هاوڵاتی بەڕێوەبەرایەتی کۆمەڵگای دەروازەی نێودەوڵەتی باشماخ هۆبەی راگەیاندن و پەیوەندییەکان هاوڵاتییان ئاگادار دەکاتەوە لەبارەی چوونی ئۆتۆمبێلێک بۆ ئێران. ئەمڕۆ شەممە 15ی حوزەیرانی 2024، بەڕێوەبەرایەتی کۆمەڵگای دەروازەی نێودەوڵەتی باشماخ هۆبەی راگەیاندن و پەیوەندییەکان رایگەیاند، "ئاگاداری بۆئەو گەشتیارە بەڕێزانەی کە بە ئۆتۆمبیلی تایبەتی خۆیان گەشت دەکەن بۆ وڵاتی ئێران لە بەرواری (2024/6/16) دەبێت تابلۆی ئۆتۆمبیلەکانیان (تابلۆی ژمارەکانیان تازەکان) بێت واتا تابلۆ کۆنەکان کاریان بۆ ناکرێت لە دیوی ئێران و رێگەیان پێ نادرێت گەشتەکەیان ئەنجام بدەن". ئاماژە بەوەشکراوە، "بۆیە داواکارین لە گەشتیاران و هاووڵاتیانی خۆشەویست پابەندبن بەڕێنماییەکانەوە ئەم بڕیارەش لەلایەن کۆماری ئیسلامی ئێرانەوە بڕیاری لەسەردراوە".
هاوڵاتی حامد تورکاشوەند لە شارى کرماشان لەلایەن ژمارەیەک چەکدارى نەناسراوەوە کوژراوە. ئەمڕۆ شەممە 15ی حوزەیرانی 2024، مەهدی قەنادی، بەرپرسی پەیوەندییەکانی دادگای شۆرشی پارێزگای کرماشان رایگەیاندووە، "ژمارەیەک چەکداری نەناسراو کاتژمێرێک پێش هاتنەدەرەوەی حامید لە ماڵەکەی بۆسەیان بۆ داناوەو لەگەڵ هاتنە دەرەوەیدا چوار گوللەی پێوە دەنێنن و دەستبەجێ دەکوژرێت". ئاماژەی بەوەشکرد، "چەکدارەکان هەڵهاتوون و بە بریاری دادوەر لێکۆڵینەوەو بەدواداچوون بۆ دەستگیرکردنی بکوژەکان دەستیپێکردووە". حامد تورکاشوەند بەرپرسی بەشی ئەمنی و سزای بازاڕەکانی شاری پاوەیەو ماڵەکەی لە شارى کرماشان بووەو لەوێ نیشتەجێ بووە.
هاوڵاتی وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی حکومەتی هەرێمی کوردستان رایدەگەیەنێت گەڕی دووەمی چەکی پارەی گەنمی جوتیاران گەیشتووە. ئەمڕۆ شەممە 15ی حوزەیرانی 2024، وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازیی حکومەتی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، "بڕی 20 ملیار دینار وەک گەڕی دووەمی چەکی پارەی گەنمی جوتیاران گەیشتووە و لە دوای جەژنی قوربانیش دەست بە رێکارە کارگێرییەکانی دابەشکردنی دەکرێت بەسەر جوتیاراندا". ئاماژە بەوەشکراوە، "لەو 20 ملیار دینارە 10ملیار دیناری پارەی گەنمی جوتیارانی سنوری سلێمانیییە و شەش ملیار دیناریشی پارەی گەنمی سنوری هەولێرە و چوار ملیار دیناریش پارەی گەنمی جوتیارانی دهۆکە".
