هاوڵاتی سكرتێری لقی سلێمانی سه‌ندیكای رۆژنامه‌نوسانی كوردستان راگه‌یاند، به‌پێی ورده‌كاریه‌كانی لێكۆڵینه‌وه‌كان زانیومانه كه ده‌زگای دژه تیرۆر به‌نیازه سكاڵاكه‌ی خۆی له‌دژی ئه‌و دوو رۆژنامه‌نوسه بكێشێته‌وه. كاروان ئه‌نوه‌ر سكرتێری لقی سلێمانی سه‌ندیكای رۆژنامه‌نوسانی كوردستان راگه‌یاند: سه‌ردانی ھه‌ردوو رۆژنامه‌نووسی ده‌ستگیركراو سه‌رتیپ قه‌شقه‌یی و ئیبراھیم عه‌لی له‌ده‌زگای میدایی بوارمان كرد كه ماوه‌ی پێنج رۆژه له ئاسایشی سلێمانی ده‌ستگیر كراون. وتیشی: ناوبراوان له‌سه‌ر دوو كه‌یس ده‌ستگیر كراون یه‌كه‌میان ده‌زگای دژه‌تیرۆر سكاڵا كاره‌و دوه‌میان وه‌زیری دارایی ھه‌رێم. راشیگه‌یاند: به‌پێی ورده‌كاریه‌كانی لێكۆڵینه‌وه زانیومانه كه ده‌زگای دژه تیرۆر به‌نیازه سكاڵاكه‌ی خۆی بكێشێته‌وه، بۆ كه‌یسی دووه‌میش ره‌وانه‌ی پۆلیس و دادگای سلێمانی بكرێن. ئه‌وه‌شی خسته‌ڕوو: باری ته‌ندروستی ھه‌ردوو رۆژنامه‌نووسه‌كه جێگیره‌و باری ده‌روونیان ئاساییه‌و داواكارین له نزیكترین ده‌رفه‌تدا ره‌وانه‌ی پۆلیس بكرێن و مادده‌كانیان له یاسای خراپ به‌كارھێنانی ئامێره‌وه بۆ بكرێت به یاسای رۆژنامه‌گه‌ریی .
هاوڵاتی وەزارەتی بەرگری عێراق لە ڕاگەیەندراوێکدا ناونوسینی بۆ کۆلێژی سەربازی ڕاگەیاند لە ڕاگەیەندراوەکەدا هاتووە کۆلێژی سەربازی رۆستەمیە خولی ئەفسەری بۆ دەرچووانی خوێندنی ئامادەیی لە لقەکانی (زانستی، وێژەیی، بازرگانی و پیشەسازی) دەکاتەوە. هەربۆیە لە ئەمڕۆوە دەرچووانی ئامادەیی لە ساڵی خوێندنی (2020 – 2021) و ساڵی خوێندنی (2021 – 2022) کە خوازیارن لە کۆلیژی سەربازی بخوێنن، دەتوانن فۆڕمی بەشداریکردن لە خولەکەدا پڕبکەنەوە. هەروەها وەزارەتی پێشمەرگەش لەم بارەیەوە ڕایگەیاند رەزامەندی پێویست وەرگیراوە بۆ وەرگرتنی رێژەیەک لە هاووڵاتیانی کوردستان لە کۆلێژی سەربازی رۆستەمیە لە بەغدا. مەرجەکانی پێشکەشکردن بۆ کۆلێژی سەربازی رۆستەمیە: 1. پێشکەشکار عێراقی بێت و لەدایک و باوکێکی عێراقی لەدایک بووبێت. 2. تەمەنی لە (18) ساڵ کەمتر نەبێت و لە (22) ساڵ زیاتر نەبێت، ئەو کەسانەش کە ماوەی سێ ساڵە لە بەشی سەربازیدا خزمەت دەکەن و دەیانەوێت فۆڕمی خوێندن پڕبکەنەوە، نابێت تەمەنیان لە (24) ساڵ زیاتر بێت. 3. رەفتار و سیڤی باش بێت. 4. هەڵگری بڕوانامەی خوێندنی ئامادەیی بێت لە لقەکانی زانستی یان وێژەیی بۆ ساڵی خوێندنی (2020 - 2021/ 2021 - 2022)، هەروەها کۆنمرەی کەمتر نەبێت لە (70%). 5. داواکاری دەرچووی ئامادەیی لە لقە بازرگانی و پیشەسازییەکان بۆ بەشەکانی (ئۆتۆمبێل، کارەبا، ئەلیکترۆنی) بۆ ساڵی خوێندنی (2020 - 2021/ 2021 - 2022)، پێویستە کۆنمرەی کەمتر نەبێت لە (80%). 6. کوڕ و کچی شەهید مەرجی کۆنمرە نایانگرێتەوە. 7. لە چاوپێکەوتنی لیژنەی کێشەکان لە وەزارەتی بەرگری دەرچووبێت. 8. سەر بە هیچ حزب و بزوتنەوە و رەوت و لایەنێکی سیاسیی نەبێت. 9. هیچ پێشینەیەکی تاوانی (سەربازی، سیاسی، پەیوەندیدار بە شەرەف)ـەوە لە دادگای سەربازی نەبێت. 10. لە کۆلێژ و خولە سەربازییەکان نەکشابێتەوە و دەرنەکرابێت، هەروەها نابێت پێشتر لە سوپا رایکردبێت. 11. مەرجەکانی لەشجوانی و تەندروستی و سەلامەتی دەروونی هەبێت کە لەلایەن لیژنەی پزیشکی تایبەتمەندەوە بڕیاری لێدەدرێت. 12. باڵای لە 165 سانتیمەتر کەمتر نەبێت. ئاماژە بەوەشدرا، هەرکەسێک ئارەزومەندە دەتوانێت لەڕێگەی ماڵپەڕی وەزارەتی بەرگری عێراق فۆرمەکە بەشێوەی ئۆنلاین فۆڕم پڕ بکەنەوە.
شەنای فاتح دەروازەكانی شاری سلێمانی رەنگدانەوەی لایەنی مێژوویی و كەلتوری رۆشنبیری و فەرهەنگی شارەكەی پێوە دیارنیەو لەڕووی رێگای هاتووچۆ و كەمی سەوزایی و لایەنی خزمەتگوزاری و جوانكارییەوە كەموكورتی زۆری پێوە دیارە. رێباز جەلال ئەندازیاری تەلارسازی رێپێدراو لەو بارەیەوە بەهاوڵاتی راگەیاند: «دەروازەی شار خاڵی دەسپێكی چوونە ژوورەوەیە بۆ ناو هەر شارێك، كە پێویستە رەنگدانەوەی لایەنی رۆشنبیری و كلتوری و مێژوویی شارەكەی پێوەدیاربێت و لەمەوادی سەرەتای ناوچەكە دروستكرابێت و رەنگدانەوەی سروشتی ناوچەكە دەربخات». «پێویستە جۆرەكانی هاتوچۆ لەدەروازەكان دیاری بكرێت و هەر جۆرەیان رێگەی تایبەت بەخۆی بۆ تەرخان بكرێت وەك، رێگەی ئۆتۆمبێلی بارهەڵگرو پاس و ئۆتۆمبێلی بچووك و رێگەی تایبەت بەحاڵەتی لەناكاو دروستبكرێت لەدەروازەكاندا بۆ ئەوەی رانەگیرێن و پێویستە هەر رێگەیەك پاركی تایبەتی هەبێت بۆ وەستانی هەر ئۆتۆمبێلێك لەكاتی لێپرسینەوە و هەموو بەشەكانی ئیداری و خزمەتگوزاری و ئەمنییان بۆ تەرخان بكرێت». وتیشی:»ئەگەر تێبینی دەروازەی شاری سلێمانی بكرێت، بەشێكی زۆری ئەو خاڵانەی تێدا بەدیناكرێت و لەمەوادی سەرەتای شار دروستنەكراوە، كەڕەنگدانەوەی سروشتی ناوچەكە بێت، بەڵكو بەمەوادێكی جەمەلۆن و ئاسنی نەویستراو درووستكراوە كە لەڕووی فۆرم و فكرەی دروستكردنییەوە تەواو خاڵییە». «هەروەها جۆرەكانی رێگەی هاتوچۆ جیانەكراوەتەوە، ئەمەش قەرەباڵغی و ژاوەژاوێكی زۆر دروستدەكات و هاتوچۆ ئەستەنگ دەكات، بەتایبەت لەكاتی بەیانیان و ئێواران و نكەموكوڕی لەدابینكردنی خزمەتگوزاری سەرەتایی دەروازەو شوێنی وەستانی ئۆتۆمبێل زۆرە». سەبارەت بەكەمی سەوزایی و درەخت لەدەروازەكانی شاردا، كامەران حەمەساڵح، بەڕێوەبەری باخچەكانی سلێمانی لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت: « بلواری دەروازەكانی شار لەئەستۆی ئێمەیەو پارەی بۆ تەرخاندەكرێت و لەڕێی كۆمپانیاوە كە شارەوانی لیژنەیەك دادەنێت و نوێنەری ئێمەشی تێدایە بۆ خزمەتكردنیان و ساڵانە پێویستمان بەگرتنی تەنكەرە لەڕێی كۆمپانیاوە لەمانگی ٦-٧-٨-٩ و ١٠داو رۆژانە پێویستمان بەچوار ملیۆن لیتر ئاوەو ئەو هەوڵانەش بەردەوامن و ئەمساڵ تا 4ی تشرینی یەكەم تەنكەرمان بۆ دابینكرابوو،وتیشی: سلێمانی زۆرترین رێژەی سەوزایی هەیە». هاوكات، زەردەشت رەفیق وتەبێژی شارەوانی سلێمانی لەلێدوانێكیدا بۆ هاوڵاتی باسی لەوەكرد: «سەوزایی شاری سلێمانی نزیكە لەستاندارتی جیهانییەوەو لەسەر ئاستی هەموو عێراق بەپاكترین پارێزگاو جوانترین ژەنگە ناوبانگی دەركردووە، ئەگەر باسی دەروازەی تاسڵوجە-سلێمانی بكەین دەروازەیەكە دیمەنێكی جوانی سەوزایی هەیە، بەڵام لەڕێگەی قەرەداغ لەبەرئەوەی ئەو شەقامە هێشتا ماوە تەواو ببێت و دەبێت شەقامەكان سەرجەم خزمەتگوزارییەكانی ژێرزەوی تەواوبكات، پاشان دەستدەكرێت بەدروستكردنی سەوزایی». لەشاری سلێمانی ٥٥١ باخچەو پارك و بلوار هەیە، هاوكات دەستەی وەبەرهێنانی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەكاتی دروستكردنی پڕۆژەیەكی نیشتەجێبووندا رێنمایی ٣٠٪ هەبوونی رێژەی سەوزایی پێداون، بەڵام بەپێی زانیارییەكان هیچ یەكێك لەو پرۆژانە سەوزاییان نەگەیشتووەتە ئەو رێژەیەو سەرۆكی پارتی سەوزی كوردستانیش دەڵێت: حكومەت و ئەو لایەنانەی كە پەیوەستن بەژینگەوە لەناو حكومەتدا كەمتەرخەمن و نەیانتوانیوە بەئەركەكانی خۆیان هەستن و لەماوەی رابردوودا وەزارەتی ژینگەیان بچووك كردەوە بۆ دەستەی ژینگە. ملكۆ بازیانی، سەرۆكی پارتی سەوزی كوردستان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت: «لەڕابردوودا دەروازەكانی سلێمانی سەوز پۆش بووە، بەڵام لەئێستادا بەهۆی زۆربوونی پێشانگا یان شوقەو ڤێلا لەچواردەوری سلێمانیدا دەتوانین بڵیین ئەو رووپۆشی سەوزاییە لەناوچووەونەماوە». وتیشی: «رێژەی سەوزایی لەشاری سلیمانیدا ستاندارتی نێودەوڵەتی تێپەڕاندووە كە ١٥% بۆ ٢٥% و سلێمانی رێژەكەی ئێستا چووەتە ١٨.