وەزارەتی ناوخۆی هەرێم هۆشدارى دەداتە عێراق

  ئەحمەد شەرع، سەرۆککۆماری سوریا،  لەسەردانێکی لەناکاودا لەگەڵ رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا لە کۆشکی سەرۆککۆمار لە ئیستەنبوڵ کۆبوویەوە. لە کۆبوونەوەکە هاکان فیدان وەزیری دەرەوەی تورکیا، یەشار گولەر وەزیری بەرگریی تورکیا و ئیبراهیم کاڵن بەرپرسی هەواڵگریی تورکیا (میت) ئامادەبوون، هەروەها ئەسعەد شەیبانی وەزیری دەرەوەی سوریا و بەشێک لە بەرپرسانی دیکەش بەشدارییان لە کۆبوونەوەکەدا کرد. ئەمەش دوای ئەوە هات کە دوێنێ بەرپرسێکی ئیسرائیلی  ئاشکرای کرد کە تورکیە ڕۆڵی هەبووە لە ڕێکخستنی کۆبوونەوەکانی نێوان نوێنەرانی ئیدارەی نوێی سوریا و لایەنی ئیسرائیلی. هەروەها ڕوونیکردەوە کە ئەم کۆبوونەوانە "ئەرێنی" بوون، ئاماژەی بەوەشکرد، لایەنی سوریا ئاماژەی نیازپاکی پێشکەشکردووە کە دواتر بەرامبەریان دەبێتەوە. مانگی ڕابردوو تورکیا و ئیسرائیل گفتوگۆیان ئەنجامدا بۆ ئەوەی ڕووبەڕووبوونەوە لە سووریا ڕوونەدات، بەتایبەتی لەکاتی پەرەسەندنی ڕۆڵی تورکیا لەو وڵاتە، کە تەلئەبیب نیگەرانی خۆی لەو وڵاتە دەربڕی. ئەنقەرە لە ساڵانی ڕابردوودا ڕۆڵێکی دیار و بەرچاوی هەبووە لە پشتیوانیکردنی ئۆپۆزسیۆنی سوریا لە دژی ڕژێمی پێشووی بەشار ئەسەد. ڕۆڵەکەی زیاتر گەشەی کرد لە دوای ڕووخان و هەڵاتنی ئەسەد بۆ ڕووسیا، چونکە لە ڕووی دیپلۆماسی و سیاسییەوە چالاکی کرد لە پشتیوانیکردنی حکومەتی نوێ.

  کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق رایگەیاند: لە سبەینێوە پڕۆسەی وەرگرتنی ناوی کاندیدەکان بۆ هەڵبژاردن دەست پێدەکات، دەشڵێت: پڕۆسەکە ماوەی مانگێك بەردەوام دەبێت. کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکانی عێراق بڵاویکردوەتەوە: لە سبەینێ 25ـی ئایارەوە، پڕۆسەی وەرگرتنی ناوی کاندیدەکان بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق دەستپێدەکات. ئاماژەی بەوەشکردوە: وەرگرتنی لیستی ناوی کاندیدەکان بۆ هەڵبژاردن، بۆ ماوەی مانگێك بەردەوام دەبێت و لە 24ـی حوزەیران کۆتایی پێدێت. تاوەکو ئەمڕۆ لە 66 هاوپەیمانێتى پێشوو، 25 یان ویستیان بۆ بەشداری لە هەڵبژاردن پێشانداوە و پێنج هاوپەیمانێتى نوێ پەسند کراون.   11 هاوپەیمانێتى نوێى دیکە لە چاوەڕوانى پەسندکردندان. جومانە غەلاى دەڵێت: "ئەو 11 هاوپەیمانێتییە مامەڵەکانیان پێشکێشکردووە و تەنیا پەسندکردنیان ماوە لەلایەن ئەنجوومەنى کۆمیسیارانەوە."   هاوکات 16 لیستى سەربەخۆ ویستیان بۆ بەشداریکردن لە هەڵبژاردنى پەرلەمانى عێراق پێشانداوە کە 11ى تشرینى دووەمى ئەم ساڵ دەکرێت.   لە 25ـى ئادارى 2025، کۆمیسیۆن دەرگاى نوێکردنەوەى تۆمارى دەنگدەرانى کردەوە و دواى جارێک درێژکردنەوە، تۆماری نوێکردنەوە تاوەکو 23ى ئایار بەردەوام دەبێت کە هەزار و 79 ناوەند بۆ ئەو مەبەستە تەرخان کراون. بڕیارە 11ـی تشرینی دوەمی ئەمساڵ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بەڕێوەبچێت.

