وتەبێژی سودانى: گروپێكی لەیاسا دەرچوو ئەلیزابێسیان ڕفاندبوو

هاوڵاتی هاوڵاتی ناوی ڕێکخەری گشتیی داهاتووی گۆڕان ئاشکرا دەکات پێش هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان، بزووتنەوەی گۆڕان کۆنگرەی دووەمی دەکات، هاوڵاتی ناوی ڕێکخەری گشتیی ئاشکرا دەکات. کۆنفڕانس و هەڵبژاردنی باژێڕوانەکانی بزووتنەوەی گۆڕان تەواو بووە، هەر قەزایەک باژێروانێکی دەبێت، لەگەڵ ڕێکخەری ژوورەکان کە ژمارەیان هەشت ژوورە و سەرۆکی فراکسیۆنەکان جڤاتی نیشتمانی پێکدەهێنن. بەپێی زانیارییەکانی هاوڵاتی، گۆڕان جڤاتی نیشتمانی خانەی ڕاپەراندن و ڕێکخەری گشتییی هەڵدەبژێرن، دانا ئەحمەد مەجید، پارێزگاری پێشووتری سلێمانی زۆرترین پاڵپشتی لە نێو جڤاتی نیشتمانی هەیە و دەبێت بە سێیەمین ڕێکخەری گشتیی بزووتنەوەی گۆڕان. دوای زیاتر لە 10 ساڵ، دانا ئەحمەد مەجید، پارێزگارى پێشووترى سلێمانى لە دەرەوی وڵات پێش مانگێک گەڕایەوە، ئەویش وەکو ئامادەکاری بۆ خۆ هەڵبژاردنی بۆ ڕێکخەری گشتییی بزووتنەوەی گۆڕان.

هاوڵاتی ئەمڕۆ 24ی ئابی 2024 ، محەمەد حاجی محمود سکرتێری حزبی سۆسیال دیموکراتی کوردستان، لەسەر ڕێکەوتنی نێوان بەغدا و ئەنقەرە ڕایگەیاند: پێویستە هێزە سیاسییەکان لەگەڵ یەکتر کۆببنەوە، لە جیاتی ووڵاتانی دراوسێ. محەمەدی حاجی مەحمود :تیشکی خستۆتە سەر هێرشە سەربازییەکانی ئەم دوایانەی تورکیا بۆ سەر هەرێمی کوردستان سەرکۆنەی ئەو هێرشانە دەکات. هاوکاتیش دەڵێت: ئەو ڕێککەوتنە هەماهەنگیەی نێوان عێراق و تورکیا، لەسەر حیسابی هێرشکردنە سەر گەلی کورد ئەنجامدراوە. پێویستە هێزە سیاسییەکانی هەرێمی کوردستان لە بری ئەوەی لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ کۆببنەوە لەگەڵ یەکتر کۆببنەوە. ناوبراو لە درێژەی قسەکانیدا ڕایگەیاند، هەمووان خۆیان بۆ شەڕێکی نەخوازراو ئامادە دەکەن کە خەریکە لە ناوچەکەدا هەڵگیرسێت و نابێت کورد خۆی بخاتە ناو شەڕێکەوە کە خۆی نایەوێت.

هاوڵاتی گەنجێکی کوردی پاش ئەوەی  ئاڵای کوردستانی بردە سەر چیای ئەڤەرێست ، باسی لەوە کردوە ، دەیەوێت یەکەم کورد بێت  ئاڵای کوردستان لەسەر مانگ هەڵبکات. دادڤان عیسمەت کە لە ئێستادا لە لە ئیماراتی یەکگرتوی عەرەبی نیشتەجێیە، خەڵکی شاری زاخۆیە، بیر لەوە دەکاتەوە، کە ئاڵای کوردستان بباتە سەر مانگ و بۆ ئەو مەبەستەش گرێبەستێکی بەبەهای زیاتر لە یەک ملیۆن دۆلار لەگەڵ کۆمپانیایەکی ئەمریکی کە خاوانداێتیەکەی بۆ ئیلۆن مەسک دەگەڕێتەوە واژۆ کردوە. بڕیارە بۆ چەند ڕۆژێک لەسەر مانگ بمێنێتەوە ، کۆمپانیا ئەمریکیەکە سەرجەم پێویستیەکانی بۆ دابین دەکات. دادڤان دەڵێت:دەمەوێت یەکەم کوردبم ئاڵای کوردستان ببمە سەر مانگ ، ئەوە خولیایی منداڵیمە

