.jpg)
سازدانی: هاوڵاتى راوێژكارێكی كۆمسیۆنی هەڵبژاردن لەسەركردایەتی یەكێتی ئاماژە بەوە دەدات كە بەو پێیەی یاسای هەڵبژاردن هەموار نەكراوەتەوەو كۆمسیۆنی باڵا كارا نەكراوەتەوە هەڵبژاردن دەكەوێتە بەهاری ساڵی داهاتوو. نەوزاد ساڵح، راوێژكاری كۆمسیۆنی هەڵبژاردن لەسەركردایەتی یەكێتی، لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ هاوڵاتى ئەوە دەخاتەڕوو بوونی چوار بازنەی هەڵبژاردن كە داوای یەكێتی و لایەنەكانی دیكەیە بێجگە پارتی و پێكهاتەكان بۆ ئەوەیە لەسەر بنەمای جوگرافی نوێنەر بگاتە پەرلەمان، دەشڵێت:» ساختەكاری لەچوار بازنەدا كەمتر دەبێتەوە بەراورد بەیەك بازنەی هەڵبژاردن». هاوڵاتى: گرفتەكانی بەردەم هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان چین كەوادەكەی دەستنیشان كراوە؟ نەوزاد ساڵح: سەرۆكی هەرێمی كوردستان 1ی تشرینی یەكەمی ئەمساڵی دیاری كردووە بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمان، ئەنجومەنی كۆمسیاران راسپێردراون بۆ ئەو پرۆسەیە، بەڵام لەبەرئەوەی دوو گرفتی گەورە هەیە كە هەمواركردنەوەی یاسای ژمارە 1ی ساڵی 1992 و ئەم یاسایە پێویستە لەجەوهەرەوە بگۆڕدرێت نەك تەنها هەموار بكرێتەوە. هەروەها كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان ماوەكەیان تەواو بووەو دەبێت تەمەنیان درێژ بكرێتەوەو گرفتی بۆ هەڵبژاردنەكان دروستكردووە، ئەمەش بووەتە خاڵی ناكۆك و لێكترازانی لەنێوان لایەنەكان دروستكردووە كە پارتی و مەسیحی و توركمانەكان لەگەڵ ئەوەدان هەر بەم یاسایە هەڵبژاردن بكرێت و یەكێتی و لایەنەكانی دیكەش لەگەڵ ئەوەدان هەمواربكرێتەوە. یاسای ژمارە 1ی ساڵی 1992ە تایبەت بەهەڵبژاردنەكان، لە 63 ماددەو حەوت دەروازە پێكهاتووەو تائێستا حەوت جار هەمواركراوەتەوە، ئەگەر ئەمجارەش هەموار بكرێتەوە دەبێتە هەمواری هەشتەم. هاوڵاتى: بۆچی یەكێتی لەگەڵ هەمواركردنەوەیدایە؟ نەوزاد ساڵح: نەك تەنها یەكێتی، كۆمەڵ و گۆڕان و یەكگرتووش هەمان بۆچوونیان هەیەو ئەو لایەنانە پێیانوایە 30 ساڵە بەو یاسایە هەڵبژاردن ئەنجامدەدرێت و بەبەرییەوە نەماوە، حەوت جار هەمواركراوەتەوەو ئەمجارە دەبێتە هەمواری هەشتەم. كۆمەڵێك ماددەی تێدایە پێویستە بگۆڕدرێت، یەكێك لەوانە ماددەی 21، بڕگەی یەكەم و دووەمی ئەوەیە كە كاندیدی دەرچووی پەرلەمان تەنها بتوانێت بنووسێت و بخوێنێتەوە، واتە ئاستی رۆشنبیری پەرلەمان باسی بڕوانامەو شارەزایی نەكردووە، ئەمە نەنگییەكی گەورەیە كە پەرلەمانتار ئەو ئاستەی هەبێت گرفت دروستناكات. پرسی كۆتای پێكهاتەكان كە پێنج كورسی بۆ توركمانەكان و پێنج كورسی بۆ مەسیحییەكان و كورسییەك بۆ ئەرمەنەكان دیاری كراوەو لایەنەكان قسەیان لەسەر كردووە بەیەكێتیشەوە، یەكێتی پێیوایە ئەمانە نوێنەری راستەقینەی پێكهاتەكان نین. بۆ نموونە مونا قەهوەچی كە سكرتێری پەرلەمانە چەند جار سەردانی توركمانەكانی لەكفری كردووە، ئایا نوێنەری مەسیحییەكان تائێستا سەردانی ماڵێكی مەسیحی كردووە لەگەڕەكی سابونكەران لەسلێمانی. هاوڵاتى: پێتانوایە پارتی كۆنترۆڵی پێكهاتەكانی كردووە لەكاتێكدا ئەوانیش لەبەرەی پارتی هەژمار دەكرێت بۆ هەموو ئەو پرۆژانەی لەپەرلەماندا باس دەكرێت؟ نەوزاد ساڵح: بێدەنگی یەكێتی و لایەنەكانی دیكە ئەم بابەتەی بەم شێوەیە هێشتووەتەوە كە نەتوانرێت هیچ لایەنێك بەكاریان بهێنێت. لەهەموو خولێكی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستاندا پارتی 10 بۆ 11 گۆڵی تۆماركراوی هەیە، بێجگە كورسی و دەنگەكانی خۆی، كەواتە پارتی بووەتە براوەو كورسییەكانی پێكهاتەكان لێیان نزیكن. یەكێتی نیشتمانی كوردستان بڕوای تەواوی بەپرۆسەی هەڵبژاردن هەیە كە پاك و بێگەرد بێت و دەستتێوەردانی دەرەكی و ساختەكاری تێدا نەبێت و رێزێكی زۆری بۆ پێكهاتەكانی توركمان و مەسیحی و ئەرمەنەكان هەیە. هاوڵاتى: ئەو هەمواری یاسایەی هەڵبژاردنی پەرلەمان كە یەكێتی داویەتە سەرۆكایەتی پەرلەمان چۆن باسی پێكهاتەكان كراوە؟ نەوزاد ساڵح: لەهەمواری هەشتەمی یاسای هەڵبژاردن یەكێتی لەگەڵ ئەوەدایە كە باشترین چارەسەر ئەوەیە كە پێكهاتەكان تۆمارێكی دەنگدەرانی تایبەت بەخۆیان هەبێت كەنوێنەرانی راستەقینەی خۆیان هەڵبژێرن و جیاواز بێت لەتۆماری دەنگدەرانی گشتی لەهەرێمی كوردستاندا كە ئەوە چارەسەری ئەو پرسە دەكات. هاوڵاتى: پێتانوایە تۆماری دەنگدەرانی هەرێم پاكەو بەكەڵكی ئەوە دێت هەڵبژاردن بكرێت یان دەبێت ئەو تۆمارەش پاك بكرێتەوە؟ نەوزاد ساڵح: یەكێك لەكارە بنچینەییەكانی پرۆسەی هەڵبژاردن، تۆماری دەنگدەرانە كە گرفتێكی گەورەیەو گومانی زۆری لەسەرە. تۆماری دەنگدەرانی هەرێمی كوردستان بەراورد بەتۆماری دەنگدەرانی عێراق 400 هەزار دەنگی زیاترەو ئەوەش بەمەترسی بۆسەر پرۆسەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان دادەنرێت. لەئێستادا داوا دەكرێت پشت بەتۆماری دەنگدەرانی عێراق ببەسترێت بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردن، یان ئەو 400 هەزار دەنگدەرەی زیادەیە لەتۆمارەكەی هەرێمدا لاببرێت و پێداچوونەوەی تێدا بكرێت. هاوڵاتى: پێتانوایە پارتی سوودی لەئاوارە ئێزیدی و سورییەكان بینیوە لەكاتی هەڵبژاردنەكانی پەرلەماندا بەتایبەت لە 2018دا؟ نەوزاد ساڵح: پارتی سوودی لێدەبینێت لەهەڵبژاردنەكاندا، بەڵام پێویستە سكاڵا لەلایەن یەكێتی و ئەو لایەنانەی دیكە لەكاتی خۆیدا لەكۆمسیۆن تۆمار بكرێت یان ئەوەتا پێش ئەنجامدانی هەڵبژاردن ئەو تۆماری دەنگدانە بەتەواوی لەناوی مردووان و ئەو ناوانەی گومانیان لەسەرە بەتەواوی پاك بكرێتەوە. هەركاتێك بنەمای دیموكراسی بەتەواوی چەسپاو حزبەكان لەسەر پێی خۆیان وەستان و خەڵك متمانەی تەواوی هەبێت بەلایەنەكان و كارئاسانیان كرد بۆ خەڵك ئەوكاتە ئێمەش دەگەینە ئەوەی لەڕێگەی ئەلیكترۆنییەوە دەنگ بدرێت بەبێ ساختەكاری. هاوڵاتى: بەڵام پێتان وانیە خەڵك متمانەی بەهەڵبژاردن نەماوە یان لاواز بووە؟ نەوزاد ساڵح: خەڵك متمانەی لاواز بووە بەپرۆسەی هەڵبژاردن و نیگەرانی هەیە بەرانبەر پارتی و یەكێتی كە حوكمڕانی هەرێمیان بەڕێوە بردووە. هاوڵاتى: پێتان وانییە بەم دۆخەوە هەڵبژاردنی پەرلەمان بۆ ماوەی 10 مانگ تاساڵێك دوا دەخرێت و پەرلەمان تەمەنی خۆی درێژ دەكاتەوە؟ نەوزاد ساڵح: دواخستنی هەڵبژاردن دیموكراسی نییەو خوالێخۆشبوو مام جەلال لەكاتی خۆیدا ئەوەی باسكردووە كە بەهیچ شێوەیەك نابێت پەرلەمان تەمەنی خۆی درێژبكاتەوە، چونكە كە تەمەنی خۆی درێژكردەوە شەرعییەت لەخەڵك وەردەگرێتەوە. بەحكومی ئەوەی كۆمسیۆن شەش مانگی پێویستە ئەو وادەیەی سەرۆكی هەرێم دایناوە هەڵبژاردن ناكرێت و دەكەوێتە ساڵی داهاتوو، رەنگە لەبەهاری ساڵی داهاتوو ئەنجامبدرێت، بەڵام بڕوا ناكەم ساڵێك دوابخرێت. پارتی و یەكێتی لەزۆر پرسدا پێكەوەن و دەكرێت پرسی سەرۆك كۆماری عێراق كە تائێستا وەك خۆی ماوەتەوە، بەڵام ئەگەر ئەوە چارەسەر بكرێت، چارەسەركردنی گرفتگەكانی دیكە لەنێوان هەردوولادا ئاسانتر دەكات. هەمواری یاسای هەڵبژاردن و كۆمسیۆنی باڵاش رێكەوتنی لایەنەكانی لەسەر بكرێت و چارەسەری بكەن و دەتوانرێت وادەیەكی نوێ بۆ هەڵبژاردن دیاری بكرێت. هاوڵاتى: زیانەكانی یەك بازنەی هەڵبژاردن چیە كەیەكێتی و بەشێك لەلایەنەكان داوای چوار بازنەی هەڵبژاردن دەكەن؟ نەوزاد ساڵح: نوێنەرایەتی جوگرافی شارەكان و قەزاكان وەك خۆی دیار نییە، دەمانەوێت نوێنەرایەتی شارو قەزاو ناحییەكان نوێنەرایەتی راستەقینەی ناوچەكانی خۆیان بكەن. هەروەها لەیەك بازنەییدا ساختەكاری زیاترە، لەبەرئەوەی هەڵبژاردن لە چواربازنەدا دەنگەكانی دابەش دەبێت و خەڵك ناتوانێت هاتوچۆی نێوان پارێزگاكان بكات لەو رۆژەدا بۆ ئەنجامدانی ساختەكاری و رێژەی دەنگنەدەرو دەنگدەرانیش جیاوازن لەپارێزگاكانی سلێمانی و هەولێرو دهۆك و هەڵەبجە بۆیە دەستبردن بۆ چوار بازنە بۆ ئەوەشە كە ساختەكاری كەمدەبێتەوە. هاوڵاتى: ئایا یەكێتی كوردسییەكانی بەچوار بازنەی هەڵبژاردن زیاد دەكات بەراورد بەیەك بازنە؟ نەوزاد ساڵح: ناتوانین پێشبینی ئەوە بكەین ژمارەی كورسییەكان زیاد دەكات، چونكە هێشتا دیار نییە كەی هەڵبژاردن دەكرێت، بەڵام یەكێتی ستراتیژو بەرنامەی خۆی هەیەو لە خۆڕێكخستەوەدایەو دیداری یەكێتی لەهەموو ناوچەكان بەڕێوەچووەو بەمزووانەش دیداری یەكێتی بەشێوەی گشتی ئەنجامدەدرێت، ئەوەش بۆ ئەوەیە یەكێتی بەرنامەو كاری لەداهاتوودا باشتر بكات بەرانبەر بەخەڵك و جەماوەرەكەی.