  لە وەڵامی بۆردومانەکەی ڕووسیا بۆ سەر کیێڤ، سەرۆکی ئۆکرانیا ڤۆلۆدیمیر زێلێنسکی جەختی لەوە کردەوە کە "هێرشە بەرفراوانەکەی ڕووسیا بە فڕۆکەی بێفڕۆکەوان و مووشەکی بالیستیکی بۆ سەر پایتەخت لە شەوێکدا بەڵگەی زیاترە بۆ ئەوەی ڕێگری لە ڕێککەوتنی ئاگربەست دروست دەکات". ڕۆژی شەممە لە پۆستێکیدا لە تۆڕی کۆمەڵایەتی تێلێگرام نووسیویەتی، شەوێکی سەخت بوو بۆ هەموو ئۆکرانیا. ناوبراو زیادی کرد: لەگەڵ هەر هێرشێکی لەو جۆرە، جیهان باوەڕ بەوەدەهێنن کە مۆسکۆ هۆکاری درێژکردنەوەی شەڕەکەیە. هەروەها داوای سەپاندنی سزای نێودەوڵەتی زیاتری بەسەر ڕووسیادا کرد و وتی، "تەنیا مۆسکۆ ناچار دەبێت بە ئاگربەست ڕازی بێت ئەگەر سزای زیاتر بەسەر کەرتە سەرەکییەکانی ئابووری ڕووسیادا بسەپێندرێت". ئەمەش دوای ئەوە هات کە هێزی ئاسمانی ئۆکرانیا پێشتر ئەمڕۆ ڕایگەیاند کە لە ماوەی شەوێکدا شەش مووشەک و ٢٤٥ فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی هێرشبەری ڕووسیایان خستۆتە خوارەوە و بە تایبەتی کیێڤی پایتەختیان کردۆتە ئامانج. رۆژی هەینی 23-05-2025 وەزارەتی بەرگریی رووسیا بڵاویکردەوە: "270 سەربازی رووسی و 120 هاووڵاتی سڤیل کە خەڵکی هەرێمی کورسک بوون و لەلایەن سوپای ئۆکرانیاوە دەستبەسەرکرابوون، گەڕێندرانەوە. لە بەرامبەردا 270 زیندانیی جەنگیی ئۆکراینی و 120 سڤیل رادەستی ئۆکرانیا کرانەوە."   ڤۆلۆدیمیر زیلینسکی، سەرۆکی ئۆکراینا لە ئێکس بڵاویکردەوە: "قۆناخی یەکەمی ئاڵوگۆڕی (1000 بە 1000) بەڕێوەچوو. ئەمڕۆ 390 کەس بوون؛ پێشبینی دەکەین رۆژانی شەممە و یەکشەممە جێبەجێکردنی رێککەوتنەکە بەردەوام بێت."   ئەمڕۆ هەینی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ترووس سۆشیەڵ رایگەیاند: "ئاڵوگۆڕێکی گەورەی دیل هەر ئێستا تەواو بوو."   ترەمپ بێ ئەوەی وردەکاری لەبارەی ئاڵوگۆڕەکە ئاشکرا بکات، گوتی: "پیرۆزبایی لە هەردوولا دەکەم لەسەر ئەم دانوستاندنە. ئایا ئەمە دەبێتە هۆی شتێکی گەورەتر؟"   راگەیێندراوەکەی ترەمپ دوای ئەوە هات، مۆسکۆ و کیێڤ لە گفتوگۆکانی ئیستەنبووڵ لە سەرەتای ئەم مانگە رێککەوتن لەسەر ئەوەی هەریەکەیان هەزار دیلی یەکدی ئازاد بکەن.   هەردوولا لە سەرەتای دەستپێکردنی جەنگەکەوە چەندین جار دیلیان ئاڵوگۆڕ کردووە و تەنیا لەم مانگەدا هەریەکەیان 205 دیلی یەکدیان ئازاد کردووە.   ئەم هەفتەیەش کۆشکی سەرۆکایەتیی رووسیا (کرێملن) رایگەیاند، ڤلادیمێر پووتین، سەرۆکی رووسیا لەگەڵ دۆناڵد ترەمپ باسیان لە گۆڕینەوەی دیلەکان کردووە.    شاندەکانی رووسیا و ئۆکراینا هەینیی رابردوو بۆ یەکەمجار لە ماوەی نزیکەی سێ ساڵدا دانوستاندنی راستەوخۆیان لە ئیستەنبووڵ کرد، بەڵام گفتوگۆکان بەبێ هیچ پابەندبوونێک بە ئاگربەست کۆتاییان هات.