هاوڵاتی پاش ئەوەی حزبە کوردییەکانی لەسەر داوایەکی حکومەتی ئێران ناچار بە چەک داماڵین و دورخستنەوە لەسەر سنورەکان کرا، دیسان فشاریان لێ دەکرێت  بۆ سنورداکردنی زیاتر بخرێنە چەند کەمپێکی دیاریکراوەوە. بەشێک لەحزبەکانی کوردییەکانی ڕۆژهەڵات بۆ بەرگرتن لە  شەڕو پێکدادان بە بڕیارەکە ڕازی بوون. لە نوێترین بڕیاری ڕاوێژکاری ئاسایشی عێراق قاسم ئەعرەجی  ڕۆژی (19)ئەم مانگە ، بە نوسراوێكی فەرمی داوای لە وەزیری کۆچ و کۆچبەرانی عێراق كرد ڕەزامەندی دەرببڕیت, بە بەکارهێنانی کەمپی سورداش, بۆ جێگیرکردنی هێزە کوردیە ئۆپۆزسیۆنەکانی ئێران، لە بەرامبەردا ئیڤان فایەق وەزیری کۆچ و کۆچبەران, لە هەمان ڕۆژ وەڵامی نوسراوەکەی داوەتەوە و, رەزامەند بووە بە داواکەی ڕاوێژکاری ئاسایشی نیشتیمانی عێراق . لەبەرامبەردا حزبە کوردیەکان ناڕەزایی دەردەبڕن و دەڵێن :ئێمە پەنابەرنابین و لە چالاکیە سیاسەکانمان بەردەوام دەبین، دەبێت ژینگەی کاری سیاسیمان بۆ فەراهەم بکرێت، نابێت دەستبەسەر بین و یوئێن چاودێریمان بکات و پارچەیەک نانمان بدەنێ، ئەگەروابێت قبوڵی ناکەین.  

هاوڵاتی بەرەبەیانی ئەمرۆ لەناو تونێلی دەربەندیخاندا بارهەڵگرێک دەکەوێت بەسەر ئۆتۆمبێلێکی تایبەتدا و لە ئەنجامدا 5 قوربانی لێ کەوتەوە و ڕێگای سەرەکی دەربەندیخان-سلێمانی داخرا. ئەمڕۆ 24ی ئابی 2024 کاتژمێر 4:30 سەرلەبەیانی لە ناو تونێلی دەربەندیخاندا ڕووداوێکی هاتووچۆ ڕوویدا کە بارهەڵگرێک کۆنترۆڵی خۆی لەدەست دەدا و دەکەوێت بەسەر ئۆتۆمبێلێکی تایبەتدا، لە ئەنجامدا دوو کەس گیان لەدەست دەدەن و سێ کەسیتریش بریندار دەبن. سلێمان محەمەد، قائیمقامی دەربەندیخان لەبارەی ڕووداوەکەوە بە هاووڵاتی ووت: دوای حەوت کاتژمێر تیمەکانی فریاکەوتن تویانیان تەرمەکانی ڕووداوەکە دەربهێنن و لە ئێستادا تەرمەکان لە پزیشکی دادی دەربەندیخانن، بریندارەکانیش ڕەوانەی نەخۆشخانەی شار کران. قائیمقامی دەربەندیخان وتیشی: سێ بریندارەکە و یەکێک لە قوربانییەکان ئەندامی یەک خێزانن و خەڵکی کرماشانن و شۆفێرەکەش خەڵکی ڕۆژهەڵاتی کوردستانە. سەبارەت بە داخستنی ڕێگاکە ئاماژەی بەوەکرد، لە ئێستادا ڕێگای سەرەکی دەربەندیخان-سلێمانی داخراوە و شۆفێران دەتوانن شاخی بەرانان بەکاربهێنن بۆ هاتووچۆ.

