ئەنجومەنی وەزیران جەختی کردەوە کە هەرێمی کوردستان بەردەوام دەبێت لە گفتوگۆ و دانوستانە بەردەوامەکانی لەگەڵ حکومەتی فیدڕاڵ بۆ چارەسەرکردنی کێشە هەڵپەسێردراوەکان لە چوارچێوەی دەستوور. ئەمڕۆ چوارشەممە 28ی ئایاری 2025، بە سەرپەرشتيی سەرۆک وەزیران مەسرور بارزانی، ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان کۆبووەوە. بڕگەی سەرەکی و کارنامەی کۆبوونەوەکە، تایبەت بوو بە خستنەڕووی ئەنجامی سەردانی فەرميی شاندی باڵای حکومەتی هەرێمی کوردستان بە سەرۆکایەتيی سەرۆک وەزیران بۆ واشنتنی پایتەختی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا لە حەفتەی ڕابردوودا. لە سەرەتای کۆبوونەوەکە، سەرۆک وەزیران ئاماژەی بە گرنگیی سەردانەکە کرد و ڕوونیکردەوە کە ويلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا، بە بایەخەوە لە پەیوەندییەکانی خۆی لەگەڵ هەرێمی کوردستان وەک هاوبەشێکی سەرەکی دەڕوانێت، سەرۆک وەزیران هەروەها پشتیوانی واشنتنی بۆ قەوارەی دەستووریی هەرێمی کوردستان و ماف و دەسەڵاتە دەستوورییەکانی بە گرنگ وەسف کرد بە ئاراستەی پتەوکردنی سیستمی فیدڕاڵی و پارێزگاریکردن لە قەوارەی دەستووریی هەرێم. پاشان سەرۆک وەزیران پوختەی دیدار و کۆبوونەوەکانی شاندەکەی لە واشنتن لە گەڵ کۆنگرێس و ئیدارەی نوێی ئەمەریکا خستەڕوو. لە سەرجەم کۆبوونەوەکاندا، هەردوو لایەن جەختیان لە بەهێزترکردنی پەیوەندی هاوبەشی نێوانیان کردەوە بە ئاراستەی پاراستنی بەرژەوەندییە هاوبەشەکان و هەرێمێکی کوردستانی بەهێز لە چوارچێوەی سیستمی فیدڕاڵیی دانپێدانراو لە دەستووری هەمیشەیی عێراق. سەبارەت بەکۆبوونەوەی شاندەکە لەگەڵ مارکۆ ڕوبیۆ وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا، سەرۆک وەزیران ستایشی لێدوانەکانی وەزیری دەرەوەی کرد تایبەت بە پشتگیریکردنی هەرێمی کوردستان کە پابەندبوونی ئەمەریکای بە پاڵپشتیکردنی هەرێمی کوردستانێکی بەهێز و سەقامگیر لە چوارچێوەی عێراقی فیدراڵدا دووپات کردەوە، هەروەها ئاماژەی بەوەشدا کە وەزیری دەرەوە، ئامادەیی ئەمریکای دووپات کردەوە بۆ پشتگیریکردنی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە بوارە جیاجیاکاندا و دابینکردنی مافە دەستووریی و شایستە داراییەکانی هەرێم، کە تەوەرێکی دیکەی گفتوگۆکان بوو. سەرۆک وەزیران ئاماژەی دا بە ستایشی وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا بۆ میوانداریکردنی هەرێمی کوردستان لە پەنابەر و ئاوارەکان و پاراستنی مافەکانی پێکهاتە نەتەوەیی و ئایینیە جیاوازەکان. دواتر هەریەک لە ئەندامانی شاندەکە بە پێی تایبەتمەندیی خۆیان، وردەکاریی زیاتری کۆبوونەوە و دیدارەکانیان بۆ ئەنجومەنی وەزیران خستەڕوو. لە دوای گفتوگۆ و تاوتوێکردنی ئەنجامەکانی سەردانەکە، ئەنجومەنی وەزیران پێشوازیی لە هەڵوێستی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا کرد و ڕێز و پێزانینی هەیە بۆ پشتیوانییەکەی لە قەوارەی دەستووریی هەرێم و زامنکردنی پیادەکردنی دەسەڵات و تایبەتمەندییەکانی هەرێمی کوردستان لە چوارچێوەی دەستوور. ئەنجومەنی وەزیران جەختی کردەوە کە هەرێمی کوردستان بەردەوام دەبێت لە گفتوگۆ و دانوستانە بەردەوامەکانی لەگەڵ حکومەتی فیدڕاڵ بۆ چارەسەرکردنی کێشە هەڵپەسێردراوەکان لە چوارچێوەی دەستوور، بە تایبەتیش بابەتی دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان لە ڕێگای کۆمپانیای سۆمۆ، کە ڕۆڵی گرنگی دەبێت لە زیادکردنی داهاتی بودجەی گشتی فیدڕاڵیی و برەودان بە وەبەرهێنان لە کەرتی نەوت و گاز بە گوێرەی دەستوور و خستنەوەگەڕی داهاتەکەی بۆ خێر و بەرژەوەندی هەمووان، کە بەداخەوە بەهۆی ڕاگرتنی پرۆسەکە لە مانگی ئاداری ساڵی 2023 ەوە زیانی چەندین ملیار دۆلار بەر خەزێنەی گشتی کەوتووە.
