.jpg)
هاوڵاتی ڕاگەیەندراوی هاوبەشی کۆبوونەوەی هەردوو مەکتەبی سیاسی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان و پارتی دیموکراتی کوردستان بەمەبەستی گفتوگۆکردنی راشکاوانە لەسەر کۆی ئە بابەتانەی پەیوەستن بە دۆخی سیاسی هەرێمی کوردستان و ئاڵوگۆڕی بۆچوون و هەڵوێستەکان لەسەر چەندین بابەتی هەنووکەیی، شاندی باڵای هەردوو مەکتەبی سیاسی پارتی دیموکراتی کوردستان و یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لەبارەگای مەکتەبی سیاسی یەکێتی لە سلێمانی ئەمڕۆ ٢٨-١-٢٠٢٣ کۆبوونەوە. بارودۆخی گشتی و هاوکێشە ناوخۆیی و ناوچەییەکان و راوسەرنج و تێبینی هەردوولا لەسەر بابەتە جیاجیاکانی پەیوەست بەڕێککەوتنی پێشووتری هەردوولا خرانە ڕوو. لەکۆتاییدا هەردوولا رێککەوتن لەدەرفەتێکی نزیکدا کۆبوونەوەی دیکەی هەردووشاند ئەنجامبدرێت. یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان پارتی دیموکراتی کوردستان
.jpg)
هاوڵاتی هێزەکانی پاراستنی گەل (هەپەگە) ناسنامەی چوار شەهیدی راگەیاند کە لەنێو خاکی هەرێمی کوردستاندا شەهید بوون. ناوەندی راگەیاندن و چاپەمەنی هەپەگە ناسنامەی چوار شەهیدی خۆی بە ناوەکانی دەڤریم هەژار، دیجلە روحاد، ئاندۆل سەرحەد و رۆژگەر گابار راگەیاند کە لە ٢٧ی تشرینی یەکەمی ساڵی رابردوودا لە ناوچەی مەتینای دەڤەری بادینانی هەرێمی کوردستاندا لە هێرشێکی سوپای تورکیادا شەهید بوون. بەگوێرەی راگەیەندراوەکەی هەپەگە، دوو لە شەهیدەکانی خەڵکی کۆبانێ و دووانیش خەڵکی باکوری کوردستانن. هەروەها باسی ئەوەشی کرد کە لەو شەڕ و پێکدادانەدا، ١٢ سەربازی تورکیا کوژراون و هەشت سەربازیش بریندار بوون. نزیکەی نۆ مانگە، سوپای تورکیا هێرشێکی فراوانی لەبەرامبەر گەریلاکانی پەکەکە لەنێو خاکی هەرێمی کوردستان دەست پێکردووە. ئەم ئۆپراسیۆنە بە درێژترین ئۆپراسیۆنی دەرەوەی سنور دادەنرێت کە مێژووی سوپای تورکیادا. بەگوێرەی راگەیەندراو و بەرپرسانی پەکەکە، سوپای تورکیا لەم ئۆپراسیۆنەکەدا چەکی قەدەغەکرا و گازی کیمیایی بەکار دەهێنێت. هەپەگە پێشتریش رایگەیاندبوو کە بە دەیان گەریلا بەهۆی چەکی کیمیاییەوە شەهید کراون.
هاوڵاتی لەچاوپێکەوتنێکی ڕۆژنامەنووسیدا سەرۆک وەزیرانی عێراق ڕایدەگەیەنێت یاسای نەوت و غاز پەیوەندییەکانی حکومەتی فیدراڵ و حکومەتی ھەرێم رێکدەخاتەوەو دەربارەی ناردنی پارەش بۆ هەرێم ئاماژە بەوەدەکات یاسای بودجە ئەو بابەتە چارەسەر دەکات. محەممەد شیاع سوودانی سەرۆک وەزیرانی عێراق لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ فرانس ٢٤ رایگەیاند، سەردانەکەی بۆ فەرەنسا دەبێتە گواستنەوەیەکی جۆری لە پەیوەندییەکانی ھەردوو وڵات و لە رێگەی ئیمزاکردنی رێککەوتنی ھاوبەشی ستراتیژی کە ٥٠ بوار لەخۆدەگرێت، مۆرکێکی ستراتیژی وەرگرتووە. سەبارەت بە ناکۆکییەکانی ھەرێم و بەغداد سوودانی ئاماژەی بەوەکرد، یاسای بودجە بەشێکی زۆری کێشەکانی ناردنی پارە بە پێی دەستور چارەسەر دەکات و دواتریش کار بۆ پەسەندکردنی یاسای نەوت و غاز دەکەن کە پەیوەندییەکانی حکومەتی فیدراڵ لەگەڵ حکومەتی ھەرێم و پارێزگا بەرھەمھێنەرەکانی نەوت رێکدەخات. دەربارەی مانەوەی سوپای وڵاتانی دیکە لەعێراق سوودانی وتی، عێراق پێویستی بە ھێزی شەڕکەری بیانی نیە، بەڵکو پێویستی بەھەماھەنگی لەگەڵ ھاوپەیمانی نێودەوڵەتی ھەیە بۆ بەرەنگاربوونەوەی تیرۆرو پاراستنی ئاسایش و سەقامگیری. سودانی دوپاتیشیکردەوە، لەسەرەتای دەستبەکاربوونیەوە ھەوڵی نزیکبوونەوەی لەگەڵ ئێران و سعودیە داوەو بەمنزیکانەش گەڕەکێکی تری دانوستانەکانی ھەردوو وڵات لە بەغداد رێکدەخەن، رونیشیکردەوە، دەستدرێژیکردنە سەر خاکی عێراق کارێکی رەتکراوەو ئیدانەکراوەو دیالۆگ باشترین رێگەیەک بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان لەگەڵ تورکیاو ئێران.
