هاوڵاتی زانکۆی سلێمانی ڕایگەیاند ، دەرفەتی دابەزین و شوێن گۆڕین بە خوێندکارانی تازە وەرگیراو لە زانکۆی سلێمانی بۆ ساڵی خوێندنی (٢٠٢٢-٢٠٢٣) دەدرێت لە نێوان زانکۆکان و بەشەکان بۆ سەرجەم سیستەمەکانی خوێندن. بەڕێوەبەرایەتی تۆماری گشتی زانکۆی سلێمانی لە راگەیەندراوێکدا ڕایگەیاند، لە رێگەی سیستەمێکی ئەلیکترۆنی تایبەت تەنھا بە خوێندکارانی زانکۆی سلێمانی لە ڕۆژی دووشەممە ٣١ی ١٠ بۆ ١٥ی ١١ لە رێگای لینکێکی تایبەتی ئۆنلاین لەسەر سایتی تۆماری گشتی زانکۆی سلێمانی دەتوانن داواکاری تۆمار بکەن. ڕونیشیکردەوە، "دابەزان و شوێن گۆڕینەکە بە ڕەچاوکردنی کۆنمرەی خوێندکار وکۆنمرەی ئەو بەشەی داوای دەکات و بە ڕەزامەندی هەردوو بەشەکە وتۆماری گشتی، بەجۆرێک تەنها دەرچووانی قۆناغی شەشەمی ساڵی خوێندنی (٢٠٢١-٢٠٢٢) سودمەند دەبن لەم دەرفەتە نەک ساڵانی رابردوو ." ئەوەش خراوەتەڕوو، بۆ ئەم مەبەستە پێویستە خوێندکار ئەم کارانە بکات پێش داواکردنی دابەزاندن و شوێن گۆڕین: ١- پێویستە خوێندکار تۆمارکردنی تەواو کردبێت بە سەرکەوتویی و فۆرمی زانیاری خوێندکاری بەدەست ھێنابێت. ٢- دڵنیابوون لە کریدتی خوێندکار بۆ بەشی داواکراو و کەمترین کۆنمرەی ورگیراو لە بەشی دووھەم لە سیستەمی زانکۆلاین. ٣- خوێندکار تەنھا یەک جار بۆی ھەیە داوای دابەزین و شوێن گۆڕین بکات و داوکاری دووھەمی رەتدەکرێتەوە. ٤- لە دوای دەرچوونی فەرمانی زانکۆیی خوێندکار بۆی نییە پاشگەزبێتەوە لە ئەنجامدانی دابەزین و شوێن گۆرین.
عەمار عەزیز زیاتر لەهەشت ساڵە بودجەی قەزای شەنگال و دەوروبەری بەتەواوی خەرج نەكراوەو هێشتا سیمای شەری داعش بەقەزاكەوە دیارە، هاوكات كێشەی دوو ئیدارەیی و بوونی چەندین هێزی چەكدار لەسنورەكە بەهەڵواسراوی ماونەتەوە، شەنگال دوو قایمقامی هەیە، قایمقامێك لەناوەندی قەزاكە دەوام دەكات و قایمقامێكیش لەدەرەوەی قەزاكەو لەپارێزگای دهۆك دەوام دەكات. فەهد حامد قایمقامی قەزای شەنگال بەوەكالەت كە لەناوەندی قەزاكە دەوام دەكات بەهاوڵاتی راگەیاند: «لەدوای 2017 تاوەكو ئێستا بودجەی قەزای شەنگال بەڕێژەیەكی زۆركەم خەرجكراوە لەوانەیە لەنێوان 15 بۆ 20%ی بودجەی قەزاكە بێت، نۆژەنكردنەوەی مەزارگا ئایینیەكان و خوێندنگاكان و دامودەزگاكانی حكومەت سەرووی 85% لەلایەن رێكخراوەكان پارەیان بۆ خەرجكراوە، حكومەت تەنها چەند شەقامێكی قیرتاوكردووە لەگەڵ نۆژەنكردنەوەی چەند فەرمانگایەك و دابینكردنی بڕێك پارە بۆ شارەوانی شەنگال و ناحیەی سنونێ ئیتر هیچی نەكردووە». وتیشی:»خەرجنەكردنی بودجەی تەواوەتی قەزاكە پەیوەستە بەچارەسەرنەكردنی كێشە سیاسییەكان لەنێوان بەغداو و هەرێم، هەموو ئەو ناوچانەی كەداعش وێران و خاپوری كردبوو نۆژەنكرانەوە تەنها شەنگال ماوە، هێشتا یەك خانووی سەنتەری شار نۆژەن نەكراوەتەوەو دیمەنەكانی هەروەكو ساڵانی سەردەمی داعشە، هەر ئەمەش وایكردووە كەئاوارەكان نەگەڕێنەوە زێدی خۆیان كەبەداخەوە تائێستا سەرووی 70%ی خەڵكی شەنگال لەهەرێمی كوردستان دەژین». هاوكات رەفعەت سمۆ، جێگری پارێزگاری نەینەوا بۆ كاروباری كارگێڕی بەهاوڵاتی وت:»بودجەی شەنگال لەسەر بنەمای ژمارەی دانیشتوان خەرجدەكرێت كەئەمەش گەورەترین ستەمە بەرامبەر خەڵكی شەنگال دەكرێت، چونكە پەرلەمانی عیراق بەكۆی دەنگ شەنگالی وەكو ناوچەیەكی وێران و خاپوركراو ناساندووەو پێویستە لەسەر ئەو بنەمایە پارەی بۆ خەرجبكرێت تاوەكو تەواوی ناوچەكە نوژەن بكرێتەوە، نزیكەی دوو ساڵە بودجەی عیراق پەسەندنەكراوەو پارساڵیش بودجەی گەشەپێدان بۆ شەنگال خەرج نەكرا، پێش ساڵێك حكومەتی عێراق بڕیاریدا بە دابینكردنی بڕی 28 ملیار دینار بۆ ئاوەدانكردنەوی شەنگال، بەڵام هێشتا پارەكە خەرجنەكراوە، ئەوەش دەگەڕێتەوە بۆ بڕیاری لیژنەی ئاوەدانكردنەوەی نەینەوا، بەردەوام داوامان لەبەغدا كردووە كەبڕە پارەیەكی گونجاو بۆ ئاوەدانكردنەوەی شەنگال خەرجبكرێت بەڵام تائێستا شتێكی وا نەكراوە». نایف سەیدۆ، كەوەكو قایمقامی قەزای شەنگال لەلایەن پارتی دیموكراتی كوردستانەوە دانراوەو لەئێستادا لەپارێزگای دهۆك دەوامدەكات، بەقسەی خۆی ئیدارەی پارێزگای نەینەوا بەفەرمی مامەڵە لەگەڵ ئەو دەكات و هیچ پەیوەندییان بەو ئیدارەیە نیە كە لەدوای رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەرەوە دروستبووە، سەبارەت بەگرفتەكانی قەزاكە بەهاوڵاتی راگەیاند:»ناتوانین بڵێین بودجەی شەنگال ساڵانە خەرج ناكرێت، خەرجدەكرێت بەڵام بەپێی ویست و داواكاری ئێمە نیە، ساڵانە بەڕێوەبەرایەتییەكانی سەر بەقەزای شەنگال پلانی خۆیان پێشكەش بەئیدارەی نەینەوا دەكەن، دواتر بەپێی ئەو پلانە پارەیان بۆ خەرجدەكرێت، بەڵام پێویستە لەدەرەوەی ئەم بڕە پارەیە پارەیەكی زیاد بۆ قەزاكە خەرج بكرێت تاوەك، نۆژەنبكرێتەوە»
