هاوڵاتى سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە وەفدێكی ئەنجومەنى بازرگانى ئەمەریکا-کوردستان و کۆمپانیا ئەمەریکییەکان دەکات. ئەمڕۆ سێشەممە 8ی ئاداری 2022، مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان، پێشوازی لە وەفدێكی ئەنجومەنى بازرگانى ئەمەریکا-کوردستان و نوێنەری ژمارەیەک کۆمپانیای ئەمەریکی کرد. لە کۆبوونەوەکەدا، بەیان سامی عەبدولڕەحمان نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ئەمەریکا ، پوختەیەکی دەربارەی ئامانجی سەردانی وەفدەکە بازرگانییەکە خستەڕوو کە بە هەماهەنگی نوێنەرایەتى حکومەتى هەرێمى کوردستان لە ئەمریکا و ئەنجومەنى بازرگانى ئەمەریکا- کوردستان ڕێکخراوە و لە نوێنەرانی دوازدە کۆمپانیاى جیاوازی ئەمەریکی لە بوارەکانی پیشەسازى خۆراک، وزە، تەکنەلۆجیا و نیشتەجێبوون پێکهاتووە. سەرۆکی حکومەت وێڕای خۆشحاڵی نیشاندان بە سەردانی وەفدی بازرگانی ئەمەریکی، تیشکی خستە سەر چاکسازییەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە بوارە جۆراوجۆرەکان, کە ئامانجی سەرەکی هەمەجۆرکردنی سەرچاوەکانی داهات و بنیاتنانی ژێرخانێکی ئابووری بەهێزە لە هەرێمی کوردستان. سەرۆکی حکومەت ئاماژەی بە پەیوەندییەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و حکومەتی فیدراڵی کرد و جەختی لە گرنگیی چارەسەرکردنی کێشەکان لە سەر بنەمای دەستوور کردەوە. دووپاتیشی کردەوە کە بڕیاری دادگای باڵای فیدراڵی دەربارەی یاسای نەوت و گازی هەرێمی کوردستان ، بڕیارێکی نادەستوورییە و پێشێلکردنی مافە دەستوورییەکانی گەلی کوردستانە و لە بەرژەوەندی خەڵکی عێراقیشدا نییە، بۆیە ئێمە بەهیچ شێوەیەک دەستبەرداری مافە دەستوورییەکانمان نابین، لە هەمانکاتدا بەردەوام دەبین لە گفتوگۆ و دانوستان لە گەڵ حکومەتی فیدراڵی بۆ گەیشتن بە چارەسەرێکی بنەڕەتی و دەستووری بۆ کێشەکان. لە کۆتایی کۆبوونەوەکەدا، نوێنەری کۆمپانیا ئەمەریکییەکان، كار و بەرنامەی خۆیان لە ھەرێمی کوردستان و عێراق خستەڕوو.
هاوڵاتى ئەمینداری گشتیی یەكگرتوو بەبۆنەی رۆژی جیهانیی ئافرەتان 8ی مارسەوە پەیامێکی بڵاوکردەوە و دەڵێت: " ئیسلام دەیەوتێ ئافرەت رۆڵی خۆی لە گشت كایەكانی ژیاندا وەكو مرۆڤ ببینێت". دەشڵێت:" هەروەك بە هەموو شێوەیەك بەكاڵاكردنی ئافرەت ریسوا دەكەین و رووبەرووی دەبینەوە". رۆژی دووشەممە، 7ی ئاداری 2022، سەلاحەدین محەممەد بەهادین، ئەمینداری گشتی یەكگرتوو پەیامێکی لەبارەی رۆژی جیهانیی ژنان بڵاوکردەوە، تێیدا دەڵێت، "سڵاو و رێزی شایان بە پلە و پایەی ئافرەت ئاراستەی ئافرەتانی كوردستان و سەرجەم ژنانی جیهان دەكەم. بە تایبەتی تر بۆ خوشكانی یەكگرتووی ئیسلامیی كوردستان، سڵاوی سوپاس و پیرۆزبایی سەركەوتنیان پێشكێش دەكەم، وەكو پێشەنگی بزاڤی داكۆكی لە مافەكان و ساخكردنەوەی ئەركەكانی ئافرەتانی كوردستان". لە بەشێکی دیکەی پەیامەکەی ئەمینداری گشتیی یەکگرتوودا ئەوەش خراوەتەڕوو، "خەباتی خوشكان لە بزافی چاكسازی و راستكردنەوەی چەمكەكانی ژیانی كۆمەڵایەتی و گێڕانی رۆڵی بنیاتنەری شكۆدارانەیە و تەواوكارێكی سەرەكیی پرۆسەی مرۆڤسازی و پەروەردەی دروست و پێگەیاندنی نەوەی نوێ و مسۆگەركردنی ئاسوودەیی و ئاشتیی كۆمەڵایەتییە". سەلاحەدین محەممەد بەهادین باسی لەوەش کردووە، "ژن وەكو هاوسەر و دایك و خوشك و كچ لە ئایینی پیرۆزی ئیسلامدا خاوەنی پێگە و پلەیەكی باڵا و كەم وێنەیە و بە دەرگای بەهەشت و جوان مامەڵەكردنی بە نیشانەی باشترین كەسایەتی پیاو ناسێندراوە. بۆیە سەركەوتنی ژن بناخەی هەموو سەقامگیری و سەركەوتنێكی كۆمەڵگەی مرۆییە و هەر لادان و تێكدانێك لەم هاوكێشەیەدا مایەی سەرگەردانی و پێشێلكاری و زەوتكردنی مافەكانە و نیشانەی پاشەكشێ و داڕووخانە". سەبارەت بە تێڕوانینی ئیسلامیش لەبارەی ئافرەتەوە، ئاماژە بۆ ئەوە دەکات، "ئیسلام دەیەوتێ ئافرەت رۆڵی خۆی لە گشت كایەكانی ژیاندا وەكو مرۆڤ ببینێت و دژە بە سووكایەتی و بەكەم سەیركردنی ئافرەت لەژێر هەر ناونیشان و بە هەر پاساوێكەوە بێت". لە کۆتایی پەیامەکەیدا، ئەمینداری گشتی یەكگرتوو رۆڵی ئافرەتانی کوردستان بەرز دەنرخێنێت و دەڵێت، "مێژووی ئافرەتانی كوردستان شایەنی هەموو رێز و بایەخێكە و بەشدارێكی كارای ژیانی پڕ بەهای مرۆیی گەلەكەمان بوون و دەبێت ئەو پێگەیە پەرەپێبدەن و هەردەم پێشەنگی بنیاتنان و رەوشت و بەخشندەیی بن".
