.jpg)
هاوڵاتى جنین پلاسخارت، نوێنه‌رى سکرتێرى گشتى نه‌ته‌وه یه‌کگرتوه‌کان له عێراق رایگه‌یاند:" یونامى بانگهێشتى لایه‌نه سیاسییه‌کانى هه‌رێمى کوردستانى کردوه بۆ ئه‌نجامدانى کۆبونه‌وه‌یه‌کى هاوبه‌شى داخراو". جنین پلاسخارت، له تویتێکدا نوسویه‌تى:" نێرده‌ى نه‌ته‌وه یه‌کگرتوه‌کان له‌عێراق ناسراو به "یونامی" بانگهێشتى لایه‌نه سیاسییه‌کانى هه‌رێمى کوردستانى کردوه بۆ ئه‌نجامدانى کۆبونه‌وه‌یه‌کى هاوبه‌شى داخراو له رۆژى 26ى ئایار". پلاسخارت باسى له‌وه‌شکردووه که له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ى که بڕیاره هه‌ڵبژاردنى هه‌رێمى کوردستان له رۆژى 1ى 10ى 2022 به‌ڕێوه‌بچێت، "ئه‌م کۆبونه‌وه‌یه ده‌رفه‌تێکى باش و له کاتى گونجاودایه بۆ ئاڵوگۆڕى راسته‌وخۆى بیروڕاکان". پلاسخارت دووجار هۆشدارى داوه‌ته لایه‌نه سیاسییه‌کان له‌باره‌ى مه‌ترسییه‌کانى سه‌ر قه‌واره‌ى سیاسى هه‌رێمى کوردستان و ده‌یانه‌وێت له‌رێگه‌ى ئه‌و کۆبونه‌وه‌یه‌وه کاتى هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى یه‌کلایبکه‌نه‌وه.
هاوڵاتى سه‌رۆک کۆمارى تورکیا رایگه‌یاند:" به‌م زووانه سوپاى تورکیا ئۆپراسیۆنێکى نوێ له باکوورى سوریا ده‌ستپێده‌کات بۆ ته‌واوکردنى دروستکردنى ناوچه‌یه‌کى ئارام به قوڵایى 30 کیلۆمه‌تر"، راشیگه‌یاند:" ئه‌و ناوچانه‌ش له‌ژێر کۆنترۆڵى تورکیادا نین". ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆغان، سه‌رۆک کۆمارى تورکیا ئه‌وه‌شى دووپاتکردووه‌ته‌وه که "له‌گه‌ڵ ته‌واوکردنى ئاماده‌کارییه‌کانى سوپا، هه‌واڵگرى و ئاسایش، ئه‌و ئۆپه‌راسیۆنه ده‌ستپێده‌که‌ین و پێنجشه‌ممه له‌وباره‌یه‌وه بڕیاره‌کانمان ده‌ده‌ین". ئه‌مه له‌کاتێکدایه که میلیشیاکانى تورکیا به‌رده‌وام له‌باکورو رۆژهه‌ڵاتى سووریا و ئه‌و ناوچانه‌ى ده‌که‌ونه ژێر کۆنترۆڵى هێزه‌کانى سوریاى دیموکرات(هه‌سه‌ده) تۆپباران و هێرش ئه‌نجام ده‌ده‌ن و هه‌سه‌ده‌ش وه‌ڵامیان ده‌داته‌وه. سوپاکه‌ى ئه‌ردۆغان به‌هاوکارى میلیشیا تورکمان و سورییه‌کان له‌ماوه‌ى چه‌ند ساڵى رابردوودا عه‌فرین و گرێ سپى و سه‌رێکانیان داگیر کردووه‌و ئه‌مڕۆش وته‌بێژى هه‌سه‌ده ئه‌وه‌ى دووپاتکردووه‌ته‌وه که به‌رێگاى دبلۆماسى یان سه‌ربازى هه‌وڵ ده‌ده‌ن ئه‌و ناوچانه ئازاد بکه‌نه‌وه.
هاوڵاتى مه‌لابه‌ختیار، ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى باڵاى سیاسى یه‌کێتى نیشتمانى ده‌ڵێت:"یه‌کێتیو پارتى تاقه دوا هێزى بڕیارده‌ر له‌کوردستاندا نه‌ماوون، گه‌رچى به‌حوکمى ده‌سه‌ڵات‌و هێزى چه‌کداریشه‌وه، له لوتکه‌ى ده‌سه‌ڵاتدان، گه‌وره وڵاتان‌و ئیقلیمیه‌کانیش وه‌کو جاران سه‌یریان نه‌که‌ن". مه‌لا به‌ختیار له‌به‌شێکى دیکه‌ى وتاره‌که‌یدا ده‌شڵێت:" دواى ئه‌و به‌رژه‌وه‌ندیه ستراتیژیانه، به‌ڵکو له‌روانگه‌ى ئه‌و به‌رژه‌وه‌ندیانه‌وه، حساب بۆ هه‌رێمى کوردستان ده‌که‌ن. بۆیه، هه‌قوایه هه‌رگیز، خۆمان له‌خشته‌نه‌به‌ین‌و له‌خۆمان‌و چاره‌نوسمان، له‌م ئیقلیمه‌دا، که ئیقلیمى سه‌پاندنى سیاسه‌تى وڵاتانى ئیقلیمییه.. ئینجا به‌رژه‌وه‌ندى ئیقلیمییه، قه‌ت دڵنیاى ستراتیژى نه‌بین". ده‌قى وتارى مه‌لابه‌ختیار: دۆخى کوردستان له‌به‌ر رۆشنایى دۆخى ناوچه‌که کارێکى گرنگ بوو، دواى هه‌وڵێکى دڵسۆزانه‌ى نهێنی، بۆ ئارامکردنه‌وه‌ى دۆخى سیاسى کوردستان، کۆبونه‌وه ره‌سمیه‌کان به هاتنى به‌ڕێز سهرۆکى هه‌رێم له‌گه‌ڵ لایه‌نه سیاسیه‌کانى کوردستان، ده‌ستیپێکرد. سهرۆکى هه‌رێم چاکى کرد که ئه‌م ده‌ستپێشخه‌ریه‌ى کرد؛ لایه‌نه‌کانیش چاکتریان کرد به‌ده‌میه‌وه چوون. ئه‌م هه‌نگاوه ره‌سمییه، وه‌کو سه‌ره‌تاى کردنه‌وه‌ى ده‌رگاى گفتوگۆ، گرنگه، به‌ڵام گرنگتر ئه‌نجامه‌که‌یه‌تی. چونکه زۆرجار کۆبونه‌وه‌کان له‌سه‌ر شاشه‌ى ته‌له‌فزیۆنه‌کان‌و پێکه‌نینى به‌رپرسه‌کان ده‌بینرێ.. به‌ڵام ئه‌نجامى ئه‌وتۆ ناده‌نه ده‌سته‌وه. من نامه‌وێ، باسى به‌رپرس‌و لایه‌نه سیاسیه‌کان بکه‌م، که پێویسته له‌مه‌ودوا چى بکه‌ن. چونکه دۆخى ناوخۆى کوردستان، له‌هه‌موو بارێکه‌وه وا تێکدراوه، ئاسان نییه، به سه‌ردانێک‌و دیدارى به‌رپرسه‌کان، خه‌مه‌کان بڕه‌وێنه‌وه. بۆئه‌وه‌ى بایه‌خى درێژه‌پێدانى ئه‌م کۆبونه‌وانه، هه‌تا ده‌یگه‌یه‌ننه ئه‌نجام، بزانرێ، دۆخى سیاسى ناوچه‌که شه‌ن‌وکه‌و ده‌که‌م، بۆئه‌وه‌ى بزانرێ کوردستان‌و کوردایه‌تی، به چ قۆناغێکى هه‌ستیار و چاره‌نوسسازدا، تێده‌په‌ڕێ!! هه‌رێمى کوردستان، زیاتر له وڵاتانى گه‌وره‌ى جیهان، چاره‌نوسى په‌یوه‌ستى دۆخى ناوچه‌که‌یه. وڵاتانى گه‌وره، راسته له‌سه‌ر ئاستى جیهان گه‌لێ کاریگه‌رن. ئه‌مه راسته، به‌ڵام ئه‌م کاریگه‌رییه که‌ى ده‌رده‌که‌وێ؟ رێک ئه‌وکاته ده‌رده‌که‌وێ، که وڵاتانى گه‌وره، یان به‌رژه‌وه‌ندیه ستراتیژیه‌کانیان بکه‌وێته مه‌ترسیه‌وه، یاخود ئاساییشیان مه‌ترسى بێته سه‌ر. جگه له‌و دوو بنچینه‌یه، زلهێزه‌کان، دیاره له‌سه‌ر ئه‌م‌و ئه‌و ناوچه، هه‌ڵوێست ده‌رده‌بڕن، به‌ڵکو کۆمه‌کیش ده‌که‌ن. به‌ڵام هه‌ڵوێست‌و کۆمه‌که‌کانیان ته‌کتیکین، ستراتیژیى نین؛ وه‌لێ کاتێک بنچینه‌ى به‌رژه‌وه‌ندیو ئاساییشیان ده‌که‌ونه به‌ر مه‌ترسی، هه‌نگینێ، بڕیارى ستراتیژى ده‌ده‌ن. کوت‌ومت وه‌کو ئێستاى ئۆکراینا دژى روسیا. وڵاتانى ئیقلیمى (عێراق، ئێران، تورکیاو سوریا) تائێستا، سه‌باره‌ت به کوردستان، به‌رژه‌وه‌ندییان له پله‌یه‌کى خواره‌وه‌یه.. له‌چاو به‌رژه‌وه‌ندى ئه‌م وڵاتانه له‌گه‌ڵ یه‌کتر. یان له‌گه‌ڵ گه‌وره وڵاتاندا. به‌ڵکو وڵاتانى تریشدا. جگه‌له‌وه‌ی، سیاسه‌تى ئاسایشى نه‌ته‌وه‌یى (عه‌ره‌ب، فارس، تورک) هه‌روه‌ها (ئیسلامی-مه‌زهه‌بی) له‌ناو ده‌وڵه‌تانى ئیقلیمدا، گه‌لێ لایان گرنگتر، به‌ڵکو تا ڕاده‌ى پیرۆزی، پیرۆزتره، له‌و په‌یوه‌ندیو به‌رژه‌وه‌ندیانه‌ى وڵاتانى ئیقلیمی، له‌ته‌ک نه‌ته‌وه‌ى کوردو هه‌رێمى کوردستاندا، هه‌یانه! واتا: وڵاتانى ئیقلیمی، پێش هه‌موو مه‌سه‌له‌یه‌ک، به‌رژه‌وه‌ندى نه‌ته‌وه‌ى باڵاده‌ستى خۆیان له‌ناو وڵاته‌کانیاندا له‌به‌رچاو ده‌گرن. ئینجا، به‌رژه‌وه‌ندى هاوبه‌شیان له‌گه‌ڵ ده‌وروبه‌رى ئیقلیمیان. هاوکات، به‌رژه‌وه‌ندیان له‌گه‌ڵ زلهێزه‌کان‌و بازاڕه‌کان‌و کۆمپانیا زه‌به‌لاحه‌کان. دواى ئه‌و به‌رژه‌وه‌ندیه ستراتیژیانه، به‌ڵکو له‌روانگه‌ى ئه‌و به‌رژه‌وه‌ندیانه‌وه، حساب بۆ هه‌رێمى کوردستان ده‌که‌ن. بۆیه، هه‌قوایه هه‌رگیز، خۆمان له‌خشته‌نه‌به‌ین‌و له‌خۆمان‌و چاره‌نوسمان، له‌م ئیقلیمه‌دا، که ئیقلیمى سه‌پاندنى سیاسه‌تى وڵاتانى ئیقلیمییه.. ئینجا به‌رژه‌وه‌ندى ئیقلیمییه، قه‌ت دڵنیاى ستراتیژى نه‌بین. به‌درێژایى مێژوو، کوردستان، به‌ئه‌ندازه‌ى ئێستا په‌یوه‌ندى له‌گه‌ڵ زلهێزه‌کاندا نه‌بووه. ئه‌مه که‌ی؟ له‌م دۆخه‌دا که هێشتا کێشمه‌کێشى تیرۆریستانى داعش‌و ناکۆکى وڵاتانى ناوچه‌که‌و دژایه‌تى زلهێزه‌کان له‌لایه‌ن وڵاتانى ئیقلیمیه‌وه، تاڕاده‌یه‌ک، ماوه. به‌ڵام ده‌بێ دڵنیابین که دۆخى وڵاتانى ئیقلیم‌و په‌یوه‌ندییان به زلهێزه‌کانه‌وه، تاهه‌تایه چه‌قنابه‌ستێ. به‌ڵکو په‌یوه‌ندیه‌کانى ئیقلیمیو جیهانیش، له ئاڵوگۆڕدان. ئاڵوگۆڕه‌کانیش، هێنده‌ى چاره‌سه‌رى کێشه‌ى زلهێزه‌کان‌و هێزه‌کانى ئیقلیمى تیا ره‌چاوده‌کرێ، دوا نه‌ته‌وه بیرى لێبکه‌نه‌وه کوردو کوردستانه، ئه‌گه‌ر لێشمان هه‌ڵنه‌گه‌ڕێنه‌وه!! که‌واشبێ: زلهێزه‌کان به‌دواى چاره‌سه‌رى ستراتیژى له‌سه‌ر ئاستى جیهاندا بن؛ هێزه‌کانى ئیقلیمیش ئامانجیانه له‌و چاره‌سه‌ره‌دا، پشکى چه‌وریان هه‌بێ. ته‌واوى هه‌وڵه‌کانیش بۆ گۆڕینى حکومه‌ته‌کان (به‌هارى عه‌ره‌بی، پرۆژه‌ى رۆژهه‌ڵاتى گه‌وره) سه‌ریان نه‌گرتبێ.. ئیتر زه‌مینه سازه بۆ رێکه‌وتنێکى جیهانی-ئیقلیمى نوێ. سه‌رکردایه‌تى سیاسى کوردستان، ئه‌رکێتی، له‌ناو ئه‌و پرۆسه‌یه‌ى به‌ڕێوه‌یه، به‌رژه‌وه‌ندى هه‌رێمى کوردستان بپارێزێ‌‌و شوێنێک له‌ناو هاوکێشه‌کاندا، بۆ کێشه‌ى کوردستان دابین بکات. ئه‌مه‌ش مه‌حاڵه، ئه‌گه‌ر بێت‌و له‌لایه‌که‌وه: - حکومه‌تى کوردستان، ته‌نگوچه‌ڵه‌مه‌ى خه‌ڵک‌و داخوازى ئازادیه‌کان‌و هه‌ڵبژاردنى شه‌فاف‌و بێگه‌رد دابین نه‌کات. له‌لایه‌کى دیکه‌شه‌وه: - حکومه‌تى ھه‌رێم و به‌غداد، له‌سه‌ر کێشه‌ى نه‌وت و غاز، ھه‌روه‌ھا بودجه و مووچه و ده‌روازه سنوریه‌کان، به پێى برگه‌کانى ده‌ستور و پرۆژه‌یه‌کى نوێ، رێک نه‌که‌وێ - هێزه کوردستانیه‌کان، له‌سه‌ر بنه‌ماى هاوسه‌نگیو رێکه‌وتنى نوێى ستراتیژی، له‌ناو خۆیاندا رێک نه‌که‌وون. بێگومان، یه‌کێتیو پارتى هێزى یه‌که‌م‌و دووه‌من تائێستا.. به‌ڵام دۆخى ئێستاو زه‌مینه‌ى سیاسى ئێستا، جیاوازتره له هى دواى راپه‌ڕین. جگه‌له‌وه‌ى یه‌کێتیو پارتى رێژه‌ى ده‌نگه‌کانیان له‌ناو کۆى گشتى ده‌نگده‌ران، گه‌لێ دابه‌زیووه. دوچارى قه‌یرانى ئابوریو بێمتمانه‌ییو ناڕه‌زایى فراوانیش بونه‌ته‌وه. جگه له‌و راستیانه، له‌به‌رامبه‌ریشیاندا، هێزه‌کانى تریش هه‌ن‌و کاریگه‌ریشن‌و خۆیشیان بۆ سه‌رکه‌وتنى زیاتر سازده‌ده‌ن. واتا: یه‌کێتیو پارتى تاقه دوا هێزى بڕیارده‌ر له‌کوردستاندا نه‌ماوون. گه‌رچى به‌حوکمى ده‌سه‌ڵات‌و هێزى چه‌کداریشه‌وه، له لوتکه‌ى ده‌سه‌ڵاتدان. گه‌وره وڵاتان‌و ئیقلیمیه‌کانیش وه‌کو جاران سه‌یریان نه‌گه‌ن. ئه‌م قۆناغ‌و دۆخه، قۆناغ‌و دۆخى ژانگرتووه بۆ گۆڕانکارى هاوکێشه‌کان.. چ ده‌ره‌کیو چ ناوه‌کى چ حیزبیش!
