ئەمڕۆ لیستی مووچەی مانگی هەشت بۆ بە‌غدا دەنێردرێت

بەیانی ئەمڕۆ تورکیا بە فڕۆکەی بی فڕۆکەوان بۆردومانی کەمپی مەخموری کرد و هێشتا زیانەکان ئاشکرا نەکراون.  نزیکی کاتژمێر 9:30 خولەکی بەیانی ئەمڕۆ هەیینی بۆ جاری دووەم تورکیا بە فڕۆکەی بێ فڕۆکەوان بۆردومانی کەمپی مەخموری کرد و تا ئێستا زیانی بۆردومانەکە نەزانراوە.  سەرچاوەیەک له کەمپی مەخمور بە هاوڵاتی راگەیاند، "بەهۆی بوردومانەکە چەند کەسێک برینداربوون، بەڵام نازانرێت بەتەواوی ژمارەیان چەندە." ئەمە لەکاتێکدایە لە شەوی 7ی ئەم مانگە بەدران پیرانی، هاوسەرۆکی شارەوانی کەمپی مەخمور بە هاوڵاتی راگەیاند، تورکیا بە فرۆکەی بێ فرۆکەوان مزگەوتی کەمپەکەی کردە ئامانج و بۆردومانی کرد، وتیشی بۆردومانەکە لە کاتی نویژکردکردن دا بووە و پێنج کەس بەهۆیەوە برینداربوون.   

هاوڵاتی چاودێرێکی سیاسی تورک بە ناوی ئێریم شانتورک لە هەژماری تایبەتی خۆی لەسەر ماڵپەڕی ئێکس پۆستێکی لە دژی ئیسرائیل کرد و وێنەی کوڕێکی خەڵکی سەرێکانی بڵاوکردەوە کە ساڵی 2019 بەچەکی فسفۆری تورکیا سوتابوو، ئەو چاودێرە سیاسیەی تورکیا وێنەکەی بەکارهێنا و باسی لەوە کرد بە فۆسفۆری سپی لەلایەن ئیسرائیلەوە سوتاوە، بەڵام دواتر ئەو کوڕە لە گرتەیەکی ڤیدیۆییدا وەڵامی وتەکانی چاودێرەکەی دایەوە و رەتیکردەوە.  ئیریم شانتورک کە دواتر پۆستەکەی سڕییەوە، نوسیوبووی: ئیسرائیل ئەمەی کرد. ئیسرائیل ئەم منداڵانەی سوتاند. ئەمەیان بە بەکارهێنانی فۆسفۆری سپی کرد، چەکێکی قەدەغە کراو. وەزیری بەرگری ئیسرائیل لە پەخشی ڕاستەوخۆ هوتافی ئەم کارەی لێدا لە بەر ئەوەی ئەو پێی وایە ئەم مناڵانە کەمترن لە مرۆڤ لە ڕوانگەی یەهودیەوە. پۆستەکەی ئێریم شانتورک کاردانەوەیەکی زۆر بەدوای خۆیدا هێنا لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان و بەشێک لە رۆژنامەنوسان و بەکارهێنەرانی تۆری کۆمەڵایەتی ئێکس" تویتەری پێشوو" بە چەواشەکاری دەوڵەتی تورکیایان لە قەڵەم دا. لە دواین کاردانەوەشدا محەمەد حەمید  ئەو کوڕەی کە ئێریم شاتورک بە منداڵێکی فەڵەستینی لە قەڵەمی داوە کورتە ڤیدۆییەکی بڵاوکردۆتەوە و تەواوی قسەکانی ئێریم شاتورک ڕەت کردەوە.   لە گرتە ڤیدۆییەکەدا محەممەد حەمید دەڵێت، "من محمد حمید (کوردی خەڵکی کۆبانی)م. من فەلەستینی نیم و لەلایەن ئیسرائیلەوە بە فسفۆری سپی بۆردومان نەکرام. بەڵام من تووشی بۆردومانێک بووم بە چەکی فسفۆڕ لە سەریکانێ لەلایەن ئەردۆغانەوە کاتێک لە ئۆکتۆبەری 2019 هێرشی کردە سەر شاری سەریکانێ، ئێستاش لە کەمپی سەریکانێ دەژیم." محەممەد حەمیدی تەمەن 15 ساڵ، بەهۆی ئەو سوتانەوە کە لە کاتی تۆپبارانکردنی ماڵەکەیان لەسەرێکانیە نزیکەی سەدا پەنجای جەستەی سوتا بە پلەی چوار، ئەمەش کاتێک تورکیا لە ساڵی 2019دا شارەکەی داگیرکرد. لە رۆژی 9ی تشرینی یەکەمی 2019، دوای کشانەوەی هێزەکانی ئەمریکا لە رۆژئاوای کوردستان، تورکیا ئۆپەراسیۆةیکی ئەنجامدا بەناوی ئۆپەراسیۆنی "کانی ئاشتی" کە ماوەی 13 رۆژ بەردەوام بوو تێیدا تورکیا چەند شار و شارۆچکەی رۆژئاوای کوردستانی داگیرکرد کە دیارترینیان سەرێکانی و گرێسپی بوون. وەڵامەکەی محەممەد حەمید:   