هاوڵاتى لهڕۆژى ههشتى مارس رۆژى جیهانى ژنان، قوباد تاڵهبانى جێگرى سهرۆکى حکومهتى ههرێم به کورته نامهى مۆبایل پهیام بۆ هاوولاتیان دهنێرێت. ئهمڕۆ سێشهممه 8ى ئازارى 2022، قوباد تاڵهبانى جێگرى سهرۆکى حکومهت له پهیامهکهیدا دهڵێت:" بۆیهکسانى نێوان ژن و پیاو لهماڵهکهى خۆتهوه دهست پێبکه". لهرۆژى ههشتى ئازارى ههموو ساڵێک رۆژى یادى ژنانه و دهیان وتارو پهیام و کۆرو کۆبونهوه ئهنجام دهدرێت لهپێناو رێگرى کردن له توندوتیژى بهرانبهر ژنان.
هاوڵاتى سەرۆکی هەرێمی کوردستان بەبۆنەی 8ی مارس، رۆژی جیهانیی ژنان، دەڵێت:" به نيگهرانييهوه له ئامارى تووندوتيژى و كوشتن و ئازاردانى ژنان و پێشێلكردنى مافهكانيان دهڕوانين كه كاريگهرييهكى نهرێنیى كردووهته سهر دۆخى کۆمەڵایەتی و ناو و پێگهى ههرێمى كوردستان". نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە پەیامەکەیدا بەبۆنەی 8ی مارس، رۆژى جيهانيى ئافرهتان، پیرۆزبایی له "تهواوى ئافرهتانى كوردستان له وڵات و له ههر كوێيهكى جيهان بن "دهكات، هيواى بهرهوپێشچوونى بهردهوام و سهركهوتنی بۆ خواستوون. سەرۆکی هەرێمی کوردستان ئاماژەی بەوە کردووە، لهم يادهدا وێڕاى دووپاتكردنهوهى ههموو پشتگيرييهکیان بۆ ژنان و كچانى كوردستان، "دڵنيايان دهكهينهوه كه وهكو ههميشه داكۆكى له ماف و ئازادييان دهكهين و به ههموو توانايهكمان، بهرگرييان لێدهكهين". لە پەیامەکەیدا نێچیرڤان بارزانی ئەوەی خستووەتەڕوو، "له كاتێكدا ئهم ياده دهكهينهوه، به نيگهرانييهوه له ئامارى تووندوتيژى و كوشتن و ئازاردانى ژنان و پێشێلكردنى مافهكانيان دهڕوانين كه كاريگهرييهكى نهرێنیى كردووهته سهر دۆخى کۆمەڵایەتی و ناو و پێگهى ههرێمى كوردستان"، هەروەها جەخت لەوەش دەکاتەوە كه "ئهم دۆخه به هيچ شێوهيهك قبووڵكراو نييه و دهبێ بە تەواوی كۆتايى بێت". سەرۆکی هەرێمی کوردستان دەشڵێت، "بهرهنگاربوونهوهى تووندوتيژى و رێگرى له كوشتنى ئافرهتان به ههر پاساو و بههانهيهك بێت، ئهركێكى هاوبهشى ههموومانه له هەرسێ سەرۆکایەتییەکەی هەرێمى كوردستان و لايهنه پهيوهندیدارهكانی حکومەت و رێکخراوەکان و مامۆستايانى ئايينى و ميديا و كۆمهڵگه بهگشتى". نێچیرڤان بارزانی داوای کردووە، لهڕێگەى پهروهرده و ئاگايى و هۆشياريى تاك و خێزانهوه، "هەموومان هەماهەنگ و هاوکار بین و ههوڵى جیددى بدهين بۆ نههێشتن و بنبڕكردنى تووندوتيژى دژى ئافرهتان و برهودان به كولتوورى ناتووندوتيژى و لێبووردهيى و یەکسانی و مسۆگهركردنى بهشدارى و هاوبهشیی كاراى ئافرهتان له ههموو جومگه و كايهكانى ژيان و دهسهڵات و سياسهت و كارگێڕيدا و بههێزكردنى تواناكانيان". سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە کۆتایی پەیامەکەیدا سڵاوی بۆ گیانی قوربانیانی تووندوتیژی دژی ژنان ناردووە و دەڵێت، "بهرز و شكۆدار بێت يادى 8ى مارس، سهركهوتن بۆ خهبات و تێكۆشانى ئافرهتان و ئازادیخوازان لهپێناو دابینکردنی ماف و دادوەری و یەکسانیدا. سڵاو له گيانى قوربانيانى توندوتيژى دژى ژنان". پهيامى نێچيرڤان بارزانى له يادى ههشتى مارسدا:... پهيامى نێچيرڤان بارزانى له يادى ههشتى مارسدا يادى ههشتى مارس ڕۆژى جيهانيى ئافرهتان، له تهواوى ئافرهتانى كوردستان له وڵات و له ههر كوێيهكى جيهان بن، به گهرمى پيرۆز دهكهم. هيواى بهرهوپێشچوونى بهردهوام و سهركهوتنيان بۆ دهخوازم. لهم يادهدا وێڕاى دووپاتكردنهوهى ههموو پشتگيرييهكمان بۆ ژنان و كچانى كوردستان، دڵنيايان دهكهينهوه كه وهك ههميشه داكۆكى له ماف و ئازادييان دهكهين و به ههموو توانايهكمان، بهرگرييان لێدهكهين. له كاتێكدا ئهم ياده دهكهينهوه، به نيگهرانييهوه له