  لە دوای ڕەخنە توندەکانی لە بەڕێوەبردنی شەڕی بەردەوامی ئیسرائیل لە سێشەممەی ڕابردوودا، گرژییەکی زۆر لە نێوان یسرائیل کاتز، وەزیری بەرگریی ئیسرائیل و یائیر گۆلان سەرۆکی چەپ و جێگری پێشووی سەرۆکی ئەرکانی ئیسرائیل سەریهەڵداوە. کاتز دووپاتیکردەوە، بەنیازە ڕێگری بکات لە خزمەتکردنی گۆلان لە سوپای یەدەگدا. هەر بۆیە شەوی ڕابردوو لە بەیاننامەیەکدا گوتی: هەڵسوکەوتی گۆلان ناوبانگی سەربازانی ئیسرائیلی لەکەدار کردووە بە دانانی تۆمەتی نابەرپرسانە و درۆ بەرامبەریان. هەروەها ڕوونیشیکردەوە، گۆلان بڕیاریداوە فەرمان بە سوپا دەربکات کە بانگی نەکات بۆ خزمەتی یەدەگ، لەگەڵ ئەوەش دا ڕێگری لە پۆشینی جلوبەرگی سوپا و چوونە ناو بنکە سەربازییەکانیش بکرێت. گۆلان لە وەڵامدا دەڵێت: دوایین جار کە جلوبەرگی سوپام لەبەر کرد لە 7ـی ئۆکتۆبەری 2023 بوو، کاتێک بەرەو باشوور ڕۆیشتم بۆ ڕزگارکردنی هاوڵاتیانی مەدەنی دوای شکستە ترسناکەکەی ئەمنیی حکوومەتەکەت. ڕاشیگەیاند "بەردەوام دەبێت لە ئەنجامدانی هەموو کارێک کە لە توانایدا بێت بۆ ئیسرائیل و ئاسایشەکەی". لەلایەکى دیکەوە رۆژنامەى يوديعۆت ئەحرۆنۆت لە سەرچاوەکانەوە بڵاویکردەوە گرژى لە نێوان پەرلەمانتار عميت هلێڤى و یسرائیل كاتس وەزیرى بەرگریی ئیسرائیل لە کۆبوونەوەى کنێست دروست بووە. رۆژنامەکە دەڵێت هلێڤى بە وەزیرى بەرگریی ئیسرائیلى گوتووە؛ هیچ پلانێکت بۆ کۆتایی هێنان بە دەسەڵاتى حەماس لە غەزە نییە. ئێمە 20 مانگە بە پلانێکى شکستخواردووەوە شەڕ دەکەین، بۆیە ناتوانین کۆتایی بە حەماس بهێنین هلێڤی وتوشیەتى لە هەموو شەڕەکانى پێشتر دەمانتوانى چۆن دوژمن لەناوبەرین، بەڵام ئێستا ناتوانین حەماس لەناوبەرین، دەمانتوانى لەماوەى دوو مانگدا حەماس لەناوبەرین، بەڵام نەمانکرد، ئەوەش بەهۆى بێ پلانییەوە بووە.

كۆشكی سپی رایگەیاند دانوستانەكانی نێوان ئەمریكا و ئێران ئەرێنیی بووە و ترەمپ پێی وایە ئەو دانوستانانە لەسەر رێڕەوی خۆی و هەنگاوی باشیان بڕیوە.. كارۆلین لێڤێت، وتەبێژی كۆشكی سپی ئەمریكا لە كۆنفرانسێكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ویلایەتەیەكگرتوەكان گەشبینە بەو دانوستانانە و پێی وایە پێنج خولی دانوستان لەگەڵ ئێران هەنگاوی باشی بڕیوە و رێككەوتن لەگەڵ تاران دەتوانێت ئەنجامی باشی لێبكەوێتەوە. لێدوانی وتەبێژی كۆشكی سپی لە كاتێكدا دانوستانەكانی خولی پێنجەمی نێوان ئەمریكا و ئێران رۆژی رابردوو لە رۆما بە نێوەندگیریی وەزیری دەرەوەی عوممان زیاتر لە سێ سەعاتی خایاند  و عەباس عراقچی وەزیری دەرەوەی رایگەیاند، پیشەییترین قۆناغی دانوستانەكان بوەە و داواكاری وبنەماكانی ئێرانیان بەڕوونی خستووەتەروو. عراقچی وتیشی بەهۆی دەستپێشخەرییەكانی عوممانەوە پێدەچێت دانوستانەكان بەرەوپێشچوونی باش بەخۆیانەوە ببینن، بەڵام كێشە و گرفتەكان لەوە ئاڵۆزترن بە چەند كۆبوونەوەیەك بگەنە ئەنجام.

  ئەنجومەنی سەرتاسەریی مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازی پەیامێکیان ئاڕاستەی هاووڵاتیانی هەرێمی کوردستان کرد و دەڵێن، مەچنە ژێرباری سەپاندنی زۆرەملێی پرۆژەکانی هەژماری من و ڕووناکی و ڕەتیبکەنەوە. ئەنجومەنەکە لە راگەیەندراوێکدا کە شەوى ڕابردوو بڵاویانکردەوە، ئەم رۆچوونەی دەسەڵات لەناو پێشێلکاری و نادادپەروەریی و قۆرخکارییدا ئاکامی باشی نابێت بۆیان دواجار سەریان لە هەمبانەی چارەنووسی دیکتاتۆرەکانی مێژووەوە دەردەچێت. باسی لەوەشکردووە، یەقینی تەواویان هەیە، پارتی لە ستەم و بێمۆراڵیبوونی حوکمڕانیدا، لووتکەی هەڕەمەکەی بۆ خۆی پاوانکردووە، بەڵام لە دووڕووییدا ناگاتەوە بە یەکێتیدا. ئەنجومەنی مامۆستایانی ناڕازی لە راگەیەندراوەیەکدا، دوو بژاردەی خستووەتە بەردەم هاووڵاتیانی هەرێمی کوردستان و گوتوویەتی یان ئەوەتا خۆتان رێکبخەنەوە، بە ئیرادەیان بۆ دەسەڵاتی بسەلمێنن، بڕینی قووت، بڕینی دەستی بەدوادادێت، یاخود بە بێدەنگیی و بەدەمەوەنەهاتنی ناڕەزایەتییەکان، دیسان بە دەسەڵات بڵێ، ئەوەی تائێستا کردووتە، کەمە و ستەم و چەوساندنەوە زیاتر و زۆرتر بکەن.

  وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا پشتگیری وڵاتەکەی بۆ بەهێزی و خۆڕاگری هەرێمی کوردستانی دووپات کردەوە و، بە پایەی سەرەکی پەیوەندییەکانی ئەمەریکا و عێراق ناوی بردوە. رۆژی هەینی، 23ـی ئایار مارکۆ روبیۆ، وەزیری دەرەوەی ئەمریکا لە واشنتن دی سی پێشوازیی لە مەسرور بارزانی، سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستانی کرد.    بەرەبەیانی رۆژی شەممە، 24ـی ئایاری 2025، تامی برووس، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا لە راگەیێندراوێکدا لەبارەی کۆبوونەوەکە گوتی: "وەزیر روبیۆ و سەرۆکوەزیران بارزانی گفتوگۆیان لەبارەی دەرفەتەکانی پەرەپێدانی زیاتری بازرگانی و وەبەرهێنان لەنێوان ویلایەتە یەکگرتووەکان و هەرێمی کوردستانی عێراق کرد.  هەروەها دەشڵێت وەزیر [روبیۆ] ستایشی سەرۆکوەزیرانی کرد بۆ یەکلاکردنەوەی گرێبەستەکان لەگەڵ کۆمپانیا ئەمریکییەکان بۆ فراوانکردنی بەرهەمهێنانی گازی سرووشتی لە هەرێمی کوردستانی عێراق کە یارمەتیی عێراق دەدات بەرەو سەربەخۆیی وزە هەنگاو بنێت."    تامی برووس دەشڵێت، مارکۆ روبیۆ و مەسرور بارزانی "باسیان لە خواستی هاوبەشیان کرد سەبارەت بە پاراستنی مافەکانی کەمینە ئایینی و نەتەوەییەکان لە عێراق و سووریا. وەزیر  [روبیۆ] پشتیوانیی ویلایەتە یەکگرتووەکانی دووپات کردەوە بۆ هەرێمی کوردستانێکی عێراقی بەهێز و خۆڕاگر وەک کۆڵەکەیەکی بنەڕەتی ئەو پەیوەندییەی کە ویلایەتە یەکگرتووەکان لەگەڵ عێراق هەیەتی." وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا دەڵێت، لە کۆبوونەوەکەیدا لەگەڵ مەسرور بارزانی، مارکۆ روبیۆ ستایشی سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستانی کردووە بۆ یەکلاکردنەوەی گرێبەستەکان و پاڵپشتی خۆیشی بۆ هەرێمی کوردستانێکی بەهێز دووپات کردووەتەوە.

  سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لەگەڵ وەزیری دەرەوەی مارکۆ ڕوبیۆ ئەمریکا کۆبوویەوە، مەسرور بارزانى دەڵێت کۆبونەوەیەکى زۆرباش بەسود بوو. دوای کۆتاییهاتنی کۆبوونەوەی لەگەڵ مارکۆ ڕۆبیۆ، وەزیری دەرەوەی ئەمریکا، سەرۆکوەزیران مەسرور بارزانی لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانی ڕایگەیاند، دڵخۆشین کە ئەمریکا پشتیوانییەکی زۆرمان دەکات و داوام لە مارکۆ ڕۆبیۆ کردووە سەردانی کوردستان بکات. مەسرور بارزانی راگەیاند: "کردنەوەی کۆنسووڵخانەی نوێی ئەمریکا و هاتنی زیاتری بەرپرسانی ئەمریکا بۆ هەرێمی کوردستان رەنگدانەوەیەکی ئەرێنی دەبێ." هاوکات وتیشی: "ئومێدەوارم لێدوانی بەرپرسانی عێراق لە بەرژەوەندی خەڵکی عێراق بیری لێ بکرێتەوە." هەینی 23ـی ئایاری 2025، مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان و مارکۆ ڕوبیۆ، وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا لە باڵەخانەی وەزارەتەکە (هاری ئێس تروومان) لە واشنتن کۆبوووە. مەسرور بارزانی بە سەردانێکی فەرمیی لە ئەمەریکایە، چەندین دیدار و کۆبوونەوەی لەگەڵ بەرپرسانی باڵای وڵاتەکە هەبووە، هەروەها لە کۆبوونەوەی ئەمڕۆشی لەگەڵ ڕوبیۆ، چەندین پرسی گرنگ تاوتوێ کرن.