هاوڵاتى لاهور شێخ جه‌نگى له سه‌ر مه‌زارى نه‌وشیروان مسته‌فا به رۆژنامه‌نوسانى راگه‌یاند"من له یه‌کێتى نه‌چومه‌ته ده‌ره‌وه تا بچمه‌وه ناوی"، ده‌شڵێت:" لیست وحزب دروست ناکه‌م". لاهور شێخ جه‌نگى له‌سه‌ر مه‌زارى ره‌وانشاد نه‌وشیروان مسته‌فا وتى" من خۆشحاڵ بووم که وتیان له دواى منه‌وه گه‌نده‌ڵى نامێنێت و قاچاخچییه‌تى و شت نامێنێت و پارتى و یه‌کێتى رێکده‌که‌ون کێشه‌ى خه‌ڵک چاره‌سه‌ر ده‌که‌ن، خۆزگه یه‌کێک له‌وانه‌یان چاره‌سه‌ر بکردایه، من پۆستم ناوێت ئه‌گه‌ر ئه‌وان ژیانى خه‌ڵکیان بکردایه؟؟". هه‌روه‌ها له‌باره‌ى دروستکردنى لیست بۆ هه‌ڵبژاردنه‌کانى په‌رله‌مانى کوردستان ئه‌وه‌ى دووپاتکرده‌وه که‌ئه‌وه‌نده حزب و لیست دروستکراو چوونه هه‌ولێر ماڵى ئه‌و خه‌ڵکه وێران بووه، وتیشى:" "باوه‌ڕم به لیست نییه‌و باوه‌ڕم به‌و جۆره حزبایه‌تییه نه‌ماوه، بۆیه تا ئه‌و په‌رله‌مانه له هه‌ولێر بێت بڕوام به خه‌باتى په‌رله‌مانى نه‌ماوه، من ناچم لیست دروست بکه‌م و په‌رله‌مانتار بنێرم له هه‌ولێریش بیکڕن یان ده‌رگاى په‌رله‌مانى له‌سه‌ر دابخه‌ن". هاوکات لاهور شێخ جه‌نگى پێشیوابوو که " په‌رله‌مانى کوردستان بووه‌ته شوێنى گاڵته پێکردنى خه‌ڵکی".
هاوڵاتى بڵێسه جه‌بار فه‌رمان، ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى سه‌رکردایه‌تى یه‌کێتى نامه‌یه‌کى ره‌وانشاد نه‌وشیروان مسته‌فا بۆ باوکى ئاشکرا ده‌کات و له‌به‌شێکیدا باس له"ته‌که‌تول" ده‌کات له‌ناو یه‌کێتیدا. ئه‌مڕۆ 19ى ئایارى 2022 پێنجه‌مین ساڵیادى نه‌وشیروان مسته‌فا بوو که رۆژى 19ى ئایارى 2017 کۆچى دوایى کرد. ده‌قى نامه‌یه‌کى بڵاو نه‌کراوه‌ى کاک نه‌وشیروان بۆ جه‌بار فه‌رمان. نامه‌که له دیمه‌شق/ شام نێردراوه له ٢٩/١١/١٩٨٩ دواتر وه‌ڵامى نامه‌که‌ش ده‌خه‌مه ڕوو که باس له پشتگیرى کردنى سه‌رسه‌ختى کاک نه‌وشیران ده‌کات بۆ خزمى خۆی براى به‌ڕێز کاک جه‌بار سڵاوێکى گه‌رم ھیوادارم ھه‌رده‌م له خۆشیدابن. احترامى زۆرم ھه‌یه بۆ سه‌بیحه خان. ھه‌واڵى کچه‌کان ئه‌پرسم، ئومێدم وایه له خوێندندا پێشکه‌وتووبن و له‌گه‌ڵ ژیانى نوێ راھاتبن. ئێمه‌ش باشین. کاکه گیان..ماوه‌یه‌که له‌ملاو ئه‌ولاھه‌ندێ قسه‌و باس ئه‌بیستمه‌وه که به‌شێکى ئێخه‌ى تۆ ئه‌گرێته‌وه. زۆرم پێ ناخۆش بوو چونکه شتى وه‌ھا نه‌ئه‌بوو له‌که‌سێکى وه‌کو تۆ بوه‌شێته‌وه، به‌ڵکو ئه‌بوو تۆش وه‌کو براده‌رانى تر به‌ته‌بایى و تحمله‌وه خه‌ریکى ھه‌ڵساندنه‌وه‌ى بارى که‌تووى گه‌له‌که‌مان بویتایه. بیستومه خۆت و براده‌رانى زیندان، تازه که‌وتونه‌ته خۆ کۆکردنه‌وه‌و قسه‌کردن، ھه‌روه‌ک بیستومه تازه خه‌ریکى له‌گه‌ڵ پاشماوه‌کانى ئاش دۆستایه‌تى دروست ئه‌که‌ن، به‌ھه‌ر حاڵ ئه‌گه‌ر وایه حه‌ز ئه‌که‌م چاره‌سه‌رى بکه‌ن وه جارێکى تریش بیرى لێ بکه‌نه‌وه، چونکه ئه‌م رێکخراوه‌ى ئێمه به‌رگه‌ى تکتل ناگرێ و چاک له‌بیرته ھه‌رکه ته‌که‌تولى کردبێ سه‌ره‌نجام خۆى زه‌ره‌رى کردوه وئه‌گه‌ر ئێوه‌ش به‌ته‌ماى شتى وه‌ھان ھیوادارم سه‌رله‌نوێ بیرى لێ بکه‌نه‌وه‌و له‌ھه‌وڵدانى له‌و بابه‌ته دور بکه‌ونه‌وه، به‌تایبه‌تى ئه‌وى له‌ده‌ره‌وه‌ى وڵاتى خۆى و له‌کاتى ته‌نگ و چه‌ڵه‌مه‌دا کارى وا بکات ھه‌ر خۆى پێ ئه‌شکێ و ھیچ ده‌ستکه‌وتێکى نابێ. گریمان ئێسته ھه‌موو یه‌کێتیمان ته‌سلیمى ئێوه کرد به‌خۆشى بێ تکتل و موئامه‌ره‌و مزایه‌ده‌و تشھیر ئه‌توانن چى بکه‌ن و چى له وه‌زعه‌که بگۆڕن. به‌پێویستم زانى ئه‌م نامه‌یه‌ت بۆ بنوسم. چونکه تۆ له‌لاى من ھه‌میشه تقدیرێکی تایبه‌تیت ھه‌بوو، حه‌ز ناکه‌م له‌م قۆناغه ناخۆش و ناسکه‌دا به‌ھه‌ڵه‌دا بچى و پیاو له ره‌فیقایه‌تیتان په‌شیمان بێته‌وه. به‌لامه‌وه سه‌یره یه‌کێکى وه‌کو تۆ یاخود ئه‌رسه‌لان دابنیشن قسه له‌سه‌ر من بکه‌ن یا بنوسن. کورد ده‌مێکه وتویه‌تى " تفى روه‌و با رووى خاوه‌نه‌که‌ى ئه‌گرێته‌وه" دوباره تکاى برایانه‌م ئه‌وه‌یه که‌ماوه‌ى ئه‌و جۆره کارانه نه‌ده‌ن ئه‌گه‌ر شتێکیش بوه له‌بیرى خۆتانى ببه‌نه‌وه‌و خه‌ڵک له ئه‌زمه‌و لێقه‌وماندا ئه‌ناسرێ و مه‌عده‌نى راسته‌قینه‌ى ده‌رئه‌که‌وێ. دوباره سڵاوم ھه‌یه‌و به‌ھیواى خۆشیتانم. واژۆی نه‌وشیروان مسته‌فا ١٩٨٩/١١/٢٩ شام