هاوڵاتی ئێوارەی ئەمڕۆ فرۆکەی بێفرۆکەوانی تورکیا لە ناوچەی خانەسوری سەر بەناحیەی سنون لەسنوری قەزای شنگال کۆگایەکی هێزەکانی ئاسایشی ئێزدیخان کردە ئامانج ،وزیانی ماددی زۆر لێکەوتەوە خودێدا ئەلیاس، بەرپرسی ئەنجومەنی خۆسەری دیمۆکرات لەناحیەی سنون بە هاوڵاتی وت" لەدوێنێ یەوە ئەوە دەبێتە دووەمجار کە فرۆکەی بێفرۆکەوان بۆردومانی شەنگال بکات، ئێوارەی ئەمڕۆش کۆگایەکی هێزەکانی ئاسایشی ئێزدیخان کرایە ئامانج، لەکاتی بۆردومانەکە هیچ کەس لەکۆگایەکەدا نەبووە خۆشبەختانە هیچ زیانێکی گیانی لێ نەکەوتووەتەوە بەڵام زیانی زۆر بە کۆگایەکە کەوتووە" ئەمەش لە کاتێکدایە دوێنێ دژە تیروری هەرێمی کوردستان ڕاگەیاندراوێکی لەسەر بۆردومانەکە بڵاوکردەوە وتیادا هاتووە کەئێوارەی دوێنێ فرۆکەی بێفرۆکەوانی تورکیا ئۆتۆمبێلێکی پەکەکە لە سکێنیە کردوەتە ئامانج دوو چەکداری پەکەکە کۆژران لەگەڵ برینداربوونی سێ کەسی تر. ڤیدیۆی شوێنی ڕوداوەکە
هاوڵاتی هەپەگە ڕایگەیاند تورکیا دوێنێ و ئەمڕۆ لە شاخی ئامێدی، سیدا، ساجا و چەمچۆی چەكی كیمیایی و بۆمبی قەدەغەکراوی بەکارهێناوە. ئەمڕۆ ناوەندی ڕاگەیاندن و چاپەمەنی هێزەکانى گەل – هەپەگە بڵاویكردووەتەوە، سوپای دەوڵەتی داگیركەری تورك بەردەوامە لە بەكارهێنانی چەكی كیمیایی و بومبی قەدەغەكراو . هەپەگە ڕایگەیاند ، ڕۆژی ٢٨ی تشرینی یەكەم، سەنگەرەكانی شەڕی شەهید پیردۆغان لە ناوچەی بەرخۆدانی شاخی ئامێدی بە چەكی كیمیایی بۆردومان كران و ، دوێنێ سەنگەرەكانی شەڕی شەهید خورسی لە ناوچەی بەرخۆدانی ساجا جارێك بە بۆمبی قەدەغەكراو بۆردومان كراون و لە هەمان ڕۆژدا پێگەكانی شەڕی شەهید فەلات لە ناوچەی بەرخۆدانی سیدا لە دوو كاتی جیاوازدا چوار جار بە بۆمبی قەدەغەكراو بۆردومان كراون. لە بەشێكی تری ڕاگەیەنراوەكەدا هاتووە، دوێنێ سەنگەرەكانی شەهید باهۆز لە ناوچەی بەرخۆدانی چەمچۆ جار جار بە چەكی كیمیایی بۆردومان كران .
هاوڵاتی زیاتر لە چوارهەزار پاسپۆرتی دیپلۆماسی دراوە بە بەرپرسان کە دەتوانن بێ فیزا پێی سەردانی ژمارەیەک وڵات بکەن مەجید ئەحمەد، بەڕێوەبەری گشتیی کاروباری پاسپۆرت لە وەزارەتی ناوخۆی عێراق، بە میدیاکانی راگەیاندووە، "لە رێکەوتی یەکی تشرینی یەکەمی ساڵی 2021 تا یەکی تشرینی یەکەمی ساڵی 2022، چوار هەزار و 200 پاسپۆرتی دیپلۆسیمان دەرکردووە." پاسپۆرتی دیپلۆماسی بە سەرۆککۆمار، سەرۆکوەزیران و ئەنجوومەنی وەزیرانی بەغدا و هەولێر، ئەندامانی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق، پەرلەمانتارانی کوردستان، سەرۆکی ئەنجوومەنی باڵای دادوەری و سەرۆکی هەرێمی کوردستان دەدرێت. هەڵگرانی ئەو پاسپۆرتە دەتوانن بە بێ وەرگرتنی ڤیزە سەردانی وڵاتانی کوێت، تورکیا، ئێران، سوریا، ئوردن، تونس، کوالالامپور، ئازەربایجان، چین، ڤەنزوێلا، سربیا و ڤێتنام بکەن. ئەوەشی خستەڕوو، پاسپۆرتی خزمەتگوزاری دەدرێتە ئەفسەرەکانی سوپای عێراق و خاوەن پلەی عەقید لە هێزەکانی ناوخۆ و بەرزتر. باسی لەوەشکرد، بەرێوبەرایەتییەکانی پاسپۆرت مانگانە ١٠٠ بۆ ١٢٠ هەزار پاسپۆرتی ئاسایی بۆ هاوڵاتیان دروست دەکەن، ئەمەش لە کاتێکدا لە مانگی تەمموزی رابردوو زیاتر لە ١٨٣ هەزار پاسپۆرت لە بەرێوەبەرایەتییەکانی پاسپۆرت دروستکراوە. مەجید ئەحمەد وتیشی "پاسپۆرتی عێراقی لە ریزبەندی ١٠٩ی باشترین پاسپۆرتەکانی جیهانە و رێگە بە هەڵگرانی دەدات گەشت بۆ ٢٩ وڵات بکەن بەبێ مۆری ڤیزا."
.jpg)
هاوڵاتی فیدراسۆنی باڵای سەرتاسەری پەنابەران لە عێراق و هەرێمی کوردستان ڕایگەیاند لەم ساڵدا نزیکەی ٣٨ هەزار هاوڵاتی لە هەرێمی كوردستانەوە کۆچیان کردووە. ئامانج عەبدوڵا، بەرپرسی فیدراسۆنی باڵای سەرتاسەری پەنابەران لە عێراق و هەرێمی کوردستان لە بەیاننامەیەكدا ڕایگەیاند، لە سەرەتای ئەمساڵەوە تا ١ی تشرینی یەكەم، نزیكەی ٧٥ هەزار هاوڵاتی عێراقی كۆچیان كردووە بۆ وڵاتانی دەرەوە، كە نزیكەی ٣٨ هەزار هاوڵاتییان لە هەرێمی كوردستانەوە هاتوون. لە ئێستادا بەتایبەت لەناو چینی گەنجاندا کۆچکردن بەرەو ئەوروپا بە رێژەیەکی زۆر لە زیاد بوندایە بە ڕێگە جۆراو جۆرەکان ئەویش بەهۆی بوونی قەیرانی سیاسی و ئابوری و ئەمنی و بێكاری لە عێراقدا و هەرێمی كوردستاندایە.
