مەسرور بارزانی و سیسی جەخت لە پەرەپێدانی وەبەرهێنان و بازرگانیی دوولایەنە دەکەنەوە

هاوڵاتی وەزیری دەرەوەی تورکیا ڕایگەیاند:" تورکیا وڵاتێکە دەیەوێت لەگەڵ هەریەک لە رووسیا و ئۆکرانیا، بەردەوامی بە پەیوەندی و رێککەوتنەکانی بدات." مەولود چاوشئۆغڵو، وەزیری دەرەوەی تورکیا ڕایگەیاند:" حکومەتی روسیا لە پلانیدایە لە ماوەیەکی کەمدا دەست بەسەر چەندین شاری گرنگی ئۆکرانیادا بگرێت".  دەشڵێت: "هەر لە دەستپێکی ئەم شەڕەوە ئێمە لەگەڵ وەستانی شەڕ و راگەیاندنی ئاگربەست بووین و هەوڵیشماندا ئەگەر بۆ ماوەیەکی کاتیش بێت ئاگربەست رابگەیێندرێت. لە پەیوەندیدا بووین لەگەڵ بەرپرسانی هەردوو وڵات و سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان. لە بابەتی وەستاندنی شەڕەکەدا لەگەڵ وڵاتانی زلهێزیشدا لە پەیوەندیداین". چاوشئۆغڵو ئاشکرایکرد، تورکیا لە بابەتی دەستپێکردنی دانوستاندنەکاندا هاوکاریی و پاڵپشتی خۆی بۆ هەردوولا دەربڕیووە. وتی: "لەگەڵ لایەنەکاندا لە پەیوەندیداین و زانیاری وەردەگرین. بەپێی دوایین روونکردنەوەکان کە پێمانگەیشتووە، پێویستە پێشهاتەکان لەبارەی دانوستاندنەکان بە پارێزراوی بمێننەوە. بۆیە ناتوانم لەمبارەیەوە وردەکاریی بدەم". وەزیری دەرەوەی تورکیا سەبارەت بە هەڵوێستی تورکیا لە بارەی شەڕی نێوان روسیا و ئۆکرانیا هەروەها گوتیشی: "تورکیا وڵاتێکە لەکاتی بوونی هەر شەڕوپێکدادان و گرژی و ئاڵۆزییەکدا لەگەڵ وەستانی شەڕ و چارەسەری قەیرانەکان بووە لە رێگەی دیالۆگ و دانوستاندنەوە. بۆیە لەو شەڕەی نێوان رووسیا و ئۆکراینادا نیازی لایەنگریکردنمان نییە. لە ئەگەری بوونی هەر هەڵەیەکدا ناچارین بڵێین کە ئەوە هەڵەیە. هێرشی رووسیا بۆ سەر ئۆکراینا پێشێلکردنی یاسا نێودەوڵەتییەکانە." مەولوود چاوشئۆغڵو باسی لەوەش کرد، تورکیا لە ئەنجوومەنی ئەوروپادا لە 25ـی شوبات دەنگی خۆی دژی رووسیا بەکارنەهێنا و لەوبارەوە ئاماژەی بەوە کرد: "لەبەر ئەوەی بە پەسندکردنی ئەو بڕیارە رووسیا مافی نوێنەرایەتیکردنی نامێنێت لە ئەنجوومەنەکەدا، کە نەبوونی نوێنەری رووسیا لەم ئەنجوومەنەدا بە واتای بێبەشکردنی مافی هاووڵاتییانی ئەو وڵاتە دێت. له کۆتاییدا ئێمە نامانەوێت گفتوگۆ و پەیوەندییەکانمان لەگەڵ ئەو وڵاتە بپچڕێت". تاوەکو ئێستا بەپێی ئامارەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان 136 هاووڵاتیی مەدەنی لە هێرشەکانی روسیا بۆسەر ئۆکراینا کوژراون، کە 13یان منداڵن، لانیکەم 400 کەسی دیکەش برینداربوون. هەریەکە لە سوپای رووسیا و ئۆکرانیاش ئاماری جۆراوجۆر لەبارەی دەستکەوتەکانیان بڵاودەکەنەوە. چاوشئۆغڵو لە بەشێکی دیکەی وتەکانیدا ئاماژەی بەوە دا: "تاوەکو ئەمڕۆ گوتومانە تورکیا پابەندە بە رێککەوتنی مۆنترۆ، ساڵانی رابردووش لەلایەن روسیاوە رووبەڕووی رەخنە بووینەوە لەبارەی ئەوەی پابەندین بە رێککەوتنەکە. بەپێی رێککەوتنی مۆنترۆ مافی تێپەڕبوون بە گەرووەکان و ماوەی مانەوەی کەشتیی ئەو وڵاتانەی لە دەریای رەش دیاریکراوە. ئێستاش شەڕێک دەگوزەرێت. لەم بارودۆخەدا تێپەڕبوونی کەشتیی جەنگیی رووسیا کە لایەنێکە لە لایەنەکانی شەڕەکە بەگەرووەکانمان پێشێلکردنی رێککەوتنەکەیە. لەبەر ئەوەی هەر بەپێی یەکێک لە دەقەکانی ئەم رێککەوتنە تێپەڕبوونی کەشتیی جەنگیی وڵاتانی شەڕکەر بە گەرووەکانمان رێگە پێنەدراو و قەدەخەیە. بۆیە ئێمەش پێویستە پابەندی ئەم رێککەوتنە ببین. ئەمەمان بۆ گشت وڵاتان و تەنانەت رووسیاش روونکردووەتەوە. تەنیا لە بارودۆخێکدا رێگەپێدراوە کەشتی جەنگیی وڵاتی شەڕکەر بە گەرووەکانماندا تێبپەڕێت ئەویش ئەوەیە بەر لە دەستپێکردنی شەڕ کەوتبێتە رێگە و دواتر بڕیاری گەڕانەوەی بۆ بەندەری ئاوی وڵاتەکەی دابێت رێگە دەدرێت بە گەرووەکاندا تێبپەڕبێت." چاوش ئۆغلۆ دەشڵێت: "دواینجار لە 27-28ـی شوبات، رووسیا تێپەڕبوونی چوار کەشتی بە گەرووەکانمان راگەیاند. بەپێی ئەو زانیارییانەی پێمان گەیشت سێ لەم کەشتییانە سەر بە دەریای رەش نەبوون. بۆیە دەست بەجێ رووسیامان ئاگادار کردەوە لەوەی ئەو سێ کەشتییە نەنێرن، رووسیاش بەڵێنی نەناردنی ئەو کەشتییانەی بە تورکیادا. لێرەدا پێویستە هەموو لایەک ئەوە بزانن کە تورکیا تاوەکو ئەوکاتەی رێککەوتنی مۆنترۆ کاری پێ بکرێت پێیەوە پابەند دەبێت". وەزیری دەرەوەی تورکیا، مەولود چاوشئۆغڵو رایگەیاند: "لە میانی هەوڵەکانمان بۆ هێنانەوەی هاووڵاتییانمان لە 12ـی شوباتەوە لە رێگەی نامە و تەلەفۆنەوە لە پەیوەندیدا بووین لەگەڵ 16 هەزار هاووڵاتی. لەم رێگەیەوە بە هاووڵاتییانمان راگەیاند لە ئەگەری نەبوونی کارێکی بەپەلە سەردانی شارەکانی بەشی رۆژهەڵاتی ئەو وڵاتە نەکەن و لە 22ـی شوباتەوەش هۆشداریمان داوە لەوەی هاووڵاتییانمان بەزووترین کات ئۆکرانیا جێ بهێڵن و بگەڕێنەوە تورکیا". چاوشئۆغڵو ئاماژەی بەوەش دا، لەو کاتەوەی شەڕ دەستیپێکردووە توانیویانە زیاتر لە هەشت هەزار هاووڵاتیی تورک بگەڕێننەوە و وتیشی: "دوای داخرانی رێگەی ئاسمانیی و ئاوی لە ئۆکرانیا هەوڵەکانمان خستەگەر بۆ هێنانەوەی هاووڵاتییانمان بە رێگەی وشکانی. بە هەژمارکردنی ئەو هاووڵاتییانەی دوێنێ بەڕێکەوتوون تاوەکو ئێستا، توانیومانە هەشت هەزار و 50 هاووڵاتی بگەڕێنینەوە تورکیا". مەولود چاوشئۆغڵو وتیشی: "پێشبینی دەکەین زیاتر لە حەوت هەزار هاووڵاتیی تورک لە ئۆکرانیا مابن بگەڕێنەوە تورکیا. لە رۆژانی داهاتوودا، هەوڵەکانمان بەردەوامی دەبێت بۆ گەڕاندنەوەی ئەوانیش". رۆژی 24-02-2022 بە فەرمانی راستەوخۆی ڤلادیمیر پوتن، سەرۆکی روسیا سوپای ئەو وڵاتە دەستی بە ئۆپەراسیۆنێکی سەربازی بۆسەر ئۆکرانیا کرد و ئاماژەی بەوە کرد کە بەمەبەستی داماڵینی ئۆکرانیایە لە چەک و "بیرکردنەوەی نازی".

