دوو لیوای رژێمی بەعس لەسەر جینۆسایدکردنی بارزانییەکان دادگایی دەکرێن

هاوڵاتی  سەرچاوەیەك لە  عوسمانی حاجی مەحمود - سەركردەی دیاری هەرێمی كوردستان دەڵێت: عوسمانی حاجی مەحمود ئامادەیی دەربڕیوە ئەگەر بزوتنەوەی گۆڕان ئامادەیی‌و ئیرادەی بۆ هەستانەوەو چاكسازیی هەبێت، ئەویش ئامادەیە بەپڕۆژەیەكی تایبەتەوە بگەڕێتەوە بۆ ناو بزوتنەوەكەو پێكەوە هەنگاوەكان بنێن بۆ پرۆسەی هەستانەوە. سەرچاوەیەك بە سایتی (شارپرێس)ی راگەیاند: كە پڕۆژەكەی عوسمانی حاجی مەحمود، تایبەتە بەدەستنیشانكردنی هۆكاری شكستی گۆڕان ‌و نەخشە ڕێگەی هەستانەوەی بزوتنەوەكە، بۆ ئەم مەبەستە لەئێستادا سەردان‌و دانیشتن‌و پەیوەندیی بەردەوامە لەنێوان هەردولاداو بڕیاریشە لەچەند ڕۆژی داهاتودا عوسمانی حاجی مەحمود پڕۆژەكەی بخاتە بەردەم بزوتنەوەی گۆڕان. سەرچاوەكە ئاماژەی بۆ ئەوەشكردووە: عوسمانی حاجی مەحمود وەڵامی چەند دەستپێشخەرییەكی داوەتەوەو پێیڕاگەیاندون، گۆڕان توشی شكستێكی گەورە بوەو بۆ هەستانەوەشی پێویستی بەبڕیارێكی ئازایانەو ڕاشكاوانە هەیە. عوسمانی حاجی مەحمود وتویەتی: "دەبێت پەنجە بخرێتەسەر برینەكان‌و هۆكارەكانی ئەو شكستەی گۆڕان ڕوبەڕوی بۆتەوە". لەدوای هەڵبژاردنی 10ی ئۆكتۆبەری 2021 عێراق كاتێك بزوتنەوەی گۆڕان دوچاری شكستێكی گەورە بۆوە نەیتوانی هیچ كورسیەكی پەرلەمانیی بەدەستبهێنێت، زۆرێك لەسەركردەو دامەزرێنەرانی بزوتنەوەكە، لەگەڵ ژمارەیەك هەڵسوڕاو و بەشێك لەكەسایەتیەكان‌و دەنگدەرانی بزوتنەوەكەو زۆر هەوڵیاندا پەیوەندییەكانی نێوان بزوتنەوەكەو عوسمانی حاجی مەحمود ئاسایی بكەنەوەو چارەسەرێك بدۆزنەوە وەك پڕۆژەیەك بۆ هەستانەوەی گۆڕان.  

کاردانەوەکان دژی دەسەڵاتی ئێران بەهۆی ناڕەزایەتییەکانەوە بەردەوامە و ئەمریکا جارێکی دیکە جەختی لە پشتیوانیی خەڵک و ناڕەزایەتییەکان لە وڵاتەکە کردەوە و رایگەیاند؛ دۆسیەی رێککەوتنی ئەتۆمی ناگەڕێننەوە سەر مێزی دانوستانەکان و لە شاری سەقز دەیان چالاکوان و گەنج بانگهێشتی دادگا کران و هەواڵگریی ئێرانیش دەڵێت 12 تیمی سەر بە ئیسرائیل دەستگیر کراون. رۆژنامەی (جەوان) سەر بە سوپای پاسدارانی ئێران رایگەیاند تەنها زیانەکانی خۆپیشاندانەکانی پارێزگای سنە یەک ملیارد و 380 هەزار دۆلار بوە. فیدراسیۆنی نێودەوڵەتیی رۆژنامەوانان داوی ئازدکردنی 33 رۆژنامەوانی دەستگیرکراو لە ئێران دەکات و رایدەگەیەنێت رۆژنامەنوسێکی بواری تەنز 18 ساڵ زیندانیی بەسەردا سەپێنراوە و زۆربەی ئەو دەستگیرکراوانە سزای زیندانیان بەسەردا سەپێنراوە. سەرچاوەکانی هەواڵی رۆژهەڵاتی کوردستان بڵاویان کردوەتەوە تەنها لە شاری سەقز دەیان ئاگادارکردنەوە لە لایەن دادگایەکی ئێران ئەو شارەوە بۆ چالاکوانان و گەنجان رەوانەکراوە و بانگهێشتی بەردەم دادگا کراون. ئەو سەرچاوانە ئاماژەیان بەوە کردوە نەمانی خۆپیشاندان و ناڕەزایەتییەکان لە شەقامەکان بوەتە دەرفەرتێک بۆ دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامی ئێران کە گەنجان و لاوان دەستگیر بکات و هێزە ئەمنییەکانیش بەردەوام بن لە هەڵکوتانە سەر ماڵی خەڵک. وەزیری هەواڵگریی ئێران (ئیتلاعات) رایگەیادند؛12 تیم-یان لە ناوخۆی وڵاتەکە دەستگیر کردوە کە سەرجەمیان گرێدراوی ئیسرائیل بون و پەیوەندییان بە دەزگای هەواڵگریی و بەرگریی ئەو وڵاتەوە هەبوە. لەسێدارەدانی هەشت تۆمەتباری کورد لە ماوەی سێ هەفتەدا هەشت کەسی کورد بە تۆمەتی جیاواز لە زیندانەکانی ئێران لەسێدارە دراون. رێکخراوەکانی مافی مرۆڤ لە رۆژهەڵاتی کوردستان بڵاویان کردوەتەوە' لە 21 رۆژی رابردودا هەشت کەس بە تۆمەتەکانی "بازرگانیی بە ماددەی هۆشبەر" و "کوشتنی بە ئەنقەست" لە زیندانەکانی ئێتران لەسێدارە دراون. ئەو رێکخراوانە ئاماژەیان بەوە کردوە؛ ئەگەرچی هەڕەشەی لەسێدارەدانی زیاتر لە 110 دەستگیرکراوی ناڕەزایەتییەکان هەیە بەڵام دەسەڵاتی ئێران بەهۆی فشارە نێودەوڵەتی و ناوخۆییەکانەوە لەسێدارەدانی ئەو کەسانەی راگرتوە کە لە خۆپیشاندانەکاندا دەستگیرکراون و لە بەرامبەردا دەستی بە لەسێدراەدانی تۆمەتباری کوشتنی بە ئەنقەست و ماددە هۆشبەرەکان کردوە. 17ساڵ زیندانیی بۆ مامۆستایەکی رۆژهەڵات مامۆستایەکی رۆژهەڵات سزای 17 ساڵ زیندانیی و 74 قامچیی بەسەردا دەسەپێنرێت.. مامۆستایەکی ئایینی شاری جوانڕۆ سزای زیندان و قامچی و دورخستنەوە لە رۆژهەڵاتی کوردستانی بەسەردا سەپێنرا. سەرچاوەکانی هەواڵی رۆژهەڵاتی کوردستان بڵاویان کردەوە: مامۆستا سەیفوڵڵا حسێنی، پێشنوێژی مزگەوتی "خاتمولئەنبیاء" لە شاری جوانڕۆ کە ماوەیەک پێش ئێستا لە ناڕازایەتییەکانی ئەو شارەی رۆژهەڵاتی کوردستان دەستگیرکرا لە لایەن دادگاوە سزای زیندانیی و قامچی و دورخستنەوەی لە زێدی خۆی بەسەردا سەپێنراوە. دادگای تایبەت بە زانایانی ئایینیی کۆماری ئیسلامی ئێران لە هەمەدان بە تۆمەتی ئەندامبون لە (مەکتەب قورئانی کوردستان) شەش ساڵ زیندانی و بە تۆمەتی هەوڵدان دژی دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامی و بێڕێزی بە رێبەری ئەو کۆمارە 11 ساڵ زیندانیی بەسەر مامۆستا سەیفوڵڵا حسێنیدا سەپێنادوە و بەگشتی ئەو مامۆستایە 17 ساڵ زیندانیی بەسەردا سەپێنراوە. ئەو مامۆستایە لە لایەن دادگاوە جگە لە زیندانییکردن، سزای 74 قامچی و لێسەندنەوەی مۆڵەتی مامۆستایەتی و دوساڵ گواستنەوەی بۆ شاری ئەردەبیل بەسەردا سەپێنراوە. بمرێت ئەو دڵەی دەترسێت! ئەو پاڵەوانە کوردەی کرماشان کە چاوێکی لە ناڕەزایەتییەکان لەدەستدا رایدەگەیەنێت نیگەران نیم و نابم لەوەی بینایی چاوێکم لە پێناو ئامانجێکدا لەدەستداوە و دەڵێت "بمرێت ئەو دڵەی دەترسێت". لە تۆمارێکی ڤیدیۆیی کە بە زمانی فارسی بڵاو کراوەتەوە مەهبانو خۆشنودی کیا، کچەکوردێکی خەڵکی شاری کرماشان کە پێشتر پلەی دومی پاڵەوانێتیی وڵاتانی ئاسیای لە نیشان شکاندن تۆمار کردەوە دەڵێت: من لەگەڵ باوکم برینداربوم، باوکم دو گولـلەی ساچمەیی بەر دەستی و منیش سێ گوللـەی ساچمەیی بەر دەستی راست و گوللـەیەکی ساچمەیش بە چاوی چەپم کەوت. ئەگەرچی مەهبانو لە دەڕبڕینەکەیدا دەیەوێت ئازار و خەمی قوڵی ئامانجەکەی بشارێتەوە بەڵام جەخت دەکاتەوە لەوەی ئەو لە کاتی نیشان شکاندن و کێبركێ هەستیارەکاندا توشی دڵەڕاوكێ و ترس دەبوەوە ئەو دێڕەی لەگەڵ خۆی وتوتەوەتەوە "بمرێت ئەو دڵەی دەترسێت". مەهبانو و باوکی لە ناڕەزایەتییەکانی (9/12/2022) لە ناوچەی تاقەوسان لە کرماشان بریندراببو. بە پێی ئامارەکان تا ئێستا نزیکەی 600 کەس لە رۆژهەڵاتی کوردستان و ئێران بەهۆی گوللـەی ساچمەیی هێزە ئەمنییەکانەوە چاوێک یان هەردوچاویان لەدەستداوە. سوید رەتی دەکاتەوە سوپای پاسداران بخرێتە لیستی تیرۆرەوە سوید رایگەیاند ناتوانن سوپای پاسداران بخەنە لیستی تیرۆرەوە بەڵام بە توندنی سزای ئەو دامەزراوەیە و کۆماری ئیسلامی ئێران دەدەن. تۆبیاس بیڵسترۆم، وەزیری دەرەوەی سوید لە پەرلەمانی وڵاتەکەی رایگەیاند؛ ستۆکهۆڵم هەوڵ ئەدات بە توندترین شێوە سزای کۆماری ئیسلامی ئێران بدات بەڵام بە تیرۆریست لەقەڵەمدانی سوپای پاسداران پڕۆسەیەکی ئاڵۆزە و ئامادەکاریی زۆری پێویستە. بیڵسترۆم وتویەتی: ناتوانرێت سوپای پاسدارن تەنها بە هۆی پێشلکردنی مافەکانی مرۆڤ لە ئێران، بخرێتە لیستی تیرۆری ئەوروپا چونکە پێویستە تۆمەتەکانی کاری تیرۆریستیی ئەو سوپای ئاشکرابن و دەرکەوێت ئەو دامەزراوەیەی کۆماری ئیسلامی پەیوەندیی بە تیرۆرەوە هەیە. ئەمریکا رێککەوتنی ئەتۆمیی رەت دەکاتەوە ئەمریکا دوای لێدوانی بەڕێوبەری ئاژانسی ئەتۆمیی بۆ دەستپێکردنەوە دانوستانەکان لەگەڵ ئێران رایگەیاند واشنتۆن نایەوێت ئەو رێککەوتنە بێتەوە سەر مێزی دانوستان و گفتوگۆکان. نێد پرایس، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا لە لێدوانێکی رۆژنامەوانیدا لە وەڵامی رۆژنامەنوسان و میدیاکاران سەبارەت بە رێککەوتنی ئەتۆمیی لەگەڵ ئێران رایگەیاند؛ سەرنجی ئێستای واشنتۆن لەسەر پشتیوانیی لە ناڕەزایەتییەکانی ناوخۆی ئێرانە و نایەوێت دانوستانە ئەتۆمییەکان دەست پێبکەنەوە.   ئێران دەڵێت سزای ئەوروپا و بەریتانیا دەدات وەزارەتی دەرەوەی ئێران لە بەیاننامەیەکدا کە رۆژی چوارشەممە بڵاوی کردوەتەوە؛ ناوی 34 بەرپرس و چوار ناوەند و دامەزراوەی یەکێتی ئەوروپا و بەریتانیا-ی بڵاو کردوەتەوە کە لە لایەن دەسەڵاتی وڵاتەکەیەوە سزای بەسەریاندا سەپاندوە. بە پێی بەیاننامەکە 22 بەرپرس و سێ دامەزراوەی ئەوروپا و هەشت بەرپرس و دامەزراوەیەکی بەریتانیا لە لایەن کۆماری ئیسلامی ئێرانەوە وەک کاردانەوەیەک سزا دراون. لە ناو ئەو بەرپرس و دامەزراوانەدا کە ئێران دەڵێت سزایان دەدات ناوی سەرۆکی شارەوانیی پاریس و سەرنوسەری بڵاوکراوەی شارلی ئیبدۆ لە فەڕەنسا هێنراوە.    

