هاوڵاتی د.بریار رهشید، پهرلهمانتاری فراكسیۆنی یهكێتی نیشتمانی كوردستان له پهرلهمانی عیراق ڕایگەیاند، بانكی TBI نەچووەتە ناو پرۆژەی هەژماری من و بە بانكیكردن تەنها لەرێگەی بانكە عیراقیەكانەوە دەبێت. د. بڕیارە رەشید ئەندامی فراکسیۆنی یەکێتی لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، جۆرێک لە فشار یان لۆبی هەیە بۆ ئەوەی بانکە راسپێردراوەکانی تەوتینی موچەی فەرمانبەران لە پارێزگاکانی هەرێمی کوردستان نەکرێنەوە. ئەوەشی خستەڕو، بۆیە بانکە فیدڕاڵییەکانی عێراق بۆ تەوتینی موچە هەڵبژێدراون، بۆ ئەوەیە ئەو کێشەیەی ماوەی 10 ساڵە فەرمانبەرانی هەرێم پێوەی دەناڵێنن، دوبارە نەبێتەوە لەلایەن ئەو بانکانەی لەلایەن حکومەتی هەرێمەوە رێککەوتنیان لەگەڵ کراوە. ئەوەشی ئاشکراکرد، بەرێوەبەری بانکی بازرگانی عێراق (TBI)ی پێی وتون، بانکی بازرگانی عێراق بەشداری لە پڕۆژەی "هەژماری من" نەکردوە و ناشی کات، هێستا دەست بە بە نیشتمانیکردنی موچەی فەرمانبەرانی هەرێم نەکراوە، بەڵکو تەنها چەند گفتوگۆیەک لە نێوان هەردولا کراوە.
هاوڵاتی بانکی بازرگانی عێراق (TBI) رایگەیاند، هێشتا چاوەڕێی حکومەتی هەرێمی کوردستان بۆ ئەوەی داتای ئەو فەرمانبەرانەیان بۆ بنڕێت تاوەکو دەست بە تەوتینی موچەکانیان بکەن، هەموان دڵنیا دەکەنەوە کە بانکەکە بە گوێرەی بڕیارەکانی دادگای فیدڕاڵی لەو پڕۆسەیە بەشداری دەکات. بانکی بازرگانیی عێراق TBI ئەمڕۆ سێشەممە راگەیاندراوێکی بڵاوکردووەتەوە و تێیدا هاتووە، جهخت لهسهر پابهندبوونمان دهكهینهوه به بڕیاری دادگای فیدراڵی سهبارهت به تهوتینی موچهی فهرمانبهرانی ههرێمی كوردستان كه دهڵێ:" موچهی فهرمانبهرانی ههرێم له بانكه فیدراڵییهكانی دهرهوهی ههرێم تهوتین بكرێت، بۆیه بهشداری بانكی بازرگانی عیراق لهچوارچێوهی بانكه حكومییهكاندا پشتبهست به بڕیاری دادگای فیدراڵی. هەر لە ڕاگەیەندراوەکەدا هاتووە، " جهخت دهكهینهوه كه بانكی بازرگانی عێراق توانای پراكتیكی بهرزو تۆكمهی ههیه بۆ تهواوكردنی پرۆسهی تهوتینی موچهی فهرمانبهرانی ههرێم، ئهوانهی ئارهزووی ههڵبژاردنی بانكهكهمان دهكهن لهچوارچێوهی بانكه حكومییه بهشدارهكان له پرۆسهی تهوتینی موچه." ئەوەسی ڕونکردەوە کە، " بانكهكهمان هێشتا چاوهڕوانی ئهوهیه حكومهتی ههرێم لیستی ناوی ئهو فهرمانبهرانهی بۆ بنێرێت كه موچهكانیان لای ئێمه تهوتین دهكرێت، هاوپیچ لهگهڵ بهڵگهنامهكان بۆ ئهوهی دهستبكرێت بهجێبهجێكردنی پرۆسهی تهوتین." دەقی ڕاگەیەندراوەکە المصرف العراقي للتجارة يوضح بخصوص توطين رواتب موظفي إقليم كوردستان العراق بيان صحفي العراق – بغداد 14 أيار 2024 لكثرة الاستفسارت الواردة الينا حول الية توطين رواتب موظفي إقليم كوردستان العراق في المصرف العراقي للتجارة. نؤكد التزامنا بقرار المحكمة الاتحادية العليا حول توطين رواتب موظفي إقليم كوردستان العراق والذي ينص على توطين رواتب موظفي الإقليم لدى المصارف الحكومية الاتحادية العاملة خارج الإقليم، حيث