روسیا بەمەرجی راگرتنی فراوانبونی ناتۆ بەرەو رۆژهەڵات لەگەڵ هەڵگرتنی بەشێك لە سزاكانی سەر وڵاتەكەی ئامادەیە كۆتایی بەجەنگی ئۆكرانیا بهێنێت. ئەمڕۆ چوارشەممە، ئاژانسی رۆیتەرز لەسەر زاری چەند بەرپرسێكی ئاگادار لە روسیا رایگەیاندوە: بەمەبەستی كۆتایی هێنان بە جەنگی ئۆكراینا، ڤلادیمێر پوتین، سەرۆکی روسیا مەرجی ئەوەی داناوە کە سەرکردە رۆژئاواییەکان بەڵێنێکی نوسراو بدەن كە فراوانبونی ناتۆ بەرەو رۆژهەڵات رادەگرن لەگەڵ هەڵگرتنی هەندێک سزاکانی سەر وڵاتەكەی. دوای ئەوەی هەفتەی رابردو، لەگەڵ دۆناڵد ترەمپ، سەرۆكی ئەمەریكا بەتەلەفۆن بۆ ماوەی دو كاتژمێر قسەی كرد، پوتین رایگەیاند: بۆ كۆتایی هێنان و داڕشتنی ناوەڕۆكێكی ئاشتی، روسیا ئامادەیە كار لەگەڵ ئۆكراینا بكات كە تیایدا كاتی ئاگربەستیش دەخڕیتەڕو. بەبێ ئەوەی كاتی تەواوكردنی دیاریبكات، كۆشكی كرێملین رونیكردوەتەوە، روسیا سەرقاڵی ئامادەكردنی یاداشتێكەیە. لای خۆشیانەوە، کیێڤ و وڵاتانی ئەوروپا، مۆسکۆیان بە كاتبەڕێكردن تۆمەتبار كردوە لە كاتێكدا هێزەکانی ئەو وڵاتە لەڕۆژهەڵاتی ئۆکرانیا بەردەوام لە پێشڕەویدان. یەكێكی دیكە لە داواكارییەكانی روسیا، مانەوەی ئۆكرانیایە وەك وڵاتێكی بێلایەن، هەروەها لەسەر پرسی بلۆككردنی سەروەت و سامانەكانی ئەو وڵاتە لەلایەن رۆژئاواوە چارەسەربكرێت، لەگەڵ ئەوشدا گرەنتی مافی ئەو كەسانە بكرێت بە زمانی روسی قسە دەكەن.
پێشەوا هەورامانی، وتەبێژی حکومەتی هەرێمی کوردستان، ڕایدەگەیەنێت: وردبینی و پێداچوونەوەی لیستی مووچەی مانگی پێنجی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان تەواو بووەو تەنیا خەرجکردنی پارەکە ماوە. تیمی وردبینی وەزارەتی دارایی عێراق، دوای سێ ڕۆژ لە وردبینی و پێداچوونەوەی لیستی مووچەی مانگی پێنجی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان، ئەمڕۆ پرۆسەکە تەواوبوو. وتەبێژی حکومەتی هەرێمی کوردستانیش دەڵێت، "هیچ تێبینییەک لەسەر لیستی مووچە نەبووە." پێشەوا هەورامانی، وتیشی: "ئەو وردەکارییانەی پێشووتر دەبوونە هۆی وەستاندنی خەرجکردنی پارە، سەرجەمیان چارەسەر کراون، ئەگەر پارەی مووچە خەرج نەکرێت، هیچ هۆکارێکی تەکنیکی لە پشتەوە نییە." وەزارەتی دارایی و ئابووریی هەرێمی کوردستان بۆ مووچەی مانگی پێنج داوای 975 ملیار دیناری کردووە، ئەمە لەکاتێکدایە بۆ مووچەی مانگی چوار بەغدا 959 ملیار دیناری بۆ هەرێمی کوردستان نارد. رۆژی سێشەممە 13ـی ئایاری 2025، وەزارەتی دارایی عێراق بڕی (959) ملیار و (514) ملیۆن دیناری وەك شایستەی مووچەی فەرمانبەران و مووچەخۆرانی هەرێمی كوردستان خستەسەر هەژماری بانكیی وەزارەتی دارایی و ئابوریی هەرێمی كوردستان لە لقی هەولێری بانكی ناوەندیی عێراق. ئەوەش لەكاتێكدایە، رۆژی 22 ی نیسان هەرێمی كوردستان لیستی مووچەی مانگی نیسانی رەوانەی بەغداد كرد، بەڵام ناردنی پارەی مووچە لەلایەن بەغدادەوە دواكەوت بۆ رۆژی 13 ی ئایار.
فەرماندەی گشتیی سوپای پاسدارانی ئێران هۆشدارى توند دەداتە بەرپرسانى باڵاى ئەمریکا و ئیسرائیل، "ئێمە ئامادەین بۆ هەر سیناریۆیەک. دەستمان لەسەر پەلەپیتکەى چەکەکانمانە و ئامادەباشیداین. ئەگەر هەر گەمژەیییەک ئەنجام بدەن، وەڵامێکی لەبیرنەکراوتان پێدەگات. ڕۆژی چوارشەممە حسێن سەلامی فەرماندەی گشتیی سوپای پاسداران، لە میانەی دیدارەکەی لەگەڵ کارمەندانی سپای پاسداران لە پارێزگای هەمەدان ڕایگەیاندووە، ئێران گەلێکی گەورەی هەیە کە دەزانێت چۆن مامەڵە لەگەڵ بارودۆخە سەختەکان بکات و کاریگەری لەسەر قووڵایی عەقڵی شەیتانپەرستی دوژمنانمان هەیە. ناوبراو جەختی لەوە کردەوە کە ئامادەیی هێزە چەکدارەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران لە بەرزترین ئاستدایە"، وتیشى: ئێمە لە شەڕێکی هەمەلایەنەداین. ئێمە شاهیدی شەڕێکی ئابووری، سزاکان، فشارە سیاسییە جیهانییەکان، شەڕی میدیایی بەربڵاو، ئۆپەراسیۆنی