هاوڵاتی گەریلا بە چەكی قورس گورزی كەمەرشكێن لە سوپاكەی ئەردۆغان دەدات لە زاپ و ئافاشین و 15 سەربازی دیكەیان لەناودەبات و تەنها لە دوو رۆژدا 56 جار چەكی كیمیاویان دژی گەریلا بەكار هێناوەو 33 جاریش بۆردومانیان كردووە. ئەمڕۆ پێنجشەممە 19ی ئایاری 2022، ناوەندی ڕاگەیاندن و چاپەمەنیی هەپەگە ڕاگەیەندراوێكی لەبارەی چالاكییەكانی 24 كاتژمێری ڕابردووی گەریلاكان لە ناوچەكانی زاپ و ئاڤاشین بڵاوكردەوە و تێیدا هاتووە:" گەریلاكن ڕۆژی 17ی ئایار لە گۆڕەپانی شەهید دڵگەشی مەرڤانۆس چالاكییان دژی داگیركەران ئەنجامداوە، لە ئەنجامی چالاكییەكەدا دوو داگیركەر سزادران و داگیركەرێكیش برینداربووە". هەروەها ئەوە خراوەتە روو كە دوێنێ چوارشەممە 18ی ئایار داگیركەران هەوڵیانداوە بە چەكی كیمیایی هێرش بكەنە سەر وەرخەلێ، بەڵام گەریلاكان بە چەكی قورس و تەقاندنەوە چالاكییان لەدژیان ئەنجامداوە و ناچاریان كردوون پاشەكشە لە ناوچەكە بكەن. هاوكات ئەوەشیان ئاشكرا كردووە هەر دوێنێ گەریلاكان زنجیرەیەك چالاكییان لە سنووری ناوچەی زاپ دژی سوپای تورك ئەنجامداوە و لە ئەنجامدا 13 داگیركەر كوژران و گورز لە هێلیكۆپتەرێك دراوە و چادرێكیشیان خاپووركراوە و تەرمی دوو سەربازی سوپای ئەردۆغان كەوتووەتە دەست گەریلاكان. هەر بە پێی ڕاگەیەندراوەكەی هەپەگە، لە دوو ڕۆژی ڕابردوو سوپای تورك 56 جار چەكی كیمیایی لە ناوچەكانی زاپ و ئاڤاشین بەكارهێناوە. لەبارەی هێرشە ئاسمانیی و تۆپبارانەكانی دەوڵەتی توركیاشەوە، هەپەگە ڕایگەیاندووە، سوپای تورك 33 جار ناوچەكانی زاپ و مەتینا و خواكوركی بۆردوومان و تۆپباران كردووە. سوپاكەی ئەردۆغان لە شەوی 17ی نیسانەوە لەژێر ناوی"جنگی قوفڵ"، ئۆپەراسیۆنی نوێی دژی پارتی كرێكارانی كوردستان(پەكەكە) ئەندامداو دوای دوو هەفتە لە ئۆپەراسیۆنەكان، خولوسی ئاكار وەزیری بەرگری حكومەتەكەی ئەردۆغان ئەوەی راگەیاندبوو كۆتاییان بە ئۆپەراسیۆنەكەیان هێناوە، بەڵام هەر زوو لەلایەن زاگرۆس هیوا، وتەبێژی كۆماجڤاكێن كوردستان (كەجەكە) ئەوە رەتكرایەوەو لەچاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ هاوڵاتی وتی:" ئۆپەراسیۆنی توركیا بەردەوامەو كۆتایی نەهاتووە". هەروەها وتیشی:" گەریلاكان سوپای توركیان تووشی شۆك كردووەو لەماوەی مانگێكی ئەو ئۆپەراسیۆنەدا 427 سەربازیان لێ كوژراوەو 88 دیكەیان بریندارن، بۆیە سوپای تورك چەكی كیمیاوی بەكاردەهێنێت بەرانبەر گەریلا و شكستی گەورەیان بەدەستهێناوە".
هاوڵاتی ئەندامێكی فراكسیۆنی یەكێتی لە پەرلەمانی كوردستان نامەی دەستلەكاركێشانەوەی داوەتە دەستەی سەرۆكایەتی و هاوڵاتی لەزاری خۆیەوە هۆكارەكەی ئاشكرا دەكات. راهی رەهبەر سەید برایم، پەرلەمانتاری یەكێتی نیشتمانی كوردستان لە پەرلەمانی كوردستان رۆژی 27ی نیسانی 2021، نامەی دەستی لە كاركێشانەوەی پێشكەش بە دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان كردووە، بەڵام هێشتا دەستەی سەرۆكایەتی پەسەندی نەكردووە. هاوڵاتی، پەیوەندی كرد بە راهی رەهبەر سەید برایم، پەرلەمانتاری یەكێتی لەبارەی هۆكاری دەستەلەكاركێشانەوەكەی كە بەهۆی لاوازی ئەدای پەرلەمانەوەیە، ناوبراو لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:" بەڵێ راستە". هەروەها ئەوەشی دووپاتكردەوە لەكاتی خۆیدا قسەی خۆیان دەبێت و وتیشی:" بۆیە ئێستا زیاتر لەسەر ناڵێم". فراكسیۆنی یەكێتی لە پەرلەمانی كوردستان خاوەنی 18 كورسی پەرلەمانییە بەپێی هەڵبژاردنی ساڵی 2018. راهی خاوەنی بڕوانامەی ماستەرەو خەڵكی قەزای كۆیەیە، كوڕی رەهبەر سەید برایم، ئەندامی سەركردایەتی یەكێتیە.
هاوڵاتى بافڵ جه‌لال تاڵه‌بانى رایگه‌یاند:" خه‌ونى هاوبه‌ش و له‌مێژینه‌ى هه‌ردو هاوڕێ و هاوخه‌بات سه‌رۆک مامجه‌لال و کاک نه‌وشیروان، ده‌سته‌به‌رکردنى ژیانێکى شه‌ره‌فمه‌ندانه و حوکمڕانییه‌کى ته‌ندروست بوو بۆ خه‌ڵکى کوردستان، ئه‌رک و به‌رپرسیارێتى ئێمه‌یه به‌شوێنپێى ئه‌واندا له هه‌وڵ و تێکۆشان به‌رده‌وامبین". بافڵ جه‌لال تاڵه‌بانى ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه له په‌یامێکدا به‌بۆنه‌ى پێنجه‌مین ساڵیادى کۆچى نه‌وشیروان مسته‌فا، ده‌ڵێت:"ئه‌مڕۆ به خه‌مێکى قووڵه‌وه یادى کۆچى دوایى سه‌رکرده‌یه‌کى مه‌زنى شۆڕشى نوێى گه‌له‌که‌مان، سیاسییه‌کى به‌ئه‌زمون، نوسه‌ر و رۆژنامه‌نوسێکى گه‌وره‌ى کوردستان ده‌که‌ینه‌وه". هه‌روه‌ها ده‌شڵێت: "ژیان و خه‌باتى کاک نه‌وشیروان مسته‌فا له‌پێناو سه‌ربه‌رزى و سه‌رفرازیى خه‌ڵکى کوردستان بۆ هه‌میشه له یاده‌وه‌ریماندا به زیندویى ده‌مێنێته‌وه و سه‌رى ڕێز بۆ ئه‌و مێژوه پێ ده‌سکه‌وت و دره‌وشاوه‌یه داده‌نه‌وێنین". بافڵ جه‌لال تاڵه‌بانی ئه‌وه دووپاتده‌کاته‌وه که خه‌ونى هاوبه‌ش و له‌مێژینه‌ى هه‌ردو هاوڕێ و هاوخه‌بات سه‌رۆک مامجه‌لال و کاک نه‌وشیروان، ده‌سته‌به‌رکردنى ژیانێکى شه‌ره‌فمه‌ندانه و حوکمڕانییه‌کى ته‌ندروست بو بۆ خه‌ڵکى کوردستان،" بۆیه ئه‌رک و به‌رپرسیارێتى ئێمه‌یه به‌شوێنپێى ئه‌واندا له هه‌وڵ و تێکۆشان به‌رده‌وامبین بۆ بونیادنانى داهاتویه‌کى سه‌قامگیر و خزمه‌تکردنى هاوڵاتییان".