ستكون مشاركة المصرف العراقي للتجارة ضمن المصارف الحكومية استناداً إلى قرار المحكمة الاتحادية العليا في توطين رواتب موظفي إقليم كوردستان العراق. ونود أن نؤكد أيضاً أن المصرف العراقي للتجارة TBI يمتلك القدرة العملية العالية والرصينة لإتمام عملية توطين رواتب موظفي الإقليم الراغبين في اختيار مصرفنا ضمن المصارف الحكومية المشاركة في عملية توطين الرواتب خدمة لأهلنا في إقليم كوردستان، وان المصرف ما يزال بانتظار إرسال حكومة إقليم كوردستان العراق قوائم بأسماء الموظفين الذين سيتم توطين رواتبهم لديه مرفقة بالوثائق الثبوتية، ليتم البدء والمباشرة بتنفيذ عملية توطين الرواتب. - انتهى - #المصرف_العراقي_للتجارة
هاوڵاتی مینی پاسێكی گواستنهوهی خوێندكاران له رێگهی نێوان كهلار_ كفری وهرگهڕاو بههۆیهوه ژمارهیهك خوێندكار گیانیان له دهستدا. بهڕێوهبهرایهتی هاتوچۆی گهرمیان رایگهیاند، ئهمڕۆ سێشهممه 14ی ئایاری 2024، بههۆی وهرگهڕانی مینی پاسێكی خوێندكارانهوه له رێگهی نێوان كهلار_ كفری، چوار خوێندكار گیانیان له دهستداوە و حەوتی دیكهش بریندارن. لە ئێستادا تەرمی ئەو چوار خوێندکارە رەوانەی پزیشکی دادی کەلار کراون، ئەو حەوت خوێندکارەی دیکەش کە بریندار بوون گواستراونەتەوە بۆ بەشی فریاگوزاری لە نەخۆشخانەی شەهید هەژار لە کفری. خوێندکارەکان خوێندکاری ئامادەیی باکوورن لە کەلار وهەموویان کچن بۆ گەشتی زانستی چوونەتە کفری، لە رێگەی گەڕانەوە مینی پاسەکەیان وەرگەڕاوە. هاوکات بەگوێرەی قسەکانی شۆفێری مینی پاسەکە،" ئۆتۆمبێلێک لە نزیک گوندی حەسیرە، لە نێوان کەلار و کفری دەستی شکاندووە بەسەر ماندا و کۆنترۆڵمان لەدەستداوە و مینی پاسەکە وەرەگەڕاوە". لە ئێستاشدا، لێكۆڵینهوه لههۆكارى ڕوداوهكه دهستى پێكردوهو بهڕێوهبهرایهتی هاتوچۆی گهرمیانیس دەڵێت، لە ناوچەکەدا کامێرای چاودێری هەیە و هۆکاری ڕوداوەکە بەم زووانە ئاشکرا دەکەن.
هاوڵاتی/شوان کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق بڵاویکردەوە، تۆمارکردنی بایۆمەتری کارتی دەنگدەرانی لە هەرێمی کوردستان جارێکی دیکە دەستپێکردەوە. جومانە غەلای وتەبێژی کۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەکانی عێراق ئەمڕۆ سێشەممە 14/5/2024 لە لێدوانێکدا بە هاوڵاتی ڕاگەیاند، کۆمسیۆن بڕیاری داوە ناونوسکردن بۆ کارتی دەنگدان لە هەرێمی کوردستان دەستپێبکاتەوە. وتیشی، داوامان لە هەموو بنکەکان لە هەرێمی کوردستان کردووە دوبارە کارەکانیان بە مەبەستی تۆمارکردنی بایۆمەتری دەستپێبکەنەوە. هەروەها ناوبراو ئەوەشی بۆ هاوڵاتی ئاشکرا کرد، هێشتا وادەیەکی دیاریکراو نییە بۆ کۆتایهێنان بە وادەی تۆمارکردنی بایۆمەتری. ناوبراو داواشی لە هاوڵاتیانی هەرێمی کوردستان کرد، ئەوانەی کە پەنجەمۆرەکانیان کێشەیان تێدا هەبووە یاخود کارتەکانیان وەرنەگرتۆتەوە، یان هێشتا ناوی خۆیان تۆمار نەکردووە و کارتی دەنگدانیان نییە، سەردانی نزیکترین بنکەی سەر بە کۆمسیۆن بکەن.