بەرەی گەل بە توندی سەركۆنەی هێرشە تیرۆریستیەکەی ئەمڕۆی قەزای سیدصادق دەکات کە تێیدا دوو هاونیشتیمانی رۆژنامەوان بەناوەکانی ( گوڵستان تارا و هێرۆ بەهائەدین) کرانە ئامانج و تیرۆرکران. بەرپرسیارێتی پاراستنی ژیان و سەلامەتی و سەروەری خاکی عێراق و هاوڵاتییەکانی لە ئەستۆی دەوڵەتی عێراق و دەسەڵاتدارانی هەريمی کوردستانە، بەداخەوە هەردولایان لە لوتکەی بێ باکی و بێ خەمیدان بەرامبەر ژیان و سەلامەتی و خوێنی هاوڵاتیانی کوردستان. ئەوەی رودەدات و هەر رۆژەو درۆنێک مرۆڤێکی سڤیل و بێ گوناهی ئێمە دەکاتە ئامانج بە هاوکاری دەستی ناوخۆییە و ئەجێندای سیاسییە ، دوبارە بوونەوەی بەردەوامی ئەو خەرق و پێشێلکارییە ئەمنیانە شکستی حوکمڕانی دەسەڵاتدارانی هەرێمی کوردستانە و وایکردوە هیچ تاکێک هەست بە سەلامەتی و ئاسایشی ژیانی خۆی نەکات. ئەجێندا دەرەکییەکان، کلکایەتی و دابەشبونە حزبی و شەخسیەکانی دەسەڵاتدارانی هەرێم هەموو سنورێکی بەزاندوە و دەبێت ئەو بێ باکیی و ئەجێندا مەترسیدارانە بەرامبەر ژیانی هاوڵاتیانمان کۆتایی پێبهێنرێت. بەرەی گەل، لە کاتێکدا پرسە و سەرەخۆشی خۆی دەگەینێتە کەس و کاری ئەو دوو شەهیدە رۆژنامەوانە، بەرپرسیارێتی ژیان و سەلامەتی هاوڵاتیانی کوردستان دەخاتە ئەستۆی دەسەڵاتدارانی هەرێم و عێراق. لای بەرەی گەل ژیان و سەلامەتی هاوڵاتیان هێڵی سورە و دەبێ ئەو بە ئامانجگرتن و تیرۆر و تۆقاندنە سنوری بۆ دابنرێ نەک هاوئاوازی لەگەڵدا بکرێ. بەرەی گەل 23 ئابی 2024

ڕۆژنامەی هاوڵاتی لەشکرکێشی و داگیرکارییەکانی دەوڵەتی تورکیا گەیشتووەتە ئاستێک، هەموو ڕۆژێک هەواڵی کارەساتێکی نوێ دەبیستین، کەچی دەسەڵاتدارانی هەرێم و عێراق ڕۆژ بە ڕۆژ بێدەنگتر دەبن و هیچ کاردانەوەیەکی سیاسی و سەربازییان نییە لە بەرانبەردا. ئەم بێباکییەی حزبە کوردییەکانیش کە بووە بە ستراتیژ و لە سایەیدا سەرقاڵی پاراستنی بەرژەوەندییە تایبەتییەکانیانن، دوو ڕاستی سەرەکیمان بۆ ئاشکرا دەکات: یەکەمیان ئەوەیە چیتر هەرێمی کوردستان خاوەنی هێزێکی سیاسی نیشتیمانی نییە و سەرجەمی لایەنە سیاسییە کوردییەکان بە دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆنەکانیشەوە بۆ بەرژەوەندی خۆیان دروستبوون و پەیوەندییان بە پاراستنی خاک و وڵات و ژیانی هاوڵاتیانەوە نییە، دووەمیشیان ئەوەیە ژیانی خەڵکی کوردستان لەژێر هەڕەشە و مەترسییەکی گەورەدایە و پێویستە بە دوور لەو بێدەنگییە ستراتیژییەی دەسەڵاتداران، کاردانەوەی گەورە بە ڕووی ئەم لەشکرکێشییە سەربازییانەی تورکیای داگیرکردا بنوێنن، کە ڕۆژانە دووبارە و سێبارە دەبێتەوە. سەر لە بەیانی ئەمڕۆ دوای بۆردوومانی هەندێک ناوچەی شارباژێڕ لە لایەن فڕۆکە جەنگییەکانی تورکیاوە، لەسەر ڕێگای سەیدساق-هەڵەبجە، دوای سنوربەزاندن و دەستدرێژیی سوپای تورکیا بە درێژی ٤٠٠کم، بۆسەر خاک و ئاسمانی هەرێمی کوردستان، لە ڕێگەی بۆردوومانکردنەوە بە درۆن، دوو خاتوونی ڕۆژنامەنوس شەهیدکران و شەش هاوڵاتی دیکەش بریندار بوون. بێگومان ئێمە چەندین ساڵە گوێبیستی ئەوە دەبین، کە باشور باجی خەباتی باکور دەدات، بەڵام ئەم قسەیە نەک ڕاست نییە، بەڵکو خۆدزینەوەیەکی ئاشکرایە لە بەرپرسیارێتی نیشتیمانی و هاوکاتکەوتنی دەمامکی کوردایەتیشە بە ڕوخساری سیاسییەکانی هەرێمەوە. لە لایەکی تریشەوە ئەو ڕاستییەمان بۆ دەسەلمێت کام هێز لە خەباتێکی بەردەوامدایە بۆ پاراستنی گەلی کورد و لەبەر چ هۆکارێکیش بەردەوام ڕەتدەکرێتەوە.      ئەوەی پێویستە هاوڵاتیانی کوردستان ئەنجامی بدەن، پەرەدانە بە فۆڕمێک لە خەباتی فرەیی و ڕاکێشانی بەرەنگارییە بۆناو کایە و پانتاییە کولتوورییەکانی وەک میدیا و گردبوونەوەی جەماوەری سەرتاسەری و ڕەتکردنەوەی داگیرکەر و خانەخوێ ناوخۆییەکانیان لە یەک کاتدا. چونکە خەبات و بەرەنگاریی تەنیا بە چەک ناکرێت، بەڵکو بە بیری ئازاد و تێگەیشتن لەو ڕاستییەوە دەکرێت، کە دەسەڵاتدارانی هەرێم چاوساغی داگیرکەرانن و خەباتی ئێمەی گەلی کورد بەشێک نییە لەو خۆ ڕادەستکردن و بێباکییەی ئەوان. ئەوەتا ئەمڕۆ دوو خەباتکاریی میدیایی شەهیدبوون، خۆ ئەگەر ئەوانیش وەک ڕۆژنامە نابەرپرسیارەکانی دەزگاکانی ئەوان مفتەخۆر بوونایە، ژیانیان پارێزراو دەبوو.  کەواتە بۆ ئەوەی لەم دۆخە ژێردەستەیی و پڕ مەترسییە ڕزگارمان ببێت، بۆ ئەوەی مێژووی سەدان ساڵەی بەرخۆدان و خەباتکردنمان بۆ ئازادی بە فیڕۆ نەڕوات، نابێت فریوی گوتاری دەسەڵاتداران بخۆین کە خۆیان هاوپەیمان و هاوبەرژەوەندی داگیرکەرن، بەڵکو دەبێت سیاسەتی بەرەنگاریی و بەرخۆدان وردکەینەوە بۆسەر ئاستی فرەیی کایەکان و هەر هاوڵاتییەک لە هەر شوێن و جێگایەکدایە، خۆی بە بەرپرسیار بزانێت لە بەرانبەر ئەم هێرشانەی تورکیای داگیرکەردا و بەشدار بێت لە هەر هەوڵێکدا، کە وادەکات جۆرێک لە سیاسەتی فرەیی کولتووریی سەرپێ بکەوێت، تا لە ڕێگایەوە مرۆڤبوون و کوردبوونی خۆمان بپارێزین و کۆتایی بەو گوتارە ناسیۆنالیستییە بهێنین چەندین ساڵە سیاسییەکانی باشور وەک مشەخۆر لەسەری دەژین.  