هاوڵاتی بەپێی هەواڵێکی ئاژانسی ھەواڵی بلومبێرگ لەزاری سەرچاوەیەکی ئاگادار بڵاویکردووەتەوە، دوای دابەزینی بەھای نەوتی ھەرێم و شکستی ھەوڵەکانی گروپی کۆمپانیاکانی ترافیگۆرا بۆ ئیمزاکردنی گرێبەستی نوێ لەگەڵ حکومەتی ھەرێمی کوردستان، کۆمپانیاکە کارکردنی لەگەڵ ھەرێم راگرتووە. هەر بەپێی هەواڵەکە ئەم هەنگاوەی کۆمپانیاکە لە دوای ئەوە دێت، لە پەراوێزی کۆڕبەندی داڤۆس، نوێنەرانی کۆمپانیای ترافیگۆرا بەنیازبوون کۆبوونەوە لەگەڵ سەرۆکی حکومەتی ھەرێم بکەن و دانوستان لەسەر ئەوە بابەتە بکەن، بەڵام کۆبوونەوەکە لە دوایین ساتەکاندا لەلایەن سەرۆکی حکومەتی ھەرێم بەبێ ھیچ روونکردنەوەیەک ھەڵوەشاوەتەوە. گروپی کۆمپانیاکانی ترافیگۆرا یەکێکە لەو کۆمپانیا گەورانەی کە لە ساڵی ٢٠١٤ بۆ ٢٠١٥ چەندین ملیار دۆلاری لەپێناو کرینی نەوتی ھەرێم داوەتە حکومەتی ھەرێم، تا ھەفتەی رابردووش حکومەتی ھەرێم ٢٧٣ ملیۆن دۆلار قەرزاری کۆمپانیاکە بووە، دوای ھەڵوەشاندنەوەی کۆبوونەوەکەی داڤۆسیش، ترافیگۆرا ویستوویەتی ھۆشداری بداتە حکومەتی ھەرێم بۆ گەڕاندنەوەی ئەو بڕە پارەیە.
سەلاحەدین دەمیرتاش دەسەڵاتی تورکیای بە برایانی داڵتۆن بەناوکرد کە لە فیلم کارتۆنی لوکی لوکدا سێ کارەکتەری تاوانبارن و وتی، " چەتەکانی داڵتۆن شکست دەهێنن." سەلاحەدین دەمیرتاش هاوسەرۆکی پێشووی پارتی دیموکراتی گەلان (هەدەپە) کە لە ساڵی ٢٠١٦ەوە لە زینداندایە و ماوەی نزیکەی مانگێکە دەستی بە هەڵمەتێکی فراوان لە چوارچێوەی ئامادەکاریەکاندا بۆ هەڵبژاردنەکانی تورکیادا کردووە، توێتێکی لەبارەی ئەنجامی هەڵبژاردنەکانی سەرۆکایەتی و پەرلەمانی تورکیا بڵاوکردەوە. دەمیرتاش لە تویتەکەیدا نووسیویەتی، پێویستە هاوڵاتیانی تورکیا گوێ بە ئەو راپرسیانە نەگرن کە لەلایەن دەسەڵات خۆیەوە ئامادکراون و وتی، دەسەڵات وەک 'چەتەکانی داڵتۆن' شکست دەهێنێت. ' مەبەستی دەمیرتاش ئەو چوار برایەی نێو فیلم کارتۆنی لولی لوکدا کە چوار برای تاوانبارن و هەموو کاتێک بەهۆی تاوانەکانیانەوە لەلایەن لوکی لوکەوە دەستگیر دەکێن' دەمیرتاش دەشڵێت، " ورەتان هەبێت، بە جۆش و خڕۆش و متمانەوە تێکۆشانتان فراوان بکەن. لە کاتێکدا کە ئێوە هەن پێویستی بە ' لوکی لوک' نییە.