دلێر عەبدوڵڵا یەكێتی هەوڵەكانی بۆ ئاشتكردنەوەی سەركردە دابڕاوەكان دەستپێكردو بەڕاسپاردەی سەرۆكی ئەو حزبەش، عومەر شێخ مووس ئەندامی دەستەی دامەزرێنەری یەكێتی دیاریكرا بۆ ئەوەی دەست بەكۆبوونەوە بكرێت لەگەڵ سەركردە دابڕاوەكان، لەبەرامبەر باڵەكەی لاهوری شێخ جەنگی هیچ جووڵەیەكی سیاسی نییەو چاوەڕێی كردنەوەی دەرگای تۆماری قەوارەكان دەكات لەلایەن كۆمسیۆنەوە بۆ ئەوەی وەك لیستێكی جیا بەشداری هەڵبژاردن بكەن. پاش كۆتایی هاتنی كۆنگرەی پێنجەمی یەكێتی نیشتمانی كوردستان، سەرۆكی ئەو حزبە بڕیاریداوە كە لیژنەیەك پێكبهێنرێت بۆ كۆبوونەوەو دانیشتن لەگەڵ سەركردە دابڕاوەكانی حزبەكەی، تا بگەڕێنەوە ناو یەكێتی و دووبارە دەست بەكاری سیاسی بكەنەوە. لەوبارەوە لەتیف نێروەیی ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی نیشتمانی كوردستان بەهاوڵاتی وت «هەوڵدان بۆ گەڕانەوەی سەركردە دابڕاوەكان، یەكێكە لەبڕیارەكانی پێنجەمین كۆنگرەی یەكێتی، لەكۆنگرە پێشنیاركراو دواجار كرا بەبڕیارو بۆ ئەوەش لیژنەیەكی باڵا پێكهێنرا بۆ ئەو پرسە كە بەسەرۆكایەتی هەڤاڵ بافڵ تاڵەبانی سەرۆكی یەكێتی نیشتمانی كوردستان دەبێت.» ئەگەرچی دوای كۆنگرە بڕیار لەسەر ئاشتكردنەوەی سەركردە تۆراوەكان دراوە، بەڵام چاودێرێكی سیاسی پێی وایە كەپێش كۆنگرە ئامادەكاری بۆ ئەوە كراوەو یەكێتی و خودی سەرۆكەكەشی بەرنامەڕێژییان كردووە تا پاش كۆنگرە ئەو بەرنامەیە جێبەجێ بكەن، لەوبارەوە دكتۆر كاروان حەمە صاڵح چاودێری سیاسی بەهاوڵاتی وت «دەتوانین بڵێین ئەم پرۆسەی ئاشتەواییە لەدوای كۆنگرە بیری لێنەكراوەتەوە، پێش كۆنگرە بەرنامەی بۆ دانراوە. لەسەر ئەو بنەمایەی كە لەناو كۆنگرە ئەوە یەكلایی بووەوە كە سەرۆكی یەكێتی دەسەڵاتی ئەوەی پێبدرێت هەموو كورسییەكان لەناو كۆنگرە یەكلایی نەكرێتەوە بەتایبەت لەناو سەركردایەتی و ئەنجومەنەكان، بۆ ئەوەی بوارێك بهێڵرێتەوە لەدوای كۆنگرە ئەو كۆمەڵەیەی نەهێنرانە ناو كۆنگرە، خۆیان لەپاش كۆنگرە بانگهێشتیان بكەنەوە ناو حزب.» بەپێی زانیارییەكانی هاوڵاتی، عومەر شێخ مووس ئەندامی دەستەی دامەزرێنەری یەكێتی نیشتمانی كوردستان، دیاریكراوە بۆ ئەوەی سەرۆكایەتی ئەو لیژنەیە بكات كە بۆ گفتوگۆ لەگەڵ سەركردە دابڕاوەكان پێكهێنراوە، لەوبارەوە لەتیف نێروەیی بەهاوڵاتی وت «لیژنەكە بەسەرۆكایەتی هەڤاڵ بافڵ تاڵەبانی و ئەندامێتی هەڤاڵ عومەر شێخ موس ئەندامی دەستەی دامەزرێنەری یەكێتی و هەڤاڵ شێخ جەعفەر بەرپرسی ئەنجومەنی باڵای بەرژەوەندییەكانی یەكێتی، لەیەكەم كۆبوونەوەی سەركردایەتی ئەم بابەتە تاوتوێكرا بۆ ئەوەی بڕیارەكە بكەوێتە بواری پراكتیكیەوە و لەدووەم كۆبونەوە رۆژی 10ی ئەم مانگە دیاریكرا بۆ ئەوەی لیژنەكە دەستبەكاربێت، ئەمڕۆ سەردانی چەندین هەڤاڵ كراوەو لەوبارەوە قسەیان لەگەڵ كراوە، بۆیە هەڤاڵ عومەر شێخ مووس دیاریكراوە چونكە ئەو یەكێكە لە ئەندامانی دەستەی دامەزرێنەر، كەسێكی نزیك بوو لەهەڤاڵ مام جەلال، هەر لەسەرەتای دامەزراندنی یەكێتیەوە تا ئێستا بەردەوام بووە لەخەبات و لەلایەن هەموو هەڤاڵانەوە رێز لە عومەر شێخ مووس دەگیرێت و لەناو كۆنگرەی پێنجەمیشدا كاتێك مشتومڕێك دەهاتە كایەوە ئەم بەنەرم و نیانی و ئەزموونی خۆی وای دەكرد كە ببێتەهۆی كۆكردنەوەی بیروبۆچوونەكان و گەیشتن بە ئەنجام و بڕیارێكی هاوبەش. دەتوانین بڵێین رۆڵی كاریگەری هەبووە لەسەرخستنی یەكێتی.» لەبەرامبەر ئەم هەوڵانەی یەكێتی بۆ كۆكردنەوەی سەركردە دابڕاوەكان، لیستەكەی لاهوری شێخ جەنگی هیچ جووڵەیەكی سیاسی نییەو چاوەڕێی كرانەوەی دەرگای تۆماركردنی لیست و قەوارەكان دەكات لەكۆمسیۆن تا وەك هێزێكی سیاسی بۆ هەڵبژاردن تۆماربكرێت، لەوبارەوە بەختیار كاوانی كەسی نزیك لە لاهور شێخ جەنگی بەهاوڵاتی وت «هێشتا قەوارە لەكۆمسیۆن داوا نەكراوە، ئەوەی هەیەو نییە كاك لاهور گوتویەتی لیستم دەبێت. تەنها ئەوە هەیەو هیچی تر، سەبر بگرن لەداهاتوودا هەموو شت یەكلایی دەبێتەوە.» هاوڵاتی ئەوەی زانیوە كەهەوڵەكانی یەكێتی بۆ ئاشتكردنەوەی سەركردە دابڕاوەكان، رێگرییە بەرامبەر هەر هەوڵێكی لاهوری شێخ جەنگی بۆ بەهێزكردنی لیستەكەی، لەوبارەوە سەرچاوەیەكی نزیك لە لیستەكەی لاهوری شێخ جەنگی بەهاوڵاتی وت «یەكێتی دەبوو پێش كۆنگرە ئەوەی بكردایەو هەموو جەمسەرەكان لەكۆنگرە بەشداربووان، تا بەهۆیەوە یەكێتی بەهێز بووایە. نەك ئەو فەراغە هەبێت و یەكێتی بەو پەرتەوازەییە بهێلِرێتەوە، ئاشكرایە هەوڵەكان بۆ ئەوەیە كە ئەو سەركردە دابڕاوانە پەنا بۆ هێزو كەسایەتی تر نەبەن، بەڵام یەكێتی هەڵەی كرد دوای كۆنگرە ئەوە دەكات، دەبوو پێش كۆنگرە بەوكارە هەستایە.» هەوڵەكەی یەكێتی بەچەند قۆناغێك دەبێت، سەرەتا سەركردەكان و دواتریش ئۆرگان و مەكتەبەكان. كە بۆ ئەوەش لیژنەی تایبەتمەند پێكهێنراوە، لەوبارەوە لەتیف نێروەیی بەهاوڵاتی وت «لەدوای كۆنگرە هەوڵەكانمان بە ئاراستەی كۆكردنەوەی دەنگ و رەنگە جیاوازەكانی یەكێتیە، كۆكردنەوەی هەڤاڵانمانە لەهەموو ئۆرگانەكان. لەیەكەم هەنگاویشدا لەسەركردەكانەوە دەستپێدەكات و هەمو ئۆرگانەكان دەگرێتەوەو بەدروشمەكەی مام جەلال كە دەڵێت كەسمان لێ زیاد نییە، بەردەوام دەبین لەكۆكردنەوەی یەكێتییەكان.» هاوڵاتی ئەوەی زانیوە كە لیژنەكە لەگەڵ تەواوی سەركردە دابڕاوەكان جگە لەنزیكەكانی لاهوری شێخ جەنگی كۆدەبێتەوەو دانیشتن و گفتوگۆیان لەگەڵ دەكرێت، لەوانە حاكم قادرو مەلا بەختیار، لەئێستاشدا گفتوگۆو دانیشتن لەگەڵ سامان گەرمیانی ئەنجامدراوەو ناوبراو نزیكبووەتەوە لە پەیوەندیكردنەوەی بە یەكێتی، هەروەك ئەوەی لەتیف نێروەیی بەهاوڵاتی وت «دوێنێ یەكەم دانیشتن ئەنجامدراوەو گفتوگۆ لەگەڵ هەڤاڵ سامان گەرمیانی كراوە، ئومێدمان هەیەو دەتوانین بڵێین ئەنجامی باشمان دەبێت.» بەهۆی كێشەو ناكۆكییە ناوخۆییەكانی یەكێتیەوە، دەیەها سەركردەو كادیری پێشكەوتوی ئەو حزبە وازهێنانی خۆیان راگەیاندو لەیەكێتی دووركەوتنەوە. بەتایبەت پاش رووداوەكانی هەشتی تەمموزی ساڵی 2021 كە براوەی یەكەمی كۆنگرەی چوارەم كرایە دەرەوەی حزبەكەو بەدوایدا چەندان سەركردەی تر دەركران و چەندانی تریش وازهێنانی خۆیان راگەیاند.

