێزتان چییە وەك كاندیدێكی گەنج لەناو هاوپەیمانی كوردستان؟ شوناس حسێن: كۆمەڵێك شت لەناو هاوپەیمانیدا كاری لەسەر دەكەین و دواتر وەك بەرەیەكی كوردستانی كاری لەسەربكەین، پێویستە گەنجانی هەرێم وەك گەنجانی عێراق بتوانن لەو قەرزانە سودمەند بن و چۆن گەنجانی بەشەكانی دیكەی عێراق دەتوانن لەهەموو ئەو قەرزە بچووكانە و پێشینانە سودمەند بن، گەنجی ئێمەش بتوانن سودی لێوەربگرن، ئەو زەماناتانەی كە لەلایەن كۆنسوڵەكانەوە بۆ خوێندن دیاریدەكرێت گەنجانی ئێمەش سودمەندی بن، بۆیە ئەوە یەكێكە لەكارەكانمان و كاری جددی بۆ دەكەین. هاوڵاتى: تاچەند دروستبوونی ئەم هاوپەیمانەتییە بەردەوام دەبێت لەدوای هەڵبژاردنەكان؟ شوناس حسێن: تەمەنامان كردووە ئەمە سەرەتایەك بێت بۆ لێكنزیكبوونەوەی زیاتر بۆ ئەوەی لەداهاتوودا هەنگاوی دیكە بنێین، یەكێك لە خاڵە جەوهەریەكانی هاوپەیمانی كوردستان ئەوەیە بەیەكەوە بەهێزترین. بۆیە تەمەننا ئەكەین ئەو رێككەوتنە وەك خۆی جێبەجێبكرێت و لەداهاتوودا هەنگاوەكان بۆ لێكنزیكبوونەوەی زیاتر بێت، لەنێوان  یەكێتی و گۆڕان و هەموو لایەنە سیاسییەكانی دیكەی ناو هەرێمی كوردستان. هاوڵاتى: گلەییەكان زۆرتر روو لەحزبەكانی دەسەڵاتە، هاوپەیمانیەتیەكە كاریگەری نابێت لەسەر دەنگدەرانتان؟ شوناس حسێن: ئێمە بەیەكەوە هەنگاو دەنێین بۆ داهاتوو، ناگەڕێینەوە بۆ رابردوو، ئەم رێككەوتننامەیە درێژكراوەی ئەو دوو رێككەوتننامەیە لەسەردەمی مام جەلال و كاك نەوشیروان دا كراوەو تازە نیە و لایەنگران و دەنگدەرانی بزوتنەوەكەش ئەوە دەزانن و تێدەگەن كە ئەمە رێككەوتنێكی تازە نیە تا پێی نیگەران بن، بۆیە هیچ كاریگەریەكی لەسەر كەمكردنەوەی دەنگەكانی گۆڕان نابێت و بەڵكو بەشێكی زۆری خەڵكیش پێشوازیان لێكردووەو پێیان وایە دەبێتە خاڵی كۆكەرەوەی نێوان لایەنە سیاسییەكان، بتوانین لایەنەكانی دیكەش بێنە ژێر چەتری ئەم رێككەوتنەوە. هاوڵاتى: یەكڕیزی لایەنە سیاسییەكان لەبەغدا تاچەند گرنگە؟ شوناس حسێن: بێگومان مێژوو سەلماندویەتی لایەنە سیاسییەكان تا بتوانن یەكڕیز و تەبابن لەبەغدا، باشتر دەتوانن دەستكەوتەكانی میللەتەكەمان بەدەستبهێنن، بەڵام یەكڕیزی نیشتیمانی كاتێك دروست دەبێت كە یەكڕیزی لایەنە سیاسییەكان بەگیانی لێپرسراوێتی و مامەڵەیەكی تەندروست لەگەڵ یەكتردا بكەن.، كاتێك بەرژەوەندییە نیشتیمانیە باڵاكان پێش بەرژەوەندی حزبی بكەوێت.  بۆیە بەدڵنیاییەوە كورد تا یەكڕیز بێت باشتر دەتوانێت شەڕی زیاتری دەستكەوتەكان بكات، بەڵام كە باڵی كوردی دابەش ببێت بەدڵنیاییەوە ژمارەی كورسییەكان دابەشدەبێت و بەو پێیەش قەبارەی كوردیش لەبەغدا وەك پێویست گوێی لێناگیرێت. هاوڵاتى: تاچەند هەوڵتان داوە لایەنگرە نیگەرانەكانی خوار گردەكە ئاشت بكەنەوە؟ شوناس حسێن: ئەم بزوتنەوەیە بزوتنەوەیەكی خەڵكی كوردستانە، بۆیە هەركەس لەناو بزوتنەوەكە كاربكات دەبێت بەو ئاراستەیە بیر بكاتەوەو كاربكات، بەردەوام ئەو سنگفراوانیە هەر هەبووە و لەلایەن رێكخەری گشتی بزوتنەوەكەوە چەند جارێك ئەوە خراوەتەڕوو ئێمە لەجیاتی دەرگایەك دە دەرگامان كراوەتەوە بۆ هەر كەسێك كە رۆژگارێك لێمان زوویر بووەو قسەشی لەسەر كردوین، ئامادەین هەر كاتێك بێت بیانخەینە سەر چاومان، دووبارە پێكەوە كاربكەینەوە بۆ بنیاتنانی وڵاتێكی باشتر. بۆیە بەبەردەوامی تەماسمان لەگەڵ ئەو خەڵكانە و هەموو خەڵكانێكی دیكە هەبووە و پێمان خۆش بووە كە هەركات ویستیان بێنەوەو بەردەوام گفتوگۆمان لەگەڵ هەموو كەس كردووە، چونكە بڕوامان هەیە بزوتنەوەكە هی خەڵكە و لەپێناو خەڵك دروست بووە و مانەوەشی پەیوەستە بەخەڵكەوە، بۆیە دوركەوتنەوە لەخەڵك واتە دوركەوتنەوە لەمەبدەئەكانی كاك نەوشیروان كە ئەو بنیاتی ناوە. هاوڵاتى:  دەنگدان لەم هەڵبژاردنەدا تاچەند پێویستە؟چی بەخەڵكی ناڕازی و ئەوانە دەڵێن كە بایكۆتی دەنگدانیان كردووە؟ شوناس حسێن: دەنگنەدان واتە تەسلیم بوون بەو واقعە سیاسییەی كە هەیە لەعێراق و هەرێمی كوردستان، بۆیە زۆر زۆر گرنگە خەڵكی هەرێمی كوردستانی عێراق بەتایبەت شاری سلێمانی دەنگبدات، چونكە شاڕێگەی گۆڕانكاری تەنیا دەنگدان و رووكردنە سەر سندوقەكانی دەنگدانە.  بۆیە خەڵك دەتوانێت لەسەر سندوقەكانی دەنگدان گۆڕانكاری ریشەیی و جوزئی بكەن، تائێستا بەدیلی دەنگدان نییە، گرنگە لەم واقیعە تێبگەن كە پرۆسەی دەنگدان دەتوانێت گۆڕانكاری بهێنێتە كایەوە، رۆژ بە رۆژ پشتیوانی هاوپەیمانی كوردستان لەزیادبووندایە، بۆیە ئومێد دەكەین لەڕۆژی 10ی مانگدا ئاهەنگی سەركەوتنی هاوپەیمانی كوردستانی بگێڕین. هاوڵاتى: دوا پەیامتان بۆ خەڵك چییە؟ شوناس حسێن: تەمەنا دەكەم خەڵكی بەشەرەفی شاری سلێمانی لە 10ی 10دا بچنە سەر سندوقەكانی دەنگدان و وەك هەڵبژاردنێكی پیشوەختە لەسەر داوای شۆڕشێكی جەماوەریی دروست بووە كە دەیان شەهیدو برینداری لێكەوتەوە لەناوەڕاستی عێراقدا، بۆیە زۆر گرنگە خەڵكی هەرێم بچن دەنگ بدەن و باڵانسی هێز لەكوردستانی عێراقدا راستبكرێتەوە.