شەنای فاتیح بۆ جاری دووەم و بەڕووبەری 40 دۆنم لەسەر ئەركی چەند رێكخراوێك چیای گۆیژە لەسلێمانی سەوزپۆش دەكرێت، لەسەر دۆسیەی سوتانی دارەكانی چیاكەش كە ساڵی رابردوو ڕوویدا رێكخراوێكی ژینگە پارێزی سكاڵای تۆماركردووە. زیاتر لەدوو ساڵە چەند جارێك ئاگر لەچیای گۆیژە لەشاری سلێمانی كەوتووەتەوە و زیانیكی زۆری بە دارو درەختەكانی گەیاندووە، بەپێی زانیارییەكان بە روبەری زیاتر لە 200 بۆ 300 دۆنم دار سووتاون كەبەشێكی زۆر لەو دارانە تەمەنیان زیاتر بووە لە 50 ساڵ، لەسەر دۆسیەی سوتانەكەشی سكاڵا تۆماركراوە و چەند كەسێكیش دەستگیركراون، بۆ قەرەبووكردنەوەی سوتانەكەشی لەسەر ئەركی رێكخراوی (ئەی ئای سی ئێس)ی ئیتاڵی هەردوو رێكخراوی ( سی دی ئۆ) و (سی ئی سی ڤی ئای) بە هەماهەنگی لەگەڵ قایمقامیەتی سلێمانی، كار لەسەر سەوزكردنی بەشێكی شاخی گۆیژە دەكەن بەرووبەری 40 دۆنم كە نزیكەی هەشت هەزار نەمامی تێدا دەڕوێندرێت و ئەمە دووەمین هەڵمەتی سەوزكردنی شاخی گۆیژەیە و ساڵی 2020یش 22هەزار نەمام لە 200 دۆنمی چیای گۆیژەدا روێندرا. ملكۆ بازیانی سەرۆكی پارتی سەوزی كوردستان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:" ساڵانە لەپاش مانگی 11وە تا مانگی سێ هەڵمەتی نەمام چاندن لەپاریزگای سلێمانی هەیە، بەتایبەیت شاخی گۆیژە و ئێمەش ساڵانە لەپاش مانگی 12وە بەهەزاران نەمام لەگۆیژە دەچێنین بەمەبەستنی دووبارە سەوزكردنەوەی شاخی گۆیژە". سەبارەت بەسوتانی دارەكانی چیای گۆیژە ملكۆ بازیانی دەڵێت: "ئێمە لەگەڵ سوتانی چیای گۆیژە لای داواكاری گشتی سكاڵامان تۆماركرد و داوامان كرد هەركەسێك لەپشت ئەم كارەوەبێت سزای یاسایی خۆی وەربگرێت، لەئێستادا سكاڵاكە جوڵاوە و چووەتە دادگای لێكۆڵینەوەی چوارو دوو هاوڵاتی لەسەری گیراون و تائێستا لەقۆناغی لێكۆڵینەوەدان". وتیشی:" ئێمە پێمان وایە كردنەوەی هەر ئاگرێك لەناو دارستانەكان دەستێكی ئەنقەستە و كەگۆیژە سوتا بەلایەنی پەیوەندیدارمان وت ئەمە دەستە چونكە پێمان وابوو لەدامێنی گۆیژەوە سوتابوو نەك لەسەرەوە ئاگر كەوتبێتەوە". "بێگومان لایەنی پەیوەندیدار كەمتەرخەم بووە بەرامبەر دارستانەكان و چیای گۆیژە چونكە چیای گۆیژە چوار كرێكاری ژینگە پارێزی هەیە و رەنگە چوار پۆلیسی دارستان و ژینگەشی هەبێت، ئەو دارستانە بەچوار پۆلیس و ژینگەپارێز ناپارێزرێت و دەبێت ژمارەی پۆلیسی دارستان و كرێكاری ژینگە بۆ ئەو دارستانە زیادبكرێت". ملكۆ بازیانی وای وت. پێشتر قایمقامییەتی سلێمانی لەراگەیەندراوێكدا ئاماژەی بەوەدابوو لەگەڵ نوێنەری هەردوو رێكخراوی ( سی دی ئۆ) و (سی ئی سی ڤی ئای)كۆبووەتەوە و باسیان لە میكانیزم و دیاریكردنی شوێنی چاندنی نەمامەكان و چۆنیەتی جێبەجێكردنی پرۆژەی (سەوزكرنی شاخی گۆیژە لەسەر رووبەری 40 دۆنم زەوی) كردووە. ئاوات محەمەد قایمقامی سلێمانی لەكۆبوونەوەكەدا باسی لەوەكردبوو رووكاری شاخی گۆیژە بەڕووی سلێمانیدا نزیكەی دوو هەزار دۆنم سەوزكراوەو هێشتا ڕووبەرێكی زۆری ماوە كە پێویستی بە سەوزكردن هەیە. هاوكات، بەختیار ئەحمەد بەڕێوەبەری رێكخراوی گەشەپێدانی مەدەنییەت (سی دی ئۆ) لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:" پاش ئەو هەڵمەتەی دووسال لەمەوبەر بۆ سەوزكردنی چیای گۆیژە ئەنجامماندا، لەگەڵ رێكخراوێكی ئیتاڵی قسەمان كرد كە بەشێكی زۆری چیار گۆیژە ماوە سەزپۆشبكرێت و ئەوانیش 40 دۆنمی دیكە سەوز دەكەن". وتیشی:" سەوزكردنەكە ساڵێك دەخایەنێت و لە 10ی ئۆكتۆبەرەوە دەستیپێكردووە و بۆ ماوەی یەك ساڵ بەردەوام دەبێت، ئەو دارانەی لەهەڵمەتی پێشوودا نێژراون بەشێكیان بوونەتە داری ئاسایی چونكە زیاتر لەدوو ساڵە خزمەت دەكرێن". سەبارەت بە ئاودانی نەمامەكان بەختیار ئەحمەد وتی:" تائێستا لەسەر ئەركی خۆمان ئاویان بۆ دەكڕین و تەنكی گەورەمان دابینكردووە و سیستەمی ئاودێریمان هەیە، لەوەرزی هاویندا مانگی چوار جار ئاویان دەدەین و لەپایزدا تا ئەو كاتەی باران بارین دەستپێدەكات مانگی دوو تا سێجار ئاویان دەدەین و لەو شوێنەشدا 10 خالی ئاگركوژێنەرەوەمان داناوە." بەوتەی بەڕێوەبەری رێكخراوی (سی دی ئۆ) لەهەڵمەتی پێشوودا نزیكەی 20 جۆر دار روێندراوە كەحەوت جۆریان سنەوبەر بوون لەگەڵ زەیتوون و بەڕوو و مازوو و چوالە(بادەم) وژاڵە و گۆیژ. " بۆ ئەم هەڵمەتەش پلانمان وایە چەند جۆرێك بن و زیاتر تەركیز دەخەینە سەر ئەوانەی لەهەڵمەتی پێشوودا سەركەوتوو بوون كە چوالە(بادەم) و زەیتوون و ژاڵەن". بەختیار ئەحمەد وای وت. بەوتەی لایەنە پەیوەندیدارەكان و بەڕێوەبەرایەتی باخچەكانی سلێمانی، رێژەی سەوزایی لەپارێزگای سلێمانی 18.6%، و لەچیای گۆیژەش نزیكەی 500 هەزار دارو نەمام هەیە