هاوڵاتى کۆنسه‌ى به‌ڕێوه‌به‌رى کۆما جڤاکێن کوردستان(KCK ) له‌پێنجه‌مین ساڵیادى رێکخه‌رى گشتى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕاندا ده‌ڵێن:" ره‌وانشاد نه‌وشیروان مسته‌فا له به‌رامبه‌ر ته‌سلیمیه‌ت و خۆبه‌ده‌سته‌وه‌دان هێماى شۆڕشى نوێیه" ئه‌مڕۆ 19ى ئایار، کۆنسه‌ى به‌ڕێوه‌به‌رى کۆما جڤاکێن کوردستان(KCK ) له‌به‌یاننامه‌یه‌کدا ده‌شڵێن:" ئێستاش که کوردستان به گشتى و هه‌رێمى کوردستان به تایبه‌تى که‌وتۆته به‌ر شاڵاوى داگیرکارى و به‌کرێگیراوی، له هه‌موو کاتێک زیاتر پێویستى به‌وه هه‌یه که به هێز وه‌رگرتن له گیانى شۆڕشگێڕى و ئیراده‌ى خۆڕاگرى کاک نه‌وشیروان بتوانین پارێزگارى له هه‌بوون و ئازادى و ده‌سکه‌وته‌کانمان بکه‌ین". ده‌قى به‌یاننامه‌ى که‌جه‌که: به‌ڕێز کاک عومه‌رى سه‌ید عه‌لی، رێکخه‌رى گشتى بزووتنه‌وه‌ى گۆڕان، به‌ڕێزان ئه‌ندامانى خانه‌ى راپه‌ڕاندن و جڤاتى نیشتمانى بزووتنه‌وه‌ى گۆڕان، بنه‌ماڵه‌ى به‌ڕێزى ره‌وانشاد نه‌وشیروان مسته‌فا له پێنجه‌مین ساڵیادى کۆچى دوایى سه‌رکرده و پێشه‌نگى دیارى گه‌له‌که‌مان، ره‌وانشاد نه‌وشیروان مسته‌فا، سه‌رى رێز و نه‌وازش بۆ یادى ئه‌م تێکۆشه‌ر و رۆشنبیره مه‌زنه‌ى گه‌له‌که‌مان داده‌نه‌وێنین و پرسه و سه‌ره‌خۆشى خۆمان ئاراسته‌ى ئێوه‌ى به‌ڕێز ده‌که‌ین. ره‌وانشاد نه‌وشیروان مسته‌فا به نیو سه‌ده خه‌بات و تێکۆشان له پێناو ئازادی، دیموکراسی، مافى نه‌ته‌وایه‌تى و دادى کۆمه‌ڵایه‌تى دا شوێن په‌نجه‌ى له هه‌موو ده‌سکه‌وته نه‌ته‌وه‌یى و دیموکراسى و یاساییه‌کانى باشورى کوردستاندا دیاره. هه‌روه‌ها داکۆکیکارێکى مه‌زن بووه له مافى گه‌لى کورد هه‌موو به‌شه‌کانى کوردستان. ره‌وانشاد نه‌وشیروان مسته‌فا له به‌رامبه‌ر ته‌سلیمیه‌ت و خۆبه‌ده‌سته‌وه‌دان هێماى شۆڕشى نوێیه، له به‌رامبه‌رسته‌م و چه‌وسانه‌وه هێماى راپه‌ڕین و خۆڕاگرییه و له به‌رامبه‌ر نایه‌کسانى و نادادپه‌روه‌ى هێماى دادپه‌روه‌رى و خه‌باتى مه‌ده‌نى و دیموکراسییه. ئێستاش که کوردستان به گشتى و هه‌رێمى کوردستان به تایبه‌تى که‌وتۆته به‌ر شاڵاوى داگیرکارى و به‌کرێگیراوی، له هه‌موو کاتێک زیاتر پێویستى به‌وه هه‌یه که به هێز وه‌رگرتن له گیانى شۆڕشگێڕى و ئیراده‌ى خۆڕاگرى کاک نه‌وشیروان بتوانین پارێزگارى له هه‌بوون و ئازادى و ده‌سکه‌وته‌کانمان بکه‌ین. له‌گه‌ڵ رێزدا کۆنسه‌ى به‌ڕێوه‌به‌رى کۆما جڤاکێن کوردستان KCK ١٩ى گوڵانى ٢٠٢٢
هاوڵاتى خالید ره‌نجده‌ر، براى مه‌لا کرێکار ئاشکراى ده‌کات که دادگاى باڵاى ئیتاڵیا بڕیاریداوه که سزاکه‌ى مامۆستا کرێکار وه‌ک خۆى بمێنێته‌وه، واتا 12 ساڵ حکوم له زیندان به‌سه‌ر ببات، به‌ڵام دادگا 90 ڕۆژى به‌ده‌سته‌وه‌یه که ئه‌و بڕیاره به‌نوسین بدات به‌پارێزه‌ره ئیتاڵییه‌که و ئه‌ویش شکاتى له‌سه‌ر بکاته‌وه. خالید ره‌نجده‌ر، براى نه‌جمه‌دین فه‌ره‌ج ئه‌حمه‌د ناسراو به مه‌لا کرێکار نوسویه‌تى:"دوێنێ چوارشه‌ممه دادگاى باڵاى ئیتاڵیا بڕیاریدا حوکمه‌که‌ى مامۆستا کرێکار وه‌ک خۆى بمێنێته‌وه، واتا 12 ساڵ حوکم، دادگا ئه‌م بڕیاره‌ى به‌زاره‌کى به‌پارێزه‌ره‌که‌ى وتوه". هه‌روه‌ها ئاماژه‌ى به‌وه‌شکردوه، ئێستا دادگا 90 ڕۆژى به‌ده‌سته‌وه‌یه که ئه‌و بڕیاره به‌نوسین بدات به‌پارێزه‌ره ئیتاڵییه‌که و ئه‌ویش شکاتى له‌سه‌ر بکاته‌وه، ئه‌گه‌ر به‌ڵگه‌ى نوێ هه‌یه پێشکه‌شى بکات، دواى ئه‌وه دادگا جارێکیتر دانیشتنى بۆ ده‌کاته‌وه. هۆکارى سه‌پاندنى 12 ساڵ سزا به‌سه‌ر مه‌لا کرێکاردا ئه‌وه‌یه که نه‌رویج و ئیتاڵیا پێیانوابو مه‌لا کرێکار سه‌رکردایه‌تى بزاڤى ره‌وتى شاخ ده‌کات به‌پێى وته‌ى خالید ره‌نجده‌ر، هۆکارى سه‌پاندنى 12 ساڵ سزا به‌سه‌ر مه‌لا کرێکاردا ئه‌وه‌یه که نه‌رویج و ئیتاڵیا پێیانوابو مه‌لا کرێکار سه‌رکردایه‌تى بزاڤى ره‌وتى شاخ ده‌کات. نه‌جمه‌دین فه‌ره‌ج ئه‌حمه‌د، ناسراو به مه‌لا کرێکار، له‌سه‌ره‌تاى ساڵى 2020ه‌وه، له نه‌رویجه‌وه راده‌ستى ئیتاڵیا کرا و له‌و وڵاته‌ش، 12 ساڵ سزاى زیندانیکردنى به‌سه‌ردا سه‌پێندراوه.
هاوڵاتى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان له ساڵیادى کۆچى دوایى نه‌وشیروان مسته‌فا رایگه‌یاند:" ئه‌مڕۆ هه‌رێمى کوردستان له هه‌رکات زیاتر پێویستى به جێبه‌جێکردن و ته‌رجه‌مه‌کردنى روانگه‌ى کاک نه‌وشیروان هه‌یه بۆ پاراستن و مانه‌وه‌ى به به‌هێزی". ئه‌مڕۆ 19ى ئایار، پێنجه‌مین ساڵیادى کۆچى دوایى نه‌وشیروان مسته‌فا، رێکخه‌رى پێشووى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕانه. ده‌قى په‌یامى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان: ئێستا له ھه‌موو کات زیاتر پێویستمان به کاک نه‌وشیروانه پێنج ساڵ به‌سه‌ر کۆچیى دوایى سه‌رکرده‌ى دیارى سیاسى و ڕوناکبیرى کوردستان ره‌وانشاد (نه‌وشیروان مسته‌فا ئه‌مین) تێده‌په‌ڕێت، که له نیو سه‌ده خه‌باتى ڕزگاریخوازى گه‌لى کوردستاندا؛ وه‌ک سیمبولى تێکۆشان و به‌گژداچوونه‌وه‌ى داگیرکه‌ران، وه‌ک ئه‌ندازیارى ڕاپه‌رینه مه‌زنه‌که‌ى خه‌ڵکى کوردستان، وه‌ک کاره‌کته‌رێکى کاریگه‌رى چه‌سپاندنى حوکمى یاسا و حوکمڕانى ره‌شید، وه‌ک خوڵقێنه‌رى ھێزى ئۆپۆزسیۆنى سیاسیى و خه‌باتى مه‌ده‌نى ناوى چووه‌ته مێژووى پێ سه‌روه‌رى نه‌ته‌وه‌که‌مان. کاک نه‌وشیروان له یه‌ک کاتدا وه‌ک سیاسیه‌کى لێوه‌شاوه و بیرتیژ، وه‌ک نوسه‌ر و لێکۆڵه‌ر، وه‌ک ستراتیجیست و خاوه‌ن روئیاى روون و دووربین، وه‌ک کاره‌کته‌رى خوڵقێنه‌رى روداوه گه‌وره‌کان له زۆر بواردا جێپه‌نجه‌ى دیارى ھه‌یه. له‌بوارى ڕووناکبیریدا، هه‌ر له‌سه‌ره‌تاى ته‌مه‌نى گه‌نجییه‌وه، خاوه‌نى دیدى کوردانه و ئازادیخوازانه‌ى و کاریگه‌ر بو، له‌م نێوه‌نده‌دا به ئامانجى زیاتر خزمه‌تکردن و گه‌شه‌سه‌ندنى کوردستان زۆر تویژینه‌وه‌ى سیاسى و ئابورى و مێژویى و کۆمه‌ڵناسى نوسیوه، که له ئه‌ده‌بیاتى سیاسى و فه‌رهه‌نگى کورددا جێگه‌ى دیارى هه‌یه. له‌دواى ڕاپه‌رینه‌وه، جگه له ده‌ستپێشخه‌رى بۆ دامه‌زراندنى زانکۆى سلێمانی، پڕۆژه‌ى گشتگیرى بۆ سه‌رله‌نوێ بونیادنانه‌وه‌ى دێهاته‌کانى کوردستان به‌شێوه‌یه‌کى هاوچه‌رخ و، ڕێکخستنه‌وه‌ى که‌رت و سێکته‌ره جیاجیاکانى ئاوه‌دانکردنه‌وه‌ى هه‌رێم هه‌بوه. هاوکاتیش وه‌ک سه‌رکرده‌یه‌کى ریفۆرمخواز زۆر به‌په‌رۆشه‌وه به پڕۆژه و کارنامه به‌گژ گه‌نده‌ڵى و نادادى ده‌سه‌ڵاتدارانى کوردستان چووته‌وه؛ به ئامانجى سه‌رپێخستنى پڕۆسه‌ى ده‌وڵه‌تدارى و نیشتیمانسازى و ده‌سته‌به‌رکردنى مافه‌کانى خه‌ڵکى کوردستان، جه‌ختى به‌رده‌وامیشى له‌سه‌ر به نیشتمانیکردنى هێزى پێشمه‌رگه و ھێزه‌کانى ناوخۆ و په‌یوه‌ندییه دیبلۆماسیه‌کانى هه‌رێم و ده‌وڵه‌تان ده‌کردوه. به‌رده‌وام خه‌مخۆرى ئاساییکردنه‌وه‌ى دۆخى که‌رکوک و ناوچه کوردستانیه دابڕێنراوه‌کان بوه و پرۆژه‌ى سیاسى بۆ چاره‌سه‌رى کێشه‌کان پێشکه‌شکردوه، لاى ره‌وانشاد دروستبوونى ده‌وڵه‌تى کوردى نه خه‌ون بو، نه که‌ره‌سته‌ى