ئامارى توندوتيژى و كوشتن و ئازاردانى ژنان و پێشێلكردنى مافهكانيان دهڕوانين كه كاريگهرييهكى نهرێنى كردووهته سهر دۆخى کۆمەڵایەتی و ناو و پێگهى ههرێمى كوردستان. جەخت دهكهينهوه كه ئهم دۆخه به هيچ شێوهيهك قبووڵكراو نييه و دهبێ بە تەواوی كۆتايى بێت. بهرهنگاربوونهوهى توندوتيژى و ڕێگرى له كوشتنى ئافرهتان به ههر پاساو و بههانهيهك بێت، ئهركێكى هاوبهشى ههموومانه له هەرسێ سەرۆکایەتییەکەی هەرێمى كوردستان و لايهنه پهيوهندارهكانی حکوومەت و ڕێکخراوەکان و مامۆستايانى ئايينى و ميديا و كۆمهڵگه بهگشتى. ههروهها له ڕێى پهروهرده و ئاگايى و وشياريى تاك و خێزانهوه، دەبێ هەموومان هەماهەنگ و هاوکار بین و ههوڵى جددى بدهين بۆ نههێشتن و بنبڕكردنى توندوتيژى دژى ئافرهتان و برهودان به كولتوورى ناتوندوتيژى و لێبوردهيى و یەکسانی و مسۆگهركردنى بهشدارى و هاوبهشيى كاراى ئافرهتان له ههموو جومگه و كايهكانى ژيان و دهسهڵات و سياسهت و كارگێڕيدا و بههێزكردنى تواناكانيان. بهرز و شكۆدار بێت يادى ههشتى مارس، سهركهوتن بۆ خهبات و تێكۆشانى ئافرهتان و ئازادیخوازان لهپێناو دابینکردنی ماف و دادوەری و یەکسانیدا. سڵاو له گيانى قوربانيانى توندوتيژى دژى ژنان. نێچيرڤان بارزانى سهرۆكى ههرێمى كوردستان 8ى مارسى ٢٠٢٢
هاوڵاتى سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان رایگەیاند:" هەرچەندە لەئێستادا یاسای باش هەن کە تایبەتن بە روبەڕوبوونەوەی توندتیژی دژی ژنان و رێکخراوەکانی بواری مافەکانی ژنانیش چالاکن، بەڵام بەهۆی ئەوەی ئەو پرسە زیاتر رەهەندێکی کۆمەڵایەتی هەیە نەک سیاسی، بۆیە بۆ چارەسەرکردنی ئەو پرسە پێویستییان بەوەیە زیاتر کار لەسەر لایەنە کۆمەڵایەتییەکەی بکەن". رێواز فایەق لە پەرلەمانی کوردستان بۆ یادی رۆژی جیهانی ژنان وتارێکی پێشکەش کرد و رایگەیاند:"لەچەند رۆژی رابردودا ژمارەیەک رووداوی کوشتن و توندوتیژی بەرامبەر ژنان تۆمارکراون، بۆیە پێویست دەکات هەمووان هەوڵەکانیان چڕبکەنەوە بۆ ئەوەی لەرێگەی بەرەنگاربوونەوە، سزادان و بڵاوکردنەوەی هۆشیاری کۆتایی بە روداوەکانی کوشتن و توندوتیژی دژ بە ژنان بهێنرێت. ئاماژەی بەوەشکرد، هەرچەندە لەئێستادا یاسای باش هەن کە تایبەتن بە روبەڕوبوونەوەی توندتیژی دژی ژنان و رێکخراوەکانی بواری مافەکانی ژنانیش چالاکن، بەڵام بەهۆی ئەوەی ئەو پرسە زیاتر رەهەندێکی کۆمەڵایەتی هەیە نەک سیاسی، بۆیە بۆ چارەسەرکردنی ئەو پرسە پێویستییان بەوەیە زیاتر کار لەسەر لایەنە کۆمەڵایەتییەکەی بکەن. سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان وتیشی، "هیودارم ئەمڕۆ لە دوێنێ و رابردو باشتر بێت و کۆتایی بهێنرێت بە تاوانی کوشتن، گێچەڵ پێکردن، پشتیوانی نەکردن و بەکەم سەیرکردنی ژنان". 8ی مارس و ڕۆژێکی تایبەتە بە ئافرەتان و وەک جەژنێکی تایبەتی یادی دەکرێتەوە لە سەرجەم وڵاتانی جیهان.
هاوڵاتى نرخی غاز ئاستێكی پێوانەیی تۆماركرد و نرخی ههزار مهترسێجا بۆ نزیكەی چوار ههزار دۆلار بهرزبوهوه. ئەمڕۆ دووشهممه 7ی ئازاری 2022، نرخی غاز لە بۆرسەی ئەوروپا گهیشته ئاستێكی پێوانهیی و بەڕێژەی زیاتر 79% بەرزبوهوە بهجۆرێك ههزار مهترسێجا غاز گهیشته بۆ نزیكەی چوار ههزار دۆلار. ئەمەش لەكاتێكدایە كە ڕۆژی هەینی ڕابردوو، نرخی ههزار مهترسێجا غاز لە دوو ههزارو 300 دۆلاردا بوو. بههۆی شهڕی روسیا و ئۆكرانیا و راگرتنی پرۆژهی غازی ستریم2ی روسیا، له سهرهتای شهڕهكهوه له كۆتایی مانگی رابردوو، نرخی غاز له وڵاتانی ئهوروپا رۆژبهرۆژ له بهرزبونهوهدایه. هاوكات نرخی نەوتیش بەردەوامە لە بەرزبونەوە و گەیشتۆتە 130 دۆلار بۆ هەر بەرمیلێ: نەوت.