نیگار عومەر كەرتی تەندروستی گەرمیان رووبەڕووی چەندین كەموكورتی و گرفت بووەتەوەو گەیشتووەتە ئاستێك خێرخوازان پێداویستی نەخۆشخانەكان دابیندەكەن، كەمی دەرمان و نەبوونی خزمەتگوزاری تەندروستی و كەمی پزیشك گرفتە سەرەكیەكانن، چالاكوانانی سنورەكەش دەڵێن بەهۆی كەمتەرخەمی لایەنی پەیوەندیدارو زیادبوونی نەخۆشخانەی تایبەت وایكردووە نەخۆشخانە گشتییەكان پەكیان بكەوێ. تەندروستی گەرمیان بێجگە لەگرفتی كەمی دەرمان و كەمی كارمەند، رووبەڕووی گرفتی دارایی بووەتەوە و زیاتر لەدوو ملیار دینار قەرزداری كۆمپانیاكانی دەرمانەو لەئێستاشدا بڕە پارەی خواردنی كامەندەكانیشی راگیراوە. گۆران محەمەد، جێگری بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی شێرەی نەقیب باس لەگرفت و كەموكورتیەكانی نەخۆشخانەكەیان بۆ هاوڵاتی كردو وتی:» لەئێستادا كێشەی كەمی بڕی پارەی خەرجكراومان هەیە بۆ پێداویستیەكانی نەخۆشخانەكە وەك دەرمان و پێداویستی پزیشكی، جگەلەوەش گرفتی ترمان هەیە وەك خەرجنەكردنی پارەی نانخواردنی كارمەندەكانمان ئەمەش بووەتەهۆی دروستبوونی چەندین گرفت، كارمەند دەبێت بڕواتە دەرەوە بۆ نانخواردن، لەنەخۆشخانەكەی ئێمەدا كەنەخۆشخانەی منداڵبوونە گەر حاڵەتێكی لەناكاو هەبێت گرفتمان بۆ دروستدەكات. وتیشی:»چەندین چەكی دەرمانمان هەیە بۆمان خەرجناكرێت لەبانكەكان، نەخۆشخانەكەمان كێشەی كەمی پزیشكی بێهۆشكارو پزیشكی موقیمان هەیە، ئەوە جگە لەكەمی كارمەندی ئافرەت، هەروەها پێداوستی پزیشكی لەنەخۆشخانەكەمان زۆر كەمبووەتەوەو رۆژانە هەندێ پشكنین ئەنجام نادەین بۆ نەخۆش بەهۆی كەمی دەرمانەوە، بێگومان هەموو ئەمانە گرفتی بۆ هاووڵاتیان دروستكردووەو وایكردووە خەڵك ناچاربێت رووبكاتە نەخۆشخانە تایبەتەكان». ئاراز محەمەد، چالاكی مەدەنی بۆ هاوڵاتی دوواو وتی:» كەرتی تەندروستی گەرمیان بەهەموو شێوەیەك پشتگوێخراوە، لەكاتێكدا باس لەكەمی دەرمان دەكرێت لەنەخۆشخانە گشتییەكاندا، بەڵام لەدەرەوەو لەنەخۆشخانە تایبەتیەكاندا دەستدەكەوێت و ئەمە بەبازرگانیكردنی كەرتی تەندروستییە، زۆربوونی نەخۆشخانە تایبەتیەكان بەبەرنامەكراوەو خەڵكی دەستڕۆیشتوو لەپشتیەوە هەیەو كار بۆ پەككەوتنی نەخۆشخانە گشتییەكان دەكرێت بەهەموو شێوەیەك». وتیشی:» بەهۆی كەمتەرخەمی و لاوازی بەرپرسانی تەندروستی گەرمیانەوەیە كەڕووبەڕووی ئەم گرفتانە دەبێتەوە، گەر پێیان چارەسەرناكرێت دەستلەكاربكێشنەوە چونكە تائێستا ئێمە كێشەی كەمی دكتۆری باشمان هەیە كەنەتوانراوە ئەو دكتۆرانە رازیبكرێن لەگەرمیان ببمێننەوەو خزمەت بكەن». عەباس عەزیز، جگێری بەڕێوەبەری تەندروستی گەرمیان سەبارەت بەگرفتی تەندروستی لەسنورەكە بەهاوڵاتی راگەیاند:» هۆكاری كەمی دەرمان دەگەڕێتەوە بۆ بودجەی تەندروستی كە لەلایەن وەزارەتی تەندروستیەوە زۆر كەمكراوەتەوە، ئەو بڕە بوجەیە بەشی پێداویستیەكانی تەندروستی گەرمیان ناكات و لەئێستاشدا بەس بڕی پارەی قەرزی دەرمان زیاتر لەدوو ملیار دەبێت بێجگە لەپارەی خواردن و چاكکردنی پێداویستیەكانی دیكە». سەبارەت بە كێشەی كەمی كارمەند دەڵێت:» لەساڵی 2010وە كارمەندمان بۆ دانەمەزراوەو پێویستیەكی زۆرمان بەكارمەند هەیە، ئێمە كارئاسانی بۆ پزیشكی پسپۆر دەكەین بێن كاربكەن، سەبارەت بەكێشەی دەرمانیش دەرمانی نەخۆشخانەكان و دەرمانخانەكان لەژێر كۆنترۆڵی ئێمەدایەو گرفتی نیە، كەرتی گشتی لەتوانایدانیە هەموو شتێك دابین بكات بۆ هاووڵاتیان». هاوكات ئەیاد محەمەد چالاكی مەدەنی دەڵێت:» لەگەرمیاندا هەوڵ بۆ ئەوە دەدرێت كەكەرتی گشتی پەكی بكەوێ و بێڕۆڵ بكرێت ئەمەش خەڵكی لەپشتەوەیە، بۆیە پزیشك نایەن لێرە دەوام بكەن ». ئەیاد محەمەد بە هاوڵاتی وت: « كەرتی تەندروستی گەرمیان مەترسی ئەوەی لێدەكرێت كە بەتەوای پەكیبكەوێ و خێرخواز پێداویستیەكانی بۆ دەكڕێت و رووبەڕووی چەندین گرفتی دارایی و كەمی كارمەندو كەمی دەرمان بووەتەوە، هەموو ئەمانە وایكردووە خەڵكی هەژار باجەكەی بدات ».
