هاوڵاتی ڕوانگەی مافی مرۆڤی سووری باس لە زیاتر بوونەوەی هێرشە سیستەماتیکەکان و زیاتر بوونەوەی بۆردوومانەکانی تورکیا لەدژی ناوچەی ژێر کونترۆڵی کوردەکانی سووریا دەکات. روانگەی سووری بۆ مافەکانی مرۆڤ کە بنکەکەی لە لەندەنە، لە زنجیرەیەک راپۆرتدا ڕایگەیاند کە دۆخی ئەمنی ناوچەکانی ژێر کۆنترۆڵی کوردانی سووریا لە باکوور و باکووری رۆژهەڵاتی ئەو وڵاتە تێکچووە. هەر بە گوێرەی راپۆرتەکانی ئەم رێکخراوە کە چاودێریی پێشهاتەکانی سووریا دەکات، لە چەند رۆژی رابردوودا هێرشی تۆپخانە و فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی تورکیا بۆ سەر پێگەکانی کوردانی سووریا بەشێوەیەکی بەرچاو زیادی کردووە و لە ئەنجامی ئەو بۆردوومانانەدا میلیشیاکان و خەڵکی سڤیل گیانیان لەدەست داوە. ژمارەی هێرشی فڕۆکە بێفڕۆکەوانەکانی تورکیا بۆ سەر کوردەکانی سووریا لەمساڵدا گەیشتووەتە ٧٠ هێرش و بە هۆی ئەو هێرشانەوە ١١ هاوڵاتیی مەدەنی کوژراون کە ٧ کەسیان منداڵن و 61 ئەندامی هێزە کوردەکانیش هەر بە هۆی ئەو هێرشانەوە گیانیان لەدەست داوە. ڕوانگەی سووریا بۆ مافەکانی مرۆڤ هەروەها باسی زیادبوونی هێرشی فڕۆکەی بێفڕۆکەوان و هێرشە مووشەکییەکان دەکات بۆ سەر کێڵگە نەوتییەکانی ژێر کۆنترۆڵی کوردەکان، بەتایبەتی کێڵگەی نەوتی «العمر». ڕوانگەی سووری بۆ مافەکانی مرۆڤ هەروەها باس لە چڕبوونەوەی هێرشە پلانبۆداڕێژراوەکانی داعش دەکات بۆ سەر هێزەکانی سووریای دیموکرات. لە هێرشەکانی داعش لە ساڵی ٢٠٢٢ بۆ سەر هێزەکانی سووریا، ٦٦ هاوڵاتی مەدەنی و ٧٧ ئەندامی هەسەدە گیانیان لەدەست داوە.
ئێواره‌ی ئه‌مڕۆ هه‌ینی 2022/10/28 نێچیرڤان بارزانی، سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان له‌په‌یوه‌ندییه‌كی ته‌له‌فۆنیدا له‌گه‌ڵ محه‌مه‌د شیاع ئه‌لسوودانی، سه‌رۆك وه‌زیرانی عێراقی فیدراڵ، دووباره پیرۆزبایی ده‌ستبه‌كاربوونی لێكردو هیوای سه‌ركه‌وتنی له‌كار و ئه‌ركه‌كانیدا بۆ خواست، هه‌روه‌ها هه‌موو پشتگیرییه‌كی خۆیان و هه‌رێمی كوردستانی بۆ سه‌ركه‌وتنی به‌ڕێزیان و كابینه‌كه‌ی دووپات كرده‌وه و ئاماده‌ییی هه‌رێمی كوردستانی بۆ هه‌موو هه‌ماهه‌نگی و هاریكارییه‌كی هاوبه‌ش له‌گه‌ڵ حكومه‌ته‌كه‌یدا نیشان دا. لای خۆیه‌وه سه‌رۆك وه‌زیران ئه‌لسوودانی، سوپاس و پێزانینی بۆ په‌یوه‌ندی و هه‌ڵوێستی سه‌رۆك نێچیرڤان بارزانی دووپات كرده‌وه و هیوای خواست حكوومه‌ته‌كه‌ی بتوانێت له‌م قۆناغه‌دا به هه‌ماهه‌نگی و هاریكاری له‌گه‌ڵ هه‌رێمی كوردستان، دۆخی وڵات له هه‌موو ڕوویه‌كه‌وه به‌ره‌و باشتر ببات و هێز و لایه‌نه عێراقییه‌كان پێكه‌وه له‌پێناو ئارامی و سه‌قامگیریی وڵاتدا كار بكه‌ن و هه‌مووان هاریكار و یارمه‌تیده‌ر بن. هه‌ردوولا جه‌ختیان له گرنگی و پێویستیی هاریكاریی هاوبه‌ش و پێكه‌وه‌كاركردنی حكوومه‌تی فیدراڵی عێراق و حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان كرده‌وه بۆ چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كانی هه‌ولێر ـ به‌غدا له‌سه‌ر بنه‌مای ده‌ستوور و له چوارچێوی سیستمی فیدراڵیدا، هه‌روه‌ها هاوڕا بوون كه چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كانی وڵات به‌تایبه‌تیش كێشه هه‌ڵواسراوه‌كانی هه‌ولێر ـ به‌غدا و كێشه‌كانی دیكه‌ی عێراق، ڕۆڵێكی بنه‌ڕه‌تی له ئارامی و سه‌قامگیریی وڵاتدا ده‌گێڕن، بۆیه پێویسته هه‌مووان به گیانێكی به‌رپرسانه‌ی نیشتمانیانه و به ڕه‌چاوكردنی به‌رژه‌وه‌ندییه باڵاكانی وڵات، بۆ قۆناغی ئێستا و داهاتوو پێكه‌وه كار بكه‌ن.
عەمار عەزیز نزیكەی مانگێكە كارەبای دوكانەكانی ناو بازاڕی دهۆك و شوقەكانی ئەڤرۆستی كراوە بەسیستەمی كارت و 24 كاتژمێر كارەبایان هەیە، خاوەن موەلیدەكان دەڵێن بەهۆی ئەو سیستەمە تازەیە كارەبای گەڕەكەكانی تر كەمبووەتەوە، وتەبێژی وەزارەتی كارەباش دەڵێت: هێشتا بڕیارنەدراوە سیستەمی كارەبای سەرجەم هاوبەشان بكەین بەكارت و لەقۆناغی لێكۆڵینەوەداین. بێوار محەمەد، دانیشتووی گەڕەكی حەوشكێ-ی سەر بەقەزای سێمێل بەهاوڵاتی وت:» پێش ئەوەی كارەبای نیشتیمانی لەشوقەكانی ئەڤرۆسیتی و دوكانەكانی ناوبازاڕ بكرێتە سیستەمی كارت رۆژانە 17 تاوەكو 18 كاتژمێر كارەبامان هەبوو بەڵام ئێستا 15 بۆ 16 كاتژمێر كارەبامان هەیە، بەلایەنی كەمی دوو كاتژمێر كارەبامان كەمبووەتەوە». نزیكەی مانگێكە كارەبای شوقەكانی ئەڤرۆسیتی لەسنوری قەزای سێمێل و هەروەها دوكانەكانی ناوبازاڕ كراوەتە سیستەمی كارت، 24 كاتژمێر كارەبایان هەیە. خەلیل مەحمود، قایمقامی قەزای سێمێل رەتیكردەوە كە كارەبای قەزای سێمێل كەمكرابێتەوەو دەڵێت: «راستە ماوەیەكە كارەبای شوقەكانی ئەڤرۆسیتی كراوەتە كارت، بەڵام حكومەت لەپێدانی كارەبای نیشتیمانی جیاوازی لەنێوان قەزایەك یان پارێزگایەكدا ناكات، ئەوان بەپێی ئەو خشتەیەی كەهەیانە كارەبا دەدەن بەهاونیشتیمانیان». هەكار هروروی نوێنەری خاوەن موەلیدەكانی پارێزگای دهۆك بەهاوڵاتی راگەیاند:» 500 مێگاوات كارەبای نیشتیمانی بەدهۆك دەدرێت، لەم بڕە 40 مێگاوات دەدرێتە شوقەكانی ئەڤرۆستی، هەروەها 20 مێگاوات دەدرێتە دوكانەكانی ناو بازاڕ، كارەبای ئەم دوو شوێنە كراوە بەكارت و 24 كاتژمێر كارەبایان هەیە، ئەمەش وایكردووە كاتژمێرەكانی كارەبا بۆ قەزاو شوێنەكانی تر كەمبێتەوە، بەلایەنی كەمی كاتژمێرێك لەكارەبای نیشتیمانی بۆ هاووشتیان كەمبووەتەوە». « دوو هەزارو 300 موەلیدە لەسنوری پارێزگای دهۆك هەن، لەجیاتی ئەوەی حكومەت هاوكاریمان بكات باجی 100%ی لەسەر زیادكردووین، پێشتر گازوایلمان لەپاڵاوگەكانی كواشێ لەسنوری قەزای سێمێل دەهێناو دوای داخستنی پاڵاوگەكان گازوایلمان دەستناكەوێت، دەبێت لەهەولێرو شوێنەكانی تر بیكڕین و نرخەكەشی بووەتە هەزارو 200 دینار بۆ هەر لیترێك»، هەكار هروری وای وت. كۆی گشتی هاوبەشانی كارەبا لەدوكانەكانی ناو بازاڕو شوقەكانی ئەڤرۆسیتی هەشت هەزار هاوبەشن، ناوەندی دهۆك و قەزاكانی 327 هەزار هاوبەشی كارەبای هەیە. ئومێد ئەحمەد، وتەبێژی وەزارەتی كارەبا بەهاوڵاتی راگەیاند: « دوایین داتا كە لەپارێزگای دهۆكمان وەرگرتووە لەهەفتەی رابوردوو 18 بۆ 19 كاتژمێر كارەبایان هەبووە، لەشوقەكانی ئەڤرۆسیتی و ناوبازاڕ كارەبامان كردووە بەكارت، بەهیچ شێوەیەك ئەو سیستەمە تازەیە كاریگەری لەسەر كارەبای ناوچەكانی تر نەكردووە، ئێمە هیچ پەیوەندیمان بەموەلیدەی ئەهلی نیە چی دەڵێن یان داتا بڵاودەكەنەوەـ ئەوە بۆ خۆیان قسە دەكەن». وتیشی:»هێشتا هیچ بڕیارێك دەرنەچووە كەسیستەمی كارەبا بكەین بەكارت، بەڵكو لێكۆڵینەوە لەسەر ئەم بابەتە دەكەین و دواجار بڕیاری كۆتایی رادەگەیەنین».