میدیایی و پڕوپاگەندەی توندوتوندوتیژ، لەشکرکێشی فەرهەنگی و هەڕەشەی جۆراوجۆری دوژمنان کە لە نزیک و دوورەوە بەسەر ئەم نەتەوەیەدا سەپێنراون. حسێن سەلامی فەرماندەی گشتیی سوپای پاسداران، ئەوەشى باسکرد سەرەڕای ئەم هەموو هەڕەشە و گوڕەشەی دوژمنان، ئەم وڵاتە بە خۆڕاگری ماوەتەوە"، ئاماژەی بەوەشکرد، "کۆماری ئیسلامی ئێران بەشێوەیەکی جێگیر بەرەوپێش دەچێت، نەتەوەی ئێرانیش هەرگیز تەسلیمی ئیرادەی سیاسیی ئەوانی دیکە نابێت. ئێمە لە بواری بەرگریدا باڵادەستین، و هەمیشە هێزمان کۆکردۆتەوە بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی گەورەترین زلهێزەکانی جیهان". حسێن سەلامی لە درێژەی قسەکانیدا وتی: بە بەرپرسانی ئەمەریکاش دەڵێین کە ئێمە ئامادەین بۆ هەر سیناریۆیەک، وڵاتەکەمان هەرگیز تەسلیمی ئیرادەی سیاسی کەسانی دیکە نابێت، دەستمان لەسەر چەکە لە ئامادەباشیداین، ئەگەر هەر هەڵەیەک بکەن، ئەوا وەڵامێکی دەستبەجێتان پێدەگات کە وادەکات ڕابردووتان لەبیربچێت. ناوبراو لە درێژەی قسەکانیدا وتی: زایۆنیستەکان درێژە بە کردەوەکانی خۆیان دژ بە وڵاتەکەمان دەدەن و هەڕەشە لە نەتەوەی ئێران دەکەن. لە بەرامبەردا دیسانەوە ئاگاداریان دەکەمەوە کە ئەگەر بەردەوام بن لە هەڵە و کردەوەی گەمژانە دەروازەکانی ئاگری بێسنوور بەسەریاندا دەکەینەوە. ئەو بەرپرسە باڵایە ڕوونیشیکردەوە، لەکاتی ڕووبەڕووبوونەوەی دوژمنێکدا دەبێت لە قووڵایی بیرکردنەوە و نیەتەکانیان تێبگەین"، ئاماژەی بەوەشکرد، "شەڕی مەعریفی دوژمن یەکێکە لەو شێوازانەی کە ئەمریکا و هاوپەیمانەکانی بۆ چوونە ناو قووڵایی بیرکردنەوەی کۆمەڵگە بەکاریدەهێنن. هۆشیاری لەم بوارەدا زۆرجار ناتەواو نییە، بەڵام دەکرێت عەقڵ لە ڕێگەی جیهاد و کردەوەی هۆشیارانە لەم چوارچێوەیەدا ڕۆشنبیر بکرێت".
ئیسرائیل کاتز، وەزیری بەرگریی ئیسرائیل، ڕۆژی چوارشەممە، دەستپێکردنی هێرشێکی نوێی بۆ سەر پێگەکانی حوسییەکان لە یەمەن ڕاگەیاند و ئەوەى خستەڕوو فڕۆکەخانەی سەنعایان لە یەمەن بۆردومان کردووە. لە بەیاننامەیەکدا کە لەلایەن وەزارەتی بەرگری ئیسرائیلەوە بڵاوکراوەتەوە ئاماژەی بەوەکردوە فڕۆکەکانی هێزی ئاسمانی ئیسرائیل ئامانجەکانی حوسییەکانیان لە فڕۆکەخانەی سەنعا داوە، هەروەها دوا فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ماوەتەوە کە حوسییەکان وەک بەشێک لە ئۆپەراسیۆنی گەوهەری زێڕین بەکاریان هێناوە، لەناوبردووە. ئەوەى باسکردووە ئەوەی ڕوویدا "پەیامێکی ڕوون و بەردەوامییەکی ڕاستەوخۆی ئەو سیاسەتە بوو کە ئیسرائیل دیاناوە کە هەرکەسێک هێرشى بکاتە سەر باجێکی قورس دەدات"، وەک ئەوەى بەیاننامەکەى وەزارەت دەڵێت. هەروەها جەختی لەوە کردەوە کە بەندەرەکانی یەمەن زیانی زۆریان پێدەگات، هەروەها فڕۆکەخانەی سەنعاش چەندین جارە کاول و وێران دەبێت، ژێرخانی ستراتیجی تری ناوچەکەش کە گروپى حوسی بەکاردەهێنن هێرشى کراوەتە سەر. هەر لەو پێوەندییەدا بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل ڕایگەیاند کە سوپا بە پێی بنەمای "هەرکەسێک زیانمان پێ بگەیەنێت، ئێمە زیانیان پێدەگەیەنین" هێرشی کردووەتە سەر فڕۆکەخانەکە. حوسییەکانی بە تەنها قۆڵێکی ئێرانی زانی، کە وەک خۆی دەڵێت، بەرپرسە لەو دەستدرێژییەی لە یەمەنەوە دەستیپێکردووە. لەوکاتەوەی جەنگی غەززە لە ئۆکتۆبەری 2023 دوای هێرشەکەی حەماس بۆ سەر ئیسرائیل هەڵگیرساوە، بزووتنەوە یەمەنییەکە چەندینجار مووشەک و درۆنی ئاراستەی ئیسرائیل کردووە. حووسییەکان کە هاوسۆزیی خۆیان بۆ حەماس و غەززە دەربڕیوە، لەماوەی ئاگربەستی دوو مانگەی غەززە کە لە مانگی ئادار کۆتایی هات، هێرشەکانیان راگرت، بەڵام دوای ئەوەی ئیسرائیل هەڵمەتەکەی لە ناوچە کەنارییەکان دەستپێکردەوە، ئەوانیش دەستیان پێکردەوە. حووسییەکان بەم دواییانە هۆشدارییان دابوو کە "گەمارۆیەکی دەریایی" بەسەر بەندەری حەیفای ئیسرائیلیدا دەسەپێنن.