هاوڵاتی راوێژكارێكی مەكتەبی سیاسی یەكێتی ئەوە دووپاتدەكاتەوە كە بەرهەم ساڵح تاكە كاندیدی حزبەكەیەتی ئەوەش دوای ئەوەی دادگای فیدراڵی بڕیاریدا كردنەوەی دەرگای خۆپاڵاوتن بەدەنگدان لە پەرلەمانی عێراق یەكلایی بكرێتەوە. دوای بڕیارەكەی دوێنێ سێشەممەی دادگای فیدراڵی عێراق كە دەرگایەكی داخست و پەنجەرەیەكی كردەوە كە كردنەوەی دەرگای خۆپاڵاوتن لەدەسەڵاتی دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەماندا نییەو بەڵكو دەبێت پەرلەمانی عێراق دەنگ بدات كە رێگا بدات یان نا. دوا بەدوای بڕیارەكەی دادگای فیدراڵی محەمەد حەلبوسی، سەرۆكی پەرلەمانی عێراق رایگەیاند بەم زووانە پەرلەمانی عێراق سەرۆك كۆمار هەڵدەبژێرێت. رێزان شێخ دلێر، راوێژكاری مەكتەبی سیاسی یەكێتی لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:» راستە دادگای فیدراڵی دەرگایەكی داخستووەو پەنجەرەیەكی كردووەتەوەو داویەتی دەست پەرلەمان كە دەنگی لەسەر بدەن، بەڵام ئەم پرسە زۆر قورسە، چونكە ئەگەر هەڵبژاردنی سەرۆك كۆمارو پێكهێنانی حكومەت رێككەوتنی لەسەر نەكرێت بەئاسانی تێناپەڕێت و كاتی زۆری دەوێت». ناوبراو باسی لەوەشكرد، پێكهێنانی حكومەت و سەرۆك كۆمار دەبێت بە یەك پاكێج رێككەوتنی لەسەر بكرێت، وتیشی:» وەكو یەكێتی نیشتمانی كوردستان بەرهەم ساڵح تاكە كاندیدی یەكێتییە». دەربارەی ئەوەی باس لەسیناریۆی دیكە دەكرێت كە ناوی دكتۆر لەتیف رەشید و تەنانەت خەسرەو گوڵ محەمەد دەكرێت ئەگەر دەرگای خۆپاڵاوتن بكرێتەوە، راوێژكارەكەی مەكتەبی سیاسی یەكێتی وتی:»تا ئەم كاتەی قسە دەكەین تەنها بەرهەم ساڵح كاندیدی یەكێتییە». لەبارەی ئەوەی دەوترێت پارتی بەرهەم ساڵح رەتدەكاتەوە، رێزان شێخ دلێر وتی:» حزبەكان حەقی خۆیانە هەوڵ بۆ كاندیدی خۆیان بدەن، بەڵام ئەو پۆستە ئیستحقاقی یەكێتییە». لەبەرانبەردا سەرچاوەیەكی باڵا لەناو پارتی كە نەیویست ناوی بهێندرێت دەڵێت: »بەرهەم ساڵح نابێتەوە بە سەرۆك كۆمار، پارتی هەر كاندیدێكی دیكەی كورد لە لیستی خۆبەربژێركردنی سەرۆك كۆماردا بێت لاری نییە». هاوكات دڵنیایشیدا لەوەی كە دەرگای خۆپاڵاوتن بكرێتەوە پارتی كاندیدی خۆی بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار دەبێت.