هاوڵاتی حکومەتی هەرێمی کوردستان ڕاگەیەندراوێک لەبارەی بڕیارەکەی دادگای فیدراڵی عێراق بڵاودەکاتەوە. حکومەتی هەرێمی کوردستان لەبارەی بڕیارەکەی دادگەی باڵای فیدراڵیی عێراق راگەیێندراوێكی بڵاوکردەوە و دەڵێت، ئەو دادگەیە بە شێوەیەکی دەستووری پێکنەهاتووە و رێکنەخراوە و ناتوانێت وەک دادگەیەکی فیدرالی بڕیاربدات. داوش لە حکومەتی عێراق دەکات بڕیارەکانی دادگەکە جێبەجێ نەکات. لە راگەیێندراوەکەی حکومەتی هەرێمی کوردستان دا هاتووە، "ئەو بڕیارەی دادگای ئیتیحاددی، بە بڕیارێک نەک تەنیا دژی هەرێمی کوردستان، بەڵکو دژی حکومەتی نوێی عێراق و لایەنە پێکهێنەرەکانی حکومەت دەزانین و پێویستە هەڵوێستێکی ڕوون و ئاشکرایان بەرامبەر بڕیار و ڕەفتارە ناڕەواکانی دادگای ئیتیحاددی هەبێت." باسلەوەشدەکات،"حکومەتی هەرێمی کوردستان، چەندین جار شاندی ناردووەتە بەغدا و لە دوا سەردانیشدا، لە بەغدا گفتوگۆی زۆر بەرهەمدار کرا و هەردوولا نیازپاکی خۆیان بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان لە چوارچێوەی دەستوور و ئەو کارنامەیەی کە لایەنەکان لەسەری ڕێککەتوون دووپاتکردەوە". دەقی ڕاگەیەندراوەکەی حکومەتی هەرێم: بە داخەوە ئەمڕۆ دادگای ئیتیحاددی، جارێکی دیکەش، دژایەتی خۆی بۆ مافە دەستووری و شایستە داراییەکانی خەڵکی هەرێمی کوردستان دووپات کردەوە. ئەم هەڵوێستە نوێیەی ئەم دادگایە، جەختکردنەوەیە لە درێژەدان بە سیاسەتی ناڕەوا و دژایەتیکردنی خۆی بەرامبەر هەرێمی کوردستان، لە کاتێکدا کە کەشێکی ئەرێنی و لەیەکنزیکبوونەوە لە نێوان هەردوو حکومەتی هەرێم و حکومەتی فیدراڵ دروست ببوو بۆ ڕێککەوتن و چارەسەرکردنی کێشەکان لە سەر بنەمای دەستوور، کەچی بەداخەوە ئەمڕۆ دادگاکە، لە جیاتی پاڵپشتی ئەو كەشە ئەرێنییەی کە دروست بووە، لە بڕیارێكی ناڕەوا و دژ بە خەڵکی کوردستان، ڕێگری لە ناردنی ئەو بڕە پارەیە کرد کە بڕیار بوو لەلایەن حکومەتی فیدراڵەوە بۆ هەرێمی کوردستان بنێردرێت. حکومەتی هەرێمی کوردستان، چەندین جار شاندی ناردووەتە بەغدا و لە دوا سەردانیشدا، لە بەغدا گفتوگۆی زۆر بەرهەمدار کرا و هەردوولا نیازپاکی خۆیان بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان لە چوارچێوەی دەستوور و ئەو کارنامەیەی کە لایەنەکان لەسەری ڕێککەتوون دووپاتکردەوە. هەرێمی کوردستان، هەرێمێکی فیدرالی دەستوورییە و ئەم بڕیارانە، پێشێلکردنێکی زەق و ئاشکرای دەستووری عێراقە. هەروەها دژی رێککەوتنی لایەنەکانی ئیدارەی دەوڵەتە بۆ پێکهێنانی حکومەتی نوێ و دژی کارنامەی وەزاری حکومەتی عێراقیشە کە لەلایەن ئەنجومەنی نوێنەرانەوە پەسەند کراوە و تێیدا لە بڕگەیەکدا بە ڕوونی باس لە خۆدوورگرتن لە هەر ڕێکاڕێک دەکات کە کێشەکان ئاڵۆزتر بکات ( تجنب اية اجراءات تصعيدية). بۆیە ئێمە ئەو بڕیارەی دادگای ئیتیحاددی، بە بڕیارێک نەک تەنیا دژی هەرێمی کوردستان، بەڵکو دژی حکومەتی نوێی عێراق و لایەنە پێکهێنەرەکانی حکومەت دەزانین و پێویستە هەڵوێستێکی ڕوون و ئاشکرایان بەرامبەر بڕیار و ڕەفتارە ناڕەواکانی دادگای ئیتیحاددی هەبێت. هەروەک لە کارنامەی وەزاری حکومەتی عێراقیشدا هاتووە کە هەموو لایەنە بەشداربووەکان لە سەری ڕێککەوتوون، پێویستە لە ماوەی شەش مانگدا، پڕۆژە یاسای دادگای ئیتیحاددی دەربچێت، چونکە لە سایەی ئەم دادگایەی ئێستا، کە بە پێی دەستوور دروست نەکراوە ، هیچ دەرفەتێک بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان نییە و نابێت. هەرێمی کوردستان ڕێز لە دەستوور و یاسا و دادگا شەرعییەکان دەگرێت، بەلام ئەم دادگایە بە شێوەیەکی دەستووری پێکنەهاتووە و ڕێک نەخراوە و ناتوانێت وەک دادگایەکی فیدرالی بڕیار بدات ، بۆیە بڕیارەکانی ڕەت دەکەینەوە و داواش لە حکومەتی فیدراڵ دەکەین، نەچێتە ژێرباری ئەم بڕیارە و پابەند بێت بەو بەڵێنانەی کە بۆ ناردنی شایستە داراییەکانی هەرێمی کوردستان داویەتی. حکومەتی هەرێمی كوردستان