بەشی پێشبینییەکانی کەشناسی هەرێمی کوردستان بەمشێوەیە زانیاری نوێی بڵاوکردەوە. ،ئەمڕۆ ئاسمان هەوری تەواو دەبێت لەگەڵ بارینی نمە باران لە هەندێک شوێن، لە کاتەکانی شەودا رێژەی دابارین زیاتر دەبێت و لە ناوچە شاخاوییەکان بەفری لەگەڵدایە و ئەگەرى هەیە بەفر بارین سەنتەری پارێزگای سلێمانی و هەڵەبجە بگرێتەوە. کەشناسی دەربارە پلەکانی گەرما ڕایگەیاند، پلەکانی گەرما نزم دەبێتەوە بە (1-2) پلە بە بەراورد لە تۆمارکراوی رۆژی پێشوو. کەشوهەوای سبەی کەشناسی بەم شێوە ڕاگەیاندوە، ئاسمان هەوری تەواو دەبێت لەگەڵ بارینی نمە باران لە هەندێ شوێن، لە ناوچە شاخاوییەکان بەفر و باران دەبێت و لەکاتەکانی شەودا ئەگەر هەیە بەفربارین سەنتەری شاری سلێمانی بگرێتەوە. کەشناسی بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی بەم شێوە ڕاگەیاند: هەولێر: 13 سلێمانی: 11 دهۆک: 12 کەرکوک: 16 هەڵەبجە: 11 زاخۆ: 13 سۆران: 9 گەرمیان: 18
100$ئەمەریکی بەرامبەر بە 163000 دینار 100یۆرۆ بەرامبەر بە 177000 دینار 100 پاوەندی بەریتانی بەرامبەر بە 200000 دینار 100لیرەی تورکی بەرامبەر بە 86000 دینار 100ھەزار تومەنی ئێرانی بەرامبەر بە 3800 دینار نرخی زێڕ: مسقاڵێك زێڕی عەیار18بە 380000 دیناری مسقاڵێك زێڕی عەیار 21 بە 445000 دینار
رێکخراوێکی مافی مرۆڤ ئاشکرای دەکات لە نزیکەی مانگێکدا لە ئێران زیاتر لە 55 کەس لەسێدارەدراون. رێکخراوی مافی مرۆڤی ئێران بڵاوی کردەوە؛ لە دەستپێکی ساڵی نوێی بە ئامانجی چاوترسێنکردن و بڵاوکردنەوە ترس و تۆقاندن خەڵک جگە لە چوار دەستگیرکراوی ناڕەزایەتییەکان زیاتر لە 50 کەسی دیکە لە لایەن دەسەڵاتی ئێرانەوە لەسێدارە دراون. ئەو رێکخراوەیە ئاشکرای کردوە؛ لە 26 رۆژی دەستپێکی ساڵی 2023 لانیکەم سزای سێدارەی 55 کەس جێبەجێکراوە. بە پێی راگەیەنراوی ئەو رێکخراوەیە؛ 37 کەس لەوانەی کە لەسێدارەدراون تۆمەتی بازرگانیی بە ماددە هۆشبەرەکانیان لەسەر بوە. پێشتر رێکخراوەکان و ناوەندەکانی مافی مرۆڤی رۆژهەڵاتی کوردستان هۆشدارییان دابو کە بەمەبەستی چاوترسێنکردنی خەڵکی ناڕەزاییی لە ماوەی رابردو جێبەجێکردنی لەسێدارەدانی زیندانیانی تۆمەتبار بە ماددە هۆشبەرەکان و کوشتنی بە ئەنقەست زیادی کردوە. بە پێی ئامارەکان لە 21 رۆژی ئەمساڵدا لانیکەم نۆ کەسی کورد بە تۆمەتیی کوشتنی بە ئەنقەست و بازرگانیی بە ماددەی هۆشبەر لە زیندانەکانی ئێران لەسێدارە دراوەن.