سەركۆ جەمال هێشتا پرسی گواستنەوەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم بۆ بەغدا جێگەی مشتومڕە، هەرچەندە بەوتەی چەند سەرچاوەیەك سەرۆكوەزیرانی عێراق بەڵێنیداوە ئەگەر پڕۆژەكە لەپەرلەمان تێپەڕێت جێبەجێی بكات، بەڵام پارتی بەپڕۆژەیەكی نامەعقولی دەزانێت، لایەنەكانی دیكەش پشتیوانی دەكەن، لەكاتێكدا زیاتر لە 60 هەزار واژۆی فەرمانبەران و مامۆستایانی بۆ كۆكرایەوە. سودانی بەمەرج پڕۆژەكە دەكاتە بڕیارو جێبەجێی دەكات غالب محەمەد، ئەندامی پێشووی پەرلەمانی عێراق لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:»شەوی یەكشەممە لەگەڵ یوسف كیلابی پەرلەمانتاری شیعەكان قسەمكردووە دەڵێت سەردانی محەمەد شیاع سودانیم كردووە وتوویەتی لەدەسەڵاتیدا نییە جێبەجێی بكات بەڵام ئەگەر بیخەنە بودجەوە ئەوكات ئامادەیە جێبەجێی بكات». وتیشی:»نزیكەی دوو هەفتەی دیكە بودجەی 2024 دەست دەکرێت بەگۆڕانكاری و ئەگەر تیایدا جێگیر بكرێت و لەپەرلەمان تێپەڕێت پێویستە جێبەجێ بكرێت، لەحاڵەتی جێبەجێنەكردنیشیدا دەكرێت پەنا بۆ دادگای فیدراڵی ببرێت». «ئەو پڕۆژەیە دەبێت جێبەجێ بكرێت ناكرێت مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم بەوشێوەیە بدرێت، دەبێت لەلایەن پەرلەمانتارانی كورد لەبەغدا هەوڵی جددی بۆ بدرێت، چونكە ئەو 700 ملیارە بۆ سێ مانگ بەمەرج نێردراوە كەیەكێكیان پێداچوونەوەی لیستی مووچەی هەرێمە». غالب محەمەد وای وت. ئەو پەرلەمانتارەی پێشووی عێراق دەشڵێـت:»زۆربەی پەرلەمانتارە كوردەكان لەپارتی دەترسن بۆیە كار بۆ ئەو پرسە ناكەن، پێم سەیرە خۆیان مووچەیان لەسەر بەغدایەو نایانەوێت مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم راستەوخۆ بەغدا بیدات». نەوەی نوێ پێی وایە بەجێبەجێكردنی پڕۆژەكە چیتر مووچە نابێتە هەواڵ لەبەرامبەردا رێبوار ئەوڕەحمان، وتەبێژی فراكسیۆنی نەوەی نوێ لەپەرلەمانی عێراق بەهاوڵاتی وت:»ئەگەر ئەم پڕۆژەیە وەك خۆی  جێبەجێ بكرێت و وەك ئەوەی سەرۆكوەزیرانی عێراق رەزامەندی نیشانداوە، بەڵێ گرفتی دابەشكردن و دواكەوتنی مووچە لەهەرێم كۆتایی دێت». وتیشی:»مانگانە پارە دەچێتە سەر هەژماری تی بی ئای و لەكاتی خۆیدا دەچێتە سەر هەژماری مووچەخۆرانی هەرێم و دواناكەوێت، ئەوكات بەشێوەیەكی بنەڕەتی كێشەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم چارەسەر دەبێت و چیتر مووچە نابێتە هەواڵ». پێشتر جەمال كۆچەر ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق بەهاوڵاتی وت:»ئەوەی كراوە هەوڵێكەو واژۆ كۆكراوەتەوە دەبێت لەپەرلەمان تێپەڕێت دواتر حكومەتی عێراق جێبەجێی بكات، ئەگەر نیسابی دانیشتنەكە تەواو ببێت و پەنجا كۆیەكی پەرلەمان دەنگی لەسەربدات دەبێتە بڕیار». پارتی پڕۆژەكە بە «نامەعقول و دەستبڕین» ناودەبات شوان محەمەد پەرلەمانتاری پارتی لەپەرلەمانی عێراق بەهاوڵاتی وت:»ئەو پڕۆژەیە دەستبڕینە و تەنها بۆ موزایەدەیە لەڕێگەی چەند پەرلەمانتارێكی شیعەوە كەپێشتر لەسەر ناردنی 400 ملیار دینار بۆ هەرێم سكاڵایان تۆماردەكرد، ئێستا چۆن رازی دەبن مووچەی زیاتر لەملیۆنێك فەرمانبەر راستەوخۆ لەبەغداوە بێت». وتیشی:»ئەو پڕۆژەیە سەرناگرێت چونكە بانكی تی بی ئای لەهەرێم تەنها سێ لقیان هەیە كەبچووكن جگە لەوەش دابەشكردنی مووچە لەڕێگەی ئەوانەوەو بەكارتی زیرەك كاتێكی زۆری پێدەچێت و قسەیەكی نامەعقولە». بەوتەی سەرچاوەیەكی ئاگادار لەگفتوگۆكانی هەرێم بۆ هاوڵاتی:»ئەمساڵ هیچ پڕۆژەیەك بۆ گواستنەوەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان بۆ بەغدا جێبەجێ ناكرێت و دوای ناردنی دوو گوژمەی دیكەی 700 ملیار لەلایەن بەغداوە دەبێت حساباتی نێوان هەرێم و بەغدا تەسفیە بكرێت ئەوكات كێشەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم یەكلایی دەكرێتەوە». بەپێی زانیاریەكانی هاوڵاتی كە لەسەرچاوەیەكی وەزارەتی دارایی دەستیكەوتووە، وەفدێكی دیوانی چاودێری دارایی عێراق تا ناوەڕاستی ئەم هەفتەیە لەهەرێمی كوردستان ماونەتەوەو راپۆرتی خۆیان لەبارەی ژمارەو مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان نووسیوەو رادەستی وەزارەتی دارایی و ئەنجومەنی وەزیرانی عێراقی دەكەن. هەرێمی كوردستان (ملیۆنێك و 255 هەزار) مووچەخۆری هەیە، بەڵام (658 هەزار) فەرمانبەری هەرێم لای بەغداد تۆماركراوە كەدەكاتە (52%)ی كۆی مووچەخۆرانی هەرێمی كوردستان، كە (48%)ی مووچەخۆرانی هەرێم بەفەرمی ناویان لای بەغداد نیە. دوای فراوانبوونی داواكاریەكان بۆ گواستنەوەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم بۆ سەر حكومەتی عێراق، مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان رایگەیاند: ئەگەر مووچە لەبابەتەكانی تریش جیابكرێتەوە هەر دەبێت لەڕێگەی حكومەتی هەرێمەوە دابەشبكرێت. ئەم لێدوانەی مەسرور بارزانی وەك جۆرێك لە رازیبوون لێكدرایەوە كەكێشەی نیە بەغداد راستەوخۆ مووچە بدات، بەڵام دەبێت لەڕێگەی دامودەزگاكانی حكومەتی هەرێمەوە دابەشبكرێـت. ئێستا چارەنووسی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی كوردستان پەیوەستكراوە بەهەمواری یاسای بودجەی عێراقەوە، بۆ ئەویش بەپێی بەدواداچوونەكانی هاوڵاتی دوو ئەگەر هەیە، یەكەمیان لەڕێگای بەغدادەوە راستەوخۆ بدرێت یاخود وەك پشكی هەرێم لەیاسای بودجەدا بێت و بەو شێوەیەی ئێستا بنێردرێت، هەر بەپێی بەدواداچوونەكانی هاوڵاتی محەمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیرانی عێراق بەڵێنی داوە پاڵپشت بەلایەنە شیعەكان كە مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم جیابكرێتەوە لەبابەتەكانی تری پشكی هەرێم و بخرێتە خشتەی مووچەی مووچەخۆرانی عێراقەوە، سودانی و بەشێك لەپەرلەمانتارانی شیعەو لایەنە عێراقییەكان بەڵێنیانداوە لەهەمواری یاسای بودجەدا كەكۆتایی ئەمساڵ ئامادە دەكرێت، چارەسەری مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم بكرێت و جیگەی بۆ بكرێتەوە. لەگەڵ ئەوەی یاسای بودجە بۆ سێ ساڵە (2023-2024-2025 ) بەڵام دەبێت ساڵانە هەمواربكرێت و خشتەو (تەخسیسات) و ژمارەكان بگۆڕدرێن، بۆیە بەپێی ئەو دوو رێگا چارەیەی خراوەتەڕوو دەتوانرێت لەكاتی گۆڕینی خشتەو ژمارەو تەخسیساتەكان پرسی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمیش چارەسەربكرێت و بخرێتە ناو خشتەی مووچەخۆرانی عێراقەوە جا راستەوخۆ بەغداد لەڕێگەی ئەژماری ئەلكترۆنی و بانكی (TBI) بێت یاخود بەمەبلەغ بنێردرێت و حكومەتی هەرێم خۆی دابەشی بكات. لەحاڵەتی جێگیركردن و جیاكردنەوەی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم لەبابەتەكانی دیكەو خرایە خشتەی موچەخۆرانی عێراقەوە، ئەوا دوو رێگە هەیە بۆ ناردنی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم:  رێگای یەكەم ئەوەیە لەهەمواری یاسای بودجەداو لەناو خشتەی مووچەخۆرانی عێراقدا جێگەی مووچەخۆرانی هەرێم دەكرێتەوە، بەڵام پشكی مووچەی مووچەخۆران راستەوخۆ لەبەغدادەوە دەنێردرێت بۆ وەزارەتی دارایی هەرێم و حكومەتی هەرێم خۆی مووچەكە دابەش دەكات، كە لەیاسای بودجەی عێراقدا ئەوەی بۆ مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی كوردستان تەرخانكراوە مانگانە دەكاتە (906) ملیار دینار بەم شێوەیە: - كۆی ژمارەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان لەخشتەكانی یاسای بودجەدا ( 658 هەزارو 189) فەرمانبەرە. -كۆی مووچەی تەرخانكراو بۆ ساڵێك:  (9 ترلیۆن و 300 ملیار) دینارەو مانگانە دەكاتە (775) ملیار دینار. -بۆ مووچەی خانەنشینانی هەرێم ساڵانە (ترلیۆنێك و 346 ملیار) دینارو  مانگانە دەكاتە (112) ملیار دینار. -بۆ موچەی (23)هەزار پێشمەرگە ساڵانە ( 228) ملیار دینار مانگانە دەكاتە (19) ملیار دینار واتا كۆی ئەو مووچەیەی بۆ مووچەخۆران و خانەنشینان و پێشمەرگە تەرخانكراوە، دەكاتە (906) ملیار دیناری مانگانەو ئەگەر وەك خۆی بێت ئەوا لەگەڵ (25) ملیار دیناری هاوپەیمانان بەئاسانی بەشی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم دەكات. رێگاچارەی دووەم ئەگەر ئەو پێشنیازە سەربگرێت و بەغداد راستەوخۆ مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم لەڕێگەی بانكی (TBI)ەوە بدات ئەوكات گۆڕانكاری درووست دەبێـت، چونكە ژمارەكان جیاوازن ئەوەی لای بەغدایە لەگەڵ ئەوەی هەرێم، جیاوازیەكە (597 هەزار) موچەخۆرە،  ئەوەی لای بەغداد تۆماركراوە ژمارەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان ( 658 هەزارو 189) فەرمانبەرە دەكاتە (52%)ی كۆی مووچەخۆرانی هەرێمی كوردستان كەژمارەیان (ملیۆنێك و 255 هەزار) مووچەخۆرە بەم شێوەیە: -ژمارەی مووچەخۆرانی هەرێم: (ملیۆنێك و 255 هەزارو 273) مووچەخۆر -ژمارەی فەرمانبەر: (752 هەزارو 959) كەس  بەڕێژەی (60%) -ژمارەی مووچەخۆر: 502 هەزارو 364) كەس بەڕێژەی (40%) -فەرمانبەری مەدەنی: 430 هەزارو 231 كەس -سەربازی: 217 هەزارو 979 كەس -پۆلیس و ئاساییش: 104 هەزارو 699 كەس -خانەنشینی: 246 هەزارو 269 كەس -چاودێری كۆمەڵایەتی: 159 هەزارو 158 كەس -شەهیدان: 96 هەزارو 937 كەس ئەگەر بەغداد بڕیار بدات تەنیا مووچەی ئەو فەرمانبەرانە بدات كە لای خۆی تۆماركراوەو ژمارەیان ( 658 هەزارو 189) فەرمانبەرە لەكاتێكدا حكومەتی هەرێم جگە لە مووچەخۆران (752 هەزار) فەرمانبەری هەیە ئەوانەی لەكاردان، واتا نزیكەی (100هەزار) فەرمانبەری فیعلی هەرێم بێ مووچە دەبن، لەگەڵ ئەوەی (597 هەزار) مووچەخۆری هەرێم بێ مووچە دەبن. چونكە ئەگەر بەغداد بیەوێت راستەوخۆ مووچەی مووچەخۆران بدات دەبێت كۆی فایل و ئەوەلیات و پلەبەندی و خزمەت و ناونیشانی مووچەخۆران بداتە بەغداد كە ئەمەش ئاسان نیە، كە تەنیا (52%)ی فەرمانبەرانی هەرێم ئەوەلیاتیان لای بەغدادە، خاڵێكی تر  پرسی هێزە ئەمنییەكانی هەرێمە كەنزیكەی (48%)ی كۆی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم بۆ سلكی سەربازیەو ژمارەیان (433) هەزار كەسەو كۆی گشتی: (450 ملیارو 177 ملیۆن) دینار مووچەكانیانە كەدەكاتە 48%ی كۆی مووچەی مووچەخۆران كە بۆ مانگێك (944 ملیار) دینارە.