هاوڵاتى وته‌بێژى هێزه‌کانى سوریاى دیموکراتیک(هه‌سه‌ده) رایگه‌یاند:" به‌رێگه‌ى سه‌ربازى و چ به‌رێگه‌ى دیبلۆماسى تا ئه‌و کاته‌ى هه‌رێمه داگیرکراوه‌کان راده‌ستى خه‌ڵکه ره‌سه‌نه‌که‌ى خۆى ده‌کرێته‌وه، تێکۆشانمان به‌رده‌وام ده‌بێت. ئارام حه‌نا، وته‌بێژى هێزه‌کانى سوریاى دیموکراتیکله‌سه‌ر هێرشه داگیرکه‌ریه‌کانى تورکیا رایگه‌یاند:"رژێمى تورک، ئه‌و هه‌لومه‌رجه سیاسیه‌ى هه‌یه بۆ هێرشه داگیرکه‌ریه‌کانى نوێیه‌کانى به‌کار ده‌هێنێ، به‌ڵام به‌رخۆدانى هێزه‌کانى سوریاى دیموکراتیک له‌پاڵ گه‌لانى هه‌رێمه‌که ئامانجه‌کانى ده‌وڵه‌تى تورک رووبه‌رووى شکست کردۆته‌وه". هه‌روه‌ها راشیگه‌یاند:" رێککه‌وتنى ئادانا له‌نێوان تورکیا و سوریادا په‌یوه‌ندیه‌کى گوماناوى له‌نێوان رێکخراوه ئیستخباراته‌کانى رژێمى سوریا و تورکدا هه‌یه، هه‌ڵوێستى کۆتایى ئێمه‌ش هه‌میشه به‌رخۆدان و تێکۆشانه. ئێمه هیچ یاریه‌کى وه‌ها قه‌بوڵ ناکه‌ین". ئارام حه‌نا ئه‌وه‌شى خسته‌روو ئه‌گه‌ر هێزه‌کانى حکومه‌تى سوریا به‌راستى بیانه‌وێت هه‌رێمه داگیرکراوه‌کانى ژێر کۆنترۆڵى ده‌وڵه‌تى تورکى داگیرکه‌ر و میلیشیاکانى ئازاد بکه‌ن، ده‌بێت هه‌نگاوى جددى هه‌ڵێنن، وتیشى:" بۆ ئه‌وه‌ش پێویستمان به‌رێککه‌وتنى نوێ و رۆئیایه‌کى راسته‌قین هه‌یه تا ئێمه وه‌کو هێزێکى نیشتمانى بۆ رزگارى هه‌موو هه‌رێمه داگیرکراوه‌کان له‌سه‌رێکانیه‌وه تا عه‌فرین له‌ژێر چه‌پۆکى داگیرکه‌رانى تورک ده‌ربهێننین و تێکۆشان بکه‌ین". وته‌بێژى هێزه‌کانى سوریاى دیموکراتیک ئه‌وه‌شى دووپاتکرده‌وه که "وه‌کو به‌رخۆدان و گیان فیدایی، تا ئه‌و کاته‌ى هه‌رێمه داگیرکراوه‌کان ده‌گه‌ڕێندرنه‌وه بۆ خه‌ڵکه ره‌سه‌نه‌که‌ى خۆی، ئێمه له‌تێکۆشانمان به‌رده‌وام ده‌بێن. چ به‌رێگه‌ى دیبلۆماسى و چ به‌رێگه‌ى سه‌ربازی، هێزه‌کانمان ئه‌رکیان ئازادى هه‌رێمه داگیرکراوه‌کانن، ئێمه بۆ ئازادى وڵات ئه‌رکى نیشتمانى خۆمان به‌جێ دێنین".
هاوڵاتی وەزارەتی دارایی و ئابووری هەرێم، بڕیاریدا لیژنەیەكی بەدواداچوون بۆ كێشەی داهات و خەرجییەكان لە سلێمانی و هەڵەبجە و ڕاپەڕین و گەرمیان پێكبهێنێت. بەپێی نوسراوێكی وەزارەتی دارایی و ئابوری هەرێم كە واژۆی شێخ جەناب، وەزیری دارایی و ئابووری بەسەرەوەیە، ئاماژە بەوە كراوە، لەژێر رۆشنایی كۆبوونەوەی رۆژی 16/5/2022، تایبەت بە كێشەی داهات و خەرجییەكان لە پارێزگاكانی سلێمانی و هەڵەبجە و هەردوو ئیدارەی سەربەخۆی گەرمیان و ڕاپەرین، لەسەر فەرمانی سەرۆكی ئەنجوومەنی وەزیران، بڕیاریدا بە پێكهێنانی لیژنەیەك بۆ بەدواداچوون لەو بابەتە و ئامادەكردنی ڕاپۆرت.