(1).jpg)
هاوڵاتی بەرێوەبەری پەیوەندی و راگەیاندنی پۆلیسی دهۆک رایگەیاند، دوای ئەوەی لە رۆژی رابردودا کورێکی تەمەن 19 ساڵ لەلایەن هاورێییەکیەوە بە چەکی کڵاشینکۆڤ بریندارکرا و دوای گواستنەوەی بۆ نەخۆشخانە بەهۆی سەختی برینەکەیەوە گیانی لەدەستدا و لە ئێستادا هاورێکەی دەستگیرکراوە. هێمن سولەیمان بەرێوەبەری پەیوەندی و راگەیاندنی پۆلیسی دهۆک لە بڵاوکراوەیەکی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان نوسیویەتی، لە رۆژی رابردو لە سەنتەری ناحیەی بامەڕنێ کوڕێکی تەمەن 19 ساڵ دوای ئەوەی تەقەی لێکرا بە سەختی برینداربو. باسی لەوەشکردووە کە،ئەو کورە 19 ساڵە لەلایەن هاورێییەکی تەمەن 18 ساڵی خۆی بە چەکی کڵاشینکۆڤ بریندارکرابو و دوای رەوانەکردنی بۆ نەخۆشخانە بەهۆی سەختی برینەکەیەوە گیانی لەدەستدا. هاوکات، لە ئێستادا لەلایەن بنکەی پۆلیسی بامەڕنێوە لێکۆڵینەوە لەسەر روداوەکە دەستی پێکردوە بۆ زانینی هۆکاری کوشتنەکە.
هاوڵاتی لەکاتێکدا بڕیاربوو خەڵاتی وەرگێڕی نمونەیی بدرێت بە عەبدوڵڵای حەسەن زادە، نووسەر و سیاسەتمەداری رۆژهەڵاتی کوردستان، بەڵام هێزە ئەمنییەکانی سلێمانی چالاکییەکەیان راگرت. دوێنێ یەکشەممە 12ی ئایاری 2024، بڕیاربوو دامەزراوەی کەریمی عەلەکە بە دروشمی "وەرگێڕان پردە بەهێزەکەی پەیوەندیی نێوان کەلتوورە جیاوازەکان" لە مەراسیمێکدا لە هۆڵی خاک لە شاری سلێمانی خەڵاتی وەرگێڕی نمونەیی ببەخشێتە عەبدوڵڵای حەسەن زادە، نووسەر و سیاسەتمەداری رۆژهەڵاتی کوردستان، بەڵام نیو کاتژمێر پێش مەراسیمەکە هێزە ئەمنییەکان داوایان لە رێکخەرانی مەراسیمەکە کرد ئەو چالاکییە رابگرن. دامەزراوەی کەریمی عەلەکە لە بارەی سازنەکردنی دیدارەکەوە ڕایگەیاند، لەبەر هۆکارێکی نادیار دیدارەکە دواخرا بەبێ ئەوەی ئاماژە بەهۆکارەکەی بدات، بەڵام هەندێک لە شارەزایان هۆکارەکەی بۆ ئێران دەگێڕنەوە، چونکە عەبدوڵڵای حەسەن زادە، سکرتێری پێشووی حزبی دیموکراتە و ئەوە لەم کاتەدا بە باش نەزانراوە چونکە لەسەر بابەتی حزبەکانی رۆژهەڵات ئێران رێکەوتنی ئەمنی لەگەڵ هەرێم و عێراق هەیە. عەبدوڵڵای حەسەن زادە، نووسەر و سیاسەتمەداری رۆژهەڵاتی کوردستان ماوەی زیاتر لە 60 ساڵە خەباتی سیاسی و ئەدەبی هەیە.