هەژار ئەنوەر لە دەوروبەری شاری هەولێر 98 پاڵاوگەی نایاسایی هەیە، زۆربەشیان كەمتر لە 20 كیلۆمەتر لە شارەوە دوورن، چەنیدینجاریش سكاڵاكراوە بەڵام حكومەت بە دەم داواكاری خەڵكەوە نەچووە، هاوكان ئەنجومەنی وەزیران 3 جار بڕیاری داخستنی پاڵاوگە نایاساییەكانی داوە، بەڵام هەر دانەخراون. هاوڵاتی بەدواداچوونی كردووە كە لە دەوروبەری شاری هەولێر لە چوار لایەوە پاڵاوگە هەیە، لە ڕێگای هەولێر ــ خەبات، هەولێر ــ گوێر، هەولێرــ شەمامك، قوشتەپە ــ پردێ، كە ژمارەیان زیاترە لە 98 پاڵاوگەیە و مۆڵەتیان نییە و بەجۆرێك بوونەتە مەترسییەكی گەورە بۆسەر شارەكەو چەندینجار لایەنە پەیوەندیدارەكانیش ئاگاداركراونەتەوە. لەیلا محەمەد بەرپرسی هۆشیاری و ڕاگەیاندن لە فەرمانگەی ژینگەی هەولێر بە هاوڵاتی راگەیاند:»ئەم پاڵاوگانە كاریگەری و مەترسییەكی زۆر خراپیان لەسەر ژینگەی شاری هەولێر دروستكردووە و هۆكاری سەرەكی نەخۆشی شێرپەنجەن، بۆیە پێویستە پارێزگا و قائیمقامیەتی هەولێر هاوكاربن لەگەڵ دەستەی ژینگەی هەولێر بۆ داخستنیان». وتیشی: « پاڵاوگەكان كەمتر لە 20كم لە سەنتەری شارەوە دوورن، هاوكات بونەتەجێگای مەترسی، كاتێك گاز و بەنزین بەرهەمدێنن، ڕاستەوخۆ ئەم مەترسییانە دەگوزانەوە بۆ سەنتەری شارەكان لە ڕێگەی دابەشكردنی گازوایل بەسەر مۆلیدەی گەڕەكەكان». لەیلا محەمەد دەڵێت:» تەنها پاڵاوگەكانی لاناز و كار مۆڵەتیان هەیە ئەوانیش ڕۆژانە لەلایەن تیمەكانیاەوە چاودێری دەكرێن بۆ ئەوەی بزانن تاچەند پابەندی ڕێنماییەكانی ژینگەپارێزی دەبن، لەبەرامبەردا نزیكەی 98 پاڵاوگەی بێ مۆڵەت و نایاسایی هەیە». بەگوێرەی زانیارییەكان زیاتر لە 500 پاڵاوگە و گۆڕەپانی تێكەڵكردنی پێهكاتەكانی نەوت لە هەرێمی كوردستان هەیە، كە نە مۆڵەتیان هەیە و نە لەژێر چاودێریدان، كە كۆمەڵێك ماددەی كیمیاوی و نەفتا و ڕۆنی ڕەش تێكەڵ دەكەن. عەلی حەمە ساڵح سەرۆكی لێژنەی وزە و سامانە سروشتییەكان و بازرگانی و پیشەسازی لە پەرلەمانی كوردستان بە هاوڵاتی ڕاگەیاند:» وەك لێژنەكەیان چەندین یاداشتمان داوە بە حكومەت، بەڵام هیچی جێبەجێ ناكرێت»، سەبارەت بەوەی بۆچی تاوەكو ئێستا حكومەتی هەرێمی كوردستان رێوشوێن بەرامبەر ئەم هەمووە پاڵاوگە نایاساییانە ناگرێتەبەر، لەوەڵامدا، عەلی حمە ساڵح دەڵێت: «ئێمەش چەندین ساڵە دەمانەوێت، وەڵامی ئەم پرسیارە وەربگرینەوە لەلایەن حكومەت، بەڵام وەڵاممان نادەنەوە». لە یاسای نەوتی و گازی هەرێمی كوردستان ژمارە 22ی ساڵی 2007ی پەرلەمانی كوردستان، ئاماژە بە دامەزراندنی كۆمپانیای نیشتمانی پاڵاوتن دەكات، بەڵام ئێستا پانزە ساڵ تێدەپەڕێت ئەم كۆمپانیاییە دانەمەزراوە. ڕێبین فەتاح شارەزا لە بوارەكانی سامانە سروشتییەكان بە هاوڵاتی ڕاگەیاند: لە هەرێمی كوردستان زیاتر لە 200 پاڵاوگەی نایاسایی هەیە، كە بەشێكیان پێش دامەزراندنی وەزارەتی سامانە سروشتییەكان هەبوونەو بەشەكەی تریش دوای دامەزراندنی ئەم وەزارەتە بووە، ئەوانەی مۆڵەتیان هەیە نزیكەی پێنج پاڵاوگە دەبێت». وتیشی:» هۆكاری بوونی ئەم هەموو پاڵاوگە نایاسایانە بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە حكومەتی هەرێم شكستی هێناوە لە پەرەپێدانی كەرتی پاڵاوتن بەشێوەیەكی ستاندارد، ئەم پاڵاوگە نایاساییانە، سەرچاوەیەكن بۆ ساغكردنەوەی نەوتی قاچاخ و دزراو، بۆیە ئەگەر سەیر بكەین ئەو ژمارانەی لەماوەی پێنج ساڵی ڕابردوو تاوەكو ئێستا ڕاگەیاندراوە لەبارەی داخستنی پاڵاوگەكان، ئێستا دوو هێندە زیادیكردووە». لەسەرەتای مانگی ئەیلولی ساڵی 2015، وەزارەتی سامانە سروشتییەكان بڕیاریدا بەداخستنی سەرجەم پاڵاوگەكان، و تەنها مۆڵەت بداتە 26 پاڵاوگە ئەوانیش دوای هەڵسەنگاندنیان، بەڵام تاوەكو ئێستا هیچ یەكێك لە پاڵاوگە نایاسایی و بێ مۆڵەتەكان بەردەوامم لە كاركردن، ئەگەر بۆ ماوەیەكیش داخرابن دواتر دەستیان بە كاركردن كردوەتەوە، هاوكات ئەنجومەنی وەزیران لەساڵانی 2018، 2019 ، 2020 بڕیاریداوە كەدەبێت بەیەكجاری پاڵاوگەكان دابخرێن، بەڵام بڕیارەكانی ئەنجومەنی وەزیرانیش جێبەجێنەكراون و پاڵاوكەكان بەردەوامن لە كاركردن.
هاوڵاتی لە چالاکییەکانی دوو ڕۆژی ڕابردووی گەریلاکاندا لە ناوچەکانی زاپ و خواکورکی باشووری کوردستان، ١٣ سەربازی تورکیا کوژراون و پێنجی دیکەش برینداربوون. ئەمڕۆ، ناوەندی ڕاگەیاندن و چاپەمەنیی هێزەکانی پاراستنی گەل-هەپەگە لە ڕاگەیەندراوێکدا چالاکی ڕۆژانی ٢٥ و ٢٦ی تشرینی یەکەمی دوو ڕۆژی ڕابردوی گەریلاکانی لە ناوچەکانی زاپ و خواکورکی بڵاوکردەوە ڕایگەیاند ١٣ سەربازی تورکیا کوژراون و پێنجی دیکەش برینداربوون. هەروەها ڕونیکردەوە کە چەکی کیمیای لەلایەن سوپای تورکیای داگیرکەرەوە پێنج جار بەکار هاتووە لەگەڵ چوار جار بۆمبی قەدەغە کراو. هەپەگە لە ڕاگەیەندراوەكەیدا ئاماژەی بەوەشکردووە، کە مەیدانی جەنگ سێ جار بە فڕۆکەی جەنگیی، شەش جار بە هێلیکۆپتەر و دەیان جاریش بە کاتیۆشا، تانک و چەکی قورس بۆردوومان کران.