شاندی دەم پارتی لەبارەی پرۆسەی نوێی ئاشتی لە تورکیا و باکووری کوردستان، لەگەڵ فراکسیۆنی ئاکپارتی کۆدەبێتەوە. بڕیارە ئەمڕۆ چوارشەممە، 28-05-2025، شاندی پارتی یەکسانی و دیموکراسیی گەلان (دەم پارتی) سەردانی فراکسیۆنی پارتی داد و گەشەپێدان (ئاکپارتی) لە پەرلەمانی تورکیا بکات. چاوەڕێ دەکرێت لە کۆبوونەوەکەدا قۆناغی دوای 12ـەمین کۆنگرەی پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) و دوایین پێشهاتەکانی تایبەت بە پرۆسەی نوێی ئاشتی لە تورکیا و باکووری کوردستان گفتوگۆی لەسەر بکرێت. شاندەکە لە تولای هاتیمئۆغوڵڵاری و تونجەر باکرهان، هاوسەرۆکانی دەم پارتی پێک دێت و چاوەڕێ دەکرێت لە لایەن عەبدوڵڵا گولەر، سەرۆکی فراکسیۆنی ئاکپارتییەوە پێشوازییان لێ بکرێت. بەگوێرەی زانیاریی میدیاکانی تورکیا، کوبوونەوەی دەم پارتی و ئاکپارتی کاتژمێر 03:00ـی دوای نیوەڕۆی ئەمڕۆ چوارشەممە، 28-05-2025، بەرێوەدەچێت. ئەمە لە کاتێکدایە دوێنێ سێشەممە، 27-05-2025، هاوسەرۆکانی دەم پارتی سەردانی پارتی بزووتنەوەی ناسیۆنالیست (مەهەپە)ـیان کرد و لەگەڵ دەوڵەت باخچەلی، سەرۆکی پارتەکە کۆبوونەوە. دوای کۆبوونەوەکە، دەم پارتی ڕایگەیاند، کۆبوونەوەکە بە ئەرێنی بەڕێوە چووە و باس لە پێکهێنانی لیژنەیەک بۆ سەرخستنی پرۆسەی ئاشتی کراوە؛ هەروەها بابەتی دەستووریش یەکێک بووە لە مژارەکان. لە لایەن خۆیەوە دەوڵەت باخچەلی، سەرۆکی مەهەپە کە بە دەستپێشخەری پرۆسەی نوێی ئاشتی دادەنرێت، دوای چەندان مانگ لێدوانێکی ڕۆژنامەنووسی دا و لەبارەی پرۆسەی ئاشتی ڕایگەیاند، بۆ هەموو شتێک کاتێک هەیە و ئەو کاتەش وا بە خێرایی نزیک دەبێتەوە. هاوکات باخچەلی ئاماژەی بەوەش دا، ئەو کاتەی کە ئاماژەی پێ دەکات هێمایە بۆ سەردەمێک و سەدەیەکی نوێێ تورکیا. ڕاشیگەیاند، ئیتر سەدەیەکی نوێی یەکێتی نەتەوەیی و برایەتی لە وڵاتەکەیان دەرکەوتووە. شاندی دەم پارتی هەر لە چوارچێوەی گفتوگۆکردن لەبارەی پرۆسەی چارەسەری دا، لە ڕۆژانی 19-23ی ئەم مانگە لەگەڵ پارتەکانی دەڤا، سەعادەت، رەفا‌ه و ئاییندە کۆبووەوە.
ئەبو عومەر ئیدلیبی، فەرماندەی هێزەکانی باکووری دیموکرات، سەر بە هێزەکانی هەسەدە، رایگەیاند، رۆژی هەینی شاندێکی رۆژاڤا دەچێتە دیمەشق، ئامانجی سەردانەکەش پابەندبوونە بە رێککەوتنەکەی مەزڵوم عەبدی، فەرماندەی هەسەدە لەگەڵ ئەحمەد شەرع، سەرۆکی راگوزەری سوریا. ئەبو عومەر ئیدلیبی لە فەیسبووک نووسیویەتی، سەردانی شاندەکەی رۆژاڤا بۆ دیمەشق، هەنگاوێکی گرنگە بە ئاڕاستەی سەقامگیریی سوریا و یەکڕیزیی وڵاتەکە. پێشتر رۆژاڤا و دیمەشق رێککەوتنێکی هەشت خاڵییان واژۆکردووە، یەکگرتنی ئیدارەی رۆژاڤا لەگەڵ دیمەشق و رێکخستنەوەی هەسەدە لە چوارچێوەی وەزارەتی بەرگریی سوریا بەشێکن لە خاڵەکانی رێککەوتنەکە، کە دەبێت تاوەکو کۆتایی ئەمساڵ جێبەجێ بکرێن. ئەمەش لەکاتێکدایە دوێنێ سەرکردەیەکی دیاری کورد وتی داواکاری فرەیی لامەرکەزی لە سیستەمی سیاسی ئەو وڵاتەدا "ناتوانرێت دەستبەرداری بێت". ئەو بەرپرسە کوردە کە نەیویست ناوی ئاشکرا بکرێت لەلێدوانێکیدا بۆ ئاژانس فرانس پرێس، جەختی لەوە کردەوە کە "سوریایەکی لامەرکەزی، فرەیی، دیموکراسی چارەسەری ئایدیاڵە بۆ هەموو ئەو پرسە هەڵپەسێردراوانەی ئێستا هەن". هەروەها بڕوای خۆی دەربڕیوە پێویستە لەداهاتوودا هەمەڕەنگى کۆمەڵگای سوریا لەبەرچاووبگرێت و ئەو سیستەمە سیاسییەى دادەنڕیت لایەنە زلهێزەکان قۆرخى نەکەن دان بە تایبەتمەندی ناوچە و پێکهاتەکاندا بنرێت، ئەمەش بەپێی ئاژانس فرانس پرێس. هاوکات ئەو بەرپرسە باڵایەى کوردى ڕۆژئاواى کوردستان ئاماژەی بەوەشکردوە، "ئەم پێشنیازە یەکێک دەبێت لە پرسە بنەڕەتییەکان بۆ دانوستان و ناتوانرێت دەستبەرداری لێبکرێت".