هاوڵاتی ئەمساڵ بەڵگە فیلمی کۆرۆوای-ی تۆڕی میدیایی رووداو لەنێو زیاتر لە 13 هەزار بەشداربوو بووە براوەی خەڵاتی وێبی، بەڵگە فیلمەکە سەر بە بەشی گەشت و شێوەی ژیانە (Travel and Lifestyle) لەنێو هەزاران بەڵگە فیلمێکی ئەمەریکی، نیوزیلاندی و جۆرجیایی بووە براوەی خەڵاتەکە. سی ئێن ئێن و بلوومبێرگ دوو میدیای نێوداری ئەمریکی و جیهانی لەگەڵ رووداو لە رکابەریی بەدەستهێنانی وێبی بوون، رووداو بە دەنگی خەڵک لەو دوو میدیایەی بردەوە. بەڵگە فیلمی کۆرۆوای لە دارستانەکانی پاپوای رۆژئاوا لە ئیندۆنیزیا تۆمارکراوە و لەسەر خێڵێکی نێو دارستانەکەیە کە تاوەکو ساڵی حەفتاکانی سەدە رابردوو، نە کەس دەیزانی ئەو خێڵە هەن و نە ئەندامانی خێڵەکەش دەیانزانی جیهانێک لە دەرەوەی دارستانەکەیاندا هەیە. رۆژ عەلی زاڵە کە دەرهێنەری بەڵگە فیلمەکەیە رایگەیاند "سەرۆکی رێکخراوی خەڵاتی وێبی پێیوتم، ئەم ساڵ 13 هەزار ئەکتەر و فیلم و بەڵگە فیلم لە 70 وڵاتی جیهانەوە، هەوڵیان بۆ وەرگرتنی ئەو خەڵاتە دا، کە رووداو بردییەوە. دەیان هەزارانی دیکە بە هیوای ئەوەبوون لە وێبی کارەکانیان هەر تەنیا ناویان بهێنرێت". خەڵاتی وێبی ساڵی 1996 دامەزراوە و ساڵانە لەلایەن ئەکادیمیای نێودەوڵەتی هونەر و زانستە دیجیتاڵییەکان (IADAS) پێشکەش دەکرێت، ئەمساڵ یادی 28 ساڵەی خەڵاتەکەیە، خەڵاتەکان تایبەتن بە داهێنان و لێهاتوویی تەکنیکی لەسەر پلاتفۆڕمە جیاوازەکان لە تۆڕی ئینتەرنێتدا، بەشێوەیەک بە ئۆسکاری ئینتەرنێت ناوی دەهێندرێت.
.jpg)
هاوڵاتی هاتووچۆی هەڵەبجە شۆفێران لە رۆچوونی شەقامی سەرەکیی بەردەم نەخۆشخانەی عەنەب ئاگاداردەکاتەوە. ئەمڕۆ دووشەممە 13ی ئایاری 2024، بەڕێوەبەرایەتیی هاتووچۆی هەڵەبجە رایگەیاند، "بەهۆی ئەو بارانبارینە زۆرەی چەند رۆژی رابردوو، شەقامی سەرەکیی بەردەم نەخۆشخانەی عەنەب رۆچووە لە هەردوو ساید گرفتی بۆ هاتوچۆی شۆفێران دروستکردووە". ئاماژە بەوەشکراوە، "لەپاش هەوڵدانی بەردەوام بەهاوکاریی سەرۆکایەتیی شارەوانیی هەڵەبجە و کۆمپانیای دەڵەمەڕ توانرا رێگای جێگرەوە بۆ هاتوچۆی شۆفێران بدۆزرێتەوە، ئێستا شۆفێران دەتوانن شەقامی جوتسایدی حمەوغان بە هەردوو ئاڕاستە بەکاربهێنن".
هاوڵاتی دەزگای ئاسایشی هەرێم دەستگیرکردنی گەورە قاچاغچییەکی بازرگانیکردن بەمرۆڤ راگهیاند، كه لهلایهن پۆلیسی نێودەوڵەتی ئینتەرپوڵهوه داواكراوه و ناسراوە بە "دوپشک". دەزگای ئاسایشی هەرێم له راگهیهندراوێكدا باسی لهوهكردوه، "پاش بەدواداچون و لێکۆڵینەوەی هێزەکانی ئاسایش، لەسەر بنەمای ئاڵۆگوڕی زانیاری هەواڵگری و لەسەر داوای پۆلیسی نێودەوڵەتی (ئینتەرپول) بە فەرمانی دادوەر توانرا دوێنێ یهكشهممه گەورە بازرگانێکی قاچاغچی و بازرگانیکردن