هاوڵاتی  وتەبێژی كۆمسیۆنی سەربەخۆی هەڵبژاردن و راپرسی هەرێمی كوردستان ئەوە ئاشكرا دەكات كەئەمڕۆ چوارشەممە نووسراوێكی دیكەیان ئاراستەی پەرلەمان دەكەن بۆ ئەوەی تا یەكی نیسانی ئەمساڵ كارەكانی هەمواری یاسای هەڵبژاردن و ئەنجومەنی كۆمسیۆن یەكلایی بكەنەوە. نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان مەرسومی هەرێمی بۆ بەڕێوەچونی هەڵبژاردنەكانی پەرلەمان دەركرد كە رۆژی 1ی تشرینی یەكەمی 2022 دیاری كرد بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی كوردستان. هەروەها داوای لەحكومەتی هەرێم كرد كە بودجەیان بۆ تەرخان بكات، دواتر مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێم لایەنی پەیوەندیداری راسپارد بۆ ئامادەكردنی بودجە بۆ كۆمسیۆن تا لەوادەی خۆیدا هەڵبژاردنەكان بەڕێوەبچێت. شیروان زرار، وتەبێژی كۆمسیۆنی سەربەخۆی هەڵبژاردن و راپرسی هەرێمی كوردستان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی  وت:» دوێنێ سێشەممە كۆبوونەوەیەكمان ئەنجامدا، بڕیارە ئەمڕۆ چوارشەممە نووسراوێك بۆ پەرلەمان بنێرین». هەروەها وتیشی:» پێشتر بەسەرۆكایەتی پەرلەمانی كوردستانمان راگەیاندووە كە سەرۆكی هەرێم و حكومەتیش ئاگادارن كەماوەی شەش مانگمان پێویستە بۆ بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەكان، دەبێت تا یەكی نیسان ئەنجومەنی كۆمیسیاران كارا بكرێتەوە یان ئەنجومەنێكی نوێ لەپەرلەمان متمانەی پێبدرێت، بودجەش ئامادە بێت و هاوكاری لایەنەكانیش كە كۆمسیۆن پێویستی پێ بێت ئامادەبكرێت». هاوكات ئەوەشی خستەڕوو كە چاوەڕێی پەرلەمانن كە بە سازان لەسەر ئەنجومەنی كۆمیسیاران بگەنە رێككەوتن دوای ئەوكاتە حكومەتی هەرێم رەزامەندی داوە لەسەر ئەو بودجەیەی كۆمسیۆن داوای دەكات»تا ئێستا بڕی بودجەكەمان باس نەكردووەو دانیشتمان لەگەڵ حكومەتی هەرێم نەكردووە». وتەبێژی كۆمسیۆن ئەوەشی روونكردەوە كە لەدوای مەرسومی سەرۆكایەتی هەرێم بڕیاردان لەسەر ئەنجومەنی كۆمیسیاران گرنگە، پاش ئەوە بودجە گرنگە. دەربارەی ئەوەی هەڵبژاردن لەكاتی خۆیدا دەكرێت یان نا، شیروان زرار وتی:» ئەوە تەنها پەیوەندی بەفراكسیۆنەكانی پەرلەمانەوە هەیە». سەرەڕای ئەوەی سەرۆكی هەرێم مەرسومی هەرێمی بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنەكان دەركردووە، بەڵام پرسی هەمواری یاسای هەڵبژاردنەكان و ئەنجومەنی كۆمیسیاران لەنێو فراكسیۆنەكانی پارلەمان كێشەو ناكۆكی لەسەرەو بەپێی داواكەی كۆمسیۆن بێت تەنها یەك مانگ لەبەردەم پەرلەماندا ماوەتەوە.

  هاوڵاتی جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێم لەدوای لەدایکبونی منداڵەکەی نەقیب محەمەد ڕایگەیاند:" بە بیستنی هەواڵی لە دایکبوونی یامور، کچی یەکەم شەهیدی رێگای پاراستنی ژنان، شەهید محەمەد لەتیف، دڵخۆشبوم. پیرۆزبایی لە دایکی و خانەوادەکەی دەکەم". دەڵێت:" دەمەوێت داوای لێبوردن لە یامور و یاران-ی خوشکی بکەم کە زیاتر لە 90 رۆژە چاوەڕێن بکوژانی باوکیان دەسگیربکرێن". قوباد تاڵەبانی، جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێم لەدوای لەدایکبونی منداڵەکەی نەقیب محەمەد ئەو ئەفسەرەی چەند مانگێک لەمەو پێش لەکاتی ئەرکەکەیدا شەهید کرا پەیامێکی بڵاوکردەوە و تێیدا هاتوە، بە بیستنی هەواڵی لە دایکبوونی یامور، کچی یەکەم شەهیدی رێگای پاراستنی ژنان، شەهید محەمەد لەتیف، دڵخۆشبوم. پیرۆزبایی لە دایکی و خانەوادەکەی دەکەم، چاوەڕێی ئەو رۆژە دەکەم، کە خۆم بتوانم بە یامور بڵێم باوکی کەسێکی قارەمان بو، لە پێناوی پاراستنی ژیان و کەرامەتی ژنێک خۆی و هاوڕێکانی کەوتنە بەردەم مەترسی و هێرشی تاوانباران و بە داخەوە شەهید کرا. جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێم  ئاماژه‌ی به‌وه‌شكرد:" دەمەوێت داوای لێبوردن لە یامور و یاران-ی خوشکی بکەم کە زیاتر لە 90 رۆژە چاوەڕێن بکوژانی باوکیان دەسگیربکرێن، بەڵام هەر چۆن لە سەرەتاوە دڵنیایم دا، ئێستاش دوبارەی دەکەمەوە کە هێزە ئەمنییەکان کاری خۆیان دەکەن". جەختیلەوەشکردەوە،  لەنزیکەوە چاودێریی بەدواداچونەکان دەکەم هەتا ئەو رۆژەی مژدە و هەواڵی دەستگیرکردنی بکوژانی شەهید محەمەد دەبەم و لەدەرگای ماڵی یامور و یاران دەدەم. نەقیب محەمەد لەتیف و سێ پۆلیسی تری بەڕێوەبەرایەتی بەرەنگاربونەوەی توندوتیژی دژی ئافرەتان و خێزان، لە شەوی 4ی كانونی یەكەمی 2021دا لەكاتی هەوڵدان بۆ دەستگیركردنی تۆمەتبارێك بە توندوتیژی دژی خێزانەكەی، لە ناوچەی تانجەڕۆ لە سلێمانی تەقەیان لێكراو بەهۆیەوە نەقیب محەمەد گیانیلەدەستدا و سێ هاوەڵەكەشی بە سەختی برینداربون.      