هاوڵاتی رۆژهەڵاتی کوردستان بوەتە گۆڕەپانی جەنگ و تەنها لە 24 کاتژمێری رابردودا لانیکەم 10 کەس کوژراون و زیاتر لە 90 کەس برینداربون. تەنها لە خۆپیشاندانەکانی ئەمڕۆ پێنجشەممەی مەهاباد سێ گەنج و ژنێک کوژران و لە بانە دو گەنج کوژراون و دۆخی چوار برینداریش ناجێگیر. لە لوڕستان تا زاهیدان و تاران خۆپیشاندان و ناڕەزایەتییەکان 41 رۆژی تێپەڕاند و زیاترین کوژا و برینداریش لە رۆژهەڵاتی کوردستان تۆمارکرا. پەیامی جەنگ لە لوڕستان تەلەفیزیۆنی (سێ ئین ئێن) ئەمریکا نهێنی مەرگی نیکا شاکەرمی لە چلەکەیدا ئاشکرا دەکات و بڵاوی کردوەتەوە بە پێی 50 تۆماری ڤیدیۆی تایبەت کە دەست ئەو تەلەفیزیۆنە کەوتوە، دەردەکەوێت کاتژمێرێک پێش مەرگی ئەو کچە لوڕە تەمەن 16 ساڵانە کەوتوەتە دەست هێزە ئەمنییەکانی ئێران لە کاتێکدا پزیشکی داد پێشتر رایگەیاندبو نیکا بەهۆی کەوتنەخوارەوە لە نهۆمی چوارەمی بینایەک گیانی لەدەستدابو. ئەمڕۆ چلەی مەرگی نیکا شاکەرەمی بە بەشداریی و ئامادەبونی هەزاران کەس لەسەر گۆڕەکەی لە خوڕەمئابادی لوڕستان بەڕێوەچو و ژنان بە بڕینی پرچی خۆیان لەسەر گۆڕەکەی ناڕەزایەتییان دەربڕی و کچانیش دروشمی (تۆپ و تانک کاریگەریی نییە، بە دایکم بڵێن چیتر کچی نییە)یان وتەوە. بەشداربوانی رێوڕەسمەکە گۆڕانیی بەناوبانی " دایە دایە وەختێ جەنگە"یان وتەوە کە گرێدراوی مێژو و شۆڕشی ناوچەی لوڕستانە لە رۆژهەڵاتی کوردستان. دایکی نیکا لە رێوڕەسمەکەدا وتی: دەستی رەشی ستەم و جەهالەت خەون و ئاواتەکانی تۆی خستە ژێر خاک و خۆڵەوە بەڵام کە بیروباوڕ و پاکی و ئازایەتیت لە گەنجانی دیکەدا بەدی دەکەم خۆشحاڵم. لە بروجەرد-ی لوڕستانیش دروشم مەرگ بۆ دیکتاتۆر وترایەوە. رۆژهەڵات 24 کاتژمێری خوێناوی لە دوای چلەی ژینا ئەمینی تا ئێستا ناوی نۆ کوژراو لە خۆپیشاندانەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان تۆمار کراوە. تەرمی ئیسماعیل مەولودی ناسراو بە سمکۆ کە لە شەوی چلەی مەرگی ژینا، لە ناڕەزایەتییەکانی شەوی چوارشەممە گیانی لەدەست دابو رۆژی پێنجشەممە بە دروشـی کوردستان گۆڕستانی فاشیستان بە بەشداریی هەزاران کەس لە ماهاباد بەخاک سپێردرا و داواتر ناڕەزایەتییەکان سەرتاسەری ئەو شارە و ناوچەکانی دیکەی رۆژهەڵاتی کوردستانی گرتەوە. رۆژی پێنجشەممە سەرەڕای تەقەی هێزە ئەمنییەکان، خۆپیشاندەرانی مەهاباد چونە بەردەم قائیمقامیەتی شارەکە و هاوکات لە شاری سەقز ناڕەزایەتییەکان بەرفراوان بون و هێزە ئەمنییەکان تەقەیان لە خۆپیشاندەران کردوە. هەر لە ناڕەزایەتییەکانی دوای مەرگی سمکۆ لە مەهاباد دو گەنج بە ناوەکانی زانیار ئەبوبەکری و شاهۆ خزری ژنێک بە ناوی کوبرا شێخی تەمەن 52 ساڵ لە خۆپیشاندان و ناڕەزایەتییەکاندا بە گولـلەی هێزە ئەمنییەکان کوژران و گەنجانی شاریش بەڵێنی تۆڵەکردنی خوێنی شەهیدەکانیان دا. لە بڵندگۆی مزگەوتی سەعدی لەو شارە سرودی "شەهید" پەخش کرا و ئاڵای ئێران لە گۆڕەپانی سەرەکیی شارەکە هێنرایە خوارەوە و سوتێنرا. بە پێی زانیارییەکانی سەرچاوەکانی هەواڵی مەهاباد لانیکەم نۆ کەس لە خۆپیشاندانەکاندا بە سەختی برینداربون کە زۆربەیان بە گولـلە پێکراون. پزیشکانی مەهاباد بە بەیاننامەیەک داوایان لە هێزە ئەمنییەکان کرد گەنجان بپارێزن و رێگە بدەن با ئاشتی خۆپیشاندان و ناڕەزایەتیی بەرێوەبچێت و رێگە بدرێت بریندارانی ناڕەزایەتییەکان چارەسەر بکرێن. گەنجانی بانە لە ئێوارەی رۆژی پێنجشەمە دەستیاکرد بە دەربڕینی ناڕەزایەتی و بە شێوازی جیاواز بەرەنگاری هێزە ئەمنییەکان بونەوە، دو گەنج بە ناوەکانی سەعید پیرۆ و فەرەیدون فەرجی بە گوللـەی هێزە ئەمنییەکان گیانی لەدەستدا، سەرچاوەکانی هەواڵ بڵاویان کردوەتەوە دەیان کەس بە تەقەی هێزە ئەمنییەکان و چەکدارانی سوپای پاسداران لەو شارە برینداربون و دۆخی چوار برینداریش لە نەخۆشخانەی (سەڵاحەدین ئەیوبی) شارەکە ناجێگیرە. لە شاری سنە دەنگی تەقەیەکی زۆر بیسترا لە زۆربەی کۆڵانەکاندا روبەڕوبونەوە لە نێوان گەنجانی شارەکە و هێزە ئەمنییەکان رویدا. لە بۆکان مەرگ بۆ دیکتاتۆر و ژمارەی زۆری گەنجان بە شەو لەسەر شەقامەکان مانەوە . شەوی پێنجشەممە لە شاری پیرانشار هاوشێوەی شارەکانی دیکە گەنجان بە ئاگرکردنەوە زۆربە شەقامە سەرەکییانی شاریان کۆنتڕۆڵ کرد. شەویش هاوشێوەی رۆژ ناڕەزایەتییەکانی مەریوان بەردەوام بو و گەنجانی ئەو شارەش بە کردنەوەی ئاگر لە شەقامە سەرەکییەکاندا دروشمیان دژی دەسەڵات وتوە. رێکخراوەکانی مافی مرۆڤ ئاماژەیان بەوە کردوە کە بەهۆی ئەوەی دەسەڵات بۆ سەرکوتی خۆپیشاندانەکانی رۆژهەڵات سودی لە چەکدارانی سوپای پاسداران وەرگرتوە ژمارەی کوژراوان بەرز بێتەوە ناڕەزایەتییەکان لە زۆربەری شارەکانی ئێران بەردەوامە بۆ یەکەمجار دوای 41 رۆژ لە ئێوارەی پێنجشەممە خۆپیشاندان لە شاری ئاستار لە باکوری رۆژئاوای ئێران بەڕێوەچو و دروشمی " نامانەوێت کۆماری ئێسلامی" لە لایەن خەڵکەوە وترایە. ناڕەزایەتییەکان لە زۆربەی ناوچە جیاوازەکانی تاران بەردەوام بو کچانی خوێندکاری زانکۆی زانستی لێکۆڵینەوە لە تاران وێنەی هەڵواسراوی روحەڵلا خومەینی دامەزرێنەری کۆماری ئیسلامی ئێران و قاسم سولەیمانی، فەرماندەی پێشوی فەیلەقی قودسی سوپای پاسدارانیان دڕی. مەولەوی نەقشبەندی، پێشەوای (سوننە)کان لە شاری زاهیدان لە باشوری رۆژهەڵاتی ئێران رایگەیاند؛ دەبێت وتارخوێن و زانایانی سوننەی بەلوچستان بەرەی خۆیان دیاریی بکەن ، یان لەگەڵ خەڵکی ناوچەکەن یان دژ، چونکە چارەنوسی مافی خوێنی رژاوای خەڵکی سیستان و بەلوچستان نەسێنراوە بۆیە هەر زانایەک بەشداریی لە کۆڕ و کۆبونەوەی دەسەڵاتداراندا بکات ئەوە دژی گەڵی بەلوچە. دوای وتارەکەی مەولەوەی سەدان ئۆتۆمبێل و هێزی سەربازیی رەوانەی شاری زاهیدان کراوە چونکە بڕیارە دوای نوێژی هەینی ناڕەزایەتیی بەرفراوان لەو شارە بەڕێوەبچێت بە تایبەت کە لە هەفتەی یەکەمی ناڕەزایەتییەکاندا لانیکەم 92 کەس لە پارێزگای سیستان و بەلوچستان کوژران. لە شاری مەشهەدا لە باکوری رۆژهەڵاتی ئێران و قوم کە بە کۆڵەکەی ئاینیی دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامی لەقەڵەم دەدرێن ناڕەزایەتیی بەڕێوەچو و دروشم بۆ روخانی دەسەڵاتی وڵاتەکە وترایەوە. لە کەرەج و خوزستان و تاران خۆپیشاندان و ناڕەزایەتییان هاوشێوەی رۆژهەڵاتی کوردستان بەردەوام بو و ئەفسەرێکی سوپای پاسدارانیش لە تارانی پایتەخت کوژرا.