هاوڵاتی كۆڵبەری كەسەرچاوەیەكی ناچارییە بۆ بژێوی، سەرباری ئەوەی كارێكی قورس و پڕ زەحمەتیە، رێگایەكی پڕ مەترسیشە، ئاماری ناخهەژێن لەو بارەیەوە بڵاودەكرێتەوە، لەماوەی 10 ساڵدا نزیكەی دوو هەزار كۆڵبەر لەو كارەدا بوونەتە قوربانی، یان كوژراون یان برینداربوون. مێژووی كوردو كۆڵبەریی پێكەوە گرێدراونەتەوە، بەڵام ئەو كارە وەك پیشەو سەرچاوەی داهات، مێژووە هاوچەرخەكەی دەگەڕێتەوە بۆ 32 ساڵی رابردوو و لە 20 ساڵی رابردووشدا زیاتر لەنێوان سنورەكانی رۆژهەڵات و هەرێمی كوردستان بووە. كۆڵبەران چینێكی ماندوو قوربانییانی هەژاریی و نەدارن، بۆیە گەنج و پیری رۆژهەڵاتی كوردستان ناچارن كۆڵێكی قورس و رێگای سەختی سنورە دەستكردەكان ببڕن لەپێناو داهاتێكی كەم. بەپێی ئەو ئامارانەی ناوەندەكانی كۆماری ئیسلامی ئێران بڵاویانكردوەتەوە لە سێ پارێزگای كوردستان (سنە) و ورمێ و كرماشان لەڕۆژهەڵاتی كوردستان نزیكەی 50 هەزار كۆڵبەر هەیە، بەڵام سەرچاوەكانی دیكەو رێكخراوەكانی مافی مرۆڤ ئاماژە بەبوونی 70 هەزار كۆڵبەر دەكەن. لەماوەی 10 ساڵی رابردوودا لانیكەم هەزار و 795 كۆڵبەر بوونەتە قوربانیی گوللـەی هێزە ئەمنیەكان و پاسەوانانی سنوری ئێران و رێگا سەخت و ساردەكانی ناوچە شاخاوییەكانی نێوان هەرێم و رۆژهەڵاتی كوردستان. بەپێی ئامارێك كەپێگەی كۆڵبەرنیوز بڵاویكردووەتەوە، لەو ماوەیەدا 546 كۆڵبەر كوژراون و هەزارو 249 كۆڵبەریش برینداربوون. لەئامارەكانی ساڵی 2022 دەركەوتووە لانیكەم 43 كۆڵبەر كوژراون و 215 كەسیشیان بریندرابوون و بەگشتی ساڵانە 40 بۆ 70 كۆڵبەر لەساڵێكدا دەكوژرێن. باری قورس و پارەی كەم هەر كۆڵبەرێك بەپێی قەبارەو جۆری ئەو كاڵایەی دەیگوازێتەوە داهاتەكەی دەگاتە نزیكەی 500 هەزار بۆ 800 هەزار تمەنی ئێرانی لە رۆژێكدا كەدەكاتەوە 11 دۆلار بۆ 17 دۆلار لەكاتێكدا هیچ كۆڵبەرێك ناتوانێت 30 رۆژەكەی مانگێك كۆڵبەریی بكات. هەندێكجار كۆڵبەران لەمانگێكدا تەنها دوو رۆژ یان پێنج رۆژ كۆڵیان بۆ گواستنەوە دەستدەكەوێت. هەر كۆڵبەرێك بەهۆی سەختی و مەترسیی رێگای سنورەكانەوە دەتوانێت 50 كیلۆگرام بار بگوازێتەوەو هەر كیلۆیەكیش 14 هەزار بۆ 16 هەزارتمەنی پێدەدرێت. داهاتی كەمی ئەو كۆڵبەرانە لەكاتێكدایە بەپێی نوێترین راپۆرت هێڵی هەژاریی هەر خێزانێكی چوار كەسی بە 15 ملیۆن تمەن تا 18 ملیۆن تمەن خەمڵێنراوە، بەڵام رەنگە هیچ كۆڵبەرێك نەتوانێت لەمانگێكدا ئەو بڕە پارەیە پەیدابكات تەنانەت ئەگەر ژیانیشی لەدەست نەدات. سەرهەڵدانی كاری كۆڵبەریی دوای راپەڕینی كورد لەباشوری كوردستان لەساڵی 1991 و سەپاندنی بەندی (7)ی نەتەوەیەكگرتووەكان بۆ بڕیاری نەوت بەرامبەر خۆراك، دۆخی ئابوریی خەڵكی هەرێمی كوردستان بەرەو خراپی رۆیشت، بۆیە بەناچاری هەندێك كەس بەكۆڵ كەلوپەل و كاڵای بیانی و كۆنی وەك تەلەفیزیۆن و بەفرگرو جلشۆرو هەندێك كاڵای ئەلیكترۆنیی تایبەت بەناو ماڵیان لەڕێگەی سنورەكانی نێوان هەرێم و رۆژهەڵاتی كوردستان رەوانەی ئێران دەكردو لەولاشەوە خۆراك و سوتەمەنیی دەهێنرایەوە هەرێم. سەرەڕای ئەوەی بڕێك لەو كاڵایانە بە ئۆتۆمبێل و ئەسپ و ئێسترو بارگیر دەگوازرانەوە، بەڵام هەندێك كەس بەكۆڵ ئەو كەلوپەلانەیان دەگواستەوە بۆ ئەوەی داهاتێكیان دەستبكەوێت و خۆیان دووربگرن لەئەركی پاراستنی ئەو ئاژەڵ و گیاندارانەی كە بۆ گواستنەوەی كاڵا سودیان لێوەردەگیرا. بەڵام دوای ئەوەی فشارە نێودەوڵەتییەكان بۆ سەر كۆماری ئیسلامی ئێران زیاتركران و قەیرانەكان لەسەر شانی دانیشتوانی وڵاتەكەش زیاتر بوو، زیاتر لە 23 ساڵە زیاتر كاری كۆڵبەری پێچەوانە بووەتەوەو لەئێرانەوەو بەسنوری رۆژهەڵاتدا كەلوپەل دەهێنرێت بۆ هەرێمی كوردستان.