هاوڵاتی بەڕێوەبەرایەتی گشتی كەشناسی و بومەلەرزەزانی هەرێم رایگەیاند كە سبەینێ سێشەممە لەكاتەكانی ئێوارەدا كاریگەری شەپۆلی ئەو خۆڵبارینەی رووی لە هەرێم كردووە كەمدەبێتەوە. ئەمڕۆ دووشەممە 23ی ئایاری 2022، بەڕێوەبەرایەتی گشتی كەشناسی و بومەلەرزەزانی هەرێم راگەیەنراوێكی بڵاوكردەوە و تیایدا هاتووە:" ئەمڕۆ ئاسمانی هەرێم تۆز و خۆڵ دەبێت لەگەڵ زیاد بوونی خێرایی با لە كاتی نیوەڕۆ و كەمبوونەوەی مەودای بینین بۆ كەمتر لەیەك كیلۆمەتر. هەروەها ئەوەشی خستۆتەروو سبەینێ سێشەممە، ئاسمانی هەرێم لەكاتەكانی بەیانی و دوانیوەڕۆدا تۆز و خۆڵ دەبێت و لە كاتەكانی ئێوارەدا كاریگەری خۆڵ بارینەكە كەم دەبێتەوە.
هاوڵاتی ئێران و ئەمریكا لەقوڵترین قۆناغی ناكۆكییەكانیاندان كە ئەوەش بەمەترسییەكی گەورەی سەر وزەو ئاسایش لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و جیهان ئەژمار دەكرێت، بۆیە قەتەر وەك وڵاتێكی دەستكراوە هەوڵی نێوەندگیریی نێوان واشنۆن و تاران دەدات. هەوڵەكانی قەتەر بۆ زیندووكردنەوەی رێككەوتنی ئەتۆمیی و زیادكردنی بەرهەمهێنانی غازو نەوت لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەدوایین تروسكایی تاران بۆ دەربازبون لەقەیرانە كەڵەكەبووەكانی لەقەڵەم دەدرێت، چونكە قەتەر بەكۆتا چانسی زیندوكردنەوەی رێككەوتنی ئەتۆمیی وەسف دەكرێت كە كۆماری ئیسلامیی ئێرانی لەچوار ساڵی رابردوودا نوقمی قەیران كردووە. قەتەر لەمێژووی خۆیدا سەلماندویەتی تەنها وڵاتێكی عەرەبییە كە تێڕوانینی بۆ تاران سەربەخۆیانەیەو سەرەڕای بەهێزكردنی پێگەی خۆی، هەوڵی دوژمنایەتی و توندبوونەوەی ناكۆكییەكانی لەدژی ئێران نەداوەو ئەوەش وایكردووە ئێرانییەكانیش وەك دۆست و برا ناوی قەتەر بهێنن. گەشتی ئەمیری قەتەر بۆ تاران، لەمیدیای جیهاندا بەدوایین هەوڵی ئەمریكاو كۆتا شانسی ئێران لەسەر پرسی رێككەوتنی ئەتۆمیی وەسف كراوە، چونكە ئەو وڵاتە ئامانجی لەزیندوكردنەوەی رێككەوتنی ئەتۆمیی بەرزكردنەوەی پێگەی سیاسیی خۆی و بەرهەمهێنانی نەوت و غازە لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەسسستایبەت كە هێرشی روسیا بۆسەر ئۆكرانیا نرخی نەوتی لەبازاڕەكاندا زۆر بەرز كردووەتەوە، بۆیە رێككەوتنی ئەتۆمیی ئێران و وڵاتانی 5+1 تەنها هۆكارێكە بۆ گەڕانەوەی یاسایی ئێران بۆ بازاڕەكانی نەوت و غازی جیهان. قەتەر پێشەنگی دیپلۆماسیی لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست سەردانی ئەمیری قەتەر بۆ ئێران بەدوایین چانسی تاران لەپرسی رێككەوتنی ئەتۆمیی لەقەڵەم دەدرێت و شارەزایانی سیاسیی ئێرانیش حاشایان لەوە نەكردووەو پێیان وایە دەستی میری قەتەر پڕە لەپێشنیار بە رەزامەنیی واشنتۆن چونكە جۆو بایدن، سەرۆكی ئەمریكا چەند جارێك دووبارەی كردوەتەوە كە دەوحە هاوپەیمانی ستراتیژیی واشنتۆنە لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست. میدیا و رۆژنامەكانی ئێران بڵاویان كردووەتەوە ئامانجی سەرەكیی شێخ تەمیم بن حەمد ئال سانی، میری قەتەر بۆ تاران نێوەندگیریی بۆ گەڕانەوەی ئێرانە لەڕێككەوتنی ئەتۆمیی ساڵی 2015. بەپێی ئەو زانیارییانەی كە بڵاوكراوەتەوە ؛ دەوحە داوای لە تاران كردووە بەچەند مەرجێكی ئابوریی و ئاسایشی ئەمریكاو وڵاتانی ئەوروپا رازی بێت بۆ ئەوەی دەرگای ئابوریی بە رووی وڵاتەكەیدا بكرێتەوە دەربازی ببێت لەو قەیرانە قووڵە ئابورییانەی كە ئێستا لێی رۆچووە. شێخ تەمیم بەڵێنی بەبەرپرسانی ئێران داوە بڕێك لە پارە بلۆك كراوەكانیان بۆ ئازادبكات كە لەبانكە نێودەوڵەتییەكاندان بەهۆی سزاكانی ئەمریكاوە بلۆك كراوە، هاوكات قەتەر و وڵاتانی ئەوروپا لەگەڵ پێدانی قەرزی درێژخایەنن بە ێران، پڕۆژی ئابوریی لەوڵاتەكە دەكەنەوە. قەتەر 22 ساڵە ئەزموونی لەچارەسەری قەیران و ناكۆكیی سیاسیی بەپڕۆژەی ئابوریی هەیە بەتایبەت لە وڵاتانی توركیا، لوبنان و دارفۆر، بەڵام بەرپرسانی ئێران رەتی دەكەنەوە پێویستیان تەنها بەپڕۆژەی ئابوریی بێت بەتایبەت كە لە رووی ئاسایشییەوە لەگەڵ واشنتۆن ناكۆكییان هەیەو سوپای پاسدارانی ئێران لەساڵی 2019ەوە لەسەر دەستی دۆناڵد ترامپ، سەرۆكی پێشوی ئەمریكا كەوتووەتە لیستی تیرۆری واشنتۆنەوە. لەلایەكی دیكەوە قەتەر هەوڵدەدات خۆی لەو بەرەیە سعودیەو ئیمارات دووربخاتەوە كە زیادنەكردنی هەناردەی نەوت و غاز بۆ بازاڕەكانی جیهان وەك كارتێكی فشار دژی واشنتۆن بەكاری دەهێنن، بۆیە یەك لەهەوڵە سەرەكییەكانی دەوحە بۆ ئەوەبووە تاران رازی بكات هاوكات لەگەڵ دانوستانە ئەتۆمییەكان بوار بكاتەوە بۆ زیادكردنی هەناردەی یاسایی نەوت و غاز لەبازاڕەكاندا بەمەبەستی جێگیركردنی نرخی نەوت و رێگریی لە بەرزبوونەوەی زیاتری ئەو سووتەمەنییە. ئێران و قەتەرو روسیا پێكەوە خاوەنی 50%ی نەوتی جیهانن و قەتەرو ئێران پێكەوە خاوەنی دووەم گەورەترین كێڵكەی غازیی هاوبەشن. قەتەر؛ دوایین تروسكایی زیندوكردنەوەى رێككەوتنی