هاوڵاتی عەلی حەمە ساڵح، ئه‌ندامی په‌رله‌مانی كوردستان رایگه‌یاند:" ئه‌وه‌ی ئه‌ڵێن داهاتی نه‌وت ده‌ستی به‌سه‌ردا گیراوه‌ راست نیه‌، ئه‌گه‌ر حزبه‌ سیاسیه‌كان و خه‌ڵكی كوردستان بێده‌نگی لێبكه‌ن به‌راستی نیه‌تیان باش نیه‌، خۆم به‌دواداچونم كردوه‌ و ده‌ڵێن 312 ملیاری نه‌وت ماوه‌ته‌وه‌ و 200ی خه‌رجكراوه‌". دەڵێت:" لیكۆڵینەوەی وردم كردووە و بۆم دەركەوت پێویستمان بە 200 ملیارەکەی بەغدا نییە بۆ دابەشکردنی مووچە". ئەمڕۆ چوارشەممە 2ی ئازاری 2022، عەلی حەمە ساڵح ئه‌ندامی په‌رله‌مانی كوردستان له‌ كۆنگره‌یه‌كی رۆژنامه‌وانیدا رایگه‌یاند، "به‌دواداچونێكمان كردوه‌ كه‌ بۆچی تا ئێستا موچه‌ی مانگی دو نادرێت، به‌داخه‌وه‌ گه‌یشتوین به‌ كۆمه‌ڵێك ئه‌نجام كه‌ زۆر به‌ خراپی ئیداره‌ی ئه‌م دۆسیه‌یه‌ ده‌درێت، بۆ ئه‌وه‌ی موچه‌ی مانگێك بدرێت 874 ملیار دینار پێویسته‌ جگه‌ له‌و 32 ملیاره‌ی كه‌ هاوپه‌یمانان ده‌یده‌ن، له‌ داهاتی نه‌وت بۆ مانگی دو 512 ملیار دینار دیاریكراوه‌، واتا له‌ به‌رمیلێك 25 دۆلار، ئه‌وه‌ی گرفته‌ ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و 512 ملیاره‌ 200 ملیاری رۆیشتوه‌ بۆ موچه‌ی مانگی یه‌كی 2022، واتا 312 ملیار دینار ده‌مێنێته‌وه‌". عه‌لی حه‌مه‌ساڵح وتیشی، "مانگی پێشو تێكڕای نرخی نه‌وت 96 دۆلار بوه‌ و ئێستا كه‌ قسه‌ ده‌كه‌م 111 دۆلاره‌، ئه‌گه‌ر له‌ به‌رمیلێك نه‌وت ته‌نها 35 دۆلار بمێنێته‌وه‌ داهاتی ناوخۆش نیوه‌ی پار ئه‌مكاته‌ بێت، كه‌ ساڵی رابردو ئه‌م کاته‌ داهاتی ناوخۆ بۆ ته‌مویلی موچه‌ 370 ملیار بو، خه‌ڵكی كوردستان پێویستی به‌ 200 ملیاره‌كه‌ی به‌غداش نیه‌ بۆ موچه‌، چ ره‌وایه‌ داهاتی ناوخۆ به‌راورد به‌ مانگی دوی ساڵی رابردو سفر بێت؟، تا ئێستا هیچ نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ و بشڵێن نیمانه‌ و چاوه‌ڕوان مه‌كه‌ن". ئاماژه‌ی به‌وه‌شكرد، "داهاتی ناوخۆی سلێمانی بۆ مانگی دو نه‌ك هیچ بڕه‌ پاره‌یه‌كی نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ یان ته‌رخانه‌كراوه‌ بۆ موچه‌ی مانگی دو، به‌ڵكو ده‌ڵێن 25 ملیار دیناریش قه‌رزاری مانگی یه‌كن هی هێزه‌كانی ئاسایش و شاره‌وانی، واتا سلێمانی ده‌ڵێت، هیچ داهاتێكی نیه‌ بۆ موچه‌ی مانگی دو، كاتێك سلێمانی ده‌ڵێت داهاتی نیه‌، داهاتی نه‌وتیش له‌ به‌رمیلێك نه‌وت 25 دۆلار ده‌گه‌ڕێته‌وه‌، له‌كاتێكدا مانگی پێشو نه‌وتی كه‌ركوك كه‌ به‌ بۆری كوردستاندا رۆیشتوه‌ یه‌ك به‌رمیل به‌ 96 دۆلار فرۆشراوه‌".  وتیشی:"ئه‌وه‌ی ئه‌ڵێن داهاتی نه‌وت ده‌ستی به‌سه‌ردا گیراوه‌ راست نیه‌، ئه‌گه‌ر حزبه‌ سیاسیه‌كان و خه‌ڵكی كوردستان بێده‌نگی لێبكه‌ن به‌راستی نیه‌تیان باش نیه‌، خۆم به‌دواداچونم كردوه‌ و ده‌ڵێن 312 ملیاری نه‌وت ماوه‌ته‌وه‌ و 200ی خه‌رجكراوه‌، ئه‌گه‌ر ئێستا نه‌توانرێت موچه‌ بدرێت كه‌ نرخی نەوت گه‌یشتوه‌ته‌ 111 دۆلار و باج و رسومات و جوڵه‌ی بازرگانی له‌وپه‌ڕی باشیدایه‌ كه‌ی ده‌توانرێت؟ كه‌واتا هه‌ر ناتوانرێت و ئه‌م حكومه‌ته‌ و كۆی گشتی دامه‌زراوه‌كان فه‌شه‌لیان هێناوه‌".      