   لە ٢٠ی ئاب کاتژمێر ١٢:٥٠ و ١٣:١٥ هێزەکانمان لە گە-ر-یلا-کانی یەژا - ستار بە چەکی قورس سەربازانی داگیرکەریان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە چیای مەتینا کردە ئامانج.   لە 20ی ئاب کاتژمێر 21:30 و 23:40 هێزەکانمان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە دارکێل و بیشیل کۆپتەرە داگیرکەرەکانیان گرت و ئەمەش بووە هۆی وەستاندنی چالاکیەکانیان بەسەر ناوچەکەدا.   ڕۆژی ٢١ی ئاب کاتژمێر ١٦:١٠ هێزەکانمان بە چەکی قورس سەربازانی داگیرکەریان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە کولکە کردە ئامانج و لە ئەنجامدا ئاگر لە یەکێک لە مۆڵگەکانی داگیرکەران کەوتەوە. 2. لە ناوچەی شەهید دەلیل، ڕۆژئاوای زاب؛ ‌ لە ٢٠ی ئاب کاتژمێر ٠٤:٣٠ هێزەکانمان بە چەکی قورس سەربازانی داگیرکەریان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی جودی کردە ئامانج.    لە ٢١ی ئاب کاتژمێر ٢٠:٥٤ هێزەکانمان بە چەکی نیو ئۆتۆماتیکی جموجۆڵی سەربازانی داگیرکەریان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی ئامیدییە ئاستەنگ کرد ، ئەمەش بووە هۆی وەستاندنی جموجۆڵەکانیان.  ‌  ڕۆژی ٢١ی ئاب کاتژمێر ٠٦:٠٠ هێزەکانمان بە چەکی قورس سەربازانی داگیرکەریان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی ئامادیە کردە ئامانج.                        لە ٢٢ی ئاب کاتژمێر ٠٧:٠٩ و ١٧:٣٠ هێزەکانمان لە یەکینەکانی یەژا - ستار بە چەکی قورس سەربازانی داگیرکەریان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی ئامیدییە کردە ئامانج. لە ٢٠ی ئاب کاتژمێر ٠٩:٣٠ هێزەکانمان لە گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی بەهار بە قەناس لە سەربازانی داگیرکەردیاندا لە ئەنجامدا داگیرکەرێک سزادرا. 3. هێرشی سوپای داگیرکەری تورکیا بە چەکی قەدەغەکراو؛ لە ٢٠ و ٢١ی ئاب تونێلەکانمان لە گۆڕەپانی بەرخۆدانی گردی ئێف ئێم بە چەکی قەدەغە (کیمیاوی ) ٧ جار بۆردومان کران. 4. هێرشەکانی سوپای داگیرکەری تورکیا؛ ‌ لە ٢٠ و ٢٢ و ٢٣ی ئابدا ٩ جار هێرش کرایە سەر گۆڕەپانەکانی سێنین، بەربازین، شەهید شەریف، و گردی شەهید هێمن لە ناوچەی خواکوڕک، هەروەها گۆڕەپانەکانی سەحێل کافیا، ئافتال، سێدار، زیفیق، سیسار، دولا میران ، حەفتەباغ، ئارکنە، و زەنکێل لە ناوچەی کاری ١٧ جار گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی بەهار لە ناوچەی شەهید دەلیل لە ڕۆژئاوای زاب جارێکی تر، و گۆڕەپانی بەرخۆدان لە بیشیل لە ناوچەی مەتینا دوو جار کە بە گشتی ٢٩ جار بۆردومان کراوە لەلایەن فڕۆکە جەنگییەکانەوە. ‌ ۆژانی 20 و 21 و 22ی ئاب، گۆڕەپانی شەهید شەریف و گردی شەقیف لە ناوچەی خواکورک، گۆڕەپانی بەرخۆدان لە چیای مەتینا لە ناوچەی مەتینا، گۆڕەپانی بەرخۆدان لە گردی جودی لە ناوچەی شەهید دەلیل لە ڕۆژئاوای زاب، لەلایەن کۆپتەرە هێرشبەرەکانەوە بۆردومان کران. ٢٣ی ئابی ٢٠٢٤ ناوەندی ڕاگەیاندنی هێزەکانی پاراستنی گەل