هاوڵاتی ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌  فه‌رمانده‌یی كۆماندۆی كوردستان له‌ راگه‌یه‌ندراوێكدا ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ "به‌داخ و په‌ژاره‌یه‌كی زۆره‌وه‌ ھه‌واڵی گیان له‌ ده‌ستدانی موقه‌ده‌م (بورهان حاجی غفور) فه‌رمانده‌ی فه‌وجی 734 (فه‌وجی پۆڵاین)مان بیست". فه‌رمانده‌یی كۆماندۆی كوردستان ده‌ڵێت: "به‌یانی ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌ 12ی تشرینی یه‌كه‌می 2023 موقه‌ده‌م (بورهان حاجی غفور) به‌ كاره‌ساتێكی دڵته‌زێن گیانی سپارد"، به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ زانیاری‌ زیاتر ئاشكرا بكات. بە گوێرەی زانیارییەکان، ناوبراو فیشه‌كێك به‌ سه‌ریه‌وه‌ بووه‌ و گه‌یه‌ندراوه‌ته‌ نه‌خۆشخانه‌، به‌ڵام گیانی‌ له‌ده‌ست داوه‌ هاوکات لە ئێستادا  تەرمی مقدم بورهان غەفور  لەپزیشکی دادی سلێمانییە بەمەبەستی ئەنجامدانی توێکاریی فه‌رمانده‌یی كۆماندۆی كوردستان ئه‌وه‌شی‌ خستووه‌ته‌ڕوو كه‌ "موقه‌ده‌م (بورهان حاجی غفور) دۆستی نزیكی شه‌هیدی فه‌رمانده‌ (ئاكام عومه‌ر) و فه‌رمانده‌ و كوڕانی كۆماندۆ بوو". راشیگه‌یاندووه‌ كه‌ "به‌م بۆنه‌ خه‌مناكه‌وه‌ پرسه‌ و ھاوخه‌می قوڵی خۆمان ئاڕاسته‌ی كه‌سوكار و بنه‌ماڵه‌ به‌ڕێزه‌كه‌یان و هاوڕێ و هاوسه‌نگه‌رانی ده‌كه‌ین، هاوكات له‌ خوای گه‌وره‌ داواكارین گیانی پاكی ئه‌و فه‌رمانده‌یه‌ به‌ به‌ھه‌شتی به‌رین شاد بكات".

هاوڵاتی د. یوسف محەمەد، سەرۆكی پێشوی پەرلەمانی كوردستان لە نوسینێکدا دەڵێت، روداوی رێگری لێکردنیان بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی بۆ په‌رله‌مان پێشبینی کراوبو، چونکە "ئەو رۆژەی بۆ سەرۆکایەتیی پەرلەمان ھەڵبژێردراین، بڕیارمان دابو نەچینە ژێر باری ھیچ کارێک کە رێی چونە ناو خەڵکمان لێبگرێ" د. یوسف محەمەد له‌ نوسینێكدا له‌ ساڵیادی رێگریكردن لێی بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی بۆ شاری هه‌ولێر و سه‌رپه‌رشتیكردنی كۆبونه‌وه‌ی په‌رله‌مانی كوردستان، رایگه‌یاند، "ھەشت ساڵ لەمەوبەر لە 12ی ئۆکتۆبەری 2015، ھێزێکی زۆری چەکدار بە فەرمانی راستەوخۆی مەسعود بارزانی سەرۆکی پارتی، رێیان لێگرتین بۆ گەڕانەوە بۆ پەرلەمانی کوردستان و، بۆ ماوەی دو ساڵ پەرلەمانیان داخست". ئاماژه‌ی به‌وه‌شكردوە، روداوی رێگری لێکردنیان "بۆ ئێمە پێشبینی کراوبو، چونکە ئەو رۆژەی بۆ سەرۆکایەتیی پەرلەمان ھەڵبژێردراین، بڕیارمان دابو نەچینە ژێر باری ھیچ کارێک کە رێی چونە ناو خەڵکمان لێبگرێ، ھەر بۆیەش ئاسایی بو بەلامانەو رێی چونە پەرلەمانمان لێبگرن چونکە ئەوان نەیانتوانی رێی چونە ناو خەڵکمان لێبگرن"   دەقی نوسینەکە: هەشت ساڵ لەمەوبەر لە 12ی ئۆكتۆبەری 2015، هێزێكی زۆری چەكدار بە فەرمانی راستەوخۆی مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی، رێیان لێگرتین بۆ گەڕانەوە بۆ پەرلەمانی كوردستان‌و، بۆ ماوەی دو ساڵ پەرلەمانیان داخست. روداوی رێگری لێكردنمان بۆ ئێمە پێشبینی كراو بو، چونكە ئەو رۆژەی بۆ سەرۆكایەتیی پەرلەمان هەڵبژێردراین، بڕیارمان دابو نەچینە ژێر باری هیچ كارێك كە رێی چونە ناو خەڵكمان لێبگرێ، هەر بۆیەش ئاسایی بو بەلامانەو رێی چونە پەرلەمانمان لێبگرن چونكە ئەوان نەیانتوانی رێی چونە ناو خەڵكمان لێبگرن. ئەوان رێی پەرلەمانیان لێگرتین چونكە ئێمە نەچوینە ژێر باری داواكارییە بەردەوامەكانی ئەوان بەوی پەرلەمان هەر وەك جاران بكەینە دیوەخانی دەست بەرز كردنەوە بۆ خواستەكانی ئەوان. ئێمە ئەمانویست پەرلەمان دامەزراوەیەكی بەهێزی چاودێری بێ بۆ رێگری كردن لە گەندەڵی، جێبەجێ نەكردنی یاساكان و سەروەر نەبونی یاسا؛ ئێمە ئەمانویست پەرلەمان بە كردەیی مینبەری گەیاندنی خواست و داواكارییەكانی هاونیشتیمانیان بێ و بیان كاتە پەیڕەوی حوكمڕانی؛ ئێمە ئەمانویست هیچ هێزێك لە سەرو پەرلەمانەوە نەبێ و هەمو هێزەكان لەژێر بنمیچی پەرلەمان لەڕێی پەرلەمانتارانیانەوە پێكەوە گفتوگۆ و بڕیار بدەن؛ ئێمە ئەمانویست پەرلەمان كراوە بێ بۆ هاونیشتیمانیان، میدیاو رێكخراوەكانی كۆمەڵی مەدەنی و چاودێر بن بەسەر كاری پەرلەمان‌و پەرلەمانتاران؛ ئەمانویست ناوەندە ئەكادیمییەكان، دادگاكان و رێكخراو و كەسایەتییە تایبەتمەندەكان بەشدار بن لە داڕشتنی یاساو بڕیارەكان هەر یەكەو بەپێی پسپۆڕیی خۆی؛ خۆلاسە ئەمانویست لەڕێی پەرلەمانەوە حوكمڕانییەكی رەشیدی سەردەمیانەی خەڵك سالار بێنینە كایەوە، ئەمەش پێچەوانەی خواستی كاستی دەستڕۆشتوی هەرێم بو، بۆیەش پەرلەمانیان داخست. ئەوان بە هێزی چەكدار رێی پەرلەمانیان لە ئێمە گرت، ئێمە بە هاوكاریی رەوەندی كوردی لەڕێی هەڵمەتێكی دیبلۆماسییەوە رێی ئەوروپامان لێگرتن و، دواجاریش لەڕێی داوایەكەوە لە دادگای باڵای فیدڕاڵی درێژكردنەوەی ناشەرعیی پەرلەمانمان لێهەڵوەشاندنەوە. ئەگەر داخستنی پەرلەمان لە 12ی ئۆكتۆبەری 2015 داخستنی دەرگا بو بەڕوی هەر جۆرە چاكسازییەك لە رژێمی حوكمڕانیی پاش راپەڕین، ئەوا داخستنی پەرلەمان بە بڕیارێك لە 30ی ئایاری 2023 بەمانای كۆتایی هاتنی شەرعییەتی كۆی ئەو رژێمە حوكمڕانییەو پێوستیی هێنانەكایەی سیستمێكی حوكمڕانیی دیموكراسی و سەردەمییانەیە. ئەمڕۆ كە ئاوڕ لە دواوە ئەدەینەوە، سوپاسی خوا ئەكەین كە بە سەربەرزییەوە لە تاقیكردنەوەی پۆست و دەسەڵات هاتینە دەرەوە، سوپاس بۆ هەمو ئەوانەی لە ناوە یان لە دەرەوەی پەرلەمان  پێكەوە هاوكار بوین بۆ هێنانەكایەی ئەو ئامانجانە.  