ئەتۆمیی ئەگەرچی ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆك كۆماری ئێران لەكاتی كۆبوونەوەی لەگەڵ میری قەتەر لە (12/5/2022) رایگەیاند ئابوریی وڵاتەكەی بە رێككەوتنی ئەتۆمییەوە نەبەستووەتەوە، بەڵام هەموو هەوڵێك دەدات وڵاتەكەی لە ژێر باری گرانی فشارە ئابورییەكانی ئەمریكاو وڵاتانی رۆژئاوا رزگار بكات بۆ ئەو مەبەستەس پێشوازیی لەو پێشنیارانە دەكات كەدەوحە وەك دۆستێكی دێرینی تاران خستوویەتیەڕوو. لەلایەكی دیكەوە ئەمیر عەبدوڵاهیان، وەزیری دەرەوەی ئێران رایگەیاندووە؛ حكومەتی ئێستا بڕیاری داوە بەكەمتر لەهەڵوەشاندنەوەی سەرجەم سزا ئابورییەكانی لابردنی سوپای پاسداران لە لیستی تیرۆری ئەمریكا رازیی نابێت. مەبەستی سەرەكیی گەشتەكەی شێخ تەمیم كۆتایهێنان بووە بە هەڵپەساردنی دانوستانەكانی ڤیەننا بۆ رێككەوتنی ئەتۆمیی كە زیاتر لە 64 رۆژ هەڵپەسێردرا. قوڵایی ناكۆكییەكانی ئێستای نێوان واشنتۆن و تاران، سوپای پاسدارانە، چونكە حكومەتەكەی رەئیسی بە نەشتەرگەریی مەترسیدار لەئابوریی وڵاتەكەی پێدەچێت دەستی لەزیندوكردنەوەی رێككەوتنی ئەتۆمیی بەمزووانە شۆردبێت بەتایبەت كە ئەو نەشتەرگەرییەی بووەتە هۆی گرانبوونی نان و گەنم و مریشك و رۆن و زۆبەری ماددە خۆراكییەكان و پێداویستییە سەرەكییەكانی ژیانی رۆژانە لەئێران. نەشتەرگەرییەكەی رەئیسی بەوە دەستیپێكرد كە هاوكارییە مادییەكانی حكومەتی بڕی بۆ كڕین و هاوردەكردنی ماددە خۆراكییەكانی لەدەرەوە، چونكە پێشتر هەر دۆلارێكی وەك هاوكاریی خۆراكی بەچوار هەزار و 200 تمەن تەرخان دەكرد بۆ هاوردەكردنی خۆراك و دەرمان لەكاتێكدا نرخی هەر دۆلارێك لەئێستادا زیاترە لە 30 هەزار تمەنی ئێرانی، بۆیە زۆربەی خۆراكەكان بەتایبەت ئاردو برنج بەرزبوونەوەی پێنج بۆ 12 هێندەیی بەخۆیەوە بینیوەو هەر ئەوەش ناڕەزایەتیی و خۆپیشاندانی لەئێران لێكەوتووەتەوە. ئەگەر قەتەر لەچەند رۆژی داهاتودا پەیامی ئەرێنیی لەسەر گەشتەكەی شێخ تەمیم بۆ تاران بڵاو نەكاتەوە ئەوا سەردانەكە بە شین لەسەر تابوتی رێككەوتنی ئەتۆمیی ناودەهێنرێت بەتایبەت كە بەرپرسانی ئێران جەختیان لەوە كردووەتەوە بە كەمتر لەوەی پێشتر داوایان كردووە رازیی نابن بۆ گەڕانەوەی وڵاتەكەیان بۆ رێككەوتنی ئەتۆمیی. ئێران تەنها یەك رێككەوتنی لەگەڵ قەتەر بڵاو كردووەتەوە ئاژانسی هەواڵی خوێندكارانی ئێران (ئیسنا) بڵاوی كردووەتەوە گەشتەكەی شێخ تەمیم بووەتە هۆی واژۆكردنی رێككەوتنێكی ئەدەبی و كەلتوریی نێوان تاران و دەوحە كە 11 خاڵ لەخۆدەگرێت. بەپێی رێككەوتنەكە ئاسانكاریی دەكرێت بۆ وەرگێڕانی بابەت و كتێبە ئەدەبی و زانستییەكانی نێوان ئێران و قەتەرو مافی لەبەرگرتنەوەش بەشێوەی یەكسان بۆ دوو وڵاتەكە پارێزراو دەبێت و هاوكات گەشتە ئەدەبی و زانستییەكانی نێوان دوو وڵاتەكە ئاسان دەكرێت و پەیوەندییەكانیان لەبواری زانست و كتێب و كەلتوردا زیاتر دەكەن. كۆماری ئیسلامی ئێران 40 ساڵە لەقەتەر رازییە جەلیل رەحیمی جهان ئابادی، ئەندامی دەستەی ئاسایشی نیشتیمانی و پەیوەندییەكانی دەرەوە لەپەرلەمانی ئێران رایگەیاندووە: پەیوەندییەكانی تاران و دەوحە دۆستانەو برایانەیە، چونكە ئەو وڵاتە لە 40 ساڵی رابردوودا هەڵوێستی دادپەروەرانەوە بووە بەرامبەر ئێران تەنانەت لەكاتی ناكۆكیی لەگەڵ وڵاتانی عەرەبیدا قەتەر هەڵوێستی لەبەرامبەر كۆماری ئیسلامی ئێران دادپەروەرانە بووە. ئەو وتوویەتی:» قەتەر هەوڵدەدات دیدو بۆچوونەكانی ئێران بگەیەنێتە واشنتۆن و بەپێچەوانەشەوە تێڕوانینەكانی ئەمریكا بۆ تاران دەگوازێتەوە ئەوەش لەپێناو كەمكردنەوەی گرژییە نێودەوڵەتییەكان و ئاسایشی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدایە. بەپێی زانیارییەكانی جهان ئابادی، سەرەڕای رۆڵی نێوەندگیرانەی قەتەر لەنێوان تاران و واشنتۆن هەریەكە لەوڵاتانی عێراق و عوممان و رۆڵیان هەیە لە نێوەندگریی تاران لەگەڵ واشنتۆن و ریاز . ئەو بەرپرسەی ئێران ئاماژەی بەوە كردوە كە دەبێت ئەوروپاو ئەمریكا دان بەهێز و بوونی سەربازیی ئێران لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا بنێن و لەسەر ئەو بنەمایە هەوڵی زیندوكردنەوەی رێككەوتنی ئەتۆمیی بدەن كە ئەوكاتە تارانیش هەوڵەكانی بەئامانجی گەڕانەوەی بۆ رێككەوتنی ئەتۆمیی و ئاسایشی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەخاتەگەڕ. وتەكانی جهان ئابادی دوای ئەوە هات كە رەئیسی لەكۆبوونەوەی لەگەڵ میری قەتەر وتی: ئێران دۆستایەتیی خۆی بۆ قەتەر سەلماندووە، لەبەرامبەریشدا شێخ تەمیم وتی: پەیوەندییەكانی نێوان تاران و دەوحە بەسەر دوو سەردەمی پێش رەئیسی و دوای رەئیسی دابەش دەبێت. نیو سەدە پەیوەندیی دەوحەو تاران پەیوندییەكانی ئێران و قەتەر دەگەڕێتەوە بۆ ساڵی 1971 واتە ئەو لەڕۆژی راگەیاندنی سەربەخۆیی قەتەر، پەیوەندیی نێوان تاران و دەوحە بەردەوام بووە، سەرەڕای ئەوەی لە قۆناغی جیاوازدا ساردوسڕیی كەوتووەتە