  کەمێک لەمەوبەر لە رۆمای پایتەختی ئیتاڵیا گەڕی پێنجەمی دانوستانەکانی ئەمریکا و ئێران بە نێوەندگیریی عومان، کۆتایی هات سەبارەت بە بەرنامەی ئەتۆمی تاران. بەدر بوسەعیدی، وەزیری دەرەوەی عومان دەڵێت: "کۆبوونەوەکە هەندێک پێشکەوتنی تێدابوو، بەڵام یەکلاییکەرەوە نەبوو. ئەو پرسانەی ماون لە رۆژانی داهاتوودا روون دەبنەوە." دەشڵێت، "هەندێک پێشکەوتن هەبوو." وەزیری دەرەوەی عومان ئەوەشى خستەڕوو هیوادارین چەند رۆژی داهاتوو گفتوگۆکانی ئەمریکا و ئێران بەردەوام بن، لەم گەڕەى دانوستانی ئەمریکا و ئێران هەندێک پێشکەوتن هەیە. عەباس عێراقچى، وەزیری دەرەوەی ئێران لەدواى کۆبوونەوەکەیان وتى: ئێستا تێگەیشتنی باشتر هەیە لەنێوان ئێمە و ئەمریکا، هەردوولا رێککەوتین دانوستانەکان بەردەوام بن. هاوکات ئیسماعیل بەقائی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوە ڕایگەیاند پیێش تەواوبوونى دانوستانەکان  سەرۆکی تیمی دانوستانکاری ئەمریکی، ستیڤ ویتکۆف، بەهۆی خشتەی گەشتەکانەوە دانوستانەکانی بەجێهێشت، و وەزیرى دەرەوەى ئێران دواى کۆبونەوەکە  سەرقاڵی گفتوگۆیە لەگەڵ هاوتا عومانییەکەی لەسەر چەند پرسێک. ئەم دانوستانەی ئەمڕۆ کە پاشنیوەڕۆ بەڕێوچوو لەسەر بەرزترین ئاستی پەیوەندیی نێوان دوو وڵاتەکەیە لە ساڵی 2015ـەوە کە تێیدا رێککەوتنی ئەتۆمی لەگەڵ تاران واژۆکرا و دواتر لە ساڵی 2018 ئەمریکا بە سەرۆکایەتیی دۆناڵد ترەمپ لێی کشایەوە. لەدوای کشانەوەی ئەمریکا لەو رێککەوتنە بەردەوام ترەمپ هەوڵی سەپاندنی سزا بەسەر ئێران دەدات و ئێستاش هەوڵ بۆ دانوستان لەسەر رێککەوتنی نوێ لەگەڵ تاران دەدات هەتا بتوانێت سزاکانی لەسەر لابەرێت. عێراقچی پێش ئەوەی بەڕێبکەوێت بۆ رۆما لە پۆستێکدا لە ئێکس جەختی لەسەر دژایەتی تاران بۆ راگرتنی پیتاندنی یۆرانیۆم کردەوە و گوتی، ئەمڕۆ بەشداریکردن لە پێنجەمین گەڕی گفتوگۆ ناڕاستەوخۆکان لەگەڵ ئەمریکا لە رۆما دەبێت و دۆزینەوەی رێگەی گەیشتنیش بە رێککەوتن کارێکی ئاڵۆز نییە، بەڵام لەبارەی پیتاندن یۆرانیۆم لە ئاستی سفردا، رێککەوتنیان نییە و کاتی بڕیاردان گەیشتووە.

  سوپای ئیسرائیل بەنیازە لە ماوەی نزیکەی سێ مانگدا دەست بەسەر لە نێوان 70% بۆ 75%ی کەرتی گەمارۆدراوی غەززەدا بگرێت، ئەمەش لە چوارچێوەی هەڵمەتە سەربازییە فراوانەکەیدا. ڕاپۆرتێکی نوێی ئیسرائیل ئاشکرایکردووە، سوپا پلانێکی نوێی هەیە بۆ دابەشکردنی کەرتی غەززە و دەستبەسەرداگرتنی خاکی غەززە و دواتر دەست بە قۆناغێک دەکات کە ناوی دەنێت "پاککردنەوە" کە بۆ چەند مانگێک بەردەوام دەبێت، بەپێی ڕۆژنامەی ئیسرائیل هایۆم. هەروەها بەپێى پلانەکە کۆنترۆڵی زۆربەی ناوچەی کەرتی غەززە لە ماوەی ٣ مانگدا لەخۆدەگرێت. پێنج تیم بەشداری لە ئۆپەراسیۆنەکەدا دەکەن: چوار تیمی هێرشبەری و یەک تیمی بەرگری. لە ڕاپۆرتەکەدا ڕوونی کردووەتەوە کە سوپا کار بۆ جێبەجێکردنی مۆدێلی ڕەفعەت دەکات لە هەموو ناوچەیەک کە هێزەکانی ئیسرائیل پێی دەگەن. ئەمەش لە کاتێکدایە کە ئیسرائیل لەژێر فشاری ئەمریکا و چەقبەستوویی دانوستانەکاندا ڕێگە بە یارمەتییە مرۆییەکان دەدات بۆ ناو کەرتی غەززە. لەلایەکى دیکەوە بنیامین نەتانیاهۆ سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل لە پەیامێکی ڤیدیۆییدا لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس رایگەیاند، ئیسرائیل لە جەنگێکی سەختدا لە حەوت بەرە تێوەگلاوە و ئەم جەنگە لەلایەن ئێران و هێزە نزیکەکانییەوە دەستیپێکراوە. نەتانیاهۆ هۆشدارییدا کە بەریتانیا، کەنەدا و فەرەنسا هیوا بە حەماس دەدەن کە دەوڵەتێکی فەڵەستینی دروستبکات و دووبارە هەوڵبداتەوە بۆ لەناوبردنی جووەکان. سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل هۆشدارییدا کە کاتێک دەوڵەتێکی فەڵەستینی دروستدەبێت، ئێران توندڕەوەکان دەنێرێت و ئەوان دەسەڵات دەگرنەدەست، بۆیە ئەمە ئاشتییانە نابێت. گوتیشی، ئێستا رەنگە ئەم سەرکردانە پێیانوابێت کە ئاشتی بەرەوپێش دەبەن، بەڵام ئەوان حەماس بوێر دەکەن کە جەنگ بۆ هەتاهەتایە بەردەوامبێت.