هاوڵاتی مه‌لا به‌ختیار رایگه‌یاند كه‌ ژماره‌ی گه‌نده‌ڵكاران له‌ هه‌رێمی كوردستان رۆژ له‌دوای‌ رۆژ زیاتر ده‌بن، کەچی نابینین یەک گەندەڵ بدرێتە دادگا، ئاماژه‌شی‌ به‌وه‌دا كه‌ حکومەتی هەرێم 30 ملیار دۆلار قەرزارە، تازە تازە دەڵێت چەقی ستراتیژیمان بەغدادە مه‌لا به‌ختیار ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌ له‌میانی وتارێكدا له‌ ڤێستیڤاڵی گه‌لاوێژ، رایگه‌یاند، "ئه‌گه‌ر ئێستا سه‌یری جوگرافیای ئه‌ده‌بی له‌ كوردستادا بكرێت و دیراسه‌یه‌كی ئه‌و رۆمان و شیعرانه‌ بكات كه‌ له‌ماوه‌ی 20 ساڵی رابردودا نوسراون و ئه‌و چیرۆكانه‌ هه‌ڵبسه‌نگێنێت كه‌ له‌ماوه‌ی 20 بۆ 25 ساڵی رابردو نوسراون ده‌رده‌كه‌وێت 95%ی به‌رهه‌مه‌ ئه‌ده‌بیه‌كان ناڕازین له‌م دۆخه‌، ناڕازیین له‌ سه‌ركرده‌ و حزب و گه‌نده‌ڵه‌كان و مشه‌خۆره‌كان و پیاوه‌ نائاساییه‌ هه‌ڵتۆقیوه‌كان". رونیشیكرده‌وه‌، "ژماره‌ی گه‌نده‌ڵه‌كان زۆرن، نه‌ ده‌ن نه‌ سه‌تن نه‌ دوسه‌دن نه‌ پێنجسه‌تن نه‌ هه‌زارن، كه‌چی دو كه‌سمان نه‌بینی بدرێنه‌ دادگا، هه‌تا خانوه‌ قوڕه‌كان له‌ شاره‌كان دڵیان خۆش بێت بڵێن گه‌نده‌ڵ كه‌ مشه‌خۆرن و خوێنی ئێمه‌ ده‌مژن خه‌ریكه‌ ده‌درێنه‌ دادگا، ناكرێت ئێمه‌ داوا له‌ نوسه‌ر و داهێنه‌ران و رۆماننوسه‌كان بكه‌ین چاو له‌مانه‌ بپۆشن".  باسیشی له‌وه‌كرد كه‌ "31 ساڵه‌ حكومه‌تمان هه‌یه‌ ئێمه‌ زیاتر له‌ 30 ملیار دۆلار قه‌رزارین، حكومه‌تی هه‌رێم تازه‌ به‌ تازه‌ بیر له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ و ده‌ڵێت چه‌قی چاره‌سه‌ر به‌غداده‌، به‌بێ به‌غدا دابینكردنی مووچه‌ مه‌حاڵه‌، هه‌مو ئه‌و گرێبه‌ستانه‌ی له‌سه‌ر نه‌وت كران، هه‌موو ئه‌و سیاسه‌تانه‌ی دانران له‌سه‌ر به‌غدا، ده‌ستور و رێككه‌وتننامه‌كان، ئه‌و سه‌رۆك وه‌زیرانانه‌ی هاتنه‌ هه‌رێمی كوردستان و ئه‌وانه‌ی له‌ كوردستان بوون هه‌مویان كه‌وتوونه‌ته‌ ژێر پرسیار". مه‌لا به‌ختیار ده‌ڵێت، "هه‌مو حزبه‌كان به‌رپرسن له‌م قه‌یرانه‌ی كه‌ هه‌یه‌، حزبی ده‌سه‌ڵاتدار زیاتر، ناكرێت بڵێیت من ئاگاك لێی نییه‌ له‌ حكومه‌تیت، ناكرێت بڵێی ئاگام لێنییه‌ له‌كاتێكدا سه‌رۆك وه‌زیران و جێگری سه‌رۆك وه‌زیرانیت، مدیر عام و حزبیت له‌ په‌رله‌مانیت، ئاگات له‌ هه‌مو شتێك هه‌یه‌، ته‌نانه‌ت ئاگات له‌وه‌یه‌ كه‌ ژماره‌ی گه‌نده‌ڵه‌كان چه‌ند زیاد ده‌كات و كه‌سیش سزا نادرێت  

هاوڵاتی بەشێکی زۆری کتێبخانە و دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوە کوردییەکان بڕیاریانداوە بایکۆتی پێشانگەی نێودەوڵەتیی کتێب لە سلێمانی بکەن، کە بڕیارە مانگی داهاتوو بکرێتەوە، خاوەنی یەکێک لەو دەزگایانە بە هاوڵاتی وت، دوو داواکاری سەرەکیمان هەبووە  بەڵام کۆمپانیای رێکخەری پێشەنگاکە هیچیانی جێبەجێ نەکردووە. بڕیارە رۆژی 23-11-2023 پێنجەمین خولی پێشانگەی نێودەوڵەتیی سلێمانی لە شاری سلێمانی بکرێتەوە و تاوەکو 2ی کانوونی یەکەمی 2023 بەردەوام بێت. ئارام شەفیق تۆفیق خاوەنی کتێبخانەی ڕۆمان سەبارەت بە هۆکاری بایکۆتکردنیان لە بەشداریکردن لە پێشانگاکە بە هاوڵاتی وت، ژمارەیەک داواکارییمان هەبووە و ژمارەیەکی زۆر دانیشتنمان لەگەڵ ڕێکخەرانی پێشەنگاکە کردووە بەڵام هیچکام لە داواکارییەکانمان  جێبەجێنەکراون . وتیشی، دوو داواکاری سەرەکیمان هەبووە، ئەوانیش کرێی بەشداریکردن و ماوەی پێشانگەکە بوون. ئارام شەفیق گوتی "داوامان کرد، ماوەی پێشانگاکە لە 10 رۆژەوە بکرێتە 11 رۆژ، چونکە هەموو پێشانگە نێودەوڵەتییەکان ماوەکەیان 11 رۆژە. هەروەها کۆمپانیا مەترێک لە زەویی پێشانگاکە بە 100 دۆلار بە ئێمە دەدات، لە کاتێکدا ئێمە مامەڵە بە دینار دەکەین، بۆیە داوامان کرد بۆ هەر مەترێک 100 هەزار دینارمان لێ وەربگرێ، بەڵام رازی نەبوون." خاوەنی کتێبخانەی ڕۆمان ڕونیکردەوە کە،" بەشێکی داواکارییەکانمان بۆ ساڵپار دەگەڕێتەوە دوای ئەوەی بەشداریمان کرد لە پێشانگاکە کۆمەڵێک داواکاریمان لە کۆمپانیای بەرپرس لە بەڕێوبردنی پێشانگاکە هەبوو بەڵام نەک جێبەجێنەکران بەڵکوو خزمەتگوزارییەکان خراپتربوون بۆیە بڕیارماندا بۆ ئەمساڵ 2023 هەڵوێست وەربگرین و گەر داواکارییەکانمان جێبەجێنەکرێن بەشداری نەکەین." پێشانگای نێودەوڵەتیی کتێب لە سلێمانی، ساڵانە لە کۆتاییەکانی مانگی تشرینی دووەم دەکرێتەوە و 10 رۆژ بەردەوام دەبێت. کۆمپانیای ئەتلەس ئەسیل رێکخەری پێشەنگاکەیە. ئەو دەزگایانەی بایکۆتی پێشانگاکەیان کردووە: 1- نووسینگەی تەفسیر 2- ناوەندی راگەیاندنی ئارا 3- كتێبخانەی ئاوێر - هەولێر 4- كتێبخانەی گۆڵدن بووك 5- ناوەندی رێنوێن 6- ناوەندی رۆسا 7- كتێبخانەی فێربوون 8- كۆشكی سەرا 9- ناوەندی غەزەلنووس 10- كتێبخانەی هەژار موكریانی 11- ناوەندی رەهەند 12- كتێبخانەی حاجی قادری كۆیی 13- كتێبخانەی یادگار 14- ناوەندی رۆشنبیری ئەندێشە 15- سەنتەری رووناكبیری لالەزار 16- كتێبخانەی زانیار 17- كتێبخانەی بەختیاری  18- ناوەندی سایە 19- كتێبخانەی ئاشتی 20- ناوەندی تیشك 21- كۆمەڵگای فەرهەنگی ئەحمەدی خانی 22- كتێبخانەی گەشە 23- كتێبخانەی جەزیری 24- ناوەندی ئەدیبان 25- كتێبخانەی مێخەك 26- ناوەندی خاڵ 27- سەنتەری زەهاوی 28- كتێبخانەی ئەمازۆن بووك سۆلی  Amazon book Suli 29- ماڵی وەفایی 30- كتێبخانەی رامان 31- سەنتەری كلتوری ژینا 32- كتێبخانەی ئەمازۆن بووك ستۆر Amazon book Stov 33- هەڤاڵ بوكستۆر 34- خانەی چاپ و بڵاوكردنەوەی چوارچرا 35- كتێبخانەی بێخود 36- خانەی چاپ و بڵاوكردنەوەی رێنما 37- كتێبخانەی ئاویەر - سلێمانی 38- كتێبخانەی قەرەداخی 39- ناوەندی سارا 40- ناوەندی رۆشنبیریی جەمال عیرفان 41- كتێبخانەی صۆفیا كۆیە 42- كتێبخانەی نیشتمان - هەولێر 43- ناوەندی ئاستانە 44- ناوەندی رامان 45- ناوەندی كانی عیرفان 46- كتێبخانەی رۆشنبیر 47- كتێبخانەی رۆمان 48- كتێبخانەی ئەوین  