هاوڵاتی ڕوانگەی مافی مرۆڤی سووری باس لە زیاتر بوونەوەی هێرشە سیستەماتیکەکان و زیاتر بوونەوەی بۆردوومانەکانی تورکیا لەدژی ناوچەی ژێر کونترۆڵی کوردەکانی سووریا دەکات. روانگەی سووری بۆ مافەکانی مرۆڤ کە بنکەکەی لە لەندەنە، لە زنجیرەیەک راپۆرتدا ڕایگەیاند کە دۆخی ئەمنی ناوچەکانی ژێر کۆنترۆڵی کوردانی سووریا لە باکوور و باکووری رۆژهەڵاتی ئەو وڵاتە تێکچووە. هەر بە گوێرەی راپۆرتەکانی ئەم رێکخراوە کە چاودێریی پێشهاتەکانی سووریا دەکات، لە چەند رۆژی رابردوودا هێرشی تۆپخانە و فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی تورکیا بۆ سەر پێگەکانی کوردانی سووریا بەشێوەیەکی بەرچاو زیادی کردووە و لە ئەنجامی ئەو بۆردوومانانەدا میلیشیاکان و خەڵکی سڤیل گیانیان لەدەست داوە. ژمارەی هێرشی فڕۆکە بێفڕۆکەوانەکانی تورکیا بۆ سەر کوردەکانی سووریا لەمساڵدا گەیشتووەتە ٧٠ هێرش و بە هۆی ئەو هێرشانەوە ١١ هاوڵاتیی مەدەنی کوژراون کە ٧ کەسیان منداڵن و 61 ئەندامی هێزە کوردەکانیش هەر بە هۆی ئەو هێرشانەوە گیانیان لەدەست داوە. ڕوانگەی سووریا بۆ مافەکانی مرۆڤ هەروەها باسی زیادبوونی هێرشی فڕۆکەی بێفڕۆکەوان و هێرشە مووشەکییەکان دەکات بۆ سەر کێڵگە نەوتییەکانی ژێر کۆنترۆڵی کوردەکان، بەتایبەتی کێڵگەی نەوتی «العمر». ڕوانگەی سووری بۆ مافەکانی مرۆڤ هەروەها باس لە چڕبوونەوەی هێرشە پلانبۆداڕێژراوەکانی داعش دەکات بۆ سەر هێزەکانی سووریای دیموکرات. لە هێرشەکانی داعش لە ساڵی ٢٠٢٢ بۆ سەر هێزەکانی سووریا، ٦٦ هاوڵاتی مەدەنی و ٧٧ ئەندامی هەسەدە گیانیان لەدەست داوە.
ئێوارهی ئهمڕۆ ههینی 2022/10/28 نێچیرڤان بارزانی، سهرۆكی ههرێمی كوردستان لهپهیوهندییهكی تهلهفۆنیدا لهگهڵ محهمهد شیاع ئهلسوودانی، سهرۆك وهزیرانی عێراقی فیدراڵ، دووباره پیرۆزبایی دهستبهكاربوونی لێكردو هیوای سهركهوتنی لهكار و ئهركهكانیدا بۆ خواست، ههروهها ههموو پشتگیرییهكی خۆیان و ههرێمی كوردستانی بۆ سهركهوتنی بهڕێزیان و كابینهكهی دووپات كردهوه و ئامادهییی ههرێمی كوردستانی بۆ ههموو ههماههنگی و هاریكارییهكی هاوبهش لهگهڵ حكومهتهكهیدا نیشان دا. لای خۆیهوه سهرۆك وهزیران ئهلسوودانی، سوپاس و پێزانینی بۆ پهیوهندی و ههڵوێستی سهرۆك نێچیرڤان بارزانی دووپات كردهوه و هیوای خواست حكوومهتهكهی بتوانێت لهم قۆناغهدا به ههماههنگی و هاریكاری لهگهڵ ههرێمی كوردستان، دۆخی وڵات له ههموو ڕوویهكهوه بهرهو باشتر ببات و هێز و لایهنه عێراقییهكان پێكهوه لهپێناو ئارامی و سهقامگیریی وڵاتدا كار بكهن و ههمووان هاریكار و یارمهتیدهر بن. ههردوولا جهختیان له گرنگی و پێویستیی هاریكاریی هاوبهش و پێكهوهكاركردنی حكوومهتی فیدراڵی عێراق و حكومهتی ههرێمی كوردستان كردهوه بۆ چارهسهركردنی كێشهكانی ههولێر ـ بهغدا لهسهر بنهمای دهستوور و له چوارچێوی سیستمی فیدراڵیدا، ههروهها هاوڕا بوون كه چارهسهركردنی كێشهكانی وڵات بهتایبهتیش كێشه ههڵواسراوهكانی ههولێر ـ بهغدا و كێشهكانی دیكهی عێراق، ڕۆڵێكی بنهڕهتی له ئارامی و سهقامگیریی وڵاتدا دهگێڕن، بۆیه پێویسته ههمووان به گیانێكی بهرپرسانهی نیشتمانیانه و به ڕهچاوكردنی بهرژهوهندییه باڵاكانی وڵات، بۆ قۆناغی ئێستا و داهاتوو پێكهوه كار بكهن.
عەمار عەزیز نزیكەی مانگێكە كارەبای دوكانەكانی ناو بازاڕی دهۆك و شوقەكانی ئەڤرۆستی كراوە بەسیستەمی كارت و 24 كاتژمێر كارەبایان هەیە، خاوەن موەلیدەكان دەڵێن بەهۆی ئەو سیستەمە تازەیە كارەبای گەڕەكەكانی تر كەمبووەتەوە، وتەبێژی وەزارەتی كارەباش دەڵێت: هێشتا بڕیارنەدراوە سیستەمی كارەبای سەرجەم هاوبەشان بكەین بەكارت و لەقۆناغی لێكۆڵینەوەداین. بێوار محەمەد، دانیشتووی گەڕەكی حەوشكێ-ی سەر بەقەزای سێمێل بەهاوڵاتی وت:» پێش ئەوەی كارەبای نیشتیمانی لەشوقەكانی ئەڤرۆسیتی و دوكانەكانی ناوبازاڕ بكرێتە سیستەمی كارت رۆژانە 17 تاوەكو 18 كاتژمێر كارەبامان هەبوو بەڵام ئێستا 15 بۆ 16 كاتژمێر كارەبامان هەیە، بەلایەنی كەمی دوو كاتژمێر كارەبامان كەمبووەتەوە». نزیكەی مانگێكە كارەبای شوقەكانی ئەڤرۆسیتی لەسنوری قەزای سێمێل و هەروەها دوكانەكانی ناوبازاڕ كراوەتە سیستەمی كارت، 24 كاتژمێر كارەبایان هەیە. خەلیل مەحمود، قایمقامی قەزای سێمێل رەتیكردەوە كە كارەبای قەزای سێمێل كەمكرابێتەوەو دەڵێت: «راستە ماوەیەكە كارەبای شوقەكانی ئەڤرۆسیتی كراوەتە كارت، بەڵام حكومەت لەپێدانی كارەبای نیشتیمانی جیاوازی لەنێوان قەزایەك یان پارێزگایەكدا ناكات، ئەوان بەپێی ئەو خشتەیەی كەهەیانە كارەبا دەدەن بەهاونیشتیمانیان». هەكار هروروی نوێنەری خاوەن موەلیدەكانی پارێزگای دهۆك بەهاوڵاتی راگەیاند:» 500 مێگاوات كارەبای نیشتیمانی بەدهۆك دەدرێت، لەم بڕە 40 مێگاوات دەدرێتە شوقەكانی ئەڤرۆستی، هەروەها 20 مێگاوات دەدرێتە دوكانەكانی ناو بازاڕ، كارەبای ئەم دوو شوێنە كراوە بەكارت و 24 كاتژمێر كارەبایان هەیە، ئەمەش وایكردووە كاتژمێرەكانی كارەبا بۆ قەزاو شوێنەكانی تر كەمبێتەوە، بەلایەنی كەمی كاتژمێرێك لەكارەبای نیشتیمانی بۆ هاووشتیان كەمبووەتەوە». « دوو هەزارو 300 موەلیدە لەسنوری پارێزگای دهۆك هەن، لەجیاتی ئەوەی حكومەت هاوكاریمان بكات باجی 100%ی لەسەر زیادكردووین، پێشتر