  بڕیارە سبەى سێیەمین کۆنفرانسى بزووتنەوەى گۆڕان لە سلێمانى بەڕێوەبچێت، کۆمیسیۆنى باڵاى سەربەخۆى هەڵبژاردنەکانى عێراقیش دەڵێت: پشت بە ژمارەى دامەزرێنەران نابەستن و بەگوێرەى زۆرینەى ئامادەبووان بڕیار دەدەن. بەگوێرەى راگەیەندراوێکى کۆمیسیۆنى باڵاى سەربەخۆى هەڵبژاردنەکانى عێراق، رۆژى 24ـى ئایارى 2025، بۆ ئەنجامدانى کۆنفرانسى بزووتنەوەى گۆڕان دیاریکراوە. کۆمیسیۆن ئاماژەى بەوەشکردووە، خۆیان سەرپەرشتیى کۆنفرانسەکەى بزووتنەوەى گۆڕان دەکەن و لە کۆنفرانسەکەدا پشت بە ژمارەى دامەزرێنەران نابەستن و بەگوێرەى زۆرینەى ئامادەبووانى کۆنگرە بڕیار دەدەن. هاوکات، سەرچاوەیەک لە بزووتنەوەى گۆڕان- راگەیاند، بە هەموو هێزى خۆیانەوە بەشدارى لە کۆنفرانسەکە دەکەن و دەیانەوێت گۆڕان بخەنەوە سەر رێچکە ئەسڵییەکەى خۆى. گوتیشى، دەیانەوێت گۆڕان ئەو دەستوورە جێبەجێبکات کە بەدەستى نەوشیروان مستەفا نووسراوە و لەگەڵ ئەوەدان دەستوور بکرێتە بنەماى کارەکانیان و رێکخەرى گشتى و خانەى راپەڕاندن لەلایەن جڤاتى نیشتمانیى بزووتنەوەکەوە هەڵببژێردرێت، ناشیانەوێت لەناو کۆنگرە و کۆنفراسدا رێکخەرى گشتى و خانە هەڵبژێرن. شاخەوان رەئوف، هەڵسووڕاوى بزووتنەوەی گۆڕان راگەیاند، ئامادەکاریى تەواویان بۆ کۆنفرانسەکە کردووە و بەشدارى لە کۆنفرانسەکەى سبەى دەکەن. گوتیشى، ئەوان خۆیان خاوەنى گۆڕانن و ئومێد دەکەن پرۆسەکە بەباشى بەڕێوەبچێت. کۆمیسیۆنى باڵاى سەربەخۆى هەڵبژاردنەکان رۆژى 26ـی نیسانى بۆ ئەنجامدانى سێیەمین کۆنفرانسى بزووتنەوەى گۆڕان دیاریکرد کە لە هۆڵى ئاشتى شارى سلێمانى بەڕێوەچوو، بەڵام بەهۆى ئامادەنەبوونى زۆرینەى دامەزرێنەرانى حیزبەکەوە کۆنفرانسەکە رێژەى یاسایى تەواونەکرد و بەکراوەیى بەجێهێڵدرا. بزووتنەوەی گۆڕان لە ساڵی 2009 دامەزراوە و ئێستا بەسەر دوو ئاڕاستەدا دابەشبووە، ئاڕاستەیەک لە گردی زەرگەتە رۆژى 5ـی نیسان کۆنفرانسى ئەنجامدا، بەڵام ئاڕاستەکەی دیکەی بزووتنەوەکە کە بنکەی سەرەکییان لە گەڕەکی کوردساتی شاری سلێمانییە، بڕیاربوو رۆژى 10ـی نیسان کۆنفرانس ببەستن، بەڵام دواخرا.