چوارچێوەی هەماهەنگی دەڵێت: لە سەرانسەری عێراق بە لیستی جیاواز بەشداری لە هەڵبژاردنەكانی عێراق. چوارچێوەی هەماهەنگی، لە راگەیەندراوێکدا ئاماژە بەوەدەكات: لەسەر بنەمای بڕیارەکەی پێشوی، بە لیستی جيا بەشداری لە هەڵبژاردنەكان دەكات لەسەرانسەری عێراق. ئەو راگەیەندراوە لەكاتێكدایە، ئێوارەی رۆژی دووشەممە 26ی ئایاری 2025، دوای كۆبونەوەی ئاسایی خۆی، راگەیەندراوێكی بڵاوكردەوەو تیایدا ئاماژەی بەوەكردبوو، بەنیازە بە یەك لیست لە پارێزگاکانی دیالە و سەڵاحەدین و نەینەوا، بەشداری هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمانی عێراق بكات، كە بڕیارە رۆژی 11 تشرینی دووەمی 2025 بەڕێوەبچێت. چوارچێوەی هەماهەنگیی دەشڵێت: بڕیار دەدات بە چەندین لیست بەشداری لە هەڵبژاردنەکانی داهاتوودا بکات و لە دوای کۆتاییهاتنی هەڵبژاردن بگەڕێتەوە بۆ یەک هاوپەیمانیی پەرلەمانی لە ژێر ناوی چوارچێوەی هەماهەنگی. چوارچێوەی هەماهەنگی لە لانیکەم 10 لایەنی سیاسی شیعە پێکدێت و پێکهێنەر و پاڵپشتی سەرەکی حکومەتی عێراقن، بۆ هەڵبژاردنی داهاتووش بە زیاتر لە شەش لیست بەشداریی هەڵبژاردن دەکەن، بەڵام ڕۆژی دووشەممە ڕایانگەیاند کە لە دیالە، سەڵاحەددین و نەینەوا سەرجەمیان بە یەک لیست دادەبەزن. چوارشەممە، 9ـی نیسانی 2025، نووسینگەی ڕۆژنامەوانیی محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆک وەزیرانی فیدراڵ بڵاوی کردووەتەوە، ئەنجوومەنی وەزیران بە زۆرینەی دەنگ، 11-11-2025ـی وەکوو ڕۆژی هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمانی عێراق دیاری کرد. جومانە غەلای، گوتەبێژی کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق ڕاگەیاند، کۆمیسیۆن ئامادەیە هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمان لەو وادەیەی لەلایەن ئەنجوومەنی وەزیرانەوە دیاریکراوە، بەڕێوە ببات. ئەمە لە کاتێکدایە، سێشەممە، 08-04-2025، هاوپەیمانیی چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعەكان لە ڕاگەیەندراوێكدا جەختی لەوە کردەوە "پێویستە ھەڵبژاردنی داھاتووی پەرلەمانی عێراق لە وادەی دیاریكراوی خۆیدا كە مانگی ئۆكتۆبەری ئەمساڵە، بەڕێوە بچێت."
تونجەر باکرهان، هاوسەرۆکی پارتی دەم لە بەردەوامیی وتارێکیدا ئاماژەی بەوەکرد، متمانە دروستکردن تەنیا بە قسە و بەڵێن نابێت و پێویستە هەنگاو بۆ سەرخستنی پرۆسەکە بنرێت. باکرهان ئاماژەی بە رەوشی زیندانیکراوە نەخۆشەکان کرد و گوتی، کاتی ئەوەیە جەژنی قوربان بۆ زیندانیکراوە نەخۆشەکان و کەسوکاریان بکرێت بە دوو جەژن. بەگوتەى باکرهان، رۆژانە لە زیندانەکانی باکووری کوردستان و تورکیا دوو زیندانیکراوی نەخۆش گیانلەدەستدەدەن و سەدان زیندانیکراو پێویستیان بە چارەسەرە و پێویستە ئازادبکرێن. تونجەر باکرهان، هاوسەرۆکی پارتی دەم ئەوەشی گوت، "متمانە دروستکردن تەنیا بە بەڵێن و قسە نابێت و پێویستی بە هەنگاوی دڵنیاکەرەوەیە. ئەمڕۆ لە لایەک باسی ئاشتی دەکرێت و لە لایەکی دیکەوە تەماشای زیندانەکان بکەین هەست بە ئازارێکی گەورە دەکەین. ئەو وتیشى: هەموو رۆژێک دوو زیندانیکراوی نەخۆش گیانلەدەستدەدەن. لە 515 رۆژدا هەزار و 26 زیندانیکراوی نەخۆش گیانیان لەدەستداوە. ئەگەر چارەسەر بکرانایە، رەنگە ئێستا لە ژیاندا بوونایە و لەگەڵ منداڵ و خێزانەکانیاندا بوونایە. جەختى کردەوە کە ئیتر کاتی کۆتاییهێنانە بەو ئازارەی لە زیندانەکاندایە. هەنگاوێکی دیکە بریتییە لە هەموارکردنەوەی یاسای جێبەجێکردن لەسەر بنەمای ستاندارە دیموکراسییەکان. چەندین ساڵە هەزاران کەس بە شێوەیەکی نایاسایی لە زیندانەکاندا هێڵدراونەتەوە. کاتی خاڵیکردنەوەی زیندانەکانە و پێویستە ئەم جەژنە بۆ زیندانیکراوان و کەسوکاریان بکرێت بە دوو جەژن." تونجەر باکرهان، هاوسەرۆکی پارتی دەم لە وتارێکیدا لە کۆبوونەوەی فراکسیۆنی پارتەکەی لە پەرلەمانی تورکیا رایگەیاند، پارتی دەم هیچ کێشەیەکی لەگەڵ پایتەخت، ئاڵا و زمانی تورکیادا نییە و داوای وڵاتێک دەکەن زمان و ناسنامەی کوردی رەتنەکاتەوە. گوتیشی، پێویستە ئەو زمانەی لە میدیاکان بەکاردەهێنرێت، شایستە بێت بەو پرۆسەیەی بەڕێوەدەچێت، چونکە ئاشتی لە زمانەوە دەستپێدەکات و لە کۆمەڵگەدا سەردەکەوێت. هاوسەرۆکی پارتی دەم گوتیشی، بەهۆی ئەزموونی 100 ساڵەی تورکیا کە هەمیشە بوون، ناسنامە و زمانی کوردی رەتکردووەتەوە، هێشتا بەشێک لە خەڵک گومانیان لە پرسەکە هەیە و ناتوانن متمانەی پێبکەن. تونجەر باکرهان، هاوسەرۆکی پارتی دەم گوتیشی، "بەڵێ ئێستا پرۆسەیەک لەئارادایە، بەڵام هێشتا بەشێک لە خەڵک گومانیان هەیە. بێگومان هەموو کەس وەک ئێمە بیرناکاتەوە، بمانەوێت و نەمانەوێت، خەڵک گومانیان هەیە و نیگەرانییان هەیە، چونکە 100 ساڵە سیاسەتی رەتکردنەوە جێبەجێکراوە. ئێمە پێشتریش گوتوومانە و دەیڵێمەوە. ئێمە هیچ کاتێک کێشەمان لەگەڵ پرسەکانی تایبەت بە پایتەختی تورکیا، ئاڵا و زمانەکەیدا نەبووە. دەزانم پێمان دەڵێن، ئەگەر کێشەتان نییە ئەی چیتان دەوێت؟ با وەڵام بدەمەوە؛ ئێمە کێشەمان لەگەڵ بەهاکانی تورکیادا نییە، بەڵکو کێشەمان لەگەڵ کاراکتەریی نادیموکراسیی سیستمدایە. کێشەمان لەگەڵ ئەو سیستمەدا هەیە، کە کورد قبوڵ ناکات. هەموومان بینیمان ئەو دەوڵەتە نادیموکراسییە لە 100 ساڵی رابردوودا، ئەم وڵاتەی بەرەو کوێ برد. ئێمە وڵاتێکمان دەوێت کە زمان، ناسنامە، کولتور و بوونی کورد رەتنەکاتەوە. مافی هاوڵاتیبوونی یەکسان و دیموکراتمان دەوێت. کەچی هێشتا خەڵکانێک دەڵێن ئەم پرۆسەیە وڵات دابەشدەکات."