هاوڵاتى ئهندامی ئهنجومهنی باڵای سیاسییو بهرژهوهندی یهكێتی پێیوایە کە کورد ٢٠٠ ساڵە بە هەڵە خەباتى چەکداری کردوە بەو پێیەى کە لە هیچ راپەڕینێکدا سەرنەکەوتووە. ڕاشیگهیاند: "تهنها یهكێتى سهرپهرشتى ڕاپهڕینى نهكردوه، بهڵكو بهرهى كوردستانى كردى، بهڵام یهكێتى تهبهنى كردو خودى نهوشیروان مستهفاش نهخشهى ڕاپهڕینى داڕشت". مهلا بهختیار لهكۆبونهوهیهكدا لهبارهى ساڵیادى ڕاپهڕینى خهڵكى كوردستانهوه ڕایگهیاند:" سهرۆكى ڕوسیا پرسى بهكهس نهكردوه كه پهلامارى ئۆكرانیاى داوه، "پوتن لهدونیاى موخابهراتدا گهوره بوهو ئهو فهیلهسوفه گهورهیه نییه كه ئێستا بۆته سهرۆكى ڕوسیا". ئهوهشى وت:" لهساڵیادى ڕاپهڕینى خهڵكى كوردستاندا، ههموو ههستم لهگهڵ جهنگاوهرو قارهمانانى ئۆكرانیادایهو پشتیوانی لەئۆکرانیا دەکەمو دڵم لەگەڵ سات بەساتیانە". ئاماژهى بهڕاپهڕینهكانى كورد كرد لهمێژووداو وتى:" ههموو ڕاپهڕینهكانى سهدهى 18و 19 شكستیهێناوه، هیچ نهتهوهیهكیش بهقهد كورد شكستى نهخواردوه، بههۆى ئهوهى زۆرترین خهباتى كردوه بۆ ئازادىو قوربانى زۆریشى داوه، تهنانهت بەعهبدوڵڵا ئۆجەلانم وت شارەکانی باکووری کوردستانتان پێ ڕزگارناکرێو دەست بەخەباتی مەدەنی بکەن". ئهوهشى ڕونكردهوه، "ڕاپهڕینى خهڵكى كوردستان هیچ پلانێکی پێشوەختەی بۆ دانەنرابوو، تهنها یهكێتى سهرپهرشتى ڕاپهڕینى نهكردوه، بهڵكو بهرهى كوردستانى كردى، بهڵام یهكێتى تهبهنى كردو خودى نهوشیروان مستهفاش نهخشهى ڕاپهڕینى داڕشت".
هاوڵاتى دەستەی ئەرکانی سوپای ئۆکرانیا ریگەیاند:" هێزەکانی روسیا ئامادەکاری دەکەن و دەیانەوێت هێرشێکی گەورە بکەنە سەر کیێڤ". ئەمڕۆ دووشەممە 7ی ئازاری 2022، لە بەیاننامەی دەستەی ئەرکانی سوپای ئۆکرانیا ئاماژە بەوەکراوە، شاری ئیپرین-ی سەر بە کیێڤی پایتەخت بکەن و بەهۆی بۆردوومانی سوپای روسیا بۆ سەر شاری خارکێڤ 21 باڵەخانە لەو شارە گڕیگرتووە و زیانەکان تابێت زیاتر ئەبن. ئەوەشخراوەتەڕوو، ''سوپای روسیا ناوچەکانی نیشتەجێبوون و باڵەخانەکان دەکاتە ئامانج، کە ئەمەش پێچەوانەی یاساکانی نێودەوڵەتییە.'' بەرپرسانی سوپای ئۆکرانیا ئەوەشیان خستووەتەڕوو، ''ژمارەیەکی زۆر تانک و زرێپۆش و سەربازی سوپای روسیا لە نزی کیێڤ جێگیر کراون.
هاوڵاتى بەڕێوەبەری راگەیاندنی کۆمەڵەی قوربانییانی کیمیابارانی هەڵەبجە، رایگەیاند:" چەندین ساڵە ئەوان وەکو کەس و فریادڕەس لە حکمومەتی هەرێمی کوردستانیان روانیوە، بەڵام حکومەتی هەرێمی کوردستان وانەبووە بۆ ئەوان". دەڵێت:" بە هیچ شێوەیەک بەشدارنابین لەو مەراسیمەی حکومەتی هەرێمی کوردستان سازی دەکات، خۆمان بەجیا مەراسیمێک بۆ پرسەی شەهیدەکانمان بەڕێوەدەبەین". هۆشمەند موراد، بەڕێوەبەری راگەیاندنی کۆمەڵەی قوربانییانی کیمیابارانی هەڵەبجە، لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند،:" چەندین ساڵە ئەوان وەکو کەس و فریادڕەس لە حکمومەتی هەرێمی کوردستانیان روانیوە، بەڵام حکومەتی هەرێمی کوردستان وانەبووە بۆ ئەوان". هۆشمەند موراد وتی، "چەندین ساڵە لێرە یادێک دەکرێتەوە و بە هەندێک درووشم و قسەی بریقەدار و بەڵێنی بێکردار کۆتایی پێ دەهێندرێت، دوای یادەکە هەڵەبجە هەروەکو خۆیەتی، ئێمە هەزار یادی کارتۆنی لەوشێوەیە دەکەینە قوربانی دڵی گەنجێکی دڵشکاوی هەڵاتوو لەم شارە، بۆ گەنجێک کە هەلێکی کاری دەستکەوێت، هەزار یادی بەوشێوەیە دەکەینە قوربانی. هەزار یادی ئاوا دەکەینە قوربانی هاوار و ناڵەی ئەو دایکەی کە 34 ساڵە بەخەیاڵی لەباوەشگرتنی کۆرپە ونبووەکەی سەردەنێتەوە و رۆژ دەکاتەوە". بەڕێوەبەری راگەیاندنی کۆمەڵەی قوربانییانی کیمیابارانکردنی هەڵەبجە وتی، "ئەمساڵ لە 34ـەمین ساڵیادی کیمیابارانکردنی هەڵەبجەدا، بە هیچ شێوەیەک بەشدارنابین لەو مەراسیمەی حکومەتی هەرێمی کوردستان سازی دەکات، خۆمان بەجیا مەراسیمێک بۆ پرسەی شەهیدەکانمان بەڕێوەدەبەین، لەبەرئەوەی پێمانوایە هەڵەبجە بە تەواویی فەرامۆشکراوە و قوربانییەکانی پشتگوێخراون". رۆژی 16-03-1988، شاری هەڵەبجە لەلایەن دەسەڵاتی ئەو کاتەی عێراقەوە بە چەکی کیمیایی بۆردوومان کرا، لە ئەنجامدا جگە لە شەهیدبوونی لانیکەم پێنج هەزار هاونیشتمانی، هەزارانی دیکەش برینداربوون. ساڵانە لەو رۆژەدا بە چەندین مەراسیمی جیاواز لە کوردستان بەگشتی و هەڵەبجە بەتایبەت، رێز لە قوربانیانی ئەو کۆمەڵکوژییە دەگیرێت.