گازوایلمان لەپاڵاوگەكانی كواشێ لەسنوری قەزای سێمێل دەهێناو دوای داخستنی پاڵاوگەكان گازوایلمان دەستناكەوێت، دەبێت لەهەولێرو شوێنەكانی تر بیكڕین و نرخەكەشی بووەتە هەزارو 200 دینار بۆ هەر لیترێك»، هەكار هروری وای وت. كۆی گشتی هاوبەشانی كارەبا لەدوكانەكانی ناو بازاڕو شوقەكانی ئەڤرۆسیتی هەشت هەزار هاوبەشن، ناوەندی دهۆك و قەزاكانی 327 هەزار هاوبەشی كارەبای هەیە. ئومێد ئەحمەد، وتەبێژی وەزارەتی كارەبا بەهاوڵاتی راگەیاند: « دوایین داتا كە لەپارێزگای دهۆكمان وەرگرتووە لەهەفتەی رابوردوو 18 بۆ 19 كاتژمێر كارەبایان هەبووە، لەشوقەكانی ئەڤرۆسیتی و ناوبازاڕ كارەبامان كردووە بەكارت، بەهیچ شێوەیەك ئەو سیستەمە تازەیە كاریگەری لەسەر كارەبای ناوچەكانی تر نەكردووە، ئێمە هیچ پەیوەندیمان بەموەلیدەی ئەهلی نیە چی دەڵێن یان داتا بڵاودەكەنەوەـ ئەوە بۆ خۆیان قسە دەكەن». وتیشی:»هێشتا هیچ بڕیارێك دەرنەچووە كەسیستەمی كارەبا بكەین بەكارت، بەڵكو لێكۆڵینەوە لەسەر ئەم بابەتە دەكەین و دواجار بڕیاری كۆتایی رادەگەیەنین».
هەژار ئەنوەر لە دەوروبەری شاری هەولێر 98 پاڵاوگەی نایاسایی هەیە، زۆربەشیان كەمتر لە 20 كیلۆمەتر لە شارەوە دوورن، چەنیدینجاریش سكاڵاكراوە بەڵام حكومەت بە دەم داواكاری خەڵكەوە نەچووە، هاوكان ئەنجومەنی وەزیران 3 جار بڕیاری داخستنی پاڵاوگە نایاساییەكانی داوە، بەڵام هەر دانەخراون. هاوڵاتی بەدواداچوونی كردووە كە لە دەوروبەری شاری هەولێر لە چوار لایەوە پاڵاوگە هەیە، لە ڕێگای هەولێر ــ خەبات، هەولێر ــ گوێر، هەولێرــ شەمامك، قوشتەپە ــ پردێ، كە ژمارەیان زیاترە لە 98 پاڵاوگەیە و مۆڵەتیان نییە و بەجۆرێك بوونەتە مەترسییەكی گەورە بۆسەر شارەكەو چەندینجار لایەنە پەیوەندیدارەكانیش ئاگاداركراونەتەوە. لەیلا محەمەد بەرپرسی هۆشیاری و ڕاگەیاندن لە فەرمانگەی ژینگەی هەولێر بە هاوڵاتی راگەیاند:»ئەم پاڵاوگانە كاریگەری و مەترسییەكی زۆر خراپیان لەسەر ژینگەی شاری هەولێر دروستكردووە و هۆكاری سەرەكی نەخۆشی شێرپەنجەن، بۆیە پێویستە پارێزگا و قائیمقامیەتی هەولێر هاوكاربن لەگەڵ دەستەی ژینگەی هەولێر بۆ داخستنیان». وتیشی: « پاڵاوگەكان كەمتر لە 20كم لە سەنتەری شارەوە دوورن، هاوكات بونەتەجێگای مەترسی، كاتێك گاز و بەنزین بەرهەمدێنن، ڕاستەوخۆ ئەم مەترسییانە دەگوزانەوە بۆ سەنتەری شارەكان لە ڕێگەی دابەشكردنی گازوایل بەسەر مۆلیدەی گەڕەكەكان». لەیلا محەمەد دەڵێت:» تەنها پاڵاوگەكانی لاناز و كار مۆڵەتیان هەیە ئەوانیش ڕۆژانە لەلایەن تیمەكانیاەوە چاودێری دەكرێن بۆ ئەوەی بزانن تاچەند پابەندی ڕێنماییەكانی ژینگەپارێزی دەبن، لەبەرامبەردا نزیكەی 98 پاڵاوگەی بێ مۆڵەت و نایاسایی هەیە». بەگوێرەی زانیارییەكان زیاتر لە 500 پاڵاوگە و گۆڕەپانی تێكەڵكردنی پێهكاتەكانی نەوت لە هەرێمی كوردستان هەیە، كە نە مۆڵەتیان هەیە و نە لەژێر چاودێریدان، كە كۆمەڵێك ماددەی كیمیاوی و نەفتا و ڕۆنی ڕەش تێكەڵ دەكەن. عەلی حەمە ساڵح سەرۆكی لێژنەی وزە و سامانە سروشتییەكان و بازرگانی و پیشەسازی لە پەرلەمانی كوردستان بە هاوڵاتی ڕاگەیاند:» وەك لێژنەكەیان چەندین یاداشتمان داوە بە حكومەت، بەڵام هیچی جێبەجێ ناكرێت»، سەبارەت بەوەی بۆچی تاوەكو ئێستا حكومەتی هەرێمی كوردستان رێوشوێن بەرامبەر ئەم هەمووە پاڵاوگە نایاساییانە ناگرێتەبەر، لەوەڵامدا، عەلی حمە ساڵح دەڵێت: «ئێمەش چەندین ساڵە دەمانەوێت، وەڵامی ئەم پرسیارە وەربگرینەوە لەلایەن حكومەت، بەڵام وەڵاممان نادەنەوە». لە یاسای نەوتی و گازی هەرێمی كوردستان ژمارە 22ی ساڵی 2007ی پەرلەمانی كوردستان، ئاماژە بە دامەزراندنی كۆمپانیای نیشتمانی پاڵاوتن دەكات، بەڵام ئێستا پانزە ساڵ تێدەپەڕێت ئەم كۆمپانیاییە دانەمەزراوە. ڕێبین فەتاح شارەزا لە بوارەكانی سامانە سروشتییەكان بە هاوڵاتی ڕاگەیاند: لە هەرێمی كوردستان زیاتر لە 200 پاڵاوگەی نایاسایی هەیە، كە بەشێكیان پێش دامەزراندنی وەزارەتی سامانە سروشتییەكان هەبوونەو بەشەكەی تریش دوای دامەزراندنی ئەم وەزارەتە بووە، ئەوانەی مۆڵەتیان هەیە نزیكەی پێنج پاڵاوگە دەبێت». وتیشی:» هۆكاری بوونی ئەم هەموو پاڵاوگە نایاسایانە بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە حكومەتی هەرێم شكستی هێناوە لە پەرەپێدانی كەرتی پاڵاوتن بەشێوەیەكی ستاندارد، ئەم پاڵاوگە نایاساییانە، سەرچاوەیەكن بۆ ساغكردنەوەی نەوتی قاچاخ و دزراو، بۆیە ئەگەر سەیر بكەین ئەو ژمارانەی لەماوەی پێنج ساڵی ڕابردوو تاوەكو ئێستا ڕاگەیاندراوە لەبارەی داخستنی پاڵاوگەكان، ئێستا دوو هێندە زیادیكردووە». لەسەرەتای مانگی ئەیلولی ساڵی 2015، وەزارەتی سامانە سروشتییەكان بڕیاریدا بەداخستنی سەرجەم پاڵاوگەكان، و تەنها مۆڵەت بداتە 26 پاڵاوگە ئەوانیش دوای هەڵسەنگاندنیان، بەڵام تاوەكو ئێستا هیچ یەكێك لە پاڵاوگە نایاسایی و بێ مۆڵەتەكان بەردەوامم لە كاركردن، ئەگەر بۆ ماوەیەكیش داخرابن دواتر دەستیان بە كاركردن كردوەتەوە، هاوكات ئەنجومەنی وەزیران لەساڵانی 2018، 2019 ، 2020 بڕیاریداوە كەدەبێت بەیەكجاری پاڵاوگەكان دابخرێن، بەڵام بڕیارەكانی ئەنجومەنی وەزیرانیش جێبەجێنەكراون و پاڵاوكەكان بەردەوامن لە كاركردن.