بۆیە بە وریاییەوە چاودێری گەشەسەندنەکانی بازاڕ دەکەین ئەمڕۆ هەینی کازۆ ئێیدا پاڕێزگاری بانکی ژاپۆن ڕۆژی هەینی هۆشداری دا کە بازاڕەکانی جیهان بە "ناسەقامگیری" دەمێننەوە، لە کاتێکدا جەختی لەسەر پابەندبوونی خۆی بە بەرزکردنەوەی ڕێژەی سوود کردەوە ئەگەر هەڵاوسان و گەشەی ئابووری وڵاتەکە لەسەر ڕێڕەوی خۆی بمێنێتەوە. لێدوانەکانی کازۆ ئوێدا دوای نزیکەی شەش هەفتە لە ناجێگیرییەکی زۆر لە بازاڕدا هات، کاتێک نرخی یێن لاواز بوو بۆ نزمترین ئاستی مێژوویی کە 161 یێن بوو بەرامبەر بە دۆلار پێش ئەوەی بە شێوەیەکی بەرچاو ڕێڕەوی خۆی پێچەوانە بکاتەوە و زیاتر لە سەدا 10 بەرزبێتەوە. بازاڕی بۆرسەی ژاپۆن بەرزبووەوە بۆ بەرزترین ئاستی لە مێژوودا پێش ئەوەی بەرگەی گەورەترین داڕمانی یەک ڕۆژە بگرێت کە تۆمارکراوە. بانکی ژاپۆن لە مانگی ئازاردا کۆتایی بە سیاسەتی نەرێنی ڕێژەی سوودی خۆی هێنا دوای دەیان ساڵ لە دابەزینی نرخی ناجێگیر. ئوێدا بە پەرلەمانی ڕاگەیاند کە هەڵاوسانەکانی ئەم دواییە بە شێوەیەکی سەرەکی بەهۆی نیگەرانییەکانەوە بووە سەبارەت بە پاشەکشەی ئابووری ئەمریکا، نەک بەرزکردنەوەی ڕێژەی سوود کە بانکی ژاپۆن لە کۆتایی مانگی تەمموزدا ئەنجامیدا. بەڵام ئاماژەی بەوەشکردووە، "بازاڕەکانی ناوخۆ و نێودەوڵەتی ناجێگیرن، بۆیە بە وریاییەوە چاودێری گەشەسەندنەکانی بازاڕ دەکەین"، بەپێی ڕاپۆرتێکی ڕۆژنامەی فاینانشیاڵ تایمز. سەرەڕای ناسەقامگیرییەکانی ئەم دواییە، ئوێدا لە دانیشتنێکی پەرلەمانیدا کە بە شێوەیەکی تایبەت بانگهێشتکرابوو، ئەمڕۆ هەینی ڕایگەیاند، "هیچ گۆڕانکارییەک" لە هەڵوێستی بنەڕەتی بانکی ناوەندیدا نەبووە کە سیاسەتی دراوی ڕێکدەخات ئەگەر "قەناعەت بەوە هەبێت کە پێشهاتە ئابوورییەکان و نرخەکان (هەڵاوسان) وەک چاوەڕوانکراو دەجووڵێن"