هاوڵاتی دادگای دەستوریی تورکیا ماوەی 30 رۆژ مۆڵەت دەداتە هەدەپە وهەڕەشەی داخستنی ئەو پارتەش دەکەرێت. دوای ئەوەی تیمی پارێزەرانی پارتی دیموکراتی گەلان - هەدەپە داوایان لە دادگای دەستوری تورکیا کرد ماوەی زیاتریان پێ بدات بۆ ئەوەی بەرگرینامەی هەدەپە ئامادە بکەن دادگاکە ماوەی مانگێکی درێژکردەوە. سەرۆکایەتی داواکاری گشتیی دادگای باڵای تێهەڵچونەوە ژمارەیەک بەڵگەی بۆ دۆسیەکە زیادکردوە، هەر بۆیە ماوەی 30 رۆژی بۆ ئەو پارتە درێژ کردوەتەوە. لە ناوەڕاستی مانگی حوزەیرانی ساڵی 2021 دادگای دەستوری تورکیا سکاڵای داواکاری گشتی بۆ داخستنی هەدەپە پەسەند کردوە. پیشتریش لە سەر ئاستی تورکیا و باکوری کوردستان زیاتر لە حەوت پارتی کوردی لە تورکیا بە تۆمەتی پشتیوانی لە پەکەکە داخراون و لە ئێستاشدا گفتوگۆ لەسەر داخستنی هەدەپە دەکرێت.
هاوڵاتی بەهۆی دۆخی تەندروستی و نەخۆشی بیرچونەوە دادگای تورکیا بڕیار دەدات سیاسەتمەدارێکی ژن لە باکوری کوردستان ئازاد بکات. ئایسەل تۆغلوک کە لە زیندانی کوجائەلی لە تورکیا بەند کراوە لە لایەن دادگای وڵاتەکە شیکاریی بۆ دۆخی تەندروستی ئەو ژنە سیاسەتمەدارە دەکرێت و دەرکەوتوە ناتوانێت لە زیندان بمێنێتەوە بە پێی بڕیارەکەی دادگا ئەو ژنە سیاسەتمەدارە دەبێت ئازاد بکرێت بەڵام تا ئێستا وادەی ئازادکردنی لەلایەن بەڕێوەبەرایەتی زیندانەوە دیاری نەکراوە. ئایسەل تۆغلوک پەرلەمانتار و دامەزرێنەری پارتی کۆمەڵگەی دیموکراتی (دەتەپە) و دواتر پەرلەمانتاری پارتی دیموکراتی گەلان (هەدەپە) بو کە لە 26ی کانونی دوەمی 2016 لەلایەن هێزە ئەمنییەکانەوە دەستگیرکرا و بە تۆمەتی ئەندامبون لە رێکخراوێکی نایاسایی لە ساڵی 2017 دا لەلایەن دادگای باڵای تاوانەکانی ئەنقەرە بە 10 ساڵ زیندان سزا درا
هاوڵاتی تائێستا ٢١ وەزارەتی کابینەکەی محەمەد شیاع سوودانی ئامادەیە و بڕیارە ئەمڕۆ لە پەرلەمانی عێراق دەنگی لەسەر بدرێت بڕیارە لە کۆبونەوەی ئێوارەی ئەمڕۆ پەرلەمانی عێراق متمانەدان بە کابینە وزارییەکەی محەمەد شیاع سوودانی؛ کابینەکە لە ٢٣ وەزارەت پێکدێت و تائێستا دوو وەزارەت یەکلانەکراونەتەوە، کە پشکی کوردن. کورد لە کابینەکەی محەمەد شیاع سوودانی چوار وەزارەتی بەردەکەوێت، کە بریتین لە؛ وەزارەتی دەرەوە، وەزارەتی داد، وەزارەتی ژینگە، وەزارەتی ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێکردن، تائێستا وەزارەتی دەرەوە بۆ فوئاد حسێن و وەزارەتی داد بۆ خالد شوانی یەکلابوونەتەوە. بەڵام دوو وەزارەتەکەی تر کە پشکی کوردە تا ئێستا یەکلای نەکراونەتەوە کە ئەوانیش وەزارەتی ژینگە، وەزارەتی ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێکردنن. بەپێی لیستی ناوی کاندیدی وەزارەتەکان، کە میدیا عێراقییەکان بڵاویانکردووەتەوە . بەربژێرەکان بەم شێوەیەن:
.jpg)
هاوڵاتی له به‌یانی ئه‌مڕۆوه جاركێ دیكه خۆپیشاندان له مه‌هاباد ده‌ستیپێكرده‌وه، به‌ڵام خۆپیشاندانی ئه‌مڕۆ جیاوازبوو، خۆپیشانده‌ران هه‌ڵیانكوتایه سه‌ر باره‌گا ئه‌منییه‌كان و فه‌رمانداری ئه‌و شاره‌و سوتاندییان. له‌ئێستادا زۆربه‌ی شه‌قام و شوێنه گشتییه‌كان له‌مه‌هاباد به‌ده‌ست خۆپیشانده‌رانه‌وه‌یه‌و هێزه ئه‌منییه‌كان له‌هه‌وڵی هه‌ڵاتندان. له‌نیوه‌ڕۆی ئه‌مڕۆوه ده‌سه‌ڵاتی ئێران كۆنترۆڵی به‌سه‌ر بارودۆخه‌كه‌دا نه‌ماوه‌و خۆپیشانده‌ران بارودۆخه‌كه‌یان كۆنترۆڵ كردوه. خۆپیشاندانه‌كانی ئێران نزیك ده‌بێته 40 رۆژو دوێنی چله‌ی كوشتنی ژینا ئه‌مینی ئه‌وه‌نده‌ی تر بارودۆخه‌كه‌ی به‌سه‌ر حكومه‌تی ئێراندا قڵپ كرده‌وه‌و شه‌وی رابردوو له 120 شارو شاروچكه‌ی ئێران خۆپیشاندان بوو. هه‌رچه‌نده هێزه ئه‌منییه‌كانی مه‌هاباد ده‌یانه‌وێت به ته‌قه‌كردنی راستوخۆ له خۆپیشانده‌ران و ئازاردانیان خۆپیشاندانه‌كه كپ بكاته‌وه، به‌ڵام خۆپیشانده‌ران به وره‌یه‌كی به‌رزه‌وه به‌ره‌نگاریان ده‌بنه‌وه‌و شه‌ڕی ده‌سته‌ویه‌خه‌یان له‌گه‌ڵ ده‌كه‌ن. له‌ئێستادا بارودۆخه‌كه له مه‌هاباد تا دێت ئاڵۆزتر ده‌بێت و خۆپیشانده‌ران له‌هه‌وڵی كۆنترۆڵكردنی ته‌واوی شاره‌كه‌دان و هێزه ئه‌منییه‌كانیش دوو خۆپیشانده‌ر ده‌كوژن. وێنه‌ی یه‌كێك له كوژراوه‌كانی ئه‌مڕۆی مه‌هاباد
هاوڵاتی بەكارهێنانی چەكی قەدەغەكراو بەتایبەتی چەكی كیمیایی لەلایەن توركیاوە، پرسێكە زۆر لایەن و رێكخراوی نێودەوڵەتی جەختی لەسەر دەكەنەوە، هەفتەی رابردوو ناوەندی پاراستنی گەل، ناسنامەی 17 گەریلای بڵاوكردەوەو دەڵێت بەچەكی كیمیایی توركیا گیانیان لەدەستداوە، رێكخراوی نێودەوڵەتی قەدەغەكردنی چەكی كیمیایی لەم پرسە ئاگاداردەكرێتەوە، هەروەها رێكخراوی هاوڵاتیIPPNW) بۆ بەدواداچوون دێتە هەرێمی كوردستان و دەسەڵاتداران رێگری دەكەن بچێە ئەو ناوچانەی ئاماژەی بەكارهێنانی چەكی قەدەغەكراویان لێدەكرێت، بەڵام ئەوان بەپێی ئەو بەڵگانەی كۆیانكردووەتەوە دەڵێن: توركیا چەكی كیمیایی لەسنوری هەرێمی كوردستان بەكارهێناوە، بەڵام وەزیری بەرگری توركیا رەتیدەكاتەوە چەكی كیمیاییان بەكارهێنابێت. یەكێتی پزیشكانی نێودەوڵەتی دژی شەڕی ئەتۆمی هاوڵاتیIPPNW) سەبارەت بەبەڵگەی بەكارهێنانی چەكی قەدەغەكراو لەلایەن دەوڵەتی توركیاوە دژی پەكەكە، لەمانگی ئەیلولی ئەمساڵا دێنە هەرێمی كوردستان، لەڕۆژانی 20-27ی ئەو مانگە كۆمەڵێك دیدارو چاوپێكەوتن ئەنجامدەدەن و بەڵگەو زانیاریی كۆدەكەنەوەو دواتر لەڕاپۆرتێكدا بڵاویدەكەنەوە. ئەندامی هاوڵاتیIPPNW) دكتۆر ژان ڤان ئاكین رایگەیاند: «ئێمە ویستمان بچینە گوندێكی ناوچەی كانی ماسی سەر بەقەزای ئامێدی لەدهۆك، بۆ ئەوەی چاومان بەزیانلێكەوتووانی هێرشەكە بكەوێت و نموونەكان وەربگرن، بەڵام پارتی دیموكراتی كوردستان رێگەینەدا ئێمە بچینە ناوچەكە، بۆیە لەسەر بنەمای ئەو دیمەن و بەڵگانەی كۆمانكردەوە لەڕێگەی پەرلەمانتارانی