٦٥%و بەهۆی هەڵمەتی دارچاندنەوە كە بەردەوام بەڕێوەدەچێت. لەچەندساڵی رابردوودا سەرباری ئەوەی كار بۆ سەوزكردن و روواندنی دار لەدەروازەكان نەكراوە، بەشێكی زۆری دارەكانی دەروازەی رێگای تاسڵوجە - سلێمانی سوتێنران و لەناوبران. ئەبوبەكر هەڵەدنی، ئەندامی لیژنەی شارەوانی و گواستنەوەو گەیاندن و گەشتوگوزار لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت: « لەم ماوەیەدا وەكو لیژنەكەمان لەگەڵ هەر چوار پارێزگاو ئیدارە سەربەخۆكە دانیشتین و یەكێك لەو خاڵانەی كەئاماژەمان پێكردووەو جەختمان لێكردووەتەوە مەسەلەی سەوزایی بووەو یەكێكە لەڕاسپاردەكان لەو بابەتانەی ئاماژەمان پێكردووە بۆ كۆبوونەوەیەك كە لەداهاتوودا بەئامادەبوونی وەزیری شارەوانی لەپەرلەمانی كوردستان لەسەر كۆی پرسی خزمەتگوزاری ئەنجامی بدەین، لەناویدا پرسی سەوزایی». هاوكات، بارزان حامید سەرۆكی لیژنەی شارەوانی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی راگەیاند:»لەهەوڵی بەردەوامدا دەبین لەچاودێری و بەدواداچوون لەگەڵ بەڕێوبەرایەتی باخچەكان تازیاتر سیمای شاری سلێمانی سەوزبكرێ و رێگە دەگرین لەوەی كەئەو شوێنانەی لەماستەرپلاندا بۆ سەوزایی و پارك دانراون نەكرێن بەهیچی تر. هەر رێباز جەلال ئەندازیاری تەلارسازی رێپێدراو سەبارەت بەشێوازی دیزاینی دەروازی شار لەلێدوانەكەیدا بۆ هاوڵاتی دەڵێت: پێویستە دەروازەی شار لەشوێنێك دروستبكرێت كەتاڕادەیەك لەشارەوە دووربێت بۆ ئەوەی لەكاتی گەورەبوونی شاردا لەگەڵ شاردا تێكەڵ نەبێتەوە، واتە گەشەسەندنی شار لەبەر چاوبگیرێت لەڕووی بەرزی و نزمی (تۆبۆگرافی) ناوچەكە شوێنێك هەڵبژێردرێت كەبتوانرێت بەئاسانی بۆ لایەنی ئەمنی و سەربازیی و جوڵەی هاتوچۆ كۆنتڕۆڵی دەروازەكە بكرێت». وتیشی: چارەسەر بۆ ئەم پرسە بریتییە لەوەی لایەنی پەیوەندیدار لەشارەوانی و پارێزگا و بەڕێوەبەرایتی هاتوچۆ و شوێنەوار لیژنەی ئەندازیاری پێكبهێنن بۆ درووستكردنی نەخشەی دەروازەكانی شار بەشێوازێكی ستاندارد بەبەكارهێنانی مەوادی سەرەتایی ناوچەكە، بەشێوازێك لایەنی مێژوویی و كەلتوری و رۆشنبیری و فەرهەنگی شارەكە دەربخات». لەدەروازەكانی شاری سلێمانی سەوزایی بەرەو كەمبوونەوە دەچێت و ساڵانە بەشێك لەدارەكان دەبڕدرێنەوەو تەنانەت بەشێكی ئەو دارانە لەساڵانی٧٠ و٨٠ كاندا هەبوون و لەم چەندساڵەی دواییدا یان بەبڕینەوە یان بەسووتان لەناوچوون، «كەتەنها دارەكانی هەردوو سایدی رێگای تاسڵوجە- سلێمانی ژمارەیان نزیكەی ٥٠هەزار دار بوو لەناوبران و كران بەپێشانگای ئۆتۆمبێل و جەمەلۆن، بەمەش دیمەنێكی ناشرینی بەدەروازی شار بەخشیوە، ئەوە جگە لەوەی دەروازەی سلێمانی لەڕێگای عەربەتەوە هیچ خزمەتگوزاریی و سیمای جوانكاری پێوە دیارینە
هاوڵاتی سەرۆكی فراكسیۆنی یەكێتی لە پەرلەمانی كوردستان دەڵێت: هەر مانگێك كورتهێنان لەداهاتی سلێمانی هەبێت لەداهاتی مانگی دواتر پڕدەكرێتەوە، مانگانە سلێمانی بەهۆی كورتهێنانەوە قەرزار دەبێت و قەرزەكەش لە پارەی خزمەتگوزاری و پرۆژەكان دەبڕدرێت و حكومەتی هەرێم یەك دینار كورتهێنانی سلێمانی پڕنەكردووەتەوە. زیاد جەبار سەرۆكی فراكسیۆنی یەكێتی و سەرۆكی لیژنەی دارایی لەپەرلەمانی كوردستان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی راگەیاند: مانگانە وەزارەتی دارایی داوا لەبانكی منارە لەهەولێرو ئاشتی لەسلێمانی دەكات تەواوكاری مووچە بنێرن، بەڵام هۆكاری كەمكردنی داهات ئەوەیە كە پارەی دەرمان و بەڕێوەبەرایەتیە گشتییەكانی حكومەتی هەرێم لەزۆنی سەوز لەپارێزگای سلێمانی و هەڵەبجەو ئیدارە سەربەخۆكانی گەرمیان و راپەرینی لێ خەرج دەكرێت. وتیشی: ئێستا بەداخەوە ئەوەشیان زیاتر لەنیوە بۆ كەمكراوەتەوە، جگە لەوەی پارەی دیكە بۆ خەرجی سێ سەرۆكایەتیەكە دەڕوات، و هەر پرۆژەیەكیش جێبەجێ دەكرێت پارەكەی لەداهاتی ناوخۆی سلێمانییە.
.jpg)
بافڵ جه‌لال تاڵه‌بانی، سه‌رۆكی یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان له ماڵی مام له به‌غدا پێشوازیكرد له محه‌مه‌د شیاع سودانی، راسپێردراو بۆ پێكھێنانی حكومه‌تی نوێی عیراق. له دیدارێكدا گفتوگۆ كرا له‌باره‌ی به‌رنامه، ستراتیژی حكومه‌تی نوێ و یه‌كخستنی ھه‌وڵه‌كان بۆ پێكھێنانی حكومه‌تێكی نیشتمانیی خزمه‌تگوزار له ماوه‌ی یاسایی خۆیدا و هه‌نگاونان به‌ره‌و خزمه‌تكردنی زیاتری هاوڵاتییان. له دیداره‌كه‌دا بافڵ جه‌لال تاڵه‌بانی جارێكیتر پیرۆزبایی له محه‌مه‌د شیاع سودانی كردو وتی: پاراستنی مافه ده‌ستوورییه‌كانی گه‌لی كورد ئه‌ركی حكومه‌تی نوێیه و ده‌بێت به‌یه‌ك چاو سه‌یری گه‌لی كورد و هه‌موو گه‌لانی دیكه‌ی عێراق بكرێت، هیواشی خواست هه‌مووان به یه‌ك تیم له‌پێناو به‌دیهێنانی به‌رژه‌وه‌ندییه باڵاكان كار بكه‌ن و كێشه‌كان له‌سه‌ر بنه‌مای ده‌ستوور چاره‌سه‌ر بكه‌ن. له درێژه‌ی دیداره‌كه‌دا بافڵ جه‌لال تاڵه‌بانی ئاماژه‌ی به دووباره‌نه‌كردنه‌وه‌ی ئه‌زموونی حوكمڕانی كرد له رابردوودا و وتی، هیوادارم حكومه‌تی نوێ به دیدگایه‌كی نوێوه به‌ره‌وه حوكمڕانییه‌كی ته‌ندروست هه‌نگاوبنێت، هه‌ڵه و ئه‌زموونی رابردوو دووباره نه‌كاته‌وه. كێشه سیاسییه‌كانی تێكه‌ڵی حوكمڕانی نه‌كرێت و هاوڵاتییان نه‌بنه قوربانی ململانێكان. پێكهێنانی حكومه‌تیش له‌م ساته هه‌ستیاره‌دا به‌رپرسیارێتییه‌كی گه‌وره‌یه و هه‌موومان له‌پێناو هه‌وڵه نیشتمانییه‌كان پشتیوان ده‌بین. له به‌رامبه‌ردا محه‌مه‌د شیاع سودانی، راسپێردراو بۆ پێكھێنانی حكومه‌تی نوێی عیراق ستایشی بافڵ جه‌لال تاڵه‌بانی كرد بۆ سه‌رخستنی ئه‌م هه‌نگاوه نیشتمانییه و وتی، ئه‌مڕۆ هاتوومه‌ته لای براو هاوڕێ و به‌شدارێكی سه‌ره‌كی له حكومه‌تی نوێ و بافڵ جه‌لال تاڵه‌بانی و یه‌كێتی هاوبه‌شێكی راستگۆی ئێمه‌ن و پێكه‌وه به‌ره‌و بونیادنانی داهاتوویه‌كی گه‌شتر هه‌نگاو ده‌نێین.