وەزارەتی بەرگریی ڕووسیا ڕایگەیاند، شەوی ڕابردوو سوپای ئۆکرانیا هێرشێکی چڕی درۆنیان کردووەتە سەر مۆسکۆ و چەند ناوچەیەکی ڕووسیا، بەڵام شکست بە هێرشەکان هێنراوە. بەرگریی ڕووسیا بەرە بەیانی ئەمڕۆ چوارشەممە 28ی نیسانی 2025، لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی تێلیگرام بڵاوی کردووەتەوە، ئێوارەی دوێنێ سێشەممە لە کاتژمێر 6ی ئێوارە تاوەکوو 9ی شەوی ڕابردوو، ئۆکرانیا هێرشێکی چڕی درۆنی کردووە، بەڵام سیستەمی بەرگریی ئاسمانی بەرپەرچی هێرشەکانی داوەتەوە. بە گوێرەی ڕاگەیەندراوەکە، لەو هێرشەدا ئۆکرانیا 296 درۆنی هەڵداوە و بەرگری ئاسمانی ڕووسیا توانیویەتی 112 درۆنی تێکشکێنێت، کە 12 یان ئاراستەی مۆسکۆ و 59 درۆنی دیکەش ئاراستەی ناوچەی بریانسک کرابوون. هەر لە بارەی هێرشەکەی سەر مۆسکۆ، سێرگی سۆبیانین، سەرۆکیی شارەوانی شارەکە لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی نووسیویەتی: 12 درۆنی ئۆکرانیا بەر لەوەی بگەنە ئاسمانی مۆسکۆ خرانە خوارەوە. ئەو هێرشە چڕەی ئۆکرانیا لە کاتێکدایە، کە دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمەریکا هاوکات لەگەڵ هەوڵی ڕاگرتنی جەنگی ئۆکرانیا و هەڕەشەی سەپاندنی سزای توند بەسەر ڕووسیا دەکات، ئەگەر نەیەتە ژێر باری ئاگربەست. کەناڵی سی ئێن ئێن، لە زاری چەند سەرچاوەیەکی ئاگادار بڵاوی کردووەتەوە، ترەمپ دوای ئەوەی نیگەرانی خۆی لە بەرانبەر کارەکانی پوتن دەربڕیوە، بۆیە بیر لە سەپاندنی سزای نوێ بەسەر ڕووسیا دەکاتەوە. ترەمپ دەڵێت: پوتن درک بەو ڕاستییە ناکات کە ئەگەر من نەبوومایە شتگەلێکی زۆر خراپ بەسەر ڕووسیادا دەهات، کەچی پوتن ئێستاش یاری بە ئاگر دەکات. لە وەڵامی ترەمپ، دیمیتری مێدڤێدێڤ، جێگری سەرۆکی ئەنجوومەنی ئاسایشی ڕووسیا نیگەرانی وڵاتەکەی دەربڕیوە و دەڵێت: خاڵێکی مەترسیدار و ڕاستەقینە هەیە، ئەویش پێویستە نیگەرانی بین، هەڵگیرساندنی جەنگی سێیەمی جیهانە.
تامی بروس، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا، جەختدەكات لەوەی، ویلایەتە یەكگرتووەكان پاڵپشتی ئەو گرێبەستانە دەکات کە کۆمپانیاکانی وزەی ئەمریکا لەگەڵ هەرێمی کوردستان واژۆیان كردووە. بروس، لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا وتی: ئەمریکا پشتگیری لەو رێککەوتنە ئابورییانە دەکات کە سوود بە هەموو عێراقییەکان دەگەیەنن، لەنێویاندا ئەو دوو گرێبەستەی هەفتەی رابردوو راگەیەندرا. راشیگەیاند: هانی بەغداد و هەولێر دەدەین پێکەوە کاربکەن بۆ فراوانکردنی بەرهەمهێنانی غازی ناوخۆ لە زووترین کاتداو، ئەم جۆرە هاوبەشییە ئابورییە سودی بۆ هەردوو گەلی ئەمریکا و عێراق دەبێت و، یارمەتی عێراق دەدات بەرەو سەربەخۆیی وزە بەرەو پێشەوە بچێت. وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا باسی لەوەشكرد: کۆمپانیاکانی نەوتی ئەمریکی بە ملیارەها دۆلار وەبەرهێنانیان لە کەرتی نەوت لە هەرێمی کوردستان کردووە، هیوادارین وەبەرهێنانی زیاترى کۆمپانیا نەوتییەكانى ئەمریکا لە سەرتاسەری عێراق ببینین. پێشتریش رۆژنامەی شەرقلئەوسەت لەبارەی راگەیەندراوی دووەمی وەزارەتی نەوتی عێراق سەبارەت بە گرێبەستە نەوتییەکانی هەرێمی کوردستان لەگەڵ ئەمریکا راپۆرتێکی بڵاوکردەوە و دەڵێت، بەغداد پاشگەزبووەتەوە لەوەی کوردستان تۆمەتباربکات بە دروستکردنی پەیوەندی تاکلایەنە لەگەڵ واشنتن. لە راپۆرتەکەدا هاتووە، دوای ئەوەی گرێبەستە نەوتییە ملیار دۆلارییەکانی هەرێمی کوردستان لەگەڵ ئەمریکا نیگەرانی حکومەتی عێراقی لێکەوتەوە، بە هۆکاری ئەوەی گرێبەستەکان بەبێ ئاگاداری بەغداد کراون، هەرزوو لە راگەیەندراوێکی دیکەدا بە زمانێکی نەرمتر داوای پابەندبوونی دەستووری کرد لە چارەسەرکردنی دۆسیەیەکی وا گرنگ. شەرقلئەوسەت باسی لەوە کردووە، دوای ئەوەی مەسرور بارزانی، سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان لە واشنتنەوە واژۆکردنی دوو گرێبەستی نەوت و غازی لەگەڵ دوو کۆمپانیای ئەمریکی بە بەهای 110 ملیار دۆلار راگەیاند، وەزارەتی نەوتی عێراق لە راگەیەندراوێکدا رێککەوتنەکەی رەتکردەوە و بە نایاسایی لەقەڵەمیدا، بەڵام هەرزوو لە راگەیەندراوی دووەمدا بەغداد لە هەڵوێستی توندی خۆی پاشگەزبووەتەوە و بە زمانێکی نەرمتر تەنها داوای پابەندبوون بە دەستووری عێراقی کردووە.