كوردستان و بەغدادو رێكخراوە مەدەنییەكان لێكۆڵینەوەمان كرد». ئەو ئەندامەی یەكێتی پزیشكانی نێودەوڵەتی دژی شەڕی ئەتۆمی، كەقسەی بۆ چرا تیڤی كردووە، سەبارەت بەڕێگریكردنیان لەلایەن دەسەڵاتدارانی هەولێرەوە دەڵێت: «كە ئەگەر بسەلمێنرێت كە چەكی كیمیایی بەكارهێنراون، ئەمە دەبێتە ئابڕوچوونێك لەسەر ئاستی نێونەتەوەیی، بەبڕوای من ئیدارەو بەڕێوەبەری هەولێر ئەمەی نەئەویست، ئەمە تێڕوانین و خوێندنەوەی منە». دكتۆر ژان ڤان ئاكین ئاشكرایكرد:»بەگوێرەی دیمەنەكان و ئەو كەسانەی قسەیان لەگەڵداكردوون، دەتوانرێت بڵێیت كەئاماژەی بەهێز هەیە چەكی كیمیایی بەكارهێنراون و هەر لەبەرئەوەش پێویستە لیژنەیەكی سەربەخۆی نێونەتەوەیی لەناوچەكە لێكۆڵینەوە بكات». عێراق و چەكی كیمیایی توركیا لەمانگی ئایاری 2021دا رۆژنامەی هاوڵاتیمۆرنینگ ستار)ی بەریتانی، راپۆرتێكی سەبارەت بەبەكارهێنانی چەكی كیمیایی لەلایەن توركیاوە بڵاوكردووەتەوە و لەگەڵیدا وێنەی چەند گەریلایەكی پەكەكەی داناوە، كە بەدەست رۆژنامەكە گەیشتووەو دەردەكەوێت گەریلاكان بەكاریگەریی چەكی كیمیایی گیانیان لەدەستداوە. رۆژنامە بەریتانییەكە ئاماژەی بۆ ئەوەكردووە: ئەو دیمەنانەی لەوێنەكاندا دیارن، ناوچەی ئاڤاشینە لەسنوری پارێزگای دهۆك، گەریلاكان لە 3ی ئایاردا بەهێرشی كیمیایی توركیا گیانیان لەدەستداوە. هەروەها پەرلەمانتارێكی عێراق رۆژی 23ی تەمموزی ئەمساڵا لەناو پەرلەمانی عێراق چەند وێنەو بەڵگەنامەیەكی بەكارهێنانی چەكی قەدەغەكراوی توركیای خستەڕوو كە لەهەرێمی كوردستان ئەنجامدراون. سۆران عومەر پەرلەمانتاری عێراق رایگەیاند: لەكۆبوونەوەی پەرلەمان راپۆرتێكی 50 لاپەڕەیی دراوە بەوەزارەتی دەرەوە كەباس لەبەكارهێنانی چەكی كیمیایی قەدەغەكراو دەكات لەهەرێمی كوردستان و هاوكات راپۆرتێكی وردەكاریی پێشكەشی وەزیری بەرگری كردووە لەسەر پەلامارو دەستدرێژییەكانی توركیا بۆ ناو خاكی هەرێمی كوردستان. رۆژی 18ی ئەم مانگە ناوەندی پاراستنی گەل، ناسنامەی 17 گەریلای بڵاوكردەوەو ئاشكرایكرد، لەئەنجامی هێرشی كیمیایی سوپای توركیادا گیانیان لەدەستداوە. هەر لەسەر بەكارهێنانی چەكی كیمیایی لەلایەن توركیاوە دژی گەریلا، كەجەدەكەی ئەوروپا نامەیەكی فەرمی ئاراستەی فێرناندۆ ئاریاس، بەڕێوەبەری گشتی رێكخراوی قەدەغەكردنی چەكی كیمیایی كردو لەدەستپێكی نامەكەدا دەڵێت: “بێدەنگی خۆت بشكێنە - لێكۆڵینەوە بكەو بەكارهێنانی چەكی كیمیایی توركیا بوەستێنە”، هاوكات ئاماژەی بە راگەیەنراوێكی هێزەكانی پاراستنی گەل - هەپەگە كردووە لەبارەی كوژرانی ١٧ شەڕڤانی خۆی لەعێراق لەهێرشێكی چەكی كیمیایی سوپای توركیادا. رێكخراوی قەدەغەكردنی چەكی كیمیایی رێكخراوێكی نێودەوڵەتییەو بارەگاكەی لەشاری لاهای هۆڵەندایە، رێكخراوەكە ساڵی 1997 بەمەبەستی چاودێری جێبەجێكردنی رێككەوتنی قەدەغەكردنی چەكی كیمیایی دروستكراوەو ئەنجومەنی جێبەجێكردنی هاوڵاتیOPCW) لە 41 دەوڵەت پێكهاتووە، ئەندامیەتی هەر دەوڵەتێكیش بۆ ماوەی دوو ساڵە، عێراقیش بۆ ماوەی دوو ساڵا بووەتە ئەندامی ئەو رێكخراوە. هەروەها د.ژان ڤان ئاكین یەكێتی پزیشكانی نێودەوڵەتی دژی شەڕی ئەتۆمی دەڵێت: رێكخراوی قەدەغەكردنی چەكی كیمیایی بۆ ئەوەی لێكۆڵینەوە بكات، دەبێت دەوڵەتێكی ئەندام داواكاری پێشكەش بكات، هەربۆیە ئەگەر حكومەتی عێراق گوشار بكات، ئەوا هاوڵاتیOPCW) ناچار دەبێت لێكۆڵینەوە لەو بابەتە بكات. ساڵێك لەمەوبەر خلوسی ئاكار وەزیری بەرگری توركیا لەپەرلەمانی وڵاتەكەی دانی بەوەدانا كە لەئۆپراسیۆنی سەربازیدا لەچیای گارە گازی فرمێسكڕێژو سووتاندنەوەی چاویان بەكارهێناوە. بەڵام خلوسی ئاكار لە ۆژی 22ی ئەم مانگە رەتیكردەوە سوپای توركیا چەكی كیمیایی بەكارهێنابێت، زیاتر لەوەش وتی: «ئەوانەی ئەو دەنگۆیانە بڵاودەكەنەوە دەدرێنە دادگا». سەڵاحەدین دەمیرتاش هاوسەرۆكی پێشووی پارتی دیموكراتی گەلان - هەدەپە لەبارەی بەكارهێنانی چەكی كیمیایی لەلایەن سوپای توركیاوە لەدژی پەكەكە رایگەیاند: بەكارهێنانی چەكی كیمیایی دژی مرۆڤ، تاوانەو پێویستە لێكۆڵینەوەی لەسەر بكرێت. لەبارەی هەواڵی كوژرانی 17 گەریلا لەهێرشی سوپای توركیا كە پەكەكە دەڵێت بەچەكی كیمیایی كوژراون، دەمیرتاش داوایكرد لیژنەیەكی نێودەوڵەتی سەردانی شوێنی رووداوەكە بكات و لێكۆڵینەوە بۆ ئاشكرابوونی راستییەكان بكرێت. وتیشی: پێویستە پەرلەمان و ئۆپۆزسیۆنی توركیا كاردانەوەیان بەرامبەر بەو تاوانە هەبێت و ئەگەر بێدەنگ بن، بەواتای بەشداربوونی ئەوانیشە لەو تاوانەدا. هەر سەبارەت بەبەكارهێنانی چەی قەدەغەكراو لەلایەن توركیاوە، رۆژی 18ی شوباتی 2018، ئەنجومەنی تەندروستی كانتۆنی عەفرین لەكۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا لەبەردەم نەخۆشخانەی عەفرین، ئەنجامی پشكینە پزیشكییەكانی لەبارەی بەكارهێنانی چەكی قەدەغەكراو لەلایەن سوپای توركیاوە دژی هاووڵاتیانی مەدەنی شارەكە ئاشكراكرد، دكتۆر خەلیل سەبری وتەبێژی ئەنجومەنی تەندروستیی كانتۆنی عەفرین رایگەیاند: لێكۆڵینەوەمان لەسەر ئەو هاووڵاتیانە كردووە كە بەهۆی بەكارهێنانی گازی ژەهراوی لەلایەن توركیاوە لەگوندی ئەرەندی سەر بەشارۆچكەی شییە لەعەفرین برینداربوون، بەپێی ئەو پشكنینانەی پزیشكە پسپۆڕەكانمان لەتاقیگەی نەخۆشخانەی عەفرین ئەنجامیانداوە ئەوەیان بۆ ئاشكرابووە كە كاریگەری مادەی كیمیایی لەسەر جەستەی ئەو بریندارانە هەبووەو ئەو گازەشی بەكارهێنراوە كلۆر بووە. هاوكات ساڵی رابردوو پارتی چەپی ئەڵمانی دۆسیەی بەكارهێنانی چەكی كیمیایی لەلایەن سوپای توركیاوە دژی پەكەكە، بردە ئەنجومەنی فیدراڵی ئەڵمانیاو رایگەیاند: ئەو دیمەنانەی بڵاوكراونەتەوە نیشانیدەدەن كەسوپای توركیا چەكی كیمیایی بەكاردەهێنێت و داواشیكرد كەسانی پسپۆڕ لێكۆڵینەوە لەو بارەیەوە بكەن.