هاوڵاتى ئهندامی مهكتهبی سیاسی یهكێتی رایگهیاند:" حزبهكهی لهگهڵ ئهوهیه ههڵبژاردن لهوادهی خۆیدا بكرێت". دەڵێت:" دهبێت ههڵبژاردنێكی وا پاك و بێگهرد بكرێت كه بواری هیچ رهخنهیهك بۆ هیچ لایهك نههێڵێتهوه". ئهمڕۆ دووشەممە 7ی ئازاری 2022، سهعدی ئەحمەد پیره، له كۆنگرهیهكی رۆژنامهوانیدا له ههولێر رایگهیاند: یهكێتی لهگهڵ ئهوهدایه ههڵبژاردن لهوادهی خۆیدا ئهنجام بدرێت و هیچ كات لهگهڵ دواخستنیدا نهبووه. وتیشی: "بهڵام چهند كێشهیهك ههن دهبێ چارهسهر ببن، لهوانه یاسای ههڵبژاردن كه دهبێ ههموار بكرێتهوه و پرسی كۆمسیۆنیش كه بهسهرچووه دهبێت یان ماوهكهی بۆ درێژبكرێتهوه یان گۆڕانكاری تیادا بكرێت". ئهوهشی خستهڕوو: ههڵبژاردنی عیراق فرهبازنهیی بوو، بهڵام تا ئێستا روون نییه له ههرێمی كوردستان یهك بازنه دهبێت یان چوار بازنه، دهبێت ئهوانه ههمووی یهكلا بكرێنهوه. سهعدی پیره ئهوهشی وت: "دهبێت ههڵبژاردنێكی وا پاك و بێگهرد بكرێت كه بواری هیچ رهخنهیهك بۆ هیچ لایهك نههێڵێتهوه".
هاوڵاتى جێگری سەرۆکی حکومەتی ھەرێمی کوردستان رایگەیاند:" پڕۆژەی عەلوەی نوێی سلێمانی پڕۆژەیەکی ستراتیژییە و بۆ ھەمەجۆری ئابوری و ھەلی کار و ئاسایشی خۆراک گرنگە". ئەمڕۆ دووشەممە 7ی ئازاری 2022، قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەتی ھەرێمی کوردستان لە رێوڕەسمی کردنەوەی عەلوەی رۆژئاوای سلێمانی رایگەیاند:" وەک لێپرسراوان دەبێت رەچاوی رەوشی خەڵک بکەین و کار دەکەین بۆ پشت بەستن بە کشتوکاڵ. دەشڵێت، پڕۆژەی عەلوەی نوێی سلێمانی پڕۆژەیەکی ستراتیژییە و بۆ ھەمەجۆری ئابوری و ھەلی کار و ئاسایشی خۆراک گرنگە.'' قوباد تاڵەبانی لەبارەی بریارەکەی دادگای فیدڕاڵی عێراق وتی:''بڕیارەکەی دادگای فیدراڵی نادادپەروەرانە بوو و دەبێت پرسی نەوت یەکلابکەینەوە و ئەو کێشەیە لە نێوان ھەرێم و عێراق نەمێنێت.
هاوڵاتى وەزیری کارەبای هەرێمی کوردستان رایگهیاند:" داهاتی وەزارەتی کارەبا تەنها 10% ی بۆ ئهوانه، ئەوهی تر دەچێت بۆ بابەتی بودجە چونکە ئەولەویەتی کابینەی نۆ دابینکردنی مووچەی موچەخۆرانە. کەمال محەمەد، وەزیری کارەبای هەرێمی کوردستان رایگهیاند:" داهاتی وەزارەتی کارەبا تەنها 10% ی بۆ ئهوانه، ئەوهی تر دەچێت بۆ بابەتی بودجە چونکە ئەولەویەتی کابینەی نۆ دابینکردنی مووچەی موچەخۆرانە. وەزیری کارەبای هەرێم وتیشی:" داهاتی وەزارەتی کارەبا تەنها 10% ی بۆ ئێمەیە ئەوی تر دەچێت بۆ بابەتی بودجە چونکە ئەولەویەتی کابینەی نۆ دابینکردنی مووچەی مووچەخۆرانە لەو 10% یەش، 8% بۆ پرۆژەکانە و 2% بۆ حەوافزی عەداد ئەوانەی دەچن داهات کۆدەکەنەوە، ئەوەی تر بۆ سوتانی وێستگە و گۆڕینی تۆڕەکانە و گەڕەکی تازە ئەوەش تەنها 8%، واتە ئێمە داهات رادەستی وەزارەتی دارایی دەکەین لە 2021 داهاتی ئێمە 586 ملیار دینار بووە لەوە 10% بەردەستمان بووە ئەوی تری هەمووی دەچێت بۆ وەزارەتی دارایی". وەزیری کارەبای هەرێم دەڵێت: "پلانی ئێمە ئەوەیە ئەو قەرزانەمان کردوهتە 12 قیست، واتە هەر هاوبەشێک قەرزار بێت بەپێی دەسەڵاتی ئێمە وەک وەزارەت داومانەتە بەڕێوەبەرە گشتیەکان کە قەرزەکان بکەنە 12 قیست لەپێناو ئەوەی ئەو قەرزانە هەندێک لەسەر خەڵک سوک ببێت".