هاوڵاتی كامەران عوسمان، بەتەنیا لەمساڵدا هەشت هاووڵاتی مەدەنی، بەهۆی بۆردومان و لەشكركێشییەكانی توركیا بۆ سەر خاكی هەرێم شەهیدبوون. ئەمڕۆ هەینی 14ی حوزەیرانی 2024، كامەران عوسمان لێپرسراوی بەشی مافی مرۆڤ لە ڕێكخراوی سی پی تی ئەمریكی رایگەیاند، زۆرترین هێرشی سوپای توركیا بۆ ناوچە سنورییەكانی پارێزگای دهۆك بووە. دەشڵێت، هێرشەکانی تورکیا بۆسەر ناوچەکانی هەرێمی کوردستان لە شەش مانگی رابردوودا بەم جۆرە بووە، پارێزگای دهۆك 365 هێرش و بۆردومان، پارێزگای هەولێر 356 هێرش و بۆردومان، پارێزگای سلێمانی 102 هێرش و بۆردومان و لە پارێزگای نەینەواش 10 هێرش و بۆردومان ئەنجامدراوە. ئاماژەی بەوەشکرد، بەتەنیا لەماوەی دوو ڕۆژی ڕابردوودا، سوپای توركیا 27 بۆردومانی بۆ سەر زنجیرە چیای مەتینا و گەلی ڕەشاڤا لە قەزای ئامێدی، چیای ساوێن لە بناری قەندیل، لوتكەی كوڕاشەڵ و بناری چیای كێوەڕەش لە ڕانیە، چیای جاسوسان لە قەزای پشدەر، گوندی كانی میرانی كۆماری و نزارە لە قەزای پێنجوێن ئەنجامداوە. کامەران عوسمان ئەوەشی خستۆتەڕوو، لە ماوەی 48 کاتژمێری رابردوودا توركیا 27 جار چەند ناوچەیەكی هەرێمی كوردستانی بۆردومانكردووە، لەمساڵیشدا 833 هێرشی ئەنجامداوە و بەوهۆیەوە هەشت هاووڵاتی شەهیدبوون
هاوڵاتی رێبەرانی وڵاتانی پیشەسازی و پێشکەوتووی دونیا ناسراو بە G7 لە راگەیاندنێکی هاوبەشدا کە رەشنووسەکەی بڵاو کراوەتەوە، کۆماری ئیسلامیان ئاگادار کردۆتەوە، کە چالاکییەکانی خۆی لە بواری پیتاندنی یۆرانیۆم رابگرێت. ئەسۆشەیتێدپرێس رۆژی هەینی 14ی حوزەیران لە راپۆرتێکدا باسی لەوە کرد رێبەرانی G7، لە راگەیاندنە هاوبەشەکەیاندا ئاماژەیان بەوەداوە، هیچ پاساوێکی نییە بەوەی پیتاندنی لەو ئاستەدا جگە لە مەبەستی سەربازی هیچ مەبەستێکیتری لە پشت بێت. لەم راگەیاندنەدا کە بڕیارە لە کۆتایی دانیشتنی رێبەرانی G7 لە ئیتالیا بڵاو بێتەوە، بە ئاشکرا باس لەوە کراوە ئێران نابێ بە هیچ شێوەیەک دەستی بە چەکی ئەتۆم بگات، یان پەرەی پێبدات. ئەم راگەیاندنەی G7 لە حاڵێکدا بڵاو ئەبێتەوە کە رۆیتەرز رۆژی پێنج شەممە 13ی حوزەیران، راپۆرتێکی ئاژانسی نێونەتەوەیی وزەی ئەتۆمی بڵاو کردەوەو باسی لەوە کرد ئێران بە خێرایی خەریکی جێگیرکردنی 174 سانتریفیوژە لە وێستگەی پیتاندنی یۆرانیۆمی "فێردۆ".