سەرچاوەیەک رایگەیاند، لە سنووری ئێران و تورکیا تەقە لە ژمارەیەک کۆچبەر کراوە و بە هۆیەوە دوو گەنجی کورد کوژران، کە خەڵکی سلێمانین. یەکێک لەو کۆچبەرانەی کە تەقەیان لێکراوە وتى، ژمارەمان 15 کۆچبەر بووە و ویستوومانە لە سنووری ئێرانەوە بچینە تورکیا و لەوێشەوە بۆ ئەوروپا. ئاماژەی بۆ ئەوەش کرد، لە کاتی پەڕینەوە لە سنووری ئێرانەوە بۆ تورکیا، لە لایەن هێزێکی ئەمنیی تورکیاوە تەقەمان لێکراوە و بەو هۆیەوە دوو کەسمان کوژراون کە خەڵکی سلێمانین. ئەو سەرچاوەیە گوتیشی، دەمانەوێت کەسوکاریان ئاگادار بکرێنەوە لە رووداوەکە و لە ئێستادا تەرمی ئەو دوو گەنجە لە پزیشکی توێکاری وانە.  

  وەزارەتی نەوتی عێراق پێشوازی لەکارکردنی کۆمپانیا ئەمریکییەکان بۆ پەرەپێدانی کێڵگە نەوتیی و گازییەکان لەڕێگەی پەیوەندی و گرێبەستی ڕاستەوخۆ دەکات، بەڵام دەڵێت مامەڵەکردنیان لەگەڵ هەرێمی کوردستان، بەبێ پرسی ئەوان "نادەستوورییە". ئەمڕۆ هەینى 23ـی ئایارى 2025، وەزارەتى نەوتى عێراق لە راگەیێنراوێکدا رایگەیاند: "هەمیشە هەوڵ دەدەین و پێشوازیکارین لە کارکردن لەگەڵ کۆمپانیاکانى ئەمریکا بۆ پەرەپێدان بە کێڵگەکانى نەوت و گاز لە رێگەى پەیوەندى و گرێبەستى راستەخۆ، کە دەستوور و بڕیارەکانى دادگەى باڵاى فیدڕاڵى بڕیارى لەسەر داوە."   وەزارەتى نەوتى عێراق رایگەیاند گرێبەستەکانیان لەگەڵ کۆمپانیاکانى ئەمریکا لە کەرتەکانى دیکەى نەوت بەردەوامە، وەک هەڵکەندنى بیرە نەوت و خزمەتگوزارى نەوتی و راوێژکارى.   دەقى ڕاگەیەندراوەکەى وەزارەتی نەوتی عێراق دەڵێت: هەمیشە هەوڵ دەدەین و پێشوازیکارین لە کارکردن لەگەڵ کۆمپانیاکانى ئەمریکا بۆ پەرەپێدان بە کێڵگەکانى نەوت و گاز لە رێگەى پەیوەندى و گرێبەستى راستەخۆ، کە دەستوور و بڕیارەکانى دادگەى باڵاى فیدڕاڵى بڕیارى لەسەر داوە، گرێبەستەکانیان لەگەڵ کۆمپانیاکانى ئەمریکا لە کەرتەکانى دیکەى نەوت بەردەوامە، وەک هەڵکەندنى بیرە نەوت و خزمەتگوزارى نەوتی و راوێژکارى، وەزارەتى نەوت هیچ رێگری و تێبینییەکى نییە لە مامەڵەکردن لەگەڵ ئەو کۆمپانیایانە ئەوە نەبێت کە راستەخۆ مامەڵە لەگەڵ حکومەتى هەرێمى کوردستان بەدەر لە حکومەتى فیدراڵى و کەناڵە فەرمییەکانى،  کە ئەوە پرسێکە پێچەوانەى دەستوور و یاسا کارپێکراوەکانە.