هاوڵاتى سهرۆك وهزیرانی بهریتانیا داوا دەكات بەهەموو لایەك رژێمەكەی پوتن بخرێت و كۆتایی بە ئۆپەراسیۆنەكەی بهێنرێت بۆ سەر خاكی ئۆكرانیا كە ماوەی یانزە ڕۆژە بەردەوامە. بۆریس جۆنسن، سهرۆك وهزیرانی بهریتانیا له تویتێكدا له ههژماری تایبهتی خۆی لەتویتەر نوسیویهتی، "دهبێت سنورێك بۆ ئهم دهستدرێژیانهی پوتین دابنرێت و دهبێت وا له پوتین بكرێت لهم جهنگهدا بكهوێت و ئهو كارهش پێویستی به یهكدهنگی ههموان ههیه". ئاماژهی بهوهشكردوه، "پێویسته لهگهڵ كۆمهڵگای نێودهوڵهتی ههماههنگی یهكتربین تا بتوانین سنورێك بۆ ئهم ههوهسی شهڕخوازییه پوتین دابنێین و ئهوه داهاتو نییه كه دهبێته مێژویهك بۆ ئێمه، بهڵكو ئەوە هاوڵاتیانی ئۆكرانیان كه چۆن له مێژودا ناومان دهبهن". دهشڵێت، "دهبێت پێكهوه هاوئاههنگ بین لهسهر كهوتنی پوتین و لهرێگهی ئهم شهش خاڵهوه دهتوانین به هاوكاری ههمومان پوتین بخهین و گهلی ئۆكرانیاش چیتر لهوهزیاتر روبهڕوی كارهساتی دیكه نهبێتهوه". شهش خاڵهكهی سهرۆك وهزیرانی بریتانیا بریتین له:... یهكهم: ئامادهكاری بۆ كردنهوهی رێڕهوێكی مرۆیی له ئۆكرانیا. دوهم: پاڵپشتیكردنی زیاتری هێزهكانی ئۆكرانیا تا بتوانێت پارێزگاری له خۆیان و وڵاتهكهیان بكهن. سێیهم: زیاتكردنی فشاره ئابورییهكان بۆسهر رژێمهكهی پوتین. چوارهم: رێگریكردن لهو هێرشه نامرۆییانەی روسیا كه له ئۆكرانیا ئهنجامی دهدات. پێنجهم: دۆزینهوهی رێگا چارهیهكی دیپلۆماسی به مهرجێك له ژێر بیرورای دهسهڵاتدارانی ئۆكرانیا و بهرپرسانی ئهو وڵاته بێت، له پێناو كهمكردنهوهی بارگرژی و جهنگی نێوان ئهو وڵاته و روسیا. شهشهم: راگهیاندنی كهمپینێك به مهبهستی بههێزكردنی سنورهكانی یهكێتی ئهوروپا لهگهڵ سنورهكانی ئهتڵهنتیك.
هاوڵاتى رۆژنامەی گاردیان ی بەریتانی لە راپۆرتێكی وردا مەترسییەكانی سوپای روسیا بەرامبەر ئۆكرانیا ئاشكرا دەكات و ئامانجی ڕوسیا لەو شارو شارۆچکە ئۆکرانیانەی پەلاماریان دەدات ئەوەیە کە ئامادەیە زەوییەکی تەخت لەدوای خۆی جێبهێڵێت، ئەوەش بەستراتیژییەتی زەویی سووتاو ناسراوە وەک ئەوەی هاوشان لەگەڵ سوپای بەشار ئەسەد لەشاری حەلەب کردیان، بەشێوەیەک خەڵکو کەلەپوورو مێژویی ئەوشارەیان لەگەڵ زەیی تەختکردو سڕیانەوە. ڕۆژنامەی "گاردیان"ی بەریتانی ڕاپۆرتێکی لەسەر ڕاددەی مەترسیداری هێرشی سەربازیی ڕوسیا بۆسەر ئۆکرانیا بڵاکردۆتەوە، "ئەوەی هێزەکانی ڕوسیا لەو شارو شارۆچکە ئۆکرانیانەی پەلاماریان دەدات ئەوەیە کە ئامادەیە زەوییەکی تەخت لەدوای خۆی جێبهێڵێت، ئەوەش بەستراتیژییەتی زەویی سووتاو ناسراوە وەک ئەوەی لەنەوەدەکانی سەدەی ڕابردوو لەشاری گرۆزنی چیچانی کردی، یان ئەوەی هاوشان لەگەڵ سوپای بەشار ئەسەد لەشاری حەلەب کردیان، بەشێوەیەک خەڵکو کەلەپوورو مێژویی ئەوشارەیان لەگەڵ زەیی تەختکردو سڕیانەوە". ڕۆژنامە بەریتانییەکە دەڵێت:"سیاسەتی وێرانکردنی ئۆکرانیا لەلایەن ڕوسیاوە دووبارەکردنەوەی هەمان سیناریۆی ئەو وڵاتەیە لەسوریا بۆ بەئامانجگرتنی کەسانی مەدەنییو وێرانکردنی ژێرخانو دامەزراوە مەدەنییەکان". ئەوەش هاتووە، "دەستتێوەردانی سەربازیی ڕوسیا لەسوریا لەساڵی 2015 بۆ یارمەتیدانی ڕژێمی بەشار ئەسەد بوو بۆئەوەی ئەو ناوچانە کۆنترۆڵ بکاتەوە کە ئەنجامی شەڕی ناوخۆی ئەو وڵاتە لەدەستیدابوون، بەڵام ئەوە وایکرد خەڵکە مەدەنییەکە باجێکی زۆر قورس بدەن".