سەرۆککۆماری ئێران ڕایگەیاند، ئەگەر گفتوگۆکان لەگەڵ ئەمریکا لەسەر بەرنامەی ئەتۆمی وڵاتەکەی شکست بهێنن، تاران پلانی جێگرەوەی بۆ تێپەڕاندنی قەیرانەکان هەیە. مەسعود پزیشکیان، سەرۆککۆماری ئێران لەبارەی گریمانەی توندکردنەوەی سزاکان لەلایەن ئەمریکاوە ئەگەر گفتوگۆکان شکست بهێنن، ڕایگەیاند، "ڕێگایەک (سەدان ڕێگا) بۆ خۆڕاگری و تێپەڕاندنی گەمارۆ و کێشەکان دەدۆزینەوە". دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا ئاشکرای کرد کە لە دوو ڕۆژی داهاتوودا هەواڵێکی "باش یان خراپ" لەبارەی ئێران ڕادەگەیێنێت، ئاسودەیی خۆیشی لەگەڵ گفتوگۆکان لەگەڵ ئێران نیشاندا. پێشتریش ئیسماعیل بەقایی، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران ڕایگەیاند تاران کات بەفیڕۆ نادات، بەڵکو بە جددی دانوستان دەکات بۆ ڕێککەوتنێکی دادپەروەرانە، جەختیشی کردەوە، تاران بۆ دانوستان لەگەڵ وڵاتانی ئەورووپا ئامادەیە. بەقایی ڕوونی کردەوە "ئێران بەشێوەیەکی بنیاتنەر پەیوەندی لەگەڵ ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆمی هەیە، هەروەها جێگری بەڕێوەبەری گشتیی ئاژانسەکە لەم هەفتەیەدا سەردانی تاران دەکات بۆ بەدواداچوون بۆ هاوکارییە تەکنیکییە دوولایەنەکان." ئەو بەرپرسەی ئێران، داوای لە ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆمی کرد "بێلایەنی و پیشەیی" بپارێزێت و نەکێشرێتە ناو فشارە سیاسییەکانی لایەنی دیاریکراو. ئێران و ئەمریکا لە 12-4-2025ـەوە پێنج گەڕی دانوستاندنی ناڕاستەوخۆیان بە نێوەندگیریی عومان ئەنجامداوە، هەردوولا ئەنجامی دانوستاندنەکان بە ئەرێنی و بەرهەمدار وەسف دەکەن، بەڵام تاوەکو ئێستا نەگەیشتوونەتە ڕێککەوتنێکی گشتگیر.
دوای ئەوەی لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا ڕەخنەی لە ڤلادیمێر پوتین گرت، دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا دووپاتی کردەوە کە هاوتا ڕووسیەکەی "یاری بە ئاگر دەکات". ترامپ لە پۆستێکیدا لە تۆڕی کۆمەڵایەتی تروس سۆشیال نووسیویەتی "ئەوەی ڤلادیمێر پوتین درکی پێناکات ئەوەیە کە ئەگەر من نەبومایە لەڕووسیا هەندێک شتی زۆر خراپ ڕوویدەدا، بەڕاستی زۆر خراپە ئەوەش ئەو یاری بە ئاگر دەکات." بەپێی ڕۆژنامەی وۆڵ ستریت جۆرناڵ، چەند کەسێکی نزیک لە سەرۆکی ئەمریکا پشتڕاستیان کردووەتەوە کە ئەم هەفتەیە بیر لە سەپاندنی سزا بەسەر ڕوسیادا دەکاتەوە، ئەمەش لەکاتێکدایە کە ترامپ زۆر بێزارو توڕەیە لە زیادبوونی هێرشەکانی سەرۆکی ڕوسیا بۆ سەر ئۆکرانیا و خاوبوونەوەی خێرایی دانوستانەکانی ئاشتی. کۆتایی هەفتەی رابردوو، رووسیا هێرشێکی بەرفراوانی ئاسمانی کردە سەر ئۆکراینا و بەوهۆیەوە لانیکەم 13 کەس کوژران. ترەمپ رۆژی شەممە، لە پۆستێکی تۆڕی کۆمەڵایەتی تروس سۆشال لەبارەی پووتینەوە نووسی، "من هەمیشە پەیوەندییەکی باشم لەگەڵ ڤیلادمیر پووتینی رووسیادا هەبوو، بەڵام ئەو شتێکی بەسەر هاتووە. ئەو بە تەواوی شێت بووە." گوتەکانی ترەمپ لەکاتێکدان، ئەمڕۆ میدیای ئەمریکی ئاماژەی بەوە کردووە، رەنگە ئەم هەفتەیە ترەمپ سزای نوێ بەسەر رووسیادا بسەپێنێت. ترەمپ رۆژی یەکشەممە بە رۆژنامەڤانانی راگەیاندبوو کە "بە دڵنیاییەوە" بیر لە زیادکردنی سزاكان بۆ سەر مۆسكۆ دەكاتەوە. گوتەکانی ئێستای سەرۆکی ئەمریکا گۆڕانکارییەکی گەورەیە لە هەڵوێستی پێشووی بەرامبەر پووتین، کە زۆرجار بە سەرسامییەوە باسی دەکرد و پێشتر خۆی لە رەخنەگرتن لێی بەدوور دەگرت. هێرشەکانی رووسیا بۆ سەر ئۆکراینا بەردەوامن، ئەوەش سەرەڕای ئەوەی 8 رۆژ لەمەوبەر ترەمپ و پووتین بە تەلەفۆن قسەیان کرد، کە تێیدا سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند، سەرۆکی رووسیا رازی بووە "دەستبەجێ" دەست بە گفتوگۆکانی ئاگربەست بکات. مۆسکۆ کیێڤی بە هەوڵدان بۆ "تێکدانی" هەوڵەکانی ئاشتی تۆمەتبار کردووە و دەڵێت، هێرشە ئاسمانییەکانی ئەم دواییانە بۆ سەر ئۆکراینا "وەڵامێک" بووە بۆ زیادبوونی هێرشە درۆنییەکانی ئۆکراینا بۆ سەر هاووڵاتییانی سیڤیل. بەم دواییانە، بە تێپەڕبوونی کات، بێزاریی ترەمپ لە چەقبەستنی دانوستاندنی ئاشتیی مۆسکۆ و کیێڤ زیاد بووە.