هاوڵاتی   لەكاتێكدا كە رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆك كۆماری توركیا ئاماژەی بە ١٤ی ئایار كرد وەك وادەی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی و پەرلەمانی توركیا، بەڵام ئەگەر پارتی دیموكراتی گەلان (هەدەپە) كە بە پارتی «كلیل» ناوزەند دەكرێت، كاندیدی خۆی بۆ پۆستی سەرۆكایەتی توركیا دیاری بكات، پێشبینی دەكرێت هەڵبژاردنەكە بكەوێتە خولی دووەمەوە. هەدەپە كە رۆڵێكی گرنگی هەبووە لەسەركەوتنی كاندیدەكانی هاوپەیمانی گەل بەسەرۆكایەتی پارتی گەلی كۆماری (جەهەپە)، بە دیارینەكردنی كاندیدی خۆی لەهەندێك لەشارە گەورەكان لەهەڵبژاردنەكانی شارەوانی ٢٠١٩دا، رایگەیاند كە دەرگاكانی كراوەیە بۆ دیاریكردنی كاندیدی هاوبەش لەگەڵ ئۆپۆزسیۆندا. بەڵام هەڵسوكەوتی مێزی شەشقۆڵی ئۆپۆزسیۆن سەبارەت بەپەیوەندی لەگەڵ هەدەپە، هەندێك گوتاری دژبەیەك و نەبوونی هەڵوێستی ئاشكرا لەو بەرەیەوە دژی دۆسیەی داخستنی هەدەپەو بڕینی بودجەی هەدەپە، هیواكانی رێككەوتنی هەدەپەو شەش لایەنەكەی لاواز كردووە. پەروین بوڵدان هاوسەرۆكی گشتی پارتی دیموكراتی گەلان (هەدەپە) بەئاشكرایی رایگەیاند كەئەوان پاشكۆی هیچ لایەنێك نین و پێویستە كەس بەبێ بەرامبەر چاوەڕوانی دەنگی ئەوان نەكات و وتی: « هاوپەیمانی رەنج و ئازادی بە زووترین كات كاندیدی خۆی بۆ پۆستی سەرۆكایەتی توركیا ئاشكرا دەكات.» دوابەدوای قسەكانی بوڵدان، میدحەد سانجار هاوسەرۆكی هەدەپە قسەی كردو ئاماژەی بەوەكرد كە هەدەپە كراوەیە بۆ دانوستان و بەو شێوەیە دەرگاكانی بە رووی شەش لایەنەكە دانەخستوەو بە ناڕاستەوخۆیی وتی، ئەگەر رێكبكەون، دەتوانن دەنگ بەكاندیدی شەش لایەنەكە بدەن.   ئاكشەنەر سەری ئۆپۆزسیۆن دەخوات وادەردەكەوێت كە پارتی گەلی كۆماری (جەهەپە) و هاوبەشە بچووكەكانی دیكەی، مەیلێكیان بەلای هەدەپەوە هەبێت، بەڵام ئاستەنگە گەورەكەی نێوانیان پارتی باش-ە بەسەرۆكایەتی مەڕال ئاكشەنەر. پارتی باش لەساڵی ٢٠١٧دا لە ئەنجامی دروستبوونی درزێكی گەورە لەنێوان پارتی بزوتنەوەی نەتەوەپەرست (مەهەپە) بەسەرۆكایەتی دەوڵەت باخچەلی دوژمنە سەرسەختەكەی كورد دامەزرێنرا. بەگوێرەی راپرسییەكان، پارتی باش لەهەڵبژاردنەكاندا دەتوانێت زیاتر لەسەدا ١٥ی دەنگەكان بەدەستبهێنێت و ئەوەش وەها لەجەهەپە و هاوپەیمانەكانی دیكەیان دەكات كە پشتی پێببەستن و دڵی رابگرن. بەڵام لەلایەكی دیكەوە كە بەهیچ شێوەیەك هەدەپە قبوڵ ناكات، بووەتە بەربەستێكی گەورە لەبەردەم هەدەپەو لایەنەكانی دیكەی ئۆپۆزسیۆن و ئەم كێشەیەش ئەگەر چارەسەر نەكرێت، دوور نییە، جەهەپە لەخەونی گەیشتن بەدەسەڵات دووربكەوێتەوە و ئاكشەنەر سەری ئۆپۆزسیۆنی توركیا بخوات. بەگوێرەی یاساكانی هەڵبژاردن، كاندیدی سەرۆكایەتی پێویستە بۆ سەركەوتن لەهەڵبژاردنەكاندا لەسەدا ٥١ی كۆی دەنگەكان بەدەستبهێنێت، بەڵام بەگوێرەی هەموو ئەو راپرسیانەی كەتاوەكو ئێستا ئەنجامدراون، وادیارە كەهیچ هاوپەیمانێتیەك ناتوانێت ئەو رێژەیە بەدەستبهێنێت، بەتەنیا لەحاڵەتێكدا نەبێت كە هەدەپەو هاوپەیمانەكانی بچنەپاڵ یەكێك لەهاوپەیمانێتیەكانی دیكە. بەڵام دۆخەكە ئاماژە بەوەدەكات كەهەدەپە كاندیدی سەربەخۆی دەبێت و ئەوەش وادەكات كە لەخولی یەكەمدا، هیچ كاندیدێك سەرنەكەوێت و لەخولی دووەمدا بەتەنیا كاندیدی هاوپەیمانی گەل و هاوپەیمانی كۆمار بمێننەوە و لەو حاڵەتەشدا، هەدەپە كە ئیدی مافی كاندیدكردنی نامێنێت، دەتوانێت رۆڵی یەكلاكەرەوە یاخود «كلیل» ببینێت و بەو شێوەیە داواكاریەكانی پێشكەش بكاتەوەو لەو حاڵەتەدا، ئەگەری جێبەجێكردنی داواكاریەكانی لەلایەن ئۆپۆزسیۆنەوە زیاترە، بەهۆی ئەوەی بەبێ هەدەپە، شكستی ئەردۆغان مەحاڵ دەبێت.   كاندیدی هاوپەیمانی گەل لە ٢٦ی ئەم مانگەدا، یەكێك لەگەورەترین كۆبوونەوەكان لەلایەن شەش لایەنەكەی هاوپەیمانی گەل (جەهەپە، پارتی باش، دەڤا، دواڕۆژ، سەعادەت و پارتی دیموكرات) بەڕێوەدەچێت. لەو رێككەوتەوە تاوەكو ٣٠ مانگ زنجیرە كۆبوونەوەكانیان بەردەوام دەبن. لەم بارەیەوە كەمال كلچدارئۆغلۆ سەرۆكی پارتی گەلی كۆماری (جەهەپە) رایگەیاند، لە ٣٠ مانگدا لەكۆبوونەوەیەكی فراوانی كراوەدا، ئۆپۆزسیۆن، بەرنامەی كاری حكومەتەكەی و پرۆژەكانی بۆ هاووڵاتیانی ئاشكرادەكات. هەروەها میدیاكانی نزیك لەجەهەپە و لایەنەكانی دیكەی ئۆپۆزسیۆنیش ئاماژە بەوەدەدەن كە لەو زنجیرە كۆبوونەوەیەدا، ئۆپۆزسیۆن خۆی لەسەر كاندیدە هاوبەشەكە یەكلایی دەكاتەوەو لەسەرەتای مانگی شوباتدا ناوی كاندیدەكەیان ئاشكرادەكەن. لەنێو ئۆپۆزسیۆندا، باسی چەند كەسایەتییەك بۆ كاندیدی هاوبەش دەكرێت كە جەهەپە سوورە لەسەر كاندیدیكردنی كلچدارئۆغلۆ. بەوپێیەی جەهەپە گەورەترین لایەنی ئۆپۆزسیۆنە و تاوەكو ئێستاش لەنێو ئەو پارتەدا، هیچ كەسایەتییەك ركابەرایەتی كلچدارئۆغلۆی نەكردووە. بەڵام مەڕال ئاكشەنەر سەرۆكی پارتی باش، هەرچەندە كاندیدی جەهەپە پەسەند دەكات، بەڵام تێبینی لەسەر كەمال كلچدارئۆغلۆ هەیەو زیاتر مەیلی بەلای ئەكرەم ئیمامئۆغلۆ سەرۆكی گەورەشارەوانی ئەستەنبوڵە كە لەئێستادا مەترسی جێبەجێكردنی سزای دوو ساڵ و پێنج مانگ و ١٥ رۆژ زیندانی لەسەرە كەدەسەڵات بەبیانووی سووكایەتیكردن بەسەرۆك و ئەندامانی كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكان راپێچی دادگای كردبوو. لەلایەكی دیكەوە، مەڕال ئاكشەنەر چەندین جار ناوی مەسنوور یاڤاش سەرۆكی گەورەشارەوانی ئەنقەرەی هێناوە كەدوای ئیمامئۆغلۆ پێدەچێت رەزامەندی لەسەر ئەو بدات. كەسایەتییەكی دیكە كەئامادەیی خۆی دەربڕیوە، ئەگەر لەلایەن ئۆپۆزسیۆن پەسەندبكرێت بۆ كاندیدی پۆستی سەرۆكایەتی، عەلی باباجان سەرۆكی پارتی دیموكراسی و پێشكەوتنە (دەڤا). كاندیدی بەرەی دەسەڵات بەرەی دەسەڵاتیش كە لەپارتی دادو گەشەپێدان (ئاكەپە)و پارتی بزوتنەوەی نەتەوەپەرست (مەهەپە) پێكدێت، هەرچەندە تاوەكو ئێستا بەفەرمی كاندیدی خۆیان بۆ پۆستی سەرۆكایەتی توركیا دیاری نەكردووە، بەڵام وردە وردە كار بۆ كاندیدكردنەوەی ئەردۆغان دەكات. كاندیدكردنەوەی ئەردۆغان مشتومڕێكی زۆری لەنێوان بەرپرسانی بەرەی دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆندا دروستكردووە كەئۆپۆزسیۆن پێی وایە، پێشێلكردنی دەستووری توركیایە و نابێت هیچ كەسێك لەدوو جار زیاتر خۆی بۆ پۆستی سەرۆككۆماری كاندید بكاتەوە، بەڵام دەسەڵات پێی وایە هەنگاوێكی یاساییە. مستەفا شەنتۆپ سەرۆكی پەرلەمانی توركیا كە لەلایەن ئاكەپەوە لەو پۆستەدا دانراوە، بابەتێكی یاسایی وروژاند كەپێدەچێت، دەسەڵات بتوانێت جارێكی دیكە، ئەردۆغان كاندید بكاتەوە. شەنتۆپ وتی: « ئەردۆغان جارێك لەساڵی ٢٠١٤دا وەك سەرۆككۆمار هەڵبژێردراوە، بەڵام چەند مانگێك بەر لەهەڵبژاردنەكانی ساڵی ٢٠١٨ كە سیستمی توركیا لەڕێگەی ریفراندۆمێكەوە لەسیستمی پەرلەمانیەوە بۆ سیستمی سەرۆكایەتی گۆڕا، ماددەی ١٠١ی دەستووری بنەڕەتی توركیا گۆڕا كەتایبەتە بەهەڵبژاردنەكان و كاندیدی سەرۆكایەتی توركیا. بەگوێرەی ئەو یاسایە یەك جار ئەردۆغان خۆی بۆ پۆستی سەرۆكایەتی هەڵبژاردووە، بەڵام یاساكە رێگەدەدات، كەسێك دوو جار خۆی بۆ پۆستی سەرۆكایەتی كاندید بكاتەوە. بۆیە لەساڵی ٢٠١٤دا، یاسایەكی دیكە هەبوو كە لەچوارچێوەی سیستمی پەرلەمانی بوو، بەڵام دوای ریفراندۆمەكە سیستم گۆڕاوە و مافی ئەردۆغانە كە خۆی كاندید بكاتەوە. هەرچی پارتی بزوتنەوەی نەتەوەپەرستیشە كەوەك هاوبەشە بچووكەكەی ئاكەپە ناوی دەهێندرێت، بەئاشكرا پشتگیری لەكاندیدكردنی ئەردۆغان دەكات، لەدوایین قسەكانیدا دەوڵەت باخچەلی سەرۆكی پارتەكە رایگەیاندبوو كە داوا لەلایەنگرانی دەكات، لەدەوری ئەردۆغان كۆببنەوە و كاری بۆ بكەن.