هاوڵاتی ئەنجومەنی مامۆستایانی وانەبێژ هۆشداری دەدەن و رایگەیاند، چاوەڕێی جێبەجێکردنی بەڵێنی وەزیری پەروەردەن، بە پێچەوانەوە لە خوێندنی ساڵی داهاتوو بایکۆت رادەگەیەنن. ئەمڕۆ هەینی 14ی حوزه‌یرانی 2024، ئەنجومەنی مامۆستایانی وانەبێژ لە بەیاننامەیەکدا رایگەیاند، دوای ئەوەی زیاد لە 10 ساڵە حکومەتی هەرێم بە پاساوی جۆراوجۆر کەرتی پەروەردەی پشتگوێخستووە و دامەزراندنی راگرتووە، هەموو ساڵێک بەهۆی بێباکی حکومەت و گوزەرانی سەختی مامۆستایان و وانەبێژان، خوێندن دوای چەن مانگێک بایکۆت بە کەموکورتی بەڕێکراوە. دەشڵێن، وەک مامۆستایانی وانەبێژ چاوەڕێی جێبەجێکردنی بەڵێنی وەزیری پەروەردەین (نوسراوی ژ.1ی وەزیری پەروەردە لە 7ی1 ی 2024) کە تیایدا باس لە دوو خاڵ دەکات (بەگرێبەستکردنی مامۆستایانی وانەبێژ، پلەبەرزکردنەوەی مامۆستایانی میلاک) دواتر لێدوانێکی دیکەی کە ئاماژەی بەوەکرد دوای جەژن هەنگاوی دیکە دەنێین لەسەر کەیسی مامۆستایانی وانەبێژ. مامۆستایانی وانه‌بێژ له به‌یاننامه‌كه‌دا راشیانگەیاند، "لێرەوە رایدەگەیەنین، بە وردی چاودێری بەڵێن و هەنگاوەکان دەکەین ئومێد دەکەین لە جێی چاوەڕوانی مامۆستایان بن، بە پێچەوانەوە هەنگاوەکان دڵخۆشکەر نەبن دڵنیایی دەدەین بۆ جارێکی تر خوێندنی ساڵی داهاتوو رادەگرین و ئامادەنابین چیدیکە پەروەردە بەم شێوە شکستخواردووە بەردەوامی پێبدەین و پێش دەسپێکی ساڵی نوێ بایکۆت رادەگەیەنین". به‌یاننامه‌كه‌ی ئه‌نجومه‌نی مامۆستایانی وانه‌بێژ ئاماژه‌ی به‌وه‌شداوه، "داوا لەهەموو ئەو بەرپرس و لایەنانەی سنووری بایکۆت دەکەین دڵسۆزانە بەئەرکی سەرشانیان هەستن و فشار بکەن بۆ جێەجێکردنی بەڵێنەکان تا چیدیکە (منداڵی فەقیر) نەبێتە قوربانی بێباکی بەرپرسانی حکومەت و بایکۆتی ناچاری مامۆستایان".
هاوڵاتی بە هۆی لافاوەوە لە چەند پارێزگایەکی ئێران لانیکەم 3 کەس لە پارێزگای مازندەران و سەرنشینەکانی ئۆتۆمبێلێکیش لە پارێزگای ئەردەبیل بێسەروشوێنبوون. غولامعەلی فەخاری بەڕێوەبەری گشتی مانگی سووری پارێزگای مازندەران، رۆژی هەینی 14ی حوزەیران بە میدیاکانی راگەیاند بە هۆی لافاوەوە لە جادەی چالووس و لە ناوچەی " پێچ هەزار چەم" سێ کەس بێسەروشوێنن. هەروەها بەڕێوەبەری مانگی سووری مازندەران رایگەیاند، بە هۆی لافاوەوە رێگای ژمارەیەکی زۆر لە گوندەکان داخراوە. قایمقامی چالووس، بە میدیاکانی راگەیاندووە، کە بە هۆی لافاوەوە رێگای " کەندوان" داخراوە. هەروەها باسی لەوەشکردوە، لافاو زیانی ماددی زۆر بە خەڵک گەیاندووە. کامران پوولادی، نوێنەری چالووس لە پەرلەمانی ئێران، رایگەیاندووە گومان ئەکرێت تەرمی کاسانێک لە ژێر قوڕ و دار وبەردەکاندا مابێتەوە. فوولادی نوێنەری نەوشەهر، چالووس و کەلاردەشت لە پەرلەمانی ئێران دەربارەی لافاوەکەی چالووس وتوویەتی، کەمتەرخەمی ژمارەیەک لە بەرپرسەکان هۆکاری ئەم لافاوە بووە و داوای کردووە لێپرسینەوەیان لەگەڵ بکرێت. هەروەها ئەم نوێنەرەی پەرلەمانە وتوویەتی، بەشێک لە چێشتخانەکانی رێگای "کەندوان" بە هۆی لافاوەوە بە تەواوەتی ئاو بردوونی و ژمارەیەک ئۆتۆمبێلیش نوقم بوون. تا ئێستا ژمارەی کوژراوەکانی ئەم لافاوە بە دروستی روون نییە، بەڵام گومان ئەکرێت نزیک 10 کەس بە هۆی ئەم لافاوەوە گیانیان لە دەست دابێت.