هاوڵاتی بە پێی هەواڵێکی ئاژانسی ڕۆژ نیوس ئەمڕۆ هەینى هاوسەرۆکى تەڤگەری ئازادی کۆمەڵگەى کوردستان لە ڕانیە لەلایەن هێزێکى ئەمنییەوە دەستگیرکراوەو تائێستا هۆکارەکەى نازانرێت لەسەر چی دەستگیرکراوە، وتەبێژی ئاسایشى ڕانیەش دەڵێت” نەمبیستووە کەسێکى وا دەستگیرکرا بێت”. هاوکات تارا حسێن هاوسەرۆکى تەڤگەری ئازادی لە پەڕەی خۆی لە فەیسبووک بڵاویکردوە، "هەڤاڵ مامۆستا سەلام هاوسەرۆكی تەڤگەری ئازادی كۆمەڵگەی كوردستان بێ هیچ هۆكارێك لەلایەن ئاسایشی ڕانیەوە دەستبەسەر كراوە." دەشڵێت، "پێویستە هەرچی زووە ئازاد بكرێت، بە پێچەوانەوە هەڵوێستمان دەبێت، بۆ ئەو مەبەستە سبەی كاتژمێر ١١ لەشاری ڕانیە چالاكیەک بەڕێوە دەبەن." سەبارەت بە دەستگیرکردنى مامۆستا سەلام وتەبێژی ئاسایشى ڕانیە بە ئاژانسی هەواڵی ڕۆژنیوسی ڕاگەیاندووە، ” ئاگاداری ئەوە نیم کە ئەو کەسە دەستگیر کرا بێت”. بۆ ئەو مەبەستە تەڤگەری ئازادی بانگەوازی کردوەو دەڵێت،" ئەگەر لە زووترین کاتدا مامۆستا سەلام ئازاد نەکرێت، ئەوا بەیانى گردبوونەوەیەکى ناڕازی لە ڕانیە ئەنجام دەدەن و داوا لە گەنجان و هاوڵاتیان و وڵاتپارێزان دەکات بەشداری گردبوونەوەکە بکەن."
هاوڵاتی- دهۆك دانیشتووانی قەزای بەردەڕەش زۆرینەیان شێوازی قسەكردنیان بە (گۆرانی)یە هاوشێوەی زاراوەی سۆرانی، زیاتر لە 10ساڵە خوێندكاران و بەرپرسانی ئەو ناوچەیە هەوڵدەدن زاراوەی بادینی لەمەنهەجی خوێندنگایەكی ئەو قەزایە بگۆڕن بۆ زاراوەی سۆرانی بەڵام هەوڵەكانیان بێئەنجام بووە.. سامان سەعید، خوێندنكارە لەقوناغی 10ی ئامادەیی لەخوێندنگایەكی قەزای بەردەڕەش بەهاوڵاتی وت:»ئێمە لەعەشیرەتی گۆران-ین، زاراوەی ئێمە لەگەڵ بادینی زۆر جیاوازە، 10ساڵە بەزاراوەی بادینی دەخوێنین، زۆر وشەو رستە هەیە تێناگەین و هەندێكجار مامۆستاش نازانێت مەبەستی چییە، ئێمە دوو ئەرك لەسەرشانمانە لەلایەك دەبێت خۆمان فێری بادینی بكەین و لەلایەكی تر بابەتەكانی خۆمان بخوێنین، تكایە باهیچ كەسێك لێكدانەوەی هەڵە بۆ ئەم پرسە نەكات، بادینی بۆ ئێمە قورس و ناخۆشە، راستە لەڕووی كارگێڕییەوە سەر بەپارێزگای دهۆكین، بەڵام دەكرێت بەلایەنی كەمی خوێندن لەسنوری قەزاكەمان بكرێتە ئارەزومەندانە». ئەو خوێندكارە وتیشی:»خوێندن بەزاراوەی دایك سادەترین مافی ئێمەیە كەدەیان ساڵە بێبەشكراوین لەو