سازدانی: هاوڵاتی كاندیدێكی هاوپەیمانی كوردستان كە پسپۆرییەكەی لەبواری ئابووریدایە ئەوە دووپاتدەكاتەوە كە لەبەغدا شەڕی بودجەو قوتی هاووڵاتیان دەكەن و داواش لەخەڵك دەكات بچنە سەر سندوقەكانی دەنگدان وەكو سەنگەرێك بیبینێت بۆ بەرگری كردن لەمافەكانیان. دكتۆرە نەرمین مەعروف، كاندیدی هاوپەیمانی كوردستان لەبازنەی یەكی سلێمانی لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ هاوڵاتی، دەشڵێت:» هەموو خەڵك شاهیدی ئەوە دەدەن كە لەچەند ساڵی رابردوو ئێمە وەكو كورد غەدرێكی زۆر گەورەمان لێكراوەو بابەتە ئابوورییەكان تێكەڵی بابەتە سیاسییەكان كراوە، لەبەرئەوە ئومێد دەكرێت كە ئێمە بچینە بەغدا بتوانین داكۆكی لەمافەكانی خەڵك بكەین».   هاوڵاتی: تاكە كاندیدی هاوپەیمانی كوردستانن كە پسپۆرییەكەتان بواری ئابووریە كەكورد بەردەوام شەڕی كردووە بۆ بەدەستهێنانی پشك و ئیستحقاقی خۆی لەپەرلەمان؟ د. نەرمین مەعروف: بەدڵنیاییەوە نەك لەبەرئەوەی خۆم كاندیدم بەشێوەیەكی گشتی ئەوانەی نوێنەرایەتی كورد دەكەن لەئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق یەكێك لەئەركە سەرەكییەكانی پەرلەمان پەسەندكردنی پرۆژە یاسای بودجەیە، كە وا دەكات حكومەت بەرنامەی دارایی بۆ ساڵێك  بەكاربهێنێت. لێرەوە ئەوە پێمان دەڵێت مەسەلە داراییەكان پەیوەندیەكی گرنگیان بەسەر ژیانی هەموو خەڵكەوە هەیە، لێرەوە ئەو كەسانەی كە بەشداری گفتوگۆكان دەكەن لەپەرلەماندا پێویستە بەشێكیان لەو كەسانە بن كەپسپۆرییان لە بواری بودجەو داراییدا هەیە تا ئەو پرۆژە بودجەیەی كە پەسەنددەكرێت كەپەیوەندی بە قوت و گوزەرانی تاك بەتاكی كۆمەڵگەوە هەیە تا بەشێوەیەكی زانستیانەو پرۆفیشناڵانە  بەلەبەرچاوگرتنی هەموو رەهەندەكانی پرۆژە یاساكە رەچاو  بكرێت. ئێمە وەكو كورد یەكێك لەكێشە سەرەكییەكانمان پرسی بودجەی هەرێم لە بودجەی فیدراڵی عێراقەوە بووەتە بابەتێكی موزایەدەی سیاسی و لایەنەكانی دیكەی عێراق زۆربەی كات وەكو كارتی فشار بەكاریانهێناوە یان هەوڵیانداوە رێژەكەی كەمبكەنەوە كە لەم چەندساڵەی رابردوو رێژەكە لە لەسەدا 17%وە كەمكرایەوە بۆ لەسەدا 12.67، هەموو ئەم شتانە پێمان دەڵێن سەرباری پسپۆرییەكانی دیكە پێویستە پسپۆری بودجەو دارایی زۆر زۆر گرنگە لەپەرلەماندا هەبێت، چونكە یەكێك لەئەركە سەرەكییەكانی پەرلەمان مەسەلەی بودجەیە كە مافێكی دەستوری و داراییەو موچەیە.   هاوڵاتی: تاچەند هاوپەیمانی كوردستان بەگشتی كار بۆ سەرخستنی ئێوە دەكات؟ د.نەرمین مەعروف: هەر لەبەرئەوەی كاندیدی هاوپەیمانی كوردستانم پاڵپشتیمان دەكات بۆ سەركەوتنمان، كاندید بوونم لەسەر قەوارەیەكی سیاسی، كە مەسەلەی كاندید كردنەكەم بۆ ئەوەیە كە پسپۆری بواری دارایی و ئابووریم، پەیوەندی بەپرسی جێندەرییەوە نییە كە من ژنێكم، لەسەر ئەساسی كەفائەتە.   هاوڵاتی: لەماوەی بانگەشەی هەڵبژاردندا بەریەككەوتنتان هەبووە لەگەڵ خەڵك، خەڵك چ داوایەكیان لێتان هەیە؟ د.نەرمین مەعروف: خۆشبەختانە لەماوەی سێ مانگی بانگەشەی هەڵبژاردندا لەگەڵ چین و تووێژە جیاوازەكانی كۆمەڵگا پەیوەندیم هەبووە، سەردانم كردوون و ئەوان هاتوون بۆ لام،  لەشۆسیال میدیا پشتگیری دەكرێم، هەموو ئەوانە سوپاس بۆ خوا پۆزەتیڤ بووە، خەڵكێكی زۆر بەگەشبینییەوە دەڕواننە ئەم هەڵبژاردنە، خەڵكێكی زۆریش بە ئومێدەوە دەڕواننە ئەم هاوپەیمانێتییە، ئەمە هەنگاوێكە بۆ یەكڕیزی گەلی كورد بەگشتی. هەموو خەڵك شاهیدی ئەوە دەدەن كە لەچەند ساڵی رابردوو ئێمە وەكو كورد غەدرێكی زۆر گەورەمان لێكراوەو بابەتە ئابوورییەكان تێكەڵی بابەتە سیاسییەكان كراوە، لەبەرئەوە ئومێد دەكرێت كە ئێمە بچینە بەغدا بتوانین داكۆكی لەمافەكانی خەڵك بكەین پشتبەستوو بەماددە دەستورییەكان و بەپێی پسپۆرییەكەمان لەبواری ئابووری و دارایی بتوانین بەرگری لەخەڵك بكەین و ببینە دەنگ و رەنگی ئەوان، بەدڵنیاییەوە ئەوەی دەنگم پێدەدەن و ئەوانەشی دەنگم پێنادەن ئەگەر سەركەوتوو بم دەبمە دەنگی هەر هەموویان، ئەوەی دەبێتە پەرلەمانتار تەنها نابێت بەدەنگی حزبەكەی خۆی، بەڵكو وەكو كورد ببینە دەنگ و رەنگی هەموو چین و تووێژە جیاوازەكان. تا رادەیەك گلەیی و گازندە لەئەدای حكومەتی هەرێم هەیە لەماوەی چەند ساڵی رابردوودا كە ئێمە بۆمان روونكردوونەتەوە كە عیلاقەی بە بەشە بودجەكەی هەرێمەوە هەیە كە بڕدراوە،  حكومەتی هەرێم لەڕووی داراییەوە توانای نەبووە خزمەتگوزارییەكان پێشكەش بكات، خەڵك ئەگەر بیانەوێت گلەییان نەمێنێت موچە بەردەوام بێت دەبێت بەشدارییەكی كارایان هەبێت لەهەڵبژاردنەكاندا، هەر كەس لەئاست خۆیەوە بە بەشداری كردنی داكۆكی بكات لەمافەكانی خۆی لەناو عێراقی فیدراڵدا، بەشداری نەكردن لەهەڵبژاردنەكاندا چارەسەری كێشەكان ناكرێت بەپێچەوانەوە هێندەی تر ئێمە وەكو كورد لاواز دەبین و مافەكانمان پێشێل دەكرێت.   هاوڵاتی: پێتانوایە دەبێت نوێنەراتی كورد بەبێ جیاوازی رەنگ و حزب و سەربەخۆ لەپرسی مافەكانی كورد یەكهەڵوێست بن؟ د. نەرمین مەعروف: هیچ گومانی تێدا نییە ئەگەر بێت و سەیری بەرنامەو دروشمی حزبەكان و تەنانەت كاندیدە سەربەخۆكان بكەیت هەمووی باس لەبەرژەوەندی كوردو كوردستان دەكات، كەواتە ئێمە بەجیاوازی بیروبۆچوون و هەموو رەنگەكانەوە خاڵێكی هاوبەشمان هەیە كەئەویش پرسی بەرژەوەندییەكانی میللەتی كوردە، كەواتە ئێمە دەكرێت ئەم خاڵە هاوبەشە بكەینە چەترێك بۆ كۆكردنەوەی هەموو تواناكانمان بۆ ئەوەی یەكی بخەین و بەیەك دەنگ و بەیەك هەڵوێست لە بەغدا هاودەنگی یەك بین و داوای مافەكانی گەلی كوردستان بكەین. كورد بەراورد بەنەتەوەی عەرەب وەكو ژمارەو كورسی پەرلەمانیمان كەمترە، بەڵام لەساڵانی رابردووش هەر وابووەو ئەوەی وای كردووە كورد هەر بەزیندوویەتی بمێنێت بەردەوام بین لەخەباتی خۆمان ئەوەبووە كە خاوەنی ئیرادەیەك بووین و بە خەباتی چەكداری تا ئێرەمان هێناوەو ئێستاش لەڕێگەی خەباتی مەدەنییەوە دەكرێت پارێزگاری لەدەستكەوتەكان بكەین كە چەندین قوربانیمان بۆ داوەو گەیشتوینەتە ئەم قۆناغە، بەڵام لێرە بەدواوە دەكرێت لەڕێگەی پرۆسەی دیموكراسییەوە لەگەڵ لایەنەكان بگەینە ئەنجامێك كە قازانجی گەلی كوردی تێدا بێت.   هاوڵاتی: بەردەوام كورد هەندێك پۆستی وەك ئیستیحقاق وەرگرتووە، لەوانە سەرۆك كۆمار، جێگری سەرۆك وەزیران، وەزیرێكی سیادی، لەگەڵ دوو وەزیرو چەندین پۆستی دیكە، پێتانوایە دەبێت نوێنەرانی كورد لەپەرلەمان موحاسەبەو چاودێری ئەوانە بكەن كە لەدەزگای جێبەجێكردندان؟ د. نەرمین مەعروف: ئێوەی باست كرد زۆر راستە، دیارە ئێمە لەچوارچێوەی عێراقی فیدراڵدا جگە لەوەی مافی ئەوەمان هەیە نوێنەرمان هەبێت لەپەرلەماندا، بەڵام وەكو شەریكێك لەحوكمڕانی عێراقدا چەندین پۆستی ئیداریمان لەدامەزراوە فەرمییەكاندا هەیە كە پشكی كوردە. لەماوەی رابردوودا زیاتر فۆكەس خراوەتەسەر ئەندامانی پەرلەمانی كورد لەبەغدا، هێندە فۆكەس نەخراوەتە سەر پۆستەكانی دیكە كە لەدەسەڵاتی جێبەجێكردندان، لەكاتێكدا ئەوانەی لەو پۆستەدان بەرپرسیارێتییەكەیان زیاترە لەئەندامانی پەرلەمان، تا رادەیەك كاری پەرلەمانتاری سنوردارە بەدەركردنی پرۆژەیاسا و یاسای بودجەو چاودێری كردنی ئەدای حكومەت، بەڵام دواجار ئەوانەی لەسوڵتەی تەنفیزیدان راستەوخۆ دەتوانن بڕیارەكان و یاساكان جێبەجێ بكەن. ئێمە بێجگە بودجەو مووچە مافی دیكەمان هەیە وەكو خۆراكی مانگانەو پشكی دەرمان و پارەی جووتیاران و چەندین شتی دیكە وەكو زەمالەی خوێندكاران كە لەسەر ئاستی عێراق بوونی هەیە و پشكی هەرێم دیاری نەكراوە، هەروەها ئەو قەرزانەی كەدەدرێت بەعێراق لەلایەن وڵاتانی نێودەوڵەتییەوە كورد مافی ئەوەی هەیە پشك و ئیستحقاقی خۆی وەربگرێت، ئەمانە هەمووی لەدامەزراوەكانی حكومەتەوە دەتوانرێت وەربگیرێت، خەڵكی زۆر زانیاریان لەسەر ئەمانە نەبێت.   هاوڵاتی: دوا پەیامت بۆ خەڵك چیە لەبارەی بەشداری كردن لەدەنگداندا، رۆژی 10ی 10 كە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق ئەنجام دەدرێت؟ د. نەرمین مەعروف: گلەییەكانی خەڵك رەوایە كەدەیكەن لەحكومەتی هەرێم ، ئەم هەڵبژاردنە بۆ پەرلەمانی كوردستان و تەقیمی حكومەتی هەرێم نییە، ئەم هەڵبژاردنە بۆ پەرلەمانی عێراقە و بۆ مافی میللەتی كوردە، دەكرێت گلەییەكان هەڵبگرین بۆ هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی كوردستان ئەوكات خۆمان و دەسەڵاتی خۆمان دەتوانین گلەیی بكەین. هیوادارم هەموو خەڵك بچێت بۆ سەر سندوقەكانی دەنگدان بۆ بەرگریكردن لەمافی خۆی و خێزانی خۆی، چونكە بە بەشدارینەكردنی گلییەكان چارەسەر نابێت و خزمەتگوزارییەكان باشتر ناكات، بەڵكو بە بەشداریكردن هیوادارین وەك پێش ساڵانی 2014ی لێبێتەوەو قوت و بودجەو پشكی هەرێم وەكو پێشتر رەوانەی هەرێمی كوردستان بكرێت.  

سازدانی: هاوڵاتى كاندیدێكی بزوتنەوەی گۆڕان لەبازنەی پێنج كە سنوری چەمچەماڵ و كەلارو دەربەندیخان و كفری دەگرێتەوە دەڵێت:» حكومەتی هەرێمی كوردستان بەگۆشت و ئێسكی گەرمیانییەكان دروستبووە». هۆشیار عومەر عەلی كاندیدی هاوپەیمانی كوردستان لەبازنەی پێنج بەژمارە (33) لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ هاوڵاتى دەشڵێت:» هەر كاتێك ئێمە لەگەڵ یەكێتی رێككەوتنێكمان هەبێت پارتی ئەو یارییە دەكات و كۆمەڵێك خەڵك دەهێنێت كە ئەوە شكاندنی كەرامەتی مرۆڤەكانە، دەیانخاتە سەر تەلەفزیۆن كە ئەمانە گۆڕان بوون و بوون بەپارتی هاوڵاتى: هۆكاری خۆكاندیدكردنتان لەبازنەی (5) بۆ؟ هۆشیار عومەر: لە 2011 لەناو بزوتنەوەی گۆڕان بەرپرسیارێتیم وەرگرت بەفەرمانی رەوانشاد نەوشیروان مستەفا وەك باژێروانی بزوتنەوەكە لەكەلار، ئەوكاتە بەڵێنم بەخۆم دا لانی كەم 10 ساڵ لەناو بزوتنەوەكەدا كاربكەم هەم لەپێناوی ئەوەی ئەزموونی پێویست پەیدا بكەین، هەم بەشێنەیی  لەسەرخۆ كاربكەین و بیسەلمێنین كە ئەجێندای تایبەتمان نییە، ئەم جارە خۆم ئامادەیم دەربڕی، بەڵام سەرجەم ئەنجومەنەكانی كەلارو دەربەندیخان و كفری و چەمچەماڵ نووسراوێكی فەرمیان دا بە رێكخەری گشتی كەدەیانەوێت (هۆشیار عومەر عەلی) كاندید بێت بەهۆكاری ئەوەی پێشتر هیچ پۆستێكی نەبووەو شتی لەسەر نییەو دەتوانین كاری بۆ بكەین لەناو خەڵكدا. زۆرجار ژەهری نائومێدی بڵاودەكرێتەوە لەم كاتەدا گرنگە لەمەیداندا بین، چونكە ئەگەر دۆخەكە ئاسایی بێت هەموو كەس دەتوانێت ئەو كارە بكات، ئەو تایبەتمەندیانەی وەرمانگرتووە لە رەوانشاد نەوشیروان مستەفا مرۆڤ دەبێت لەسەختیدا لەمەیداندا بێت و ساحەكە چۆڵ نەكات. هاوڵاتى: پێتانوایە گرفت بۆ گۆڕان دروست نەبووە لەگەرمیاندا كە غالب محەمەد بەسەربەخۆ خۆی كاندید كردووە كە پێشتر لە ریزەكانی گۆڕاندا بووە، كە ببێتە هۆی ئەوەی دەنگدەرانتان دابەش بكات؟ هۆشیار عومەر: ئێمە بەیەكەوە دەستمان بەكار كرد، دوو دەرفەتی گەورەی وەرگرتووە كە بەسەدان هەزار كەس پشتیوانیان كردووەو پێگەیان هەبووە، بەڵام چەندین ساڵە پشتیان لەسیاسەتی بزوتنەوەی گۆڕانە بەو ئاراستە كاریان كردووە كە دژ بەگۆڕان بووەو وێنایەكیان دروست كردووە كەئەوان لەخەمی خەڵكدان كە كاری زۆر نابەجێیان كردووەو بێبەریشن لەگۆڕان. كە دەچمە ماڵان ئەوەیە كە هیچ ئومێدێكیان نەهێشتۆتەوەو بەڵێنی قەبەو گەورەیان بەسەدان خێزان و دەیان كەس داوەو هیچیان جێبەجێ نەكردووە، ئێستاش كە خۆیان كاندید كردووە دەتوانن خۆیان تاقی بكەنەوە، ئێمە بەبەرنامەو ستراتیژی خۆمانەوە كار دەكەین. هاوڵاتى: مەبەستم لە ئەنجومەنەكانی گۆڕانە لە كەلارو چەمچەماڵ و كفری و دەربەندیخان كە تاچەند پشتیوانیتان دەكەن تاسەركەوتوو بن؟ هۆشیار عومەر: هیچ كەسێك لەناو بزوتنەوەی گۆڕاندا بەفەرمی پشتیوانی (غالب محەمەد) ناكات لەبنكەوان وێستگە وانێكەوە بۆ سەرەوە لەهیچ مەكۆیەكی ئێمەدا لەگەرمیاندا، بەڵكو پشتیوانی كاندیدی فەرمی دەكەن لەناو لیستی هاوپەیمانی كوردستاندا. هاوڵاتى: تا چەند هەماهەنگییەك لەناو هاوپەیمانی كوردستاندا هەیە كە گۆڕان یەكێك لەكورسییەكانی گەرمیان ببات؟ هۆشیار عومەر: ئەم جارە سیستمی هەڵبژاردن جیاوازەو دەنگدەر دەنگ بەژمارەی كاندید دەدات، ئێمە ئامانجمان ئەوەیە هەر چوار كاندیدەكەی گەرمیان بۆ هاوپەیمانی كوردستان بێت كە سێ پیاوو ئافرەتێكە. دەمانەوێت هاوپەیمانی كوردستان گەورەترین فراكسیۆنی كوردستانی بێت لە بەغداو بەو شێوەیەش كاردەكات، هەماهەنگیش هەیە لەهەموو ئاستەكاندا لەنێوان گۆڕان و یەكێتی بۆ ئەوەی لەكوێدا گرفت هەبوو چارەسەری بكەین. هاوڵاتى: بەردەوام گەرمیانییەكان گلەیی لەكاربەدەستانی حكومەتی هەرێم و دواجار سیاسییەكانی ناو حزبەكانی پێكهێنەری حكومەت دەكرێت كە كەسوكاری ئەنفال و قوربانیدانەكان خزمەت ناكرێن، چۆن دەتوانن بەڵێنێك بدەن لەئاست بەڵێنەكانتاندا بن؟ هۆشیار عومەر: هەمیشە وتوومە حكومەتی هەرێمی كوردستان بەگۆشت و ئێسكی گەرمیانییەكان دروست بووە. هەندێك لەپەرلەمانتارانی پێشوو كە متمانەیان نەهێشتووە زیانێكی گەورەیان داوەو نەیانتوانیوە ئەو بەڵێنانەی كە داویانە جێبەجێی بكەن. مرۆڤ عادەتەن لەناو ناوبانگی خۆی و خێزانەكەی دەترسێت كە لەوانە نەترسا كاری نابەجێ دەكات، ئێمە سوپاس بۆ خوا بەشێوەیەك كارمان كردووە كە متمانەیەكی گەورەمان هەیە لەناو خەڵكداو بۆ خۆمان لەناو ئەو ئازارانەدا گەورەبووین، پێویست ناكات بۆیان باس بكەین كە چ قوربانییەك دراوە. ئێمە بە رووئیایەكی زۆر روونەوە دەچینە بەغدا پشت بەخواو بەپشتیوانی خەڵك، هەموو ئەو مافانەی كە مافی دەستورین لەشتی گەورە تا بچووك و ئاوەدانكردنەوەو بیناكردنی نەخۆشخانەكان كە پێویستیان پێیەتی، بۆ نموونە لەناحیەی رزگاری  و چەمچەماڵ و كەلارو كفری كە نەخۆشخانەكانیان پێداویستی رۆژانەیان نییە بۆ نەخۆش بەناچاری رەوانەی سلێمانی دەكەن و خەرجییەكی زۆر دەكەن، پەیوەست بەزەمالە تا گەنجەكانی ئێمە بچنە دەرەوە بۆ خوێندن كە مافی دەستورییە كاری بۆ بكەین، ئێمە لە بەغداوە كاریان بۆ دەكەین لەڕێگەی پرۆژەیاساو دەركردنی یاساوە بەجددی كاریان بۆ دەكەین، لە رێگەی لێكتێگەیشتنەوە لەگەڵ پەرلەمانتارانی دیكە هەماهەنگی دروست بكەین بۆ ئەو پرۆژانەی كە پەیوەستە بەكوردەوە كاریان بۆ بكەین، ئەو پرۆژانەی كە بۆ ناوچەكانی دیكە دەكرێن بیانهێنینە گەرمیانیش. هاوڵاتى: بەڵام گۆڕان و یەكێتی لەناو حكومەتدا پێكەوەن بۆ نەتوانراوە نەخۆشخانەیەكی پێشكەوتوو لەگەرمیاندا دروست بكرێت كە نەخۆش ناچار نەبێت بیهێنێتە سلێمانی؟ هۆشیار عومەر: لەگەرمیان كەموكوڕی زۆر ماوەو زۆركەس  دەیانوت یەكێتی و گۆڕان ئەوەندە ململانێكەیان توندە ئاگایان لەحكومەتی هەرێم نەماوەو ئەم ناوچەیە ناسەقامگیری تێدایە، ئێستا كە پێكەوە لەناو هاوپەیمانی كوردستانداین تا سەقامگیری دروست بێت و پێكەوە كاردەكەین. ئێمە بەدوو ئاراستە كاردەكەین بەشێكی بۆ هەرێمی كوردستانەو بەشێكی بۆ عێراقە، ئەوەی پەیوەندی بەهەرێمی كوردستانەوە هەیە گۆڕانگاری و هەماهەنگی زیاترە لەحكومەتی خۆجێی و حكومەتی هەرێم لەجیاتی ئەوەی نوێنەرانمان لەحكومەت بەئاراستەی پێچەوانە كاربكەن، بەئاراستەی هاوبەش كاردەكەن، بەڵام ئەمە بەندە بەو رێكەوتنەی كە لەنێوانماندا هەیە بۆ پەرلەمانی عێراق، چونكە چەند جار رێككەوتن كراوەو جێبەجێ نەكراوە، ئێمە بەهیواین ئەم جارە جێبەجێ بكرێت و هەنگاوی گەورەتریش دەتوانین بنێین بۆ داهاتوو. لەم دوو ساڵەی كە لەكابینەی نۆیی حكومەتی هەرێمین، سەرەڕای ئەو كێشەو قەیرانانەی كە هەیە كۆمەڵێك هەنگاوی گەورە نراوە لەڕووی پرۆژەو خزمەتكردنی خەڵكەوە بەگشتی بۆ سلێمانی و هەڵەبجەو ناوچەكانی دیكەش. ئەو رێگەیەی لەنێوان كەلارو سلێمانیدایە كە ناونراوە رێگای مەرگ كە هەموو كەسێك دەزانێت لەكوردستاندا بە رووداوی هاتوچۆ خەڵك گیان لەدەستدەدەن رێگەی سلێمانی كەلارە، بۆ خۆم خوێندكاری زانكۆ بووم كەئەو پرۆژەیە بودجەی بۆ تەرخانكراوە، خەریكە پیر دەبم ئەو رێگەیە هەر تەواو نەكراوە، ئەوە زۆر بەجددی ئێستا كاری تێدا دەكرێت. زۆرێك لەو پرۆژانە بودجەیان لە 2010 و 2011 بۆ دانراو كەس نەیزانی بودجەكەی چی لێهات یانی تەبەخوری كردبوو و بووە بەهەڵم، بەڵام دیارە ئەو رەخنەو گلەییانەی خەڵك هەیەتی بەجێیەو سیاسەت لەچاوی خەڵكەوە دەبینین، ئەمەش تایبەتمەندی سیاسەتی رەوانشاد نەوشیروان مستەفا بوو، هەرچەند خۆی لەناو یەكێتی پێگەی هەبوو بەڵام لەچاوی حزبەوە سەیری سیاسەتی نەدەكرد، لەچاوی خەڵكەوە سەیری سیاسەتی دەكرد، ئەو رەخنانەی كەخەڵك دەیگرێت پێموایە هەمووی بەجێیەو هەندێ جار خاترشیان گرتووین، دواجار بۆ هەڵبژاردنی دیكە دەچینەوە لای خەڵك. هاوڵاتى: ئەگەر لەئاست بەڵێنەكانتاندا نەبن مافی خۆیەتی خەڵك بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان سزاتان بدات؟ هۆشیار عومەر: چ پەروەردەی خێزانیمان چ پەروەردەی سیاسیمان ئەگەر لێی تێگەشتبین، ئەوا ناكرێت هیچ بەڵێنێك بدەین كە ناتوانین جێبەجێی بكەین، كاندیدم بۆ پەرلەمانی عێراق، بەڵام هەندێك كار هەیە رەنگە بەحكومەتی عێراقیش نەكرێت، بەشێك لەوانەی كاندیدن لەهەموو پارتە سیاسییەكان لەبەرئەوەی دەیانەوێت یەك جار بچنە پەرلەمان دوایی نایانەوێت ژیانی سیاسیان هەبێت هەموو بەڵێنێك دەدەن لەپێناوی گەیشتن بەپەرلەمان، ئەگەر بڕیاربێت 16 پاسەوانی هەبێت وەعد بەهەزار خێزان دەدات ئەگەر دەربچێت كوڕەكەی دەكاتە پاسەوان، ئەمە بێمتمانەیی دروستكردووە، خەڵك تەنها داوای ئەوە دەكات ژمارەی مۆبایل نەگۆڕین و جار جار بچینەوە لایان، بۆت دەردەكەوێت هەموو ژیانی خۆیان كردووەتە خزمەت كاندیدەكانەوە تا بوونەتە پەرلەمانتار بەشێك لەوانە بێوەفا بوون بەرانبەریان. هاوڵاتى: بەشێك لەهەڵسوڕاوانی گۆڕان لەماوەی چەند رۆژی رابردوودا لەگەرمیان چوونەتە ناو پارتییەوە، ئەمە كاریگەری لەسەر دەنگدەرانتان دروست ناكات؟ هۆشیار عومەر: لەژیانی سیاسییدا وازهێنان لەپارتێكی سیاسی شتێكی سروشتییە، بەتایبەتی خەڵك بەخۆبەخش كارمان لەگەڵدا دەكات و وتووشمانە سوپاسی هەر كەسێك دەكەین كاتژمێرێك یا رۆژێك كاری بۆ بزوتنەوەی گۆڕان كردبێت. هەر كاتێك ئێمە لەگەڵ یەكێتی رێككەوتنێكمان هەبێت پارتی ئەو یارییە دەكات و كۆمەڵێك خەڵك دەهێنێت كەپێموایە ئەوە شكاندنی كەرامەتی مرۆڤەكانە، دەیانخاتە سەر تەلەفزیۆن كەئەمانە گۆڕان بوون و بوون بەپارتی. كاتی خۆی خوالێخۆشبوو جەوهەر نامیق یەكێك بوو لەوانەی پارتی هەستاندەوە دوای ئاشبەتاڵ و سكرتێری مەكتەبی سیاسی بوو، چەند ساڵێك سەرۆكی پەرلەمان بوو وازی هێنا بەئاشكرا پشتیوانی بزوتنەوەی گۆڕانی كرد، ئێمە نەهاتین ئەم مەوزوعانە گەورە بكەین، ئێستاش رۆژانە خەڵك تەلەفونم بۆ دەكات كەدەڵێت من پارتیم یا یەكێتیم دەنگ بەتۆ دەدەم لەبەرئەوەی باوكت ئەنفالە لەبەرئەوەی گەنجی و لە روانینەكاندا قسە دەكەیت دوور لەزمانی تەشەنوجەوەیە. وەختی خۆی پارتی كە ریفراندۆمی كرد وتی ئەمە قیتارە هەر كەس سەرنەكەوێت دوادەكەوێت، قیتارەكەشیان وەرگەڕاندو قوڕیان كرد بەسەر میللەتەكەشدا

سازدانی: شاناز حەسەن بڕیار رەشید كاندیدی ژمارە 32ی لیستی هاوپەیمانی كوردستان لەچاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ هاوڵاتى ئاماژە بەوە دەدات لەم هەڵبژاردنەدا هاوپەیمانی كوردستان دەبێتە یەكەم هێزی هەرێم و سێیەم هێز لەسەرتاسەری عێراق. هاوڵاتى: بەڕێزتان پێشتر لەمەكتەبی هەڵبژاردنەكانی یەكێتی بوون، تاچەند لیستی هاوپەیمانی كوردستان كانیدەكانی بەشێوەیەكی باش دابەشكردووە بەسەر بازنەكاندا؟ بڕیار رەشید: هیچ حزبێك نیە كە وەك یەكێتی دامەزراو بێت، چونكە لەسنوری جوگرافیای هەر بازنەیەكدا لانیكەم 10 بۆ 11 كۆمیتەی رێكخستنی هەبێت، یەكێتی خاوەنی ئامارێكی نوێیە كە سەرجەم ئەندام و لایەنگرو دەنگدەرەكانی یەكێتی لەخۆگرتووە، بۆیە دابەشكردنی كانیدەكان بەپێی ئەو ئامارە تازانە بەباشترین شێوە كراوە. هاوڵاتى: هاوپەیمانی كوردستانی لەهەندێك شوێن كاندیدی نیە وەك لەپارێزگاكانی دیالە؟ بڕیار رەشید: ئێمە دەمانەوێت لەهەر شوێنێك هەر كاندیدێك دابنێین، بەئەگەری لەسەدا 50 ئەگەری دەرچوونی هەبێت، بۆیە لەو ناوچانەدا تائێستا پێگەی كوردو دۆخی كورد ئەوەندە بەهێزنیە كەئێمە بتوانین و قوەتی ئەوەمان هەبێت كاندیدێك دەربچێنین، بەڵام بێگومان لەئێستاوە كاری بۆ دەكەین و لەداهاتوودا لەو ناوچانەش كاندیدمان دەبێت. هاوڵاتى: لەكاتی هەڵبژاردنەكاندا بەڵێنی زۆر بەخەڵك دەدرێت، بۆیە گلەیی خەڵكیش ئەوەیە كە لەدوای هەڵبژاردنەكان ئەم بەڵێنانە نابنە واقعی و كاریان بۆ ناكرێت، ئێوە تاچەند دڵنیایی دەدەنە دەنگدەری خۆتان؟ بڕیار ڕەشید:  ئێمە وەك لیستی هاوپەیمانی و لە رابردووشدا وەك یەكێتی بەڵێنی واقعیمان داوە، بۆیە ئەو بەڵێنانە واقعیبوون و زانیومانە لەئەرزی واقعدا دەتوانین جێبەجێی بكەین ئینجا بەڵێنمان داوەو كردوومانە، بۆیە ئەوەی كە ئێستاش كردوومانە بەبەڵێن سەد لەسەد بەنیەتی جێبەجێكردنەوە دەیكەین. بۆیە ئێمە كە دەنگی پێویست بەدەست بهێنین دەتوانین بەڵێنەكان بكەینە واقعی، بۆیە كە دەنگ نەهێنین ناتوانین هیچ بەڵێنیش جێبەجێبكەین، بۆیە ئەوە بەندە بەخواستی خەڵك خۆیەوە كە مەبەستیەتی ئەوەی ئێمە دەیڵێین جێبەجێ بكرێت دەنگمان پێبدەن. هاوڵاتى: قوباد تاڵەبانی وەك سەرۆكی لیستی هاوپەیمانی تاچەند كاریگەری هەیە؟ بڕیار رەشید: یەكەم گرنگی ئەوەیە كاك قوباد كوڕی جەنابی مام جەلالە و تاكو ئێستاش هیچ سەركردەیەكی سیاسی لەعێراقدا دروست نەبووەتەوە لەپێش جەنابی مام جەلال و لەدوای ئەویشەوە، كە بتوانێت هەموو لایەنەكان شیعەو سوننە رێكیان بخات. ئەو خۆشەویستی و رێزەی لەناو عێراقدا بۆ مام جەلال هەبووە بۆ هیچ سەركردەیەكی كورد نەبووە، بۆیە ئەویش دروستكراوی مام جەلالەو ئەو خۆشەویستی و رێزە دەچێتەوە بۆ ئەویش. قوباد تاڵەبانی ئەندامی سەركردایەتی و جێگری سەرۆكی حكومەتیشە، لێكتێگەیشتنێكی باشی هەیە بۆ كێشەكان و ئەقڵیەتی پێكەوە كاركردن و یەكڕیزی كە لەكۆتاییدا دەبێت بگەڕێینەوە بۆ بەغدا و كاركردنی پێشتر كردوویەتی وەك وەفدی سەردانیكار بۆ بەغدا رۆڵی هەیە، بۆیە زۆر گرنگی هەیەو رۆڵی بەرچاوی هەبووە. لەسەردانی بۆ بەغدا بینیمان كە گرنگیەكی زۆری هەیە بوونی قوباد تاڵەبانی وەك سەرۆكی لیستەكە. هاوڵاتى: بەڕێزتان وەك گەنجترین كانیدی لیستی هاوپەیمانی پلانتان چییە بۆ گەنجان بەتایبەت لەهەرێمی كوردستان زۆر گلەیی لەوە دەكرێت كاری بۆ نەكراوەو پەراوێزخراوە؟ بڕیار رەشید: پلانی ئێمە رەخساندنی دەرفەتی یەكسانە بۆ گەنجان، بەپێی بوارو بەپێی تواناو پسپۆڕییەكان بتوانین لەداهاتوودا كار بدۆزێتەوەو ئەم بوار رەخساندنە وادەكات بەپێی پسپۆری كەسەكان لەشوێنە گونجاوەكاندا كاریان دەستكەوێت  تابتوانێت داهێنان بكات لەو شوێنەدا كەكاری تێدادەكات و حەزیشی بۆی هەبێت و سەركەوتوو بێت. دواجار سوودی بۆ خۆی و بۆ كۆمەڵگە دەبێت، گرنگترین شت لەڕێگەی حكومەتەوە دەرفەتی كارەكان بڕەخسێنرێت. دەمانەوێت وابكەین ئەو بیرۆكەی قۆرخكاریەی كەهەیە كە كەرتی حكومی بۆتە خزمەتی كەرتی تایبەت نەمێنێت، بۆ نموونە هەموو ئەو دامەزراوانەی كە لەلایەن كەرتی تایبەتەوەیە لەلایەن حكومەتەوە سەرپەرشتی بكرێت، بۆیە ئەوكاتە دامەزراندن و دەركردنیش بەدەست حكومەت دەبێت نەك بەدەست یەك شەخسی دیاریكراو. هاوڵاتى: قسەتان چییە بۆ هاووڵاتیان لەم بانگەشەیەی هەڵبژاردندا؟ بڕیار رەشید: ئەگەر هاووڵاتیان دەیانەوێت نموونەی سێ ساڵ و چوار ساڵی رابردوو دووبارە بكەنەوە ئەوە دەتوانن دەنگ بدەن بەلایەنەكانی دیكە وەك نەوەی نوێ و پارتی، ئەگەر دەیانەوێت ئەوەی ئەم دوو مانگە هەیەو موچە بەتەواوی چاكبووە، هەوڵی یەكێتی بووە و دەنگ بدەنە هاوپەیمانی كوردستان. بۆیە ئەگەر هاووڵاتیان دەیانەوێت ئەمە بەردەوام بێت دەبێت دەنگ بەهاوپەیمانی بدەن و كێشەكانیان لە بەغدا چارەسەر دەبێت، بەڵام دەنگبدەن بە لایەنەكانی دیكە ئەو دووبەرەكیەی ماوەی رابردوو لەبەغدا دروست دەبێتەوە و بیركردنەوەی تاكڕەوی زاڵتر دەبێت، هەموو كێشەكان سەرلەنوێ  سەرهەڵدەدەنەوە، چونكە پارتی خۆی لەگەڵ بەغدا كێشەی هەیەو بەردەوام خۆی دووردەخاتەوە. دەنگدان بە نەوەی نوێ واتە دەنگدان بەپارتی، بۆیە ئەوان لەزۆر شوێن كاندیدیان بۆ یەكتری جێهێشتووە. هاوڵاتى: پێتان وایە وەك هاوپەیمانی كوردستان چەند كورسی بەدەستدەهێنن؟ بڕیار رەشید: ئێمە ژمارەی كورسیمان هەژمار نەكردووە، بەڵام لەكوردستاندا دەبینە هێزی یەكەم و لەعێراقیشدا دەبینە هێزی سێیەم، وەك كۆتا راپرسی كەئێستا لەبەر دەستماندایە. هاوڵاتى: زۆری كاندیدی سەربەخۆ كاریگەری لەسەر دەنگەكانی لیستی هاوپەیمانی نابێت؟ بڕیار رەشید: جەماوەری یەكێتی دەنگ بەیەكێتی دەدات نەك بەكاندید، بۆیە دەنگ بەشەخسێك نادات، بۆیە كەسێك كە پێشتر یەكێتی بووەو ئێستا بەكاندیدی سەربەخۆ بەشداری كردووە تەنیا دەنگی لایەنگیرانی خۆیان و كەسوكاری دەبات نەك دەنگی یەكێتی، بۆیە دەنگدەرەكانمان دەنگ بەیەكێتی دەدەن.

سازدانی: شاناز حەسەن موسەنا ئەمین، كاندید لەبازنەی سێی هەڵەبجە ئاماژە بەوە دەدات یەكگرتوو لەكاردانەوەی بەرامبەر ئیسلاح خوازان و لایەنە ئۆپۆزسیۆنەكاندا وەك لیست بەشداری نەكردووە و دەیەوێت لەو رێگەیەوە چەندین پەیام بگەیەنێت. موسەنا ئەمین كاندیدی ژمارە 27ی بازنەی 3ی هەڵەبجە لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ   هاوڵاتى  ئاماژە بەوە دەدات كە كۆمەڵی دادگەری هۆكار بووەو بۆیە نەبوونەتە هاوپەیمانێكی ئیسلامی و ئیسڵاحی، دەشڵێت:» نەوەی نوێ داوایان كرد ببینە هاوپەیمان، بەڵام ئێمە رەتمانكردەوە».   هاوڵاتى : لەو بازنەیەی بەڕێزتان كاندیدن تاچەند خەڵك پشتگیریتان دەكات؟ موسەنا ئەمین: نەچوومەوە لای هیچ كەسێك رەتم بكاتەوە و برادەرانیش هەر وابوون، بەتایبەت بۆ من، چونكە لە ناوچەی شارەزوور خۆم كاندید كردووەو پێشتریش لەو ناوچانە خزمەتی خەڵكم كردووەو سێ ساڵە لەسەر كێشەی جوتیاران كاردەكەم و لەسەر بەپارێزگابوونی هەڵەبجە كارم كردووە و  بەجددی واستەی جێدەستی من لەبەرچاوی خەڵك هەیە.   هاوڵاتى : وەك پەرلەمانتارێك بۆ هەڵەبجە چیتان كردووە؟ موسەنا ئەمین: هەڵەبجە كۆمەڵێك پرسە، بەتایبەت سێ پرسی سەرەكی هەیە، بابەتی تەواوبوونی بە پارێزگابوونی هەڵەبجە و لەڕێی پەرلەمانەوە یاسایەكم پێشكەش كردووە و لەدوا هەوڵمدا لەڕێگەی سەرۆككۆمارەوە ئەویش بەرهەومی هەبووەو ئێستا لەگەڵ ئەنجومەنی وەزیران سەرقاڵی كاركرنین بۆ ئەو بابەتەو تائەم هەفتەیەش لیژنەیەك لەوەزارەتی پلاندانان لەهەڵەبجە بوون بۆ دانانی سنورەكان و دیاریكردنیان. بۆیە ئەو مەسەلەیە دەچێتە بواری تەواو بوونەوەو پرسێكی  تر منداڵە ونبووەكانە، كەدەیان خێزان چاوەڕێی منداڵەكانیان دەكەن، بۆیە لەگەڵ پەرلەمان باسمكردووە و یاسایەكم داوەتە پەرلەمان و لەگەڵ پەرلەمانی ئێرانیش باسم كردووەو كارم بۆ كردووە. هەروەها پرسی قەرەبووكردنەوەی هەڵەبجەییەكان بەناونیشانی زیندانی سیاسی بۆ هەموو ئەوانەی كە لەو كارەساتەدا ئاوارە بوون نەك تەنیا هەڵەبجەییەكان، بۆیە پێویستە وەك زیندانی سیاسی هەژماربكرێن و زۆر كارم بۆ كردووە و هەر لەهەوڵدام، كۆبوونەوەم لەگەڵ زۆر لایەنی جیاواز كردووە لەگەڵ كازمی. لێپێچینەوەم لەگەڵ سەرۆكی زیندانییە سیاسییەكانی عێراق كردووە كە مافی هەڵەبجەییەكانە وەك زیندانی سیاسی ناویان هەژمار بكرێت كە رووبەڕووی كارەساتی كیمیابارانكردن بوونەتەوە، بۆ ماوەی نیو كاتژمێر لەناو پەرلەمان لەنوسینگەی ئەنجومەنی وەزیرانەوە نووسراوم وەرگرتووە كەبەپێی یاسا چارەسەر دەكرێت، بۆیە ئومێدم هەیە لەم خولەدا ئەو مافە بگەڕێتەوە بۆ هەڵەبجەییەكان.   هاوڵاتى : ئەو بازنەیەی كە بەڕێزتان لێی كاندیدن كاندیدێكی كۆمەڵی دادگەری هەیە، بۆچی حزبە ئیسلامییەكان هەماهەنگیان نیەو نەبوونە هاوپەیمانی یان یەك لیست؟ موسەنا ئەمین: هۆكاری ئەوەی ئێمە نەبووینە هاوپەیمانییەك لەگەڵ برایانی كۆمەڵ كەئەوان دەیانویست لەو شوێنانەی كە دەنگی ئیسلامییەكان مسۆگەرە خۆیان دوو كاندیدیان هەبێت، بۆیە ئەو دوو كورسیەی مسۆگەرە دەبێت یەكی كورسیەكمان هەبێت، ناكرێت هەردووكیان بۆ ئەوان بێت بڵێن ئێوە لەكوێی تر خۆتان كاندید دەكەن، ئێمە پشتیوانیتان دەكەین، بۆیە ئێمە پێمان وابوو ئەوە بەشكردنێكی نادادپەروەرانەیە و ناتەندروستە. تا كۆتا دەقە هەر سور بوون لەسەر ئەوە، ئەوەش وایكرد نەبینە هاوپەیمان، بۆیە بەناچار خۆمان كاندید كردو پێمانوایە دەنگی ئێمە بەشی ئەوە دەكات لەهەڵەبجەو ئەو ناوچانە دوو كورسی بەدەستبهێنین. برایانی بزوتنەوەش خۆیان بڕیاری بایكۆتیان هەبوو، بۆیە یەكمان نەگرت.   هاوڵاتى : ترس لەدابەشبوونی دەنگی ئیسلامییەكان هەیە؟ موسەنا ئەمین: نەخێر  ترس نیە ئەوەی دەنگی خۆمان بێت هەر بۆ خۆمانە، بەڵام بڕوامان بە ئەوە هەبوو دەبووایە و باشتر بوو هاوپەیمانێتییەكی ئیسڵاحمان هەبوایە، بۆیە ئەوانەی كە ئۆپۆزسیۆن و ئیسڵاح خوازن و دەیانەوێت چاكسازی بكەن پێكەوە دابەزن و ئەمە پێشنیاری ئێمە بوو بەڵام سەری نەگرت. گۆڕانیش ئەوە وایلێهات، نەوەی نوێش ویستی بەتەنیا لەگەڵ ئێمە بێت، بەڵام ئێمە پێمان وابوو كە بەتەنیا  ناتوانین لەگەڵ نەوەی نوێ بین، چونكە ئەوە نە دەبووە هاوپەیمانێتییەكی ئیسلامی نە ئیسڵاحی، بۆیە بەتەنیا خۆمان كاندید كرد.   هاوڵاتى : بۆچی یەكگرتووی ئیسلامی وەك حزب بەشدار نەبوو؟ موسەنا ئەمین: ئێمە تەنیا لەڕووی یاساییەوە سەربەخۆین و تەنیا حزب وەك ناوو لۆگۆی خۆی نەهاتۆتە ناو هەڵبژاردنەكانەوەو ئەوەش بڕیاری حزبی یەكگرتووەو كاردانەوە بوو لەسەر ئەوەی گۆڕانخوازان و ئیسلامییەكان نەیانتوانی هاوپەیمانێتییەكی ئیسڵاح پێكبهێنن. كەواتە پێویست بەبەشداری حزبی و ناوی حزب ناكات، لەوەش گرنگتر كۆمەڵێك پەیامیشی تێدایە، یەكێك لەئەوانە بەئاراستەی ئەوە دەڕۆین تەركیز بكەینە سەر بواری رۆشنبیری و كلتوری و پەروەردەیی و پەیامی ناڕەزایتی دەربڕین بوو لەو ناتوانایەی ئۆپۆزسیۆن لەسەر یەكڕیزی و یەكخستنی ریزەكانی خۆیان، لەو روانگەیەشەوە بەپێویست نەزانرا ناوی حزبی هەبێت لەم هەڵبژاردنەدا.   هاوڵاتى : یەكگرتوو تاچەند پشتگیریتان دەكات؟ ئایا پشتگیرییەكە لەڕووی ماددییەوەیە یان مەعنەوی؟ موسەنا ئەمین: یەكگرتوو وەك حزب بەهەموو توانایەكی خۆیەوە لەگەڵمانەو بەهەموو بەرپرس و كەسەكانیەوە بانگەشەمان بۆ دەكەن و لەڕووی مەعنەوییەوە پشتگیرمانە، بەڵام یەكگرتوو هەمووی لەسەر گیرفانی كاندیدەكەو  گیرفانی هەوادارانی خۆمانە وەك ئەوەی بەردەوام ئاوا كارەكانی بەڕێدەكات،  یەكگرتوو بەهەموو توانایەوە لەهەموو شوێن بەدوای دەنگدا بۆ ئێمە دەنگ كۆدەكاتەوە.   هاوڵاتى : پەیامی ئێوە چییە بۆ دەنگدەرانتان؟ موسەنا ئەمین: دوا پەیامم ئەوەیە دەنگدەران بچن دەنگبدەن و دەنگی مرۆڤ كەرامەت و مافی مرۆڤە و هۆشیاری و هەڵوێستی ئینسانە و با هەمومان ئەو هۆشیاری و مافەمان مومارەسە بكەین. هەموو خەڵك پێیان وایە ئەو كەسەی كە بەكەڵكی نوێنەرایەتی نایەت و بێ كارایە بادەنگی پێنەدەن و سزای بدەن، ئەوەشی كە پێیان وایە بەدەستی پاك و بەشارەزایانە و بوێرانە دەنگی میللەتەكەی دەگەیەنێتە بەغدا با پشتیوانی بكەن.

سازدانی: ئارا ئیبراهیم بەڕێوەبەری پەیمانگای كوردی بۆ هەڵبژاردن ئەوە دووپاتدەكاتەوە كەباشترین رێگە بۆ كەمكردنەوەی ساختەكارییەكان بەشداری كردنی خەڵكە بۆ سەر سندوقەكانی دەنگدان و دەڵێت:» لەبازنەكاندا بەساختەكارییەكی كەم دەرئەنجامی هەڵبژاردن دەگۆڕدرێت». سەركەوت حەمە حسێن، بەڕێوەبەری پەیمانگای كوردی بۆ هەڵبژاردن لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ هاوڵاتى دەشڵێت:» بەردەوام وەك رێكخراوەكانی كۆمەڵگای مەدەنی داوامان كردووە كە خەڵك مافی خۆیەتی بچێتە سەر سندوقەكانی دەنگدان و باشترین رێگەیە بۆ ساختەنەكردنی دەنگ.   هاوڵاتى : وەك پەیمانگای كوردی بۆ هەڵبژاردن، هەڵسەنگاندتان چییە بۆ ئەو ماوەیەی بانگەشەی هەڵبژاردن بەگشتی؟ پێشێلكاری بوونی هەیە؟ سەركەوت حەمە حسێن: ئەوەی كە تائێستا هەیە بەشێوەیەكی گشتی بانگەشەكان، بانگەشەی مەنتیقی نییەو زۆر لەسەر بنەمای بەرنامەو ناساندنی كاندید نییە هەروەكو ساڵانی دیكە، بانگەشەكان بانگەشەی عاتفیە و زۆرجار هێرش و تەشهیری تێدا كراوە بۆ سەر لایەنەكانی دیكە، لەڕووی بەڵێنی كاندیدەكانەوە هەر بەڵێنی واقعی نادرێت و زیاتر بەڵێنی شەخسین، بەڵێنەكان واقعی نین كەخزمەت بەو بازنەیە بكات كەتێیدا كاندید كراوە تاخزمەت بەخەڵك و ئەو ناوچەیە بكات كەتێیدا هەڵبژێردراوە. زۆرجار بەڵێنی كاندیدەكان وەك بەڵێنی ئەوە وایە كە لەحكومەتدا بێت لەكاتێكدا كاندید دەبێت وەك چوونی بۆ پەرلەمان و پەرلەمانتار كەدەزگایەكی تەشریعیە بەڵێن بدات، ئەم جۆرە لە پەرتەوازەیی دەبینرێت لە بانگەشەكاندا.   هاوڵاتى : پێتان وایە پۆستە حكومی و بیناكانی حكومەت و دامەزراوەكانی بۆ بانگەشەی هەڵبژاردن بەكاردەهێندرێت لەلایەن حزبە سیاسییەكانەوە؟ سەركەوت حەمە حسێن: بەپێی یاسا هەر كەسێك كاندیدبوو پۆستی حكومی هەبێت، دەبێت لەو ماوەیەدا داوای مۆڵەت بكات بۆ ئەوەی بەئازادانە كاربكات و دووربكەوێتەوە لەو ماوەیەدا لەپۆستەكەیدا، بەشێوەیەكی ئاشكرا ئەوەی بینیومانە شوێنە حكومییەكان بەكارنەهێندراوە، بەڵام بەدوور نازانرێت لەم 10 رۆژەی بانگەشەی هەڵبژاردن كە ماوە رووبكەنە ئەوەی هەم پۆستە حكومییەكان و بیناكانیش بەكاربهێنن بەوپێیەی زیاتر لەهەفتەی كۆتایی بانگەشەدا، بانگەشەی كاندید و حزبەكانیان زیاتر چڕدەبێتەوە.   هاوڵاتى : پێتانوایە هاووڵاتیان بەڕێژەیەكی بەرچاو بەشداری هەڵبژاردن دەكەن یان بایكۆتی دەكەن؟ سەركەوت حەمە حسێن: ئەو بەدواداچوونەی كە كردوومانە خوێندنەوەمان بۆ ئەوە كردووە كە رێژەی بەشداریكردن كەم دەبێت و گومانمان هەیە كە رێژەكە نەگاتە رێژەی ستاندارد، نیگەرانیمان هەیە لەو رووەوە كەئەگەری بەشداری كردنی هاووڵاتیان كەمتر دەبێت بەراورد بەهەڵبژاردنی ساڵی 2018.   هاوڵاتى : پێتانوایە بەشداری نەكردنی خەڵك بۆ دەنگدان رێگای ساختەكاری زیاد دەكات، سەرەڕای ئەوەی كۆمسیۆن دڵنیایی دەدات لە رێگەگرتن لەساختەكاری؟ سەركەوت حەمە حسێن: ئێمە بەردەوام باس لەوە دەكەین كەهەموو رێكارەكانی كۆمسیۆن هەڵسەنگاندن بۆ هەڵبژاردنی پێشوو ئەدای كاركردنی دەكات، بۆ ئەوەی كەلێنەكانی ساختەكاری و كەموكوڕییەكان نەهێڵێت. بەردەوام وەك رێكخراوەكانی كۆمەڵگای مەدەنی داوامان كردووە كەخەڵك مافی خۆیەتی بچێتە سەر سندوقەكانی دەنگدان و باشترین رێگەیە بۆ ساختەنەكردنی دەنگ، بچیت مافی خۆت كە دەنگدانە بەشداری بكەیت، تەنانەت دەنگ نادەن و كارت دەسوتێنن یان دەنگ بە لایەنێكی سیاسی و كاندیدەكانی دەدات بەهەر شێوەیەك بێت بچێتە سەر سندوقەكانی دەنگدان، چوونیان هەڵوێست نیشاندانە بەرانبەر پرۆسەی هەڵبژاردن كە مافەكەی خۆیان بەكاردەهێنن بۆ ئەوەی رێگە لەساختەكاری بگیرێت. بۆ ئەمجارە بڕیارە رۆژی دەنگدانی تایبەت كارتی دەنگدانی تایبەت لەدەنگدەرانی تایبەت وەربگیرێتەوەو دوای ماوەیەكی دیكە پێیان بدرێتەوە، چونكە ئێمە قسەمان لەگەڵ كۆمسیۆن كردووە كە كارتی دەنگدانەكەی تەسلیم بكات ئینجا دەتوانێت دەنگ بدات   هاوڵاتى : ئەوانەی لە رۆژی دەنگدان دەنگدەدەن ناویان لەلیستی دەنگدەرانی گشتی هەیە، كۆمسیۆن چ رێگایەكی گرتووەتەبەر تا ئەوانەی لە دەنگدانی تایبەت دەنگدەدەن، لەدەنگدانی گشتیش جارێكی تر دەنگ نەدەنەوە؟ سەركەوت حەمە حسێن: كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی عێراق بۆ خۆی گومانی لەوە هەیە كە لەتۆماری دەنگدەراندا ناوی دووبارە هەبێت، لەهەڵبژاردنی 2014 دەستی كرد بەدروستكردنی كارتی ئەلیكترۆنی كە بووە بەكارتی بایۆمەتری، رێگاكانی ناسینەوەی دەنگدەری تێدایەو وردتری كردووەتەوە، هەوڵێكە بۆ پاككردنەوەی لیستی دەنگدەران بۆ ئەوەی لەناوی دووبارە رزگاری ببێت. بۆ ئەمجارە بڕیارە رۆژی دەنگدانی تایبەت كارتی دەنگدانی تایبەت لەدەنگدەرانی تایبەت وەربگیرێتەوەو دوای ماوەیەكی دیكە پێیان بدرێتەوە، چونكە ئێمە قسەمان لەگەڵ كۆمسیۆن كردووە كە كارتی دەنگدانەكەی تەسلیم بكات ئینجا دەتوانێت دەنگ بدات، دەبێت پەنجەمۆر بكات ئینجا دەتوانێت كارتی دەنگدانەكەی بكاتە ناو سندوقی دەنگدانەكەوە   هاوڵاتى : زۆرجار لەسێ كاتژمێری كۆتایی رۆژی هەڵبژاردن باس لەوە دەكرێت كە كۆمەڵێك خەڵك ئەگەر كاتی دەنگدانیشیان پێ نەبێت بەتەسكەرەیەك یان بەكارتی نیشتمانی بەبێ كارتی دەنگدان دەتوانن دەنگ بدەن، چۆن ئەمە كۆنترۆڵ دەكرێت؟ سەركەوت حەمە حسێن: لەهەڵبژاردنی پێشوودا ئەوە دەكرا لەبەرئەوەی ئامێری ناسینەوەی دەنگدەر كەپێی دەڵێن جیهازی تەحەقوق رەبت نەكرابوو لەو ئامێرەی خێراكردنی دەنگەكان كە لەسەر سندوقەكان دادەنرێت. ئەمجارە هەردوو ئامێرەكە بەستراون بەیەكەوە بۆ ئەوەی زانیارییەكان لەنێوان خۆیاندا ئاڵوگۆڕ بكەن. لەم هەڵبژاردنەدا دەبێت هەر كارتی دەنگدانت پێ بێت، جا كارتی دەنگدانی ماوە كورت یان كارتی بایۆمەتری ماوە درێژە كەوێنەكەی لەسەرە، دەبێت یەكێكیانت پێ بێت، دەبێت لەئامێری تەحەقوقەكەدا پەنجەمۆرت بخوێنێتەوە، ئەگەر كارتی ئەلیكترۆنیت پێ بێت ئەبێت هەر دە پەنجەكەت بخوێنێتەوە.   هاوڵاتى : بۆ نموونە لەدەنگدانی تایبەت كەسێك دەنگ دەدات، بەڵام لەرۆژی دەنگدانی گشتی بایۆمەتری دەبات، كە پەنجەمۆر دەكات دەیخوێنێتەوە كە پێشتر دەنگی داوە؟ سەركەوت حەمە حسێن: هیچ دەنگدەرێك نابێت دوو كارتی دەنگدانی هەبێت، كاتێك كارتەكە دەدەیت كارتە ئەلیكترۆنییەكەت لێ وەردەگرنەوە، ئەمە بەڕاستی لەوانەیە مەترسی هەبێت و باس لەوە كراوە لە كۆمسیۆنی هەولێر یەكێك لەئامێرەكان براوەتە دەرەوە بۆ دروستكردنی كارتی بایۆمەتری، نازانم ئەوە تا چەند راستە، بەڵام ئەگەر هەیە كارتی ساختە بۆ دەنگدەران دروستبكرێت، ئەمە دوور نییە لایەنێكی سیاسی بەكاریبهێنێت. لەم هەڵبژاردنەدا دەبێت هەر كارتی دەنگدانت پێ بێت، جا كارتی دەنگدانی ماوە كورت یان كارتی بایۆمەتری ماوە درێژە كەوێنەكەی لەسەرە، دەبێت یەكێكیانت پێ بێت، دەبێت لەئامێری تەحەقوقەكەدا پەنجەمۆرت بخوێنێتەوە، ئەگەر كارتی ئەلیكترۆنیت پێ بێت ئەبێت هەر دە پەنجەكەت بخوێنێتەوە   هاوڵاتى : چ كاتێك دەتوانین بڵێن ساختەكاری كۆتایی پێدێت لەهەڵبژاردنەكاندا؟ سەركەوت حەمە حسێن: لەسەر ئاستی جیهان ساختەكاری و هەڵە هەیە لەهەڵبژاردنەكاندا، لەهەڵبژاردنەكانی ئەمریكاو ئەوروپا بینیمان، باس لەوە كراوە كەهەڵەی ئەیكترۆنی روویداوە و دەنگی خەڵك فەوتاوەو چووە بۆ كاندیدی دیكە. ئەوەی مەترسیمان لێی هەیە ساختەكاری رێكخراو گشتییە كە لایەنێك پێی هەڵدەستێت و ئەمە كاریگەری لەسەر بەلاڕێدابردنی ئەنجامەكانی هەڵبژاردن بەڕێژەیەكی زۆر دەبێت.   هاوڵاتى : ئایا بوونی 83 بازنەی هەڵبژاردن ئەنجامدانی ساختەكاری بەرتەسك دەكاتەوە یان زیاتری دەكات؟ سەركەوت حەمە حسێن: ئەگەر جاران بە رێژەیەكی زۆر بتوانرایە ئەنجامی هەڵبژاردنەكان بگۆڕدرایە، ئێستا بۆی هەیە لەهەر بازنەیەكدا بەساختەكارییەكی كەم كاریگەری زۆرتر دروستبكەیت لەسەر ئەنجامەكانی هەڵبژاردن، بەڵام رێكارەكانی كۆمسیۆن و وشیاری خەڵك كە بچێتە سەر سندوقەكانی دەنگدان وا دەكات ساختەكاری كەمتر دەكرێتەوە، واتا دەبێت وشیاری خەڵك بەو شێوەیە بێت كە رێگە نەدات حزبەكەی خۆشی بەساختەكاری سەربكەوێت