بەمرۆڤەوە، بەناوی (ب،ک،م) ناسراوە بە (دوپشک) دەستگیربکات و ڕادەستی یاساکرا". دەزگای ئاسایشی هەرێمی کوردستان دڵنیایی بە هاووڵاتییان داوە، "هیچ کەسێک لە سەرووی یاساوە نییە، هێزەکانی ئاسایش بەردەوام رووبەڕووی تۆمەتباران دەبنەوە لەپێناو دابینکردنی ئارامی و سەقامگیری بۆ هەمووان." تۆمەتبارەکە بە ماددەی 5 لە یاسای ژمارە 28ی ساڵی 2012 دەستگیر کراوە و لێکۆڵینەوە لە دۆسیەکەی بەردەوامە. پێشتر لەسەر ئەم قاچاغچییە کوردە، کەناڵى بی بی سی بنکۆڵکارییەکى ئەنجامداوە و بەوپێیە؛ دوپشک لەلایەن پۆلیسى زۆرینەى وڵاتانى ئەوروپا و بەریتانیاوە داواکراوە. هەر بەپێی راپۆرتەکە، ئەم قاچاغچییە لە ساڵى 2016ـەوە کارى بەقاچاغبردنى کۆچبەران دەکات بۆ وڵاتانى ئەوروپا و لەنێوان ساڵانى 2016 بۆ 2019 یەکێک بوە لە دوو سەرەکیترین ئەو کەسانەى کە سەرکردایەتیی گەشتەکانى کۆچبەرانى نایاساییان کردوە لە بەلجیکاوە بۆ فەرەنسا. لە ماوەی دوو ساڵی ئۆپەراسیۆنەکانی پۆلیسدا، 26 ئەندامی گرووپە قاچاخچییەکە لە بەریتانیا، فەرەنسا و بەلجیکا دادگایی کراون، بەڵام "دووپشک" توانیویەتی هەڵبێت. بەڵام بەشێوەی ئامادەنەبوو، لە دادگەیەکی بەلجیکا بە 121 کەیسی قاچاخچێتی تۆمەتبار کراوە، لە ئۆکتۆبەری 2022ش سزای 10 ساڵ زیندانی و 834 هەزار پاوەن پێبژاردنی بەسەردا سەپێندراوە. لەوکاتەشەوە گەڕان بەدوای "دووپشک" بەردەوام بووە.
هاوڵاتی ئهنجومهنی سهرتاسهری مامۆستایانی ناڕازیی رایدهگهیهنن، "ههژمار من" رهتدهكهنهوه و ئامادهنین ئهو فۆڕمه پڕبكهنهوه كه دامهزراوهكانی حكومهتی ههرێمی كوردستان پێیان دهدات، دهڵێن، ئهگهر ناچار بكرێن خۆپیشاندان دهبهنهوه بهغدا. نوێنەرانی مامۆستایانی ناڕازی لە شاری سلێمانی ئەمڕۆ دووشەممە لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا،پەیامێکیان ئاڕاستەی حکومەتی عێراق و بەرپرسانی بانکی بازرگانی عێراق کردو تیایدا،ڕایانگەیاند کە ئامادهنین ئهو فۆڕمه پڕبكهنهوه كه دامهزراوهكانی حكومهتی ههرێمی كوردستان پێیان دهدات و دەشڵێن " لە نێوان ململانێى حکومەتى عێراق و هەرێمدا بوینەتە قوربانى". باسیانلەوەشکرد کە، "دادگاى فیدراڵى حکومەتى عێراق و هەرێم پابەندکراوە بە بە بانکیکردنى موچەى موچەخۆرانى هەرێم لە بانکە فیدراڵییەکان، بەڵام لە ئێستادا حکومەتی هەرێم بۆ خۆدزینەوە لە بڕیارەکەی دادگای فیدراڵی بۆ بە نیشتیمانیکردنی مووچە ، لە ئێستادا هەژماری منی لە بانکەکانی نزیک لە خۆیەوە دەستپێکردووەو دەیەوێت لە ژێر ناونیشانی تەوتین ، تەوتینی بە زۆرەملێ بسەپێنێت بەسەر مووچە خۆرانی ستەملێکراوی هەرێمی کوردستاندا." ڕاشیانگەیاند ، "لە ئەنجامدا ئێمەی مووچەخۆرانی هەرێم لە نێوان ململانێکانی و دەستشکانەوەی هەردوو حکومەتدا