شەنای فاتیح لەگەڵ نزیكبوونەوەی وەرزی زستان و دابەزینی پلەكانی گەرما خواستی هاووڵاتیان لەسەر سوتەمەنی و بەتایبەت نەوتی سپی زیاد دەبێت، بەهۆی ئەوەش كەحكومەتی هەرێم پاڵپشتی نرخی نەوتی سپی ناكات، نرخەكەی بەرزدەبێتەوە،  فرۆشیارێكی نەوت ئاماژە بۆ ئەوە دەكات لەماوەی هەفتەیەكدا نرخی نەوتی سپی 20 هەزار دینار بەرزبووەتەوە. هەفتەی رابردوو وەزارەتی سامانە سروشتییەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەڕاگەیەندراوێكدا ئاماژەی بۆ ئەوەكرد كەپڕۆسەی دابەشكردنی نەوتی سپیی ماڵان دەستیپێكردووەو سەرەتا لەناوچە شاخاوییەكانەوە دەستپێدەكەن. هەر بەپێی راگەیەندراوەكەی وەزارەتی سامانە سروشتییەكان بودجەی پڕۆسەی دابەشكردنی نەوتی سپی ماڵان لەلایەن حكومەتی هەرێمەوە دابینكراوەو هەر خێزانێك بڕی 200 لیتر نەوتی سپی پێدەدرێت لەبەرامبەر 100 هەزار دیناردا. بەوتەی وەزارەتی سامانە سروشتیەكان، بڕی شەش ملیۆن و 600 هەزار لیتر نەوت بۆ ناوەندەكانی خوێندنی حكومی لەسەرجەم بەڕێوەبەرایەتییەكان دابینكراوە كە لەپێنجی تشرینی یەكەمەوە دەست بەدابەشكردنی كراوە. گەیلان جەمال، بەڕێوەبەری تاقیگەی ناوەندی وەزارەتی سامانە سرووشتییەكان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:» ئاگاداری  پرسی دابەشكردنی نەوت نیم و زانیاریم نییە، ساڵی رابردووش بەهەمان شێوەی ئەمساڵ بەرمیلێك نەوت بە 100 هەزار دینار بەهاووڵاتیان دراوە». وتیشی: «نەوت لەناو شارەكان دابەشنەكراوەو ساڵی رابردوو و رابردووتریش دابەشكردنی نەوت لەناوچە شاخاوییەكان كۆتایی پێنەهاتووە». هاوڵاتی گفتوگۆی لەگەڵ چەند فرۆشیارێكی نەوتدا كردو ئاماژەیان بۆ ئەوەكرد كەنرخی نەوتی بازرگانی بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینیوەو بەراورد بەساڵی رابردوو بۆ هەر بەرمیلێك بڕی 65 هەزار دینار زیادیكردووە،  هەروەها باسیان لەوەشكرد كە بەهۆی ئەوەی هێشتا لەوەرزی پایزداین  نرخەكەی بەشێوەیەكی بەرچاو بەرزنەبووەتەوە، بەڵام چاوەڕوان دەكرێت لەوەرزی زستاندا نرخەكەی زیاتر بەرزببێتەوە». عەلی فوئاد، كە پیشەی نەوتفرۆشە لەسەنتەری شاری سلێمانی لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت: «خواستی هاووڵاتیان لەسەر نەوت تاهەفتەیەك بەر لەئێستا زۆر باشبوو، بەڵام بەهۆی دابەشكردنی نەوت لەلایەن حكومەتەوە لەچەند ناوچەیەك كەمێك بازاڕ لاواز بووەو هاووڵاتیان گلەییان لەبەرزی نرخی نەوت هەیە». سەبارەت بەنرخی نەوت ئەو نەوتفرۆشە باسی لەوەشكرد « هەفتەیەكە نرخی نەوت لە 165 هەزار دینارەوە بەرزبووەتەوە بۆ 185 هەزار دینار،  پێنج رۆژ لەمەوبەر لیترێك نەوتمان بە 680 دینار كڕیوەو لەم رۆژانەدا بە 770 دینار كڕیومانە، بەدابەشكردنی نەوت لەلایەن حكومەتەوە نرخی نەوتی بازرگانیش دادەبەزێت». «نرخی نەوت لە 21ی ئازاری ساڵی رابردوو 120 هەزار دیناربوو تانزیكەی دوو مانگ لەمەوبەر، ئەو كاتە بوو بە 150 هەزارو پاشان بەرزتربووەوە بۆ 160 هەزار دینار،  بەڵام لەئێستادا نرخی بەرمیلێك نەوت بە 185 هەزار دینارە». عەلی فوئاد وای وت. بەپێی بەدواداچوونەكانی هاوڵاتی نرخی جۆرەكانی نەوت لەبازاڕدا جیاوازەو نەوتی كەركووك هەرزانترین نرخی هەیە، كەبەم شێوەیەن: نرخی نەوتی بێجی بە 185 هەزار دینارە،  نەوتی بەغدا بە 170 هەزار دینارو نرخی نەوتی كەركوكیش بە 160 هەزار دینارە. ئەمە لەكاتێكدایە كە زستانی ساڵی رابردوو نرخی بەرمیلێك نەوت گەیشتە 305 هەزار دینار کە بەرزترین ئاست بوو بەڵام لەگەڵ دەستپێکردنی دابەشکردنی نەوت نرخەکەی دەستی بەدابەزین کرد. هاووڵاتیان گلەییان لەنرخی نەوت هەیەو دەڵێن ئەو نەوتە هاوردەكراو نییە تا باجی بچێتە سەر. ئەحمەد عەبدوڵا، هاووڵاتییەكی شاری سلێمانییە بەهاوڵاتی وت: بۆ ئەمساڵ بەر لەهاتنی وەرزی زستان بەرمیلێك نەوتم كڕیوە بە 170 هەزار دینار كە لەم بارودۆخە داراییە ناهەموارەدا ئەو نرخە زۆرە چونكە نەوتەكە لەدەرەوە بۆمان نایەت و هی وڵاتی خۆمانە. ساڵانە حكومەتی هەرێمی كوردستان بەرمیلێك یان دوو بەرمیل نەوت بەرامبەر بڕێك پارە بەهەر خێزانێك داوە لەوەرزی زستاندا، بەڵام ماوەی چەند ساڵێكە بەهۆكاری قەیرانی داراییەوە پڕۆسەكە خاو بووەتەوەو زۆرجار هاووڵاتیان ناچارن لەوەرزی زستاندا نەوتی بازرگانی بكڕن كەهەندێكجار بەسێ هێندەی نرخی راستی كڕیویانە.

هاوڵاتی  ئاگرێکی گەورە لە ئیدارەی سەربەخۆی سۆران کەوتەوە و بەرگری شارستانی سەرقاڵی کۆنتڕۆڵکردنی ئاگرەکەن.  ئێوارەی ئەمڕۆ بەنزینخانەی باوکی دیاری لە سەنتەری شاری سۆران گڕیگرت و ئاگرێکی گەورە دروستبووە. بەرگری شارستانی سۆران دەڵێت، سەرقاڵی کۆنتڕۆڵکردنی ئاگرەکەن.  بەپێی زانیارییە سەرەتاییەکان، بەهۆی گەورەیی ئاگرەکەوە ماڵەکانی نزیک بەنزینخانەکە چۆڵکراون.    

هاوڵاتی  وتەبێژی حکومەتی هەرێم رایگەیاند، لێگتێگەشتنی باشیان هەیە لەگەڵ حکومەتی عێراق بۆ دەستبەرکردنی موچەی مانگی 10 و 11 و 12ی ئەمساڵ، دەشڵێت، ئەوانەی یاداشتی گواستنەوەی موچەیان واژۆکردووە لە هەرێمەوە بۆ بەغدا "نابەرپرسن." لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا پێشەوا هەورامانی، وتەبێژی حکومەتی هەرێمی کوردستان، لەسەر موچەی موچەخۆرانی هەرێم رایگەیاند، ئەو بڕە پارەیەی کە لەلایەن بەغداوە دەنێردرێت بۆ ئەو موچانەیە کە نەدراوە و واتە بۆ مانگەکانی 7 و 8 و 9یە، بۆ مانگه‌كانی 10، 11 و 12 له‌گه‌ڵ حكومه‌تی فیدڕاڵ به‌رده‌وامن و لێکتێگەشتنی باشیان لەگەڵ بەغدا هەیە. هپێشەوا هەورامانی وتیشی، "لێكتێگه‌یشتنی باش له‌گه‌ڵ عێراق هه‌یه‌، كرانەوەكان بەو ئاراستەیە هیچ موچه‌یه‌كی فه‌رمانبه‌رانی هه‌رێم نه‌فه‌وتێت." لەسەر ئەو یاداشتەی کە فراکسیۆنە کوردییەکان لەگەڵ چەند پەرلەمانتارێکی عێراق دەیانەوێت بیکەنە پرۆژەیاسا تا موچەی هەرێم راستەوخۆ لە بەغداوە بدرێت، پێشەوا هەورامانی دەڵێت، "هه‌ر كه‌س واژۆی له‌سه‌ر ئه‌و یاداشته‌ كردبێت به‌رامبه‌ر به‌ خوێنی شه‌هیدان و و په‌رله‌مان و حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان نابه‌رپرسه‌ و بێئاگایه‌، چونكه‌ یاداشته‌كه‌یان ته‌واو پێچه‌وانه‌ی مادده‌ یاساییه‌كانی تایبه‌ت به‌و بابه‌ته‌ن."  وتەبێژی حکومەتی هەرێم باسی لەوەش کرد، "حکومەتی عێراق هەرگیز ئەو داوایەیان جێبەجێ ناکات چونکە حکومەتی هەرێم خاوەنی دەسەڵاتی خۆیەتی، حکومەتی هەرێمی کوردستان هەرگیز ناچێتە ژێر باریی ئەو یاداشتەوە." تا ئێستا موچەخۆرانی هەرێم 60 هەزار واژۆیان کۆکردووتەوە بۆ ئەوەی یاداشتەکە ببێتە پرۆژەیاسا و یوسف کیلابی، ئەندامی لیژنەی دارایی عێراق، لە لێدوانێکدا بۆ هاوڵاتی دەڵێت، هەموو كارێك دەكات بۆ ئەوەی هەوڵەكان بۆ گواستنەوەی موچەی فەرمانبەرانی هەرێم سەربگرێت.

هاوڵاتی  حکومەتی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، پێویستە موچەی موچەخۆرانی هەرێم وەک پاریزگاکانی تری عێراق بێ هیچ ئاستەنگێک دابەشبکرێت و دەشڵێت، "هەموو داتا و زانیارییەکانی موچەخۆرانی هەرێم" بەشێوەیەکی ئەلکترۆنی تۆمارکراوە.  حکومەتی هەرێمی کوردستان راگەیاندراوێکی سەبارەت بە کۆبونەوەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم بڵاوکردەوە و رایگەیاند، بەسەرپەرشتیی مەسرور بارزانی، سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران و ئامادەبوونی قوباد تاڵەبانی، جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران کۆبونەوەی ئاسایی ئەنجامدرا و تێیدا حکومەتی هەرێمی کوردستان تاووتوێی مووچە، نەوت و رەوشی پێکهاتەکان لە هەرێمی کوردستان کراوە. حکومەتی هەرێم جەجتی لەوە کردووەتەوە کە "پێویستە مووچەخۆرانی هەرێم وەک هەموو مووچەخۆرانی پارێزگاکانی عێراق مانگانە بێ هیچ کێشە و ئاستەنگێک مووچەکانیان لە ڕێگەی دامەزراوە فەرمییەکانی حکومەتی هەرێمه‌وه‌ وەربگرن." هاوکات باس لەوەشکراوە "پێویستە مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم وابەستە نەکرێت بە ناکۆکیی و کێشە سیاسیيەکان و پابەندییەکان و پێویستە بەیەک چاو سەیری سەرجەم مووچەخۆران بکرێت لە سەرتاسەری عێراقی فیدڕاڵ." لەسەر هەماهەنگی و رادەستکردنی زانیاری موچەخۆران بە بەغدا، حکومەتی هەرێم دەڵێت، "هەموو داتا و زانیارییەکانی تایبەت بە مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان بە شێوەیەکی زۆر ڕوون و شەفاف و تۆمارکراو لە سیسته‌مێکی ئەليکترۆنیى پێشکەوتووی بایۆمەتریی.... لەبەرامبەردا  ئەرکی حکومەتی فیدراڵە کە پابەندیی دەستووریی خۆی جێبەجێ بکات." سەبارەت بە راگرتنی هەناردەی نەوتیش، حوکمەتی هەرێم رایگەیاندووە،  "راگرتنی هەناردەی نەوتی هەرێم لە تورکیاوە زیانی دارایی گەورەی بە داهاتی گشتیی عێراق و هەرێم گەیاندووە" و "لەنێو خشتەکانی بودجەی فیدراڵیشدا بڕە پارەی پێویست بۆ مووچەخۆرانی هەرێم تەرخانکراوە و بەهانەی فرۆشتن و هەناردەکردنی نەوتی هەرێمیش نەماوە تاوەکو شایستەکانی هەرێم رابگرن. بۆیە پێویستە مووچەخۆرانی هەرێم، وەک هەموو مووچەخۆرانی پارێزگاکانی عێراق، مانگانە بێ هیچ کێشە و ئاستەنگێک، مووچەکانیان لەڕێگەی دامەزراوە فەرمییەکانی حکومەتی هەرێم وەربگرن."  