وەزارەتی سامانە سرووشتییەکانی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه‌ 25ی1ی 2023 لە راگه‌یه‌ندراوێکدا ڕایگەیاند: 60 تەنكەر نه‌وت کە دەکاتە دوو ملیۆن لیتر نەوتی سپی، ره‌وانه‌ی هه‌رێمی كوردستان ده‌كرێت، بە هەماهەنگی لەگەڵ پارێزگاكان و ئیدارە سەربەخۆكان بێبەرامبەر بەسەر هاووڵاتییان دابەشدەكرێت. وەزارەت ئاماژەی بەوەش داوە، لەم بڕە نەوتە 30 تەنكەر بۆ پارێزگای هەولێر، دهۆك و ئیدارەی سەربەخۆی سۆران و زاخۆ دابیندەکرێت، هەروەها 30 تەنكەریش بۆ پارێزگای سلێمانی، هەڵەبجە و ئیدارەی سەربەخۆی گەرمیان و راپەرین دابیندەکرێت.

دوای ئەوەی دادگای فیدڕاڵی عێراق  بڕیارێکی نوێی دەرکرد ، لەبارەی هەرێمی کوردستان، مه‌سعود بارزانی، سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان پەیامێکی بڵاوکردەوە. له‌ په‌یامه‌كه‌دا هاوتوە، : "جێگەی سەرسوڕمانە هەر كات كەشێكی ئیجابی لەنێوان هەرێم و بەغدا دروست بووبێت و دەرفەتێك بۆ چارەسەریی گرفتەكان هاتبێتە ئارا، دەستبەجێ دادگەی فیدڕاڵی كاری بۆ تێكدانی ئەو دەرفەتە كردووە و بە بڕیارێكی دوژمنكارانە دەرفەتەكەی لەبار بردووە و بووەتە هۆی ئاڵۆزتربوونی كێشەكان". ده‌قی په‌یامه‌كه‌ بەناوی خودای بەخشندە و میهرەبان جێگەی داخە جارێكی تر دادگەی فیدڕاڵیی عێراق هەڵوێستێكی تری دوژمنكارانەی بەرانبەر هەرێمی كوردستان نیشان دا و، ڕێگری لەوە كرد ئەو بڕە پارەیە بۆ هەرێم بێت كە بڕیار بوو لە لایەن حكوومەتی فیدڕاڵەوە بۆ هەرێمی كوردستان بنێردرێت. لێرەدا مەبەست بڕە پارە نیە بەڵكو، كێشە سەرەكییەكە پێشێلكردنی ماف و پڕەنسیبە. هەموو لایەك ئاگادارن كە بەشداریی ئێمە لە هاوپەیمانێتیی ئیدارەی دەوڵەت و پێكهێنانی حكوومەتی نوێی عێراق، لەسەر بنەمای بەرنامەیەكی ڕوون و تێروتەسەل بووە كە هەموو لایەنەكان ڕێككەوتنیان لەسەر كردووە. دابینكردنی بەشێك لە شایستە دارییەكانی هەرێمی كوردستانیش كە مافێكی ڕەوای خەڵكی كوردستانە، بەشێك بووە لەو بەرنامەیە و ڕێككەوتنی لەسەر كراوە. بۆیە بڕیارەكەی ئەمڕۆی دادگەی فیدڕاڵ، بەر لەوەی دژی هەرێمی كوردستان بێت، دژی پڕۆسەی سیاسی و دژی حكوومەتی عێراقی و دژی بەرنامەی خودی هاوپەیمانێتیی ئیدارەی دەوڵەتیشە. جێگەی سەرسوڕمانە هەر كات كەشێكی ئیجابی لەنێوان هەرێم و بەغدا دروست بووبێت و دەرفەتێك بۆ چارەسەریی گرفتەكان هاتبێتە ئارا، دەستبەجێ دادگەی فیدڕاڵی كاری بۆ تێكدانی ئەو دەرفەتە كردووە و بە بڕیارێكی دوژمنكارانە دەرفەتەكەی لەبار بردووە و بووەتە هۆی ئاڵۆزتربوونی كێشەكان. دیارە ئەجیندایەكی گوماناوی جێبەجێ دەكات و جێگەی دادگەی شۆڕش (محكمة الثورة)ـی ڕژێمی پێشووی گرتووەتەوە. لێرەدا داوا لە حكوومەتی عێراقی و لایەنە پێكهێنەرەكانی هاوپەیمانێتیی ئیدارەی دەوڵەت دەكەم هەڵوێستی خۆیان لەمەڕ ئەو پێشێلكاری و دژایەتیكردنە نیشان بدەن كە لەلایەن دادگەی فیدڕاڵی لە دژی بەرژەوەندییەكانی عێراق و هەرێمی كوردستان ئەنجام دەدرێت. مسعود بارزانی