هاوڵاتی بەگوێرەی ڕاپۆرتێکی گۆڤاری مۆنیتۆر بەشێکی گەورە لە چالاکیی جووتیارانی کوردی سووریا لە نزیک سنوورەکانی تورکیا بەهۆی هێرشەکانەوە ڕاگیراوە. تورکیا هاوکات لەگەڵ هێرشی ئاسمانی و زەمینی بۆ سەر ئەو ناوچانەی کە لەژێر کۆنترۆڵی کوردەکانی سووریادان، ڕێگری کردووە لە هاتنە ناوەوەی سەرچاوە ئاوییەکان بۆ ئەو ناوچانە. هه‌روه‌ها گۆڤاری ئه‌لمۆنیتۆری ئه‌مریكی باسی له ڕاگیرانی چالاكییه كشتوكاڵییه‌كان له ناوچه به‌پیته‌كه‌ی ژێر ده‌سه‌ڵاتی كوردانی سووریا كردووه به‌هۆی هه‌ڕه‌شه‌كانی توركیاوه. بەپێی راپۆرتی ئەم گۆڤارە ئەمریکییە، هەڕەشە رۆژانەکانی تورکیا بۆ سەر کوردەکانی سووریا وایکردووە بەشێکی بەرچاو لە دانیشتوانی ناوچەکانی نزیک سنووری تورکیا دەستبەرداری چالاکییە کشتوکاڵییەکانیان بن، چوونکە هێزەکانی تورکیا هەڕەشە لە جووتیاران دەکەن و هەروەها بەهۆی دروستبوونی بەربەستی سنوورییەوە، توانای فرۆشتنی بەرهەمەکانیان نییە. ئەم گۆڤارە ئاماژەی بەوە کردووە کە لە کاتێکدا ئەو ناوچانەی لەژێر دەستی کوردانی سووریادان بە سەبەتەی خۆراکی ئەم وڵاتە ناسراون، بەڵام جووتیاران ناتوانن بەردەوام بن لە چالاکیەکانیان چوونکە سەربازانی تورکیا ڕێگە نادەن جووتیارانی کوردی سووریا ئاوی کێڵگەکانیان بدێرن بۆیە لە ئەنجامدا زۆربەی بەرهەمە کشتوکاڵییەکان لەناو دەچن. هەروەها سەلمان عەرەب، بەرپرسی بەشی خزمەتگوزارییە گشتییەکانی ئیدارەی خۆسەری کورد لە باکووری سووریا، بە ئه‌لمۆنیتۆری ڕایگەیاندووە، بەهۆی پەرەسەندنی هێرشی فڕۆکە بێفڕۆکەوان و هاوەنەکانی تورکیا، ئیدارەی خۆسەر ناتوانێت خزمەتگوزاری پێشکەش بە جووتیارانی ناوچەی سنووری لەگەڵ تورکیا بکات، هەر بۆیە بەرهەمهێنان دژوار بۆتەوە. بەپێی ئەم ڕاپۆرتە، وێنەی مانگە دەستکردەکان بە باشی جیاوازی بەرچاوی گەشکردنی بەرهەمە کشتوکاڵییەکان لە هەردوو دیوی سنوورەکە نیشان دەدەن، چوونکە ئەو بەشەی کە لە ژێر کۆنترۆڵی کوردەکانی سووریادایە بەهۆی هێرشەکانی تورکیاوە بۆتە بیابان.
نیگار عومەر قەزای خانەقین خاوەنی دەیان شوێنەواری مێژوویی كۆنە، كە مێژووەكەی دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی سەفەوییەكان و عوسمانیەكان، كەخاوەنی زیاد لە 200 شوێنەوار دەبێت، بەڵام بەهۆی نۆژەننەكردنەوەو پشتگوێخستنیان زۆربەیان مەترسی لەناوچوونیان لەسەرە. قەزای خانەقین لەساڵی 1921 لەسەردەمی دەسەڵاتی داگیركاری ئینگلیزەكاندا كراوە بەقەزاو دووەم قەزا بیوە لەسەر ئاستی عێراق، لەسەردەمی عوسمانیەكاندا بەشارەوانی خانەقین ناوبراوە، خانەقین شارێكی كوردستانیەو بەشێكە لەناوچە دابڕاوەكانی سنوری ماددەی 140، هاوسنورە لەگەڵ ئێران و پارێزگاكانی خوارووی عێراق و جگە لەكورد عەرەب و تورماكمان و بەشێكی كەم مەسیحی تێدا نیشتەجێن، شوێنەوارە دێرینەكانی قەزاكە بەرەو لەوناوچوون دەچن و هیچ بەرنامەو پلانێك نیە بۆ پاراستنیان. رژێمی بەعس بەشێك لەشوێنەوارە دێرینەكانی خاپوركردو لەناویبردن، شوێنەوارناسان و مێژووناسان باس لەوەدەكەن كەهەردوو حكومەتی عێراق و هەرێم بەگرنگیان نەزانیوە كار بۆ نۆژەنكردنەوەی شوێنەوارەكان بكەن كەبەشێكن لەمێژووی خانەقین. سەربەست برزۆ، شارەزای شوێنەواری خانەقین بەهاوڵاتی راگەیاند:» قەزای خانەقین خاوەنی چەندین شوێنەواری دێرینە، لەسەردەمی داگیركاری عوسمانیەكاندا چەند شوێنێكی دیار دروستكراوە وەك فەرمانگەی بەریدی خانەقین و وێستگەی كارەبا كە بۆ یەكەمجار لەخانەقین دروستكراون و هەتاوەكو ئێستاش ماون و هەندێك شوێنەواری دیكە كەدەكەوێتە ئەو سەردەمەوە بەداخەوە لەناوچوون وەك قولەی سەربازییەكان و ئاسیاوەكان، لەسەردەمی دەسەڵاتی ئینگلیزەكاندا سەرەڕای ئەوەی داگیركەربوون، بەڵام كۆمەڵێ شوێنی گرنگ دروستكراون وەك سێ هۆڵی سینەما، كەنیسەیەك بۆ مەسیحییەكان بەناوی كەنیسەی (بەشارەكە) تائێستا ماون ئەم شوێنەوارانە». وتیشی،» چەندین شوێنەواری دیكە گرنگ هەبوون كەشوێنی دیاربوون وەك گۆڕستانی جولەكەكان، گۆڕستانی پۆڵۆنیەكان كەدەكەوێتە سەردەمی هاتنی هێزی پۆڵۆنیا بۆخانەقین كە بەهۆی تاعونێكەوە 200 سەربازی پۆڵۆنیا لەخانەقین مردن و سەربازێكیان وێنەی ئاڵایەكی پۆڵۆنیا لەسەر تاشەبەردێك هەڵكۆڵیوەو تائێستاش شوێنەوارەكەی ماوە لەخانەقیندا». «هەروەها چەن كوشكێك دروستكرابوو لەسەردەمی عوسمانیەكاندا وەك كۆشكی مەحمود پاشای جاف كە لەقەزای سەعدیە دروستكرابوو ئێستا موڵكی شوێنەواری دیالەیەو تەواو داڕووخاوە، كۆشكی مستەفا پاشای باجەڵان كەئەویش لەناوچووە». هاوكات نیهاد حسێن، شارەزای مێژووی خانەقین لەوبارەیەوە بۆ هاوڵاتی دواو وتی:» مێژووی دروستكردنی پردی ئەڵوەن دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی سەفەوییەكان، سەرچاوە مێژووییەكان باس لەوەدەكەن كەكچی كاربەدەستی ئەوكاتەی سەفەوییەكان دێت بۆ خانەقین و لافاو رێگەنادات بپەڕێتەوە بۆ كەربەلاو نەجەف بۆ زیارەت، دەگەڕێتەوە لەگەڵ باوكی بڕیار لەدروستكردنی پردەكە دەدات، پردەكە پێنج هەزار كرێكار تێیدا كاری كردووەو تائێستاش ماوەتەوە، بەڵام بەداخەوە زۆرێك لەشوێنەوارەكانی دیكەی خانەقین لەناوچوون و خاپوركران لەسەردەمی رژێمی بەعسدا، ئەوەش كەماوە وێرانە بووە». «هۆكاری نۆژەننەكردنەوەی شوێنەوارەكان دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی كەئەم شوێنەوارانە موڵكی تاكن و هی حكومەت نین، هەربۆیە خاوەن شوێنەوارەكان بەزۆری دەیفرۆشن و زەویەكەی دەكەن بەبینا، حكومەتیش تائێستا ئامادە نەبووە لێیان بكڕێت و كاریان لەسەربكات». « بوونی شوێنەواری دێرین مێژووی ئەو ناوچەیە دەردەخات كەپێویستە بپارێزرێت و كاری لەسەربكرێت، بەڵام بەداخەوە خانەقین بۆ هەموو شتێك پشتگوێخراوە»، نیهاد حسێن وای وت. سەبارەت بەشوێنەوارەكانی خانەقین، ئەحمەد عەبدولجەبار، بەڕێوەبەری شوێنەواری پارێزگای دیالە بەهاوڵاتی راگەیاند:»خانەقین خاوەنی زیاتر لە 200 شوێنەواری مێژوویی كۆنە كە بۆ سەردەمی عوسمانی و سەفەوی و ئینگلیزو سەردەمی مەلەكی عێراق دەگەڕێتەوە، بەڵام بەهۆی زۆری شوێنەوارەكان و نەبوونی بودجەی پێویست ناتوانین نۆژەنیان بكەینەوە، نۆژەنكردنەوەی ئەو شوێنەوارانە پێویستی بەبودجەیەكی باش هەیە كەدەبێت پارێزگای دیالە هاوكار بێت، بەڵام ئەو بڕە پارەیەمان لەبەردەست نیە». وتیشی، «بوونی ئەو شوێنەوارانە دەلالەتن لەوەی كە لەسەردەمانی كۆندا خەڵكی جیاواز لەخانەقیندا ژیاوە، وەك جولەكەو مەسیحی و پۆڵۆنیەكان و هندییەكان، پاراستنی ئەو شوێنەوارانە تەنها بەئێمە ناكرێت كە لەناونەچن پێویستی بەوە هەیە ئیدارەی شاری خانەقین هاوكاربێت بۆئەوەی لەڕووخان بیانپارێزین». ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد: « ئێمە بەرنامەمان هەیە چەند شوێنێكی نۆژەن بكەینەوە، لەئێستادا خەریكی نۆژەنكردنەوەی دوو شوێنەواری دێرینین لەناحیەی كەنعان و قەرەتەپە لەپارێزگای دیالە، بەڵام بۆ شوێنەوارەكانی خانەقین تائێستا بودجەیەكی تایبەتی بۆ دیاری نەكراوەو بەهیواین لەئایندەدا بتوانین كاری لەسەر بكەین». هەروەها سەلام عەبدوڵا، چالاكی مەدەنی لەخانەقین بەهاوڵاتی وت:» هەردوو حكومەتی هەرێم و عێراق ژیانی هاووڵاتیانیان بەلاوە گرنگ نیە جا بگات بەشوێنەواری مێژوویی، وڵاتانی دونیا شوێنەوارەكانیان دەكەن بەسەرچاوەی مێژووی وڵاتەكەیان و شوێنێكی گەشتیاری، بەڵام لێرە لەلایەن مافیاكانەوە دەدزرێت، كەسیش لێیان ناپرسێتەوە». سەلام عەبدوڵا دەڵێت: « شوێنەوارەكانی خانەقین ئاماژەن بۆئەوەی كە شارەكە شوێنی پێكەوەژیان بووە كە دەتوانرێت ئەمە وەك ڕەمزێك بەكاربهێرێت بۆ ئێستا كە بتوانرێت كاری لەسەربكرێت بۆ پێكەوەژیان، بەڵام بەداخەوە تا بتوانن مێژووی شارەكەمان ناشرین دەكەن». وتیشی: «لەسەردەمی رژێمی بەعسدا بەشۆفڵ گۆڕستانی جولەکەكان تێكدراو وێران كرا، زۆر جار هاووڵاتیانیش خۆیان گۆڕەكان هەڵدەدەنەوەو بەدوای ئاڵتون و شتی دیكەدا دەگەڕێن، بەداخەوە حكومەت پارێزگاریان لێناكات و زۆر شتی كۆنی ئەو سەردەمە لەلایەن خەڵكەوە دزرا و فرۆشرا وەك كێلی گۆڕی پۆڵۆنیاكان».