هاوڵاتى سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان رایگەیاند:" سەرەڕای هەموو ئەو قەیرانانەش ئێمە هەرگیز لە کارکردن و پێشکێشکردنی پڕۆژە خزمەتگوزاری و ستراتیژییەکان نەوەستاین. بەپێی توانای دارایی بەردەست بەردەوامبووین، لە ماوەی تەمەنی کابینەی نۆیەمی حکومەتی هەرێمی کوردستان چەندین پڕۆژەی گرنگ و ستراتیژی لە سەرتاسەری هەرێمی کوردستان لە بوارە جۆراوجۆرەکاندا ئەنجامدراون". ئەمرۆ بە چاودێری و ئامادەبوونی مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان، کۆڕبەندی پیشەسازی لەپێناو رەخساندنی بازاڕ و کار لە ھەولێر بەڕێوەچوو. مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە کۆڕبەندەکەدا وتارێکی پێشکێشکرد و رایگەیاند؛ حکومەتی هەرێمی کوردستان پلان و بەرنامەی "گرنگ و تۆکمەی" هەیە بۆ بایەخدان بە کەرتی پیشەسازیی بەتایبەت لە بوارەکانی خۆراک و پێترۆکیمیایی و دابینکردنی ماددەی خام بۆ پیشەسازییە بچووک و مامناوەندەکان و دروستکردنی چەند ناوچەیەکی پیشەسازی. مەسرور بارزانی دەشڵێت، پێشخستن و جێبەجێکردنی هەموو پلانەکان لە بواری پیشەسازی بە پلەی یەکەم بەندە بە سەقامگیریی سیاسیی لە عێراق و هەبوونی پەیوەندییەکی باش و دۆستانە لەنێوان هەرێمی کوردستان و عێراق. بەوتەی مەسرور بارزانی؛ پێشکەوتنی هەرێمی کوردستان لە بەرژەوەندیی خەڵکی عێراقە، بەڵام "هەندێک لایەن" لەبری پشتیوانیکردن، هەوڵی وەستاندنی پێشکەوتنی هەرێمی کوردستان و سزادانی دەدەن. وتاری مەسرور بارزانی، سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە کۆڕبەندی پیشەسازی لە هەولێر: خۆشحاڵم کە ئەمڕۆ بەشدارم لەو کۆڕبەندە پیشەسازییە گرنگە، کە ئامانج لە بەستنی ئەو کۆڕبەندە رەخساندنی بازاڕە بۆ بەرهەمە نێوخۆییەکان و هێنانە ئارای دەرفەت و هەلی کارە بۆ خەڵکی هەرێمی کوردستان. دەستخۆشی لە رێکخەرانی ئەو کۆڕبەندە دەکەم، هیوادارم ئەنجامەکانی ببێتە هۆی زیاتر بەرەوپێشچوونی ئابووری و دروستکردنی دەرفەتی زیاتری کار. ئێمە لە سەرەتای ئەو کابینەیەدا کارمان بۆ هەمەجۆرکردنی ئابووری و بایەخدان بە گشت کەرتەکان کرد، بۆ ئەوەی تەنیا پشت بە سەرچاوەیەکی داهات نەبەستین. بە تایبەتی گرنگییەکی زۆرمان بە کەرتەکانی پیشەسازی و کشتوکاڵ داوە، لەم رووەوە تاوەکو ئێستا چەندین پرۆژەمان ئەنجامداوە. ئامانجی سەرەکیشمان بونیادنانی ژێرخانێکی ئابووریی بەهێز بووە بۆ هەرێمی کوردستان. بەڵام ئاشکرایە پاش ماوەیەکی کەم لە دەستبەکاربوونی ئەم کابینەیە، هەرێمی کوردستان، عێراق و جیهان بە تێکڕا دووچاری چەند قەیرانێکی سەختی تەندروستی و ئابووری بوونەوە. وەک بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا و لێکەوتە نێگەتیڤەکانی، بە تایبەت دابەزینی نرخی نەوت لەو کاتە لە بازاڕەکانی جیهاندا، هەروەها نەناردن و دواکەوتنی خەرجکردنی بەشە بودجەی هەرێمی کوردستان لەلایەن حکومەتی فیدراڵیەوە، کە تاوەکو ئێستاش بە داخەوە بەردەوامە. کە کاریگەرییەکی نەرێنی لەسەر هەموو بوارەکانی ژیاندا دروستکرد. ئەو قەیرانانە کێشە و گرفت و ئاڵنگاریی گەورەی نەک هەر بۆ ئێمە، بەڵکو بۆ وڵاتانی زلهێزی خاوەن ئابووری و پیشەسازیی گەورەی جیهانیش دروستکرد. سیستەمی ئابووری و دارایی ئەو وڵاتانەی دووچاری داڕمان و زیانی گەورە کرد. بەڵام سەرەڕای هەموو ئەو قەیرانانەش ئێمە هەرگیز لە کارکردن و پێشکێشکردنی پڕۆژە خزمەتگوزاری و ستراتیژییەکان نەوەستاین. بەپێی توانای دارایی بەردەست بەردەوامبووین، لە ماوەی تەمەنی کابینەی نۆیەمی حکومەتی هەرێمی کوردستان چەندین پڕۆژەی گرنگ و ستراتیژی لە سەرتاسەری هەرێمی کوردستان لە بوارە جۆراوجۆرەکاندا