پارێزەر شیراز شەهاب بارزانی فەرمانبەرێکی باج دەمانچەی لێدەرهێناوم لەکۆنفراسێکی ڕۆژنامەوانی پارێزەرەکە پەیامێکی بڵاوکردەوە. دەقی پەیامەكە:- پەیامێک بۆ رای گشتی و ئەنجومەنی دادوەری و سەندیکای پارێزەرانی کوردستان من پارێزەری راوێژکار ( شیراز شەهاب بارزانیم ) کە خاوەنی چەندین ساڵی خەبات و شەهید و ئەنفالم لە بنەماڵەکەم و چەندین ساڵە لە بواری کاری حزبی و پارێزەریم خزمەتم بە هاوڵاتیان و ڕێبازی پیرۆزی پارتی و بارزانیم کردوە، بەداخەوە لە بەرواری ( 2022/12/7 ) كاتژمير دوای ( ٦) ئيواره دوو بە ناو فەرمانبەری بەرێوبەرایەتی باجەکانی هەرێم بەبێ خۆ ناساندن و به ئسلوبێکی ناشیاو هاتنە ناو ئۆفیسی پارێزەریم وێڕایی ئەوەی کە بە ڕێزەوە پێشوازیمان لێکردن بەڵام بەداخەوە یەکێکیان کە ناوی فەتحوڵایە کە سکرتێرو ئامۆزایی کمال وەرتی بەڕێوبەری گشتی باجەکانی هەرێمە دەستی بە سوکایەتی کردن بە من و خانەوادەکەم و ئۆفیسی پارێزەریم منیش بۆ بەرگری کردن لە پیرۆزی پیشەی پارێزەری و ئۆفیسی پارێزەریم وەڵامم دایەوە ئەویش لە ناو ئۆفیسی پارێزەریم دەمانچەی لێڕاکێشام هەڕەشەی کوشتنی لێکردم لەبەرامبەر ئەوەی کە قبوڵم نەکردیە کە ناوبراو سوکایەتی به پیشەی پارێزەری و ئۆفیسی پارێزەریم بکا کە لە گرتە ڤیدیۆکەیانی ئەوە دەردەکەوێ  دواتر من بۆ بەرز ڕاگرتنی یاسا و سەروەری یاسا پەیوەندیم بە پۆلیسی فریاکەوتن و ئاسایش کرد تاوەکو دەمانچە له دەستی تۆمەتبار ( فەتحوڵا ) سکرتێرو ئامۆزایی کمال وەرتی بەرێوبەری گشتی باجەکانی هەرێم وەربگرن بەڵام سەیر لەوەدایە لە بڕی ئەوەی تۆمەتبارەکه دەستگیر بکەن و ڕادەستی دادگایی بکەن لەم کاتەدا بە بڕیاری قایمقامی هەولێر بۆ ڕازی کردنی دڵی کمال وەرتی ئامۆزایی تۆمەتبار (فتح اللە ) نوسینگەی منیان بە قفلی قایمقامیەت قفل دا بەو شێوەی وەک من بە دەمانچە هێرشم کردبێتە سەر فتح اللە ی تۆمەتبار وە سەیرتر ئەوەیە کە سەندیکای پارێزەرانی کوردستان و خودی سەرۆکی سەندیکا وێڕایی ئاگادار کردنەوەیان لەو کێشەیە هیچ کاردانەوەکیان نەنواندو بێدەنگیان هەڵبژارد کە دەبوا وا نەبوا ئەگەر بەڕاست نوێنەری پارێزەرانن ، ئەوەی جێگایی سەرسوڕمانە ئەوەیە کە من له بەرواری (2022/12/8 ) لە بنکەی پۆلیسی بەختیاری سکاڵام لەسەر هەر یەک لە تۆمەتباران ( کمال وەرتی ) بەڕێوبەری گشتی باجەکانی هەرێم و هەر یەک  ( فتح اللە ) و ( ڕۆژان) تۆمار کردیە بە بڕیاری دادوەری دادگایی لێکۆلینەوەی هەر سێ تۆمەتبار بڕیاری استخدامیان لەسەرە بۆئامادە بونیان لە دادگایی ناوبراو کەچی تاوەکو ئێستا تەنها لەبەردەم بنکەی پۆلیسی بەختیاری ئامادە بوینە نازانم لەبەر چ هۆکارێک ڕەوانەی بەردەم دادوەری دادگایی لێکۆلینەوەی هەولێر نەکراون لەلایەن بنکەی پۆلیسی بەختیاریی وە سەیرتر لە تەواوی ئەو بابەتانە ئەوەیە لە بڕی تۆمەتباران ڕەوانەی بەردەم دادوەری دادگایی لێکولینەوەی هەولێر تاوەکو ڕێکاری یاسایی له دژیان ئەنجام بدرێ لەلایەن بنکەی پۆلیسی بەختیاری و خودی ئەفسەری بنکەی ناوبراو ڕێگا دراوە کە تۆمەتباران سکاڵا لە دژی من تۆمار بکەن وەک ئەوەیە من بە دەمانچەوە هێرشم کردبیته سەریان لە بەڕێوبەرایەتی باجەکانی هەرێم لە خۆڕا نەوترایە ( تا خاوەن ماڵ دزی دەستگیر کرد دز خاوەن ماڵی دەستگیر کرد ) وه سه ير تو له وه من خوم په يوه نديم به به ريوه به ري باجه كان كمال وه رتي كرد هه ره شه ي ل من ده كرد كه اسايش اجرائاتم ل گه ل ده كه ن بي ئه وه ي راست و دروستي بابه ته كه بزانی. من وەک پارێزەر شیراز تەنها دەمەوێ یاسا سەروەر بێ و پیشەی پیرۆزی پارێزەری شکۆدار بێ و تۆمەتباران سزایی خۆیان وەربگرن و کمال وەرتیش لە سەروی یاسا نەبێ.

هاوڵاتی تادێت كات لەبەردەم كابینەكەی محەممەد شیاع سودانی كەمتر دەبێتەوەو هێشتا پرۆژەیاسای بودجەی ئەمساڵ كە بەگەورەترین پرۆژە بودجە لەمێژووی وڵاتدا وەسفدەكرێت كەبڕەكەی زیاترە لە 150 ترلیۆن دینار نەچووەتە پەرلەمان، هاوپەیمانێتی بەڕێوەبردنی دەوڵەتیش جەخت لەوەدەكاتەوە پێویستە پرۆژەیاسای بودجە تێبپەڕێت، راوێژكاری دارایی و ئابووریی سەرۆك وەزیرانی عێراقیش دەڵێت، ئەگەری زۆرە هەفتەی داهاتوو رەشنووسی بودجەی ساڵی 2023ـی عێراق رەوانەی ئەنجوومەنی نوێنەران بكرێت، جێگری سەرۆك وەزیرانیش دەڵێت لەئەنجومەنی وەزیران خوێندنەوەمان بۆ كردووەو بەمنزیكانە بودجە دەنێرین بۆ پەرلەمان، ئەندامێكی لیژنەی داراییش لەپەرلەمانی عێراق پێشبینیدەكات لەپەرلەمان گفتوگۆی زۆر لەسەر پرۆژەیاساكە بكرێت. پرۆژەیاسای بودجە كەساڵانە لەلایەن پەرلەمانەوە پەسەنددەكرێت، لەساڵی رابووردوودا بەهۆی دۆخی سیاسی عێراقەوە نەچووە پەرلەمان و حكومەتی عێراقی ساڵێكی بەبێ بودجە بەڕێكرد، بۆ ئەمساڵیش یەكێك لەبەڵێنەكانی محەممەد شیاع سوودانی سەرۆك وەزیرانی عێراق ئەوەبوو لەكاتی خۆیدا بودجە بباتە پەرلەمان و دەنگی لەسەربدرێت، بەڵام بەهۆی چەندین گرفتەوە پێناچێت بەمزووییە ئەو بەڵێنە بەدیبێت بەتایبەت یەكێك لەو بڕگانەی كە كێشەی گەورەی لەسەر بەشە بودجەی هەرێمی كوردستانە كەتاوەكو ئێستاو دوای چەندین سەردانی وەفدی هەرێم هێشتا بەغداو هەرێم نەگەیشتوونەتە رێككەوتن. لەكۆبوونەوەیەكدا كە لەنووسینگەی نوری مالیكی سەرۆكی هاوپەیمانێتی دەوڵەتی یاسا بەڕێوەچوو، لایەنەكانی هاوپەیمانێتی ئیدارەی دەوڵەت كەپێكهێنەری سەرەكی حكومەتی عێراق و پەرلەمانیان بەدەستەوەیە رایانگەیاندووە پێویستە پەلەبكرێت لەتێپەڕاندنی بودجەو ئەو پرۆژەیاسایانەی كەپەیوەستن بەژیانی خەڵكەوە، كە ئەمەش بەهۆی ئەوەی زۆرینەی پەرلەمانیان بەدەستە ئاماژەیەكی گرنگە بەوەی كە ئەو لایەنانە سوورن لەسەر تێپەڕاندنی بودجە لەماوەیەكی نزیكدا. لیژنەی یاسایی پەرلەمانی عێراقیش ئاشكرایكردووە لەسەدا 95ی پرۆژە بودجەی عێراق تەواوبووەو لەئێستادا حكومەت خەریكی هەندێك چاكسازییە تیایدا. لەڕاگەیەندراوێكدا لیژنەكە رایگەیاندووە بەهۆی ئەو ئاڵۆزی و پشێوییەی كە لەبازاڕو نرخی دۆلاردا هەیە وایكردووە حكومەت بەپرۆژەیاسای بودجەدا بڕواتەوەو لەگەڵ واقیعدا بیگونجێنێت، لیژنەكە جەختیش لەوەدەكاتەوە كە زیاتر لەسەدا 95ی بودجە تەواوبووەو پێش كۆتایی ئەم مانگە دەگاتە پەرلەمان، ئاماژە بۆ ئەوەشدەكات دۆسیە گرنگەكانی وەك پیشەسازی و كارەباو تەندروستی و پشتگیری كەرتی تایبەت بەتایبەت لەبابەتی دامەزراندن لەبودجەدا ئامادەیی هەیەو گفتوگۆكانیش لەپەرلەمان مانگێك زیاتر ناخایەنێت. بەپێی زانیارییەكانیش پرۆژەیاساكە بەر لەدوو هەفتە زیاتر لەلایەن وەزارەتی دارایی و پلاندانانەوە ئامادەكرابوو، بەڵام لەكاتی پێداچوونەوەدا لەئەنجومەنی وەزیران دەركەوت لەچەند بەندێكدا هەڵئاوسان هەیەو نێردرایەوە تا چاكبكرێت. رێبوار ئەوڕەحمان ئەندامی لیژنەی دارایی لەپەرلەمانی عێراق بە (هاوڵاتی) راگەیاند: بودجە هێشتا لەئەنجومەنی وەزیرانەو لەوێ لیژنەیەك پێكهێنراوە كەبودجە لەگەڵ بەرنامەی حكومەت بگونجێنن، ئاماژە بەوەشدەكات نرخی یەك بەرمیل نەوت تیایدا بە ٧٥ دۆلار خەمڵێنراوەو یەک دۆلاریش بە هەزارو 450 دینارو بڕی بودجەكەش دەگاتە ١٣٠ تا  ١٤٠ ترلیۆن دینار. دەربارەی پشكی هەرێمی كوردستانیش لەبودجەدا ئەو ئەندامەی لیژنەی دارایی دەڵێت بەگوێرەی ئەو زانیاریانەی تائێستا هەیە پشكی هەرێم بەڕێژەی لەسەدا ١٤ دەستنیشانكراوە، هاوكات جەختیش لەوەدەكاتەوە رای كوتلە سیاسییەكان لەسەر بەشە بودجەی هەرێم وەستاوەتە سەر رێككەوتنی هەرێم و بەغداو پێی وایە رای پەرلەمانتاران رای حزبەكانی خۆیانە ئەگەر رێكبكەون لەگەڵ هەرێم دەنگی پێدەدەن و رێشنەكەوتن دەنگی پێنادەن، دەشڵێت ئەگەر حكومەت خزمەتگوزاری پێشكەش نەكات و گەندەڵی بەردەوام بێت چارەنووسی وەك ئەوانەی پێشووتر دەبێت، هاوكات پێشبینیش دەكات لەپەرلەمان گفتوگۆی زیاتر لەسەر پرۆژەیاساكە زیاتر بكرێت چونكە ساڵی رابردوو بودجە نەبووەو كێشەیەكی زۆر كەڵەكە بووەو ئەم حكومەتەش دەیەوێ بەپێشكەشكردنی هەندێ خزمەتگوزاری خەڵك رازی بكات. پشكی هەرێمی كوردستان لەساڵانی پێشووتردا لەسەدا 17بووە، بەڵام لەم چەندساڵەی دواییدا كەمكرایەوە بۆ لەسەدا 12و لەسەدا 14، لەئێستاشدا هەموو هەوڵەكانی وەفدی حكومەتی هەرێم لەبەغدا گەڕانەوەیە بۆ لەسەدا 17، بەڵام پێناچێت دەسەڵاتدارانی بەغدا بەوە رازیبن و بەپێی ئەو زانیارییە میدیایانەی كە بڵاوكراونەتەوە لەڕووی مەبدەئییەوە هەردوو وەفدی حكومەتی هەرێم و بەغدا لەسەر لەسەدا 14 بۆ هەرێمی كوردستان رێككەوتن، بەڵام ئەوە لەپەرلەمان یەكلایی دەبێتەوە، بەپێی لێدوانی بەرپرسانی هەرێمیش لەدانوستانەكانیان لەگەڵ بەغدا بەردەوام دەبن. فوئاد حسێن جێگری سەرۆك وەزیران و وەزیری دەرەوەی عێراق رایگەیاندووە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق خوێندنەوەی بۆ پرۆژەیاسای بودجە كردووەو بەمنزیكانە بودجە دەنێرن بۆ پەرلەمانی عێراق. راوێژكاری دارایی و ئابووریی سەرۆكوەزیرانی عێراق دەڵێت، ئەگەری زۆرە هەفتەی داهاتوو رەشنووسی بودجەی ساڵی 2023ـی عێراق رەوانەی ئەنجوومەنی نوێنەران بكرێت و دەڵێت، لەهەموو دۆخێكدا لە 200 ترلیۆن دینار تێناپەڕێنێت. مەزهەر محەممەد ساڵح، راوێژكاری دارایی و ئابووریی محەممەد شیاع سوودانی رایگەیاندووە: «ئەگەری زۆرە كۆتایی هەفتەی داهاتوو ئەنجوومەنی وەزیران رەسنووشی بودجەی 2023 پەسندبكات و بینێرێت بۆ ئەنجوومەنی نوێنەران، بۆ ئەوەی لەنزیكترین ماوەدا پەسندبكرێت.» سەبارەت بەقەبارەی بودجەكە، مەزهەر محەممەد ساڵح دەڵێت: «ئەو ژمارانەی لەبارەی رەشنووسەكەوە باس دەكرێن تایبەت بەبودجەی ئەمساڵ هەمووی سیناریۆو پێشبینییە، بەڵام لەكۆتاییدا بودجەی 2023ـی عێراق 200 ترلیۆن تێناپەڕێنێت وەكو هەندێك كەس باسیانكردووەو لە 90٪ـی داهاتی عێراق پشت بەفرۆشتنی نەوت دەبەستێت. ئەو راوێژكارە باسی لەوەش كرد، بەتێكڕا وەزارەتی نەوتی عێراق لەساڵی 2023 دا بڕی سێ ملیۆن و 400 هەزار بەرمیل نەوت هەناردە دەكات وەكو ئەوەی پێشبینی وەزارەتی نەوتی عێراقە. لەڕاگەیەندراوێكیشدا محەمەد حەلبوسی سەرۆكی پەرلەمان و هادی عامری سەرۆكی هاوپەیمانی ئەلفەتحیش كە لایەنی سەرەكییە لەپێكهێنانی حكومەت جەختیان لەگرنگی خێراكردنی پەسەندكردنی بودجەی گشتی كردەوەو رایانگەیاندووە هەر دوولا جەخت لەگرنگی خێراكردنی پەسەندكردنی بودجەی گشتی بۆ ساڵی 2023دەكەنەوە بۆ بەشداریكردنی كاریگەرانە لەگەیشتن بەگەشەپێدان و تەواوكردنی پڕۆژە گرنگەكان و پاڵپشتیكردنی ئابووری.