نێو ئەو دو وڵاتە بەڵام هیچ كاتێك پەیوەندییەكان گرژییەكی ئەوتۆیان بەخۆیەوە نەبینیوە لەكاتێكدا ئەو وڵاتە لەچەند قۆناغێكی هەستیاردا هەڵوێستی لەدژی كۆماری ئیسلامی ئێران بووە. قەتەر لەجەنگی هەشت ساڵەی نێوان عێراق و ئێران دەیان ملیار دۆلاری وەك قەرزو هاوكاریی رادەستی رژێمی بەعس كردووەو دوای ئەوەش لەساڵی 2011 تائێتسا دژی بوونی هێزە چەكدارەكانی ئێران بووە لەسوریاو لەساڵی 2016ەش لەكاتی سووتانی باڵیۆزخانەی سعودیە لەتاران، دەوحە پشتگیریی بۆ ریاز دربڕی و دژی تاران هەڵوێستی وەرگرت. ئێران لەناكۆكییەكانی ساڵی 2017ی نێوان ریازو دەوحە پشتگیریی وڵاتی قەتەری كردو ئاسمانی وڵاتەكەی بۆ ناردنی خۆراك بۆ قەتەر بەكراوەیی هێشتەوە، ئەوەش وایكرد سەرەڕای هەڵوێستی توندیان لەدژی بوونی ئێران لەسوریا بەڵام پەیوەندییەكانیان لەگەڵ تاران تووندوتۆڵتر كرد، چونكە ئێران تەنها سنوری دەریایی و ئاسمانیی كراوە بوو كە قەتەرییەكان دەیانتوانی خۆیان لەئابڵوقەی سعودیەو وڵاتانی عەرەبیی هاوپەیمانی رزگار بكەن. نزیكەی 300 هەزار كەس كەهەڵگری رەگەزنامەی ئێرانن لەقەتەر دەژین كە بەپێی ئامارەكانی ساڵی 1993 نزیكەی 100 هەزار كەس لەو ژمارەیە لەنەتەوەی فارسن. ئەوەیە مایەی سەرنجە پەیوەندیی ئابوریی ئەو دوو وڵاتە زۆر كەم بووە، پێشتر تاساڵی 2017 ئاستی هەناردەی ساڵانەی ماددەی خۆراكیی لەئێرانەوە بۆ قەتەر تەنها 60 ملیۆن دۆلار بووە كە ئەو بڕە لەئێستا بۆ ساڵانە 250 ملیۆن دۆلار بەرزبووەتەوە كە ژمارەیەكی بەرچاو نییەو بەرپرسانی ئێرانیش رایانگەیاندووە ئەو ژمارەیە لەئاستی شكۆی پەیوەندییەكانی نێوان دەوحەو تاراندا نییە. ساڵی 2006 تەنها وڵاتێكی ئەندامی ئەنجومەنی ئاسایش كە دژی بڕیارنامەی ژمارە (1696)ی وەستایە وڵاتی قەتەر بوو، ئەو ساڵە 14 وڵاتی ئەندامی ئەنجومەنەكە جگە لەقەتەر كە ئەویش ئەندامی ئەنجومەنەكە بوو بڕیار درا بەڕاگرتنی بەرنامەی ئەتۆمیی ئێران و سەپاندنی سزا لەدژی تاران، بۆیە دەكرێت هەر ئەو هەڵوێستەی قەتەر بەس بێت بۆ ئەوەی ئێران متمانەی تەواوەتی بەسەربەخۆبوونی بڕیارەكانی قەتەر بكات. دەوحە لەساڵی 2010 گەورەترین رۆڵی هەبووە لەدانوستانی نێوان بەرپرسانی ئەمریكاو ئێران و ئەوروپا، تەنانەت بەیەكەم نێوەندگیری نێوان تاران و وڵاتانی ئەوروپا لەقەڵەمدرا. قەتەر لەدەیان بڕیاری وڵاتانی هاریكاریی كەنداو لەدژی ئێران بەشداریی نەكردووەو ئەوەش بووەتە كێشەیەكی دیكەی دەوحە لەگەڵ وڵاتانی عەرەبیی كەنداودا.
هاوڵاتی سەرۆكی لیژنەی پیشەسازیی‌و وزەو سامانە سروشتیەكانی پەرلەمانی كوردستان ڕایگەیاند، بەنزینی 690 دیناری لەهەولێر هەیەو لەسلێمانی نەماو هۆكارەكەی حكومەتی هەرێمە. عەلی حەمەساڵح سەرۆكی لیژنەی پیشەسازیی‌و وزەو سامانە سروشتیەكان ڕایگەیاند:" ئەو بڕە بەنزینەی بەغدا بۆهەرێمی دابیندەكردو نرخی هەر لیترێك 690 دیناربوو ماوەی 20 ڕۆژە ڕایگرتووەو حكومەتی هەرێم خۆی بەنزین بۆ هەولێر بەنرخی 690 دینار بۆ هەر لیترێك دابیندەكات و بۆ سلێمانی ناینێرێت". هەروەها ئاماژەی بەوەكرد ڕۆژانە حكومەتی هەرێم لەڕێگەی پاڵاوتگەی كەوەروگۆسك یەك ملیۆن لیتر بەنزین دەپاڵێوێت‌و لەڕێگەی كۆمپانیای سەن ئۆیڵ دایداتە بەنزینخانەكانی هەولێرو نرخی هەر لیترێك 690 دینارە. هاوكات ئەوەشی ئاشكرا كرد "ئەم بەنزینە بەدهۆك‌و سلێمانی نادرێت‌و بەشی سلێمانی لەم بەنزینە ڕۆژانە نزیكەی 400 هەزار لیترە". لەڕۆژی هەینی ڕابردوەوە بەهۆی نەمانی بەنزینی 690 دیناری نرخی هەر لیترێك بەنزین لەسلێمانی 50 دینار چوەسەری‌و ئێستا یەك لیتر بەنزینی نۆرماڵ 950 دینارو بەنزینی موحەسەنیش 1050 دینارە. بەهمەن شێخ قادر لە چاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ رۆژنامەی هاوڵاتی كە لە ژمارە 1867 بڵاوكراوەتەوە روونكردەوەی لەسەر وەستاندنی دابەشكردنی بەنزینی 690 دینارییەكە دەدات و وتی:" ئەوجۆرە بەنزینە دەگەڕێتەوە بۆ كێشەی تەكنیكی لە پاڵاوگەكە، چونكە ئەو بەنزیخانانەی كە پارەیان لە بانكەكان خەواندووە بۆ ئەوجۆرە بەنزینە هەر پارەكانیان لە بانكە و چاوەڕێن ئەو كێشەیەی لەوپاڵاوگەیە هەیە چارەسەربێت و بەنزینەكەیان بۆ بێت چونكە هێشتا بەكتابی ڕەسمی پێمان نەوتراوە كە ئیتر ئەوجۆرەبەنزینە نایەت بۆ سلێمانی".
هاوڵاتی بەڕێوەبەری سەنتەری فریاكەوتنی خێرای سلێمانی 122 رایگەیاند، سەر لە‌بە‌یانی ئە‌مرۆ خانەنشینێك لە بانكی بەختیاری لە كاتی وەرگرتنی مووچەی خانەنشینییەكەی گیانیلەدەستدا. ئەمڕۆ دووشەممە 23ی ئایاری 2022، سامان نادر بەڕێوەبەری سەنتەری فریاكەوتنی خێرای سلێمانی 122 راگەیەنراوێكی بڵاوكردەوە و تیایدا هاتووە:"سەر لە‌بە‌یانی ئە‌مرۆ خانەنشینێك بە‌ناوی "عەلی مەجید " لە بانكی بەختیاری لە كاتی وەرگرتنی مووچەی خانەنشینییەكەی بە كتوپڕ گیانی لەدەستدا". هەروەها ئەوەشی روونكردووەتەوە كە خانەنشینەكە لە تەمەنی 75 ساڵ بووەو تە‌رمە‌كە‌ی گوازراوە‌تە‌وە بۆ پزیشكی دادی سلێمانی.