هاوڵاتی قوباد تاڵەبانی لە مەراسیمی باخاكسپاردنی خاتوو زوبێدە ڕایگەیاند:" جێی شانازییە خاتوو زوبێدە توانیویەتی هەستێكی نیشتمانپەروەری و گیانفیدانی لەڕۆڵەكانی بچێنێت و كەسێكی گیانفیداو تێكۆشەرێكی وەك كاك كۆسرەت سەركردەیەكی گەلەكەمان بۆ ئێمە بەجێبهێڵێت". ئەمڕۆ چوارشەممە 2ی ئازاری 2022، لەمەراسیمی بەخاكسپاردنی تەرمی خاتوو زوبێدە سەعید ئۆمەر دایكی هەڤاڵ كۆسرەت رەسول عەلی سەرۆكی ئەنجومەنی باڵای سیاسی و بەرژەوەندی یەكێتی، رایگەیاند:" خاتوو زوبێدە هەموو ژیانی پڕ بوو لەنەهامەتی و دەربەدەری و بەچاوی خۆی چەندین ناخۆشی بینی، چەندینجار جەرگی سوتێنرا، ئەوەندە ئازابوو هەرگیز نەیهێشت ئەو نەهامەتیانە كاریگەری لەسەر ئازایەتی هەبێت". دەشڵێت:" توانی هەستێكی نیشتمانپەروەری و گیانفیدانی لەڕۆڵەكانی بچێنێت و كەسێكی گیانفیداو تێكۆشەرێكی وەك كاك كۆسرەت سەركردەیەكی گەلەكەمان بۆ ئێمە بەجێبهێڵێت كە جێی شانازی هەموانە".    قوباد تاڵەبانی لە مەراسیمی باخاكسپاردنەكە  راشیگەیاند: بەناوی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان و جەنابی بافڵ جەلال تاڵەبانی و سەركردایەتی یەكێتییەوە سەرەخۆشی خۆمان ئاڕاستەی جەناب كاك كۆسرەت و كوڕو كچ و كەسوكاری سەربەرزی دەكەین.

سازدانی: ئارا ئیبراهیم بەرێوەبەری پێشتری پۆلیسی قەزاو ناحییەكانی كەركوك دەڵێت مانەوەی راكان جبوری وەك پارێزگاری كەركوك پێمان دەڵێت یەكێتی و پارتی عەرەبێكیان پێ باشترە لەدانانی كەسێكی كورد بۆ ئەو شارە. عەمید سەرحەد قادر، بەڕێوەبەری پێشتری پۆلیسی قەزاو ناحییەكانی كەركوك لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ هاوڵاتی دەشڵێت:» هەرگیز پارتی و یەكێتی لەسەر كەركوك و پۆستی پارێزگاری كەركوك رێكناكەون، چونكە ململانێی و ناكۆكییەكانیان لەسەر ئەو شارەو ئیدارەدانی زۆر قورسە». بەڕێوەبەری پێشتری پۆلیسی قەزاو ناحییەكانی كەركوك وتیشی:" ئەوەی كە هەیە راكان جبوری وەكو عەشرەتی جبورو عەشرەتی عوبێد چەند كۆبوونەوەیەكیان كردووە لەسەر ئەوە رێككەوتوون كە (وەسفی عاسی) یەكێكە لەكەسایەتییەكانی عەشیرەتی عوبێد بچێتە شوێنی راكان جبوری، بەو هۆیەوە راكان جبوری لەشوێنەكەی ماوەتەوە، ئەگەر راكان بیزانیایە لەپۆستی پارێزگاری كەركوك لادەبرێت بە تەئكید دەچووە پەرلەمان، یاخود ئەگەر ئەو بیزانیایە ئەو هاژو هوش و لێدوانانەی كە دەدرا دەربارەی راكان كە دەدرێت بەدادگا كە تۆمەتبار دەكرا بەگەندەڵی لەلایەن هەردوو حزبە سەرەكییەكەو پەرلەمانتارەكانیان، كە دروشمی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق پارتی و یەكێتی پێداگیریان دەكرد كە راكان جبوری نابێت لەو پۆستەدا بێت و كوردێك دەچێتە شوێنەكەی، بەڵام ئەوەی بینیمان پێچەوانە بوو". ئەم بەرێوبەرەو ئاماچەی ب ئەوەشكرد :"نازانم لەقازانجی پارتیدایە مانەوەی راكان جبوری یان نا، بەڵام پارتی پێداگیریان دەكرد كە راكان جبوری نابێت لەو پۆستەدا بمێنێتەوە، لێدوانەكانی پارتی بەو شێوەیە بوو كە دەنگی زۆریان لەكەركوك هێناوەو دەبێت پۆستی پارێزگاری كەركوك بۆ پارتی بێت، بەڵام ئەگەر شتی دیكە هەبێت لەو پرسەدا ئاگاداری نیم". عەمید سەرحەد قادر، جەختی لەوەشكردەوە:" یەك حەقیقەت هەیە با باش ئەوە بزانین، پارتی و یەكێتی لەدوای 2003 هەمیشە لەسەر پۆستەكانی كەركوك سیراعیان هەبووە، بەداخەوە هەردوو حزبەكە لای پارتی كەركوك دڵی كوردستان بووەو لای یەكێتی كەركوك قودسی كوردستان بووە، بەڵام ململانێكان لەو شارەدا لەنێوانیاندا زۆر قورس بووە، ئەوەی بەگشتی بەسەر گەلی كورددا هاتووە زیاتر لەسەر ئەوە بووە كە لەشاخ و لەشۆڕشەكاندا لەدروشمەكانیاندا لەسەر مەوزوعی كەركوك بووەو زۆربەی خەڵكە شۆرشگێڕەكە خەڵكی كەركوك و گەرمیان بووە، كە هەزاران قوربانی لەو پێناوەدا دراوەو خوێن رژاوە لە پێناو كەركوكدا بووە". لەكۆتایدا ئەوەشی دوپاتكردەوە:" ئەنفال كە كراوەو دێهاتەكانی كوردستان سوتێندران هەر لەسەر كەركوك بووە، لەساڵی 1974 ئەو كاتەی گفتوگۆ هەبووە لەنێوان رژێمی عێراق و كورددا سەدام حوسێن ئامادە بووە نیوەی كەركوك بداتە كورد، ئەوەی سەدام حوسێن دای بەكورد لە كەركوكدا ئێستا ئەم حزبانە نەیانتوانیوە ئەوە بەدەست بهێنن، ئەوا مفاوەزاتی ساڵی 1985 گفتوگۆی یەكێتی نیشتمانی و رژێمی سەدام هەر لەسەر كەركوك بووەو نەگەیشتە ئەنجام و هەڵوەشایەوە". پێشی  وا بوو ئەو ململانێیە زیانلا زری بە وكرد و بەر>ەوەندییەكانی گەیاندووە و وتی:" ئەو صیراع و ململانێیە بەداخەوە دەبوو لەكەركوك لەپێش هەموو شوێنەكانی تر كورد كوردایەتی بكردایە، دوای 2003 ئێمە بەدوو پارێزگارو دوو بەرپرسی ئاسایش و دوو پەروەردەو بۆ هەموو پۆستەكان پارتی و یەكێتی مدیرییەتی خۆیان هەبووە".