هاوڵاتی هەسەدە دەستی بە ئۆپراسیۆنی هەڵمەتی تۆڵەسەندنەوە شەهیدانی رەققە کرد هێزەکانی سوریای دیموکرات (هەسەدە) دەستپێکردنی ئۆپەراسیۆنێکی ئەمنی بۆ  لەناوبردنی تیرۆریستانی داعش تەبقە، رەققە و گوندەکانی دەوروبەریان راگەیاند. هەسەدە لەم بارەیەوە راگەیەندراوێکی بڵوکردەوە و ئاماژەی بەوەکرد کرد کە ئۆپراسۆنەکەیان لەژێر ناوی “هەڵمەتی تۆڵەسەندنەوە شەهیدانی رەققە” ئەنجام داوە. هەسەدە سەرلەبەیانی ئەمڕ چوارشەممە، دەستپێکردنی هەڵمەتەکەی راگەیاند و هەڵیکوتایە سەر دەیان گوند و ماڵ لە رەقە و گوندەکانی، تەبقە و گوندەکان، کەرەما، سیرین و گوندەکانی. ناوەندی ڕاگەیاندنی هەسەدە ئاماژەی بەوەکرد، ئۆپەراسیۆنەکان "بەپێی ئەو پلانەی بۆیان دارێژراوە و لە کاتی دیاریکراو ئەنجامدراون و ئەنجامێکی باشیان بەدەستهێناوە کە لە راگەیەندراوێکی دیکەدا بڵاوی دەکەنەوە. بەیانی رۆژی دووشەممە، ٢٦ی کانونی یەکەمی ٢٠٢٢، لە گەڕەکی دەرعیەی  شاری رەققە هێرشکرایە سەر بارەگای ئاسایشی رەققە و لە ئەنجامدا چوار کارمەندى ئاسایش و دوو شەرڤانی هێزەکانى سوریاى دیموکراتى (هەسەدە) شەهید بوون. دوابەدوای هێرشەکە، رێکخراوی تیرۆریستی داعش، بەرپرسیاریەتی هێرشەکەی لەئەستۆگرت و وتی، دوو چەکداری رێکخراوەکەیان هێرشیان کردووەتە سەر بارەگای هەسەدە لە رۆژئاوای رەققە. ئۆپراسۆنەکەی ئەمڕۆی هەسەدەش لەژێر ناوی “هەڵمەتی تۆڵەسەندنەوە شەهیدانی رەققە” ئەنجام دراوە.

دەمیرتاش لەدژی خۆکاندید کردنی رەجەب تەیب ئەردۆغان بۆ پۆستی سەرۆک کۆمار، لەکۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردن سکاڵا تۆماردەکات و دەڵێت کاندید بونی ئەردۆغان بۆجاری سێیەم نایاساییە. سەڵاحەدین دەمیرتاش، هاوسەرۆکی پێشوتری پارتی دیموکراتی گەلان (هەدەپە) لە رێگای تۆڕی کۆمەڵایتەی تویتەر رایگەیاند؛ بۆجاری سێێەم خۆکاندید کردنی ئەردۆغان نایاساییە. ئەو نوسیویەتی: لەدژی خۆکاندیدکردنی ئەردۆغان لە کۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەکانی تورکیا سکاڵا تۆماردەکات و وتی: ئەردۆغان پاشا نییە تا هیچ یاسایەک نەیگرێتەوە. بەپێی یاساکانی تورکیا هەر کەسێک تەنها دوو خول دەتوانێت سەرۆک کۆماری تورکیا بێت و ئەردۆغان دوو خولە سەرۆک کۆماری تورکیایە، لەبەر ئەوەی لەسیستمی بەرێوەبەری تورکیا لەیەکەم خولی سەرۆکایەتی ئەردۆغاندا سیستمەکە بۆ کۆماری گۆراوە ئاکەپە یەکەم خولی سەرۆکایەتی هەژمار ناکات و خۆهەڵبژاردنی ئەردۆغان بە خولی دوەم هەژماردەکات .      