سەرلەبەیانی ئەمڕۆ فرۆکە جەنگیەکانی تورکیا بۆ دووەم جار سنوری شارباژێری بۆردوومان کرد ، لەکاتژمێر یانزەی پێشنیوەڕۆش لە نزیکی شارۆچکەی سەید سادق ئۆتۆمبێلیکی رۆژنامەنووسانی کردە ئامانج. ماوەی چەندین مانگە هێرش وبۆردومانەکانی دەولەتی تورک بۆ سەر هەرێمی کوردستان بە شێوەیەکی بەرچاو چڕ بونەتەوە، رۆژانە بۆردوومانی چیا و گوند وناوچە جیا جیاکانی هەرێمی کوردستان دەکات . لەدواین هێرشەکانیشیدا ئەمرۆ هەینی بۆردوومانی شارۆچکەی ماوەتی لە سنوری شارباژێر کرد، پاشان بۆرومانی ئۆتۆمبێلیکی رۆژنامەنووسانی کرد، تێیدا دوو رۆژنامەنووسی ژن بە ناوەکانی هێرۆ بەهادین و گوڵستان تارا شەهیدبوون و رۆژنامەنووسێکیش بە ناوی ڕێبین بەکر بریندار بوو. بەهۆی سەختی بۆردوومانەکەشەوە لاشەی شەهیدەکان شێواون، پێویستیان بە پشکنینی دی ئین ئییە بۆ ناسیناوەیان لە پاش بۆردومانەکەش دەزگای دژە تیرۆری پارتی ڕاگەیەندرواێکی بڵاوکردوەکە تێیدا هاتووە" فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی سوپای تورکیا ئۆتۆمبێلێکی چەکدارانی پە_کە_کە_ی لە نزیک گوندی تەپەڕەشی قەزای سەیدسادق لە پارێزگای سلێمانی کردە ئامانج، بەهۆیەوە بەپرسێکی پەکەکە و شۆفێرەکەی و چەکدارێکی یاوەری کوژران" ئەوەش لە کاتێکدایە دەوڵەتی تورکیا ، ڕۆژانە بۆردوومانی ناوچە جیاوازەکانی کوردستان دەکات و هاوڵاتییانی مەدەنی بە ئامانج دەگرێت ،دەزگای دژەتیرۆریپارتی هیچ لێدوانێکی لەو بارەیەوە بڵاو نەکردۆتەوە، بەڵام پاش هەر هێرشیکی دەولەتی تورک بۆ سەر هاولاتیانی مەدەنی پێش ڕاگەیاندنەکانی تورکیا دەکەوێت، لە بلاوکردنەوەیهەوڵی چەواشەکارایدا

خەم و پەژارەیەکی گەورە لە پارێزگای سەلاحەدینی عێراق هاتە ئاراو، لە دوای بڵاوبوونەوەی هەواڵیێکی شۆکهێنەر لەنێو خەڵکدا ، ئەوەش پاش کوشتارێکی ترسناک کە 5ئەندامی یەک خێزانی کردە قوربانی هاتە ئاراوە. ژمارەیەک چەکدار بە جلوبەرگی سەربازییەوە هەڵیانکوتایە سەر ماڵێک لە ناوچەی عەباسیە لە باکوری قەزای سامەڕا و خێزانێکی پێنج کەسییان کوشت. سەرچاوەیەکی ئەمنی لە پارێزگای سەڵاح الدین ئەوەی ئاشکراکرد کە ڕۆژی چوارشەمە "چەکدارەکان دوای ئەوەی هەڵیانکوتایە سەر ماڵەکە تەقەیان لە خێزانەکە کردووە و دەستبەجێ کوژراون". هەروەها ڕوونی کردەوە کە ئەو چەکدارانە دوای تاوانەکەیان بەرەو شوێنێکی نادیار هەڵاتوون. ئەوەشی خستەڕوو کە هەڵمەتی گەڕان پشکنینیان بەدوای تاوانباراندا دەست پێکردوە لای خۆیەوە عەبدولئەمیر ئەلشەمەری وەزیری ناوخۆی عێراق فەرمانی پێکهێنانی لیژنەیەکی لێکۆڵینەوەی دەرکرد بۆ ئاشکراکردنی بارودۆخی ڕووداوەکە. کە چەکەکان بە شێوەیەکی هەڕەمەکی و ڕێکنەخراو بڵاودەکرێنەوە، جار جار شاهیدی تاوانی هاوشێوەیە. بەهۆکاری هەبونی ژمارەیەکی زۆری چەکی بێ مۆڵەت و زۆربونی ملیشیا چەکدارەکان ، هاووڵاتیانی عێراق ماوە ماوە شاهیدی تاوانی هاوشێوە دەبن بە تایبەت کە دەسەڵات تا ئێستا سەرباری تێپەڕبوونی چەند ساڵێک، لە سنووردارکردنی چەکی تاکەکەسی و خێڵەکیی بەربڵاودا سەرکەوتوو نەبووە، باسی ئەو چەکانە ناکەین کە لەنێو زۆرێک لە کوتلە چەکدارەکاندا بڵاوبوونەتەوە.