هاوڵاتی سەرۆکی ئەمریکا ڕایگەیاند:"  بەردەوام دەبین لە پاڵپشتیکردنی ئۆکرانیا و سەپاندنی سزای زیاتر بەسەر روسیا، بەڵام هێزەکانیان ناچنە بەرەی جەنگ لە ئۆکرانیا و راستەوخۆ روبەڕوی روسیا نابنەوە". جۆ بایدن كاتژمێر 21:00ـی رۆژی 01-03-2022 بە کاتی ئەمریکا چووە کۆنگرێس و ئەندامانی کۆنگرێس بە ئاڵای ئۆکرانیاوە پێشوازییەکی گەرمیان لێکرد و لە کاتی قسەکردنیشیدا بەردەوام چەپڵەیان بۆ لێدەدا بە تایبەت ئەو کاتانەی کە باسی دۆخی ئۆکرانیا و پاڵپشتیی لەو وڵاتە دەکرد. وەکو بایدن دەڵێت، پووتین ئێستا لە هەموو کاتێک زیاتر "پەراوێزخراوە"، ئەو پەراوێزخستنەش بووەتە هۆی دابەزاندنی بەهای رۆبڵ بەخێراییەکی زۆر. لە ماوەیەکی کەمدا رۆبڵ 30%ـی بەهاکەی لەدەستداوە، سەرۆکی ئەمریکاش دەڵێت، دابەزینەکە بەردەوام دەبێت تاوەکو 40%ـی بەهاکەی لەدەستدەدات. هەروەها بایدن پێیوایە، وایان لە روسیا کردووە کە دەستی بە تەکنەلۆژیاکان نەگات، ئەوەش لەڕووی سەربازییەوە ئەو وڵاتە لاواز دەکات. جۆ بایدن لە قسەکانیدا زیاتر هێرشەکانی بۆ سەر پووتین بوو نەوەک روسیا، تەنانەت لە کاتی باسکردنی دابەزینی بەهای رۆبڵ ئاماژەی بەوە دا، "پووتین بەتەنیا لەمە بەرپرسیارە". ئۆکرانیا بە وڵاتێکی دۆستی رۆژئاواییەکان هەژمار دەکرێت، هەرچەندە نە ئەندامی ناتۆیە و نە ئەندامی یەکێتیی ئەوروپا، بەڵام وڵاتانی رۆژئاوا پاڵپشتییەکی گەورەی ئۆکرانیا دەکەن. بە وتەی بایدن ئەمریکا لە پلانیدایە یەک ملیار دۆلار وەکو یارمەتیی پێشکێش بە ئۆکرانیا بکات. بەڵام وتیشی، "هێزەکانمان لە شەڕدا نین و لە شەڕیشدا نابن لەگەڵ هێزەکانی روسیا لە ئۆکراینا. هێزەکانمان ناچن بۆ ئەوروپا بۆ ئەوەی لە ئۆکرانیا شەڕبکەن، بەڵکو بۆ پارێزگاریکردن لە هاوپەیمانەکانمان لە ناتۆ لەوێن ئەگەر پوتن بڕیاربدات بەرەو رۆژئاوا بکشێت. بۆ ئەم مەبەستە، جوڵەمان بە هێزی زەمینی ئەمریکی کردووە". سەرۆکی ئەمریکا دیسانەوە رووی قسەکانی کردە پووتین و وتی، "دیکتاتۆرێکی رووسی وڵاتێکی بیانی داگیربکات، لەسەر ئاستی جیهان باجی دەبێت. کرداری پێویستیش دەنوێنم بۆ ئەوەی دڵنیابم سزاکانمان، ئابووریی رووسیا دەکەنە ئامانج." سەپاندنی سزا بەسەر وڵاتێک کە نزیکەی 40%ـی گازی سرووشتی بۆ ئەوروپا دابیندەکات بێ لێکەوت نابێت. دوای راگەیاندنی سزاکان، لە ماوەیەکی کەمدا نرخی نەوت گەیشتە بەرزترین ئاستی لە هەشت ساڵی رابردوودا و ئەمڕۆ بەرمیلێک نەوتی برێنت 110 دۆلاری تۆمارکرد. سەرۆکی ئەمریکا لە وتارەکەیدا ئاماژەی بەوە دا، ئەمریکا لەگەڵ 60 وڵاتی دیکە کاری کردووە بۆ ئەوەی 30 ملیۆن بەرمیل نەوت لە نەوتی یەدەگیان بخەنە بازاڕەکانی جیهانەوە، هەروەها ئامادەن لەو بڕەش زیاتر هەناردە بکەن. بایدن پێیوایە بەم هەنگاوە دەتوانێت رێگە لە بەرزبوونەوەی نرخی سووتەمەنی بگرێت. بەرگریکردنی ئۆکراینا بووەتە رۆژەڤی میدیاکانی رۆژئاوا و لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بەردەوام ستایشی رۆڵی سەرۆک و سەربازانی ئۆکراینا دەکرێن. لەو بارەوە بایدن دەڵێت، "ئۆکرانیییەکان بە ورەیەکی بەرزەوە شەڕدەکەن. بەڵام رۆژانی داهاتوو، هەفتەکانی داهاتوو، مانگەکانی داهاتوو قورس دەبێت بۆیان"، هەروەها وتیشی، پووتین "وایدەزانی ناتۆ ناتوانێت رووبەڕووی ببێتەوە، بەڵام پووتین هەڵەیە و ئێمە پێکەوە بەرەنگاری دەبینەوە". ئەمرۆ دەبێتە حەوتەم رۆژ كاتێك لە بەرەبەیانی رۆژی پێنج شەممە، سەرۆكی روسیا ئۆپەراسیۆنی سەربازی بۆ سەر خاكی ئۆكرانیا دەستپیكرد. تا ئێستا شەر بەردەوامە و ئامانجەكە لەسەر  كیێڤ ی پایتەختی ئۆكرانیایە .