هاوڵاتی سبەینێ دادگای دەستووری تورکیا لەبارەی داواکاری هەدەپە بۆ دواخستنی بڕیاری داخستن یاخود دانەخستنی پارتەکە کۆدەبێتەوە. چەند رۆژ لەمەوبەر میدحاد سانجار هاوسەرۆکی پارتی دیموکراتی گەلان (هەدەپە) داوایەکی پێشکەش بە دادگای دەستووری تورکیا کردبوو، کە دوای هەڵبژاردنەکانی سەرۆکایەتی و پەرلەمانی بڕیار لەسەر دۆسیەی داخستن یاخود دانەخستنی پارتەکەی بدرێت. ئەنجامی هەڵبژاردنەکان دەتوانێت، چارەنووسی هەدەپە بگۆڕێت، بەو پێیەی ئەگەر پارتی داد و گەشەپێدان (ئاکەپە) شکست بهێنێت، ئەگەرێکی زۆر هەیە دۆسیەکە دابخرێت. بەهۆی ئەوەی پارتەکانی ئۆپۆزسیۆن بە تایبەتی جەهەپە چەندین جار رایگەیاندووە کە ئەوان لەدژی داخستنی هەدەپەن. دادگای دەستووری تورکیاش رایگەیاند، سبەینێ لەبارەی داواکاریەکەی هەدەپە کۆدەبێتەوە کە لیژنەی دادوەرانی دادگای دەستووری لە ١٥ کەس پێک دێت و لەو ١٥ کەسە پێویستە ١٠ کەس دەنگ بە بڕیاری کۆتایی لیژنەکە بدەن. دوێنێ دەوڵەت باخچەلی، سەرۆکی پارتی بزوتنەوەی نەتەوەپەرستی تورکیا (مەهەپ)، لە کۆبوونەوەی فراکسیۆنی پارتەکەیدا وتیبووی، نابێت لەمە زیاتر بڕیاری دادگای دەستووری تورکیا دوابکەوێت و پێویستە کۆتایی بە هەدەپە بهێنێت، کە پشتگیری لە "تیرۆر" دەکات." میدحاد سانجار، هاوسەرۆکی پارتی دیموکراتی گەلان (هەدەپە) هەمان رۆژ وڵامی باخچەلی دایەوە و رایگەیاند، ئەگەر بە تۆن قفڵ بهێنن بۆ داخستنی پارتەکەیان، کلیلی کردنەوەیان پێیە و کاریگەری لەسەر خەباتیان نابێت. ٥ی ئەم مانگە، دادگای دەستووریی تورکیا بودجەی هەدەپەی بەشێوەیەکی کاتی بڕیبوو. بۆ یەکەمجار ١٧ی ئازاری ٢٠٢١، سکاڵایەکی یاسایی لە دادگای دەستووری لەلایەن بەکر شاهین سەرۆکی داواکاری گشتی تورکیا، تۆمار کرا بۆ داخستنی هەدەپە. تۆمەتەکان لە ٣١ی ئازاری ٢٠٢١ لەلایەن دادگای دەستوورییەوە بە هۆی کەموکورتی لە دۆسیەکەدا رەتکرایەوە. بەڵام بەکر شاهین لە ٧ی حوزەیرانی ٢٠٢١ جارێکی دیکە سکاڵاکەی تۆمار کردەوە. دادگای دەستووریش، لە ٢١ی حوزەیرانی ٢٠٢١ سکاڵا نوێیەکەی پەسەند کرد. دواتر هەدەپە لە ١٩ی نیسانی ٢٠٢٢ بەرگریینامەی خۆی بە فەرمی  پێشکەش بە دادگای دەستووری کرد. 10ی ئەم مانگەش لیژنەی دادوەرانی دادگای دەستووری، لەبارەی دۆسیەی داخستنی هەدەپە کۆبووەوە، بەڵام تاوەکو ئێستا بڕیاری کۆتایی لەمبارەیەوە نەداوە.

لە ماوەی سێ هەفتەدا هەشت کەسی کورد بە تۆمەتی جیاواز لە زیندانەکانی ئێران لەسێدارە دراون. رێکخراوەکانی مافی مرۆڤ لە رۆژهەڵاتی کوردستان بڵاویان کردوەتەوە' لە 21 رۆژی رابردودا هەشت کەس بە تۆمەتەکانی "بازرگانیی بە ماددەی هۆشبەر" و "کوشتنی بە ئەنقەست" لە زیندانەکانی ئێتران لەسێدارە دراون. ئەو رێکخراوانە ئاماژەیان بەوە کردوە؛ ئەگەرچی هەڕەشەی لەسێدارەدانی زیاتر لە 110 دەستگیرکراوی ناڕەزایەتییەکان هەیە بەڵام دەسەڵاتی ئێران بەهۆی فشارە نێودەوڵەتی و ناوخۆییەکانەوە لەسێدارەدانی ئەو کەسانەی راگرتوە کە لە خۆپیشاندانەکاندا دەستگیرکراون و لە بەرامبەردا دەستی بە لەسێدراەدانی تۆمەتباری کوشتنی بە ئەنقەست و ماددە هۆشبەرەکان کردوە. ناوەندەکانی مافی مرۆڤ هۆشدارییان داوە دەسەڵاتی ئێران بۆ چاوترسێنکردن و سەرکوتی ناڕەزایەتییەکان وەک بڵاوکردنەوەی ترس زۆربەی ئەو کەسانە لەسێدارە دەدات کە دۆسیەکانیان پەیوەندیی بە ناڕەزایەتییەکانەوە نییە چونکە بەهۆی فشارەکانەوە ناتوانێت لە ئێستادا دەستگیرکراوانی خۆپیشاندانەکان لەسێدراە بدات. بە پێی ئەو ئامارانەی دو ناوەندی مافی مرۆڤی رۆژهەڵاتی کوردستان بڵاویان کردوەتەوە؛ تەنها لە سێ هەفتەدا لانیکەم هەشت کەسی کورد لە زیندانی کەرەج لەسێدارەدراون کە بە پێی راگەیەنراوەکانی دەزگای دادی ئێران، سەرجەمیان لە رابردودا سزای سێدارەی بەسەردا سەپێنراوە. زۆرینەی ئەو هەشت لەسێدارەدراوەی دۆسیەکانی ماددەی هۆشبەر و کوشتنی بە ئەنقەست خەڵکی ناوچەکانی کرماشان و ورمێ بون . زیاتر لە 130 رۆژ بەسەر ناڕەزایەتییەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان و ئێراندا تێدەپەڕێت و لانیکەم 17 گەنجی کورد مەترسیی لەسێدارەدانیان لەسەرە و تا ئێستا یەک گەنجی کورد و سێ گەنجی دیکە بە بیانوی بەشداریی لەو ناڕەزایەتییانەوە لەسێدراەدراون.

هاوڵاتی سەرچاوەیەك لەیەكێتی نیشتیمانی كوردستان بەهاوڵاتی راگەیاند: لەنێوان یەكێتی و پارتی لەڕێگای نێوەندگیرەوە هەندێك پەیام ئاڵوگۆڕكراوەو دوور لەڕاگەیاندنەكان یەكتربینین هەبووە، لەسەر مەسەلەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان و  ئەو داوكارییانەی كەیەكێتی هەیەتی بۆ حكومەت و بۆ هەمواركردنەوەی یاسای هەڵبژاردنەكان و  رێكخستنەوەی كۆمیسیۆن   گفتوگۆكراوە. وتیشی: بڕیارە هەردوو مەكتەبی سیاسی پارتی و یەكێتی كۆتایی ئەم هەفتەیە یاخود سەرەتای هەفتەی داهاتوو كۆببنەوە. ئەو سەرچاوەیە وتیشی: لەڕاستیدا یەكێك لەداوكارییەكانی یەكێتی  دەستكاریكردنی پشكی كۆتاكانە لەیاسای هەڵبژاردندا، تائێستا بەپێی زانیارییەكان پارتی رازی نەبووە بەو داواكارییە، بەڵام لەسەر بابەتەكانی دیكە رەزامەندی دەربڕیوە. ئاشكراشیكرد: كۆمەڵێك میكانیزم دیاریكراوە بۆ ئەم بابەتە، بۆ نموونە ئەگەر یاساكە بەپێی بازنەكان كەداواكاریی یەكێتییە بكرێتە فرەبازنەیی یان چوار بازنەیی ئەوكاتە كۆتاكان لەسەر بنەمای شارەكان دیاریبكرێت بەپێی پێكهاتەكانی شارەكان نەك لەسەر ئاستی هەموو كوردستان، بەڵام داوكاری پارتی ئەوەیە ئەگەر هەڵبژاردن لەسەر بنەمای فرەبازنەیی بوو، كۆتاكان لەسەر بنەمای یەك بازنەیی بێت، ئەمەش یەكێتی رازی نەبووە لەسەری. ئەو سەرچاوەیە باسی لەوەشكرد: یەكێتی كێشەی كەمكردنەوەی كورسی كۆتاكانی نییە، كێشەی دادپەروەری دابەشكردنی كورسی كۆتاكانمان هەیەو ئەو لایەنانەشی كەخۆیان بۆ پێكهاتەكان كاندیددەكەن نوێنەری راستەقینەی پێكهاتەكان بن، نەوەك ساختەبن بەدەمامكی پێكهاتەكان بۆ لایەنێكی دیكەی سیاسی كاربكەن كەپارتییە. دەربارەی بەشی پارێزگاكان و بازنەكان لەكورسی پێكهاتەكان، ئەو سەرچاوەیە باسی لەوەشكرد: لەمەكتەبی هەڵبژاردنی یەكێتی دیراسەی ئەو بابەتە كراوەو پاكێجی بۆ ئامادەكراوە،  پێم وایە گۆڕان و یەكگرتووی ئیسلامی و كۆمەڵی دادگەریش  هاوڕان لەسەر ئەوەی یەكێتی. سەبارەت بەمەلەفە ئەمنییەكانیش كە پارتی سوورە لەسەری، ئەو سەرچاوەیەی یەكێتی دەڵێت: لەڕووی راگەیاندنەوە پارتی سوورە لەسەر ئەو بابەتە، بەڵام نەرمییەك هەیە لەلایەن هەردوولایەنەوە بۆ رێككەوتن لەسەر ئەو بابەتە و پرسی حوكمڕانی و چارەسەركردنی ئەو تێبینیانەی كە لەلای هەردوولامان هەیە. سەبارەت بەنێوەندگیری دەرەكیش سەرچاوەكەی هاوڵاتی ئاماژەی بۆ ئەوەكرد: داواكاری لایەنی دەرەكی هەیە لەسەر یەكێتی و پارتی و داوایانكردووە هەرچۆنێك بێت ئەو ناكۆكییانە چارەسەربكەن كە من ناتوانم ناوی بنێم فشارێكی توند، بەڵام دەتوانم بڵێم داواكارییەكی جدییە. دەربارەی سەردانەكەی برێت مەكگۆرگ-یش بۆ هەرێمی كوردستان و دیداری لەگەڵ سەرۆكی یەكێتی، ئەو سەرچاوەیە وتی: دیداری لەگەڵ سەرۆكی یەكێتی زۆر ئیجابی بووە. دەربارەی بەشداری قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆك وەزیران و تیمی وەزاری یەكێتیش لەحكومەتی هەرێم، ئەو سەرچاوەیە دەڵێت: تا كۆبوونەوەكەی هەردوو مەكتەبی سیاسی یەكێتی و پارتی نەكرێت و پاكێجێكی تێگەیشتنی هاوبەشی جددی لەنێوان هەردوولایان درووستنەبێت باسی كاك قوباد دەكەم باسی تیمی یەكێتی ناكەم ناگەڕێتەوە بۆ كۆبوونەوەكانی ئەنجومەنی وەزیران. سەرچاوەكە ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد:  لەڕووی مەبدەئییەوە بابەتی دانیشتنی یەكێتی و پارتی كۆتاییهاتووەو ئامادەین بۆ دانیشتن و رێككەوتن، ئەو سەرچاوەیە گەشبینی خۆشی پیشاندا كەیەكێتی و پارتی لەسەر زۆرینەی بابەتەكان رێكدەكەون، جەختیش لەوەدەكاتەوە ئەوەی لەمەسەلە ئەمنییەكەدا پارتی باسی دەكات زیاتر بۆ فشارە لەیەكێتی، ئەگینا دۆسیەی زۆر گەورەتر هەبووە لەم وڵاتە كە پەردەپۆشكراوە لەلایەن پارتی و نەكراوەتە بابەتێكی جددی كە لەلای هەموو خەڵكی كوردستان بابەتێكی جددی بووە، یەكێتیش پەیامی بۆ ئەم بابەتە ئەوەبووە كە ئامادەین بۆ لیژنەی هاوبەش تەنانەت لایەنی دەرەكیشی تیادابێت وەك ئەمریكاو بەریتانیاو وڵاتانی دی كەلێكۆڵینەوە بكەین