ئامادەکردنی: هاوڵاتی نیوز   داواجار نهێنییەکانی پشت نەناردنی پارە لە بەغداوە ئاشکرا بوو، ئەگەرچی سەرەتا وا دەردەکەوت بەغدا کێشەی بۆ مووچەی فەرمانبەران دروستکردووە، بەڵام دەرکەوت ئەو لیستانەی هەرێم دەینێرێت توڕەیی بەغدای گەیاندووەتە لوتکە و تەیف سامی بە تەواوی هاواری لێ هەستاوە. سۆران عومەر ئەندامی پەرلەمانی عێراق رایگەیاند، ئەمڕۆ فەرمانگەی ژمێریاری وەزارەتی دارایی عێراق وردبینی لیستی مووچەی تەواوکردووە و تێبینیەکانی خۆی بۆ ئەنجومەنی وەزیران بەرزکردۆتەوە. وتیشی، لیستی مووچە و میلاکاتی 28 وەزارەت و سەرۆکایەتی و دەستە، ناوەکانیان کێشە و جیاوازی زۆری تێدایە، تەنها دەستەی دەست پاکی و چاودێری دارایی و دەستەی ژینگە کێشەی نەبووە. موسەنا ئەمین زانیاری وردتر ئاشکرا دەکات و دەڵێت: "حكومه‌تى هه‌رێم هه‌ر مانگه‌ و به‌ جۆرێك لیستى مووچه‌ بۆ به‌غدا ده‌نێرێت، بۆیه‌ به‌غداش تێبینى هەیە. پێویسته‌ مووچه‌ رێكبخرێته‌وه‌، ده‌نا حكومه‌تى عێراق ئاماده ‌نییه‌ به‌ توره‌كه‌ پاره‌ بۆ هه‌رێم بنێرێت". ئەوەی ڕوونە تەیف سامی وەزیری دارایی عێراق نیگەرانە و پێیوایە هەرێم مانگانە بە ناوی مووچەوە پارەی زیاتری داواکردووە و پارەی زیاتری خستووەتە خەزێنەکەی و ئامادە نییە وردەکاری بایۆمەتری ڕادەستی عێراق بکات. ئەوەی ڕوونە هەفتەی داهاتووش مووچە بۆ هەرێم نایەت و تا ئێستاش بەرپرسانی حکومەتی هەرێم هیچیان ئامادە نین بۆ چارەسەری قەیرانەکە ڕوو لە بەغدا بکەن، لە کاتێکدا بۆ یەکلایکردنەوەی پۆستەکان بەردەوام بە ڕێگەی بەغداوەن. لە ئێستادا هەرێمی کوردستان نەوت لە ناوخۆ و لە دەرەوەش دەفرۆشێت، داهاتی ناوخۆشی بە تەواوی ڕادەستی عێراق نەکردووە، کەچی هیچ لەو پارەیە نایەتە داهاتی گشتییەوە، بە پێچەوانەوە لەم بێمووچەییەدا، هەرێم نرخی بەنزینی بەرزکردەوە، ئەو بەنزینەی لە نەوتی هەرێمی کوردستان بەرهەم دێت و نرخی لیترێک بەنزینی نۆرماڵ لە هەولێر ٩٢٥ دیناری تێپەڕاندووە.

هاووڵاتی  بەڕێوەبەری تەندروستی سلێمانی،د. سەباح هەورامی: لەسەر پەرەی فەرمی خۆی لە فەیسبووک هۆسداری دەداتە هاووڵاتیان و دەڵیت: "خۆتان لەخواردنی سەوزە ومیوە بە بپارێزن، چونکە ژمارەیەک نەخۆس لە سلێمانی لەنەخۆسخانە خەوێندراون کە ئەگەری هەیە نەخۆسی کۆلێرایان هەبیت'. ئەوەی پیویستە هاوولاتیان خەمی لێبخۆن لە ئێستادانەخۆسی کۆلێرایە بەهۆی ئەوەی چەند حاڵەتێک لە نەخۆسخانەخوێندراون کە ئیمە گومانی کۆلێراین لێدەکەین، چاوەڕاونی دەرچوونی ئەنجامەکانین لە بەغداوە بگەڕێتەوە.  داوا لە هاوولاتیان دەکەین ، بە هیچ جۆریک ئەو سەرچاوەی ئاوانە بەکارنەهینن کەلالیەن قائیمقامیتەوە، ڕێگەپێنەدراوە . تکا لە هاوولاتیان دەکەین، ئەم ماوەیە سەوزە لەبازارەکان ماەركێتەکان هەیە زۆرینەیان بەئاوی قورس ئاە دراوەن بۆ خواردن شیاو نین. 