بوینەتە قوربانی و ئەگەر بە دەم داواکارییەکانمانەوە نەیەن، ناچارین لە دادگاى فیدراڵى سکاڵایان لە دژ تۆمار بکەین لە دادگاى فیدراڵى و ناڕەزایەتییەکانمان ببەینە بەغدا." هەر لە کۆنگرەکەدا نوێنەری مامۆستایان ئاماژەی بەوەدا کە، مامۆستایان و مووچەخۆران لە نێوان ململانێى حکومەتى عێراق و هەرێمدا بونەتە قوربانى و هیچ متمانەیەکیان بە هەژمارى من نییە و پێچەوانەى بڕیارى دادگاى فیدراڵییە، هاوکات داواکارن حکومەتى عێراق و بانکى تی بی ئاى پابەنبوونى خۆیان بە بانکیکردنى موچەى موچەخۆرانى هەرێم دەرببڕن. داوایەکیشیان ئاڕاستەی حکومەتی عێراق کردوو تیایدا داوا دەکەن، لە نزیکترین دەرفەتدا سەرۆک وەزیرانی عێراق و بەرپرسانی تی بی ئای لە بەیاننامەیەکی فەڕمیدا پابەندبوونی خۆیان بە بڕیارەکانی دادگای فیدڕاڵییەوە درببڕن و بۆیان ڕوون بکەنەوە کە مووچە بەنیشتیمان دەکریت لەلایەن بانکی بازرگانی عێراقەوە یانیش ئەو بانکە بەشێکە لە پرۆژەی هەژماری من. ئەمەش لەکاتێکدایە لە ئەمساڵدا مووچەی سێ مانگ خەرجکراوە، بەڵام تائێستا مووچەی مانگی نیسان بۆ هەرێم نەهاتووە و مووچەخۆرانی هەرێم زیاتر لە 35 رۆژە مووچەیان وەرنەگرتووە کە مووچەی مانگی ئازاریان بە سێ رۆژ لە 6 تا 8ـی ئازار پێدرا، بەڵام مووچەخۆرانی عیراق مووچەی مانگی ئایار وەردەگرن.
هاوڵاتی شارەزایەکی کەشناسی ئاشکرای کرد کە ئەو شەپۆلی بارانبارینەی ناوچەکانی هەرێمی گرتۆتەوە بەردەوام دەبێت و لە ژمارەیەکی زۆر لە پارێزگاکانی هەرێمی کوردستان ئەگەری بارانبارین و چالاکبونی هەورەبروسکە هەیە. ئاراس جەبار، شارەزای كەشناسی ڕایگەیاند، سبەی دوو شەممە 13/5/2024 لە ئەنجامی کاریگەری نزمەپاڵەپەستۆی دەریای ناوەراست ناجێگیری کەش لەسەر ناوچەکانی ھەرێمی کوردستان زیاتر ئەبێت و ئاسمان بەزۆری نیمچە ھەور بۆ ھەوری تەواو ئەبێت. هاوکات لە سەنتەری پارێزگاکانی دھۆک و ھەولێر و کەرکوک و سنووری ئیدارەی گەرمیان و ئیدارەی راپەرین ھەندێک کات ئەگەری نمە باران و چالاکبوونی ھەورە بروسکە ئەبێت لە ناوچە شاخاویەکاندا ڕێژەی بارانەکە زیاتر ئەبێت و ھەندێک کات تاوە بارانی بەخوڕ چالاک ئەبێت. ئەوەشی خستەڕوو، لەناوچەکانی سنووری پارێزگای سلێمانی و ھەڵەبجە ناجێگیری کەش زیاتر ئەبێت و لەکات و شوێنی جیاجیادا ئەگەری چالاکبوونی ھەورەبروسکەی بەھێز و تاوە بارانی بەخوڕ ئەبێت بەراورد بە ناوچەکانی دیکە بارانبارین زیاتر ئەبێت . ئاماژەی بەوەشدا، پلەکانی گەرما بەراورد بە ئەمڕۆ 5 تا 7 پلە نزمبوونەوە بەخۆیەوە ئەبینێت و کەش فێنک ئەبێت. باسی لەوەشکردووە، کاریگەری ناجێگیری کەش سبەی لەکاتەکانی شەودا لەزۆربەی ناوچەکان کۆتایی پێدێت و بۆ ڕۆژی سێ شەممە 14/5/2024 کەش لەزۆربەی ناوچەکان سەقامگیر ئەبێت.