مافە، داوا لەهەموو لایەنە پەیوەندیدارەكان دەكەین بەووردی ئیش لەسەر ئەم پرسە بكەن و ئەو داواكارییەمان جێبەجێ بكەن». لە 25ی ئابی 2014 نوێنەرانی خوێندكارانی قەزای بەردەڕەش هەشت هەزار ئیمزایان كۆكردەوەو بردیانە لای لیژنەی پەروەردەو خوێندنی باڵا لە پەرلەمانی كوردستان، وەفدی خوێندكارانی قەزای بەردەڕەش داواكاریەكەیان بەواژووی هەشت هەزار خوێندكار هاوپێچ پێشكەش بەلیژنەی پەروەردە كرد كەتیایدا داوای ئەوەدەكەن خوێندن لەو سنوورە بەزمانی كوردی سۆرانی بێت، لیژنەی پەروەردە پاڵپشتی خۆیان بۆ داواكەیان دەربڕی، بەجۆرێك كەشێوەزاری خوێندن و نووسین لەو سنورەدا ئارەزوومەندانە بێت و رایانگەیاند: بەنووسراوی فەرمی دەقی داواكارییەكەیان ئاراستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان و سەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیران دەكەین تاكو بەپێی رێكارە یاساییەكان و رێنماییەكان مامەڵەیان لەگەڵدا بكرێت، بەڵام لەو رۆژەوە تائێستا هیچ گوڕانكارییەك نەكراوەو خوێندن هەر بەزاراوەی بادینیە. كەیفوڵا یاسین، سەرپەرشتیاری یەكەم لەپەروەردەی قەزای بەردەڕەش بەهاوڵاتی راگەیاند:» ئێمە لەڕووی كارگێڕییەوە سەر بەبەڕێوەبەرایەتی گشتی پەروەردەی پارێزگای دهۆك-ین، زاراوەی خوێندن لەتەواوی پارێزگاكە بادینیەو گۆڕینی زاراوەی بادینی بۆ سۆرانی لەسنوری قەزای بەردەڕەش لەدەستەڵاتی ئێمەدا نیە، دەبێت وەزارەتی پەروەردە بڕیاربدات». هاوكات جەمبەد شوكری، سەرۆكی لیژنەی پەروەردە لەئەنجومەنی پارێزگای دهۆك دەڵێت:»چەند جارێك بەدواداچوونمان بۆ ئەو داواكاراییەی خوێندكارانی قەزای بەردەڕەش كردووەو لەگەڵ وەزیری پێشووی پەروەردە گفتۆگۆمان كردووە بۆ چۆنیەتی چارەسەركردنی كێشەكەیان، مافی خۆیانە بەزمان و شێوەزاری خۆیان كەگۆرانی-یە بخوێنن». جەمبەد شوكری بەهاوڵاتی وت:»پێشنیارمان بۆ وەزارەتی پەروەردە كردووە كەپێویستە زمانی خوێندن لەهەموو كوردستان بەیەك ستاندەر بێت، چونكە زۆرجار لەكاتی وەرگێڕانی وشەیەك یان رستەیەك خوێندكار تووشی هەڵە دەبێت، واباشترە هەموو كوردستان بەیەك ستاندەر بێت تاهیچ كەسێك هەست بەجیاوازی نەكات.» بەردەڕدەش لە2007وە كراوەتە قەزا، لەسێ ناحیەو زیاتر لە 60 گوند پێكهاتووە، لەسنوری قەزاكەدا 182خوێندنگا هەن و نزیكەی 45 هەزار خوێندكاریان هەیە.