سەركۆ جەمال بەگوێرەی ئامارێكی پۆلیسی دارستان و ژینگەی هەرێمی كوردستان، لەسەرەتای مانگی رابردووەوە، تاوەكو ئەمڕۆ لەهەرێمی كوردستان بەهۆی داربڕینەوە 121 كەس دراونەتە دادگا، چاوەڕوانیش دەكرێت بەهۆی گرانی نرخی نەوتی سپی داربڕین زیاتر ببێت. فوئاد ئەحمەد زراری، وتەبێژی پۆلیسی دارستان و ژینگەی هەرێمی كوردستان بەهاوڵاتی راگەیاند:»ئەوانەی داری بڕیوەو دەستگیركراون دوو جۆرن، بەشێكیان بۆ خۆیان بەكاریدەهێنن و بەشێكیان بۆ بازرگانیكردن داردەبڕنەوە». وتیشی:» لە 1-9-2022 تاوەكو 23-10-2022، لەهەرێمی كوردستان 163 تاوانی ژینگەیی ئەنجامدراون و بەهۆیانەوە پەڕاوی لێكۆڵینەوە بۆ 121 كەس كراوەتەوە، ئەوانەی بازرگانی بەدارەكانەوە دەكەن زۆر مەترسیدارن و دارەكان لەبنەوە دەبڕنەوە، بەڵام ئەوانەی بۆ خۆگەرمكردنەوە داردەبڕنەوە زۆرینەیان لق و پۆپی دارەكان دەبڕنەوە و وەكو بازرگانەكان دارەكە لەناو نابەن. بەهۆی بەرزبوونەوەی نرخی نەوت ئەمساڵ داربڕین زۆرتربووە، بەڵام هێشتا بەبڕوای من لەوەرزی زستان واتە چەند مانگێكی دیكە داربڕینەوە زیاتر دەبێت، ئەگەرنا وەكو ئامارو بەراورد بەساڵی رابردوو تائێستا نزیكە لەیەكتر، بەڵام پێشبینی دەكرێت زیاتر ببێت». سەبارەت بەناوچەكانیش كەزۆرترین داریان تێدا بڕاوەتەوە، وتەبێژی پۆلیسی دارستان و ژینگەی هەرێمی كوردستان دەڵێت: «ناتوانم بڵێم كام ناوچەی شاخاوی لەپارێزگایەكی دیاریكراو زۆرترین تاوانی ژینگەیی تێداكراوە، بەڵام دەتوانم بڵێم لەهەموو ناوچە شاخاوییەكان بەبێ جیاوازی تۆمەتبارانی بڕینەوەی دار دراونەتە دادگا». وتیشی:» سزادانی ئەو كەسانەی دار دەبڕنەوەو بۆ خۆگەرمكردنەوە بەكاریدەهێنن كەمترە لەوانەی بازرگانی پێوە دەكەن». هاوكات هێمن كەمەرخان وتەبێژی بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی دارستان و پاوانی سلێمانی بەهاوڵاتی وت:»ناتوانین جارێ بەراورد بەساڵی رابردوو بكەین، بەڵام ساڵی رابردوو 138 هاووڵاتی لەسەر بڕینەوەی دار دەستگیركران، بەڵام ئەمساڵ تامانگی نۆ 93 هاووڵاتی دەستگیركراون، زۆرترین داربڕینەكانیش لەمانگی نۆوە دەستپێدەكات، واتە دەتوانین بڵێین كاتێك وەرزی سەرما دەستپێدەكات داربڕینەوەش دەستپێدەكات». وتیشی:»ئەم ئامارە تەنها لەسنوری 10 قەزاو 24 ناحیەی سنووری پارێزگای سلێمانییە، تیایدایە بۆ بازرگانی یاخود بۆ خەڵوزكردن بڕیویەتیەوە، هاووڵاتیش هەیە تەنیا بۆ خۆگەرمكردنەوە داری بڕیوەتەوە». وتەبێژی پۆلیسی دارستان و پاوانی سلێمانی دەشڵێت:»ئەو ئامارە مانگی 10 ناگرێتەوەو لەمەودوا رەنگە داربڕینەوە زیاتریش بێت». بەگوێرەی ماددەی 21 لەیاسای ژمارە 10ی ساڵی 2012ی تایبەت بەدارستان و پاوان لەهەرێمی كوردستان، سزای بڕینەوەی دار لەپێبژاردن بەسێ ملیۆن دینار بۆ پێنج ملیۆن دینارەو هەندێكجاریش زیندانیكردنە كەماوەكەی لەساڵێك زیاتر تێپەڕنەبێت. بڕینەوەی دار بۆ خۆگەرمكردنەوە لەكاتێكدایە، بەرمیلێك نەوتی سپی لەبازاڕەكانی هەرێمی كوردستان زیاتر لە 250 هەزار دینارە. هاوكات ئەو نەوتەی حكومەتی عێراق بەنیازبوو بینێرێت بەوتەی كاروان یاروەیس ئەندامی پەرلەمانی عێراق بۆ :»هەر لیترێك 750 دینارەو 200 لیترەكە دەكاتە 150 هەزارو بەكرێی گواستنەوەشەوە دەگاتە 160 هەزار دینار». داربڕین زیاتر لەناوچە شاخاویەكانی هەرێمی كوردستانە بەهۆی كەشە ساردەكەیانەوە، هەفتەی رابردوو پۆلیسی دارستانی شارباژێڕ دەستگیركردنی دوو كەسی راگەیاند كەیەكێكیان بەتەنها زیاتر لەهەزار داری بڕیوەتەوە، پۆلیسی دارستانی باتیڤاش لەپارێزگای دهۆك دەستگیركردنی شەش كەسی لەسەر داربڕینەوە راگەیاند.
.jpg)
هاوڵاتی ناڕه‌زایه‌تییه‌كانی چله‌ی ماته‌مینیی ژینا ئه‌مینی زیاتر له 120 شار و شارۆچكه و ناوچه‌ی له رۆژهه‌ڵاتی كوردستان و ئێرانی گرته‌وه و خۆپیشانده‌رانیش له سه‌رتاسه‌ری ئه‌و وڵاته دروشمیان دژی ده‌سه‌ڵات وته‌وه و زۆربه‌ی شه‌قامه سه‌ره‌كییه‌كانیش له لایه‌ن گه‌نجانه‌وه كۆنتڕۆڵ كران و هێزه ئه‌منییه‌كانیش سه‌ره‌ڕای به‌كارهێنانی هێز سه‌ركه‌وتو نه‌بون له سه‌ركوت و رێگریی له خۆپیشاندانه‌كان. وه‌ك بڕیاربوو به به‌شداریی هه‌زارن كه‌س چله‌ی ماته‌مینیی بۆ ژینا ئه‌مینیی له شاری سه‌قز له رۆژهه‌ڵاتی كوردستان به‌ڕێوه‌چوو سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی له به‌ره‌به‌یانی چوارشه‌ممه‌دا زۆربه‌ی رێگا سه‌ره‌كییه‌كانی چونه ناوشاری سه‌قز و گۆڕستانی ئایچی شوێنی به‌خاكسپاردنی ژینا داخرابون، به‌ڵام خه‌ڵك له رێگه‌ی تر و ته‌نانه‌ت له په‌ڕینه‌وه له رێڕه‌وی ئاو و له رێگای لاوه‌كییه‌وه خۆیان گه‌یانده گۆرستانه‌كه. له وێنه و تۆماره ڤیدیۆییه‌كاندا ده‌رده‌كه‌وێت سه‌رجه‌م ئه‌و رێگایانه‌ی ده‌چنه شاری سه‌قز قه‌ره‌باڵغ بو و خه‌ڵك له شاره‌كانی دیكه‌ی رۆژهه‌ڵاتی كوردستان و ئێران به‌شدارییان له چله‌ی ماته‌مینی ژینا ئه‌مینی كرد و میدیاكانی سه‌ر به ده‌سه‌ڵاتیش ئه‌و رێوڕه‌سمه‌یان گواسته‌وه و ئاماژه‌یان به‌وه كرد هیچ روداوێكی نه‌خوازراو یان كوژران و برینداربون له‌و رێوڕه‌سمه‌دا روی نه‌داوه. هاوكات له‌گه‌ڵ به‌ڕێوچونی چله‌ی مه‌رگی ژینا له گۆڕستانی ئایچی ، له شاره‌كانی قه‌سری شیرین، سنه و مه‌هاباد و جوانڕۆ و سه‌رده‌شت و بانه و ده‌یان شاری دیكه دوكان و بازاڕه‌كان وه‌ك ده‌ربڕینی ناڕه‌زایه‌تیی نه‌كرانه‌وه ئه‌وه‌ش بوه هه‌شته‌م مانگرتنی ئه‌و به‌شه له كوردستان له ماوه‌ی مه‌رگی ژینا ئه‌مینیدا. دوای رێوڕه‌سمی چله‌كه شه‌قام و شوێنه گشتییه‌كانی شاری سه‌قز له لایه‌ن هێزه ئه‌منییه‌كانه‌وه ته‌نرا و گه‌نجانیش به‌ره‌نگاری ئه‌و هێزانه بونه‌وه و بنكه‌یه‌كی پۆلیس له‌و شاره سوتێنرا. جگه له مانگرتنی رۆژهه‌ڵاتی كوردستان له شاری شیراز و ئه‌سفه‌هان دوكان و بازاڕه‌كان نه‌كرانه‌وه و