هاوڵاتی دوای ئەوەی گرووپە چەکدارییە سورییەکانی سەر بەحکومەتی تورکیا لەناوخۆیاندا بوو بەشەڕیان و شەڕەکەش شاری عەفرینی داگیرکراوی گرتۆتەوە، بەگوێرەی زانیارییە میدیاییەکان لە ڕۆژئاوای کوردستان، دەیان زیندانى و ڕفێنراوی کورد، توانیویانە خۆیان لەزیندانەکان دەربازبکەن و ڕزگارییان ببێت. بەگوێرەی ئەو زانیارییانە دەیان زیندانیکراوو ڕفێنراوی کورد، کە ژن و منداڵیشیان لەناودایە، توانیویانە لەزیندانی (معراتە)ى شاری عەفرین کە لەژێر دەستی میلیشیاکانی سەر بەسوپای بەناو "سوپای نیشتیمانی سوری"دا بوە، خۆیان دەربازبکەن. جێگای ئاماژەیە گرتوخانەی معراتە پێشتر لەژێر دەستی میلیشیای فیرقەی حەمزەدا بوو، سەدان هاوڵاتی ڕفێنراوی خەڵکی ناوچەکەی تێدا زیندانیکرابوو، بەگوێرەی بەڵگەی ڕێکخراوەکانی بواری مافی مرۆڤ، یەکێکبوە لەهەرە خراپترین زیندانەکانی سوریا کە دەیان هاوڵاتی تێیدا لەژێر ئەشکەنجەدا گیانیان لەدەستداوە. ئەو سەرچاوانە باسیان لەوەکردوە، لەشاری "باب"ی سەر بەگوندەواری ڕۆژئاوای حەلەبیش، بەهۆی شەڕو پێکدادانی گروپە سورییەکانی سەر بەئەنکەرە، دەیان زیندانیکراوی تر توانیویانە لەیەکێک لەزیندانییە نهێنییەکان خۆیان دەربازبکەن کە گوماندەکرێت زیندانەکە گۆڕێکی بەکۆمەڵی ئەو زیندانیانەی تێدابێت کە لەژێر ئەشکەنجەدا کوژراون. ڕوانگەی سوریی بۆ مافەکانی مرۆڤیش ئاشکرایکردوە، لەسەرەتای ئەمساڵەوە تەنها لەناوچەی عەفرین نزیکەی 615 کەس دەستگیرکراون کە 24 منداڵ و 35 ژن و 351 دەستگیرکراویشیان نەخۆشبون، تەنانەت باری تەندروستیی 265 کەسیان زۆر خراپبوەو پێیویستییان بەچارەسەری پزیشکیی خێرا هەبوە. دوای کوشتنی کەسێک بە ناوی محەمەد ئەبوغەنوم لە شاری باب لە باکوری سوریا شەڕ و پێکدادان لە نێوان گروپە سەر بە دەوڵەتی تورکیای داگیرکەر دروست بوو تا ئێستا ژمارەیەک کەس کوژراون و چەکدارەکان بە چەکی قورسەوە ڕوبەڕوی یەکتر دەبنەوە. ئەو گرووپانە لە ناوخۆیاندا بونەتە دوو گروپ و دژی یەکتری شەڕ دەکەن، گروپی یەکەم پێکهاتوون لە (فەیلەقی سێ، تەحریر و بینا)لە بەرابەردا گروپی دووەم پێکهاتون لە (حەمزە، سوڵتان سلێمان، تەحریری شام (بەرەی نوسرەی پێشوو)) لە ئێستادا هەردوو بەرەکە ڕوبەڕوی یەکر بونەتەوە.
هاوڵاتی "جارێكى تر شه‌ڕ له ئێمه نابه‌نه‌وه، چۆن ئه‌مجار شكاندمانن 100 جارى تریش ده‌یانشكێنین" بافڵ جه‌لال تاڵه‌بانى، سه‌رۆكى یه‌كێتيى نیشتمانيى كوردستان له تۆمارێكى ده‌نگیدا كه له دامه‌زراوه‌ى (دره‌و) بڵاوبووه‌ته‌وه قسه بۆ فراكسیۆنى یه‌كێتى ده‌كات له‌پاش هه‌ڵبژاردنى د. له‌تیف ڕه‌شید به سه‌رۆككۆمارى عێراق و ده‌ڵێت: "ئه‌م چه‌ند مانگه زۆر قورس بوو بۆ یه‌كێتیى نیشتمانیى كوردستان و نه‌یاره‌كانمان و دوژمنه‌كانمان شه‌ڕى ئیراده‌یان له‌گه‌ڵ كردین، به‌ڵام زۆر هه‌ڵه له‌م یه‌كێتیه‌ى ئه‌مڕۆ تێگه‌یشتوون، چه‌ند كاندید بێننه به‌رده‌ممان ئه‌یانشكێنین و ئه‌یانخه‌ینه سه‌ر ئه‌ژنۆ، له رۆژى یه‌كه‌میشه‌وه هه‌ر وابووه، كاك هۆشیاریان هێنا شكاندمان! ئه‌و براده‌ره‌ى تریشیان هێنا كه تا ئێستاش ناوه‌كه‌ى فێر نه‌بووم شكاندمان! هه‌ر كه‌سێكى تریشیان بهێنایه هه‌ر ده‌مانشكاند". له تۆماره ده‌نگییه‌كه‌دا بافڵ ئاماژه به‌وه‌شده‌كات، "باوه‌ڕ به میدیا مه‌كه‌ن. ئه‌گه‌ر ئه‌تانه‌وێت باوه‌ڕبكه‌ن سه‌یرى ده‌زگاكانى شاناز خان بكه‌ن. به‌ڵى وایه، ئێمه دوو كاندیدمان هه‌بوو، به‌ڵام راستییه‌كه‌ى ئه‌وه‌یه كه سیاسه‌ته‌كه‌ى یه‌كێتى نیشتمانى كوردستان دروست بوو، سیاسه‌ته‌كه‌ى براده‌ره‌كانى تر كه ئه‌یانه‌وێت به نه‌وعێكى تر باسبكه‌ن هه‌ڵه‌یه"! له به‌شێكى ترى قسه‌كانیدا سه‌رۆكى یه‌كێتى نیشتمانى كوردستان ئاماژه به‌وه‌شده‌كات، "ئێستا ئه‌چینه‌وه بۆ لاى كاك به‌رهه‌م، ئاگاتان له خۆتان بێت، ئاگاتان له یه‌كترى بێت، ئاگاتان له د. له‌تیف ڕه‌شید بێت". له كۆتایی قسه‌كاندا سه‌رۆكى یه‌كێتى ده‌شڵێت: "قه‌ت جارێكى تر شه‌ڕ له ئێمه نابه‌نه‌وه، چۆن ئه‌مجار شكاندمانن 100 جارى تریش ده‌یانشكێنین.ئه‌مجاره له كوردستان ده‌یانشكێنین. ئه‌گه‌ر راستده‌كه‌ن، ئه‌گه‌ر حزبن و ئه‌وێرن و ئه‌گه‌ر ئه‌توانن شه‌ڕى یه‌كێتى بكه‌ن با بێنه پێشه‌وه قانونێك دابنێن كه قانونى هه‌ڵبژاردن بێت و داواكارى هه‌موو حزبه‌كان بێت. هه‌ڵبژاردنێكى راستى بكه‌ین له‌گه‌ڵ پارتى دیموكراتى كوردستان، ئه‌وكاتن، بۆتان ده‌رئه‌كه‌وێت یه‌كێتى كێیه، ئه‌وانیش وه‌زى خۆیان ئه‌زانن"
سەركۆ جەمال داهاتی پارێزگای سلێمانی ماوەی زیاتر لەساڵێكە بووەتە جێگەی مشتومڕ، پارتی و یەكێتی و گۆڕان كە لەناو حكومەتدان پێشتر یەكتریان پێ تۆمەتبار دەكرد، بەڵام ئێستا ئەوانیش قسەی لەسەر ناكەن، پێشتر ئەنجومەنی وەزیران و وەزارەتی دارایی لیژنەیەكیان پێكهێنا ئەویش ئەنجامەكەی بۆ رای گشتی نەبوو، بەڵام ماوەی چەند رۆژێكە ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی لەسەر هەمان پرس لیژنەیەكی پێكهێناوە، سەرچاوەیەكیش لەوەزارەتی دارایی دان بەوەدا دەنێت پێشتر داهاتی سلێمانی نزیكەی 250 ملیۆن دۆلاربووە بەڵام ئێستا بۆ نیوە كەمیكردووە. كەریم عەلی ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی راگەیاند:»داهاتی سلێمانی لەسەر چەند بنەمایەكە، لەوانە پشكی نەوت و داهاتی دەروازەكان، داهاتی دەروازەكان كەمیكردووە بەهۆی قاچاغچێتی و لێخۆشبوون لەباج، كۆمەڵێك كۆمپانیای ناپێویستیش هەن كە باج وەردەگرن، جگە لەوەی چەندین هێزی ئەمنیی لەدەروازەكان جێگیركراون و بوونەتەهۆی رێگریكردن و كەمبوونەوەی داهات، داهاتی باج و رسوماتیش وەكو ئاوو كارەبا گرفتی ئەوەی هەیە نەسریەی بەردەستیان بۆ دابین ناكرێت و داوای داهاتیشیان لێدەكرێت، داهاتی ناوخۆی سلێمانی مانگی یەكی ئەمساڵ سەروو 130 ملیار دینار بووە بەڵام ئێستا دابەزیوە بۆ كەمتر لە 80 ملیار دینار». وتیشی:» داهاتی هەموو سەرچاوەكان كەمیان كردووە، وەكو ژمارە هیچ ژمارەیەكمان لانییە كە كۆی گشتی داهاتی سلێمانی چەندە، بەڵام 15 ملیۆن دۆلاری مانگانە لەداهاتی سلێمانی دەدرێتە هەرسێ سەرۆكایەتیەكە». هاوڵاتی پەیوەندیكرد بە چەند بەرپرسێك لەئەنجومەنی وەزیران و وەزارەتی دارایی حكومەتی هەرێم بۆ وەرگرتنی زانیاری لەوبارەیەوە، بەڵام هەریەكەو بەپاساوێك لێدوانیان نەداو بەشێكیشیان رەتیانكردەوە هیچ داتایەكیان لابێت. بەڵام بەپێی وتەی سەرچاوەیەك لەوەزارەتی