هاوڵاتی ئەمڕۆ هەینی 14ی حوزەیرانی 2024، ئومێد خۆشناو پارێزگاری هەولێر رایگەیاند، هەرێمی کوردستانیش وەک هەر ناوچەیەکی تر ئەم ماوەیە رووداوی ئاگرکەتنەوەی زۆری تێدا رووداوە. دەشڵێت، رووداوی ئاگرکەتنەوەکانی هەولێر بەشێکی پەیوەندی بە کەمتەرخەمی هاوڵاتیانەوە هەیە و بەشێکی تریشی هۆکارەکانی نەزانراوە. ئومێد خۆشناو ئاماژەی بەوەشکرد، هەموو ئەو رووداوە ئاگر کەوتنەوانەی هەولێر خراونەتە ژێر لێکۆڵینەوە و بەشێکی لێکۆڵینەوەکان دەرئەنجامەکەی دەرچووە و بکەران بە سزا گەیەندراون و بەشێکی تریشی لێکۆڵینەوە لە رووداوەکان بەردەوامە.
هاوڵاتی ئەمڕۆ هەینی 14ی حوزەیرانی 2024، یەکەم گەشتی ئاسمانی ڕاستەوخۆی هەولێر بۆ لەندەن دەستیپێکرد و هێڵی ڕاستەوخۆی فڕۆکەوانیی هەولێر- لەندەن کرایەوە و یەکەم فڕۆکە بە 125 سەرنشینەوە بەرەو لەندەن بەڕێکەوت. ئەحمەد وشیار، بەڕێوەبەری گشتی فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتیی هەولێر ڕاگەیاند، یەکەم جارە لە عێراقدا، گەشتی ڕاستەوخۆی فڕۆکەوانی بۆ بەریتانیا دەکرێت، لەگەڵ ئەوەشدا بەهۆی سیستەمێکی پێشکەوتووی دیجیتاڵی، هەردوو لایەن دەتوانن بە زووترین کات، ڤیزا و پاسپۆرتی ساختە بناسنەوە و ڕێگەی لێبگرن. بەڕێوەبەری گشتی فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتیی هەولێر دەشڵێت، گەشتەکانی پێشووتری هەرێمی کوردستان بۆ وڵاتی بەریتانیا ڕاستەوخۆ نەبوون، بەڵکو وێستگە و گۆڕینی فڕۆکەیان هەبوو، بەڵام لەمەودوا گەشتەکان ڕاستەوخۆ دەبن. ئەوەشی خستۆتەڕوو، لە یەکەم گەشتی ئەو هێڵەدا، 125 سەرنشین، لە شاری هەولێرەوە بەرەو لەندەن بەڕێکەوتن.
هاوڵاتی سبەی لە سنووری ئیدارەی سۆران بانکەکان مووچەی وانەبێژان دابەش دەکەن. ئێوارەی ئەمڕۆ هەینی 14ی حوزەیرانی 2024، گەنجینەی ئیدارەی سۆران رایگەیاند "بۆ ئاگاداری بەیانی شەممە کرێی وانەبێژانی دانەمەزراو لە بانکەکان خەرج دەکرێت". بەپێی ڕێنوێنیی ژمارە 14ی دارایی، ئەو مامۆستا وانەبێژانەی هەڵگری بڕوانامەی دیبلۆمن، 350 هەزار دیناریان بۆ خەرج دەکرێت و بۆ هەڵگرانی بڕوانامەی بەکالۆریۆسیش، 400 هەزار دینار خەرج دەکرێت. جێگای ئاماژەیە کە لە هەرێمی کوردستان ژمارەی مامۆستایانی وانەبێژ، 37 هەزار و 740 مامۆستان، مووچەی مانگانەیان لە 13 ملیار و 700 ملیۆن دینار زیاترە.