هاوڵاتی ناوهندی ڕاگهیاندنی هێزهكانی ههسهده لهڕاگهیهندراوێكدا بڵاویكردهوه، ئهمڕۆ 32 بهكرێگیراو و گومانلێكراو لهچوارچێوهی ههڵمهتی (تۆڵهسهندنهوه شههیدانی ڕهقه) دهستگیركران. هێزهكانی سوریای دیموكرات (ههسهده) ههڵمهتی "تۆڵهسهندنهوه شههیدانی ڕهقه"ی له ناوچهكانی كهرهمهی سهر به شاری ڕهقه و سیرینی سهر به كانتۆنی كۆبانی و مهنسوره سهر به تهبقه دهستپێكرد و لهههنگاوی یهكهمی ههڵمهتهكهشدا، 32 تۆمهتبار و چهكداری داعش دهستگیركران. لە ڕاگەیاندنەکەدا ئاماژەبەوەشكراوە، لە چوارچێوەی هەڵمەتی “تۆڵەسەندنەوە لە شەهیدانی ڕەقە” كە لەلایەن هێزەكانی ئاسایشی ناوخۆی باكور و ڕۆژهەڵاتی سوریا و هێزەكانی قەسەدەوە بە پاڵپشتی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دەستیپێكرد، هێزە هاوبەشەكان پشكنین و ڕاوەدوونانی بۆ سەر بەكرێگیراوەكانیان چڕكردەوە کە سەر بە ڕێكخراوی تیرۆریستی داعشن لە ناوچەكانی كەرەمە، سیرین و مەنسورە و شاری ڕەقە. ئهوهشخراوهتهڕو، "له نێو ئهو دهستگیركراوانهی كه له شاری ڕهقهدابون، دو ئهندامی تیرۆرستانی داعش ههن كه كه ئاسانكارییان بۆ ئۆپهراسیۆنه تیرۆریستییهكان كردوه، ههروهها له كۆتایی مانگی ڕابردودا بهشدارییان له هێرشهكهی سهر ناوهندی هێزهكانی ئاسایشی ناوخۆ له گهڕهكی دیریا كردوه، كه بوه هۆی شههیدكردنی شهش كارمهندی هێزهكانی ئاسایشی ناوخۆ و هێزهكانی سوریای دیموكرات". باس لەوەشكراوە، هێزەكانیان لە گوندەکانی ڕۆژئاوای شاری ڕەقە دەستیان بەئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنێك كردوەو تائێستاش بەردەوامە بۆ لەناو بردنی بەكرێگیران و چەتەكانی داعش.
هاوڵاتی حاکم ڕزگار: دادگای فیدڕڵی عێراق "لە بنەڕەتدا یاساکەی نادەستورییە" و بەرپرسانی کورد درکیان بەگرنگی ئەو دەزگایە نەکردبوو. دادوەر ڕزگار محەمەد ئەمین ئەندامی پێشووی دادگای تێھەڵچوونەوەی ھەرێمی کوردستان کە یەکێک بوو لەو دادوەرانەی کە بەشداربوونە لە پڕۆسەی دادگاییکردنی سەدام حوسێن،لە چاوپێکەوتنێکیدا لەگەڵ دەنگی ئەمریکا دادگای فیدڕاڵی عێراقی بەوە تۆمەتبارکرد کە "لە بنەڕەتدا یاساکەی نادەستورییە" و بەرپرسانی کوردی لە بنەڕەتدا "درکیان نەکردووە" بە بایەخی ئەو دادگایە لەسەر داهاتووی بڕیاردان لە عێراقدا. هەروەها ڕەخنەی لە هەڵوێستی دوو ئەندامە کوردەکەی دادگای فیدڕاڵ گرت لە بڕیارەکە و ڕایگەیاند، "ئەگەر من بوومایە لەوانەیە بهاتمایەتە دەرەوە لە دانیشتەکە و بێگومان ڕوونکردنەوەشم دەدا چونکە بابەتێکی بەتەنها یاسایی نییه، بەڵکو بابەتێکە پەیوەندی بە ژیان و گوزەرانی ملیۆنەها خەڵکەوە هەیە." وتیشی، لە بنەڕەتدا یاسای دادگای فیدراڵی یاسایەکی نادەستورییە، چونکە بەپێی ماددەی (٩٢) بڕگەی دوو لەدەستوری عێراق دادگاکە پێکنەھاتووە و لەسەرەتاشەوە لێپرسراوانی کورد درکیان بە بایەخی ئەو دادگایە نەکردووە لەسەر داھاتووی بڕیاردان لە عێراقدا. ئەوەشی ڕونکردەوە،"دادگاکە وەکو واقیعی هەیە ئەگەرنا بەپێی یاسایەکی نادەستوری دامەزراوە. هەرێمی کوردستانی کە خۆشی دەناڵێنێت بەدەستیەوە و ئینکاری لێدەکات ئەوانیش ئەندامیان هەیە لەوێ ئەندامەکانیشیان بەڕێگەی پشک لەنێوان پارتی دیموکراتی کوردستان و یەکێتی نیشتیمانی کوردستان دایە. وە بە سەپاندنی تەنانەت ئیرادەی بەغدادیش بەسەر هەرێمی کوردستاندا لە بابەتێکیاندا، دادگای دەستوریی باڵای فیدڕاڵی دەبێت پشکنین بۆ ئەو بڕیار و ڕێکارانە بکات کە دەستورین یان نا دەستورین." لێدوانەکەی دادوەر ڕزگار محەمەد دوای ئەوە هات کە ڕۆژی چوارشەممە 26/1/2023 دادگای فیدراڵی عێراق بڕیاریدا بە هەڵوەشاندنەوەی ناردنی 400 ملیار دینار لەلایەن حکومەتی عێراقەوە بۆ هەرێمی کوردستان.