له شاری تاران و له چه‌قی بازاڕی پایته‌ختی ئێراندا رێوڕه‌سمی شینگێران بۆ مه‌رگی ژینا و خۆپیشانده‌رانی ناڕه‌زایه‌تییه‌كان به‌ڕێوه‌چوو. له زۆربه‌ی زانكۆكانی تاران ناڕه‌زایه‌تیی به‌ڕێوه‌چو و هێزه ئه‌منییه‌كان له زانكۆی وه‌رزش و موده‌ڕیس له‌و شاره ته‌قه‌یان به‌سه‌ر خوێندكاراندا كرد و گازی فرمێسكڕێژیان به‌كارهێنا. هه‌ر له تاران هێزه ئه‌منییه‌كان به گازی فرمێسكرێژ هێرشیان كرده سه‌ر گردبونه‌وه‌ی پزیشكان و دوای ئه‌و روداوه‌ش محه‌مه‌د رازی، سه‌رۆكی ناوه‌ندی دامه‌زراوه‌ی پزیشكیی ئێران رایگه‌یان هێرشكردنه سه‌ر ئه‌و گردبونه‌وه‌ی بێڕێزییه به پزیشكان و هه‌ر به‌و هۆكاره ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ی خۆی وه‌ك باڵاترین پۆستی پزیشكیی و ته‌ندروستی له وڵاته‌كه راگه‌یان. هاوكات كرێكار و كارمه‌ندانی پالاوگه‌ی تاران مانگرتنیان راگه‌یاند و شه‌وی چوارشه‌ممه‌ش له 22 ناوچه واته سه‌رتاسه‌ری پایته‌خت كه دانیشتوانه‌كه‌ی نزیكه‌ی 18 ملیۆن كه‌سه خۆپیشاندان و ناڕه‌زایه‌تیی به‌رێوچو و گه‌نجان شه‌قامه سه‌ره‌كییه‌كانی تارانیان كۆنتڕۆل كرد. به رۆژ مانگرتن و ناڕه‌زایه‌تی به شه‌و خۆپیشاندان و دروشم دژی ده‌سڵات له‌گه‌ڵ ناڕه‌زایه‌تیی و مانگرتنه‌كانی رۆژی چوارشه‌ممه ، به شه‌ویش زیاتر له 120 شار و شارۆچكه له سه‌رتاسه‌ری رۆژهه‌ڵاتی كوردستان و ئێران خۆپیشاندان و دروشم وتنه‌وه دژی ده‌سه‌ڵاتی وڵاته‌كه به‌ڕێوه‌چوو. ئه‌گه‌رچی 40 شه‌و به‌سه‌ر مه‌رگی ژینا ئه‌مینیدا تێده‌په‌ڕێت به‌ڵام له زۆربه‌ی شه‌قام و كۆڵانه‌كان وه‌ك ناڕه‌زایه‌تییه‌ك به مه‌رگی ئه‌و كچه كورده و مه‌رگی لانیكه‌م 255 خۆپیشانده‌ر، ناڕه‌زایه‌تیی گه‌وره و به به‌شداریی هه‌زاران كه‌س له زۆبه‌ی شاره‌كان به‌ڕێوه‌چو. رۆژهه‌ڵاتی كوردستان زۆربه‌ی شه‌قامه‌كانی مه‌ریوان به‌ده‌ست گه‌نجانی شاره‌كه‌وه بون و گه‌نجانی كامیارن رێگای نێوان شاره‌كه بۆ سنه-یان گرت. هێزه ئه‌منییه‌كان له مه‌ریوان و سه‌قز و سنه و كامیاران ته‌قه‌یان له گه‌نجان كرد به‌ڵام ژماره‌ی قوربانییانی ئه‌و ته‌قه‌كردنانه بڵاو نه‌كراوه‌ته‌وه. له مه‌هاباد و بانه و كرماشان و قه‌سری شیرین و ئیلام و زۆربه‌ی شاره‌كان گه‌نجان به‌شداریی ناڕه‌زایه‌تییه‌كانیان كرد و به‌ره‌نگای هێزه ئه‌منییه‌كان بونه‌وه. له زۆربه‌ی گه‌ڕه‌كه‌كانی شاری سنه خۆپیشاندان و ناڕه‌زایه‌تیی به‌رفراوان به‌رێوه‌چو و گه‌نجان به كردنه‌وه‌ی ئاگر شه‌قامه سه‌ره‌كییه‌كانیان كۆنتڕۆڵ كرد و هه‌ر له‌و شاره گه‌نجان بنكه‌یه‌ی (به‌سیج)ی سه‌ر به سوپای پاسدارانی ئێرانیان سوتاند. له ورمێ دروشمی ژن ژیان ئازادی وترایه و ێنه‌ی خامنه‌یی له شه‌قامێكی ئه‌و شاره سوتێنرا و له بۆكان به دروشمی مه‌رگ بۆ دیكتاتۆر ناڕه‌زایه‌تیی له شه‌قامه‌كانی ئه‌و دو شاره‌ی رۆژهه‌ڵاتی كوردستان به‌ڕێوچوو. دوای چل رۆژ خۆپیشاندان بۆ یه‌كه‌مجار له شاری (خورم ئاباد) و بروجه‌رد له پارێزگای لوڕستان به‌ڕێوچو و دروشمی "مه‌رگ بۆ خامنه‌یی" وترایه، پێشتر له 30 پارێزگا له كۆی 31 پارێزگای جوگرافیای ئێران خۆپیشاندان به‌ڕێوچوبو به‌ڵام ئه‌و پارێزگایه به ته‌نها پارێزگای رۆژهه‌ڵاتی كوردستان و ئه‌و وڵاته ئه‌ژمار ده‌كرا كه خۆپیشاندان تێیدا به‌ڕێوه‌نه‌چووبوو. چله‌ی سه‌رتاسه‌ریی شه‌وی چوارشمه‌مه له مه‌شهه له باكوری رۆژهه‌ڵاتی ئێران و له و بروجه‌رد و شیراز، خۆپیشانداران كرا و له شه‌قامی ته‌جریشی تاران دروشمی " مه‌رگ بۆ دیكتاتۆر و مه‌رگ بۆ خامنه‌یی" وترایه‌وه. له ناوچه‌ی چوارباغ له ئه‌سفهان به به‌شداریی ژنان و گه‌نجان و زۆربه‌ی چین و توێژه‌كان خۆپیشاندان و رێپێوانی جه‌ماوه‌ریی به‌ڕێوچو به جۆرێك ژماره‌ی خۆپیشانده‌ران له زۆربه ناوچه‌كانی دیكه‌ی ئێران زیاتر بو. له شاری (ئه‌ندیمێشك)ی ناوه‌ندی پارێزگای خوزستان له باكوری رۆژئاوای ئێران ژماره‌یه‌كی زۆر له گه‌نجان و ژنانی شاره‌كه شه‌قامی سه‌ره‌كییان گرت و دروشمیان دژی ده‌سه‌ڵات وته‌وه. شاری زه‌نجان له باكوری رۆژئاوای ئێران ناڕه‌زایه‌تی و خۆپیشاندان ئه‌نجام درا و به‌هۆی ته‌قه‌ی هێزه ئه‌منییه‌كانیش گه‌نجێكی شاره‌كه گیانی له‌ده‌ست دا. له شاری ته‌برێز كه دانیشتوانه‌كانی (توركی ئازه‌ری)ین هاوشێوه‌ی زۆربه‌ی شاره‌كانی دیكه خۆپیشاندان و ناڕه‌زایه‌تیی له شه‌قامه‌كانی ئه‌و شاره به‌ڕێوچو ژماره‌ی زۆری خۆپیشانده‌ران و به‌شداریی زۆربه‌ی چین و توێژه‌كان له ناڕه‌زایه‌تییه‌كانی شاره‌كه‌دا مایه‌ی سه‌رنج بو و دروشمی مه‌رگ بۆ خامنه‌یی وترایه‌وه له كاتێكدا ئه‌و شاره له لایه‌ن به‌رپرسانه‌وه به كۆڵه‌كه‌ی كۆماری ئیسلامیی ئێران ناو ده‌هێنرێت. له شاری بابۆل و ئامۆڵ له باكوری ئێران و له ئابادان كه له نه‌ته‌وه‌ی (عه‌ره‌ب)ن له باشوری وڵاته‌كه خۆپیشاندانی به‌رفراوان به‌ڕێوه‌چو. له تۆمارێكی ڤیدیۆیی ئه‌مڕۆدا ده‌ركه‌وتوه هێزه ئه‌منییه‌كان ئاگر له خانویه‌ك به‌رده‌ده‌ن و شوێنه‌كه جێده‌هێڵن. به گشتی شه‌وی چوارشه‌ممه و له چله‌ی مه‌رگی ژینا سه‌رتاسه‌ری جوگرافیای ئێران و رۆژهه‌ڵاتی كوردستان خۆپیشاندان و ناڕه‌زایه‌تیی دژی ده‌سه‌ڵاتی وڵاته‌كه به‌ڕێوچو و سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ش ئاژانسه‌كانی هه‌واڵی ئێران بڵاویان كرده‌وه ئێواره‌ی ئه‌و رۆژه سێ چه‌كدار هێرشیان كردوه‌ته سه‌ر مه‌زارگه‌ی (شاچراغ) له ناوه‌ڕاستی شاری شیراز و به‌هۆیه‌وه 13 كه‌س كوژراون و 40 كه‌سیش برینداربون و ده‌سه‌ڵاتیش خۆپیشاندان و ناڕه‌زایه‌تییه‌كان تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن به‌وه‌ی ئه‌و بارودۆخه بوه‌ته هۆی دروستبونی بۆشایی ئه‌منی له به‌رامبه‌ردا چالاكوانان رایانگه‌یاندوه ئه‌و روداوانه سیناریۆی ده‌سه‌ڵاته بۆ سه‌ركوت و كۆتایی خۆپیشاندانه‌كان.