هاوڵاتی سەرۆکی ئۆکرانیا پەیوەندییەکی تەلەفۆنیی لەگەڵ سەرۆکی ئەمریکا ئەنجامدا و داوای لێکردووە کە "بە زوویی دەستدرێژیی روسیا" بوەستێنن. رۆژی سێشەممە 01-03-2022 ڤۆلۆدیمیر زێلێنسکی، سەرۆکی ئۆکرانیا رایگەیاند، پەیوەندییەکی تەلەفۆنیی لەگەڵ جۆ بایدن، سەرۆکی ئەمریکا ئەنجامداوە و لە پەیوەندییەکەدا بە بایدنی وتووە، گرنگە "دەستدرێژیی" روسیا بۆسەر وڵاتەکەی بە زوویی بوەستێندرێت. سەرۆکی ئۆکراینا دەشڵێت، "سەرکردایەتیی ئەمریکا لە سزاکانی دژ بە رووسیا و هاوکاریی سەربازی بۆئۆکرانیاش لە پەیوەندییە تەلەفۆنییەکەدا تاوتوێ کران". کۆشکی سپی رایگەیاندووە، سەرۆکی ئۆکراینا و سەرۆکی ئەمریکا زیاتر لە 30 خولەک قسەیان کردووە. پەیوەندییە تەلەفۆنییەکە لە کاتێکدایە شەش رۆژە ئۆپەراسیۆنی سەربازیی رووسیا بۆسەر ئۆکرانیا دەستیپێکردووە

هاوڵاتی سەرۆک کۆماری تورکیا ڕایگەیاند:" پێویستە هەموولایەک ڕێز لە یەکڕیزیی و یەک پارچەیی خاکی ئۆکرانیا بگرن".  ئەمڕۆ سێشەممە 1ی ئازاری 2022 سەرۆک کۆماری تورکیا ڕایگەیاند، پێویستە هەموولایەک ڕێز لە یەکڕیزیی و یەک پارچەیی خاکی ئۆکرانیا بگرن، هەروەها وتیشی دژی داگیرکاریی ڕوسیان لە ئۆکرانیا.  ڕەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆک کۆماری تورکیا ئەمڕۆ سێشەممە 1ی ئازاری 2022 پاش کۆبوونەوەی لەگەڵ وەزیرانی سەرۆکایەتیی تورکیا، وتارێکی پێشکەش کرد و لە وتارەکەیدا جەختی لەسەر یەکڕیزی ئۆکرانیا کردەوە و وتی، "ئەوەی ڕووسیا دەیکات قبوڵکراو نییە".  هەروەها ئەوەشی ڕاگەیاند، "بەڵێننامەی مۆنترۆ ڕێگەی پێداوین کە هاتوچۆی کەشتییەکان ڕابگرین، ئێمە ئەو بەڵێننامەیە بەشێوەیەک بەکاردەهێنین، ڕێگر بێتر لە قەیرانەکان".  وتەکانی سەرۆک کۆماری تورکیا پاش زیادبوونی هێرشەکانی ڕوسیایە بۆ سەر کیێڤی پایتەختی ئۆکرانیا و ئەمڕۆ سێشەممەش، ئۆکرانیا پێ دەنێتە شەشەم ڕۆژی بەرگریی کردن لە هێرشەکانی ڕوسیا بۆ سەر وڵاتەکە. 

هاوڵاتی  وەزارەتی بەرگریی ڕوسیا هاوڵاتییانی کیێڤ ئاگادار دەکاتەوە کە لە باڵەخانە ئەمنییەکان دوور بکەونەوە، ئاگادارییەکەی بۆ ئەو هاوڵاتییانە لە نزیک ئەو ناوچانە دەژین باڵەخانەی ئەمنیی لێیە.  بەهۆی زیادبوونی گرژییەکانەوە لە نزیک کیێڤی پایتەختی ئۆکرانیا، سوپای ڕوسیا دەیەوێ ژێرخانی خزمەتگوزاریی کیێڤ بەئامانج بگرێت و لە ئێستادا نیازی هێرشکردنە سەر باڵەخانە ئەمنییەکانی هەیە.  ئیگۆر کۆناشێنکۆ، وتەبێژی وەزارەتی بەرگریی ڕوسیا ڕایگەیاند، داوا لە هاولاتییانی کیێڤ دەکەین نزیک باڵەخانە ئەمنییەکان بەجێبهێڵن، چونکە سوپای ڕوسیا هێرش دەکاتە سەر نزیک باڵەخانە ئەمنییەکان.  بەوتەی ئەمریکا، ڕوسیا بەتەواوی نزیک بووەتەوە لە کیێڤی پایتەختی ئۆکرانیا و لە ئێستاشدا دەیەوێت بە توندیی هێرش بکاتە سەر ژێرخانی خزمەتگوزاریی پایتەختەکە. 

هاوڵاتی ئەمڕۆ  نێچیرڤان بارزانی پێشوازی لە ستافی سەنتەری میترۆ بۆ داکۆکی لە مافی ڕۆژنامەنووسان کرد. ئەمڕۆ سێشەممە 1 ئازاری 2022، نێچیرڤان بارزانی پێشوازی لە ستافی سەنتەری میترۆ بۆ داکۆکی لە مافی ڕۆژنامەنووسان کرد. لە دیدارەکەدا ڕاپۆرتی ساڵانەی ڕەوشی ئازادیی ڕۆژنامەوانی پێشکەش به‌ سەرۆکی هەرێم کرا.  نێچیرڤان بارزانی ستایشی کار و چالاکییەکانی سەنتەرەکەی کرد و پشتیوانیی خۆی بۆ دووپات کردنەوە.        