هاوڵاتی هێزەکانى سووریاى دیموکرات 'هەسەدە' بەهۆی هێرشەکانی داعشەوە لە دێرەزۆر باری نائاساییان راگەیاندووە و مەزڵوم عەبدی فەرماندەی هەسەدە لەگەڵ سەرۆک خێڵەکانی دێرەزۆر کۆبووەوە. هێزەکانى سووریاى دیموکرات هەسەدە ئەمڕۆ یەکشەممە 5/12/2024 رایگەیاند، لە سەرەتای ئەمساڵەوە لەگەڵ هێزەکانی هاوپەیمانان 28 ئۆپەراسیۆنیان لە حەسەکە، رەقە و دێرەزۆر لە دژی شانەکانی داعش ئەنجامداوە. باسی لەوەشکردووە کە، لەو ئۆپەراسیۆنانەدا حەوت چەکداری داعش کوژراون و 27 چەکداری دیکەش دەستگیرکراون. هەروەها لە دوای هێرشی ئۆتۆمبێلکی بۆمبڕێژکراوی داعش لە 10ی ئایاردا بۆ سەر بارەگایەکی هەسەدە لە ناوچەی شحێلی دێرەزۆر، کە گیانلەدەستدانی سێ ئەندام هەسەدە و برینداربوونی حەوتی دیکەی لێکەوتەوە، هەسەدە لە دێرەزۆر باری نائاسایی رایگەیاندووە. هاوکات مەزڵوم عەبدی فەرماندەی هەسەدە لەگەڵ سەرۆک خێڵەکانی دێرەزۆر کۆبووەوە وبڕیارە لە هەندێک ناوچەدا بە رەزامەندیی سەرۆک خێڵەکان دەست بە ئۆپەراسیۆن لە دژی شانەکانی داعش بکەن و دەستیان بەبڵاوکردنەوەی هێز بە ناوچەکانی دێرەزۆر و لێواری رووباری فوراتدا کردووە. وێڕای بەزاندنیان لە ساڵی 2017 لە عێراق و ساڵی 2019 لە رۆژئاوای کوردستان و سووریا، هێشتا گرووپە بە تیرۆرست پۆڵێنکراوەکە چەندین شانەی نووستووی لە ناوچەکە هەیە و بە درێژایی ساڵانی رابردوو، بەردەوامبوون لە هێرشی ناوبەناوی خوێناوی بۆ سەر هەسەدە و سوپای سووریا. هەسەدە کە سوپای بەڕێوەبەرایەتیی خۆسەرە، زیاتر لە 10 هەزار چەکداری داعشی لە زیاتر لە 20 زینداندا بەندکردووە. دوو هەزار لەوانە، چەکداری بیانین و وڵاتەکانیان ئامادە نین وەریانبگرنەوە. هەسەدە دەڵێت، چەکدارەکان لە نزیکەی 60 وڵاتەوە چووبوونە نێو سووریا و رۆژئاوای کوردستان و لە کاتی جەنگەکەدا دەستگیریان کردوون.
هاوڵاتی شاندێکی وەزارەتی کشتوکاڵ و سەرچاوە ئاوییەکانی هەرێمی کوردستان سەردانی بەغدا دەکات بە مەبەستی پرسی وەرگرتنی گەنمی جوتیاران. ئەمڕۆ یەکشەممە، 12ی ئایاری 2024، بێگەرد تاڵەبانی، وەزیری كشتوكاڵ و سەرچاوە ئاوییەكانی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، "سبەی دووشەممە 13ی ئایاری 2024 بە یاوەری شاندێک دەچینە بەغدا و سەردانی وەزارەتی كشتوكاڵی عێراق دەكەین و دوو كۆبوونەوەی گرنگ ئەنجامدەدەین". ئاماژەی بەوەکرد، "لە كۆبوونەوەی یەكەمدا وەزارەتی كشتوكاڵی هەرێم و بەغدا دەبێت و كۆبوونەوەی دووەمیش كۆبوونەوەی 57تە كە تێیدا سەرجەم وەزارەتەكان لەبارەی كۆتا بڕیار لەبارەی وەرگرتنی گەنمی جوتیارانی هەرێم گفتوگۆ دەكەین". وەزیری کشتوکاڵی هەرێمی کوردستان وتی، "لە كۆبوونەوە سەردانەكانی ماوەی رابردووماندا دۆكیۆمێنت و بەڵگە و نوسراوی فەرمیمان داوەتە لایەنە پەوەندیدار و سەرۆك وەزیرانی عێراق و ئەنجومەنی نوێنەران لەپێناو ئەوەی پرسی گەنمی جوتیارانی هەرێمی کوردستان یەكلابكرێتەوە". وتیشی، "پێشبینیش دەكەم بەراورد بە ساڵانی رابردوو بەهیچ شێوەیەك رێژە پەسەند ناكەین و رووبەڕووی داچێندراو بۆ هەر دۆنمێك وەك جوتیارانی باشوور و ناوەڕاستی عێراق دەبێت هەمان مامەڵەش لەگەڵ جوتیارانی هەرێمی کوردستان بكرێت".