  ترەمپ لەڕیگەی وەزیری دەرەوەی عێراقەوە نامەیەكی ئاڕاستەی تاران كردوە كە تیایدا مۆڵەتی دو هەفتەی بۆ گروپە چەكدارە ئێرانییەكان دیاریكردوە كە لەو ماوەدا عێراق بەجێبهێڵن. كەناڵی سۆمەییە نیوز لەسەر زاری سەرچاوەیەكی باڵای عێراقییەوە بڵاویكردەوە؛ دۆناڵد ترەمپ، سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمەریكا لەڕێگەی فواد حسێن، وەزیری دەرەوەی عێراقەوە پەیامێكی ئاڕاستەی بەرپرسانی ئێران كردوە كە تیایدا داوایكردوە لە ماوەیدو هەفتەدا سەرجەم گروپە چەكدارە ئێرانییەكان عێراق بەجێبهێڵن. سەرچاوەكە رونیكردوەتەوە؛ پەیامەکەی واشنتۆن ئەوەشی خستوەتەڕو، بەمەبەستی پشكنین پێویستە هەفتەكانی داهاتودا تاران دەرگای (31) دامەزراوە ئیتۆمییەكان و شوێنی سەربازی بەڕوی پشكنەرە ئەمەریكی و نێودەوڵەتییەكاندا بكاتەوە. راشیگەیاندوە: لە پەیامەکەیدا، سەرۆكی ئەمەریكا هۆشداری دراوە لە ماوەكانی داهاتودا لەسەر بنەمای گرتنە بەری ئەو رێكارانە لەلایەن ئێرانەوە هەوڵكشانی گرژییەكان دیاری دەكرێت، بۆیە پێویستە بە خێرایی داواكارییەكانی جێبەجێبكەن. سەرچاوەكانی كەناڵی سۆمەرییە نیوز ئاماژەیان بۆ ئەوەشكردوە، هۆكاری مەرجە توندەكانی واشنتۆن بۆ تاران،. بەهۆی بەرزبونەوەی تۆنی دەنگی بەرپرسانی ئێرانەوەیە كەلەم دواییانەدا، رەتیانكردوەتەوە گفتوگۆ لەسەر پیتاندنی یۆرانیۆم بكەن. ڕاشیگەیاندوە: لەكاتی سەردانەكەی تۆ كۆماری ئیسلامی ئێران، فواد حسێن وەزیری دەرەوەی عێراق پەیامەكەی ترەمپی پێشكەش بە بەرپرسانی تاران كردوە.

  لەڕاپۆرتێکدا ئاژانسی هەواڵی ڕۆیتەرز، بڵاویکردوەتەوە کە ئاڵدار خەلیل، سیاسەتمەداری دیاری کورد دەڵێت، پارتە کوردییەکانی سوریا بەمزوانە شاندێک دەنێرن بۆ دیمەشق بۆ گفتوگۆكردن لەسەر ئایندەی سیاسی ناوچەکەیان، لە چوارچێوەی  هەوڵەكانیان بە ئامانجی بەدەستهێنانی ئۆتۆنۆمی، سەرەڕای دژایەتی دەسەڵاتدارە ئیسلامییەکان نوێیەكانی سوریا.  مانگی رابردوو گروپە کوردە رکابەرەکان لە سوریا، دیدگایەکی هاوبەشیان راگەیاند، كە داوای یەکخستنی ناوچە کوردییەکانیان دەكات وەک یەکەیەکی سیاسی و ئیداری لە چوارچێوەی سوریایەکی فیدراڵیدا، بە ئامانجی پاراستنی ئەو دەستکەوتانەی کورد بەدەستیهێناوە لە کاتی شەڕدا. ئاڵدار خەلیل، ئەندامی ئەنجومەنی سەرۆکایەتی پارتی یەکێتی دیموکرات (پەیەدە)، هێزی باڵادەست لە باکوری رۆژهەڵاتی سوریا، بە رۆیتەرزی وتووە: بەڵگەنامەی دیدگای کوردی دەبێتە بنەمای دانوستان لەگەڵ دیمەشق و شاندەكە نزیكە لە ئامادەبون بۆ گفتوگۆكردن لەگەڵ دیمەشق.  بەڵام رەنگە روبەڕروی هەندێک زەحمەتی ببینەوە، چونکە هەڵوێستیان هێشتا توندە. خەلیل، ئەو هەنگاوانەی كە دیمەشق لە رابردودا گرتویەتیەبەر بە تاکلایەنە وەسف کرد، وتيشى: بەڵام ئێمە بەدوای گفتوگۆ و بەشداریکردندا دەگەڕێین. لەدوای کوشتنی بە کۆمەڵی ئەندامانی کەمینەی عەلەوییەکان لە مانگی ئازاری ساڵی رابردوو لەلایەن چەکدارە ئیسلامییەکانەوە لە ناوچەی کەنارەکانی رۆژئاوای سوریا، داواكارییەكان بۆ دەسەڵاتی فیدراڵی لە سوریا پەرەیسەندووە و، بەشێک لە عەلەوییەکانیش داوای حوکمڕانی ناناوەندێتی دەکەن. خەلیل دەشڵێت، رۆڵی ئەو هێزە ئەمنییانەی کورد سەرکردایەتیان دەكات دەستەبەرکردنی ئاسایش و سەلامەتی ئەم ناوچەیەیە، ئەگەر ئەمە لە رووی دەستوری و یاسایی و سیاسییەوە گەرەنتی نەکرێت، ئەوا گفتوگۆکردن لەسەر پرسی چەک بێهودە دەبێت. پێشبینیش دەکات ئەو هەنگاوەی پەکەکە کاریگەری لەسەر هەڵوێستی تورکیا هەبێت سەبارەت بە سوریا. وتیشی: تورکیا بوونی پارتی كرێكارانی كوردستان و ئەو گروپانەی كە نزیك لێوەی، كردووەتە بیانوو بۆ هێرش بۆ سەر باکوری رۆژهەڵاتی سوریا، چیتر تورکیا پاساوێکی نامێنێت بۆ هێرشکردنە سەر ناوچەکەمان.