بانگه‌شه‌ى بێ بنه‌ما، به‌ڵکو وه‌ک ئامانجێکى واقعى به‌دینه‌هاتوى کورد لێ ده‌روانی، هه‌ربۆیه دروستبونى پایه‌کانى ده‌وڵه‌ت و حکومى دروست، به پڕۆژه سیاسى خستبوو کارنامه‌ى سیاسییه‌وه. له په‌یوه‌ندییه‌کانى هه‌رێمى کوردستان به‌ده‌وڵه‌تانى ناوچه‌که ڕوون و ڕاشکاوانه داکۆکى و به‌رگرى له قه‌واره‌ى هه‌رێم ده‌کرد، دیدو بۆچونى وابو؛ بۆ ده‌سته‌به‌رى مافه ده‌ستورییه‌کانى خه‌ڵکى هه‌رێمى کوردستان پێویسته کێشه‌کانى هه‌رێم و به‌غدا له‌رێى گفتوگۆ و چاره‌سه‌رییه ده‌ستورییه‌کان یه‌کلاى بکرێته‌وه. پڕۆژه و رێگاى سیاسیى نه‌وشیروان مسته‌فا؛ کراوه و پێ به‌رھه‌م و پێویستن بۆ ده‌رچوون له‌و قه‌یرانه سیاسیى و ئابورى و کۆمه‌ڵایه‌تیه‌ى تێى که‌وتوین، ھه‌ربۆیه به‌رده‌وامیدان و مانه‌وه بۆ ھێنانه‌دى ئامانجه سیاسیه‌کانی؛ شانازیه‌کى گه‌وره‌یه بۆ ئه‌وانه‌ى له‌سه‌ر رێگاکه‌ى به‌رده‌وامى ئه‌ده‌ن، ئه‌مڕۆش هه‌رێمى کوردستان له هه‌رکات زیاتر پێویستى به جێبه‌جێکردن و ته‌رجه‌مه‌کردنى روانگه‌ى کاک نه‌وشیروان هه‌یه بۆ پاراستن و مانه‌وه‌ى به به‌هێزی. ئێستاش دوایى پێنج ساڵ له کۆچى دوایی، یار و نه‌یارى ئه‌م سه‌رکرده مه‌زنه ددان به‌و ڕاستیه‌دا ده‌نێن ئه‌گه‌ر له‌کاتى خۆیدا له‌جیاتى ره‌تکردنه‌وه؛ پڕۆژه و به‌رنامه سیاسیه‌کانى کاک نه‌وشیروان جێبه‌جێ بکرایه؛ ئێستا شێوازى حوکمڕانى هه‌رێمى کوردستان به‌م لاوازییه و به‌م شێوه‌یه نه‌ده‌که‌وته به‌ر مه‌ترسى و ئاڵنگارى دژوار، به‌ڵکو هه‌رێمێکى سه‌قامگیرتر و به‌ھێزتر و پته‌ومان ئه‌بو. ھه‌ربۆیه له‌م یاده‌دا بانگه‌واز بۆ ئاشته‌وایى گشتى و دانیشتنى لایه‌نه کوردییه‌کان له‌سه‌ر مێزى گفتوگۆ ده‌که‌ین؛ بۆ گه‌یشتن به کۆڕایى سیاسیى و دانانى ستراتیجێکى نیشتیمانى به ئامانجى چاره‌سه‌رکردنى قه‌یران سیاسیه‌کان و دروستکردنه‌وه‌ى متمانه‌ى سیاسیى له‌نێوان ھاوڵاتیان و دامه‌زراوه‌کانى حوکمڕانی. دوباره، دووپاتى ده‌که‌ینه‌وه، ئه‌گه‌ر ده‌مانه‌وێ ھه‌رێمى کوردستان پارێزراو و سه‌قامگیرمان ھه‌بێ که به‌رگه‌ى مه‌ترسى و ھه‌ڕه‌شه‌کان بگرێت؛ پێویسته نه‌خشه‌ڕێگاى سیاسیى کاک نه‌وشیروان جێبه‌جێ بکرێت، به‌تایبه‌تى له یه‌کخستنه‌وه ئیداره‌کان، به نیشتیمانیکردنى ھێزه‌کانى پێشمه‌رگه و ناوخۆ، دوورخستنه‌وه‌ى ده‌ستى حیزب له بازاێ و که‌رتى تایبه‌ت و رێکخراوه‌کانى کۆمه‌ڵگاى شارستانی، گوێگرتن له داخوازییه‌کانى خه‌ڵک و دابینکردنى موچه و خزمه‌گوزارییه سه‌ره‌تاییه‌کان. ماوه‌ته‌وه بڵێین، کۆچیى دوایى نه‌وشیروان مسته‌فا، ئه‌گه‌رچى که‌لێنێکى گه‌وره‌ى له تێکۆشانى ئێمه بۆ هێنانه‌دى ئامانجه ره‌واکانى خه‌ڵکى کوردستان دروستکرد، به‌ڵام پشتئه‌ستوور به خه‌ڵکى کوردستان و ئه‌وانه‌ى رۆژێک له رۆژان بڕوایان به بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان ھه‌بووه و کاریان بۆى کردوه؛ هیواى گه‌وره‌مان هه‌یه؛ به یه‌کخستنه‌وه و رێکخستنه‌وه‌ى ڕیزى تێکۆشه‌رانى رێگاى چاکسازى و گۆڕانکارى له رێى خه‌باتى مه‌ده‌نی، له‌سه‌ر هه‌مان پره‌نسیپه‌کانى سه‌ره‌تایى دروستبوونى گۆڕان به‌رده‌وام ده‌بین و، رێگاکه‌ى به روناکى و گه‌شاوه‌یى ده‌ھێڵینه‌وه تا ده‌گه‌ین به حوکمڕانییه‌ک که له جێى ره‌زامه‌ندى خه‌ڵکى کوردستان بێت. سڵاو له‌گیانى پاکى سه‌رکرده‌ى نیوسه‌ده خه‌بات دروود بۆ گیانى شه‌هیدانى کوردستان بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان 19/5/2022
شەنای فاتیح پاش 30 ساڵ لەتەمەنی پەرلەمانی كوردستان هێشتا نەبووەتە ئەو پەرلەمانەی كەنوێنەرایەتی راستەقینەی هاووڵاتیان بكات و بەرهەمەكەی خانەنشین بوونی 530 پەرلەمانتار بووە لەچوار خولدا بێجگە خولی پێنجەم كەهێشتا ماوەكەیان تەواو نەبووە. رۆژی 19ی ئایاری 1992، یەكەم خولی پەرلەمانی كوردستان دەستیپێكرد تەمەنی پەرلەمانی كوردستان رۆژی پێنجشەممە 19ی ئایاری 2022 دەگاتە 30 ساڵ. پەرلەمان ئەو دامەزراوەیەیە لەهەر وڵاتێكدا كە لەلایەن خەڵكەوە هەڵدەبژێردرێن بۆ دانانی یاساو چاودێریكردنی حكومەت، پەرلەمان وشەیەكی فەڕەنسییەو بەواتای ئاخاوتن دێـت و لەزمانی كوردیدا ئەنجومەنی نیشتیمانیشی پێدەوترێـت. پەرلەمانی كوردستان ئەم ئەرك و دەسەڵاتانەی هەیە كە دەرچواندنی یاسا، بڕیاردان لەسەر رێككەوتننامەكان و یەكلاكردنەوەی كێشەی چارەنووسی گەلی كوردستان و دەستنیشانكردنی پەیوەندی یاسایی لەگەڵ دەسەڵاتی مەڵبەندی و ناولێنانی سەرۆك وەزیرانی هەرێم و متمانەدان بەئەنجومەنی وەزیران و كێشانەوەی متمانە لێیان، هەروەها پەسەندكردنی بودجەی گشتی و نەخشەكێشانی گەشەپێكردن و بڕیار لەسەریان و چاودێریكردنی دەسەڵاتی جێبەجێكردن. مووچەو ئیمتیازاتی پەرلەمانتاران پەرلەمانی كوردستان لەچوار خولیدا، 530 پەرلەمانتاری خانەنشین بووە بەشێوەیەك لە خولی یەكەمدا 170 پەرلەمانتارو لەخولی دووەمدا 121 و لەخولی سێیەمدا 120 و هەروەها لەخولی چوارەم 119ی دیكە خانەنشین بوون. مووچەی پەرلەمانتاران هەشت ملیۆن و 200 هەزار دینارەو مووچەی خانەنشینانی پەرلەمانتاران شەش ملیۆن و 560 هەزار دینار بووە، تا ئەوكاتەی قەیرانی دارایی لەهەرێمی كوردستان لەلایەن حكومەتی هەرێمەوە راگەیەندرا، بەڵام دوای ئەوەی مووچەی فەرمانبەران پاشەكەوتی لێدەكرا یان چەند مانگێك نەدەدرا لەلایەن حكومەتی هەرێمەوە، پەرلەمانتارانیش لەسەدا 50%ی مووچە یا خانەنشینییەكەیان وەرگرتووە. بەپێی یاسا، پەرلەمانتار بە رێژەی لەسەدا 80% مووچەو دەرماڵەكەی خانەنشین دەكرێت كە دەبێت 15 ساڵ خزمەتی كەمتر نەبێت و تەمەنی 45 ساڵ بێت بەپێی یاسای چاكسازی. لەئێستادا مووچەی پەرلەمانتار هەشت ملیۆن و 200 هەزار دینارەو كە خانەنشین دەبن لەنێوان دوو ملیۆن و 300 هەزار دینار تا چوار ملیۆن و 100 هەزار دەبێت ئەوەش بەپێی ساڵی خزمەت و تەمەنیان دیاری كراوە. پەرلەمان شوێنی نوێنەرایەتی خەڵكی هەرێمی كوردستانە كە لەڕێگەی هەڵبژاردنەوە چوار ساڵ جارێك ئەنجامدەدرێت و لەهەر خولێكدا سەد كەس هەڵدەبژێردرێت و پێكهاتەكانی توركمان و مەسیحی و ئەمەنیش 11 كورسی كۆتایان بۆ دیاری كراوە. پەرلەمانتارێكی سەربەخۆ: موزایەدەو خیانەتكاری هەیە پەرلەمانتارانی خولی پێنجەم دەربارەی پەرلەمان بۆچوونەكانیان زۆربەی نەرێنییەو پێیانوایە دەسەڵاتی جێبەجێكار پەرلەمانی لاواز كردووەو پاش سی ساڵا نەیتوانیوە لەئاست خواست و داواكارییەكانی خەڵكی كوردستاندا بێت. سیروان بابان، پەرلەمانتاری سەربەخۆ لە لێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:» پەرلەمانی كوردستان ناتوانێت رۆڵی خۆی ببینێت، چونكە هەمیشە زۆرینە لەدەسەڵاتدایەو ئەم خولەی پەرلەمان لەگێژاوی دەسەڵاتی رەهاو ئۆپۆزسیۆنی ساختەدایە». بابان پێشیوابوو كە «تێكەڵبوونی باش و خراپ و بیرۆكەی خزمەتگوزاری لەنێوان موزایەدەو كاری حەقیقییەوە لەگەڵ پەرتەوازەبوونی رێگاكانی وڵاتپارێزی و خیانەتكاری بوونی هەیە». سێ لایەنی ئۆپۆزسیۆن: خولی پێنجەمی پەرلەمان لاوازترین خولی پەرلەمانە ئەندامانی فراكسیۆنەكانی ئۆپۆزسیۆن ئەوە دووپاتدەكەنەوە كە پەرلەمان لەلایەن دەسەڵاتی جێبەجێكردنەوە لاواز كراوە. ئەبوبەكر هەڵەدنی، ئەندامی پەرلەمانی كوردستان لەفراكسیۆنی یەكگرتوو، لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت:» پەرلەمانی كوردستان دەبیت مەرجەعی یاسایی و سیاسی و شوێنی یەكلایكردنەوەی كێشە چارەنووسسازەكانی خەڵكی كوردستان بێت، بەڵام ئایا ئەم پەرلەمانە بەم رۆڵە هەستاوە؟ نەخێر مەعلوومە بۆ». هەروەها باسی لەوەشكرد كە حزبەكانی دەسەڵات بەتایبەت پارتی و یەكێتی ویستیان لەسەر پەرلەمانێكی كارا نییە و دەیانەوێـت بڕیار تەنها لە دەرەوەی پەرلەمان بێـت، بۆیە خول لەدوای خول پەرلەمانیان بەرەو لاوازبوون بردووە و بەو هۆیەوە ناتوانێت بەئەركی خۆی هەستێت. سەرۆكی فراكسیۆنی كۆمەڵ، پارتی و یەكێتی تۆمەتبار دەكات بەوەی كە بەهایان بۆ هیچ شتێك نەهێشتووەتەوەو خەڵكی كوردستان ئەو قەناعەتەی هەیە نەك پەرلەمان بەڵكو هەرێمیش زیادەیە. عەبدولستار مەجید، سەرۆكی فراكسیۆنی كۆمەڵ لەپەرلەمانی كوردستان لە لێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت:» ئێمەو پەرلەمانتارانی فراكسیۆنەكانی دیكەش تائێستا 32 یاداشتمان داوەتە دەستەی سەرۆكایەتی بۆ بانگهێشتكردنی حكومەت و وەزیرەكانی لەسەر كێشەی خەڵك، لەبەرئەوەی پەرلەمان راستەوخۆ پەیوەندی بە خەڵكەوە هەیە بۆیە ناهێڵن كاری خۆی بكات و كارێكیان كردووە ئێستا پەرلەمان بۆ خەڵك بووەتە كێشە نەك چارەسەر». هەروەها وتیشی:» لەبەر ئەو زۆرینە ساختەیەی كە هەیە لەگەڵ سەرۆكایەتییەكی لاواز و ناكۆك، بوونی دەسەڵاتێكی ئەمنی و هەموو چاودێرییەك بە مەترسی بۆ خۆی دەزانێت». سەرۆكی فراكسیۆنی كۆمەڵ ئەوەشی خستەڕوو كە بە هەوڵی ئەوان و پەرلەمانتارانی فراكسیۆنەكانی دیكە توانیویانە لەم خولەدا سەرۆكی حكومەت و جێگرەكەی و وەزیری دارایی بهێننە پەرلەمان و پرساندنیان بۆ بكەن كە ئەمە لە خولەكانی پێشووتردا نەبووە. پەرلەمانتارێكی نەوەی نوێ دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان تۆمەتبار دەكات بەوەی بەشێك لەو یاسایانەی دەركردووە كە پارە بۆ حكومەت پەیدا دەكات نەك چارەسەركردنی قەیرانەكانی خەڵك. مژدە مەحمود، ئەندامی پەرلەمانی كوردستان لە فراكسیۆنی نەوەی نوێ لە لێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت:» پەرلەمان ئیشێكی وای بۆ خەڵك نەكردووە كەلەئاست تموحەكانی خەڵكی بێت، چونكە ئەو دەستەی سەرۆكایەتییەی پەرلەمان دەستەیەكی لاوازە و ئەوەنەی گوێڕایەڵی حزبە پابەند نییە بەو سوێندەی لەبەردەم خوا و خەڵكدا خواردوویانە». «هەرچەندە لەڕێگای لیژنەكانەوە هەندێ كار دەكرێت، بەڵام هێشتا لەئاست تموحی خەڵكی كوردستاندا نییەو دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان هۆكاری ئەم كێشەیەن چونكە ئێمەی پەرلەمانتاران قسوریمان نەكردووە»، مژدە مەحمود وای وت. ئەندامەكەی نەوەی نوێ لەپەرلەمان ئەوەی دووپاتكردەوە كە نە وەڵامی پڕۆژە یاساكانی ئۆپۆزسیۆن دەدرێتەوەو نە یاداشت و داواكارییەكانیان دەخرێنە بەرنامەی كارەوەو وتیشی:» تەنانەت ئەو دەستەی سەرۆكایەتییەی پەرلەمان بەقسەی ئۆپۆزسیۆن بێزار دەبن و مایكەكانمان لێ دەكوژێننەوە و ئەوان ئەو قسانەیان دەوێت كە بەشان و باڵیاندا هەڵبدرێت». بزانە پەرلەمانتارانی پارتی و گۆڕان و یەكێتی چی دەڵێن؟ ئاشنا عبدوڵا، ئەندامی پەرلەمانی كوردستان لە فراكسیۆنی گۆڕان لە لێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت:» لەماوەی سی ساڵی رابردوودا چەند قۆناغێك هەیە توانیویەتی كاری باش بكات و یاسای باش دەربكات، هەروەها لەهەندێ قۆناغیشدا پەرلەمان داخراوە و نەیتوانییوە هیچ شتێك بكات». پەرلەمانی كوردستان لەساڵی 2015 لەلایەن پارتی دیموكراتی كوردستانەوە دەرگاكەی داخرا بەهۆی گفتوگۆكردن لەسەر هەمواری یاسای سەرۆكایەتی هەرێم و كێشەی لەنێوان گۆڕان و پارتی دروستكردو كارەكانی پەرلەمانی بۆ ماوەی دوو ساڵ پەكخست. ئاشنا عەبدوڵا لەگەڵ ئەو رووداوانەشدا پێیوایە كە لەهەموو كاتێكدا بوونی پەرلەمان باشترە لەنەبوونی، وتیشی:» نەیتوانیوە لەخەمی كێشەكانی خەڵك و ئەو متمانەیەدا بێت كەپێی بەخشراوەو چەندەها قەیران هەیەو نەیتوانیوە رۆڵێكی باش ببینێت و كێشەكان بەئاڕاستەی چارەسەردا ببات، ئەمەش پلان بۆداڕێژراوە بۆ خراپ نیشاندانی ئەو دامەزراوەیەو بێ ئەرزشكردنی، چونكە ئەگەر پەرلەمانێكی بەهێز هەبێت دەسەڵات ناتوانێت ئەجێندای خۆی جێبەجێ بكات». پێشەوا هەورامی، وتەبێژی فراكسیۆنی پارتی لە پەرلەمانی كوردستان لەلێدوانێكدا ئەوەی بۆ هاوڵاتی خستەڕوو، لەم خولەی پەرلەماندا پڕۆژە یاسای زۆرباش دەركراون و پڕۆژە یاسای چاكسازی دەركراوەو لیژنەكان بەردەوام كاری خۆیان كردووە و زۆرترین وەزیرو بەڕێوبەری گشتی و بریكاری وەزیر هاتوونەتە پەرلەمان و كۆبوونەوەی لیژنەكانی پەرلەمانەوەو تا رادەیەكی باش پەیوەندی نێوان حكومەت و پەرلەمان لەم خولەدا هەبووە. پەرلەمانتارێكی فراكسیۆنی یەكێتی پێیوایە كە پەرلەمانی كوردستان تا رادەیەك سەركەوتووب ووە لەجوڵاندنی دۆسییەكانی گەندەڵی و دەستنیشانكردنی كێشە سەرەكییەكان، بەڵام بەهۆی هەماهەنگییەكی كەمی نێوان حكومەت و پەرلەمان، نەیتوانیوە ئەركی خۆی بەتەواوی جێبەجێبكات بەتایبەتی لێپرسینەوەی فەرمی لەوەزیر و وەزارەتەكانی حكومەتی هەرێم. كاروان گەزنەیی، ئەندامی پەرلەمانی كوردستان لە فراكسیۆنی یەكێتی لە لێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:» تا ئێستاش هەژموونی حیزبەكان بەسەر پەرلەماندا زاڵە و هێشتاش بەشێكە لەو كێشمە كێشمە سیاسییەی لەدەرەوەی پەرلەماندا دەگوزەرێت». گزنەیی پێشیوابوو هەركات پەرلەمانی كوردستان توانی دوور لە لایەنداری حزبی پرساندن بۆ هەر بابەتێك بكات ئەوكات پەرلەمان دەتوانێت كاراترو حكومەتیش زیاتر دەتوانێت هەستیار بێت بەرامبەر كارەكانی پەرلەمان. پەرلەمانی كوردستان لە 111 كورسی پێكدێت و 11 كورسی كۆتای پێكهاتەكانە و بەلایەنی كەمەوە دەبێت 25٪ی پەرلەمانتاران ژن بن و دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان لەسەرۆك و جێگری سەرۆك و سكرتێری پەرلەمان پێكدێت و ئەندامانی پەرلەمان چوارساڵا جارێك لەهەڵبژاردنی گشتی هەرێمی كوردستاندا دەستنیشان دەكرێن و پەرلەمانی كوردستان لە 19 لیژنە پێكدێت. سەرۆكی رێكخراوێكی كۆمەڵگەی مەدەنی: پەرلەمانی كوردستان لەلاوازترین قۆناغیدایە سەروەر عەبدولڕەحمان، سەرۆكی رێكخراوی ئینستتیوتی پەی بۆ پەروەردەو گەشەپێدان لە لێدوانێكدا بۆ هاوڵاتی، ئاماژەی بەوەكرد كە بەپێی بڕیاری ژمارە 1ی ساڵی 2005 كەپەرلەمانی كوردستان دەریكردووەو دەڵێت پەرلەمانی كوردستان بەرزترین دامەزراوەی شەرعی و یاسایی خەڵكی كوردستانە و بۆ سەرجەم پرسە چارەنووسسازەكان بۆی بگەڕێینەوە، بەڵام لەچەندین پرسی نیشتیمانی وەك قەیرانەكان لە كوردستاندا و بۆردومانی ناوچە سنورییەكان لەلایەن توركیاو ئێرانەوەو هاتنی سوپای توركیا