هاوڵاتی لە چالاکییەکانی دوو ڕۆژی ڕابردووی گەریلاکاندا لە ناوچەکانی زاپ و خواکورکی باشووری کوردستان، ١٣ سەربازی تورکیا کوژراون و پێنجی دیکەش برینداربوون. ئەمڕۆ، ناوەندی ڕاگەیاندن و چاپەمەنیی هێزەکانی پاراستنی گەل-هەپەگە لە ڕاگەیەندراوێکدا چالاکی ڕۆژانی ٢٥ و ٢٦ی تشرینی یەکەمی دوو ڕۆژی ڕابردوی گەریلاکانی لە ناوچەکانی زاپ و خواکورکی بڵاوکردەوە ڕایگەیاند ١٣ سەربازی تورکیا کوژراون و پێنجی دیکەش برینداربوون. هەروەها ڕونیکردەوە کە چەکی کیمیای لەلایەن سوپای تورکیای داگیرکەرەوە پێنج جار بەکار هاتووە لەگەڵ چوار جار بۆمبی قەدەغە کراو. هەپەگە لە ڕاگەیەندراوەكەیدا ئاماژەی بەوەشکردووە، کە مەیدانی جەنگ سێ جار بە فڕۆکەی جەنگیی، شەش جار بە هێلیکۆپتەر و دەیان جاریش بە کاتیۆشا، تانک و چەکی قورس بۆردوومان کران.
هاوڵاتی رۆژهەڵاتی کوردستان بوەتە گۆڕەپانی جەنگ و تەنها لە 24 کاتژمێری رابردودا لانیکەم 10 کەس کوژراون و زیاتر لە 90 کەس برینداربون. تەنها لە خۆپیشاندانەکانی ئەمڕۆ پێنجشەممەی مەهاباد سێ گەنج و ژنێک کوژران و لە بانە دو گەنج کوژراون و دۆخی چوار برینداریش ناجێگیر. لە لوڕستان تا زاهیدان و تاران خۆپیشاندان و ناڕەزایەتییەکان 41 رۆژی تێپەڕاند و زیاترین کوژا و برینداریش لە رۆژهەڵاتی کوردستان تۆمارکرا. پەیامی جەنگ لە لوڕستان تەلەفیزیۆنی (سێ ئین ئێن) ئەمریکا نهێنی مەرگی نیکا شاکەرمی لە چلەکەیدا ئاشکرا دەکات و بڵاوی کردوەتەوە بە پێی 50 تۆماری ڤیدیۆی تایبەت کە دەست ئەو تەلەفیزیۆنە کەوتوە، دەردەکەوێت کاتژمێرێک پێش مەرگی ئەو کچە لوڕە تەمەن 16 ساڵانە کەوتوەتە دەست هێزە ئەمنییەکانی ئێران لە کاتێکدا پزیشکی داد پێشتر رایگەیاندبو نیکا بەهۆی کەوتنەخوارەوە لە نهۆمی چوارەمی بینایەک گیانی لەدەستدابو. ئەمڕۆ چلەی مەرگی نیکا شاکەرەمی بە بەشداریی و ئامادەبونی هەزاران کەس لەسەر گۆڕەکەی لە خوڕەمئابادی لوڕستان بەڕێوەچو و ژنان بە بڕینی پرچی خۆیان لەسەر گۆڕەکەی ناڕەزایەتییان دەربڕی و کچانیش دروشمی (تۆپ و تانک کاریگەریی نییە، بە دایکم بڵێن چیتر کچی نییە)یان وتەوە. بەشداربوانی رێوڕەسمەکە گۆڕانیی بەناوبانی " دایە دایە وەختێ جەنگە"یان وتەوە کە گرێدراوی مێژو و شۆڕشی ناوچەی لوڕستانە لە رۆژهەڵاتی کوردستان. دایکی نیکا لە رێوڕەسمەکەدا وتی: دەستی رەشی ستەم و جەهالەت خەون و ئاواتەکانی تۆی خستە ژێر خاک و خۆڵەوە بەڵام کە بیروباوڕ و پاکی و ئازایەتیت لە گەنجانی دیکەدا بەدی دەکەم خۆشحاڵم. لە بروجەرد-ی لوڕستانیش دروشم مەرگ بۆ دیکتاتۆر وترایەوە. رۆژهەڵات 24 کاتژمێری خوێناوی لە دوای چلەی ژینا ئەمینی تا ئێستا ناوی نۆ کوژراو لە خۆپیشاندانەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان تۆمار کراوە. تەرمی ئیسماعیل مەولودی ناسراو بە سمکۆ کە لە شەوی چلەی مەرگی ژینا، لە ناڕەزایەتییەکانی شەوی چوارشەممە گیانی لەدەست دابو رۆژی پێنجشەممە بە دروشـی کوردستان گۆڕستانی فاشیستان بە بەشداریی هەزاران کەس لە ماهاباد بەخاک سپێردرا و داواتر ناڕەزایەتییەکان سەرتاسەری ئەو شارە و ناوچەکانی دیکەی رۆژهەڵاتی کوردستانی گرتەوە. رۆژی پێنجشەممە سەرەڕای تەقەی هێزە ئەمنییەکان، خۆپیشاندەرانی مەهاباد چونە بەردەم قائیمقامیەتی شارەکە و هاوکات لە شاری سەقز ناڕەزایەتییەکان بەرفراوان بون و هێزە ئەمنییەکان تەقەیان لە خۆپیشاندەران کردوە. هەر لە ناڕەزایەتییەکانی دوای مەرگی سمکۆ لە مەهاباد دو گەنج بە ناوەکانی زانیار ئەبوبەکری و شاهۆ خزری ژنێک بە ناوی کوبرا شێخی تەمەن 52 ساڵ لە خۆپیشاندان و ناڕەزایەتییەکاندا بە گولـلەی هێزە ئەمنییەکان کوژران و گەنجانی شاریش بەڵێنی تۆڵەکردنی خوێنی شەهیدەکانیان دا. لە بڵندگۆی مزگەوتی سەعدی لەو شارە سرودی "شەهید" پەخش کرا و ئاڵای ئێران لە گۆڕەپانی سەرەکیی شارەکە هێنرایە خوارەوە و سوتێنرا. بە پێی زانیارییەکانی سەرچاوەکانی هەواڵی مەهاباد لانیکەم نۆ کەس لە خۆپیشاندانەکاندا بە سەختی برینداربون کە زۆربەیان بە گولـلە پێکراون. پزیشکانی مەهاباد بە بەیاننامەیەک