هاوولاتی  بە هۆی هێرشی فرۆکە جەنگیەکانی تورکیا بۆ سەر چیایی ئاسۆس ڕەزوو ماڵی هاووڵاتیان زەرەر و زیانی بەرکەووتوە.  کاتژمێر ٢ی پاشنیوەرۆی ئەمرۆ فرۆکە جەنگیەکانی تورکیا بۆ جارێکی دیکە چیای ئاسۆس بۆردومانکرد و ئاگر لەناوچەکە کەوتۆتەوە ، ڕەزو باخی هاوولاتیان زیانی بەرکەوت . ناوەندی یەکینەکانی پاراستنی رۆژهەڵات- یەرەکە:پاش بۆردومانەکە ڕاگەیەندراوێکی بڵاوکردوە ئەوەی خستە ڕوو بە کە هیج زەرەو زیانێک بەر هێزەکانیان نەکەوتوە  ئەوش لەکاتێکدایە دەوڵەتی تورک هێرش و بۆردومانەکانی بۆ سەر هەرێمی کوردستان چڕ کردۆتەوە،رۆژانە هێرش دەکاتە سەر گوند وناوچە سنوریەکانی هەرێمی کوردستان و بۆردوومانی دەکات.

هاووڵاتی  لیژنەی ئەمنی سلێمانی چەند بڕیارێکی سەبارەت بە هەڵمەتی هەڵبژاردنەکانی هەرێمی کوردستان بڵاوکردوە کەتێدا هاتووە    هەموو دامەزراوە حكومییەكان بێلایەن دەبن ، هەروەها زەمینەیەكی لەبار و هاوسەنگ بۆ كاندیدی هەموو لیست و قەوارە سیاسییەكان دەڕەخسێنرێت  لەبڕیارەکانی لیژنەی ئەمنیی سلێمانی ئەوە خراوەتەڕوو  هەموو فەرمانگەکانی ئەندام لەلیژنەی ئارامیی هەڵبژاردنەکان‌و فەرمانگەکانی دیکەی دەرەوەی ئەم لیژنەیەش پشتیوان‌و هاوکاری ئۆفیسی سلێمانییەوە دیاریدەکرێن، هیچ هەڵمەتێکی هەڵبژاردن‌و بانگەشەیەکیش لەناو دامودەزگاکانی حکومەتدا ناکرێن‌، لەکاتی دەوامی فەرمییدا هیچ کارمەندێک مافی بانگەشەکردنی نییە. هەروەها ئاماژە بەوەشکراوە ، سەرۆکایەتیی شارەوانیی سلێمانی بەهەماهەنگیی ئۆفیسی سلێمانی کۆمسیۆن، ڕێنمایی پێویست بۆ دیاریکردنی هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردنەکان‌و دوای هەڵبژاردنەکان دەربکات‌و پێویستە هەمولایەک پابەندی ئەو ڕێنماییانەبن. له‌به‌شێكى دیكه‌ى نووسراوەکەدا هاتوه‌، "هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردن‌و کۆبونەوەی جەماوەرییی لەو شوێنانەدا ناکرێت کە هاتوچۆی گشتی‌و نەزمی گشتی ڕادەگرن، شوێنی تایبەت بەبانگەشە لەلایەن بەڕێوەبەرایەتی هاتوچۆی سلێمانی‌و سەرۆکایەتیی شارەوانیی سلێمانی‌و ئۆفیسی کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکانی دیاریدەکرێن". لەبڕیارەکەدا هاتوو ، زەمینەیەکی هاوسەنگ‌و هاوبەشی لەبار بۆ هەموو كاندید لیست، قەوارەو هاوپەیمانێتییە بەشداربوەکانی هەڵبژاردن، بەگوێره‌ى یاساکانی کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکانی عێراق بڕەخسێنرێت. هەموو دامەزراوە حکومییەکان بێلایەن بن لەهەڵمەتی هەڵبژاردنەکان‌و هیچ دامەزراوەو کەلوپەل‌و توانستێکی مرۆیی، ماڵیی، دارایی‌و لۆجیستی بۆ هەڵمەتی هەڵبژاردنەکان‌و لەبەرژەوەندیی هیچ كاندید، لیست، قەوارەو هاوپەیمانێتییەک بەکارنەهێنرێت.