و كێشەو قەیرانەكان لەگەڵا حكومەتی فیدراڵا و پەرلەمان نەیتوانیوە رۆڵی خۆی ببینێـت. هەروەها وتیشی:» یەكێك لەپرسە نیشتیمانییەكان كە یاساییە ئەویش مەسەلەی پەسەندكردنی دەستورێكە بۆ هەرێمی كوردستان كە ئەم پەرلەمانە نەیتوانی دەستوورەكەش پەسەند بكات و لەم رووانەوە بەرەو دواوە رۆیشتووە، ئەمەش چەند هۆكارێكی هەیە كە گرنگترینیان بێ ئیرادەكردنی پەرلەمانی كوردستانە لەلایەن حزبە سیاسییە باڵادەستەكانەوە». «بوونی پەرلەمان لەبەرژەوەندی ئەم حزبانەدا نییە بەو ئەقڵییەتەی كە ئێستا كاری لەسەر دەكەن، چونكە ئەگەر بە راستی پەرلەمان هەبێت وڵات دەبێت بەشێوازێكی یاسایی و دامەزراوەیی بەڕێوەبچێت و سەرچاوەی داهاتەكەی دیاربێت و ئەمان نایانەوێت وڵات بەو شێوەیە بەڕێوەبچێت و داهاتەكەی دیاربێت»، سەرۆكی رێكخراوی ئەنیستتیوتی پەی وای وت. یەكەمین هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان لە19 -5-1992 بەبەشداری حەوت لیست و بەشداری دەنگی 967 هەزارو 229 كەس ئەنجامدراو خولی یەكەمی پەرلەمانی كوردستان 1992 تا 2005ی خایاند بەهۆی شەڕی ناوخۆی پارتی و یەكێتییەوە. (جەوهەر نامیق سالم) ساڵی 1992-2000 سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان بووە و (رۆژ نوری شاوەیس) ساڵی 2000-2002 سەرۆكی پەرلەمان بووەو ساڵی 2002-2005یش (رۆژ نوری شاوەیس و كەمال عەبدولكەریم) بە هاوبەشی سەرۆكی پەرلەمان بوون. خولی دووەمی هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی كوردستان ساڵی 2005-2009، لە 30 كانوونی دووەمی 2005 بەبەشداری 13 لیست و ملیۆنێك و 753هەزار و 919 دەنگدەر بەڕێوەچوو، بەڵان تەنها سێ لیست توانیان بگەنە پەرلەمان و (عەدنان موفتی) سەرۆكی ئەم خولەی پەرلەمانی كوردستان بوو. خولی سێیەمی هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی كوردستان ساڵی 2009-2013، لە 25ی تەمموزی 2009 بەبەشداری 24 لیست بەڕێوەچوو، بەڵام 11 لیست توانیان رێژەی یاسایی بەدەستبهێنن و سەرۆكی پەرلەمان لەم خولەدا دوو قۆناغ بووەو قۆناغی یەكەم (كەمال كەركوكی) و قۆناغی دووەم (ئەرسەلان بایز) سەرۆكی پەرلەمان بوون. خولی چوارەمی پەرلەمانی كوردستان ساڵی 2013-2018، لە 21ی ئەیلوولی 2013 بەبەشداری 31 لیست بەشێوەی نیمچە كراوە بەڕێوەچوو، بەڵام 17 لیست توانیان ببنە خاوەنی كورسییەكانی پەرلەمان و (یوسف محەمەد) سەرۆكی ئەم خولەی پەرلەمانی كوردستان بوو.
ئارا ئیبراهیم یەكێتی و گۆڕان كۆبوونەوەو تاووتوێی پرسی ئاڵوگۆڕی پۆستەكانی حكومەتی خۆجێیی پارێزگای سلێمانی و هەڵەبجەو ئیدارەی گەرمیان و راپەڕینیان كردووە و هاوڵاتی ناوی بەشێك لەو كاندیدانە ئاشكرا دەكات. بەپێی رێككەوتنی یەكێتی نیشتمانی كوردستان و بزوتنەوەی گۆڕان، وادەی هەڤاڵ ئەبوبەكر وەك پارێزگاری سلێمانی ماوەیەكی زۆرە كۆتایی هاتووەو بڕیارە بەمزووانە ئاڵوگۆڕ بەپۆستی پارێزگاری هەڵەبجەو سلێمانی بكرێت لەنێوانیاندا. دوێنێ سێشەممە 17ی ئایار، وەفدێكی یەكێتی سەردانی گردی زەرگەتەیان كردو لەگەڵ بزوتنەوەی گۆڕان پرسی ئاڵوگۆڕی پۆستەكان و چەند پرسێكی دیكە تاووتوێ كران. بەپێی بەدواداچوونەكانی، هاوڵاتی كە لەچەند سەرچاوەیەكی ناو یەكێتی و گۆڕانەوە دەستی كەوتووە، یەكێتی داوای لەگۆڕان كردووە ئاڵوگۆڕ لە پۆستی پارێزگاری سلێمانی بەمزووانە بكرێت، بەڵام پارێزگاری هەڵەبجە وەك خۆی بمێنێتەوەو گۆڕانیش داوای پۆستی پارێزگاری هەڵەبجە دەكات و یەكێتی پێیان راگەیاندوون لەشوێنی دیكە پۆستتان پێدەدەین لەجێگەی پارێزگاری هەڵەبجە. یەكێتی نیشتمانی كوردستان دەیەوێت لەپێش ساڵیادی یەكێتیدا كە 1ی حوزەیران دەكات ئاڵوگۆڕ لەو پۆستانەدا بكرێت و بزوتنەوەی گۆڕانیش لاری لەوادەكەی نییە. یەكێتی نیشتمانی كوردستان ناوی كاندیدانی بۆ پۆستی پارێزگاری سلێمانی بریتین لە(شاناز ئیبراهیم ئەحمەد، ئەندامی دەستەی كارگێڕی مەكتەبی سیاسی یەكێتی و سەرپەرشتیاری مەڵبەندی 1ی سلێمانی، عیززەت صابر، ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی و ئاوات محەمەد قایمقامی ناوەندی سلێمانی). بەپێی بەدواداچوونەكانی هاوڵاتی، شاناز ئیبراهیم ئەحمەد پۆستی پارێزگاری سلێمانی وەرنەگرێت چانسی عیززەت صابر بۆ پۆستی پارێزگاری سلێمانی زیاترەو قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكومەت پشتیوانی دەكات، لەبەرانبەر ئاوات محەمەد، قایمقامی سلێمانیدا. ئەندامێكی جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان كە نەیویست ناوی بهێندرێت ئەوەی دووپاتكردەوە كەچەند مانگێكە یەكێتی داوای كردووە ئەو ئاڵوگۆڕە لەپۆستە خۆجێییەكانی سلێمانی و هەڵەبجەدا بكرێت. هەروەها وتیشی:» لای بزوتنەوەی گۆڕان كاوە عەبدوڵا، رێكخەری ژووری حكومەت و پەرلەمان كەسی یەكەمە بۆ پۆستی قایمقامی سلێمانی». هاوكات باسی لەوەشكرد، بۆ پۆستی سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی، تائێستا لەنێوان بەرزان محەمەد، جێگری سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگاو رێبوار ئەحمەد سەرۆكی فراكسیۆنی گۆڕان لەئەنجومەنی پارێزگادایەو چانسی بەرزان محەمەد زیاترە. دەربارەی پۆستی پارێزگاری هەڵەبجە، ئەو ئەندامەی جڤاتی نیشتمانی گۆڕان پێیوابوو كە نزار مەحمود كەئەندامی جڤاتی نیشتمانی گۆڕانە لەهەڵەبجە یەكێكە لەكاندیدەكان و كاندیدێكی دیكەی عەشیرەتی كۆكۆیی هەیە، بەڵام هێشتا ئەو پرسە لەگەڵ یەكێتی نیشتمانیدا یەكلایی نەكراوەتەوە، وتیشی:» یەكێتی نیشتمانی دەیانەوێت پارێزگاری هەڵەبجە هەر كاك ئازاد تۆفیق بێت لەپشكی یەكێتی و دەیانەوێت لەسەرپەرشتیاری ئیدارەی سەربەخۆی راپەڕین و گەرمیان پۆستی دیكە بدرێتە گۆڕان، بەڵام تائێستا گۆڕان داوای پۆستی پارێزگاری هەڵەبجە دەكات».
هاوڵاتی زەكی محەمەد چەلەبی، پەنابەری سیاسیی باكووری كوردستان و خاوەنی ڕێستۆرانتی دەنیز لە شاری سلێمانی، كە شەوی ڕابردوو تەقەی لێكرا، كەمێك پێش ئێستا گیانی لەدەستدا. میدیای رۆژنیوز بڵاویكردووەتەوە كە"درەنگانی شەوی ڕابردوو، زەكی محەمەد چەلەبی، خاوەنی ڕێستۆرانتی دەنیز، كە خەڵكی باكووری كوردستانە، لەلایەن میتی تورك و بە هاوكاریی پارتی، لە شەقامی بەختیاریی شاری سلێمانی درایە بەر دەستڕێژی گولـلە و بە سەختیی برینداركرا". هەروەها ئاماژە بەوە كراوە كە دوای ئەنجامدانی چەند نەشتەرگەرییەك، زەكی محەمەد كەمێك بەر لە ئێستا لە نەخۆشخانەی شار لە شاری سلێمانی گیانی لەدەستدا. محەمەد زەکی چەلەبی ئەندامی پارتی دیموکراتی گەلان (هەدەپە) و ئەندامی رێکخراوی کرێکارانی میزۆپۆتامیا بووە لە باکوری و کوردستان و لە سلێمانی خاوەنی رێستۆرانتێک بوو. پێشتر موسلیم كاپڵان، سەرۆكی ڕێكخراوی كرێكارانی میزۆپۆتامیا رایگەیاند:" ئەوە هێرشێكی تیرۆرستیە هاوشێوەی هێرشەكانی دیكە بۆسەر ژمارەیەك هاوڵاتیمان، كە پێشتر ئەنجامدراوە". لە ئێستا هاوڕێ و كەسوكاری لەبەردەم نەخۆشخانەی شار كۆبوونەتەوە، بە مەبەستی وەرگرتنەوەی تەرمەكەی.