هاوڵاتی عهلی حوسێن بهرپرسی مهکتهبی رێکخستنی سلێمانی - هەڵەبجەی پارتی دیموکراتی کوردستان له لێدوانێكدا ئهمڕۆ ههینی بۆ رۆژنامهنوسان ڕایگەیاند "مهترسی لهسهر سهقامگیری ناوچهكه به گشتی، عێراق و ههرێمی كوردستانیش ههیه". لهبارهی پهیوهندییهكان و كۆبوونهوهی داهاتووی پارتی و یهكێتی، عهلی حوسێن وتی: ئێمه له رابردوودا كۆمهڵێك گرفتمان ههبووه، به دیالۆگ گرفتهكانمان چارهسهركردووه، ئێمه دوو پارتی بهرپرسیارین، ئهركی پاراستنی ههرێمی كوردستانمان له ئهستۆدایه، ئهگهر ناكۆكیشمان ههبێت، خاڵی هاوبهشمان زۆره، دهبێت گفتوگۆ بكهین بۆ چارهسهری خاڵه ناكۆكهكان، بۆیه بهیانی كۆدهبینهوه. سهبارهت به ههڵبژاردنی پهرلهمان، عهلی حسێن ئاماژهی بهوهكرد، "ئێمه وهكو پارتی لهگهڵ ههڵبژاردنداین و پێشتر سهرۆكی ههرێم كاتی ههڵبژاردنی دیاریكرد، تێبینیمان لهوه ههبو ئهو حزب و لایهنانهی داوای ههمواری یاساكهیان دهكرد دهبو زوتر داوایان بكردایه و پێمانوابو كاتهكه زۆر درهنگ بو، ئهگهرنا زۆر ئاساییه، سهبارهت به چهند بازنهیهكیش بۆ پرۆسهی ههڵبژاردن ئاساییه و ناترسین لهههمو بارهكاندا لهگهڵئهوهداین ههڵبژاردن لهكاتی خۆیدا بكرێت". ئهو بهرپرسهی پارتی باسی لهوهشكرد، "ئهگهر ههڵبژاردن لهوادهی خۆیدا نهكرێت ئهزمونی ههرێمی كوردستان دهكهوێته ژێر پرسیارهوه و ههم خهڵكی كوردستان و ههم دۆستهكانمان لهدونیا حهقی خۆیانه لێمان قبوڵ نهكهن".
.jpg)
هاوڵاتی بهڕێوهبهرایهتی گشتی كهشناسی و بومهلهرزهزانی ههرێمی كوردستان رایگهیاند، لهسبهینێ شهممهوه بهفر و بارانبارین دهستپێدهوكات و زۆربهی ناوچه جیاجیاكان دهگرێتهوه، پلهكانی گهرماش، چهند پلهیهك نزمدهبنهوه. بهڕێوهبهرایهتی گشتی كهشناسی و بومهلهرزهزانی لهڕاگهیهندراوێكدا بڵاویكردهوه، ئهمڕۆ ههینی ئاسمان نیمچهههور دهبێت لهناوچه شاخاویهكان بۆ ههوری تهواو دهبێت، پلهكانی گهرما 1-2 پله بهراورد بهرۆژانی رابردو نزمدهبنهوه. بەرزترین پلەکانی گەرمی پێشبینیکراو: ئاماژهی بهوهشكردوه، سبهی شهممه ئاسمان نیمچه ههور بۆ ههوری تهواو دهگۆڕێت لهگهل دابارینی نمه بارانی كهم كهم، ههروهها بهفر لهناوچهشاخاوییهكان سهرهتا لهناوچهكانی رۆژئاوای ههرێم دهستپێدهكات پاشان زۆربهی ناوچهی جیاجیاكانی ههرێمی كوردستان دهگرێتهوه، لهكاتهكانی درهنگانی شهو كاریگهری دابارین زیاتر دهبێت". بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی : هەولێر : 12 پلەى سیلیزى سلێمانی : 10 پلەى سیلیزى دهۆک : 10 پلەى سیلیزى کەرکوک : 14 پلەى سیلیزى هەڵەبجە : 9 پلەى سیلیزى زاخۆ : 11 پلەى سیلیزى سۆران : 8 پلەى سیلیزى گەرمیان : 15 پلەى سیلیزى
.jpg)
.jpg)