هاوڵاتی ئیحسان عەبدولجەبار، وەزیری نەوتی عێراق لەگەڵ باڵوێزی توركیا لە بەغدا كۆبووەتەوەو پێی راگەیاندووە كە "دەمانەوێت فرۆشتنی نەوتی هەرێم لەڕێگەی توركیاوە ڕابگرین". وەزارەتی نەوتی عێراق بڵاویكردەوە كە لەسەر داوای ئیحسان عەبدولجەبار، وەزیری نەوتی عێراق، باڵوێزی توركیا بانگێشتی وەزارەت كراوەو پرسی پەیوەندی نێوان هەردوولا تاوتوێ كراوەو وەزیری نەوتی عێراق روونكردنەوەی لەسەر بڕیاری دادگای فیدراڵی عێراق بۆ نوێنەرەكەی توركیا خستۆتەروو. هەروەها داوای كردووە كۆمپانیا نەوتییەكانی توركیا لەهەرێم كارەكانیان رابگرن تا گرێبەستی نوێ لەرێگەی عێراقەوە لەگەڵیاندا دەكرێت.
هاوڵاتی وەزارەتی تەندروستی حكومەتی هەرێم رایگەیاند: "دەرگاو پەنجەرەی ماڵەكانتان دابخەن‌و بۆ كاری زۆر پێویست نەبێت مەچنە دەرەوە". ئەمڕۆ دووشەممە 23ی ئایاری 2022، لەڕاگەیەنراوێكدا وەزارەتی تەندروستی ئاماژەی بەچۆنیێتی مامەڵەكردن لەگەڵ ئاژەڵە ماڵییەكان لەدۆخی خۆڵباریندا كردووەو دەڵێت:"پێویستە هاونیشتمانیان تێكەڵی ئاژەڵە ماڵییەكانی وەك، سەگ‌و پشیلە نەبن‌و مامەڵەیان لەگەڵدا نەكەن، چونكە ئەو تۆزو خۆڵە لەگەڵ فەرووی ئاژەڵەكان كێشە دروستدەكات". بەپێی ئەو پێشبینیانەی لەچەند ڕۆژی ڕابردوودا كرا، ئەمڕۆ دوشەممە خۆڵبارین لەزۆربەی زۆری عێراق دەستی پێكردووە، لەو ڕووەشەوە وەزارەتی تەندروستی حكومەتی هەرێم ڕایگەیاندووە، پێویستە هاوڵاتیان بۆ كاری زۆر پێویست نەبێت نەچنە دەرەوەی ماڵەكانیان. ڕێنماییەكانی وەزارەتی تەندروستیی: 1- داخستنی دەرگاو پەنجەرەو پاككردنەوەی شوێنی خۆڵبارین بەتایبەت بۆ ئەوكەسانەی لەماڵەوەن. 2- لەكاتی چوونە دەرەوە دەمامك ببەسترێت‌و ڕووپۆشی خۆت‌و شوێنی مانەوە بكەی بەبەردەوامی. 3- دەرگاو پەنجەرە دابخە ئەگەر بۆ دۆخی زۆر پێویست نەبێت مەچۆرە دەرەوە. 4- زۆر خواردنەوەی شلەمەنی بەتایبەت لەكاتی شۆفێریی‌و چوونە دەرەوە هەوڵبدرێت هەوای نێو ئۆتۆمبێل بكرێتەوە. 5- خواردنی میوەو سەوزە بەبەردەوامی. 6- تێكەڵ نەبوونی هاونیشتمانیان‌و مامەڵە نەكردنیان لەگەڵ سەگ‌و پشیلە كە لەئێستادا لەلایەن هاونیشتمانیان گرنگی زۆری پێدەدرێت، چونكە ئەو تۆزو خۆڵە لەگەڵ فەرووی ئاژەڵەكان كێشە دروستدەكات. 7- لەكاتی بوونی هەر دۆخێكی نەخوازراو هاونیشتمانیان دەتوانن پەیوەندی بەهێڵی گەرمی ژمارە 122 بكەن. ئەمیندارێتی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراقیش شەوی ڕابردوو ئاشكرایكرد، جگە لەفەرمانگە ئەمنی‌و خزمەتگوزاریەكان، لەعێراق پشووی فەرمییە. وەزارەتی تەندروستیی ئاماژەی بەوەداوە، خۆڵبارین چەند كاریگەرییەكی خراپی لەسەر تەندروستی مرۆڤ هەیە كە بریتین لە: 1- دەبێتە هۆی هەستیاریی‌و پێڵووی چاوەكان سووردەبنەوەو تووشی خوران دەبن. 2- هەستیاریی لوت‌و بەتایبەتیش نێوپۆشی لوت سوور دەبێتەوە تووشی هەوكردن دەبێتەوە، بەمەش گیرانی لوت دروستدەبێت‌و كەسەكە تووشی تەنگەنەفەسی دەبێت. 3- فشاری خوێن‌و خوێنبەربوون‌و هەوكردنی گوێچكەی نێوەڕاست، زۆرجار دەرئەنجامی ئەم خۆڵبارینەیەو كاریگەری دروستدەكات لەسەر ئەوكەسە. 4- ئەوكەسانەی كێشەی هەناسەتووندیی‌و ڕەبۆیان هەیە لەگەڵ ئەم خۆڵبارینە نیشانەكانیان زیاد دەكات. 5- زۆرجار دەبێتە هۆی خورانی پێست‌و سووربوونەوەو نەخۆشیی ئێكزیما. 6- كاریگەری لەسەر كۆئەندامی هەناسەدان‌و سییەكان دروستدەكات‌و بەمەش كەسەكە تووشی كۆكەو پژمین‌و ناڕەحەتی زۆر دەبێت، چونكە ئەو دەنكۆڵانە هەڵگری میكرۆب‌و بەكتریان.
هاوڵاتى سوپاى پاسدارانى ئێران رایگه‌یاند، فه‌رمانده‌یه‌کى باڵایان له ده‌ره‌وه‌ى ماڵه‌که‌ى خۆى له رۆژهه‌ڵاتى شارى تارانى پایته‌ختى ئه‌و وڵاته له لایه‌ن چه‌ند چه‌کدارێکه‌وه کوژرا. ئه‌مڕۆ یه‌کشه‌ممه، سوپاى پاسدارانى ئێران راگه‌یه‌نراوێکى بڵاوکرده‌وه و تیایدا ئاشکرایکردووه، چه‌ند چه‌کدارێک که ماتۆرسکیلیان پێبووه به ده‌ستڕێژى گوللـه "سه‌یاد خودایى" فه‌رمانده‌ى باڵاى سوپاى پاسدارانى ئێرانیان کوشتووه. هاوکات، میدیا فه‌رمییه‌کانى ئێران بڵاویانکرده‌وه، "سه‌یاد خودایى" پێنج گوللـه‌ى پێوه‌بووه و له نزیک ماڵه‌که‌ى خۆى له رۆژهه‌ڵاتى شارى تاران کوژراوه. له راگه‌یه‌نراوه‌که‌ى سوپاى پاسداران، ئه‌وه روونکراوه‌ته‌وه که سه‌یاد خودایى فه‌رمانده‌ى باڵاى سوپاى پاسدارانى بووه و به‌رگریکارى مه‌زارگه پیرۆزه‌کان بووه که به‌شێکه له هێزه‌کانى فه‌یله‌قى قودس و سه‌رپه‌رشتیارى سه‌رجه‌م ئۆپراسیۆنه‌کانى ئێرانى دژى رێکخراوى داعش له ناوخۆ و ده‌ره‌وه‌ى ئه‌و وڵاته کردووه.