سەركۆ جەمال رۆژانە لەنەخۆشخانەی هیوا لەسلێمانی 15 كەس، لەنانەكەلی هەولێر شەش كەس و لەسەنتەری چارەسەری شێرپەنجە لەدهۆك سێ تووشبووی شێرپەنجە تۆماردەكرێن، بەڵام لەهەولێر و دهۆك جگە لەو دوو نەخۆشخانەیە لەنەخۆشخانەی تریش شێرپەنجە تۆماردەكرێن، بۆ نموونە لەساڵی 2021دا لەهەرێمی كوردستان حەوت هەزارو 908 تووشبوو تۆماركراوە، بەم شێوەیە؛ لەهەولێر سێ هەزارو 808 كەس و لەسلێمانی سێ هەزارو 80 كەس و لەدهۆك هەزارو 16 كەس توشبوون. نەخۆشخانەی هیوا لەسلێمانی یەكێك لەگەورەترین سەنتەرەكانی چارەسەری شێرپەنجەیە لەعێراق ئامارەكانیان دەریدەخات، رۆژانە هەزارو 250 بۆ هەزارو 500 كەس بۆ پشكنین و چارەسەر سەردانی دەكەن. د.محەمەد حەسەن، بەڕێوەبەری سەنتەری ئاماری نەخۆشخانەی هیوا بەهاوڵاتی راگەیاند:»رۆژانە تێكڕا 15 نەخۆش لەهیوا تۆماردەكرێن كە 75٪ یان خەڵكی پارێزگای سلێمانین، 90%ـی ئەوانەی تووشدەبن بەتەمەنن و 10% منداڵن، زۆرترین جۆری شێرپەنجەش لەگەورە ساڵان شێرپەنجەی مەمك، كۆڵۆن و شێرپەنجەی خوێنە». وتیشی: «تائێستا لەنەخۆشخانەكە زیاتر لە 33 هەزار تووشبووی شێرپەنجە تۆماركراون، ساڵی رابردوو سێ هەزارو 80 توشبوو تۆماركرا، ئەمساڵیش تاوەكو ئێستا نزیكەی دوو هەزار و 500 تووشبووی نوێ تۆماركراون، منداڵان زیاتر تووشی شێرپەنجەی خوێن دەبن، بەڵام زۆرترین ئەوانەی تووشی شێرپەنجە دەبن 90٪ گەورە ساڵانن، هەندێك كێشەی دەرمان لەنەخۆشخانەی هیوا چارەسەركراون و هەندێكی دیكەش هێشتا ماون». هاوكات د.ئەفراسیاب موسا، بەڕێوەبەری گشتیی تەندروستیی دهۆك بەهاوڵاتی وت:» بەشێكی زۆری ئەو نەخۆشانەی سەردانی ناوەندە پزیشكییەكان دەكەن و تووشی نەخۆشی شێرپەنجە بوون، تووشی شێرپەنجەی مەمك و شێرپەنجەی خوێن بوون، 40 بۆ 45٪ی نەخۆشانی شێرپەنجە لەپارێزگای دهۆك لەجۆری شێرپەنجەی مەمكن». راشیگەیاند: «لەدهۆك دوو ناوەند بۆ پشكنین و چارەسەری نەخۆشانی شێرپەنجە هەیە، كەئەوانیش ناوەندێك لەنەخۆشخانەی ئازادی كە 75 قەرەوێڵەیە، هەروەك سەنتەری شێرپەنجەی منداڵان و نەخۆشانی تالاسیما لەپارێزگای دهۆك». هەر سەبارەت بەئاماری نەخۆشی شێرپەنجە لەهەرێمی كوردستان، كرمانج محەممەد، بەڕێوەبەری كارگێڕیی نەخۆشخانەی نانەكەلی لەهەولێر لەلێدوانێكیدا بۆ هاوڵاتی دەڵێت:» تاوەكو ئێستا تووشبوون بەشێرپەنجە لەهەولێر ستانداردی جیهانی تێپەڕنەكردووەو رۆژانە تێكڕا لەنەخۆشخانەكە پێنج بۆ شەش تووشبووی نوێ تۆماردەكرێت، بەڵام لەسەنتەرو نەخۆشخانەی دیكەش لەهەولێر شێرپەنجە تۆمار دەكرێت». ئاماری شێرپەنجە لەهەرێمی كوردستان ساڵی 2020، شەش هەزارو 293 تووشبوو تۆماركراوە هەولێر؛ سێ هەزارو 50 تووشبوو تۆماركراوە. سلێمانی؛ دوو هەزارو 543 تووشبوو تۆماركراوە. دهۆك؛ 700 تووشبوو تۆماركراوە. ساڵی 2021، حەوت هەزارو 908 تووشبوو تۆماركراوە. هەولێر؛ سێ هەزارو 808 تووشبوو تۆماركراوە. سلێمانی؛ سێ هەزارو 80 تووشبوو تۆماركراوە. دهۆك؛ هەزارو 16 تووشبوو تۆماركراوە.
.jpg)
پاشنیوه‌ڕۆی ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه 2022/10/26 نێچیرڤان بارزانی، سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان پێشوازی له شاندێكی كۆمیته‌ی به‌رگریی په‌رله‌مانی ئه‌ڵمانیا به سه‌رۆكایه‌تیی خاتوو سارا نانی كرد كه له ژماره‌یه‌ك له په‌رله‌مانتارانی پارته جیاكانی په‌رله‌مانی ئه‌ڵمانیا پێكهاتبوون. له كۆبوونه‌وه‌یه‌كدا په‌یوه‌ندییه‌كانی ئه‌ڵمانیا له‌گه‌ڵ عێراق و هه‌رێمی كوردستان، درێژكردنه‌وه‌ی ئه‌ركی هێزه‌كانی ئه‌ڵمانیا له چوارچێوه‌ی هاوپه‌یمانیی نێوده‌وڵه‌تیدا له عێراق و هه‌رێمی كوردستان كه له‌لایه‌ن په‌رله‌مانی ئه‌ڵمانیاوه بڕیاری لێدرا، مه‌ترسییه‌كانی داعش و دۆخی ناوچه‌كه‌یان به‌گشتی تاوتوێ كرد. سه‌رۆك نێچیرڤان بارزانی سه‌ردانی شاندی په‌رله‌مانی ئه‌ڵمانیای به پشتگیری بۆ هه‌رێمی كوردستان و عێراق له قه‌ڵه‌م دا و سوپاسی په‌رله‌مان و حكوومه‌ت و گه‌لی ئه‌ڵمانیای كرد بۆ درێژكردنه‌وه‌ی ئه‌ركی هێزه‌كانی وڵاته‌كه‌یان له عێراق و هه‌رێمی كوردستان. سه‌رۆكی هه‌رێم جه‌ختی له‌وه‌ش كرده‌وه كه داعش هێشتا مه‌ترسییه‌كی جددییه و هه‌ڕه‌شه له ئارامی و سه‌قامگیریی عێراق و سووریا و ناوچه‌كه به‌گشتی، ته‌نانه‌ت هه‌ڕه‌شه له ئاسایشی ئه‌ورووپاش ده‌كات. هه‌روه‌ها هاریكاری و هه‌ماهه‌نگیی نێوان پێشمه‌رگه و سوپای عێراقی به باش له قه‌ڵه‌م دا و به پێویستی زانی پته‌وتر بكرێت. له‌باره‌ی دۆخی عێراقیشه‌وه، نێچیرڤان بارزانی هیوای خواست حكوومه‌تی نوێی عێراق له زووترین كاتدا پێكبهێنرێت كه وه‌ڵامده‌ره‌وه‌ی چاوه‌ڕوانی و داواكارییه‌كانی هاووڵاتیان بێت و له‌گه‌ڵ هه‌رێمی كوردستان له‌سه‌ر بنه‌مای ده‌ستوور چاره‌سه‌ر بكات. لای خۆیه‌وه شاندی په‌رله‌مانی ئه‌ڵمانیا، وێڕای ستایشی پێشكه‌وتنه‌كانی هه‌رێمی كوردستان، جه‌ختیان له به‌رده‌وامیی پشتگیریی وڵاته‌كه‌یان بۆ عێراق و هه‌رێمی كوردستان كرده‌وه و پێزانینیان بۆ ڕۆڵی پێشمه‌رگه له تێكشكاندنی داعشدا ده‌ربڕی، هه‌روه‌ها خواستی وڵاته‌كه‌یان بۆ بره‌ودان به په‌یوه‌ندییه‌كانی له‌گه‌ڵ عێراق و هه‌رێمی كوردستان له هه‌موو بواره‌كاندا نیشان دا. دۆخی ناوخۆی كوردستان، پرۆسه‌ی یه‌كخستنه‌وه‌ی پێشمه‌رگه، دوایین پێشهاته‌كانی شه‌ڕ له ئۆكراینا و كاریگه‌رییه‌كانی له‌سه‌ر ئه‌ورووپا به‌تایبه‌تی له بواری وزه‌دا، مه‌ترسییه‌كانی گۆڕانی كه‌شوهه‌وا و كاریگه‌رییه‌كانی له‌سه‌ر عێراق و چه‌ند پرسێكی دیكه‌ی جێی بایه‌خی هاوبه‌ش، ته‌وه‌رێكی دیكه‌ی كۆبوونه‌وه‌كه بوون.
.jpg)
.jpg)