هاوڵاتی دوای مرداربوونەوەی بە کۆمەڵی نەورەسەکان لە دەریاچەی دوکان بەشی ڤێتێرنەری و بەشی زانست لە زانکۆی سلێمانی بڕیاریاندا لیژنەیەک پێکبهێنن و سەردانی نیشتمانی نەورەسەکان بکەن بە مەبەستی لێکۆڵینەوە زیاتر. ئەمڕۆ یەکشەممە، 12ی ئایاری 2024، بەشی ڤێتێرنەری و بەشی زانست لە زانکۆی سلێمانی لیژنەیەکیان پێکهێنا بۆ لێکۆڵینەوە لە هۆکاری مرداربوونەوەی بە کۆمەڵی نەورەسەکان لە دەریاچەی دوکان لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا د.نادیە عەبدولکەریم، سەرۆکی لیژنەکە و راگری کۆلیژی پزیشکی ڤێتێرنەری رایگەیاند، "لیژنەکەیان سەردانی ناوچەکە دەکات و نمونەی ئەو نەورەسانەی مرداربوونەتەوە دەهێنرێنەوە بە مەبەستی ئەوەی لە پشکنینیان بۆ بکرێت و لە رووی زانستییەوە هۆکارەکەی ئاشکرابکرێت". ئاماژەی بەوەشکرد، "دوای ئەنجامدانی پشکنینەکە بە فەرمی ئەنجامەکەی رادەگەنین"، باسیشی لەوەکرد، "ئەگەر هەیە هۆکاری مردنی نەورەسەکان یان ڤایرۆس یان گۆڕانکاری کەشوهەوا بێت، بۆیە دەمانەوێت بە وردی لێکۆڵینەوە بکەین، چونکە دەمانەوێت رێگری لە تەشەنەکردنی بکەین". رۆژی هەینی، 10ی ئایاری 2024، دوای بڵاوبوونەوەی چەند وێنەیەکی نەورەسەکانی دەریاچەی دوکان کە تووشی مرداربوونەوەی بە کۆمەڵ ببوون کاردانەوەی لێکەوتەوە و تەندروستیی راپەڕین تیمی ناردە نیشتمانیی نەورەسەکان بە مەبەستی ئەنجامدانی پشکنین، هەروەها داواشییان لە هاوڵاتییانکرد سەردانی ئەو ناوچەیە نەکەن، تاوەکو پشکنینەکان کۆتایی دێت.
هاوڵاتی کەشناسیی هەرێمی کوردستان رەوشی کەشوهەوای ناوچە جیاوازەکانی بڵاوکردەوە و بەپێی پێشبینییەکان بێت باران دەبارێت و پلەکانی گەرما زیاتر دادەبەزن. ئەمڕۆ یەکشەممە، 12ی ئایاری 2024، بەڕێوەبەرایەتیی کەشناسی و بوومەلەرزەزانی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، "ئەمڕۆ ئاسمان بەردەوام هەور دەبێت، لەگەڵ زیادبوونى خێرای با و ئەگەرى کەمێک تۆز لە کەشى ناوچەکەمان، ئەگەرى پروشکە باران هەیە لە سەنتەرى پارێزگاکان و ناوچەى جیاجیا لە سنوورى ناوچە شاخاوییە بەرزەکان ئەگەرى باران بارینى زیاتر دەبێت، بڕى بارانى پێشبینیکراو 1-4 ملم دەبێت و خێراى با لەسەرخۆ - مامناوەند دەبێت، هەروەها پلەکانی گەرما کەمێک نزم دەبێتەوە بەراورد بە تۆمارکراوەکانی دوێنێ". ئاماژە بەوەکراوە، "سبەی دووشەممە 13ی ئایاری 2024 ئاسمان نیمچە هەور دەبێت و هەندێ کات دەگۆڕێت بۆ هەورى تەواو، ئەگەرى باران بارینى کەم هەیە لە سەر بەشێک لە سنوورى پارێزگاى سلێمانى و ناوچە شاخاوییە سنووریەکانى پارێزگاى دهۆک، خێراى با لەسەرخۆ و مامناوەند دەبێت و سبەى خێراى با کەم دەبێتەوە و پلەکانى گەرما بە نزیکەى 1-3 پلەى سیلیزى نزم دەبێتەوە". بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی: هەولێر : 29 سلێمانى : 27 28 دهۆک : زاخۆ : 27 هەڵەبجە : 28 کەرکوک: 31 سۆران : 24 حاجی ئۆمەران: 17 گەرمیان : 35