هاوڵاتی زانیاری نوێ لەبارەی روداوی تەقەكردن لەخاوەنی رێستۆرانتەكەی دەنیز لەسلێمانی ئاشكرا دەكرێت و ئەندامێكی هەدەپە داوا لە یەكێتی نیشتمانی كوردستان دەكات هەڵوێستی جدی هەبێت و بێتە دەنگ. موسلیم قاپڵان ئەندامی هەدەپە لەكۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا لەبەردەم نەخۆشخانەی شار، "زۆر بەداخەوە ئەمكاتەی قسە لەگەڵ ئێوە دەكەم، كادیرێكی دیكەمان كە ئەندامی هەدەپەیە لەشاری دهۆك تەقەی لێكراوەو بەداخەوە تیرۆركراوە". قاپڵان راشیگەیاند:"وەك خەڵكی باكورو هەدەپە لەسلێمانی دەژین، ڕووداوەكەی شەوی ڕابردووش یەكەمجار نییەو ئەمە بووە سێیەمین ڕوداوی هێرشكردنەسەر ئێمە لەسلێمانی، هەموو ئەو هێرشانەی ڕویانداوە تیرۆریستین، بۆیە داوا لەیەكێتی نیشتیمانی كوردستان دەكەین لەسەر ئەو ڕووداوانە هەڵوێستی جدی هەبێت‌و بێتەدەنگ". ناوبراو ئەوەشی دووپاتكردەوە ئەگەر یەكێتی ڕێگریی لەهێرشكردنەسەریان نەكات، "ئەوا بەدڵنیاییەوە ئێمە مافی بەرگری لەخۆمان پەیڕەو دەكەین‌و وەڵامی هەر دەستدرێژیەك دەدەینەوە كە بكرێتە سەرمان"، بەڵام سەرەتا داوا لەیەكێتی دەكەن میوانەكانی خۆی لەسلێمانی بپارێزێت. كاتژمێر 11ی دوێنێ شەو لەشاری سلێمانی هێرشكرایەسەر محەمەد چەلەبی كە خاوەنی رێستۆرانتی دەنیز لە شەقامی سەرەكی بەختیاری لەسلێمانی و خەڵكی باكوری كوردستانەو بەوتەی قاپڵان ئەندامی هەدەپەشەو سێ فیشەكی بەركەوتووە، وەكو ئەندامەكەی هەدەپە ئاشكرایكرد "تائێستا محەمەد چەلەبی دووجار نەشتەگەریی بۆكراوەو بێهۆشە، بۆیە لەبەرامبەر هەموو ئەوانەشی ڕوودەدەن ئێمە توركیا تۆمەتبار دەكەین‌و ڕایدەگەیەنین دەستی توركیای لەپشتەوەیە".
هاوڵاتی نوێنەری تایبەتی نەتەوەیەكگرتوەكان لەعێراق پەیامێك ئاراستەی پارتی‌و یەكێتی دەكات‌و ڕایگەیاند:"هەرێمی كوردستان قسەكانی ساڵێك پێش ئێستای منیان بەهەند وەرنەگرت". جنین پلاسخارت لەكۆبونەوەیەكی تایبەتی ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی ڕایگەیاند: "پەیوەندیەكانی نێوان بەغداو هەولێر خراپن‌و هۆكارەكەشی نەمانی متمانەیە". هەروەها راشیگەیاند:" ساڵێك پێش ئێستا هۆشداریم بەسەركردەكانی هەرێمدا كە ناكۆكیەكانیان وەلاوەبنێن‌و داواكانیان بەهەند وەرنەگرت، بۆیە ئێستا خەڵك باجەكەی دەدات و لە دۆخێكی خراپدان و وڵاتانیش فراوانتر دەستیان خستۆتە كاروبارەكانی هەرێمەوە". نوێنەری تایبەتی نەتەوەیەكگرتوەكان لەعێراق ئەوەشی دووپاتكردەوە كە پێویستە "سەركردەكانی كورد ناكۆكەكانیان وەلاوەبنێن‌و ناوچەی زەردو سەوز نەمێنێت، بەڵام نەك ئەوە نەكراوە، ئێستا دۆخەكە خراپترە". لە ساڵی ڕابردوو لەهەولێر، پلاسخارت نوێنەری تایبەتی نەتەوەیەكگرتوەكان لەبەردەم بەرپرسانی هەرێم ڕایگەیاند:" مەترسی لەسەر قەوارەی هەرێمی كوردستان هەیە"، بەڵام سەركردایەتی لایەنەكان بەتایبەت پارتی و یەكێتی وەك ئەو دەڵێت گوێیان بە هۆشیارییەكەی ئەو نەداوە. هاوكات، ماتیو تۆلەر، باڵوێزی ئەمریكا لەعێراق بەبۆنەی كۆتایی هاتنی ئەركەكانی هەمان هۆشداری پلاسخارتی دا بە لایەنە سیاسییەكان و لەگەڵ بەرپرسانی باڵای هەرێم كۆبۆتەوەو هۆشاری پێداون.
عه‌مار عه‌زیز ره‌نج عومه‌ر، ئه‌و شاخه‌وانه‌ى پێش دوو مانگ بڕیاریدا بچێته سه‌ر چیاى ئێڤێرێست و له‌وێ ئاڵاى کوردستان هه‌ڵبکات، پاش گه‌یشتنى به‌هۆى به‌فرو سه‌رماوه بینایى چاوێکى خۆى له‌ده‌ستداوه‌و هاوسه‌ره‌که‌ى بۆ هاوڵاتى ده‌ڵێت چاره‌سه‌رى بینایى بۆ ده‌کرێت. شاخى ئێڤێرێست، ده‌که‌وێته سنورى وڵاتى نیپاڵ له‌زنجیره چیاکانى هیمالایه‌و به‌رزترین شاخه له‌هه‌موو جیهان که به‌رزیه‌که‌ى ده‌گاته هه‌شت هه‌زارو 848 هه‌زار مه‌تر، پله‌ى گه‌رما له‌سه‌ر ئه‌و شاخه ده‌گاته 36 پله له‌ژێر سفر له‌وه‌رزى زستاندا و 19 پله له‌ژێر سفر له‌وه‌رزى هاویندا. رێژین ئه‌حمه‌د، هاوسه‌رى ره‌نج عومه‌ر، له‌لێدوانێکدا به‌هاوڵاتى وت:" دۆخى ته‌ندروستى ره‌نج له چیاى ئێڤێرێست به‌ته‌واوى خراپ بووه‌و به‌هه‌لیکۆپته‌رێکى تایبه‌ت له‌سه‌ر چیا هێنراوه‌ته خوارێ و ئێستا له‌نه‌خۆشخانه‌یه‌کى شارى کاتماندۆ ، پایته‌ختى وڵاتى نیپاڵ له‌ژێر چاودێرى پزیشکدایه، به‌داخه‌وه به‌هۆى به‌فر و سه‌رماوه بیانى چاوى راستى له‌ده‌ستداوه‌و چاوه‌که‌ى دیکه‌شى تاریک بووه". "زۆرینه‌ى ئه‌وانه‌ى سه‌ردانى چیایه‌که ده‌که‌ن تووشى ئه‌م نه‌خۆشیه ده‌بن، به‌ڵام چاره‌سه‌ر ده‌بن، چونکه نه‌خۆشیه‌کى کاتییه ، ته‌نها له‌مساڵدا 3 بۆ 4 که‌س له هاوڕێکانى ره‌نج عومه‌ر گیانى خۆیان له‌ده‌ستداوه"، هاوسه‌رى ره‌نج واى وت. چوون به‌ره‌و چیاى ئێڤێرێست به دوو قۆناغه، له‌مانگه‌کانى 9 و 10، 11، ساڵى 2021، 100 که‌س ناوى خۆیان نووسى بۆ گه‌یشتن به‌سه‌ر لوتکه‌ى ئێڤێرێست و راهێنان به‌و 100 که‌سه کرا، 50 که‌سیان هه‌ڵَبژارد، له‌م ژماره‌یه ره‌نج عومه‌ر حه‌وته‌م که‌س بووه‌و له‌قۆناغى یه‌که‌م پێنج ده‌فته‌ر دۆلارى خه‌رج کردووه وه‌ک هاوسه‌ره‌که‌ى ده‌ڵێت و له‌قوناغى دووه‌میشدا که له‌مانگى ئاداره‌وه به‌ڕێکه‌وتووه نزیکه‌ى 12 ده‌فته‌ر دۆلارى خه‌رج کردووه‌و بڕیاره له‌سه‌ره‌تاى مانگى حوزه‌یران بگه‌ڕێته‌وه بۆ شارى دهۆک. رێژین ئه‌حمه‌د وتیشى:"ره‌نج دیدارى هه‌بووه له‌گه‌ڵ کاک مه‌سعود بارزانى و ئاڵایه‌کى کوردستانى پێداوه‌و ره‌نج به‌ڵێنى به‌کاک مه‌سعود دا ئاڵاى کوردستان بگه‌یه‌نێته سه‌ر چیاکه". هاوکات، ئه‌وه‌شى روونکرده‌وه که نێچیرڤان بارزانى، سه‌رۆکى هه‌رێمى کوردستان ته‌نها بۆ قوناغى یه‌که‌م هاوکارى دارایى ره‌نجى کردووه، به‌ڵام بۆ قوناغى دووه‌م هێشتا هیچ که‌سێک هاوکارى نه‌کردووه.