هاوڵاتی هێزە سنوریەکانی حکومەتی یونان بەڕێوەبەرێکی پێشووی هەدەپە و رۆژنامەنووسێکی کوردیان رادەستی تورکیا کردەوە کە سزایان زیندانیکردنیان لەسەرە. ڕۆژنامەنووس موراد ڤەریم، کە بە تۆمەتی "یارمەتیدانی پەکەکە" لە مێردین بە ٤ ساڵ زیندانیکردن سزا درابوو، رووی لە یۆنان کردبوو، بەڵام یونان رادەستی دەوڵەتی تورکیای کردەوە. لەلایەکی دیکەوە، محەمەد سەیید دەمیر بەڕێوەبەری پێشووی هەدەپە کە تورکیا سزای زیندانی بەسەردا سەپاندبوو، لەلایەن یونانەوە رادەستی تورکیا کرایەوە. محەمەد سەیید دەمیر بەڕێوەبەری پێشووی رێکخستنی پارتی دیموکراتی گەلان (هەدەپە)ی ئامەد، لە ساڵی ٢٠٢١دا لەلایەن دادگای سزا قورسەکانی ئامەد، بە بیانوی 'ئەندامێتی رێکخستنی تیرۆر' و ' پرۆپاگەندە بۆ تیرۆر' ٦ ساڵ و ٨ مانگ سزای بەسەردا سەپێندرابوو. دەمیر دوای بڕیاری دەستگیرکردن لە ٢٣ی کانونی دووەم لەگەڵ خانەوادەکەی رووی لە یونان کرد. بەڵام دەمیر و خانەوادەکەی لەلایەن یونانەوە رادەستی تورکیا کرانەوە. محەمەد سەیید دەمیر و دایکی بە ناوی فەریدە دەمیر دوای ئەوەی لەلایەن پۆلیسی یونانەوە رادەستکرانەوە، لەلایەن هێزەکانی تورکیاوە دەستگیرکران. دواتر فەریدە دەمیر ئازادکرا و سەیید دەمیر بە بیانوی ئەوەی قەدەغەی چوونە دەرەوەی پێشێل کردووە، رەوانەی زیندانی شاری ئەدرنە کرا.

سزادانی ئێران بەهۆی سەرکوت و توندوتیژیی دژی ناڕەزایەتییەکان بەردەوامە و سزادانی مامۆستایان و خوێندکارانی زانکۆ لە لایەن دەسەڵاتەوە دەستی پێکردەوە و لە رۆژهەڵاتی کوردستانیش دەستگیرکردن و هەڵکوتانە سەر ماڵی خەڵک بەردەوام بو و یاریزانێکی ناوداری کوردیش بە بیانوی پشتیوانیی لە ناڕەزایەتییەکان لە یانەکەی دورخرایەوە. دەستگیرکردنی مامۆستایانی ئایینی و دانیشتوانی رۆژهەڵاتی کوردستان لە شارەکانی سەردەشت و مەریوان و بانە و چەند شارێکی دیکە لە لایەن هێزە ئەمنییەکانی ئێرانەوە ئەمڕۆش بەردەوام بو. دەستگیرکردنی مامۆستایانی ئایینیی ژمارەیەک مامۆستای ئایینیی رۆژهەڵاتی کوردستان دژی سێدارە و دەستگیرکردنی خەڵک لە لایەن هێزە ئەمنییەکانی ئێران بەیاننامەیەکیان بڵاو کردەوە و دوای بەیاننامەکەش ژمارەیەک لەو مامۆستا ئایینییانە دەستگیر کران. سەرچاوەکانی هەواڵی رۆژهەڵاتی کوردستان بڵاویان کردەوە؛ مامۆستا شەریف مەحمودپور، پێشنوێژی مزگەوتی (رەسوڵەڵلا) لە پیرانشار کە بەیاننامەی هاوبەشی مامۆستایانی پیرانشار و نەغەدە و شنوی خوێندوەتەوە لە لایەن هێزە ئەمنییەکانی ئێرانەوە دەستگیرکراوە و بڕیاری دەستبەسەرکردنی دراوە.     سێ برای کوژراوێکی روژهەڵات بریندار کران هێزە ئەمنییەکانی ئێران ئەمڕۆ هەڵیان کوتایە سەر ماڵی براکانی هێمن حەمزە، یەکێک لە کوژراوانی بێوران لە سەردەشت و بەهۆیەوە ئەو سێ برایە بە گوللـە بریندارکران و یەکێکیان بەهۆی سەختی برینەکانییەوە رەوانەی نەخۆشخانەی ورمێ  کرا.   وریا غەفوری دورخرایەوە وریا غەفوری یاریزانی ناودرای کورد لە یانەی (فولادی خوزستان) دورخرایەوە لە کاتێکدا پێشتر بەهۆی پشتیوانیی لە ناڕەزایەتییەکان لە یانەی (ئیستقلال) دورخرایەوە و دواتر چەند رۆژێک دەستبەسەر کرا. غەفوری تەمەنی 35 ساڵە و خەڵکی شاری سنە لە رۆژهەڵاتی کوردستانە و یەکێک لە یاریزانانی ناوداری هەڵبژاردەی ئێران بوە و لە ناڕەزایەتییەکانی دوای مەرگی ژینا ئەمینی، پشتیوانیی لە خۆپیشاندانەکان کرد و سەردانی ماڵی گیانبەختکردوانی ئەو ناڕەزایەتییانی لە رۆژهەڵاتی کوردستان دەکرد. سزادانی مامۆستا و خوێندکاراننی زانکۆ مامۆستایانی زانکۆ بەهۆی بەشداریی لە ناڕەزایەتییەکان دور دەخرێنەوە و سەندیکای خوێندکاران و مامۆستایان زانکۆ لە ئێران ئاشکرای دەکات فشارەکان بۆسەر خوێندکاران زانکۆ زیادی کردوە و ژمارەیەک خوێندکار دورخراونەتەوە. دو مامۆستای زانکۆ بە ناوەکای حەسەن باقری نیا، ئەندامی دەستەی زانستی درونناسیی لە زانکۆی (حەکیم سەبزەواری) و مەهشید گەوهەری، مامۆستای وێژە لە زانکۆی (فیردەوسی) شاری مەشهەد لەو مامۆستا دەرکاوانەبون کە ناسنامەیان ئاشکرا کراوە. سەندیکای خوێندکاران و مامۆستایانی زانکۆ لە ئێران لە پێگەی خۆی بڵاوی کردوەتەوە تەنها لە زانکۆی فیردەوسی شاری مەشهەد پڕۆسەی خوێندنی 90 خوێندکاری ئەو زانکۆیە بە بیانوی هاندان و بەشداریی لە ناڕەزیەتییەکان دژی کۆماری ئیسلامی هەڵپەسێردراوە و لە زانکۆکانی تاران و ئەسفەهان حەوت مامۆستا هەر بەو بیانوانەوە لە کارەکانیان دورخراونەتەوە. بە پێی ئەو زانیارییانەی سەندیکاکە ئاشکرایی کردوە مانگرتن و ناڕەزایەتیی لە ژمارەیەکی زۆری زانکۆکان دژی دەسەڵات و سزای خوێندکاران بەردەوامە.   ئێران هەڕەشەی سزادانی ئەوروپا و بەریتانیا دەکات ئێران رایگەیاند؛ وەک کاردانەوەیەک بە رامبەر سزاکانی بەریتانیا و ئەوروپا ئامادەکاریی دەکات بۆ سەپاندنی سزا دژی وڵاتانی ئەوروپا و لەندەن. ناسر کەنعانی، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران رایگەیاند؛ سزا نوێیەکانی بەریتانیا و ئەوروپا دژی کۆماری ئیسلامی ئاماژەیە کە نەیانتوانیوە لە لێکدانەوە راست بۆ ناوخۆی ئێران و پێگەی کۆماری ئیسلامی بکەن.   ئەمریکا دەیەوێت فرۆشی نەوتی ئێران راگرێت ئەمریکا رایگەیاند دەیەوێت بە سزاکان رێگریی لە فرۆشی نەوتی ئێران بکات و چین ناچار بکات چیتر نەوت لەو وڵاتە نەکڕێت. رۆبەرت ماڵی، نوێنەری ئەمریکا بۆ کاروباری ئێران رایگەیاند؛ لە چوارچێوەی جێبەجێکردنی سزاکانی دژی کۆماری ئیسلامی ، داوایان لە چین کردوە کە نەوت لە ئێران نەکڕێت.