هاوڵاتى ئه‌ندامێکى کورد له په‌رله‌مانى عێراق له‌باره‌ى دۆسیه‌ى ناردنه‌وه‌ى به‌شێک له په‌نابه‌رانى کورد له به‌ریتانیاوه بۆ هه‌رێمى کوردستان، نوسراوێکى ئاڕاسته‌ى لیژنه‌ى په‌یوه‌ندییه‌کانى ده‌ره‌وه‌ى په‌رله‌مان و هه‌ردو حکومه‌تى فیدڕاڵى عێراق و هه‌رێم کردووه داوا ده‌کات رێگرى له به‌زۆر ناردنه‌وه‌ى په‌نابه‌ران بکرێت. سۆران عومه‌ر، سهرۆکى فراکسیۆنى کۆمه‌ڵى دادگه‌رى له‌په‌رله‌مانى عێراق له نوسراوێکدا که ئاڕاسته‌ى لیژنه‌ى په‌یوه‌ندییه‌کانى ده‌ره‌وه‌ى په‌رله‌مانى کردوه ئاماژه‌ى به‌وه‌شکردوه، به‌پێى به‌دواداچون و ئه‌و زانیاریانه‌ى پێیان گه‌شتووه وڵاتى به‌ریتانیا چه‌ند ڕۆژێکه ده‌ستیکردوه به ده‌ستگیرکردنى ئه‌و هاوڵاتیانه‌ى هه‌رێمى کوردستان که چه‌ندین ساڵه له بریتانیان ده‌ژین، به‌ڵام مافى په‌نابه‌رێتیان ڕه‌تکراوه‌ته‌وه. هه‌روه‌ها ئه‌وه‌شى خستوه‌ته‌ڕوو، ئه‌و په‌نابه‌رانه ئێستا له دیپۆرت سه‌نته‌رى نزیک فڕۆکه‌خانه‌ى شاره‌کانیان له وڵاتى به‌ریتانیا ده‌ست به‌سه‌رکراون، "به‌شێکیان ئه‌گه‌ر به‌زۆر بگه‌ڕێنرێنه‌وه بۆ عێراق یان هه‌رێمى کوردستان توشى کێشه ده‌بن، پێویسته گه‌ڕاندنه‌وه‌یان به ڕه‌زامه‌ندى خۆیان و ئه‌و وڵاته‌بێت که ده‌گه‌ڕێنه‌وه بۆی". سۆران عومه‌ر داوایکردووه حکومه‌تى هه‌رێمى کوردستان و حکومه‌تى عێراق رونکردنه‌وه بده‌ن له‌سه‌ر ناردنه‌وه‌ى به‌زۆرى ئه‌و په‌نابه‌رانه که‌ژماره‌یان زیاتر له 50 په‌نابه‌ره.
هاوڵاتى لیژنه‌ى روبه‌ڕوبونه‌وه‌ى زیاده‌ڕه‌وى له سلێمانى نه‌خشه‌ى زیاده‌رۆییه‌کان پیشانى قوباد تاڵه‌بانى ده‌دات و جێگرى سهرۆکى حکومه‌تیش رایگه‌یاند:" پێویسته به‌هه‌موو شێوازێک رێگرى بکرێت له‌هه‌ر زیاده‌ڕه‌وییه‌ک که بکرێته سه‌ر موڵک و ماڵى گشتی". ئه‌مڕۆ یه‌کشه‌ممه قوباد تاڵه‌بانى جێگرى سهرۆکى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران سه‌ردانى سه‌رۆکایه‌تى شاره‌وانى سلێمانى کرد و به‌ئاماده‌بونى له‌یلا عومه‌ر سهرۆکى شاره‌‌وانی، له‌گه‌ڵ لیژنه‌ى ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌ى زیاده‌ڕه‌وى بۆ سه‌ر موڵک و ماڵى گشتى له‌سلێمانى کۆبۆوه. هه‌روه‌ها گفتوگۆ له‌باره‌ى ئه‌و پڕۆژانه‌ى بوارى وه‌به‌رهێنان کرا که زه‌وییان وه‌رگرتوه و به‌‌شێکى زیاده‌ڕه‌ویه و بڕیاردرا کۆبونه‌وه له‌گه‌ڵ خاوه‌نى ئه‌و پڕۆژانه‌دا ئه‌نجام بدرێت بۆ چاره‌سه‌رى ئه‌و گرفتانه. هاوکات هه‌ر له کۆبونه‌وه‌که‌دا قوباد تاڵه‌بانى جێگرى سهرۆکى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران رایگه‌یاند، ده‌بێت به‌هه‌مو شێوازێک رێگرى بکرێت له‌هه‌ر زیاده‌ڕه‌وییه‌ک بۆ سه‌ر موڵک و ماڵى گشتى و پشتیوانى خۆشى بۆ هه‌نگاوه‌کانى لیژنه‌که دوپات کرده‌وه. دواتر و له کۆتایى کۆبونه‌وه‌که‌دا لیژنه‌ى روبه‌ڕوبونه‌وه‌ى زیاده‌ڕه‌وییه‌کان نه‌خشه‌ى هه‌مو ئه‌و زیاده‌ڕه‌وییانه‌ى نمایش کرد که پۆلێنى ئه‌و زیاده‌ڕه‌وییانه‌ى تێدا خراونه‌ته‌ڕو له سنورى پارێزگاى سلێمانى به‌مه‌به‌ستى چاره‌سه‌رکردنیان.
هاوڵاتی سەرۆكی هەرێم رایگەیاند كە"وتەكانی نوێنەری یوئێن لەعێراق لە پەرۆشییەوەیە بۆ دۆخی هەرێم و پێویستە بە هەند وەریبگرین". جینین پلاسخارت، نوێنەری نەتەوەیەكگرتووەكان لە عێراق لە دوو هەفتەی رابردوودا لە كۆبونەوەی ئەنجومەنی ئاسایش رایگەیاند:" مەترسی لەسەر قەوارەی هەرێمی كوردستان هەیە"، ساڵی رابردووش لە هەولێر بەبەرچاوی بەرپرسانی هەرێمەوە ئەو مەترسیانەی خستەروو و داوای كرد سەركردایەتی لایەنەكان كێشەو ناكۆكییەكانیان وەلابنێن و یەك هەڵوێست بن. نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكی هەرێم و جێگرانی سەردانی مەكۆی سەرەكی بزوتنەوەی گۆڕان یان كرد و سەرۆكی هەرێم بە راگەیاند:" دۆخی ئێستا جێگەی نیگەرانی سەرۆكایەتی هەرێم و حكومەت و پەرلەمانە و پێویستە ئێمە لەگەڵ لایەنە سیاسییەكان و حكومەت و پەرلەمان گفتوگۆی لەسەر بكەین". سەبارەت بە هۆشدارییەكانی جینین پلاسخارت، نێردەی تایبەتی نەتەوە یەكگرتوەكان بۆ عێراق لەبارەی دۆخی هەرێمەوە، نێچیرڤان بارزانی رایگەیاند:" وتەكانی بەرپرسەكەی نەتەوە یەكگرتوەكان لە پەرۆشییەوەیە بۆ دۆخی هەرێم و پێویستە نیگەرانیەكان بە هەند وەربگرین".