داوایان لە هێزە ئەمنییەکان کرد گەنجان بپارێزن و رێگە بدەن با ئاشتی خۆپیشاندان و ناڕەزایەتیی بەرێوەبچێت و رێگە بدرێت بریندارانی ناڕەزایەتییەکان چارەسەر بکرێن. گەنجانی بانە لە ئێوارەی رۆژی پێنجشەمە دەستیاکرد بە دەربڕینی ناڕەزایەتی و بە شێوازی جیاواز بەرەنگاری هێزە ئەمنییەکان بونەوە، دو گەنج بە ناوەکانی سەعید پیرۆ و فەرەیدون فەرجی بە گوللـەی هێزە ئەمنییەکان گیانی لەدەستدا، سەرچاوەکانی هەواڵ بڵاویان کردوەتەوە دەیان کەس بە تەقەی هێزە ئەمنییەکان و چەکدارانی سوپای پاسداران لەو شارە برینداربون و دۆخی چوار برینداریش لە نەخۆشخانەی (سەڵاحەدین ئەیوبی) شارەکە ناجێگیرە. لە شاری سنە دەنگی تەقەیەکی زۆر بیسترا لە زۆربەی کۆڵانەکاندا روبەڕوبونەوە لە نێوان گەنجانی شارەکە و هێزە ئەمنییەکان رویدا. لە بۆکان مەرگ بۆ دیکتاتۆر و ژمارەی زۆری گەنجان بە شەو لەسەر شەقامەکان مانەوە . شەوی پێنجشەممە لە شاری پیرانشار هاوشێوەی شارەکانی دیکە گەنجان بە ئاگرکردنەوە زۆربە شەقامە سەرەکییانی شاریان کۆنتڕۆڵ کرد. شەویش هاوشێوەی رۆژ ناڕەزایەتییەکانی مەریوان بەردەوام بو و گەنجانی ئەو شارەش بە کردنەوەی ئاگر لە شەقامە سەرەکییەکاندا دروشمیان دژی دەسەڵات وتوە. رێکخراوەکانی مافی مرۆڤ ئاماژەیان بەوە کردوە کە بەهۆی ئەوەی دەسەڵات بۆ سەرکوتی خۆپیشاندانەکانی رۆژهەڵات سودی لە چەکدارانی سوپای پاسداران وەرگرتوە ژمارەی کوژراوان بەرز بێتەوە ناڕەزایەتییەکان لە زۆربەری شارەکانی ئێران بەردەوامە بۆ یەکەمجار دوای 41 رۆژ لە ئێوارەی پێنجشەممە خۆپیشاندان لە شاری ئاستار لە باکوری رۆژئاوای ئێران بەڕێوەچو و دروشمی " نامانەوێت کۆماری ئێسلامی" لە لایەن خەڵکەوە وترایە. ناڕەزایەتییەکان لە زۆربەی ناوچە جیاوازەکانی تاران بەردەوام بو کچانی خوێندکاری زانکۆی زانستی لێکۆڵینەوە لە تاران وێنەی هەڵواسراوی روحەڵلا خومەینی دامەزرێنەری کۆماری ئیسلامی ئێران و قاسم سولەیمانی، فەرماندەی پێشوی فەیلەقی قودسی سوپای پاسدارانیان دڕی. مەولەوی نەقشبەندی، پێشەوای (سوننە)کان لە شاری زاهیدان لە باشوری رۆژهەڵاتی ئێران رایگەیاند؛ دەبێت وتارخوێن و زانایانی سوننەی بەلوچستان بەرەی خۆیان دیاریی بکەن ، یان لەگەڵ خەڵکی ناوچەکەن یان دژ، چونکە چارەنوسی مافی خوێنی رژاوای خەڵکی سیستان و بەلوچستان نەسێنراوە بۆیە هەر زانایەک بەشداریی لە کۆڕ و کۆبونەوەی دەسەڵاتداراندا بکات ئەوە دژی گەڵی بەلوچە. دوای وتارەکەی مەولەوەی سەدان ئۆتۆمبێل و هێزی سەربازیی رەوانەی شاری زاهیدان کراوە چونکە بڕیارە دوای نوێژی هەینی ناڕەزایەتیی بەرفراوان لەو شارە بەڕێوەبچێت بە تایبەت کە لە هەفتەی یەکەمی ناڕەزایەتییەکاندا لانیکەم 92 کەس لە پارێزگای سیستان و بەلوچستان کوژران. لە شاری مەشهەدا لە باکوری رۆژهەڵاتی ئێران و قوم کە بە کۆڵەکەی ئاینیی دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامی لەقەڵەم دەدرێن ناڕەزایەتیی بەڕێوەچو و دروشم بۆ روخانی دەسەڵاتی وڵاتەکە وترایەوە. لە کەرەج و خوزستان و تاران خۆپیشاندان و ناڕەزایەتییان هاوشێوەی رۆژهەڵاتی کوردستان بەردەوام بو و ئەفسەرێکی سوپای پاسدارانیش لە تارانی پایتەخت کوژرا.
هاوڵاتی دادگای دەستوریی تورکیا ماوەی 30 رۆژ مۆڵەت دەداتە هەدەپە وهەڕەشەی داخستنی ئەو پارتەش دەکەرێت. دوای ئەوەی تیمی پارێزەرانی پارتی دیموکراتی گەلان - هەدەپە داوایان لە دادگای دەستوری تورکیا کرد ماوەی زیاتریان پێ بدات بۆ ئەوەی بەرگرینامەی هەدەپە ئامادە بکەن دادگاکە ماوەی مانگێکی درێژکردەوە. سەرۆکایەتی داواکاری گشتیی دادگای باڵای تێهەڵچونەوە ژمارەیەک بەڵگەی بۆ دۆسیەکە زیادکردوە، هەر بۆیە ماوەی 30 رۆژی بۆ ئەو پارتە درێژ کردوەتەوە. لە ناوەڕاستی مانگی حوزەیرانی ساڵی 2021 دادگای دەستوری تورکیا سکاڵای داواکاری گشتی بۆ داخستنی هەدەپە پەسەند کردوە. پیشتریش لە سەر ئاستی تورکیا و باکوری کوردستان زیاتر لە حەوت پارتی کوردی لە تورکیا بە تۆمەتی پشتیوانی لە پەکەکە داخراون و لە ئێستاشدا گفتوگۆ لەسەر داخستنی هەدەپە دەکرێت.