دارایی بۆ هاوڵاتی پێشتر داهاتی پارێزگای سلێمانی بەئیدارە سەربەخۆكان و هەڵەبجەوە زیاتر لە 250 ملیۆن دۆلاربووە. سەرچاوەكە وتیشی: بەڵام ئێستا داهاتی پارێزگای سلێمانی و ئیدارە سەربەخۆكان نزیك بووەتەوە لەنیوەی ئەو بڕە پارەیە. بەرزان محەمەد جێگری سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی راگەیاند: «ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی بەنووسراوی فەرمی داوای لەوەزارەتی دارایی و ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم كردووە لەبارەی داهاتی سلێمانی زانیارییان پێبدات بەڵام رەتیانكردووەتەوە». وتیشی:»بۆ بەدواداچوونی داهاتی سلێمانی و هۆكاری كەمكردنی، ئەنجومەنی پارێزگا لیژنەیەكی پێكهێناوە بەڵام لیژنەكە تازە دەستی بەكاركردووە بەهۆی هەمواری پەیڕەوی ناوخۆی ئەنجومەنی پارێزگاو هێشتا لەبەدواداچوونی سەرەتاییدان». كاسترۆ مەعروف، ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی و ئەندامی لیژنەكە بەهاوڵاتی راگەیاند:» لیژنەی كارگێڕی و داراییمان هەیە پێشتریش بەدواداچوونی كردووە، نووسراومان ئاڕاستەی وەزیری دارایی كردووە بۆ داهاتی سلێمانی بەڵام تا ئەنجومەنی وەزیران رەزامەندی نەدات ناتوانین هیچ بكەین، نووسراومان بۆ ئەنجومەنی وەزیرانیش كردووەو ئەوانیش زانیارییان پێنەداوین». وتیشی:»لیژنەمان چووەتە دەروازەكان ئەوانیش تاوەڵامی نووسراوێك دەدەنەوە چەند مانگێكی پێدەچێت و كۆی داهات و خەرجیشمان پێنادەن، ئێستاش بەهۆی پەیڕەوی ناوخۆی ئەنجومەنەوە لیژنەكە چەند رۆژێكە دەستبەكاربووەو یەك كۆبوونەوەی كردووە». كاسترۆ مەعروف دەڵێت:»كۆمەڵێك باج و رسومات و كۆمپانیا هەیە لەدەروازەكانی سنووری سلێمانی لەشوێنەكانی دیكە نییە ئەوەش وایكردووە بازرگانەكانی ئێرە چیتر لەسنووری پارێزگای سلێمانییەوە بارەكانیان نەهێننە هەرێمی كوردستان، جگە لەوەی دۆخی سیاسی هۆكارێكە بۆ كەمبوونەوەی داهات، هاوكات راگیرانی پرۆژەكانیش هۆكارێك بووە». بەوتەی ئەو ئەندامەی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی،»ئەوەی ئێمە داوای دەكەین بەنووسراوی فەرمی لەوەزارەتی دارایی و لایەنە پەیوەندیدارەكان پێمان نادرێت، لەمەودوا بەدواداچوونی خۆمان دەكەین بۆ ئەو بابەتانە». شێركۆ جەودەت ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانی كوردستان لەوبارەیەوە بەهاوڵاتی راگەیاند:» داهاتی سلێمانی دیار نییەو دەیشارنەوە، چونكە بڕێكی تێكەڵە لەگەڵ داهاتی مەركەزیدا، هۆكارەكەی یەكەم ئەوەیە رێككەوتنێك هەیە لەنێوان یەكێتی و پارتیدا لەئەنجومەنی وەزیران كە زۆنی سەوز 43٪ی كورتهێنانی لیستی مووچە پڕبكاتەوە و زۆنی زەردیش 57٪ی كورتهێنانی لیستی مووچە پڕبكاتەوە». ئەو ئەندامەی لیژنەی دارایی پەرلەمانی كوردستان وتیشی:» ئێستا داهاتی سلێمانی كەمترە لەخەرجییەكانی و پارە دەرهێنان لەبانكی ناوەندی هەرێم لە سلێمانی لەڕێگەی چەكەوە كەپێشتر درابوون بەكەسانێك كە بازرگان و بەڵێندەر بوون». «بۆ نموونە چەكەكە بەهای ملیارێك دینار بووە، ئەو كەسە ناچار بووە بە 300 ملیۆن دینار بیفرۆشێتەوە، ئەوەی لێی كڕیوەتەوە چووەتە بانك بەدەستڕۆیشتوویی خۆی گۆڕیویەتیەوەو ملیار دینارەكەی وەرگرتووە و بەوەش 700 ملیۆن دینار قازانجی كردووە، ئەم جۆرە یارییانە كراوە كەهەمووی پارە دەرهێنانە لەبانكی سلێمانی بەشێوازێكی نادروست». شێركۆ جەودەت وای وت. ئەو ئەندامەی لیژنەی دارایی پەرلەمانی كوردستان دۆخی سلێمانی وا وێنا دەكات كە بەرەو قوفڵ بوون دەڕوات و دەڵێت «خەریكە هەموو سێكتەرو پرۆژەكان بەتەواوی رادەگیرێن». بەڵام عومەر گوڵپی ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانی كوردستان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:»بەهیچ شێوەیەك ناتوانم بڵێم داهاتی سلێمانی كەمدەكات تەنها ئەوكاتە نەبێت كەبزانم و بەشێوەیەكی دروست زانیاریمان هەبێت كەئەویش بەڕێوەبەری بانك پێمان بدات، داهاتی هەر مانگێك چەندە و خەرجیەكانیش چەندە، ئەوكات دەتوانم بڵێم كەمدەكات». «وشەی كەمكردن بۆ شارێك راست نییە بەپێی یاسا نەك پارێزگا و شارەكان بودجەیان نییە هەرێمی كوردستانیش بودجەی نییە تا بڵێین بودجەكەی ئەوەندەیەو ئەوەندە كەمیكردووە، ئەوە بەرپرسیارێتی حزبەكانی دەسەڵاتە روونكردنەوە بدەن بەخەڵك و ئێمەو بۆ ئەوەی بتوانین قسەیەكی دروست بكەین، هەرسێ حزبەكەی دەسەڵات پارتی و یەكێتی و گۆڕان كە بەشدارن لەحكومەتی هەرێم بەبەرپرسیاری دۆخی سلێمانی دەزانن، پێمان وایە لەهەرێمی كوردستان هیچ كێشەیەكی داهات نییە كە بەوجۆرە دەستخراوەتە بینەقاقای سلێمانی، عومەر گوڵپی وای وت. هاوكات زیاد جەبار سەرۆكی فراكسیۆنی یەكێتی و سەرۆكی لیژنەی دارایی لەپەرلەمانی كوردستان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:»مانگانە وەزارەتی دارایی داوا لەبانكی منارە لەهەولێرو ئاشتی لەسلێمانی دەكات تەواوكاری مووچە بنێرن، بەڵام هۆكاری كەمكردنی داهات ئەوەیە كە پارەی دەرمان و بەڕێوەبەرایەتیە گشتییەكانی حكومەتی هەرێم لەزۆنی سەوز لەپارێزگای سلێمانی و هەڵەبجەو ئیدارە سەربەخۆكانی گەرمیان و راپەرینی لێ خەرج دەكرێت». وتیشی:»ئێستا بەداخەوە ئەوەشیان زیاتر لەنیوە بۆ كەمكراوەتەوە، جگە لەوەی پارەی دیكە بۆ خەرجی سێ سەرۆكایەتیەكە دەڕوات، جگە لەوەی هەر پرۆژەیەك جێبەجێ دەكرێت و حكومەت دەڵێت جێبەجێی دەكەین پارەكەی لەداهاتی ناوخۆی سلێمانییە». كورتهێنان لەسلێمانی بەپێی ئەو بەدواداچوونەی هاوڵاتی كردوویەتی، سەرچاوەی داهاتی پارێزگای سلێمانی پارەی نەوت و داهاتی ناوخۆی پارێزگاكەیە، تا مانگی هەشتی ئەمساڵیش بەمشێوەیە بووە كە 288 ملیار دیناری پارەی فرۆشراوی نەوت و 90 ملیار دیناری پارەی ناوخۆ بووە كە لەباج و دەروازە سنورییەكان كۆدەكرێتەوە، كۆی گشتی داهاتیش كردوویەتیە 378 ملیار دینار، بەڵام بەوتەی بەرپرسان و پەرلەمانتارانی یەكێتی و گۆڕان خەرجی پارێزگاكە زیاتر بووە لە 407 ملیار دینار. سەرۆكی فراكسیۆنی یەكێتی لە پەرلەمانی كوردستان دەڵێت: «هەر مانگێك كورتهێنان لەداهاتی سلێمانی هەبێت لەداهاتی مانگی دواتر پڕدەكرێتەوە، مانگانە سلێمانی بەهۆی كورتهێنانەوە قەرزار دەبێت و قەرزەكەش لە پارەی خزمەتگوزاری و پرۆژەكان دەبڕدرێت و حكومەتی هەرێم یەك دینار كورتهێنانی سلێمانی پڕنەكردووەتەوە». هەر