هاوڵاتی وەزارەتی دارایی حکوومەتی هەرێم رایگەیاند: " کەناڵی ئێن ئار تی، بە نەفەسێکى دەمارگیرانە خەریکی یاریکردنن بە پرسى مووچەى فەرمانبەرانى حکومەتى هەرێم ئەویش بە بڵاوکردنەوەى هەواڵى نادروست کە دەیانەوێت ڕای گشتى بەلاڕێدا بەرن". ئەو کەناڵە ئاماژەی بەوە داوە گوایە چاوگێک لە وەزارەتی دارایی پێی راگەیاندوون مووچە ئامادەیە، بەڵام ئەنجومەنی وەزیران رەزامەندیان نەداوە. وەزارەتی دارایی دەڵێت:" ئێمە لە وەزارەتی دارایی سەرلەبەری ئەو هەواڵە رەتدەکەینەوە و ڕایدەگەیێنین کە هیچ بنەمایەکی نییە". حکوومەتی هەرێم بۆ تەواوکردنی مووچەی موچەخۆرانی مانگی یەکی ساڵی ٢٠٢٢، لە داهاتی مانگی دووی هەمان ساڵ تەمویل کردووە، هەروەها بۆ موچەی مانگی ١٢ ی ساڵی ٢٠٢١، بە داهاتی مانگی یەکی ساڵی ٢٠٢٢ تەمویل کراوە، پێشتریش لە بڵاکراوەیەکدا ئەم روونکردنەوەیە بە ڕای گشتی دراوە. وەزارەتەكە لە رونكردنەوەكەدا دەشلێت:" داوا لە گشت میدیاکان دەکەین خۆیان لە زانیاری هەڵە دووربخەن و بە پێچەوانەوە بەرامبەر بە یاسا بەرپرس دەبن. هاوپێچ/ هەر دوو ڕوونکردنەوەمان سەبارەت بە دابەشکردنی موچەی مانگی 2021/12 و لە بەرواری 2021/12/18، موچەی مانگی 2022/1 لە ڕێکەوتی 2022/2/16 لە پێگەی فەرمی وەزارەتمان بڵاوکراوەتەوە.

هاوڵاتی پارێزەرێکی عیراقی بە ناوی ئەحمەد شەهید مەرهون، سکاڵای لە دژی بەرهەم ساڵح، سەرکۆمار و مستەفا کازمی، سەرۆک وەزیرانی عیراق تۆمار کرد. ئەمڕۆ سێشەممە 1ی ئازاری 2022، پارێزەرێکی عیراقی بە ناوی ئەحمەد شەهید مەرهون، سکاڵای لە دژی بەرهەم ساڵح، سەرکۆمار و مستەفا کازمی، سەرۆک وەزیرانی عیراق تۆمار کرد. ئه‌و پارێزه‌ره‌ بەهۆی دەرکردنی مەرسومێکی کۆماری و لێبووردنی تایبەت لە بازرگانێکی ماددە هۆشبەرەکان، لە دادگای لێکۆڵینەوەی کەڕادە لە بەغدا، سکاڵای یاسایی لە دژی بەرهەم ساڵح و مستەفا کازمی تۆمار کردووە. پارێزه‌ره‌كه‌ به‌رهه‌م ساڵح، سەرکۆمار و مسته‌فا كازمی، سەرۆک وەزیرانی عیراقی بە "پێشێلکردنی یاسا، خراپ بەکارهێنانی دەسەڵات، قۆستنەوەی دەسەڵات"، تۆمەتبار کردووە. چه‌ند رۆژێك له‌مه‌وبه‌ر بەرهەم ساڵح، سەرکۆماری عیراق لە مەرسومێکدا و بە بڕیاری لێبوردنی تایبەت، جەواد لوئەی جەواد، بازرگانی ماددە هۆشبەرەکانی ئازاد کرد. جەواد لوئەی جەواد، کوڕی پارێزگاری پێشووی نەجەفە و بەهۆی بازرگانیکردن بە ماددە هۆشبەرەکان، بە زیندانیکردنی هەتا هەتایی سزا درابوو.

هاوڵاتی سەرۆکی ئۆکرانیا بەشداری دانیشتنی ئەمرۆی پەرلەمانی یەکێتی ئەوروپای کرد و رایگەیاند: "ئۆکراین دەیەوێت لەگەڵ ئەوروپا بێت و دڵخۆشن بە پشتیوانی کردنیان". ئەمرۆ سێشەممە 1ی ئاداری 2022 . ڤۆلۆدیمیر زیلینسکی، سەرۆکی ئۆکرانیا لەڕێگەی بەشداریکردنی ڤیدیۆوە وتارێکی بۆ پەرلەمانی ئەوروپا پێشکەش کرد و رایگەیاند، "ئۆکرانیا روبەڕووی کارەسات بووەتەوە و رۆژانە دەیان کەس دەکوژرێن و روسیا مووشەک ئاڕاستەی منداڵان دەکات". ئەوەشی وت،"لە ئێستادا لەگەڵ واقیعێکی تاڵدا مامەڵە دەکەن و دەجەنگن لەپێناو ئازادی خاکی وڵاتەکەیان و گەلی ئۆکراینا پەرۆشە بۆ بەرگری کردن لە مافەکانی".   زیلینسکی راشیگەیاند، "دڵخۆشن بە پشتیوانی وڵاتانی ئەوروپا وئۆکرانیا دەیەوێت لەگەڵ ئەوروپا بێت و لە پێناو ئەو ئامانجەدا دەجەنگن، داواشی لە ئەوروپا کرد کە بۆیان بسەلمێنن بە کردار لەگەڵ ئۆکراینن".  ئەمڕۆ شەش رۆژە هێرشی روسیا بۆسەر ئۆکرانیا دەستیپێکردووە، روسیا هێزێکی زۆری بەرەو کێڤ جووڵاندووە و بەیانی ئەمڕۆ لە دەروازەکانی شاری خێرسۆن خاڵی سەربازییان دانام هاوکات بە موشەک ناوەڕاستی خارکیڤ-یان کردە ئامانج.  هەر ئەمڕۆ سێرگی لاڤرۆڤ، وەزیری دەرەوەی رووسیا بانگەشەی ئەوەی کرد کە ئۆکرانیا هەوڵیداوە چەکی ئەتۆمی بەدەستبهێنێت، وتی ئۆکرانیا "هێشتا تەکنەلۆژیا و رێگەکانی سۆڤیەتی لەبەردەستە بۆ ئەوەی ئەو چەکە بەدەستبهێنێت".