دلێر عەبدوڵڵا   لەپەرلەمانی بەغداوە هەوڵی ئەوە دەدرێت هەمواری یاسای بودجە بكرێتەوە تا لەڕوی یاساییەوە گرفت بۆ هەوڵەكانی گواستنەوەی موچەی فەرمانبەرانی هەرێم بۆ بەغدا دروستنەبێت، پەرلەمانتارێكی عەرەب ئاماژە بۆ ئەوە دەكات كەهەموو كارێك دەكات بۆ ئەوەی هەوڵەكان بۆ گواستنەوەی موچەی فەرمانبەرانی هەرێم سەربگرێت و هۆشداریشیدا بەوەی كە ئەگەر بێتو وەزیری دارایی هەرێم بەردەوام بێت لەپەكخستنی ئامادەبوونەكەی لەبەردەم لیژنەی دارایی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، ئەوا پارەداركردنی هەرێم رادەگیرێت و چیتر بەغدا پارە رەوانەی هەرێم ناكات. هەوڵەكان بۆ گواستنەوەی موچەی فەرمانبەرانی هەرێم بۆ بەغدا، بەردەوامی هەیەو لەئێستادا بووەتە پرسێكی سەرەكی و چەندین پەرلەمانتارو لایەن و فراكسیۆنی جیاواز كاری لەسەر دەكەن، بەتایبەت یوسف كیلابی پەرلەمانتاری عەرەب لەبەغدا كە دەیەوێت ئەو هەوڵە بگەیەنێتە كۆتایی، لەوبارەوە ناوبراو بەهاوڵاتی وت «داواكاری موچەخۆرانی هەرێم بەهەند وەردەگرین، ئێمە زیاتر لە 60 هەزار واژۆمان بۆ هاتووەو وەك نوێنەرێكی راستەقینەی گەلانی عێراق، هەوڵ بۆ چارەسەری ئەو گرفتە دەدەین و تاكۆتاییش بەردەوام دەبین.» ئەگەرچی لەڕووی یاسایی و دەستوورییەوە، پێدانی راستەوخۆی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم لەلایەن بەغداوە گرفتی هەیە، بەڵام هەوڵەكان بەردەوامن و موچەخۆرانیش لەچاوەڕوانیدان تا داواكارییەكانیان جێبەجێ دەكرێت، بەپێی وتەی عەبدولقادر ساڵح راوێژكاری یاسایی بۆ هاوڵاتی، «گواستنەوەی مووچە بۆسەر حكومەتی ناوەندی، پێچەوانەی مادەی 117ی دەستوورە. چونكە ئەو ماددەیە دانی ناوە بەحكومەتی هەرێم و سێ دەسەڵاتەكە، كەواتە پێدانی مووچە لەدەسەڵاتی وەزارەتی دارایی حكومەتی هەرێمەو ئەو جیهەتە تایبەتمەندە بەو پرسە. بۆیە بەبڕوای من حكومەتی هەرێم ئەگەر خۆیشی بیەوێت ئەو كارە بكرێت، بەڵام دەستوور رێگرەو ئەو كارێكی ئەستەمە. بۆ؟ چونكە بەجێبەجێبوونی ئەو حاڵەتە، حكومەتی بەغدا لەحكومەتێكی فیدڕاڵییەوە دەبێتە مەركەزی و ئەوەش پێچەوانە دەبێتەوە لەگەڵ دەستووردا. دەكرێت حكومەتی بەغدا پابەند بكرێت بەدابینكردنی پارەو پێدانی مووچە بەهەرێم، نەك بەپێچەوانەوە راستەوخۆ بەغدا موچە بدات بەفەرمانبەران. جگەلەوەش ئەوە پێچەوانەی یاسای موازەنەیەو بەهیچ جۆرێك یەكناگرێتەوە لەگەڵیدا، لەلایەكی ترەوە بەبڕوای من حكومەتی عێراقی ناچێتە ژێر باری ئەو ژمارە خەیاڵیانەی كە لەهەرێمدا هەیە. بۆیە بەكۆی گشتی پێمان وایە رێگری یاسایی و دەستووری و واقیعیش هەیە بۆ ئەوەی كە نەتوانرێت مووچە راستەوخۆ لەبەغداوە بدرێت بەفەرمانبەرانی هەرێم.» سەرەڕای ئەو رێگرییە دەستووری و یاساییە، بەڵام یوسف كیلابی و نەوەی نوێ سوورن لەسەر هەوڵەكانیان و دەیانەوێت بەڕێگەیەكی یاسایی هەوڵەكانیان بگەیەننە ئامانج، ئەویش هەمواركردنەوەی یاسای بودجە. لەوبارەوە كیلابی بەهاوڵاتی وت «هەفتەی داهاتوو پرۆژە یاسایەك پێشكەش دەكەین بۆ هەمواری یاسای بودجە، پاش ئەوەش دەتوانین موچەی فەرمانبەرانی هەرێم بگوازینەوەو ئاواتی هەموو موچەخۆرانی هەرێمی كوردستانی خۆشەویست بەدیبهێنین و هەموو هەوڵێكیش ئەدەین و تاكۆتایی لەگەڵیدا دەڕۆین و پشت بەخوا سەركەوتووش دەبین.» بەپێی زانیارییەكانی هاوڵاتی، هەمواركردنەوەی پرۆژەیاسای بودجە، پێشنیاری لایەنێكی سیاسی هەرێمە، هاوكات چەندین پەرلەمانتارو فراكسیۆنی جیاوازی عێراقی، دەنگیان یەكخستووەو لەهەوڵی ئەوەدان پرۆژەیاسای هەمواری یاسای بودجە پێشكەشی پەرلەمان بكەن، لەوبارەوە سەرچاوەیەك لەنەوەی نوێ بە هاوڵاتی وت «دەنگێكی زۆرمان كۆكردوەتەوەو زۆرینەی لایەنە كوردییەكان و بەشێكی زۆری عەرەبەكانیش لەگەڵماندان.» لەگەڵ بەردەوامی هەوڵەكان بۆ گواستنەوەی موچەی فەرمانبەرانی هەرێم، بەڵام ئەگەر هەیە بەهۆی ئامادەنەبوونی وەزیری دارایی هەرێم لەدانیشتنی لیژنەی دارایی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، پارەداركردنی هەرێم لەلایەن بەغداوە رابگیرێت، لەوبارەوە یوسف كیلابی بەهاوڵاتی وت « نەهاتنی وەزیری دارایی هەرێم بۆ ئێرەو وەڵامنەدانەوەی داواكارییەكەی لیژنەی دارایی بەئامادەنەبوونی لەدانیشتنی میوانداریكردنیدا، مانای وایە كە كێشەو گرفت و ناڕوونی هەیەو ئەوان نایانەوێت دەركەوێت و بۆ ئێمەی روون بكەنەوە، كێشەكانیش لەژمارەی فەرمانبەراندایە، ئەوان نایانەوێت ئەو پارەیەی دەینێرین بیدەن بەفەرمانبەر، واتە ئەگەر ئەوان گرفت و كێشەیان نەبێت ئەوا شتەكان روونن و پێویست بەم دواخستن و پەكخستنە ناكات و ئامادە دەبوون، لەبەرئەوە پێمان وایە كە هۆكاری سەرەكی ئەو كێشانە وەزیری داراییە، دەبوو ئەم هەفتەیە بێتە ئێرە، بەڵام نەهاتووە. ئەگەربێتوو بەردەوام بێت لەسەر دواخستنی ئامادەنەبوون، ئەوكات كێشەو گرفتی بۆ دروست دەبێت، بەدڵنیاییەوە پرۆسەی ناردنی پارە كۆتایی دێت و ئیتر ناتوانین هیچ بڕە پارەیەك بنێرینە هەرێم. چونكە ئەمە رێكەوتنە، ئەوكاتەی كە مەسرور بارزانی هاتە بەغداو لەگەڵ سەرۆك وەزیرانی عێراق كۆبوونەوەی كرد، لەسەر دوو بڕگە رێكەوتن، یەكەم پێشكەشكردنی داتای راست و دروستی ژمارەی فەرمانبەرانی هەرێم، هەروەها ناردنی وەزیری دارایی هەرێم بۆ بەغدا. بەڵام دەبینین هیچكام لەو بەڵێنانە جێبەجێ نەبوون، بەواتایەكی تر واتە بارزانی بەڵێنەكانی جێبەجێ نەكرد.» چەندین جار بەهۆکاری جیاواز دانیشتنی پەرلەمان بۆ بانگێشتی ئاوات شێخ جەناب، وەزیری دارایی هەرێم، دواخراوە و لەهەفتەی رابردووشدا حکومەتی هەرێم بەنووسراوێک لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق ئاگادارکردەوە کە ئاوات شیخ جەناب تا دوو هەفتەی تر ناتوانێت سەردانی بەغدا بکات. بەپێی نووسراوەکە، «ئاوات شێخ جەناب، وەزیری دارایی هەرێمی کوردستان ئەم هەفتەیەو هەفتەی داهاتووش ناتوانێت ئامادەبێت لە لیژنەی دارایی، چونکە لەوەزارەتەکەیدا سەرپەرشتی ئامادەکردنی داواکارییەکان دەکات بۆ دەستکردن بەوردبینی ژمارەو بڕی مووچەی فەرمانبەران و خانەنشین و ئەوانەی چاودێریی کۆمەڵایەتی دەیانگرێتەوە لەهەرێمی کوردستان لەلایەن دیوانی چاودێریی دارایی فیدراڵی بەهاوئاهەنگی لەگەڵ دیوانی چاودێریی دارایی هەرێمی کوردستان». بابەتی موچەی فەرمانبەران، بووەتە كێشەو گرفتی سەرەكی لەهەرێمی كوردستان و حكومەتی هەرێمیش وەك دەسەڵاتی جێبەجێكردن تا ئێستا نەیتوانیوە ئەو كێشەیە چارەسەر بكات و رێگریش لەهەر هەوڵێك دەكات بۆ ئەوەی پێدانی موچەی فەرمانبەران بگوازرێتەوە بۆ بەغداد، ئەمەش نیگەرانی لای موچەخۆران دروستكردووەو بەگومانەوە لەهەر هەوڵێك دەڕوانن كە بەئاراستەی چارەسەری كێشەكەیان بدرێت.  