بەپێی بەدواداچوونەكەی هاوڵاتی مانگانە لەداهاتی سلێمانی خەرجی موچەی پەروەردەی كەركوك دابین دەكرێت كە بڕەكەی شەش ملیار دینارە، هەمان بڕە پارە دەچێت بۆ ئاژانسی ئاسایش، ئەنجومەنی دادوەریش بڕی ملیارو نیوێك داهاتی مانگانەی سلێمانی دەبات، ئەوەش لەكاتێكدایە ناوەڕاستی مانگی ئایاری ئەمساڵ كاتێك گرفتی نەمانی پارە لەبانكەكاندا بەتایبەتی بانكەكانی سنوری ئیدارەی سلێمانیدا دروستبووە، لیژنەی دەستپاكی پەرلەمانی كوردستان بەمەبەستی بەدواداچوون، لیژنەیەكی دروستكردو لیژنەكەش هیچ شتێكی بۆ رای گشتی ئاشكرانەكرد، بەڵام راپۆرتی بەدواداچوونەكە كەدەست هاوڵاتی كەوتووە دەریدەخات نزیكەی 92 بانكی حكومی لەهەرێمی كوردستاندا هەیە، ئەمانە كەمترین مەرجی بانكیان تێدایە‌و بەیەكەوە نەبەستراونەتەوەو لەسنوری سلێمانی 33 بانكی حكومی هەیە، لەسنوری هەولێرو دهۆك 59 بانكی حكومی هەیە. هەر بەپێی ئەو راپۆرتە 22 بانك لەسنوری پارێزگای هەولێرو دهۆك خراونەتە سەر سیستەمی (ICBS)، بەڵام لەسنوری سلێمانی‌و هەڵەبجە هیچ بانكێك نەخراوەتە سەر ئەم سیستەمە. سیستەمی (ICBS) كارئاسانی گەورە دەكات بۆ بەئەلیكترۆنیكردنی دابەشكردنی موچە‌و ئەنجامدانی چاكسازی لەزۆر بواردا لەوانە: كەشفكردنی موچەخۆری بندیوار. راپۆرتەكە ئاماژەی بەوەشكردووە لەهەرێمی كوردستاندا بەگشتی هەزار وەحدەی حسابی‌و 14 خەزێنەی گشتی هەیە. لە 23-5-2022 ئەنجومەنی وەزیرانی حكومەتی هەرێمی كوردستان لیژنەیەكی بۆ لێكۆڵینەوە لەداهاتی سلێمانی و هەڵەبجەو ئیدارە سەربەخۆكانی گەرمیان و راپەڕین پێكهێنا، سەرۆكی لیژنەكە سامی جەلال راوێژكار لەوەزارەتی ناوخۆی حكومەتی هەرێم و ساماڵ عەبدولڕەحمان بەڕێوەبەری گشتی گومركی هەرێم ئەندامی لیژنەكەبوون، هاوڵاتی چەندین جار پەیوەندی پێوەكردن بەڵام وەڵامی پەیوەندیەكانیان نەدایەوە. داهاتی ناوخۆی هەرێمی كوردستان بێجگە لەداهاتی نەوت، ساڵی رابردوو دوو ترلیۆن و 559 ملیار دینار بووە، لەو داهاتەش ترلیۆنێك و 457 ملیار دیناری زۆنی سەوز بووە كە دەكاتە 43٪ی داهاتی هەرێمی كوردستان.
عه‌مار عه‌زیز به‌ده‌ل به‌روارى ده‌ڵێت: به‌رده‌وامم له‌خه‌باتى مه‌ده‌نى و له‌ده‌ستگیرکردن ناترسم، به‌ڵکو ئێمه له‌زوڵم و زۆردارى ده‌سه‌ڵات ده‌ترسین، وتیشى: ماوه‌ى زیاتر له‌دوو هه‌فته‌یه له‌گه‌ڵ ژماره‌یه‌ک که‌سایه‌تی و خاوه‌ن ماف له‌چین و تووێژه جیاوازه‌کانی کۆمه‌ڵی کوردستان گروپی گێڕانه‌وه‌ی پاشکه‌وت و لێبڕینی مووچه‌مان پێکهێناوه‌و من وه‌کو نوێنه‌ری پارێزگاى دهۆک به‌شداریم کردووه. به‌ده‌ل به‌رواری چالاکى کۆمه‌ڵى مه‌ده‌نى که وه‌کو نوێنه‌ری پارێزگای دهۆک به‌شدارى له‌گروپى گێڕانه‌وه‌ی پاشکه‌وت و لێبڕینی مووچه کردووه، له‌چاوپێکه‌وتنێکیدا له‌گه‌ڵ هاوڵاتى رایگه‌یاند: « له‌ساڵانی 2017 و 2018 گروپێک دامه‌زرابوو به‌ناوی کوا پاشکه‌وتی من، که ئه‌مه‌ش یه‌که‌م گرووپ بوو که داوای پاشکه‌وت بکات، له‌پلانی ئێمه‌دابوو ئه‌و گرووپه بکه‌ینه گروپێکی سه‌رانسه‌ری کوردستان به‌ڵام له‌به‌ر به‌رژه‌وه‌ندی چه‌ند که‌سێک له‌ھەولێر و سلێمانی سه‌رینه‌گرت، له 2018 له‌شاری دهۆک ده‌ستمانکرد به‌گه‌وره‌ترین گردبوونه‌وه بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی پاشکه‌وت، دواتر ده‌زگا ئه‌منیه‌کان ئێمه‌یان ده‌ستگیرکرد، ماوه‌یه‌کی زۆر له‌زیندان بووین دواتر ئازادکراین». وتیشى: «یه‌که‌م کۆبوونه‌وه‌مان له‌شاری هه‌ولێر له 24ی ئه‌یلولی 2022 بوو، به‌هۆی ئه‌و دۆخه‌ی ئێستای عێراق و هه‌روه‌ها پرسی بۆردومانکردنی ناوچه سنورییه‌کان له‌لایه‌ن ئێران و تورکیاو پرسی درێژکردنه‌وه‌ی ماوه‌ی په‌رله‌مانی کوردستان، ئه‌مانه هه‌موو وایانکرد که‌مێک دوابکه‌وین، ئێمه نامانه‌وێت ئه‌مجاره په‌له بکه‌ین هه‌روه‌ها نامانه‌وێت کارێک بکه‌ین دواتر هیچ ئامانجێکی نه‌بێت، به‌خۆشحاڵییه‌وه رێکخراوی ئێن پی ئه‌ی که رێکخراوێکی نه‌رویجییه، پشتگیریمان ده‌کات». له‌باره‌ی ئامانجی سه‌ره‌کى دامه‌زراندنی گروپه‌که، به‌ده‌ل به‌رواری وتى:»چه‌ند ئامانجێکمان هه‌یه له‌وانه کارکردن بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی پاشکه‌وتی مووچه‌ی فه‌رمانبه‌ران، هه‌روه‌ها پرسی جیاوازی مووچەی فه‌رمانبه‌ران به‌تایبه‌ت خانه‌نشینان له‌گه‌ڵ عێراق و هاوتاکردنیان، هه‌روه‌ها پله‌به‌رزکردنه‌وه‌ی فه‌رمانبه‌ران له‌گه‌ڵ دابه‌شکردنی مووچه له‌کاتی خۆیدا، هه‌موو ئه‌مانه له‌چوارچێوه‌ی چالاکی مه‌ده‌نی و ئاشتیانه ده‌بێت، جیاوازی گروپی ئه‌مجاره ئه‌وه‌یه که ئه‌م گروپه سه‌رانسه‌رییه‌و نوێنه‌رانی هه‌موو پارێزگایه‌ک له‌گروپه‌که‌دا به‌شدارن». سه‌باره‌ت به‌میکانیزمى کارکردن و چۆنیه‌تی دروستکردنی فشار له‌سه‌ر حکومه‌ت بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی پاشکه‌وتی مووچه‌ی فه‌رمانبه‌ران، به‌ده‌ل به‌روارى ده‌لێت: «چالاکییه‌کانمان به‌شێوه‌ی مه‌ده‌نی ده‌بێت، به‌دواداچوونی یاسایی ده‌که‌ن و کۆمه‌ڵێک دادوه‌رو پارێزه‌ر له‌گه‌ڵ ئێمه ده‌بن تاوه‌کو له‌ڕێگای یاسایی پاشکه‌وتی مووچه بکه‌ینه ماڵ له‌سه‌ر حکومه‌ت و ئه‌وان دانپێدانان بکه‌ن و دواتر بۆ فه‌رمانبه‌رانی بگێڕنه‌وه.» له‌وه‌ڵامى ئه‌و پرسیاره‌ى ئایا مه‌ترسى نیه به‌هۆى ئه‌م چالاکییانه‌وه جارێکى تر رووبه‌ڕووى ده‌ستگیرکردن ببیته‌وه، وتى: «من له‌ده‌ستبه‌سه‌رکردن ناترسم، به‌ڵکۆ ئێمه له‌زوڵم و زۆرداری ده‌سه‌ڵات ده‌ترسین، به‌داخه‌وه له‌سه‌ر ماف و داواکارییه‌کانی خۆت ده‌ستگیربکرێی و دواتر تۆمه‌تی ئه‌خلاقی و ته‌قینه‌وه یان په‌یوه‌ندی به‌پارتی کرێکارانى کوردستان (په‌که‌که) دروستده‌کرێن که‌هه‌موو ئه‌مانه دوورن له‌ڕاستی، من له 1993 تاوه‌کو ئێستا به‌رده‌وامم له‌کارکردن، ئامانجی سه‌ره‌کی من ته‌نها خزمه‌تکردنه به‌کوردستان و لای من هه‌ر چوارپارچه‌ی کوردستان زۆر پیرۆزه و به‌رده‌وام ده‌بم له‌سه‌ر خه‌باتی مه‌ده‌نى.». «به‌ده‌ل به‌روارى ده‌ڵێت: «رێکخراوی پاو که ته‌مویلی دارایی له‌ڕێکخراوی ئێن پی ئه‌ی نه‌رویجی وه‌رده‌گرێت ، ئه‌مانه پرۆژه‌یه‌کیان هه‌یه به‌ناوی (تعزیز الدیموقراتیه) بۆماوه‌ی چوار ساڵ، پێکهێنانی گروپه‌که‌ی ئێمه به‌شێکه له‌و پرۆژه‌یه‌و من گه‌شبینم که‌پێکه‌وه ده‌توانین شتێکی باش بۆ مووچه‌خوران به‌ده‌ستده‌هێنین، به‌مه‌رجێک خه‌ڵک له‌گه‌ڵ ئێمه هاوکاربێت و له‌پشته‌وه خیانه‌تمان لێنه‌کات».