هاوڵاتی ئەمڕۆ هەینی 14ی حوزەیرانی 2024، یەکەم گەشتی ئاسمانی ڕاستەوخۆی هەولێر بۆ لەندەن دەستیپێکرد و هێڵی ڕاستەوخۆی فڕۆکەوانیی هەولێر- لەندەن کرایەوە و یەکەم فڕۆکە بە 125 سەرنشینەوە بەرەو لەندەن بەڕێکەوت. ئەحمەد وشیار، بەڕێوەبەری گشتی فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتیی هەولێر ڕاگەیاند، یەکەم جارە لە عێراقدا، گەشتی ڕاستەوخۆی فڕۆکەوانی بۆ بەریتانیا دەکرێت، لەگەڵ ئەوەشدا بەهۆی سیستەمێکی پێشکەوتووی دیجیتاڵی، هەردوو لایەن دەتوانن بە زووترین کات، ڤیزا و پاسپۆرتی ساختە بناسنەوە و ڕێگەی لێبگرن. بەڕێوەبەری گشتی فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتیی هەولێر دەشڵێت، گەشتەکانی پێشووتری هەرێمی کوردستان بۆ وڵاتی بەریتانیا ڕاستەوخۆ نەبوون، بەڵکو وێستگە و گۆڕینی فڕۆکەیان هەبوو، بەڵام لەمەودوا گەشتەکان ڕاستەوخۆ دەبن. ئەوەشی خستۆتەڕوو، لە یەکەم گەشتی ئەو هێڵەدا، 125 سەرنشین، لە شاری هەولێرەوە بەرەو لەندەن بەڕێکەوتن.
هاوڵاتی وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵای فیدراڵی، نووسراوێكی فه‌رمی ده‌ركرد، تێیدا به گوێره‌ی پرنسیپی چۆن مامه‌ڵه‌م له‌گه‌ڵ ده‌كه‌یت ئاوا مامه‌ڵه‌ت له‌گه‌ڵ ده‌كه‌م، دانپیانانی به زانكۆ و كۆلیژه ئه‌هلییه‌كانی هه‌رێمی كوردستانی هه‌ڵوه‌شانده‌وه. ئه‌مڕۆ هه‌ینی 14 حوزه‌یرانی 2024، لیژنه‌ی خوێندنی باڵا له په‌رله‌مانی عێراق، هۆكاره‌كانی دانپێدانه‌نانی به زانكۆ و په‌یمانگه ئه‌هلییه‌كان له هه‌رێمی كوردستان ئاشكرا كرد. له‌م باره‌یه‌وه حه‌یده‌ر ئه‌لمه‌تێری ئه‌ندامی لیژنه‌ی وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵا له په‌رله‌مانی عێراق، له لێدوانێكیدا بۆ "به‌غداد ئه‌لیوم" رایگه‌یاند،"له ماوه‌ی رابردوودا، لیژنه‌كه‌مان په‌یوه‌نیدی كرد به یاریده‌ده‌ری ئه‌مینداری وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵا بۆ كاروباری زانستی، بۆ زانینی ئه‌و هۆكارانه‌ی وایكردووه، وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵا له عێراق، دان به زانكۆ و په‌یمانگه ئه‌هلییه‌كانی هه‌رێمی كوردستاندا نه‌نێت. ئه‌مەش لە کاتێکدایە، دوای ئه‌وه‌ی ماوه‌ی دوو مانگه، له لایه‌ن خوێندكارانی پارێزگا جیاوازه‌كانی عێراقه‌وه، داواكاری و سكاڵایه‌كی زۆر له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته گه‌شتووه‌ته لیژنه‌كه‌مان". حه‌یده‌ر ئه‌لمتێری ئەوەیخستۆتەڕوو، وه‌زاره‌ت وه‌ڵامی داینه‌وه ناته‌واوییه سه‌ره‌كییه‌كه بۆ وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵا له هه‌رێمی كوردستان ده‌گه‌ڕێته‌وه، ئه‌وان رازینابن دان به هه‌ندێك زانكۆ و كۆلێژی ئه‌هلیدا بنێن كه له‌لایه‌ن به‌غداد‌ه‌وه دانیان پێدانراوه، خۆی مه‌سه‌له‌كه وا ده‌خوازێت، پێویسته ئه‌وه‌ی وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵا له عێراق دانیپێداده‌نێت، هه‌رێم پێوه‌ی پابه‌ندبێت". حه‌یده‌ر