بەرپرسانی ئەڵمانیا لەسەر دۆخی غەززە، هێرشی توندیان کردە سەر ئیسرائیل و وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا ڕایگەیاند؛ بە زۆر نابینە هاوسۆزی ئیسرائیل و دەبێت ئەو وێرانکاریانە ڕاگرن. ئەمڕۆ سێ شەممە وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا، یۆهان ڤادێفول وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا رایگەیاند، وڵاتەكەی بەزۆر هاوسۆزیی بۆ ئیسرائیل نیشان نادات، ئاماژەی بەوەكرد توشی شۆك بوون لە هەڵمەتی سەربازیی ئیسرائیل بۆسەر كەرتی غەززە كە دانیشتوانی ئەو ناوچەی لە خواردن و دەرمان بێبەش كردووە. ناوبراو ئاماژەی بەوەکردوە دەبێت بیرلە هەنگاوی نوێ و پێویست بکرێتەوە بۆ دۆخی غەززە . لە چاوپێكەوتنیدا لەگەڵ ئێزگەیەك، وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا وتی: نابێت پابەندبوونمان بە روبەڕووبونەوەی دژە جولەكەگەرایی و پاڵپشتیمان بۆ دەوڵەت و ئاسایشی ئیسرائیل بقۆزرێتەوە بۆ ئەو ململانیی و جەنگەی لە كەرتی غەززە هەیە. لەدوای قسەکانی وەزیری دەرەوەی ئەڵمانیا، فریدریش مێرز، ڕاوێژکاری ئەڵمانیاش ڕایگەیاند، ئەڵمانیا زیاتر لە خەمی چالاکییە سەربازییەکانی ئیسرائیلدایە لە غەززە ، بۆ بەرەنگاربونەوەی حەماس پێویست بەو وێرانکارییە ناکات.
وەزیری دەرەوەی عێراق ڕایدەگەیەنێت، شاندێکیان بۆ بەدواداچوونی چارەنووسی بزربووانی هەڵەبجە ناردووەتە تاران. دەشڵێت: هەوڵەکانمان بۆ سۆراغکردنی بێسەروشوێنانی ئێزیدی بەردەوامە. سێشەممە، 27-05-2025، فوئاد حوسێن، جێگری سەرۆک وەزیران و وەزیری دەرەوەی عێراق، لە کۆنفرانسێکی ڕۆژنامەوانیدا لە بەغدا ڕایگەیاند، شاندێکیان ناردووەتە ئێران بۆ دۆزینەوەی ئەو کەسانەی لە کاتی کیمیابارانی هەڵەبجە بێسەروشوێن بوون و لەم ڕووەوە هەماهەنگییان لەگەڵ بەرپرسانی تاران هەیە. کاتی کیمیابارانی هەڵەبجەدا، 211 منداڵی هەڵەبجە بزر بوون. تاوەکو ئێستا 10یان دۆزراونەتەوە و بەدواداچوون بۆ دۆزینەوەی ئەوانە دیکە بەردەوامە کە تا ئێستا چارەنووسیان نادیارە. لە ساڵی 1988 و لەکاتی کیمیابارانکردنی هەڵەبجە لەلایەن ڕژێمی بەعسەوە، جگە لە شەهیدبوونی زیاتر لە 5000 کەس، چەندان منداڵ لە خێزانەکانیان دابڕان و تەنیا چارەنووسی ژمارەیەکی کەمیان ڕوون بووەتەوە. سەبارەت بە بێسەروشوێنانی ئێزیدی، وەزیری دەرەوەی عێراق ئـــاماژەی بـــەوە دا، لەگەڵ هەردوو حکوومەتی هەرێمی کوردستان و عێراق و ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان بەردەوامن لە سۆراغکردنی بێسەروشوێنانی ئێزیدی، بە تایبەت ئەو ئافرەتە ئێزدییانەی ڕفێنران و بردراونەتە سووریا. بەگوێرەی نووسینگەی ڕزگارکردنی رفێندراوانی ئێزدی لە هەرێمی کوردستان، داعش لە ئابی 2014دا 6417 کوردی ئێزدیی ڕفاند، تاوەکو ئێستا 3585یان ڕزگار کراون. ساڵی 2014 داعش پەلاماری شنگالی دا، لەو کاتەدا جگە لە کۆمەڵکوژیی ژمارەیەکی زۆر لە کوردی ئێزدی، ژمارەیەکی زۆر ژن و منداڵیش ڕفێندران و بە کۆیلە کران، ئەوانەی کوژراون، خراونەتە گۆڕی بە کۆمەڵەوە. لەو 62 گۆڕە بەکۆمەڵەی شنگال، کە هەڵدراونەتەوە، 600 ڕووفات دەرهێندراون، 250 ڕووفات دوای پشکنین و ناسینەوەیان ڕادەستی کەسوکاریان کراونەتەوە.