لە راگەیەندراوێکدا مەکتەبی سیاسی پارتی رایگەیاند، له‌پێناو سه‌ركه‌وتنی پڕۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆك كۆمار و دامه‌زراندنی كابینه‌ی نوێی حكومه‌تی فیدراڵ بڕیارماندا به‌كشاندنەوه‌ی هه‌ڤاڵ رێبه‌ر ئه‌حمه‌د له كاندیدکردن بۆ پۆستی سه‌رۆك كۆمار. دەقی راگەیەندراوەکە: راگه‌یاندراوێک لە مه‌كته‌بی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستانەوە دوای هه‌ڵبژاردنه‌كانی ئۆكتۆبه‌ری ساڵی رابردوو، هه‌وڵه‌كانمان به‌ڕوون و ئاشكرایی بۆ رزگاركردنی پڕۆسه‌ی سیاسی عێراق له چه‌قبه‌ستوویی به‌گه‌ڕخست و، بەبێ جیاوازی له‌گه‌ڵ هه‌موو لایه‌نه‌كانی براوه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كانی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق له گفتوگۆ دابووین و، پابەندی و رێزیشمان بۆ ئه‌و رێككه‌وتنه‌ی هه‌رسێ پێكهاته‌ی سه‌ره‌كی عێراق هه‌بوو له ده‌ستنیشانكردنی نوێنه‌ریان بۆ ئه‌و پۆسته سیادیه‌ی بۆ هه‌ر لایه‌ك دیاریكراوه. سه‌باره‌ت به سه‌رۆك كۆماری عێراق كه پشكی كورده، رای خۆمان به‌ڕاشكاوی راگه‌یاندوه كه به‌پێویستی ده‌زانین كۆده‌نگی گه‌لی كوردی له‌سه‌ربێت چونكه نوێنه‌ری كورده لە عێراقی فیدراڵدا، به‌داخه‌وه هه‌وڵدرا ئه‌م بابه‌تە پشتگوێ بخرێ و به‌ده‌ست تێوه‌ردان و سه‌پاندنی ئیڕاده و له‌ده‌ره‌وه‌ی كۆده‌نگی ئه‌م مافه‌ی گه‌لی كورد پێشێل بكه‌ن، بۆیە پارتیمان هه‌ڤاڵ (رێبه‌ر ئه‌حمه‌د)ی كاندیدکرد بۆ ئه‌و پۆسته، ئێستاش کە ئه‌و هه‌وڵه‌ی ده‌درا بۆ سه‌پاندنی ئیڕاده و ره‌چاونه‌كردنی كۆده‌نگی کورد كه ئێمه له پارتی دیموکراتی کوردستان وه‌كو پڕه‌نسیپ به‌گرنگمان زانیوە، سه‌ركه‌وتوو نه‌بوو و، هه‌روه‌ها له‌پێناو سه‌ركه‌وتنی پڕۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆك كۆمار و دامه‌زراندنی كابینه‌ی نوێی حكومه‌تی فیدراڵ بڕیارماندا به‌كشاندنەوه‌ی هه‌ڤاڵ رێبه‌ر ئه‌حمه‌د له كاندیدی سه‌رۆك كۆمار، هیوادارین كۆبونه‌وه‌ی ئەنجوومەنی نوێنەران كه بۆ مه‌به‌ستی هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆك كۆمار ده‌به‌سترێ سه‌ركه‌وتوو بێت.
هاوڵاتی نوێنەرایەتی ئێران لە نەتەوەیەکگرتوەکان رایگەیاندوە جموجۆڵ و هاندانی پارتەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان بۆ ناوخۆی وڵاتەکەی وای کردوە سوپای پاسداران ناچار بێت لە هەرێم هێرشیان بکاتەسەر. نوێنەرایەتیی ئێران لە راپۆرتێکدا بۆ ئەنجومەنی ئاسایشی سەر بە رێکخراوی نەتەوەیەکگرتوەکان هۆکاری هێرشەکانی سوپای پاسداران لە (28/9/2022) بۆسەر بنکە و بارەگاکانی پارتەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان لە هەرێمی کوردستان رادەگەیەنێت. لە راپۆرتەکەدا هاتوە : پارتەکانی (کۆمەلە و دیموکرات و پەژاک و پاک) مەترسیان بۆسەر دامەزراوەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران دروست کردوە و خاکی هەرێمی کوردستانیان بۆ زیانگەیاند بە ئێران و لە ساڵی 2016ەوە 49 جار هێرش و چالاکیی سەربازییان ئەنجام داوە. نوێنەرایەتیی ئێران لە نەتەوەیەکگرتوەکان جەختی لەوە کردوەتەوە کە چالاکییەکانی ئەو پارتانە وای لە سوپای پاسداران کردوە کە هیچ بژاردەیەکی دیکەیان نەبێت جگە لە وەڵامدانەوە بەو شێوازەی لە (28)ی مانگی رابردودا ئەنجامیان داوە. ئێران داوای کردوە ئەو راپۆرتە وەک هۆکارێکی ئەنجامدانی ئەو هێرشانە لە لایەن وڵاتەکەیەوە بۆ سەر خاکی عێراق و هەرێمی کوردستان لە ئەنجومەنی ئاسایش بڵاو بکرێتەوە.