دەشڵێت. "له روانگه‌ی ئه‌وه‌ی چۆن مامه‌ڵه‌م له‌گه‌ڵ ده‌كه‌یت ئاوا مامه‌ڵه‌ت له‌گه‌ڵ ده‌كه‌م، وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵای فیدراڵی، نووسراوێكی فه‌رمی ده‌ركرد، تێیدا به گوێره‌ی پرنسیپی چۆن مامه‌ڵه‌م له‌گه‌ڵ ده‌كه‌یت ئاوا مامه‌ڵه‌ت له‌گه‌ڵ ده‌كه‌م، دانپیانانی به زانكۆ و كۆلیژه ئه‌هلییه‌كانی هه‌رێمی كوردستانی هه‌ڵوه‌شانده‌وه، ئه‌مه دوای ئه‌وه‌ی وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵا له ناوه‌ند، ماوه‌یه‌كی زۆر چاوه‌ڕوانی وه‌ڵامی هه‌رێم بوو، به‌ڵام هه‌رێم وه‌ڵامی نه‌دایه‌وه". لێره‌وه له به‌رواری 23ی ئابی ساڵی 2023، وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵا و توێژینه‌وه‌ی زانستی له ناوه‌ند، به ئه‌نجومه‌نی راژه‌ی فیدراڵی راگه‌یاند رازی نییه ده‌رچووانی زانكۆكانی هه‌رێمی كوردستان دامه‌زرێنێت، ئه‌گه‌ر حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان، پابه‌ند نه‌بێت به دانپیانان به زانكۆ ئه‌هلییه‌كانی عێراق كه هه‌ولێر رازینابێت ئیعتیرافیان پێبكات. ئه‌م هه‌ڵوێسته نوێیه، له‌ژێر رۆشنایی ناكۆكییه‌كی چاره‌سه‌رنه‌كراوی نێوان به‌غدا و هه‌ولێر دێت كه مێژووه‌كه‌ی ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ ساڵانێك له‌مه‌وبه‌ر. به‌و پێیه‌ی وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵا له هه‌رێم، ره‌تیده‌كاته‌وه دان به زانكۆ ئه‌هلییه‌كانی عێراقدا بنێت. ئه‌مه وایكرد وه خوێندنی باڵای فیدراڵی، رێكه‌وتنێك واژۆ بكات كه تێیدا هه‌ردوولا دان به‌یه‌كتردابنێن. واته به‌غداد دان به زانكۆكانی هه‌رێمدا ده‌نێت، له هه‌مانكاتدا هه‌ولێر دان به زانكۆكانی عێراقدا بنێت. هه‌رچه‌نده به‌غداد دانی به سه‌رجه‌م زانكۆكانی هه‌رێمداناوه، كه‌چی حكومه‌تی هه‌رێم به‌رده‌وامه له خۆغافڵكردن و ره‌تیده‌كاته‌وه دان به زانكۆ ئه‌هلییه‌كانی عێراقدا بنێت. ئه‌م بڕیاره نوێیه‌ی وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵای فیدراڵی، رێگری ده‌كات له‌وه‌ی له میانه‌ی ئه‌نجومه‌نی راژه‌ی فیدراڵی، هه‌زاران ده‌رچووی زانكۆكانی هه‌رێمی كوردستان دابمه‌زرێن. ئه‌مه‌ش كێشه‌یه‌كی گه‌وره بۆ حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستاندا دروست ده‌كات.
هاوڵاتی راوێژکاری سەرۆکی دەوڵەتی ئیمارات پێشوازیی لە لاهور شێخ جەنگی کرد و لەدیدارێکدا گفتوگۆیان لەسەر چەند پرسێکی گرنگ کرد. رۆژی چوارشەممە 12ی حوزەیرانی 2024، شێخ سوڵتان بن حەمید ئال نەهیان، راوێژکاری سەرۆکی دەوڵەتی ئیمارات پێشوازیی لە لاهور شێخ جەنگی، سەرۆکی بەرەی گەل کرد. لە دیدارێکدا گفتوگۆکرا دەربارەی رێوشوێنەکانی هاریکاری ئابووری و پتەوکردنی پەیوەندییەکانی نێوان هەردوولا. لە بەشێکی دیکەی دیدارەکەدا بیر و را ئاڵوگۆڕکرا دەربارەی بواری وەربەرهێنا و چۆنیەتی سوود وەرگرتن لە توانا و ئەزموونی هەردوولا لە بوارە جیاوازەکاندا.