ئەنجامدراون. وەک رێگەوبان، پیشەسازی، کارەبا، کشتوکاڵ و گەشتوگوزار کە هەندێکیان جێبەجێکراون و تەواوبوون، هەندێکیشیان لە قۆناخی جێبەجێکردندان. بێگومان بەشێک لە پڕۆژەکان بە هاوبەشی لەنێوان هەردوو کەرتی گشتی و تایبەت ئەنجامدراون، کە لێرەدا سوپاسی کەرتی تایبەت دەکەم کە بە هاوئاهەنگی و هاوکاریی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ماوەی رابردوودا پڕۆژەی گرنگیان ئەنجامداوە. حکومەتیش هەر ئاسانکارییەکی پێویست بێت پێشکەشی وەبەرهێنەرانی نێوخۆ و بیانی دەکات، بۆ ئەوەی بەشداربن لە پرۆسەی ئاوەدانکردنەوە کوردستان و بونیادانانی ژێرخانی ئابووریی هەرێمی کوردستان. لە هەمان کاتدا حکومەتی هەرێمی کوردستان بە هەموو شێوەیەک پاڵپشت و هاوکاریی گەنجان و خاوەن پڕۆژە بچووکەکان لە بوارەکانی پیشەسازی و بازرگانی و داهێنان لە هەموو رووێکەوە دەبێت. هەر لێرەشەوە لایەنە پەیوەندیدارەکان رادەسپێرم بۆ لابردنی ئەو بەربەست و لەمپەرانە و ئاسانکاریی زیاتر بۆ پێشخستنی کەرتی پیشەسازی. ئێمە هەمیشە لە سەردانەکانمان بۆ دەرەوە و دیدارەکانمان لەگەڵ بەرپرسانی باڵای وڵاتان، یەکێک لە تەوەرەکانی گفتوگۆکانمان، ئاڵوگۆڕی بازرگانی و پێشخستنی ئابووری و دۆزینەوەی بازاڕ بووە بۆ بەروبووم و بەرهەمە نێوخۆییەکان و رەخساندنی هەلی کار بووە بۆ گەنجەکانمان لە رێگەی هاندان و راکێشانی سەرمایەگوزاری و وەبەرهێنانی بیانی لە هەرێمی کوردستان، هەروەها سوود وەرگرتن لە ئەزموون و شارەزایی وڵاتە پێشکەوتووەکان لە پێناو بونیادنانەوە و گەشەپێدانی ئابووری هەرێمی کوردستان. حکومەتی هەرێمی کوردستان پلان و بەرنامەی گرنگ و تۆکمەی هەیە، بۆ بایەخدان بە کەرتی پیشەسازی بە تایبەتی لە بوارەکانی پیشەسازی خۆراک و پترۆکیمیایی و پیشەسازیی کانزاکان و دابینکردنی ماددەی خام بۆ پیشەسازیی بچووک و مامناوەند و دروستکردنی چەند ناوچەیەکی پیشەسازی لە شارەکانی هەرێمی کوردستان. بەڵام بێگومان بەدیهێنان و جێبەجێکردنی هەموو ئەو پڕۆژانە بە پلەی یەکەم بەندە بە هەبوونی سەقامگیریی سیاسی لە عێراق. بە گشتی و بە هەبوونی پەیوەندییەکی باش و دۆستانە لەنێوان هەرێمی کوردستان و حکومەتی فیدراڵی. کە ئێمە پێمانوایە پێشکەوتنی هەرێمی کوردستان لە بەرژەوەندیی هەموو عێراق و هەموو هاووڵاتییانی عێراقدایە. پێویستە بەو چاوەوە خوشک و برایانمان لە عێراق سەیری پێشكەوتنی هەرێمی کوردستان بکەن، نەک بەپێچەوانەوە هەوڵی ئاستەنگ و کێشە و گرفت دروستکردن بدەن بۆ هەرێمی کوردستان. ئێمە بەو داهات و توانا داراییە سنووردارەی لەبەردەستمانە، ئەو پێشکەوتنانەمان لە کوردستان دروستکردووە، کە لە هەموو بوارەکاندا جیاوازییەکی زۆری لەگەڵ ناوچەکانی دیکەی عێراقدا هەیە. بەڵام بەداخەوە لە جیاتی پشتیوانیکردن و دەستخۆشیکردن، هەندێک لایەن هەوڵی وەستان و سزادانی هەرێمی کوردستان دەدەن. بۆیە هیوادارم ئەوانەی بیر لە تێکدانی پێشکەوتنی کوردستان دەکەنەوە، کەمێکیش بیر لەوە بکەوە ئەو هەموو شەڕ و وێرانکارییەی لە ساڵانی رابردوودا لە عێراق روویاندا.. چ قازانجێکیان بە خەڵکی عێراق گەیاند؟ ئەگەر ئەو هەموو توانا و داهاتەی عێراق لە جیاتی شەڕ و وێرانکاری و ململانێی سیاسی لە خزمەتکردن و ئاوەدانکردنەوە و پێشکەوتنی عێراق بەکارهێندرابووایە، ئێستا دڵنیاین عێراق یەکێک لەو وڵاتە پیشەسازییە پێشکەوتووەکانی ناوچەکە و جیهان دەبوو. ئێمە لێرەوە دووپاتی دەکەینەوە کە خوازیاری باشترین پەیوەندیین لەگەڵ حکومەتی فیدراڵی، بە هەموو شێوەیەکیش داکۆکی لە مافە دەستوورییەکانمان دەکەین، لە پێناو زیاتر پێشخستنی هەرێمی کوردستان و سەقامگیربوونی ئاشتی و ئارامی لە هەموو عێراق.