ده‌زگای دژه‌تیرۆری یه‌كێتی له‌باره‌ی تیرۆركردنی هاوكار جاف ئه‌فسه‌ری دژه تیرۆر كه له‌هه‌ولێر تیرۆركرا، وه‌ڵامی ئه‌نجوومه‌نی ئاسایشی هه‌رێم ده‌داته‌وه. ده‌قی وه‌ڵامه‌كه... ده‌زگای دژه‌تیرۆر به توندی چه‌واشه‌كارییه‌كانی ده‌زگای پاراستنی سه‌ر به پارتی دیموكراتی كوردستان ره‌ت ده‌كاته‌وه كه گوایه ئه‌فسه‌رانی دژه‌تیرۆر تاوانبارن له تیرۆركردنی عه‌قید هاوكار جاف. ده‌زگای دژه‌تیرۆر ھێزێكی نیشتمانی، رێكخراو، فه‌رمی، حكومی، تایبه‌ت و مه‌شقپێكراوی سه‌ربازییه و رۆڵێكی مێژوویی بینیووه له به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی تیرۆردا له سه‌رتاسه‌ری عێراق به‌گشتی و هه‌رێمی كوردستان به‌تایبه‌ت. دژه‌تیرۆر ڕۆڵی بینیوه له پاراستنی سه‌قامگیری و به‌رقه‌راركردنی ئارامی و ئاسایش كه نه‌ك ته‌نیا له هه‌رێم جێگای شانازییه، له‌لایه‌ن هێزه‌كانی هاوپه‌یمانی نێوده‌وڵه‌تیشه‌وه متمانه‌پێكراو و رێزلێگیراون و هاوكار و هه‌ماهه‌نگی سه‌ره‌كی بوون له سه‌ركه‌وتن به‌سه‌ر جه‌نگی تیرۆردا. ناوهێنانی دژه‌تیرۆر و تۆمه‌تباركردنی له‌لایه‌ن هێزێكی هه‌واڵگری چه‌واشه‌كار كه هه‌میشه له به‌ره‌كانی جه‌نگی پارێزگاری له كوردستان هه‌ڵهاتووه و سه‌ربه‌لایه‌نێكی پیلانگێری دۆڕاوی ئه‌م هه‌رێمه‌یه كه رێڕه‌وی ئاسایشیان ونكردووه و له‌بری كاركردن بۆ پاراستنی ئاسایشی هه‌رێمه‌كه‌مان، سه‌رقاڵی داتاشینی ئه‌و سیناریۆیانه‌ن كه سیاسییه دۆڕاوه‌كانیان فه‌رمانیان پێده‌كه‌ن و ئه‌م ده‌زگا هه‌واڵگرییه چه‌واشه‌كاره جێبه‌جێیان ده‌كات. ئێمه له ده‌زگای دژه‌تیرۆر له‌وه تێده‌گه‌ین خۆهه‌ڵقورتاندنن له كاروباری سیاسه‌تی دۆڕاو، به‌ڕێوه‌بردنی فاشیل و نۆكه‌ریكردن بۆ بێگانه و تۆمه‌تباركردنی لایه‌نێكی دیكه‌ی نیشتیمانی كه مێژووه‌كه‌ی پڕ له سه‌روه‌ری و شانازییه، كاری به‌رده‌وامی ئه‌و ده‌زگا هه‌واڵگرییه كه ئێستا و له‌م ساته‌وه‌خته هه‌ستیاره‌ی كه عێراقی پێداتێده‌په‌ڕێت، ده‌رخه‌ری ئه‌و ڕاستییه‌یه كه ئه‌وان به‌رده‌وام بۆ په‌رده‌پۆشكردنی په‌ڵه ره‌شه‌كانیان ده‌ست بۆ سیناریۆ و پلانی دوژمنكارانه ده‌به‌ن. خۆ ئه‌گه‌ر ئه‌مشه‌و یه‌كێتیی نیشتیمانیی كوردستان كاندیدی خۆی بۆ پۆستی سه‌رۆك كۆماری عێراق بكشاندایه‌ته‌وه ئایا ئه‌مشه‌و ئه‌و ڤیدیۆیه بڵاو ده‌كرایه‌وه؟ كۆمه‌ڵانی خه‌ڵكی كوردستان زۆر له‌وه هۆشیارترن كه باوه‌ڕ به سیناریۆیه‌كی له‌و شێوه‌یه بكه‌ن له شه‌وی پێش ده‌نگدان بۆ هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆك كۆمار. ئێمه لێره‌وه بۆ كۆمه‌ڵانی خه‌ڵكی كوردستانی روونده‌كه‌ینه‌وه: 1- ته‌واوی ئه‌و ڕووداوه‌ی له ڕێككه‌وتی (7ی تشرینی یه‌كه‌می 2022) له شاری هه‌ولێر روویداوه، به پیلانی پاراستن و تیمێكی دیاریكراو جێبه‌جێكراوه كه ماوه‌یه‌كه له‌ژێر چه‌تری به ناو ئه‌نجوومه‌نی ئاسایشی هه‌رێم له هه‌ولێر كارده‌كه‌ن و بۆ جێبه‌جێكردنی مه‌رامه گڵاوه‌كانیان ئاڕاسته‌كراون. چه‌ندینجار ڕامانگه‌یاندووه پێویسته پارتی و ده‌زگا هه‌واڵگرییه‌كانی له مه‌رامی ئه‌و گرووپه هه‌ڵهاتووه له یاسا ئاگاداربن كه ئێستا له هه‌ولێر نۆكه‌ری بۆ وڵاتانی هه‌رێمی ده‌كه‌ن. 2- ئه‌وانه‌ی به پیلان تۆمه‌تباركراون ئه‌فسه‌ری سه‌ر به ئه‌نجوومه‌نی ئاسایشی هه‌رێمی كوردستانن، كه ده‌بوایه بۆ ڕێزگرتن له ئه‌نجوومه‌نه‌كه و جوانتركردنی پیلانه‌كه‌یان، ڕێوشوێنی یاساییان بگرتایه به‌ر نه‌ك به شێوه‌یه‌كی چه‌ته‌گه‌ری ده‌ستگیریان بكه‌ن و ئه‌و تۆمه‌ته نامرۆڤانه‌یان بخه‌نه پاڵ. به‌وپێیه‌ی ئه‌و ئه‌نجوومه‌نه سه‌ر به دامه‌زراوه فه‌رمییه‌كانی هه‌رێمی كوردستانه، له‌مه‌شدا پارتی ده‌زگا نیشتیمانییه‌كان بۆ پلانه گڵاوه‌كانیان به‌كار ده‌هێنێت. 3- سه‌رجه‌م ئه‌و تۆمه‌تانه‌ی دراونه‌ته ڵاڵ ئه‌فسه‌ره‌كان، له به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتیی ده‌زگای دژه‌تیرۆر ره‌تده‌كه‌ینه‌وه و دڵنیاتان ده‌كه‌ین خه‌ڵكی خۆشه‌ویستی كوردستان زۆر له‌وه هۆشیار و تێگه‌یشتووترن كه بكه‌ونه ژێر كاریگه‌ری سیناریۆی به‌تاڵ و بێبنه‌ماوه. 4- داواكارین بۆ یه‌كلاكردنه‌وه‌ی سیناریۆكه، تیمێكی ڵسڵۆڕی بێلایه‌ن له (هێزه‌كانی عێراق، هێزه‌كانی هاوڵه‌یمانان و یه‌كێتی ئه‌وروڵا) له‌ژێر چاودێری ڵه‌رله‌مانی كوردستان ڵێكبهێنرێت و خاوه‌ندارێتی دۆسییه‌كه بكه‌ن و ته‌واوی راستییه‌كان بۆ كۆمه‌ڵانی خه‌ڵكی كوردستان بخه‌نه‌ڕوو. 5- بۆ ھه‌موولایه‌كی روونده‌كه‌ینه‌وه ده‌زگای دژه‌تیرۆر وه‌ك ھه‌میشه له سه‌نگه‌ری ڵاراستنی خاكی كوردستان، سه‌روه‌ریی ده‌سه‌ڵاتی دادوه‌ری و ئاسایش و شكۆی هه‌رێمی كوردستان به‌رده‌وام ده‌بێت، له‌چوارچێوه‌ی یاسا به‌ركاره‌كاندا رووبه‌ڕووی هه‌ر ڵیلانێك ده‌بینه‌وه كه ئارامی و سه‌قامگیری خه‌ڵك بخاته مه‌ترسییه‌وه و داتاشینی سیناریۆی بێبنه‌ما له‌م ئه‌ركه ڵیرۆزه ساردمان ناكاته‌وه. 6.به‌ڕێز به‌ڕێوبه‌ری گشتی ده‌زگای دژه‌تیرۆر، ته‌واوی ئه‌و دانڵێدانانه ره‌تده‌كاته‌وه و هیچ كاتێك ڵێویستی نه‌كردووه ئه‌فسه‌ری هه‌واڵگری، به‌ڕێوبه‌ری گشتی ده‌زگای دژه‌تیرۆر ببینن، ته‌نیا یه‌كجار و له ساڵی رابردوودا دوای ڕووداوه‌كانی هه‌شتی ته‌مموز سه‌ردانی به‌ڕێوبه‌رایه‌تی گشتی ده‌زگای دژه‌تیرۆریان كردوه، سه‌ربه سه‌نته‌ری موسڵی ئاژانسی ڵاراستن و زانیاری/زانیاری بوون و له‌لایه‌ن (عقید هاوكار) سه‌رڵه‌رشتیكراون. 7.روونیشیده‌كینه‌وه ده‌زگای دژه‌تیرۆر له‌سه‌ره‌تای دامه‌زراندنییه‌وه تاوه‌كو ئه‌مڕۆ ئه‌و ھێزه‌بووه باوه‌ڕی به ڵاراستنی خاكی كوردستان و خه‌ڵكه‌كه‌ی هه‌بووه و هه‌رگیز خۆی له‌به‌رڵرسیارێتی نه‌دزیووه‌ته‌وه. هه‌ر كارێكیش له‌چوارچێوه‌ی به‌رژه‌وه‌ندییه باڵاكانی گه‌له‌كه‌مان بێت بێترس و دوودڵی ده‌یكات. مێژوومان ئه‌مه‌ی سه‌لماندووه و رووبه‌ڕوونه‌وه‌ی چه‌كدارانی داعش سه‌لمێنه‌ری ئه‌م راستییه‌یه. دووڵاتیشی ده‌كه‌ینه‌وه خوێنی هیچ ڵێشمه‌رگه و ئه‌فسه‌رێك ناگۆڕینه‌وه به هیچ ده‌ستكه‌وتێكی تایبه‌ت. هیچ شتێك له خوێنی رۆڵه‌كانمان به‌به‌هاتر نییه و له‌هیچ كه‌سێكیش خۆشنابین یاری به چاره‌نووسیانه‌وه بكات. 8. به دڵنیاییه‌وه ڕایده‌گه‌یه‌نین هه‌ر هێز و گرووڵێكی له‌یاسا ده‌رچوو بیه‌وێت شكۆی ئاسایشی هه‌رێم تێك بدات، به گورزێكی نیشتمانییانه‌ی كوردانه تێكی ده‌شكێنین. ئێمه داواكارین ئه‌و بارودۆخه به‌ڵێی یاسا ڕاست بكرێته‌وه ئه‌گه‌رنا به‌ڕوونی ده‌ڵێین (له‌جێی سندان قوزه‌ڵقورته). به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتیی ده‌زگای دژه‌تیرۆر-CTG
هاوڵاتی رێکخراوێکی ئێران ئاشکرای دەکات لە 25 رۆژ خۆپیشاندان و ناڕەزایەتی لەو وڵاتە لانیکەم 201 کەس کوژراون و کە ژمارەیەکیان منداڵ بون. ناوەندی مافەکانی مرۆڤی ئێران لە بەیاننامەیەکدا بڵاوی کردوەتەوە لە کۆی ئەو ژمارە لە کوژراوە 23 کەسیان منداڵ بون و سەرجەمیان بە گولـلەی هێزە ئەمنییەکان کراونەتە ئامانج و گیانیان لەدەستداوە. ناوەندەکە کە بنکەی سەرەکیی لە وڵاتی نەرویجە ئاماژەی بەوە کردوە ؛ خۆپیشاندانەکانی 18 پارێزگای ئێران کوژراوی لێکەوتوەتەوە و دوای سیستان و بلوچستان زیاترین کوژراو لە پارێزگای سنە و کرماشان و ورمێ لە رۆژهەڵاتی کوردستان تۆمار کراوە. بە پێی ئاماری ئەو ناوەندە تەنها لە پارێزگای سنە هەزار و 541 کەس برینداربون و ژمارەی بریندارەکانی کرماشان و ورمێ دەگاتە زیاتر لە چوار هەزار کەس. تا ئێستا دەسەڵات لە ئێران هیچ ئامارێکی کوژراو و برینداری بە فەرمیی بڵاو نەکردوەتەوە و تەنها ژمارەی کوژراوانی هێزە ئەمنی و سەربازییەکان بڵاو دەکاتەوە کە نزیکەی 14 کەسن.
.jpg)
.jpg)