.jpg)
هاوڵاتی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا نیگەرانی وڵاتەکەی لە راپۆرتی نوێی ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆم، دەربارەی بڕیاری ئێران بۆ دانانی سانتریفیوژی نێ لە وێستگەی ناوەکی "فێردۆ" دەربڕی و رایگەیاند ئەمریکا وەڵامی گونجاومان دەبێت. رۆژی پێنجشەممە 13ی حوزەیرانی 2024 ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆم رایگەیاند، "ئێران وەک وەڵامدانەوە بە بڕیارنامەی ئەنجومەنی بڕیاردەرانی ئاژانسی وزەی ئەتۆم، بەخێرایی ژمارەیەکی نوێ سانتریفیوژی IR_6 ی لە دامەزراوەی ناوەکی "فێردۆ" دامەرزاندووە". مەتیۆ میلەر، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا لە راگەیاندنێکدا وتی، "راپۆرتی ئەمڕۆی ئەژانسی نێونەتەوەیی وزەی ئەتۆم ئەوە ئەخاتەڕوو ئێران دەیهەوێت بەردەوام لە پەرەپێدان بە بەرنامە ناوەکییەکانی خۆی بە شێوازێک کە وا دەرئەکەوێت ئامانجی ئاشتیخوازانەی لە پشت نییە". وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا جەختی کردەوە، ئەم کارانەی کۆماری ئیسلامی پلانی پێشتری لە پشتە و بە پێچەوانەی بانگەشەکانی کۆماری ئیسلامییە کە باس لەوە ئەکەن چالاکییە ناوەکییەکانی ئێران مەبەستی ئاشتیخوازانەی لە پشتە و وا دەرئەکەوێت کۆماری ئیسلامی مەبەستی تری هەبێت لە چالاکییە ئەتۆمی و ناوەکییەکانی. ئەم بەرپرسە باڵایەی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا لە بەشێکیتر لە قسەکانیدا وتی :" ئەگەر ئێران ئەم بەرنامەیەی خۆی جێبەجێ بکات و سانتریفیوژەکان دامەرزێنێت، وەڵامی گونجاومان بۆی ئەبێت". مەتیۆ میلەر هەروەها وتی :" ئێران ئەبێ دەستبەجێ و بێ هیچ بیانوییەک لەگەڵ ئاژانسی نێونەتەوەیی وزەی ئەتۆم هاوکاری بکات و پێبەند بێت بەو سنوور دارکردنانەوە کە بۆی دیاری کراوە". وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا هەروەها وتی، تا ئەو کاتەی کۆماری ئیسلامی ئێران ئەرک و بەرپرسایەتییەکانی خۆی لەو چوارچێوە یاساییەی بۆ دانراوە جێبەجێ نەکات، ئەنجومەنی بڕیاردەرانی ئاژانسی نێونەتەوەیی وزەی ئەتۆم، بەردەوام ئەبێت لە هەوڵەکانی بۆ ناچارکردنی ئێران بە وەڵامدانەوە بە چالاکییەکانی. مەتیۆ میلەر هەروەها وتی :"ئێمە هاوئاهەنگی تەواومان هەیە لەگەڵ هاوبەش و هاوپەیمانەکانمان و ئامادەین ئەگەر پێویست بکات و لە ئەگەری ئەوەی ئێران وەڵامدەرەوە نەبێت بە ئاژانس، گوشارەکانمان بۆ سەر ئێران زیاتر ئەکەین و وڵاتانی هاوپەیمان و دۆستمان هاوئاهەنگن لەگەڵمان". ئاژانسی نێونەتەوەیی وزەی ئەتۆم رۆژی پێنج شەممە رایگەیاند:" ئێران رۆژەکانی 9 و 10ی حوزەیران، ئاژانسی ئاگار کردۆتەوە لە داهاتوویەکی نزیکدا و لە 3 بۆ 4 حەوتووی داهاتوودا، 