هاوڵاتی  ئه‌نجومه‌نی زانكۆی سلێمانی لە راگەیاندراوێکدا بڵاویکردەوە، پرۆسەی خوێندنی ئەمساڵ لەژێر هەڕەشەی هەڵپەساردندایە و دەشڵێت، "پشتیوانی لە ماف و داخوازییەکانی خوێندکاران و مامۆستایان دەکەین." ئەمڕۆ چوارشەممە 11ی تشرینی یەکەمی 2023 ئەنجومنی زانکۆی سلێمانی رایگەیاند تا ئێستا ئەنجومەن چوار کۆبونەوەی ئاسایی خۆی سەبارەت بە پرۆسەی خوێندن ئەنجامداوە و لە سەرجەم کۆبونەوەکان بە کۆی دەنگ ئەنجومەنەکە "پشتیوانی له‌ ماف و داخوازییه‌كانی خوێندكاران و مامۆستایان كردووە." لە راگەیاندراوەکە ئەوەش هاتووە، "هەموو لایەک ئاگادار دەکەینەوە پرۆسەی خوێندن لە زانکۆی سلێمانی بۆ ساڵی نوێ کە پەیوەندیدارە بە چارەنوسی خوێندنی زیاتر لە 23 هەزار خوێندکار بەپێی پیوەرە زانستی و نێودەوڵەتییەکان لەژیر مەترسی هەڵپەساردندایە." لەکۆتایی راگەیاندراوەکەدا ئەنجومەنی زانکۆی سلێمانی داوا لە ئەنجومەنی وەزیرانی حکومەتی هەرێم و وەزارەتی دارایی هەرێم دەکات کە پەلە بکرێت لە دابەشکردنی موچەی مامۆستایان و فەرمانبەرانی زانکۆ و خەرجکردنی دەرماڵەی خوێندکاران.

هاوڵاتی بافڵ جه‌لال تاڵه‌بانی، سه‌رۆكی یه‌كێتیی رایگەیاند، شاندێكی یه‌كێتی سه‌ردانی لایه‌نه‌ سیاسییه‌كانی هه‌رێم ده‌كات بۆ ئه‌وه‌ی گفتوگۆ له‌سه‌ر داهاتو بكرێت و چیتر له‌ رابردودا نه‌مێنینه‌وه‌ و دەشڵێت، "ره‌نگه‌ ئه‌مكاته‌ نه‌توانین موچه‌ وه‌ك پێویست دابینبكه‌ین، به‌ڵام زۆر شت هه‌یه‌ ده‌توانین بیكه‌ین، ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌ ئه‌منیه‌تی خەڵک بپارێزین". بافڵ تاڵەبانی، سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لە پانێڵی "سیستمی سیاسی و دەوڵەتسازی لە عێراق" لە دیداری مێری قسەی کرد. باسی لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان، کۆنگرەی پێنجەمی حیزبەکەی، کێشەکانی هەولێر و بەغدا، پەیوەندیی یەکێتی لەگەڵ تورکیا، هەروەها لەگەڵ حیزبەکانی دیکەی هەرێمی کوردستانیش کرد. بافڵ تاڵەبانی سەبارەت بە کۆنگرەی پێنجی حیزبەکەی ڕایگەیاند، " قسه‌ی زۆر سه‌یر ده‌كرا له‌باره‌ی كۆنگره‌ی یه‌كێتی، به‌ڵام به‌قسه‌ی تێكۆشه‌ره‌كان كه‌مجار كۆنگره‌ی وا رێكوپێك و باشمان هه‌بوه‌، یه‌ك گله‌ییم هه‌بو، ئه‌وه‌بو زو ته‌واوبو، حه‌زم له‌و قه‌ره‌باڵغیه‌ بو". وتیشی، "پێموایە ئەم سەرکردایەتییەی (یەکێتی) تێکەڵەیەکی زۆر باشی تێدایە لە خەڵکی بە ئەزموون و گەنج، تاوەکو لەیەکەوە فێربن. جا ئەمە ئامانجێکی دیکەی ئێمەیە. کادر دروستکردن، بەرەوپێشبردنی حیزب. " سەرۆکی یەکێتی لەبارەی هەڵبژاردنی پەرلەمان وتی، "پێویستە بەزووترین کات هەڵبژاردن بکەین، حیزبەکان ناتوانن ببن بە بەدیلی حکومەت و یەکێتی بەنیازی ئەوەش نییە." باسی لەوەش کرد، "هەموو حیزبە کوردستانییەکان پێکەوە، دەتوانین بەهێزتر بین." ئه‌وه‌شی خسته‌ڕو، "ئێستا دۆخی موچه‌ هه‌موان ده‌زانن، ره‌نگه‌ ئه‌مكاته‌ نه‌توانین موچه‌ وه‌ك پێویست دابینبكه‌ین، به‌ڵام زۆر شت هه‌یه‌ ده‌توانین بیكه‌ین، ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌ ئه‌منیه‌تیان بپارێزین، یه‌كێك له‌ شته‌كانی دیكه‌ كه‌ ده‌بێت بكرێت، دادوه‌ره‌كان به‌ته‌واوی سه‌ربه‌خۆ بن و ئێستاش ئه‌وه‌ هه‌یه‌ به‌ڵام ده‌بێت زیاتر بێت له‌ سلێمانی، سلێمانی ببێته‌وه‌ به‌هه‌شتێك بۆ سه‌رجه‌م چین و توێژه‌كان و رۆشنبیران و نوسه‌ران". ده‌شڵێت، "له‌ 1991ه‌وه‌ حوكمی سه‌دام نه‌ماوه‌، بۆچی كاره‌بامان نیه‌، ئاو وه‌ك پێویست نیه‌، بۆچی گه‌نجه‌كانمان راده‌كه‌ن له‌م وڵاته‌". بافڵ تاڵه‌بانى  له‌سه‌ر كێشه‌كانى نێوان حزبه‌كه‌یی‌و توركیا هاته‌ده‌نگ‌و ڕایگه‌یاند، "كێشەی ئێمە لەگەڵ توركیا قورسە چارەسەر بكرێت"، ده‌شڵێت، "بەجدی من ناچم بۆ توركیاو ناتوانم بچم بۆ توركیا، چونكه‌ توركیا به‌بێ هۆ سێ هاوڕێى نزیكى منى له‌عه‌ربه‌ت شه‌هید كرد، دواتر توركیا دەڵێت چەند حزبێك هەیە لەسلێمانی دەبێت دابخرێن". وتیشی، "ئێمه‌ ویستومانه‌ په‌یوه‌ندیه‌كانمان باش بێت له‌گه‌ڵ توركیا، به‌ڵام ئه‌وان نایانه‌وێت، ئه‌وان ده‌ڵێن چەند حزبێك هەن لەسلێمانی دەبێت دابخرێت، من چومه‌ به‌غدا له‌گه‌ڵ فایه‌ق زێدان سه‌رۆكى ده‌سه‌ڵاتى دادوه‌رى عێراق كۆبومه‌وه‌ وتم ده‌توانم دایان بخه‌م وتى نه‌خێر ئه‌وانه‌ حزبی فه‌رمین". په‌یامێكیشى بۆ توركیا ناردو وتى، "بەخوا بەزەخت‌و هەڕەشەو درۆن دیالۆگ ناکەم، من به‌یانیان هه‌ڵده‌ستم درۆنێك ده‌سوڕێته‌وه‌ به‌سه‌رمه‌وه‌، من سڵاوێكى لێده‌كه‌م، دواتر باسى په‌یوه‌ندیى ئێمه‌ له‌گه‌ڵ په‌كه‌كه‌ ده‌كه‌ن ڕاست نییه‌، خۆ له‌شه‌ڕى داعش كاك مه‌سعود به‌فه‌رمى سوپاسى په‌كه‌كه‌ى كرد". له‌به‌شێكى دیكه‌ى قسه‌كانیدا تاڵه‌بانى داواى لێبوردنى له‌وڵاتانى بیانی كردو جه‌ختیكرده‌وه‌، "به‌ڕاستى داواى لێبوردنتان لێده‌كه‌م سه‌ربارى ماندوبونتان به‌ده‌ستمانه‌وه‌، شێتیش بون به‌ده‌ستمانه‌وه‌"