174 سانتریفیوژی IR-6 لە وێستگەی پیتاندنی یۆرانیۆمی فێردۆ دادەمەرزێنێت. ئەنجومەنی بڕیاردەرانی ئاژانسی نێونەتەوەیی وزەی ئەتۆم رۆژی چوارشەممە ٥ی حوزەیرانی 2024، بە پەسەندکردنی بڕیارنامەیەک داوای لە کۆماری ئیسلامی ئێران کرد دەستبەجێ وەڵامی ژمارەیەک لە پرسیارەکانی پشکێنەرانی ئاژانسی نێونەتەوەیی وزەی ئەتۆم بداتەوە دەربارەی سەرچاوەی گەردیلەی یۆرانیۆمی دۆزراوە لەو وێستگانەی پێشتر رانەگەیەندرابوون. ئێران لە رابردوودا بە ناڕەزایەتی بە بڕیارنامەی ئەنجومەنی ئاسایش، لە ساڵی 2022 ئاستی یۆرانیۆمی پیتنراوی خۆی گەیاندە 60 لە سەد کە نزیکە لە ئاستی یۆرانیۆمی پیتێنراو بۆ چەکی ئەتۆمی. بڕیارنامەی ئەنجومەنی بڕیاردەرانی ئاژانسی نێونەتەوەیی وزەی ئەتۆم رۆژی ٥ی حوزەیران بە 20 دەنگی بەڵێ و 12 دەنگی سپی پەسەند کرا. چین و رووسیا دژی ئەم بڕیارنامەیە بوون.
هاوڵاتی بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی بەرگریی شارستانی هەرێم رایگەیاندوە، بەهۆی هاتنی وەرزی هاوین و بەرزبونەوەی پلەی گەرما و ئەگەری ئاگرکەوتنەوە و ڕوداوی خنکان لە چەمو ڕوبارەکان، پێویستە هاوڵاتیان پابەندی ئەم رێنماییانە بن: １- نابێت به هيچ شێوەیەك ئاگر لە پوش و پەڵاشی پێش ماڵ ياخود له دەشتودەر و و گۆڕستان و باخ و بێستانەكان بەر بدەن. ２- نابێت له كاتى گەشت و سەيران ئاگر له دەشت و چيا و شوێنی گشتی بكرێتەوه، كه قەبارەى ئاگرەکە گەوره بێت يان پاشماوەى ئاگر بەجێ بھێڵین، چونكه بەھۆی (با)وە ئەو ئاگرە بڵاو ده‌بێتەوە. 3-فڕێنەدانی جگەره و بەجێنەھێشتنی پاشماوەی خەڵوزى نێرگەلە. 4- بەكارنەھێنانی ياريی ئاگرین له كاتى سەيران، به‌تايبەتى لە لایەن منداڵانه‌وه. 5- نيشانەدانەنان و تەقەنەكردن به چەكى ئاگرین، به تايبەت له دەشتەکان. 6- فڕێنەدانى بتڵی شوشه و دەبەى ئەو پاشماوه ياخود مادده سوتێنەرەكان، وەک گاز و بەنزين و نەوت و ئەو مادده جەلییانەی بۆ گەشانەوەى خەڵووز (ڕەژوو) به‌كاردێت. 7- شۆفێری دەڕاسە نابێت له ناو دەغل و پاوان دەڕاسەكەی چاك بكات يان لەحيم و كۆسەرە بەكار بھێنێت، ياخود ئاگر بكاتەوە به مەبەستى خواردن دروست كردن. 8- نابێت ئەوانەی دەچنە نزیك چەم و ڕووبار و بەست و بەنداوەكان، مەلە بكەن يان ڕێگه به منداڵەكانيان بدەن مەله بكەن. 9- ئاگه‌داری ئەو منداڵانە بن كه خاوەنپێداویستیی تايبەتن، يان نەخۆشیی ئۆتیزمیان هەیە؛ نزیك نەكەونەوه له ئاوی چەم و ڕووبارەكان. 10- گەشتيارى بيانى و خوارووی عێراق دەبێت ئاگه‌داری ئەو شوێنانە بن كه گەشتى بۆ دەكەن، يان سەردانى دەكەن، تاكوو تووشى ھەڵدێران و خنكان نەبن، چونكه ئاوی كوردستان سارده هەر چەنده مەلەوانيش بن، بە ھۆی ساردیی ئاوەکان، دەبێتە ھۆی گرژبوونی دەمار و خنكانيان.
